०२७ सर्वदीक्षाकथनम्

{अथ सप्तविंशो ऽध्यायः}

विश्वास-प्रस्तुतिः

दीक्षाविधिकथनं

नारद उवाच
वक्ष्ये दीक्षां सर्वदाञ्च मण्डलेब्जे हरिं यजेत् ।
दशम्यामुपसंहृत्य यागद्रव्यं समस्तकं ॥००१॥

मूलम्

दीक्षाविधिकथनं

नारद उवाच
वक्ष्ये दीक्षां सर्वदाञ्च मण्डलेब्जे हरिं यजेत् ।
दशम्यामुपसंहृत्य यागद्रव्यं समस्तकं ॥००१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विन्यस्य नारसिंहेन सम्मन्त्र्य शतवारकं ।
सर्षपांस्तु फडन्तेन1 रक्षोघ्नान् सर्वतः क्षिपेत् ॥००२॥

मूलम्

विन्यस्य नारसिंहेन सम्मन्त्र्य शतवारकं ।
सर्षपांस्तु फडन्तेन1 रक्षोघ्नान् सर्वतः क्षिपेत् ॥००२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शक्तिं सर्वात्मकां तत्र न्यसेत् प्रासादरूपिणीं ।
सर्वौषधिं समाहृत्य विकिरानभिमन्त्रयेत् ॥००३॥

मूलम्

शक्तिं सर्वात्मकां तत्र न्यसेत् प्रासादरूपिणीं ।
सर्वौषधिं समाहृत्य विकिरानभिमन्त्रयेत् ॥००३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शतवारं शुभे पात्रे वासुदेवेन साधकः ।
संसाध्य पण्जगव्यन्तु पञ्चभिर्मूलमूर्तिभिः ॥००४॥

मूलम्

शतवारं शुभे पात्रे वासुदेवेन साधकः ।
संसाध्य पण्जगव्यन्तु पञ्चभिर्मूलमूर्तिभिः ॥००४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

नारायणान्तैः सम्प्रोक्ष्य कुशाग्रैस्तेन तां
भुवं2
विकिरान्वासुदेवेन क्षिपेदुत्तानपाणिना ॥००५॥

मूलम्

नारायणान्तैः सम्प्रोक्ष्य कुशाग्रैस्तेन तां
भुवं2
विकिरान्वासुदेवेन क्षिपेदुत्तानपाणिना ॥००५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिधा पूर्वमुखस्तिष्ठन् ध्यायेत् विष्णुं तथा हृदि ।
वर्धन्या सहिते कुम्भे साङ्गं विष्णुं प्रपूजयेत् ॥००६॥

मूलम्

त्रिधा पूर्वमुखस्तिष्ठन् ध्यायेत् विष्णुं तथा हृदि ।
वर्धन्या सहिते कुम्भे साङ्गं विष्णुं प्रपूजयेत् ॥००६॥

:न्

[[७१]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

शतवारं मन्त्रयित्वा त्वस्त्रेणैव च वर्धनीं ।
अच्छिन्नधारया सिञ्चन् ईशानान्तं नयेच्च तं ॥००७॥

मूलम्

शतवारं मन्त्रयित्वा त्वस्त्रेणैव च वर्धनीं ।
अच्छिन्नधारया सिञ्चन् ईशानान्तं नयेच्च तं ॥००७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

कलसं पृष्ठतो नीत्वा स्थापयेद्विकिरोपरि ।
संहृत्य विकिरान् दर्भैः कुम्भेशं कर्करीं यजेत् ॥००८॥

मूलम्

कलसं पृष्ठतो नीत्वा स्थापयेद्विकिरोपरि ।
संहृत्य विकिरान् दर्भैः कुम्भेशं कर्करीं यजेत् ॥००८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सवस्त्रं पञ्चरत्नाढ्यं खण्डिले पूजयेद्धरिं ।
अग्नावपि समभ्यर्च्य मन्त्रान् सञ्जप्य पूर्ववत् ॥००९॥

मूलम्

सवस्त्रं पञ्चरत्नाढ्यं खण्डिले पूजयेद्धरिं ।
अग्नावपि समभ्यर्च्य मन्त्रान् सञ्जप्य पूर्ववत् ॥००९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रक्षाल्य पुण्डरीकेन विलिप्यान्तः सुगन्धिना ।
उखामाज्येन1 सम्पूर्य गोक्षीरेण तु साधकः ॥०१०॥

मूलम्

प्रक्षाल्य पुण्डरीकेन विलिप्यान्तः सुगन्धिना ।
उखामाज्येन1 सम्पूर्य गोक्षीरेण तु साधकः ॥०१०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आलोक्य वासुदेवेन3 ततः सङ्कर्षणेन च ।
तण्डुलानाज्यसंसृष्टान् क्षिपेत् क्षीरे सुसंस्कृते ॥०११॥

मूलम्

आलोक्य वासुदेवेन3 ततः सङ्कर्षणेन च ।
तण्डुलानाज्यसंसृष्टान् क्षिपेत् क्षीरे सुसंस्कृते ॥०११॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रद्युम्नेन स्मालोड्य दर्व्या सङ्घट्टयेच्छनैः ।
पक्वमुत्तारयेत् पश्चादनिरुद्धेन देशिकः ॥०१२॥

मूलम्

प्रद्युम्नेन स्मालोड्य दर्व्या सङ्घट्टयेच्छनैः ।
पक्वमुत्तारयेत् पश्चादनिरुद्धेन देशिकः ॥०१२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रक्षाल्यालिप्य तत् कुर्यादूर्ध्वपुण्ड्रं तु भस्मना ।
नारायणेन पार्श्वेषु चरुमेवं सुसंस्कृतं ॥०१३॥

मूलम्

प्रक्षाल्यालिप्य तत् कुर्यादूर्ध्वपुण्ड्रं तु भस्मना ।
नारायणेन पार्श्वेषु चरुमेवं सुसंस्कृतं ॥०१३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

भागमेकं तु देवाय कलशाय द्वितीयकं ।
तृतीयेन तु भागेन प्रदद्यादाहुतित्रयं ॥०१४॥

मूलम्

भागमेकं तु देवाय कलशाय द्वितीयकं ।
तृतीयेन तु भागेन प्रदद्यादाहुतित्रयं ॥०१४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिष्यैः सह चतुर्थं तु गुरुरद्याद्विशुद्धये2
नारायणेन सम्मन्त्र्य सप्तधा क्षीरवृक्षजम् ॥०१५॥

मूलम्

शिष्यैः सह चतुर्थं तु गुरुरद्याद्विशुद्धये2
नारायणेन सम्मन्त्र्य सप्तधा क्षीरवृक्षजम् ॥०१५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दन्तकाष्ठं भक्षयित्वा त्यक्त्वा ज्ञात्वास्वपातकं ।
ऐन्द्राग्न्युत्तरकेशानीमुखं पतितमुत्तमं ॥०१६॥

मूलम्

दन्तकाष्ठं भक्षयित्वा त्यक्त्वा ज्ञात्वास्वपातकं ।
ऐन्द्राग्न्युत्तरकेशानीमुखं पतितमुत्तमं ॥०१६॥

शुभं सिंहशतं हुत्वा[^४] आचम्याथ प्रविश्य च ।

:न्

[[७२]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूजागारं न्यसेन्मन्त्री प्राच्यां विष्णुं प्रदक्षिणं ॥०१७॥

मूलम्

पूजागारं न्यसेन्मन्त्री प्राच्यां विष्णुं प्रदक्षिणं ॥०१७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

संसारार्णवमग्नानां पशूनां पाशमुक्तये ।
त्वमेव शरणं देव सदा त्वं भक्तवत्सल ॥०१८॥

मूलम्

संसारार्णवमग्नानां पशूनां पाशमुक्तये ।
त्वमेव शरणं देव सदा त्वं भक्तवत्सल ॥०१८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवदेवानुजानीहि प्राकृतैः पाशबन्धनैः ।
पाशितान्मोचयिष्यामि त्वत्प्रसादात् पशूनिमान् ॥०१९॥

मूलम्

देवदेवानुजानीहि प्राकृतैः पाशबन्धनैः ।
पाशितान्मोचयिष्यामि त्वत्प्रसादात् पशूनिमान् ॥०१९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इति विज्ञाप्य देवेशं सम्प्रविश्य पशूंस्ततः ।
धारणाभिस्तु संशोध्य पूर्वज्ज्वलनादिना ॥०२०॥

मूलम्

इति विज्ञाप्य देवेशं सम्प्रविश्य पशूंस्ततः ।
धारणाभिस्तु संशोध्य पूर्वज्ज्वलनादिना ॥०२०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्कृत्य मूर्त्या संयोज्य1 नेत्रे बद्ध्वा प्रदर्शयेत् ।
पुष्पपूर्णाञ्जलींस्तत्र क्षिपेत्तन्नाम योजयेत् ॥०२१॥

मूलम्

संस्कृत्य मूर्त्या संयोज्य1 नेत्रे बद्ध्वा प्रदर्शयेत् ।
पुष्पपूर्णाञ्जलींस्तत्र क्षिपेत्तन्नाम योजयेत् ॥०२१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अमन्त्रमर्चनं तत्र पूर्ववत् कारयेत् क्रमात् ।
यस्यां मूर्तौ पतेत् पुष्पं तस्य तन्नाम निर्दिशेत् ॥०२२॥

मूलम्

अमन्त्रमर्चनं तत्र पूर्ववत् कारयेत् क्रमात् ।
यस्यां मूर्तौ पतेत् पुष्पं तस्य तन्नाम निर्दिशेत् ॥०२२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिखान्तसम्मितं सूत्रं पादाङ्गुष्ठादि षड्गुणं ।
कन्यासु कर्तितं रक्तं3 पुनस्तत्त्रिगुणीकृतम् ॥०२३॥

मूलम्

शिखान्तसम्मितं सूत्रं पादाङ्गुष्ठादि षड्गुणं ।
कन्यासु कर्तितं रक्तं3 पुनस्तत्त्रिगुणीकृतम् ॥०२३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्यां संलीयते विश्वं यतो विश्वं प्रसूयते ।
प्रकृतिं प्रक्रियाभेदैः संस्थितां तत्र चिन्तयेत् ॥०२४॥

मूलम्

यस्यां संलीयते विश्वं यतो विश्वं प्रसूयते ।
प्रकृतिं प्रक्रियाभेदैः संस्थितां तत्र चिन्तयेत् ॥०२४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेन प्राकृतिकान् पाशान् ग्रथित्वा तत्त्वसङ्ख्यया2
कृत्वा शरावे तत् सूत्रं कुण्डपार्श्वे निधाय तु4 ॥०२५॥

मूलम्

तेन प्राकृतिकान् पाशान् ग्रथित्वा तत्त्वसङ्ख्यया2
कृत्वा शरावे तत् सूत्रं कुण्डपार्श्वे निधाय तु4 ॥०२५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्तत्त्वानि सर्वाणि ध्यात्वा शिष्यतनौ न्यसेत् ।
सृष्टिक्रमात् प्रकृत्यादिपृथिव्यन्तानि देशिकः ॥०२६॥

मूलम्

ततस्तत्त्वानि सर्वाणि ध्यात्वा शिष्यतनौ न्यसेत् ।
सृष्टिक्रमात् प्रकृत्यादिपृथिव्यन्तानि देशिकः ॥०२६॥

तत्रैकधा पण्चधा स्याद्दशद्वादशधापि वा[^४] ।

:न्

[[७३]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञातव्यः सर्वभेदेन ग्रथितस्तत्त्वचिन्तकैः ॥०२७॥

मूलम्

ज्ञातव्यः सर्वभेदेन ग्रथितस्तत्त्वचिन्तकैः ॥०२७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अङ्गैः पञ्चभिरध्वानं निखिलं विकृतिक्रमात् ।
तन्मात्रात्मनि संहृत्य मायासूत्रे पशोस्तनौ1 ॥०२८॥

मूलम्

अङ्गैः पञ्चभिरध्वानं निखिलं विकृतिक्रमात् ।
तन्मात्रात्मनि संहृत्य मायासूत्रे पशोस्तनौ1 ॥०२८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रकृतिर्लिङ्गशक्तिश् च कर्ता बुद्धिस् तथा मनः ।
पञ्चतन्मात्रबुद्ध्याख्यं कर्माख्यं भूतपञ्चकं ॥०२९॥

मूलम्

प्रकृतिर्लिङ्गशक्तिश् च कर्ता बुद्धिस् तथा मनः ।
पञ्चतन्मात्रबुद्ध्याख्यं कर्माख्यं भूतपञ्चकं ॥०२९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायेच्च द्वादशात्मानं सूत्रे देहे तथेच्छया ।
हुत्वा सम्पातविधिना सृष्टेः सृष्टिक्रमेण तु ॥०३०॥

मूलम्

ध्यायेच्च द्वादशात्मानं सूत्रे देहे तथेच्छया ।
हुत्वा सम्पातविधिना सृष्टेः सृष्टिक्रमेण तु ॥०३०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकैकं शतहोमेन दत्त्वा पूर्णाहुतिं ततः ।
शरावे सम्पुटीकृत्य कुम्भेशाय निवेदयेत् ॥०३१॥

मूलम्

एकैकं शतहोमेन दत्त्वा पूर्णाहुतिं ततः ।
शरावे सम्पुटीकृत्य कुम्भेशाय निवेदयेत् ॥०३१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधिवास्य यथा न्यायं भक्तं शिष्यं तु दीक्षयेत् ।
करणीं कर्तरीं वापि3 रजांसि खटिकामपि ॥०३२॥

मूलम्

अधिवास्य यथा न्यायं भक्तं शिष्यं तु दीक्षयेत् ।
करणीं कर्तरीं वापि3 रजांसि खटिकामपि ॥०३२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्यदप्युपयोगि स्यात् सर्वं तद्वायुगोचरे ।
संस्थाप्य मूलमन्त्रेण परामृश्याधिवाधिवासयेत् ॥०३३॥

मूलम्

अन्यदप्युपयोगि स्यात् सर्वं तद्वायुगोचरे ।
संस्थाप्य मूलमन्त्रेण परामृश्याधिवाधिवासयेत् ॥०३३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमो भूतेभ्यश् च बलिः कुशे शेते स्मरन् हरिं ।
मण्डपं भूषयित्वाथ वितानघटलड्डुकैः2 ॥०३४॥

मूलम्

नमो भूतेभ्यश् च बलिः कुशे शेते स्मरन् हरिं ।
मण्डपं भूषयित्वाथ वितानघटलड्डुकैः2 ॥०३४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

मण्डलेथ यजेद्विष्णुं ततः सन्तर्प्य पावकं ।
आहूय दीक्षयेच्छिष्यान् बद्धपद्मासनस्थितान् ॥०३५॥

मूलम्

मण्डलेथ यजेद्विष्णुं ततः सन्तर्प्य पावकं ।
आहूय दीक्षयेच्छिष्यान् बद्धपद्मासनस्थितान् ॥०३५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्मोक्ष्य विष्णुं हस्तेन मूर्धानं स्पृश्य वै क्रमात् ।
प्रकृत्यादिविकृत्यन्तां साधिभूताधिदैवतां ॥०३६॥

मूलम्

सम्मोक्ष्य विष्णुं हस्तेन मूर्धानं स्पृश्य वै क्रमात् ।
प्रकृत्यादिविकृत्यन्तां साधिभूताधिदैवतां ॥०३६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सृष्टिमाध्यात्मिकीं कृत्वा हृदि तां संहरेत् क्रमात् ।
तन्मात्रभूतां सकलां जीवेन समतां गतां ॥०३७॥

मूलम्

सृष्टिमाध्यात्मिकीं कृत्वा हृदि तां संहरेत् क्रमात् ।
तन्मात्रभूतां सकलां जीवेन समतां गतां ॥०३७॥

ततः सम्प्रार्थ्य कम्भेशं सूत्रं संहृत्य देशिकः ।

:न्

[[७४]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नेः समीपमागत्य पार्श्वे तं सन्निवेश्य तु ॥०३८॥

मूलम्

अग्नेः समीपमागत्य पार्श्वे तं सन्निवेश्य तु ॥०३८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूलमन्त्रेण सृष्टीशमाहुतीनां शतेन तं ।
उदासीनमथासाद्य पूर्णाहुत्या च देशिकः ॥०३९॥

मूलम्

मूलमन्त्रेण सृष्टीशमाहुतीनां शतेन तं ।
उदासीनमथासाद्य पूर्णाहुत्या च देशिकः ॥०३९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुक्लं रजः समादाय मूलेन शतमन्त्रितं ।
सन्ताड्य हृदयन्तेन हुम्फट्कारान्तसंयुतैः ॥०४०॥

मूलम्

शुक्लं रजः समादाय मूलेन शतमन्त्रितं ।
सन्ताड्य हृदयन्तेन हुम्फट्कारान्तसंयुतैः ॥०४०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वियोगपदसंयुक्तैर् वीजैः पदादिभिः क्रमात् ।
पृथिव्यादीनि तत्त्वानि विश्लिष्य जुहुयात्ततः ॥०४१॥

मूलम्

वियोगपदसंयुक्तैर् वीजैः पदादिभिः क्रमात् ।
पृथिव्यादीनि तत्त्वानि विश्लिष्य जुहुयात्ततः ॥०४१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वह्नावखिलतत्त्वानामालये व्याहृते हरौ ।
नीयमानं क्रमात्सर्वं तत्राध्वानं स्मरेद्बुधः ॥०४२॥

मूलम्

वह्नावखिलतत्त्वानामालये व्याहृते हरौ ।
नीयमानं क्रमात्सर्वं तत्राध्वानं स्मरेद्बुधः ॥०४२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ताडनेन वियोज्यैवं1 आदायापाद्य शाम्यतां ।
प्रकृत्याहृत्य जुहुयाद्यथोक्ते जातवेदसि ॥०४३॥

मूलम्

ताडनेन वियोज्यैवं1 आदायापाद्य शाम्यतां ।
प्रकृत्याहृत्य जुहुयाद्यथोक्ते जातवेदसि ॥०४३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

गर्भाधानं जातकर्म भोगञ्चैव लयन्तथा ।
शुद्धं तत्त्वं समुद्धृत्य पूर्णाहुत्या तु देशिकः ।
सन्नयेद्द्विपरे तत्त्वे यावदव्याहृतं क्रमात् ॥०४५॥

मूलम्

गर्भाधानं जातकर्म भोगञ्चैव लयन्तथा ।
शुद्धं तत्त्वं समुद्धृत्य पूर्णाहुत्या तु देशिकः ।
सन्नयेद्द्विपरे तत्त्वे यावदव्याहृतं क्रमात् ॥०४५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत् परं ज्ञानयोगेन विलाप्य परमात्मनि ।
विमुक्तबन्धनं जीवं परस्मिन्नव्यये पदे ॥०४६॥

मूलम्

तत् परं ज्ञानयोगेन विलाप्य परमात्मनि ।
विमुक्तबन्धनं जीवं परस्मिन्नव्यये पदे ॥०४६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

निवृत्तं परमानन्दे शुद्धे बुद्धे स्मरेद्बुधः ।
दद्यात् पूर्णाहुतिं पश्चादेवं दीक्षा समाप्यते ॥०४७॥

मूलम्

निवृत्तं परमानन्दे शुद्धे बुद्धे स्मरेद्बुधः ।
दद्यात् पूर्णाहुतिं पश्चादेवं दीक्षा समाप्यते ॥०४७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयोगमन्त्रान् वक्ष्यामि यैर् दीक्षा होमसंलयः ।

ॐ यं भूतानि विशुद्धं हुं फट्
अनेन ताडनं कुर्याद्वियोजनमिह द्वयं ॥०४८॥

मूलम्

प्रयोगमन्त्रान् वक्ष्यामि यैर् दीक्षा होमसंलयः ।

ॐ यं भूतानि विशुद्धं हुं फट्
अनेन ताडनं कुर्याद्वियोजनमिह द्वयं ॥०४८॥

ॐ यं भूतान्यापातयेहं
आदानं कृत्वा चानेन प्रकृत्या योजनं शृणु ।

:न्

[[७५]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ यं भूतानि पुंश्चाहो
होममन्त्रं प्रवक्ष्यामि ततः पूर्णाहुतेर्मनुं ॥०४९॥

मूलम्

ॐ यं भूतानि पुंश्चाहो
होममन्त्रं प्रवक्ष्यामि ततः पूर्णाहुतेर्मनुं ॥०४९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ भूतानि संहर स्वाहा । ॐ अं ॐ नमो भगवते वासुदेवाय
वौषट्
पूर्णाहुत्यनन्तरे तु तद्वै शिष्यन्तु साधयेत्1
एवं तत्त्वानि सर्वाणि क्रमात्संशोधयेद् बुधः ॥०५०॥

मूलम्

ॐ भूतानि संहर स्वाहा । ॐ अं ॐ नमो भगवते वासुदेवाय
वौषट्
पूर्णाहुत्यनन्तरे तु तद्वै शिष्यन्तु साधयेत्1
एवं तत्त्वानि सर्वाणि क्रमात्संशोधयेद् बुधः ॥०५०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमोन्तेन स्ववीजेन ताडनादिपुरःसरम् ।

ॐ वां वर्मेन्द्रियाणि । ॐ दें बुद्धीन्द्रियाणि
यं वीजेन समानन्तु ताडनादिप्रयोगकम् ॥०५१॥

मूलम्

नमोन्तेन स्ववीजेन ताडनादिपुरःसरम् ।

ॐ वां वर्मेन्द्रियाणि । ॐ दें बुद्धीन्द्रियाणि
यं वीजेन समानन्तु ताडनादिप्रयोगकम् ॥०५१॥

ॐ सुङ्गन्धतन्मात्रे वियुङ्क्ष्व हुं फट् । ॐ सम्पाहिं
हा3 ॥ ॐ खं खं क्ष प्रकृत्या2 । ॐ सुं हुं
गन्धतन्मात्रे संहर स्वाहा
ततः पूर्णाहुतिश् चैवमुत्तरेषु प्रयुज्यते ।

ॐ रां रसतन्मात्रे । ॐ भें रूपतन्मात्रे । ॐ रं

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्पर्शतन्मात्रे । ॐ एं शब्दतन्मात्रे । ॐ भं नमः । ॐ
सों अहङ्कारः । ॐ नं बुद्धे । ॐ ॐ प्रकृते
एकमूर्तावयं प्रोक्तो दीक्षायोगः समासतः ।०५२।
एवमेव प्रयोगस्तु नवव्यूहादिके स्मृतः ॥०५२॥

मूलम्

स्पर्शतन्मात्रे । ॐ एं शब्दतन्मात्रे । ॐ भं नमः । ॐ
सों अहङ्कारः । ॐ नं बुद्धे । ॐ ॐ प्रकृते
एकमूर्तावयं प्रोक्तो दीक्षायोगः समासतः ।०५२।
एवमेव प्रयोगस्तु नवव्यूहादिके स्मृतः ॥०५२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दग्धापरस्मिन् सन्दध्यान्निर्वाणे प्रकृतिन्नरः ।
अविकारे समादध्यादीश्वरे प्रकृतिन्नरः ॥०५३॥

मूलम्

दग्धापरस्मिन् सन्दध्यान्निर्वाणे प्रकृतिन्नरः ।
अविकारे समादध्यादीश्वरे प्रकृतिन्नरः ॥०५३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शोधयित्वाथ भुतानि कर्माङ्गानि4 विशोधयेत् ।
बुद्ध्याख्यान्यथ तन्मात्रमनोज्ञानमहङ्कृतिं ॥०५४॥

मूलम्

शोधयित्वाथ भुतानि कर्माङ्गानि4 विशोधयेत् ।
बुद्ध्याख्यान्यथ तन्मात्रमनोज्ञानमहङ्कृतिं ॥०५४॥

लिङ्गात्मानं विशोध्यान्ते प्रकृतिं शोधायेत् पुनः ।

:न्

[[७६]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरुषं प्राकृतं शुद्धमीश्वरे धाम्नि संस्थितं ॥०५५॥

मूलम्

पुरुषं प्राकृतं शुद्धमीश्वरे धाम्नि संस्थितं ॥०५५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वगोचरीकृताशेषभोगमुक्तौ कृतास्पदं ।
ध्यायन् पूर्णाहुतिं दद्याद्दीक्षेयं त्वधिकारिणी ॥०५६॥

मूलम्

स्वगोचरीकृताशेषभोगमुक्तौ कृतास्पदं ।
ध्यायन् पूर्णाहुतिं दद्याद्दीक्षेयं त्वधिकारिणी ॥०५६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अङ्गैर् आराध्य मन्त्रस्य नीत्वा तत्त्वगणं समं ।
क्रमादेवं विशोध्यान्ते सर्वसिद्धिसमन्वितं ॥०५७॥

मूलम्

अङ्गैर् आराध्य मन्त्रस्य नीत्वा तत्त्वगणं समं ।
क्रमादेवं विशोध्यान्ते सर्वसिद्धिसमन्वितं ॥०५७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायन् पूर्णाहितिं दद्यात्दीक्षेयं साधके स्मृता ।
द्रव्यस्य वा न सम्पत्तिरशक्तिर्वात्मनो यदि ॥०५८॥

मूलम्

ध्यायन् पूर्णाहितिं दद्यात्दीक्षेयं साधके स्मृता ।
द्रव्यस्य वा न सम्पत्तिरशक्तिर्वात्मनो यदि ॥०५८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इष्ट्वा देवं यथा पूर्वं सर्वोपकरणान्वितं ।
सद्योधिवास्य द्वादश्यां दीक्षयेद्देशिकोत्तमः ॥०५९॥

मूलम्

इष्ट्वा देवं यथा पूर्वं सर्वोपकरणान्वितं ।
सद्योधिवास्य द्वादश्यां दीक्षयेद्देशिकोत्तमः ॥०५९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

भक्तो विनीतः शारीरैर् गुणैः सर्वैः समन्वितः ।
शिष्यो नातिधनी यस्तु स्थण्डिलेभ्यर्च्य दीक्षयेत् ॥०६०॥

मूलम्

भक्तो विनीतः शारीरैर् गुणैः सर्वैः समन्वितः ।
शिष्यो नातिधनी यस्तु स्थण्डिलेभ्यर्च्य दीक्षयेत् ॥०६०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अध्वानं निखिलं दैवं3 भौतं वाध्यात्मिकी कृतं ।
सृष्टिक्रमेण शिष्यस्य देहे ध्यात्वा तु देशिकः ॥०६१॥

मूलम्

अध्वानं निखिलं दैवं3 भौतं वाध्यात्मिकी कृतं ।
सृष्टिक्रमेण शिष्यस्य देहे ध्यात्वा तु देशिकः ॥०६१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टाष्टाहुतिभिः पूर्वं क्रमात् सन्तर्प्य सृष्टिमान् ।
स्वमन्त्रैर् वासुदेवादीन् जननादीन् विसर्जयेत्3 ॥०६२॥

मूलम्

अष्टाष्टाहुतिभिः पूर्वं क्रमात् सन्तर्प्य सृष्टिमान् ।
स्वमन्त्रैर् वासुदेवादीन् जननादीन् विसर्जयेत्3 ॥०६२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

होमेन शोधयेत् पश्चात्संहारक्रमयोगतः ।
योनिसूत्राणि बद्धानि मुक्त्वा कर्माणि देशिकः ॥०६३॥

मूलम्

होमेन शोधयेत् पश्चात्संहारक्रमयोगतः ।
योनिसूत्राणि बद्धानि मुक्त्वा कर्माणि देशिकः ॥०६३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिष्यदेहात्समाहृत्य क्रमात्तत्त्वानि शोधयेत् ।
अग्नौ प्राकृतिके विष्णौ लयं नीत्वाधिदैवके ॥०६४॥

मूलम्

शिष्यदेहात्समाहृत्य क्रमात्तत्त्वानि शोधयेत् ।
अग्नौ प्राकृतिके विष्णौ लयं नीत्वाधिदैवके ॥०६४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुद्धं तत्त्वमशुद्धेन पूर्णाहुत्या तु साधयेत्2
शिष्ये प्रकृतिमापन्ने दग्ध्वा प्राकृतिकान् गुणान् ॥०६५॥

मूलम्

शुद्धं तत्त्वमशुद्धेन पूर्णाहुत्या तु साधयेत्2
शिष्ये प्रकृतिमापन्ने दग्ध्वा प्राकृतिकान् गुणान् ॥०६५॥

:न्

[[७७]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

मौचयेदधिकारे वा नियुञ्ज्याद्देशिकः शिशून्1
अथान्यान् शक्तिदीक्षां वा कुर्यात् भावे स्थितो गुरुः ॥०६६॥

मूलम्

मौचयेदधिकारे वा नियुञ्ज्याद्देशिकः शिशून्1
अथान्यान् शक्तिदीक्षां वा कुर्यात् भावे स्थितो गुरुः ॥०६६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

भक्त्या सम्प्रातिपन्नानां यतीनां निर्धनस्य च ।
सम्पूज्य स्थण्डिले विष्णुं पार्श्वस्थं स्थाप्य पुत्रकं ॥०६७॥

मूलम्

भक्त्या सम्प्रातिपन्नानां यतीनां निर्धनस्य च ।
सम्पूज्य स्थण्डिले विष्णुं पार्श्वस्थं स्थाप्य पुत्रकं ॥०६७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवताभिमुखः शिष्यस्तिर्यगास्यः स्वयं स्थितः ।
अध्वानं निखिलं ध्यात्वा पर्वभिः स्वैर् विकल्पितं ॥०६८॥

मूलम्

देवताभिमुखः शिष्यस्तिर्यगास्यः स्वयं स्थितः ।
अध्वानं निखिलं ध्यात्वा पर्वभिः स्वैर् विकल्पितं ॥०६८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिष्यदेहे तथा देवमाधिदैविकयाचनं ।
ध्यानयोगेन सञ्चिन्त्य पूर्ववत्ताडनादिना ॥०६९॥

मूलम्

शिष्यदेहे तथा देवमाधिदैविकयाचनं ।
ध्यानयोगेन सञ्चिन्त्य पूर्ववत्ताडनादिना ॥०६९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमात्तत्त्वानि सर्वाणि शोधयेत् स्थण्डिले हरौ ।
ताडनेन वियोज्याथ गृहीत्वात्मनि तत्परः3 ॥०७०॥

मूलम्

क्रमात्तत्त्वानि सर्वाणि शोधयेत् स्थण्डिले हरौ ।
ताडनेन वियोज्याथ गृहीत्वात्मनि तत्परः3 ॥०७०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवे संयोज्य संशोध्य गृहीत्वा तत् स्वभावतः ।
आनीय शुद्धभावेन सन्धयित्वा क्रमेण तु ॥०७१॥

मूलम्

देवे संयोज्य संशोध्य गृहीत्वा तत् स्वभावतः ।
आनीय शुद्धभावेन सन्धयित्वा क्रमेण तु ॥०७१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शोधयेद्ध्यानयोगेन सर्वतो ज्ञानमुद्रया ।
शुद्धेषु सर्वतत्त्वेषु प्रधाने चेश्वरे स्थिते ॥०७२॥

मूलम्

शोधयेद्ध्यानयोगेन सर्वतो ज्ञानमुद्रया ।
शुद्धेषु सर्वतत्त्वेषु प्रधाने चेश्वरे स्थिते ॥०७२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दग्ध्वा निर्वापयेच्छिष्यान् पदे चैशे नियोजयेत् ।
निनयेत् सिद्धिमार्गे वा साधकं देशिकोत्तमः ॥०७३॥

मूलम्

दग्ध्वा निर्वापयेच्छिष्यान् पदे चैशे नियोजयेत् ।
निनयेत् सिद्धिमार्गे वा साधकं देशिकोत्तमः ॥०७३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमेवाधिकारस्थो गृही कर्मण्यतन्द्रितः ।
आत्मानं शोधयंस्तिष्ठेद् यावद्रागक्षयो भवेत् ॥०७४॥

मूलम्

एवमेवाधिकारस्थो गृही कर्मण्यतन्द्रितः ।
आत्मानं शोधयंस्तिष्ठेद् यावद्रागक्षयो भवेत् ॥०७४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षीणरागमथात्मानं ज्ञात्वा संशुद्धिकिल्विषः ।
आरोप्य पुत्रे शिष्ये वा ह्य् अधिकारन्तु संयमी ॥०७५॥

मूलम्

क्षीणरागमथात्मानं ज्ञात्वा संशुद्धिकिल्विषः ।
आरोप्य पुत्रे शिष्ये वा ह्य् अधिकारन्तु संयमी ॥०७५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दग्ध्वा मायामयं पाशं प्रव्रज्य स्वात्मनि स्थितः ।
शरीरपातमाकाङ्क्षन्नासीताव्यक्तलिङ्गवान् ॥०७६॥

मूलम्

दग्ध्वा मायामयं पाशं प्रव्रज्य स्वात्मनि स्थितः ।
शरीरपातमाकाङ्क्षन्नासीताव्यक्तलिङ्गवान् ॥०७६॥

{इत्य् आदिमहापुराणे आग्नेये सर्वदीक्षाकथनं नाम सप्तविंशोध्यायः }

:न्

[[७८]]


  1. सर्षपांस्तद्वदस्त्रेण इति ङ, चिह्नितपुस्तकपाठः ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. विवृद्धये इति ङ, चिह्नितपुस्तकपाठः ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  3. कुशाग्रेणैव तां भुवमिति ङ, चिह्नितपुस्तकपाट्ःअः ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  4. शुभं सिद्धमिति ज्ञात्वा ङ, चिह्नितपुस्तकपाठः ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎