०३. असुभभावना निद्देस

३. असुभभावना निद्देस
१.
सिरिमं गणिकं दिस्वा, दमेतुं रत्तचेतसं।
दस्सेत्वा मतसारीरं, तस्सा जिनो इदं ब्रवि॥
२.
चरंवा यदिवा तिट्ठं, निसिन्‍नो उदवा सयं।
समञ्छेति पसारेति, एसा कायस्स इञ्‍जना॥
३.
अट्ठि न्हारूहि संयुत्तो, तच मंसाव लेपनो।
छविया कायो पटिच्छन्‍नो, यथाभूतं नदिस्सति॥
४.
अन्तपूरो दरपूरो, यकन पेळस्स वत्थिनो।
हदयस्स पप्फासस्स, वक्‍कस्स पिहकस्सच॥
५.
सिङ्घानिकाय खेळस्स, सेदस्सच मेदस्सच।
लोहितस्स लसिकाय, पित्तस्सच वसायच॥
६.
अथस्स नवहि सोतेहि, असुचि सवति सब्बदा।
अक्खिम्हा अक्खिगूथको, कण्णम्हा कण्णगूथको॥
७.
सिङ्घानिकाच नासतो, मुखतो वमति एकदा।
पित्तं सेम्हञ्‍च वमति, कायम्हा सेदजल्‍लिका॥
८.
अथस्स सुसिरं सीसं,
मत्थलुङ्गस्स पूरितं।
सुभतो नं मञ्‍ञति बालो,
अविज्‍जाय पुरक्खतो॥
९.
यदाच सो मतो सेति,
उद्धुमातो विनीलको।
अपविद्धो सुसानस्मिं,
अनपेक्खा होन्ति ञातयो॥
१०.
खादन्ति नं सुवानाच, सिङ्गालकाच किमियो।
काका गिज्झाच खादन्ति, येचञ्‍ञे सन्ति पाणका॥
११.
सुत्वान बुद्धवचनं, भिक्खु पञ्‍ञाणवा इध।
सोखो नं परिजानाति, यथाभूतञ्हि पस्सति॥
१२.
यथाइदं तथाएतं, यथाएतं तथाइदं।
अज्झत्तञ्‍च बहिद्धाच, काये छन्दं विराजये॥
१३.
छन्द राग विरत्तो सो, भिक्खु पञ्‍ञाणवा इध।
अज्झगा अमतं सन्तिं, निब्बानं पद मच्‍चुतं॥
१४.
द्विपादको यं असुचि, दुग्गन्धो परिहारति।
नानाकुणप परिपूरो, विस्सवन्तो ततोततो॥
१५.
एतादिसेन कायेन, यो मञ्‍ञे उन्‍नमेतवे।
परंवा अवजानेय्य, किमञ्‍ञत्र अदस्सनाति।
काय विच्छन्दनीयसुत्तं, विजयसुत्तन्तिपि वत्तब्बं॥
१६.
र-अक्खरो सियाग्गिम्हि, रोव अग्गिव आगतो।
तस्मा रागोति वत्तब्बो, तण्हाव निच्‍चतापिका॥
१७.
अभिण्हमेव रागग्गि, दय्हते सुभसञ्‍ञिनं।
किमिखज्‍जवणो साव, दुक्खी रागी स सब्बदा॥
१८.
दुक्खी पिय मलद्धान, लद्धाप्य परिपुण्णतो।
नत्थि रागग्गिखन्धस्स, पियिन्धेन हि पुण्णता॥
१९.
नत्थि रागसमो अग्गि,
इति वुत्तं महेसिना।
तेन रागग्गिना दड्ढो,
सब्बो लोको तिदुक्खितो॥
२०.
एकस्स पिवितं खीरं, चतू दधि जला बहु।
रागहेतु भवे सन्धि, ट्ठानं अनमतग्गिकं॥
२१.
चतूदमि जला भिय्यो, सीसच्छेदन लोहितं।
रागहेतु भवे मच्‍च, भयं अनमतग्गिकं॥
२२.
एकस्स रुदतो अस्सु, चतू दधि जला बहु।
दुक्खं अनमतग्गंव, तंहेतु परिदेवनं॥
२३.
तत्तायो गुळ गिलित, वधग्गि दय्हना दिकं।
असङ्ख्येय्यं महादुक्खं, तंहेतु निरये लभि॥
२४.
एक द्वित्ति चतु पञ्‍च, बुद्धुप्पादेप्य मोचितं।
खुप्पिपासित निज्झामं, लभि तंहेतु पेत्तिकं॥
२५.
तिरच्छाने असूरेच, दुक्खं नानाविधं लभि।
नमतग्गिक संसारे, सब्बन्तं रागहेतुकं॥
२६.
एकस्सेकेन कप्पेन, पुग्गलस्सट्ठि सञ्‍चयो।
सचे संहारितो अस्स, वेपुल्‍ल पब्बताधिको॥
२७.
एक कप्पे इदं दुक्खं, नादिकप्पेसु काकथा।
रागो ननु महावेरी, बालो जनो त मिच्छति॥
२८.
रागसुद्धि असोकोच, निद्दुक्खो ञायपत्तिच।
निब्बानं पञ्‍च पच्‍चक्खा, असुभाय फला मता॥
२९.
असुभग्गहणं झायी, मिता सिन्द्रिय संवरो।
सोमित्य मुक्‍कट्ठावाचा, छळिमे राग सुद्धिया॥
३०.
निच्‍चुग्गराग रोगीनं, असुभा वातुलोसधा।
रागयक्खाभि गय्हानं, असुभा मन्त मुत्तरं॥
३१.
सजीवकाच निज्‍जीवा, असुभा दुविधा मता।
सजीवा केसलोमादि, दसेविमे अजीवका॥
३२.
उद्धुमातक वीनीलं, विपुब्बकं विछिद्दकं।
विक्खायितक विक्खित्तं, हतिविक्खित्त लोहितं॥
३३.
पुळुव ट्ठिक मिच्‍चेसु, लद्धा अञ्‍ञतरं सतो।
रतन वानपस्सेय्य, यथा चेतसि पाकटं॥
३४.
मतं खज्‍जं स मंसञ्‍च, निलोहितं निमंसकं।
विक्खित्तं सेत पुञ्‍जट्ठिं, नवधा पुतिमिक्खये॥
३५.
मच्‍चुतो परिमुच्‍चामि, पटिवत्ति यिमा यिति।
पयोजन समावज्‍ज, मोदितब्बं जिगुच्छके॥
३६.
सजीवके जिगुच्छत्थं, निज्‍जीवा सुभ मीरितं।
तथूपमो अयंकायो, एवमेव भविस्सति॥
३७.
एवंधम्मो अयंकायो, एवंभावी नतिक्‍कमो।
इच्‍चुप संहरे दिस्वा, एकद्विह मतादिकं॥
३८.
यथा इदं तथाएतं, यथाएतं तथा इदं।
जेगुच्छं पटिकूल्यञ्‍च, काये इच्‍चुप संहरे॥
३९.
उद्धुमात विनीलादि,
पटिकूल्यो जिगुच्छितो।
तथेवायम्पि मे कायो,
विसेसो नायु-सायुव॥
४०.
उद्धुमात विनीलादो, सोभणं नत्थि किञ्‍चिपि।
इमस्मिंपि मे काये, गवेसन्तोपि सब्बसो॥
४१.
पटिकूलवसा धातु, वसाच द्विप्पकारतो।
पच्‍चवेक्खेय्यिमं कायं, इच्छं विराग मत्तनि॥
४२.
वण्ण सण्ठान गन्धेहि, आसयो कासतोपिच।
जेगुच्छ पटिकूल्याच, केसा न तुट्ठमानिता॥
४३.
इति केसेसु इक्खेय्य,
लोमा दीसुप्ययं नयो।
द्वत्तिंसेवञ्हि कोट्ठासे,
पच्‍चवेक्खे विसुंविसुं॥
४४.
कायतो बहिनिक्खन्तं, पटिकूल्यं जिगुच्छितं।
अनिक्खन्तम्पि जेगुच्छं, पटिकूल्यंव तस्समं॥
४५.
सङ्खतम्पि यथा वच्‍चं, मनुञ्‍ञतं न पापुणे।
उपक्‍कम सहस्सेहि, एवं केसादिकम्पिच॥
४६.
सभाव पटिकूल्यंव, एकम्पि वच्‍च पुञ्‍जकं।
ननु जेगुच्छिता भिय्यो, द्वत्तिंस वच्‍चपुञ्‍जका॥
४७.
पच्‍चेकम्पि पटिकूल्यं, केसादिकं सभावतो।
केसादिद्वत्तिंस पुञ्‍जो, भिय्यो जेगुच्छितो ननु॥
४८.
पुञ्‍जितेस्वेव कन्तेसु, कन्तोहोति स पुञ्‍जको।
पुञ्‍जितेसु अकन्तेस, अकन्तोव स पुञ्‍जको॥
४९.
पच्‍चेकं विनिभुत्तेस, केस लोम नखादिसु।
नत्थि तञ्‍ञा कुमारीवा, मुखहत्थादिकानिवा॥
५०.
सम्पिण्डि तेसु तेस्वेव,
कुतो ता तानि आगता।
पञ्‍ञत्ति मत्त मेवेसा,
जिगुच्छञ्‍ञा न काचिपि॥
५१.
सन्तं चिन्तेय्य नासन्तं, सन्त चिन्तयतो सुखं।
असन्तं परिकप्पेन्तो, नानादुक्खेहि तप्पति॥
५२.
नावज्‍ज सन्तजेगुच्छं, सञ्‍ञं असति कातुन।
सुभा इत्थीति गारग्गि, उप्पज्‍जि सुभसञ्‍ञिनो॥
५३.
असन्तंव अभूतंव, पस्से रागग्गिजोतिया।
ताय सन्तञ्‍च भूतञ्‍च, न पस्सति कदाचिपि॥
५४.
एकस्स पिवितं खीरं, सीसच्छेदन लोहितं।
रुदतो अस्सु तंहेतु, चतूदधि जला बहु॥
५५.
आयतिम्पि अतीतेव, संसरन्तस्स हेस्सति।
रागं हन्तु मनीहोचे, खीरं अस्सुच लोहितं॥
५६.
सुभसञ्‍ञाय सो वड्ढो,
तदभावे स नस्सति।
थिरं हन्तुं न तंसञ्‍ञं,
सक्‍का सिथिल वीरियो॥
५७.
उस्सोळ्हि वीरियो हुत्वा, ब्रूहेय्यासुभ भावनं।
सुभसञ्‍ञाप्प हानाय, परिच्‍चज्‍जापि जीवितं॥
५८.
अञ्‍ञकिच्‍च मुपेक्खाय, ब्रूहेय्यासुभ भावनं।
मन्दि हुत्वेह रागग्गि, निब्बायिस्सति आयतिं॥
५९.
किच्‍चं मे इदमेवेति, ब्रूहेय्यासुभ भावनं।
दानि मन्दग्गि हुत्वान, पामोज्‍जं वे लभिस्सति॥
६०.
काये दट्ठब्ब जेगुच्छं, अपस्सन्तो पमादवा।
अलद्धा किञ्‍चि पामोज्‍जं, पब्बज्‍जम्पि न मोदति॥
६१.
पुरे मरामि काये स्मिं, पस्सा मि पस्सितब्बकं।
इच्‍चा रद्धो वीतिंलद्धा, पब्बज्‍जं अतिमोदति॥
६२.
काये दट्ठब्ब जेगुच्छं, अपस्सन्तो पमाद वा।
मोघंव दुल्‍लभातीतो, महाजानीयतं गतो॥
६३.
सन्तं भूतञ्‍च जेगुच्छं, रागग्गिना अपस्सियं।
पञ्‍ञापदीपजोतेन, समिक्खेय्य अभिण्हसो॥
६४.
सन्तं भूतञ्‍च काये स्मिं, दट्ठुकामो सदासतो।
पञ्‍ञापदीपकेनेव, दक्खे न रागीसीखिना॥
६५.
जेगुच्छितेन कायेन, निक्खन्तेन जिगुच्छतो।
अज्‍ज स्वेवा विनट्ठेन, नाल मुन्‍नमितुं सतो॥
६६.
कीदिसं मं तुवं मञ्‍ञि, अहं सब्ब जेगुच्छको।
जेगुच्छतोच निक्खन्तो, इच्‍चेव वत्तु मरहति॥
६७.
काये जेगुच्छसञ्‍ञंव, करे सब्बिरिया पथे।
तस्मिं तुट्ठब्बकं नत्थि, पियायितं ममायितं॥
६८.
सुभाय नव मत्तानं, असुभा परिपाचये।
सन्तो पक्‍कस्स संसारो, नन्तो नवस्स रागिनो॥
६९.
काये असुभ सञ्‍ञाय, परिपक्‍क सभाविनो।
आलम्बेसु अचापल्‍ला, थिरा सम्बुद्ध सासने॥
७०.
अन्तो गोचरिका पक्‍का, बहि गोचरिका नवा।
पक्‍का नासाय उच्‍चा ते, नीचायेव नवा सिनो॥
७१.
नवानवा सुभाभोगी, नीचानीचा भिगामिनो।
पक्‍का पक्‍काव धीझायी, सन्तासन्ता विरागिनो॥
७२.
सक्‍का सक्‍का न दस्सेतुं, सुभंसुभं सतंसतं।
धीराधीराग मुज्झन्ति, काये काये क्रियेक्रिये॥
७३.
सक्‍का सक्‍कापि तं कातुं, सुभंसुभं न धीमयं।
सन्तोसन्तोजिगुच्छञ्‍ञू, न वानवा सुभेसको॥
७४.
दुकायं सुति चिन्तेत्वा, ममायन्ता महातपा।
तपं निब्बायितुं इच्छं, दुकायं दुति चिन्तये॥
७५.
य्वासुभं सुभतो मञ्‍ञि, कोनुबालोतदुत्तरि।
अन्धो उम्मत्तकोवा सो, नत्तानं मञ्‍ञते तथा॥
७६.
सरितब्बक मेवेतं, काये जेगुच्छ पुञ्‍जतं।
मन्दरागो मनोसीतं, लभेय्य तमनुस्सनं॥
७७.
गिहिभावे अपायेच, रागयक्खन्ध निन्‍निता।
मंपि नेस्सति सोयक्खो, सादेमिचे तदागतं॥
७८.
अभिण्ह गाहिनं राग, यक्खं अनन्त दुक्ख दं।
असुभा तुल मन्तेन, वारेहि तं स भायति॥
७९.
रागयक्खो बहुमायो, सद्धामेत्ता दिवेसवा।
रागम्पि कुसलं मञ्‍ञि, जनो तेनेव वञ्‍चितो॥
८०.
आतुरं असुचिं पुतिं, पस्स नन्दे समुस्सयं।
उग्घरन्तं पग्घरन्तं, बालानं अभिपत्थितं॥
८१.
सुभतो नं मञ्‍ञति बालो, अविज्‍जाय पुरक्खतो।
इच्‍चाह भगवा निन्दि, बालोति सुभसञ्‍ञिनं॥
८२.
न्हारुट्ठि तच मंसानि, सरं सतं न निन्दितो।
बुद्धनिन्दाय मोचेतुं, तानारब्भ अनुस्सरे॥
८३.
मञ्‍ञित्वा अत्तनो बाल्यं, असुभे सुभदस्सिनो।
वायामेय्य अबालाय, कायं असुभतो सरं॥
८४.
अत्तानं गरहित्वान, बालं विपरिदस्सिनं।
सुभसञ्‍ञं पहिन्‍नेय्य, करेय्यासुभ सञ्‍ञितं॥
८५.
विस भेसज्‍जरुक्खट्ठो, अहि डंसेय्यसोसतो।
यथा तस्सेव पण्णादिं, खादेत्वा विस मुज्‍जहे॥
८६.
एवं रागो समुप्पज्‍जे, काये गन्धादि वासिते।
अन्तो तस्सेव जेगुच्छं, चिन्तेत्वा राग मुज्‍जहे॥
८७.
जिगुच्छितेन कायेन, अपस्सन्तो जिगुच्छतं।
उन्‍नमेति अवञ्‍ञाति, अविज्‍जाय पुरक्खतो॥
८८.
आयतिं मग्गलाभाय, बीजं करेय्य भावनं।
बीजा भावे कुतो मग्गो, मग्गबीजा हि भावना॥
८९.
मग्गबीजो अपायेपि, निम्मुग्गो समये गते।
उम्मुज्‍जित्वाव बुद्धानं, मग्गं लभेय्य सन्तिके॥
९०.
अजीजस्स तु संसारो, दीघोयेव अनन्तिको।
तस्माहि भावनाबीजं, करेय्य मोचनत्थिको॥
९१.
अभिण्ह पीळितं रागं, असुभाय निवारये।
मन्दीहुत्वा पहीयेय्य, रागो असुभ भीरुको॥
९२.
माजेगुच्छं ममायेथ, साव जेगुच्छमामको।
अनन्त दुक्ख मापादि, जेगुच्छित ममायना॥
९३.
मंसलग्गो तचच्छन्‍नो,
न्हारुबन्धो ट्ठिपुञ्‍जको।
मोहेति छविया लोकं,
महादुक्खो स मोहितो॥
९४.
न्हारुट्ठि तच मंसेहि, रागवड्ढकि सङ्खते।
गेहे रोगा पुती पापा, वसन्ति कुच्छिता सदा॥
९५.
लुङ्गन्ता वीस भूधातू, पित्तादी द्वादसम्बुव।
तापं जिरं दहं पक्‍कं, चतुरग्गि छवायुका॥
९६.
अधोद्धं कुच्छि कोट्ठासा,
अङ्गचारीच पाणका।
धातुयोयेव कायेस्मिं,
द्वितालीस अनञ्‍ञका॥
९७.
यथा बहि तथा अज्झत्तं, धातू भ्वापा नलानिला।
नमे नाहं नअत्ताति, संमसेय्य पुनप्पुनन्ति॥

४. मेत्ताभावनानिद्देस

१.
मेत्ता भावन मिच्छम्पि, सुण बुद्धवचो यिदं।
दोस निग्गहणत्थाय, दोसो मेत्तायवेरिहि॥
२.
अक्‍कोच्छिमं अवधिमं, अजिनिमं अहासिमे।
येच तं उपनय्हन्ति, वेरं तेसं नसम्मति॥
३.
अक्‍कोच्छिमं अवधिमं, अजिनिमं अहासिमे।
येचतं नुपनय्हन्ति, वेरं तेसं उपसम्मति॥
४.
नहिवेरेन वेरानि, सम्मन्तिध कुदाचन।
अवेरेनच सम्मन्ति, एसधम्मो सनन्तनो॥
५.
परेच नविजानन्ति, मय मेत्थ यमामसे।
येच तत्थ विजानन्ति, ततो सम्मन्ति मेधगा॥
६.
कुद्धो अत्थं नजानाति, कुद्धो धम्मं नपस्सति।
सदा अन्धतमं होति, यंकोधो सहतेनरं॥
७.
उभिन्‍न मत्थं चरति, अत्तनोच परस्सच।
परं संकुप्पितं ञत्वा, यो सतो उपसम्मति॥
८.
तस्सेव तेन पापिय्यो, यो कुद्धं पटिकुज्झति।
कुद्धं अपटिकुज्झन्तो, सङ्गामं जेति दुज्‍जयं॥
९.
खन्ती परमं तपो तितिक्खा,
निब्बानं परमं वदन्ति बुद्धा।
नहि पब्बजितो परूपघाती,
नसमणो होति परं विहेठयन्तो॥
१०.
अकोधेन जिने कोधं, असाधुं साधुना जिने।
जिने कदरियं दानेन, सच्‍चेना लिकवादिनं॥
११.
यो वे उप्पतितं कोधं, रथं भन्तंव वारये।
त महं सारथी ब्रूमि, रस्मिग्गाहो इतरोजनो॥
१२.
पुरिसस्स हि जातस्स, कुधारी जायते मुखे।
याय छिन्दति अत्तानं, बालो दुब्भासितंभणं॥
१३.
सेलो यथा एकग्घनो, वातेन नसमीरति।
एवं निन्दा पसंसासु, नसमिञ्‍जन्ति पण्डिता॥
१४.
समानभागं क्रुब्बेथ, गामे अक्‍कुट्ठ वन्दितं।
मनोपदोसं रक्खेय्य, सन्तो अनुण्णतो सिया॥
१५.
नपरो परं निकुप्पेथ, नातिमञ्‍ञेथ कत्थचि नकिञ्‍चि।
ब्यारोसना पटिघसञ्‍ञा, नञ्‍ञमञ्‍ञस्स दुक्ख मिच्छेय्य॥
१६.
माता यथा नियं पुत्त,
मायुसा एकपुत्त मनुरक्खे।
एवम्पि सब्ब भूतेसु,
मानसं भावये अपरिमाणं॥
१७.
सुत्वान दुसितो बहुं वाचं,
समणानंवा पुथुजनानं।
फरुसेन हि न पटिवज्‍जा,
न हि सन्तो पटिसेनिं करोन्ति॥
१८.
सच्‍चं भणे नकुज्झेय्य, दज्‍जा अप्पम्पि याचितो।
एतेहि तीहि ठानेहि, गच्छे देवान सन्तिके॥
१९.
न परेसं विलोमानि, न परेसं कताकतं।
अत्तनोव अवेक्खेय्य, कतानि अकतानिच॥
२०.
सु दसं वज्‍जमञ्‍ञेसं, अत्तनो पन दुद्दसं।
परेसञ्हि सो वज्‍जानि, ओफुनाति यथा भुसं।
अत्तनो पन छादेति, कलिंव कितवा सट्ठो॥
२१.
निधीनंव पवत्तानं, यं पस्से वज्‍जदस्सिनं।
निग्गय्हवादिं मेधाविं, तादिसं पण्डितं भजे॥
२२.
तादिसं भजमानस्स,
सेय्योहोति नपापियो।
इति वुत्तं मुनिन्देन,
तिलोकग्गेन सत्थुना॥
२३.
मेत्ता गन्धेन वासेन्तो,
दोसं दूरेकरे बुधो।
दूरासन्‍नेसु सब्बेसु,
अत्तनो वेरिकेसुपि॥
२४.
हने दोसू पनाहानि, अनत्थ कारकानि हि।
तेस्व सन्तेसु सब्बेसु, मेत्ताहोति सुनिम्मला॥
२५.
सतं दुज्‍जन वाक्येहि, नमनो याति विक्रियं।
नहितापयितुं सक्‍का, गङ्गानदिं तिणुक्‍कया॥
२६.
नहि निन्दा पसंसाहि, सतं मनोविकारता।
न कदाचिपि कम्पेय्य, वातेहि सेलपब्बतो॥
२७.
नदियं खुद्दका नावा, विचीहि उन्‍नतोनता।
महानावा नकम्पन्ति, महन्तीहि विचीहिपि॥
२८.
लोके पसंस निन्दाहि, दुज्‍जनोवुन्‍नतोनतो।
सन्तोपञ्‍ञो नचलति, महानिन्दा थुतीहिपि॥
२९.
सेलोसेलो निलेहेव,
वण्णावण्णा असस्सता।
लाभालाभा सुखादुक्खा,
यसायसा नकम्पति॥
३०.
खमाधग्ग करेतस्स, दुज्‍जनो किं करिस्सति।
अतिणे पतितो अग्गि, सयमेव पसम्भति॥
३१.
सयमेव सकत्तानं, मच्‍चुब्भयेन तच्छतु।
माञ्‍ञे तच्छतु दोसेन, किमत्थं अञ्‍ञतच्छनं॥
३२.
माञ्‍ञे तच्छ तुदोसेन, नसेय्यो अञ्‍ञतच्छनं।
माञ्‍ञो तं अहिब्यग्घेव, दोमनस्सेन भायतु॥
३३.
निस्साय गरुकातब्बं, बहूनं पापमोचनं।
अचापल्‍लेन सन्तेन, गरुकातब्बतं वजे॥
३४.
निस्साय गरुकातब्बं, बहूनं पुञ्‍ञवड्ढनं।
गरुकातब्बतं गच्छे, धीतिया सील गुत्तिया॥
३५.
सन्तं हि सीलवं धीतिं, हिरोत्तप्पेन भायति।
दुज्‍जनं दोमनस्सेन, अहिब्यग्घेव भायति॥
३६.
नफरुसाय वाचाय, अञ्‍ञे दमेय्य पण्डितो।
अत्तानंव दमेत्वान, अञ्‍ञे सण्हेन ओवदे॥
३७.
चित्ते सण्हे असण्हापि, नवाचाफरुसा भवे।
तस्मा ओवा दनादीसु, रक्खेय्य थद्धचित्ततो॥
३८.
अत्तान मोवदत्थाय, सिक्खेय्य बुद्धभासितं।
परम्पि अनुकम्पाय, इच्छन्तो अनुसासये॥
३९.
अञ्‍ञं ननिग्गहे किञ्‍चि, सुतेन पटिपत्तिया।
अत्तनिग्गहणं सेय्यो, नुन्‍नमेय्य जिनोरसो॥
४०.
नावीकरेय्य दोसंवा, लोभं मानं सकंमलं।
माञ्‍ञे मञ्‍ञन्तु तं दिस्वा, चिरप्पब्ब जितो नुति॥
४१.
ककचेन त्तछेदेन्ते, वेरिकेपिनदोसये।
इच्‍चोवादं मुनिन्दस्स, सम्पटिच्छ जिनोरसो॥
४२.
वेरी अच्‍चुपनाहीपि, रूपेव दुक्खकारको।
न त्व तब्बिसये नामे, दुक्खं माकरि चेतसि॥
४३.
वेरी तिबन्ध वेरोपि, इहेव दुक्खकारको।
भवन्तरं नअन्वेति, सकम्मुना गतो हिसो॥
४४.
दोसोतु इह पीळेत्वा,
दुक्खावहो भवेभवे।
महानत्थ करं दोसं,
कस्मा वड्ढेति चेतसि॥
४५.
मेत्तासीतम्बुसेकेन, जिनोवाद मनुस्सरं।
महा नत्थ करं दोसं, निब्बायतु स चेतसि॥
४६.
छद्दन्तो लुद्दकं पापं, भूरिदत्तोहि तुण्डिकं।
धम्मपालो खमि तातं, कपिन्दो कन्दरो पतं॥
४७.
असङ्ख्येय्य त्तभावेसु, परवज्‍जं तितिक्खतो।
नाथस्स पारमिं खन्तिं, सरं धीरो तितिक्खतु॥
४८.
सासने चिरवासेन, एवं निद्दोसका इति।
तुवं पटिच्‍च मञ्‍ञन्तु, सासने सप्पयोजनं॥
४९.
सासने चिर वासापि, मादिसाव इमे इति।
तमागम्म नमञ्‍ञन्तु, सासने निप्पयोजनं॥
५०.
द्वे उसेतीति दोसो सो, सपरं दय्हते द्वयं।
पहातब्बो स सब्बेसु, परत्थ सत्थ मिच्छता॥
५१.
परदिन्‍नेहि नोआयु, तिट्ठते नात्तनो वसा।
परवज्‍जं खमेतब्बं, नसाधु अञ्‍ञविरोधितो॥
५२.
जेगुच्छ क्‍कोस निन्दानि, बालो गण्हाति अक्खमो।
खमन्तोतु नगण्हाति, जानं जेगुच्छितानिति॥
५३.
परदिन्‍नानि वच्‍चानि, पाभतन्ति नकोचिपि।
गण्हेय्येवं दुरुत्तानि, अगण्हन्तो खमे सतो॥
५४.
नदि कल्‍लोल विचियो, तीरं पत्वा समन्तिध।
सब्बे उप्पतिता दोसा, खन्तिपत्वा समन्ति ते॥
५५.
दोसुम्मत्तक वाचाय, नुम्मत्तो किंकरिस्सति।
भवे य्युम्मत्तको सोव, तादिसं वचनं भणं॥
५६.
कोधनो अक्खमो अञ्‍ञ, दुट्ठसञ्‍ञी भयालुको।
गाममज्झे अळक्‍कोव, तथा माहोहि तं जह॥
५७.
मेत्तालुको खमासीलो,
सब्बट्ठानेसुनिब्भयो।
परत्थ सत्थ मिच्छन्तो,
खन्ति मेत्तञ्‍च भावये॥
५८.
परक्‍कोसानि निन्दानि, तंव पच्‍चेन्ति नाञ्‍ञगू।
खित्तंपंसुव वातुद्धं, गरुकं किं खमायते॥
५९.
अक्‍कोसन्तोच निन्दीच, पीळितो सक कम्मुना।
इध पेच्‍चच नीचेय्यो, नंनयं गण्हि अक्खमो॥
६०.
अक्‍कोसो मं नआगच्छि,
तस्सेवा नत्थकारको।
इति ञत्वाव सप्पञ्‍ञो,
अक्‍कोसं न गरुं करे॥
६१.
विकारापत्ति मिच्छन्तो, वेरी बहु मुपक्‍कमि।
मामित्तवस मन्वेहि, निब्बिकारो तुवंभव॥
६२.
मेत्तम्बुना सद्दोसोच, परदोसोच सम्मति।
मेत्तासेकेन सब्बेसु, सब्बतोग्गिं निपारये॥
६३.
सदोस परदोसग्गिं, सब्बतो दिसतो ट्ठितं।
मेत्ता तोयेन वारेय्य, सिया निब्बुति सब्बधि॥
६४.
नगमे अत्तनो अग्गिं, परग्गिंवापि नागमे।
मेत्तम्बुनाव निब्बातु, सपरग्गि द्वयं भुसं॥
६५.
गुणी गुणी नन्दिन्दाय, पसंसाय गुणी गुणी।
निन्दंनिन्दं नकुप्पेय्य, नसादिये थुतिं थुतिं॥
६६.
गुणं निन्दाय नासेतुं, नसक्‍का कोचि कुस्सको।
वड्ढेतुंवा पसंसाय, गरुंकरे न तंद्वयं॥
६७.
दोसब्भा मल सञ्छन्‍नो, मेत्ताचन्दो न रोचति।
तंमुत्तस्स तु एतस्स, अतिस्सय पभावतो॥
६८.
सु सुत्त बुद्ध सुपिना, द्वेपिया गुत्ति नाक्‍कमो।
समाधि सुमुखा मुळ्हा, ब्रह्मा त्येका दस ग्गुणा॥
६९.
सीतं करोतु मेत्ताय, चक्खुं लाभेतु पञ्‍ञाय।
माकासिनिप्पभे चञ्‍ञे, चन्दो होहि गतेगते॥
७०.
दूरासन्‍नेसु सब्बेसु, मेत्तं पेसेतु पाभतं।
धम्मं देसेतु पत्तानं, चन्दो होहि गतेगते॥
७१.
सम्पत्तानं मलं धोव, सीतंकरे सदादयो।
उच्‍चनीचे नविसेसे, जलस्समो गतेगते॥
७२.
असअस्सतेसु फुट्ठेसु, लोकधम्मेसु अट्ठसु।
पतिट्ठो निब्बिकारो त्वं, पथवीसदिसो भव॥
७३.
नाकासि कलहं सिला, सदा केनचि निच्‍चला।
मेत्तायन्तो खमायन्तो, महासिलं गुरुंकरे॥
७४.
सिलाव सीलवा होतु, दुरुत्तानि तितिक्खतु।
पच्‍चुत्ते दोससंवड्ढो, अनुत्तोव पसम्भति॥
७५.
सब्बे अहंव इच्छन्ति, सत्ता सुखन्ति ञातुन।
भावेय्य कमतो मेत्तं, पिय मज्झत्त वेरिके॥
७६.
सब्बे तसन्ति दण्डस्स, सब्बे भायन्ति मच्‍चुनो।
अत्तानं उपमं कत्वा, नहनेय्य नघातये॥
७७.
सुख कामानि भूतानि,
योदण्डेन विहिंसति।
अत्तनो सुख मेसानो,
पेच्‍च सो नलभेसुखं॥
७८.
अवेरा ब्यापज्‍जा नीघो, सुखी चस्सं अहंव मे।
हितकामा तथा अस्सु, मज्झत्ता वेरिनोपिच॥
७९.
मातरो भातरो ञाती, दायको पासकापिच।
सुखीहोन्तूति भावेय्य, चजे तेसुच लग्गनं॥
८०.
दोसो मेत्ताय दूरारि, तण्हा आसन्‍न वेरिका।
तण्हं पियेसु वारेय्य, दोसं वेरीसु मेत्तिको॥
८१.
एकुद्देसे ककम्माच, सिस्सा आचरिया सुखी।
होन्तु सब्रह्मचारीच, तेच ञ्‍ञोञ्‍ञ हितावहा॥
८२.
राजानोच अमच्‍चाच, गामे इस्सरिया सुखी।
भवन्तु देवतायोच, तेहि सुरक्खितो सुखो॥
८३.
मयं येन सुगुत्ताव,
सुखिता रट्ठवासिनो।
सुखी कल्‍ल त्थु सोराजा,
तेजवन्तो चिरायुको॥
८४.
रट्ठ पिण्डेन जीवाम, रट्ठवासी सुखन्तुति।
भावेय्येवं अमोघंव, रट्ठपिण्डं सुभुञ्‍जति॥
८५.
आपायिका बहू सन्ति, मातापितादि पुब्बका।
तेचञ्‍ञेच सुखीनीघा, स्स्व ब्यापज्‍जा अवेरिनो॥
८६.
सत्ता भूताच पाणाच, पुग्गला अत्तभाविका।
थी पू रिया नरियाच, देवानरा निपातिका॥
८७.
अवेरा होन्तु ब्यापज्‍जा, अनीघाच सुखी इमे।
अत्तानं परिहारन्तु, चतुधा इति भावये॥
८८.
पुरत्थिमाय दिसाय, सब्बेसत्ता अवेरिनो।
अब्यापज्‍जा सुखीनीघा, होन्तूति ताव भावये॥
८९.
पुरत्थिमाय दिसाय, सब्बेपाणातिआदिना।
द्वादसक्खत्तुं भावेय्य, सेसासुपि अयंनयो॥
९०.
चतुद्दिसा नुदिसा धो, उद्धं सत्ताच पाणिनो।
भूताच पुग्गला अत्त, भावी सब्बे थि पूरिसा॥
९१.
अरिया अरिया देवा, नराच विनिपातिका।
अवेरा ब्यापज्‍जा नीघा, सुखत्ताच भवन्तु ते॥
९२.
चतुद्दिसा नुदिसा धो, उद्धन्ति दसकेदिसि।
द्वादसे ते परिच्छिज्‍ज, भावेय्य पुग्गले बुधो॥
९३.
मेत्ता वस्सेन तेमेतु, पज्‍जुन्तोविय सब्बधि।
माकिञ्‍चि परिवज्‍जेहि, एवं मेत्ता सुभाविता॥
९४.
पञ्‍चा नोधि सत्तोधिसा, सियुं द्वादसपुग्गला।
न्तु चतूहेसु भावेत्वा, अट्ठतालीसका सियुं॥
९५.
दसकेदिसि तामेत्ता, चतुस्सत असीतियो।
अट्ठतालीसाहि पञ्‍च, सता ट्ठवीस साधिका॥
९६.
दुक्खिते करुणं ब्रूहे, मुदितं सुखिते जने।
मेत्ताचेव उपेक्खाच, उभो उभोसु भाविता॥
९७.
ब्रह्मवासीति वत्तब्बो, तेस्वञ्‍ञतर वासितो।
गन्धभूतेसु सो लोके, ब्रह्माविय विरोचति॥