सील-निद्देस
२९१.
पमादं भयतो दिस्वा,
अ-प्पमादञ्च खेमतो।
भावेथ अट्ठङ्गिकं मग्गं,
एसा बुद्धानुसासनी॥
२९२.
हीनेन ब्रह्म-चरियेन,
खत्तिये उपपज्जति।
मज्झिमेन च देवत्तं,
उत्तमेन वि-सुज्झति॥
क.
नगरे बन्धुमतिया,
बन्धुमा नाम खत्तियो।
दिवसे पुण्णमाय सो,
उपगच्छि उपोसथं॥
ख.
अहं तेन समयेन,
गुम्भ-दासी अहं तहिं।
दिस्वा स-राजकं सेनं,
एवाहं चिन्तयिं तदा॥
ग.
राजापि रज्जं छट्टेत्वा,
उपगच्छि उपोसथं।
स-फलं नून तं कम्मं,
जन-कायो पमोदितो॥
घ.
योनिसो पच्चवेक्खित्वा,
दुग्गच्चञ्च दलिद्दतं।
मानसं सम्पहंसित्वा,
उपगच्छिमु पोसथं॥
ङ.
अहं उपोसथं कत्वा,
सम्मा-सम्बुद्धसासने।
तेन कम्मेन सु-कतेन,
तावतिंसं अगच्छहं॥
च.
तत्थ मे सु-कतं ब्यम्हं,
उब्भ-योजनमुग्गतं।
कूटागार-वरूपेतं,
महासनसु-भूसितं॥
छ.
अच्छरा सत-सहस्सा,
उपतिट्ठन्ति मं सदा।
अञ्ञे देवे अतिक्कम्म,
अतिरोचामि सब्बदा॥
ज.
चतुसट्ठि-देव-राजूनं ,
महेसित्तमकारयिं।
तेसट्ठि-चक्कवत्तिनं,
महेसित्तमकारयिं॥
झ.
सुवण्ण-वणा हुत्वान,
भवेसु संसरामहं।
सब्बत्थ पवरा होमि,
उपोसथस्सिदं फलं॥
ञ.
हत्थि-यानं अस्स-यानं,
रथ-यानञ्च सिविकं।
लभामि सब्बमेतम्पि,
उपोसथस्सिदं फलं॥
ट.
सोण्ण-मयं रूपि-मयं,
अथोपि फलिका-मयं।
लोहितङ्ग-मयञ्चेव,
सब्बं पटिलभामहं॥
ठ.
कोसेय्य-कम्बलियानि ,
खोम-कप्पासिकानि च।
महग्घानि च वत्थानि,
सब्बं पटिलभामहं॥
ड.
अन्नं पानं खादनीयं,
वत्थं सेनासनानि च।
सब्बमेतं पटिलभे,
उपोसथस्सिदं फलं॥
ढ.
वर-गन्धञ्च मालञ्च,
चुण्णकञ्छ विलेपनं।
सब्बमेतं पटिलभे,
उपोसथस्सिदं फलं॥
ण.
कूटागारञ्च पासादं,
मण्डपं हम्मियं गुहं।
सब्बमेतं पटिलभे,
उपोसथस्सिदं फलं॥
त.
जातिया सत्त-वस्साहं,
पब्बजिं अन-गारियं।
अड्ढ-मासे अ-सप्पत्ते,
अर हत्तं अपापुणिं॥
थ.
किलेसा झापिता मय्हं,
भवा सब्बे समूहता।
सब्बासव-परिक्खीणा,
नत्थि दानि पुन-ब्भवो॥
द.
एक-नवुतितो कप्पे,
यं कम्ममकरिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि,
उपोसथस्सिदं फलं॥
ध.
स्वागतं वत मे आसि,
मम बुद्धस्स सन्तिके।
तिस्सो विज्जा अनु-पत्ता,
कतं बुद्धस्स सासनं॥
न.
पटिसम्भिदा चतस्सो,
विमोकापि च अट्ठिमे।
छळाभिञ्ञा सच्छिकता,
कतं बुद्धस्स सासनं॥
२९३.
ञातीनञ्च पियो होति,
मित्तेसु च विरोचति।
कायस्स भेदा सु-गतिं,
उपपज्जति सीलवा॥
२९४.
निब्बानं पत्थयन्तेन समादिन्नं,
पञ्च-सीलम्पि अधि-सीलं।
दस-सीलम्पि अधि-सीलमेव॥
क.
नगरे चन्दवतिया,
भटको आसहं तदा।
पर-कम्मायने युत्तो,
पब्बज्जं न लभामहं॥
ख.
महन्धकार-पिहिता ,
तिविधग्गीहि डय्हरे।
केन नुखो उपायेन,
वि-संयुत्तो भवे अहं॥
ग.
देय्यधम्मो च मे नत्थि,
भटको दुक्खितो अहं।
यं नूनाहं पञ्च-सीलं,
रक्खेय्यं परिपूरयं॥
घ.
अनोमदस्सिस्स मुनिनो,
निसभो नाम सावको।
तमहं उपसङ्कम्म,
पञ्च-सिक्खापदग्गहिं॥
ङ.
वस्स-सत-सहस्सानि ,
आयु विज्जति तावदे।
तावता पञ्च-सीलानि,
परिपुण्णानि गोपयिं॥
च.
मच्चु-कालम्हि सम्पत्ते,
देवा अस्सासयन्ति मं।
रथो सहस्स-युत्तो ते,
मारिसस्स उपट्ठितो॥
छ.
वत्तन्ते चरिमे चित्ते,
मम सीलं अनुस्सरिं।
तेन कम्मेन सु-कतेन,
तावतिंसं अगच्छहं॥
ज.
तिंसखत्तुञ्च देविन्दो,
देव-रज्जमकारयिं।
दिब्ब-सुखं अनुभविं,
अच्छराहि पुरक्खत्तो॥
झ.
पञ्च-सत्ततिखत्त्तु-ञ्च ,
चक्कवत्ती अहोसहं।
पदेस-रज्जं विपुलं,
गणनातो अ-सङ्खयं॥
ञ.
देव-लोका चवित्वान,
सुक्क-मूलेन चोदितो।
पुरे वेसालियं जातो,
महा-कुले सु-अड्ढके॥
ट.
वस्सूपनायिके काले,
दिब्बन्ते जिन-सासने।
माता च मे पिता चेव,
पञ्च-सिक्खापदग्गहुं॥
ठ.
सह सुत्वानहं सीलं,
मम सीलं अनुस्सरिं।
एकासने निसीदित्वा,
अरहत्तमपापुणिं॥
ड.
जातिया पञ्च-वस्सेन,
अरहत्तमपापुणिं।
उपसम्पादयि बुद्धो,
गुणमञ्ञाय चक्खुमा॥
ढ.
परिपुण्णानि गोपेत्वा,
पञ्च-सिक्खापदानहं।
अ-परिमेय्यितो कप्पे,
विनिपातं न गच्छहं॥
ण.
स्वाहं यसमनुभविं,
तेसं सीलान वाहसा।
कप्प-कोटिपि कित्तेन्तो,
कित्तये एक-देसकं॥
त.
पञ्च-सीलानि गोपेत्वा,
तयो हेतू लभामहं।
दीघायुको महा-भोगो,
तिक्ख-पञ्ञो भवामहं॥
थ.
संकित्तेन्तो च सब्बेसं,
अधि-मत्तञ्च पोरिसं।
भवाभवे संसरित्वा,
एते ठाने लभमहं॥
द.
अ-परिमेय्य-सीलेसु ,
वत्तन्ता जिन-सावका।
भवेसु यदि रज्जेय्युं,
विपाको कीदिसो भवे॥
ध.
सु-चिण्णं मे पञ्च-सीलं,
भटकेन तपस्सिना।
तेन सीलेनहं अज्ज,
मोचयिं सब्ब-बन्धना॥
न.
अ-परिमेय्यितो कप्पे,
पञ्च-सीलानि गोपयिं।
दुग्गतिं नाभिजानामि,
पञ्च-सीलानिदं फलं॥
प.
पटिसम्भिदा चतस्सो,
विमोक्खापि च अट्ठिमे।
छळाभिञ्ञा सच्छिकता,
कतं बुद्धस्स सासनं॥
क.
तं नमस्सन्ति ते विज्जा,
सब्बे भूमा च खत्तिया।
चत्तारो च महा-राजा,
तिदसा च यसस्सिनो।
अथ को नाम सो यक्खो,
यं त्वं सक्क नमस्ससि॥
ख.
मं नमस्सन्ति ते-विज्जा,
सब्बे भूमा च खत्तिया।
चत्तारो च महा-राजा,
तिदसा च यसस्सिनो॥
ग.
अहञ्च सील-सम्पन्ने,
चिररत्त-समाहिते।
सम्मा पब्बजिते वन्दे,
ब्रह्म-चरिय परायने॥
घ.
ये गहट्ठा पुञ्ञ-करा,
सीलवन्तो उपासका।
धम्मेन दारं पोसेन्ति,
ते नमस्सामि मातलि॥
ङ.
सेट्ठा हि किर लोकस्मिं,
ये त्वं सक्क नमस्ससि।
अहम्पि ते नमस्सामि,
ये नमस्ससि वासव॥
१.
पालितत्थेरनागेन ,
विसुद्धारामवासिना।
सुतिच्छितानमत्थाय,
कता नरदक्खदीपनी॥
२.
पुब्बाचरिय-सीहानं ,
आलम्बित्वान निस्सयं।
पालितो नाम यो थेरो,
इमं गन्थ सु-लेखनी।
सुन्दरमेव पस्सितुं,
युञ्जेय्याथीध साधवे॥
‘‘छप्पदिका’’।
३.
इमं गन्थं वाचुग्गतो,
सचे भवसि माणव।
पुण्नमायं यथा चन्दो,
अति-सुद्धो विरोचति।
तथेव त्वं पुण्ण-मनो,
विरोच सिरिया धुवं॥
४.
सु-निट्ठितो अयं गन्थो,
सक्कराजे दझम्फिये।
पोट्ठपादम्हि सूरम्हि,
कालपक्खे चतुद्दसिं॥
५.
सञ्चितेतं मया पुञ्ञं,
तं-कम्मेन वरेन च।
चिरं तिट्ठतु सद्धम्मो,
अ-वेरा होन्तु पाणिनो॥
६.
इमं गन्थं पस्सित्वान,
होन्तु सब्बेपि जन्तुनो।
सुखिता धम्मिका ञाणी,
धम्मं पालेतु पत्थिवो॥
७.
निब्बानं पत्थयन्तेन,
सीलं रक्खन्तु सज्जना।
ञत्वा धम्मं सुखावहं,
पापुणन्तु अनासवं॥
८.
अट्ठ-कण्ड-मण्डिताय ,
दक्खय अत्थ-दीपको।
नर-सारो अयं गन्थो,
चिर-कालं पतिट्ठतु॥
९.
यावता चन्द-सूरिया,
नागच्छेय्युं मही-तले।
पमोदिता इमं गन्थं,
दिस्सन्तु नय-कोविदा॥
१०.
सम्मा छन्देनिमं गन्थ,
वाचेन्ता परियापुणा।
पसन्नेनानायासेन,
पत्वा सुखेन कोविदं॥
११.
चन्दादिच्चाव आकासे,
बहुस्सुतेहि सम्पदा।
विसेस-पुग्गला हुत्वा,
पप्पोन्तु अमतं पदं॥
१२.
उक्कट्ठ-धम्म-दानेन ,
पापुणेय्यमनुत्तरं।
लिङ्ग-सम्पत्ति-मेधावी,
तक्की-पञ्ञा सु-पेसली॥