०३ सुजनकण्ड

सुजनकण्ड
१७६.
सद्धासीलादिधम्मेहि, सप्पन्‍नो सेट्ठमानुसो।
वुत्तो बुद्धादिसन्तेहि, साधुसप्पुरिसो इति॥
सद्दाधनं सीलधनं, हिरीओत्तप्पियं धनं।
सुतधनञ्‍च चागो च, पञ्‍ञा वे सत्तमं धनं॥
यस्स एते धना अत्थि, इत्थिया पुरिसस्स वा।
अदलिद्दोति तं आहु, अमोघं तस्स जीवितं॥
तस्मा सद्धञ्‍च सीलञ्‍च, पसादं धम्मदस्सनं।
अनुयुञ्‍जेथ मेधावी, सरं बुद्धानसासनं॥
१७७.
सब्भिरेव समासेथ, सब्भि कुब्बेथ सन्थवं।
सतं सद्धम्ममञ्‍ञाय, सेय्यो होति न पापियो॥
१७८.
चज दुज्‍जनसंसग्गं, भज साधुसमागमं।
कर पुञ्‍ञमहोरत्तं, सर निच्‍चमनिच्‍चतं॥
१७९.
यो वे कतञ्‍ञू कतवेदी धीरो,
कल्याणमित्तो दळ्हभत्ति च होति।
दुक्खितस्स सक्‍कच्‍च करोति किच्‍चं,
तथाविधं सप्पुरिसं वदन्ति॥
१८०.
मातापेत्तिभरं जन्तुं, कुले जेट्ठापचायिनं।
सण्हं सखिलसम्भासं, पेसुणेय्यप्पहायिनं॥
१८१.
मच्छेरविनये युत्तं, सच्‍चं कोधाभिभुं नरं।
तं वे देवा तावतिंसा, आहु ‘‘सप्पुरिसो’’इति॥
१८२.
कुलजातो कुलपुत्तो, कुलवंससुरक्खतो।
अत्तना दुक्खप्पत्तोपि, हीनकम्मं न कारये॥
१८३.
उदेय्य भाणु पच्छिमे, नमेय्य मेरुअद्दिपि।
सीतलं यदि नरग्गि, पब्बतग्गे च उप्पलं।
विकसे न विपरिता, साधुवाचा कुदाचनं॥
१८४.
सुखा रुक्खस्स छायाव, ततो ञातिमातापितु।
ततो आचेरस्स रञ्‍ञो, ततो बुद्धस्सनेकधा॥
१८५.
भमरा पुप्फमिच्छन्ति, गुणमिच्छन्ति सज्‍जना।
मक्खिका पूतिमिच्छन्ति, दोसमिच्छन्ति दुज्‍जना॥
१८६.
मातुहीनो दुब्भासो हि, पितुहीनो दुक्‍किरियो।
उभो मातुपितुहीना, दुब्भासा च दुक्‍किरिया॥
१८७.
मातुसेट्ठो सुभासो हि, पितुसेट्ठो सुकिरियो।
उभोमातु पितुसेट्ठा, सुभासा च सुकिरिया॥
१८८.
सुनखो सुनखं दिस्वा, दन्तं दस्सेति हिंसितुं।
दुज्‍जनो सुजनं दिस्वा, रोसयं हिंसमिच्छति॥
१८९.
न च वेगेन किच्‍चानि, कत्तब्बानि कुदाचनं।
सहसा कारितं कम्मं, बालो पच्छानुतप्पति॥
१९०.
कोधं वधित्वा न कदाचि सोचति,
मक्खप्पहानं इसयो वण्णयन्ति।
सब्बेसं वुत्तं फरुसं खमेथ,
एतं खन्तिं उत्तममाहु सन्तो॥
१९१.
दुक्खो निवासो सम्बाधे, ठाने असुचीसङ्कते।
ततो अरिम्हि अप्पिये, ततोपि अकतञ्‍ञुना॥
१९२.
ओवदेय्या’नुसासेय्य , असब्भा च निवारये।
सतञ्हि सो पियो होति, असतं होतिअप्पियो॥
१९३.
उत्तमत्तनिवातेन, कक्खळं मुदुना जये।
नीचं अप्पकदानेन, वायामेन समं जये॥
१९४.
न विसं विसमिच्‍चाह, धनं सङ्घस्स उच्‍चते।
विसं एकंव हनति, हनति सङ्घस्स सब्बं॥
१९५.
धनमप्पम्पि साधूनं, कूपे वारिव निस्सयो।
बहुंअपि असाधूनं, न च वारिव अण्णवे॥
१९६.
अपत्थेय्यं न पत्थेय्य, अचिन्तेय्यं न चिन्तये।
धम्ममेव सुचिन्तेय्य, कालं मोघं न इच्छये॥
१९७.
अचिन्तितम्पि भवति, चिन्तितम्पि विनस्सति।
न हि चिन्तामया भोगा, इत्थिया पुरिसस्स वा॥
१९८.
असन्तस्स पियो होति, सन्ते न कुरुते पियं।
असतं धम्मं रोचेति, तं पराभवतो मुखं॥
१९९.
गुणा कुब्बन्ति दूतत्तं, दूरेपि वसतं सतं।
केतके गन्धं घायित्वा, गच्छन्ति भमरा सयं॥
२००.
पुब्बजातिकतं कम्मं, तं कम्ममीति कथ्यते।
तस्मा पुरिसाकारेनं, यतं करे अतन्दितो॥
२०१.
मत्तिकपिण्डतो कत्ता, कुरुते यं यदिच्छति।
एवमत्तकतं कम्मं, माणवो पटिपज्‍जते॥
२०२.
उट्ठायोट्ठाय बोधेय्यं, महब्भय मुपट्ठितं।
मरणब्याधिसोकानं, किमज्‍ज निपतिस्सति॥
२०३.
पाणा यथात्तनोभिट्ठा, भूतानमपि ते तथा।
अत्तोपमेन भूतेसु, दयं कुब्बन्ति साधवो॥
सब्बे तसन्ति दण्डस्स, सब्बे भायन्ति मच्‍चुनो।
अत्तानं उपमं कत्वा, न हनेय्य न घातये॥
२०४.
बालो वा यदि वा वुद्धो, युवा वा गेहमागतो।
तस्स पूजा विधातब्बा, सब्बस्साभ्यागतो गरु॥
२०५.
आकिण्णोपि असन्तेहि, असंसट्ठोव भद्दको।
बहुना सन्‍नजातेन, गच्छेन उब्बत्तेनिध॥