२ चाणक्यनीतिला गाथा

चाणक्यनीतिला गाथा
लालने बहवो दोसा,
ताळने बहवो गुणा।
तस्मा पुत्तञ्‍च सिस्सञ्‍च,
ताळये न च लालये॥
२८.
अतीतस्स हि मित्तस्स,
यो चे दोसं पकासये।
सो हवे पच्‍चुप्पन्‍नस्स,
दोसं भासेति ञायति॥
२९.
लताविय सेवका ते,
ये निस्सयं पलम्बरे।
निस्सयस्स विनासेन,
भूम्यं सेन्ति अनाथका॥
३०.
दोससिङ्गेहि विज्झन्तो,
मानखूरेहि अक्‍कमं।
भयं करोति लोकम्हि,
गोव बालो विहिंसको॥
३१.
आदो उपरि लोकोयं,
उजुलेखाय तिट्ठति।
मुसावातेहि तंलोकं,
निपातेसि अनज्‍जवं॥
३२.
सुघटं कुम्भकारेन,
नारहो परिभुञ्‍जितुं।
तथूपमाय वेक्खेय्य,
सकम्मपरकम्मनि॥
३३.
अनन्तरंसी सूरोपि,
नसक्‍कोति घनं तमं।
विज्झितुं रंसिया लोके,
तथा मदनमोहिता।
नसक्‍कोन्ति मदं भेत्वा,
पञ्‍ञाभाय पभासितुं॥
३४.
खेदवेरं दलिद्दम्हि,
भोगिम्हि रोगुपद्दवं।
देस्सवेरञ्‍च आणिम्हि,
पस्से लोकस्स वेरितं॥
३५.
संलद्धेन सुभोगेन,
जीवं सुद्धं करे निजं।
सेट्ठो सो तेन जीवेन,
जेगुच्छो मलजीविको॥
३६.
वजिर पुप्फरागानं,
विसेसं यो नबुज्झति।
कथञ्हि सो विक्‍कीणेय्य,
कीणेय्य वा यथातथं॥
३७.
किप्पीलि कोपि चिन्तेत्वा,
पब्बतं भेत्तु मुस्सहं।
अबला तनुमज्झत्ता,
चिन्ता हस्याव सा मुधा॥
३८.
जातमत्तं न यो सत्तुं,
रोगञ्‍चूपसमं नये।
महाबलोपि तेनेव,
वुद्धिंपत्वा स हञ्‍ञते॥
३९.
सजीवमंसभक्खेहि ,
सदाठीहि मुखेहि भो।
बिळारब्यग्घसीहानं ,
निहीनानि अनेकधा।
तिक्खानि खरवादानि,
मनुस्सानं मुखानि वे॥
४०.
विलुप्पन्ता विधावन्ति,
सजीववुत्तिकम्मुना।
जना तेन विहञ्‍ञन्ति,
चरन्ति धम्मवेमुखा॥
४१.
सुलभं लोकियं लोके,
सासनीयंव दुल्‍लभं।
दुल्‍लभं तं वमञ्‍ञन्तो,
एसो बालतमो भवे॥
४२.
यो पतित्थ अग्यावाटं,
मोहा तं उपकारितुं।
अञ्‍ञोरोहि तदा वाटं,
दुतीयो मुळ्हमुळ्हको॥
४३.
ब्यग्घो आवुधविद्धो हि,
अका दुट्ठानि निन्‍नदं।
तथेव साधुसत्थेन,
विद्धो बालो पकुप्पितो॥
४४.
पिवन्ति लोहितं डंसा,
अन्तो तुण्डेन मक्खिका।
बहिद्धा परिवारेन्ति,
जनो तेन डंसायये॥
४५.
अधनस्स खणो अप्पो,
सद्धम्मो अप्पकालिनो।
अप्पको तेन युञ्‍जेय्युं,
खणं बहुं लभेतवे॥