५८ एकूनसट्ठिम परिच्छेद

एकूनसट्ठिम परिच्छेद

चतुराजचरिय निद्देसो

१.
तदारञ्ञो नुजामित्ता, तस्स पुत्ता तयो’पि च।
महामच्चा चयतयो, तथा यतनवासिनो॥
२.
तब्बेते आदिपादस्स, रोहणे वसतो सतो।
अनारोचापयित्वान, भूपालमतसासनं॥
३.
सम्भूयमन्तयित्वान, समानच्छन्दतं गता।
अदंसु युवराजस्स, लङ्कारज्जाभिसेचनं॥
४.
ओपरज्जे निवेसेसुं, मानभरणनामकं।
कुमारं पुब्बचारित्त-मग्गं लङ्घित्थ ते’खिला॥
५.
तयो’थ भातरो सब्बे, ते माणभरणादयो।
जयबाहुमहीपाल-सहिता सहसा तदा॥
६.
मुत्तामणिप्पभूतिकं, रतनं सारसम्मतं।
सब्बं हत्थगतं कत्वा, वाहनञ्च गजादिकं॥
७.
सकलं बलमादाय, पुलत्थिनगरा तदा।
खिप्पं तं विक्कमभुजं, गण्हिसामा’ति निक्खमुं॥
८.
सुत्वा पवत्तिं सकलं, इमं विक्कमबाहुसो।
ता तस्सन्तिमसक्कारं, विधातुं हन्दनो लभिं॥
९.
इदानि खिप्पं गन्त्वान, पुलत्थिनगरं तहिं,
ता तस्साळाहनट्ठान दस्सने नेव सो अहं॥
१०.
सोकभारं विनोदेस्सं, मम चेतो गतं इति।
कतदळ्ह ववत्थानो, विनिग्गम्म ततो पुरा॥
११.
पुलत्थिपुरमागच्छं, आदिपादो’ति साससो।
सत्तट्ठसतसङ्खेन, बलेन परिवारितो॥
१२.
अन्तरालपथेयेव, गुत्तहालकमण्डले।
गामे पन समुक्कव्हे, दिस्वा सेनङ्गमागतं॥
१३.
महन्तं युद्धसन्नद्धं, एकवीरो भयातिको।
युज्झित्वा ते पलापेसि, खणेनेव दिसोदिसं॥
१४.
तयो ते भातरो तत्थ, सम्पत्ताव जया ततो।
अभिमानुद्धता खिप्पं, अन्नय्ह बलवाहनं॥
१५.
आदिपादकजम्बूति, विस्सुतम्हि पदेसके।
सङ्गामेसुं पराजेसि, भिय्यो युज्झित्थ सो तयो॥
१६.
ततियं कटगामस्मिं, काळवाप्यं चतुत्थकं।
पञ्चमं उद्धटद्वारे, छट्ठंसो पङ्कवेलके॥
१७.
तेहि युद्धं करित्वान, गहीतविजयो सदा।
पुलत्थिपुरमागञ्चि, सहामच्च परिज्जनो॥
१८.
सचिन्तितक्कमेनेव, पस्सित्वाळाहनं पितु।
विदूरितमहासेको, लद्धस्सासो पुरेवसं॥
१९.
दुक्खे सहाय भूतान-मत्तनो सो यथारहं।
अमच्चानमदा सब्ब-भोगे ठानन्तरे हि सो॥
२०.
भटानञ्चापि सब्बेसं, सहायातानमत्तनो।
अनुरूपमदा वुत्तिं, सरं दुक्खसहायतं॥
२१.
माणाभरणभूपोपि, सद्धिं सेसेहि भातूहि।
करित्वा रोहणं पस्सं, रोहणञ्च सहत्थगं॥
२२.
ततो कित्तिसिरीमेघे, सद्वादससहस्सकं।
रट्ठं दत्वान वसितुं, तहिंयेव समादिसि॥
२३.
आणत्तो भातराकित्ति-सिरीमेघो जनाधिपो।
गन्त्वा वसि पुरेतत्थ, महानागहुलव्हये॥
२४.
सिरीवल्लभनामस्स, कुमारस्सापि चादिसि।
देसमट्ठसहस्सव्हं, दत्वान वसितुं तहिं॥
२५.
तथेव सोपि गन्त्वान, उद्धनद्वारनामकं।
गामं कत्वा राजदानिं, वसन्तो अनुसासितं॥
२६.
सयञ्च सहसेनाय, गन्त्वा दक्खिणपस्सकं।
वीरबाहूति पञ्ञातो, पुङ्खगामं समावसि॥
२७.
माता च तिण्णं भातूनं, जयबाहु च भूमिपो।
निवसिंसु तदा कित्ति-सिरिमेघस्स सन्तिके॥
२८.
ततो संवच्छरे’तीते, ते माणभरणादयो।
तेनत्तनि कतं युद्धे, सब्बं विक्कमबाहुना॥
२९.
दुरारोहं महन्तं तं, पराजयतराभवं।
अनुस्सरन्तबहुसो, अभिमानसमुन्नता॥
३०.
मुद्धाभिसित्तराजून-मेकाकीराजरट्ठकं।
विनायमभिसेकेन, कथं नामानुभोस्सति॥
३१.
इति इस्सा परत्तञ्च, याता सङ्गय्हसावके।
भिय्यो सम्भूयसङ्गाम-करणत्थाय निक्खमुं॥
३२.
सुत्वा तमत्थं दूतेहि, सो विक्कमभुजोपि च।
अगा तेसंव विसयं, महासेनापुरक्खतो॥
३३.
देसे दक्खिणके बोधि-सेनपब्बतगामके।
युज्झित्वा ते पराजेसि, तयो विक्कमबाहुसो॥
३४.
रिपवो दानि मे सब्बे, उम्मूलेस्सामहं इति।
पलायन्ते नुबन्धित्थ, पदानुपदिकं’व ते॥
३५.
ते च दुग्गं पलायिंसु, पञ्चयोजनरट्ठके।
खिप्पं पावेक्खि कल्याणिं, सो’पि ते गहणत्थिको॥
३६.
वीरो अरियदेसियो, वीरदेवोति पाकटो।
पळन्दीपिस्सरो एको, भूसं सहसिको तदा॥
३७.
सद्धिं सूरेहि योधेहि, महातित्थम्हि ओतरि।
कातुं हत्थगहं सक्का, लंकादीपन्ति चिन्तिय॥
३८.
सो विक्कमभुजो सुत्वा, पवत्तिं भूभुजो तदा।
यावता नात्र लंकायं, लद्धोगाहो भविस्सति॥
३९.
ताव उम्मूलनीयोति, कल्याणिम्हा विनिग्गतो।
महातित्थम्हि मन्नार-नामकं गामकं गतो॥
४०.
कत्वान वीरदेवो’पि, सङ्गामं तेन राजिना।
अनीकङ्गादयो राज-पुत्ते द्वे भातरोपि च॥
४१.
सेनाधिनायकञ्चेव, कित्तिनामप्पकासितं।
घातेत्वा सहसा वीर-सम्मते च बहूजने॥
४२.
गाहेत्वा जीवग्गाहंसो, रक्खकञ्च चमूपतिं।
सबलं तं पराजेत्वा, अनुबन्धि पदापदं॥
४३.
पलायमानो सो भीतो, आगन्त्वान निजं पुरं।
हत्थसारं समादाय, कोट्ठसारं गतो लहुं॥
४४.
पच्छतो पच्छतो वीर-देवो तमनुबन्धिय।
आगन्त्वान पुरेवासं, कतिपाहं विधायसो॥
४५.
गण्हितुं विक्कमभुजं, तत्थेव तुरितं अगा।
पेसयित्वा सकं सोपि, महन्तं सकलं बलं॥
४६.
युज्झापेत्वान घातेत्वा, गामे अन्तरविट्ठिके।
महाकद्दमदुग्गम्हि, वीरदेवं महब्बलो॥
४७.
अभिसेकं विनायेव, पुलत्थि नगरे वसं।
अकासि राजरट्ठस्स, पसासनविधिं विभू॥
४८.
अपनीयरणे छन्दं, भातरोपि तयो ततो।
आवसिंसु यथापुब्बं, गन्त्वा रट्ठं सकं सकं॥
४९.
चतुरोपि महीपाला, यतमाना चिरं तहिं।
एकच्छत्तङ्कितं कातुं, नेव सक्खिंसु सब्बसो॥
५०.
अनिसम्मकारिभावेन, कुलीने परिहापयुं।
ठपेसुञ्च महन्तत्ते, हीने साभिमते जने॥
५१.
वड्ढितंनेकधा सम्मा, रञ्ञा विजयबाहुना।
सासनञ्च तथालोकं, हापयिंसु सुबुद्धिनो॥
५२.
कुलीनानं मनुस्सान-मभावेपि च तादिसे।
दोसे वित्तं तदायत्तं, पसय्हावहरिंसु च॥
५३.
पीळेतुं सकलं लोक-मुद्धरन्ताधिकं बलिं।
उच्छूव उच्छुयन्तेते, खीणको साधनेसिनो॥
५४.
उद्धरित्वान बुद्धादि-सन्तके भोगगामके।
सो विक्कमभुजो राजा, सेवकेसु समप्पयी॥
५५.
पुलत्थिनगरे नेक-विहारे धातुमण्डिते।
सोव देसन्तरीयानं, भटानं वसितुं अदा॥
५६.
सद्धेहि पत्तधातुस्स, दाठाधातुवरस्स च।
पूजनत्थाय दिन्नानि, मणिमुत्तादिकानि च॥
५७.
चन्दनागरुकप्पुरं, सुवण्णादिमया बहू।
पटिमायो च अच्छिज्ज, यथाकामं वयं नयी॥
५८.
सासनस्स च लोकस्स, क्रियमानमुपद्दवं।
पस्सन्ता बहुसो तस्मिं, तदा निब्बन्नमानसा॥
५९.
अट्ठमूलविहारेसु, यतयो गरुसम्मता।
पंसुकूलिकभिक्खू च, कोट्ठासद्वयनिस्सिता॥
६०.
एवं तित्थियतुल्यानं, सासनोपद्दवं बहुं।
करोन्तानं सका सम्भा-पयातं पवरं इति॥
६१.
दाठाधातुवरं पत्त-धातुमादाय रोहणं।
गन्त्वा वासमकप्पेसुं, फासुठाने तहिं तहिं॥
६२.
तथेव फासुठानेसु, विप्पकिण्णा तहिं तहिं।
ते कुलीना निलीना’व, हुत्वा वासमकप्पयुं॥
६३.
पक्खद्वयमहीपाल-गय्हासीमा सुठापिता।
सामन्ता अञ्ञमञ्ञेहि, करोन्तो बहुसो रणं॥
६४.
सुसमिद्धेसु नेकेसु, गामेसु निगमेसु च।
अग्गिं देन्ता तळाके च, छिन्दन्ता जलपूरिते॥
६५.
नासेन्ता सब्बथा सब्ब-मातिकावरणानि च।
छिन्दन्ता नाळिकेरादि, सो पकारे च भूरुहे॥
६६.
यथा पोराणकग्गाम-ठानन्तिपि न ञायते।
विनासेसुं तथा रट्ठं, अञ्ञमञ्ञविरोधिनो॥
६७.
ते च भूमि पतीगाम-विलोपं पत्थमोसनं।
कारेन्ता निजचारेहि, आचरुं लोकुपद्दवं॥
६८.
कुलीनानं मनुस्सानं, दासकम्मकरापि च।
ससामिनो’ति वत्तन्ता, निस्सङ्का वीतभीतिका॥
६९.
हुत्वा युधीया राजूनं, अब्भन्तरपवत्तिनो।
बलवन्ततरा जाता, लद्धठानन्तरा तदा॥
७०.
जना समन्तकूटादि-नेकदुग्गनिवासिनो।
अदेन्ता भूमिपालानं, पुब्बपट्ठपितं करं॥
७१.
राजाणमगणेन्ता ते, गता दामरिकत्तनं।
सकं सकं’व विसय-मावसिंसु समुद्धता॥
७२.
अनत्थे निचिता नाम, परिवत्तन्ति सब्बता।
इति वत्तब्ब तंयेव, यातं लङ्कातलं तदा॥
७३.
एवं गामकभोजका विय भुसंतेजो विहीना सदा।
अच्चन्तं ब्यसनाति सत्तहदया राजाभिमानुज्झिता॥
७४.
निच्चं अत्तपरत्थसिद्धिविधुरासङ्गा विहीनासया।
सब्बे ते विहरिंसु भूमिपतयो चारित्तमग्गातिगा॥
सुजनप्पसादसंवेगत्थाय कते महावंसे
चतुराजचरियनिद्देसो नाम
एकूनसट्ठिमो परिच्छेदो।