अट्ठपञ्ञासतिम परिच्छेद
लोकसासन संगहकरणो
१.
विचिनित्वा कुलीने सो, जने सब्बे समादिय।
सकारक्खाय योजेसि, यथाचारं महीपति॥
२.
उच्चं पुलत्थिनगरे, पाकारं कारयी थिरं।
नेकगोपुरसंयुत्तं, युधाकम्मसुरञ्जितं॥
३.
समन्तायतवित्थिण्ण-गम्भीरपरिखायुतं।
उच्चपत्थण्डिलोपेतं, दुप्पधंसमरातिहि॥
४.
उपसम्पदकम्मस्स, गणपूरकभिक्खूनं।
अप्पहोनेकभावेन, सासनठितिमानसो॥
५.
अनुरुद्धनरिन्दस्स, सहायस्साथ सन्तिकं।
रामञ्ञविसयं दूते, पेसेत्वा सहपाभते॥
६.
ततो आणापयित्वान, पिटकत्तयपारगे।
सो सीलादिगुणावासे, भिक्खवो थेरसम्मते॥
७.
ते उळाराहि पूजाहि, पूजयित्वा नरिस्सरो।
पब्बज्जा उपसम्पत्ति, कारयित्वा अनेकसो॥
८.
पिटकत्तयञ्च बहुसो, कथापेत्वा सवण्णनं।
लङ्कायो’सक्कमानं सो, जोतयी जिनसासनं॥
९.
पुतत्थिनगरस्सन्तो , पदेसस्मिं तहिं तहिं।
विहारे कारयित्वान, बहुके सुमनोहरे॥
१०.
भिक्खवो तत्थ वासेत्वा, निकायत्तयवासिनो।
पच्चयेहि उळारेहि, सन्तप्पेसि चतूहिपि॥
११.
फलिकत्थम्भकचारु-पाकारपरिखायुतं।
पञ्चभूमकपासाद-पवरे नो’पसोभितं॥
१२.
समसन्ता वासपन्तीहि, सुभाहि सुविराजितं।
निरकिण्णमसम्बाध वरभासुर गोपुरं॥
१३.
विहारं कारयित्वान, वत्थुत्तयपरायनो।
निकायत्तयवासिस्स, भिक्खुसङ्घस्स’दासिसो॥
१४.
सङ्घस्स पाकवट्टत्थं, रट्ठं दत्वा’ळिसारकं।
सकलं सन्निवासीहि, नेत्तिकेहि सहेव सो॥
१५.
नेकसतानिभिक्खूनं, वासयित्वान तत्थ सो।
सततं सम्पवत्तेसि, उळारं चतुपच्चयं॥
१६.
दाट्ठाधातुघरंचारु, कारयित्वा महारहं।
दाठाधातुस्स निच्चं सो, महामहमकारयि॥
१७.
गणसङ्गणिका’पेतो, पोत्थकं धम्मसङ्गणिं।
परिवत्तेसि सोपातो, सुन्दरे धम्ममन्दिरे॥
१८.
नच्चादिगन्धमालादि-नेकपूजम्पवत्तिय।
सीरेन सद्धासम्बन्धो, सम्बुद्धमभिवन्दति॥
१९.
जम्बुदीपागते चाग, सूरो सो भुविरिसूरयो।
तप्पेसि धनदानेन, दानियेनेक सो विभू॥
२०.
सद्धम्मकथिकानं सो, पूजा कत्वान नेकसो।
देसापेसिच सद्धम्मं, सदाधम्मगुणे रतो॥
२१.
तिक्खत्तुं सो तुलाभार-दानं दिनेसु दापयि।
उपोसथं वोपवसि, सुविसुद्धमुपोसथे॥
२२.
अदा दण्डिस्सरं दान-मनुसंवच्छरं विभू।
पिटकत्तयं लिखापेत्वा, भिक्खुसङ्घस्स दापयि॥
२३.
महग्घमणिमुत्तादि-रतनानि सपेसिय।
जम्बुदीपे महाबोधिं-नेकक्खत्तुम पूजयि॥
२४.
कण्णाटभूमिपालेन, चोळरञ्ञा च पेसिता।
दूतामहन्तमादाय, पण्णाकारमिधागता॥
२५.
अद्दसंसु महीपालं, ततो सो तुट्ठमानसो।
तेसं उभिन्नं दूतानं, कत्तब्बं साधुकारिय॥
२६.
तेसु आदो’व कण्णाट-दूतेहि सह पेसिय।
दूते सकीये कण्णाट-निकटं सारपाभते॥
२७.
अत्तनो विसयं पत्ते, चोळो सीहळ दूतके।
सहसा कण्णनासासु, पापयिंसु विरूपतं॥
२८.
सम्पत्तविप्पकाराके, इधागन्त्वान राजिनो।
कथयिंसु तदा सब्बं, चोळेन कतमत्तनि॥
२९.
उद्दिपिताभिमानो सो, सकलामच्चमज्झगो।
अव्हाय दमिळे दूते, इति चोळस्स सन्दिसि॥
३०.
सेनं विना’व एकस्मिं, दीपे मज्झे महण्णवे।
बाहाबलपरिक्खावा, होतुनो द्वन्दयुद्धतो॥
३१.
बलं सन्नय्ह सकलं, रज्जे तुय्हं ममा’थ वा।
तवा’भिमत दोसम्हि, सङ्गामो वा करीयतं॥
३२.
मया वुत्तक्कमेनेव, वत्तब्बो वो जनाधिपो।
इति वत्वान ते दूते, इत्थलङ्कार मण्डिते॥
३३.
विस्सज्जिय लहुंचोळ-महीपालस्स सन्तिकं।
ततो सेनङ्गमादाय, अनुराध पुरं गमि॥
३४.
मत्तिकावाटतित्थे च, महातित्थे च पेसयी।
चोळरट्ठं’व गन्त्वान, युज्झितुं द्वे चमूपति॥
३५.
सज्जन्तेसु चमूपेसु, नावापाथेय्यकानि च।
युद्धत्थाय बलं चोळ-रट्ठपेसनकारणा॥
३६.
तदा तिंसतिमे वस्से, वेळक्कारसनामका।
बलकाया तहिंगन्तु-मनिच्छन्ता विरोधिनो॥
३७.
मारेत्वान उभो सेना-नाथे मत्तगजाविय।
समन्ततो विलुम्पिंसु, पुलत्थिपुरमुद्धता॥
३८.
पुत्तेहि तीहि सहितं, राजिनो च कणीयसिं।
गणित्वा सहसा राज-पासादं चापि झापयुं॥
३९.
राजा निक्खम्म खिप्पं सो, गन्त्वा दक्खिणपस्सकं।
सेले वातगिरिव्हस्मिं, सारं भण्डं ठपापिय॥
४०.
वीरबाहुपराजेन, सीहविक्कमसालिना।
महता च बलोघेन, समन्ता परिवारितो॥
४१.
पुलत्थिपुरमागम्म, वत्तेन्तो दारुणं रणं।
पलापेसि खणेनेव, बलकाये समागते॥
४२.
मारितान चमूपान-मट्ठिसङ्घाटधिट्ठितं।
परिक्खिपित्वा चितकं, वेरिभूते बलाधिपे॥
४३.
बन्धयित्वान खाणुम्हि, पच्छा बाहं सुबन्धनं।
परितो विप्फुरन्तीहि, अग्गिजालाहि झापयि॥
४४.
घातेत्वा तत्थ मानीतं, गामानि धरणीपति।
अकासि लङ्कावसुधं, सब्बथा वीतकण्टकं॥
४५.
युज्झितुं सह चोळेन, राजा अत्तकतावधिं।
अनतिक्कम्म सो पञ्च-चत्तालीसम्हि वच्छरे॥
४६.
सन्नद्धं बलमादाय, गन्त्वा सागरपट्टनं।
तस्साभिगमनं पस्सं, कञ्चिकालं तहिं वसं॥
४७.
अनागतत्ता चोळस्स, तस्स दूते विस्सज्जिय।
पुनागन्त्वा वसीराजा, पुलत्थिनगरे चिरं॥
४८.
महाहेळि सरेहरु, महादत्तिकनामिका।
कटुन्नरूपण्डवापी, कल्लगल्लिक नामिका॥
४९.
एरण्डेगल्लवापी च, दीघवत्थुकवापिका।
मण्डवाटकवापी, च, कित्तग्गबोधिपब्बता॥
५०.
वलाहस्स महादारु, गल्लकुम्भीलसोब्भका।
पत्तपासाणवापी च, वापी च काणनामिका॥
५१.
एता चञ्ञा च सो छिन्न-मरियादा वापियो बहू।
बन्धापेसि सदादीन-सत्ते बद्ध हितासयो॥
५२.
भूमिन्दो कन्दरा-गङ्गा-नदीसु च तहिं तहिं।
सुभिक्खं कारयी रट्ठं, बन्धेत्वा’वरणानि सो॥
५३.
विहारा’भयचारित्त-भेदिनिं महिसंसक।
परिहारे सब्बसोच्छिज्ज-गाहयित्वा गलम्हि तं॥
५४.
पुरम्भा बहि कारेत्वा, महासङ्घं खमापिय।
पकासेसि च लोकस्स, सङ्घगारवमत्तनो॥
५६.
महागामे निकायानं, तितये चोळनासिते।
धातुगब्भे च बन्धेसि, थूपारामद्वये’पि च॥
५७.
मातुया’ळाहणठाने, तथेव पितुनोपि च।
अका पञ्च महावासे, तथा बुदलविट्ठियं॥
५८.
पण्डवापी च पाठीनो, रक्खचेतियपब्बतो।
तथेव मण्डलगिरि-मधुत्थलविहारको॥
५९.
उरुवेलव्हयो देव-नगरे च विहारको।
महियङ्गणविहारो च, सीतलग्गामलेणकं॥
६०.
जम्बुकोलविहारो च, तथेव गिरिकण्डको।
कुरुन्दियविहारो च, जम्बुकोलकलेणकं॥
६१.
भल्लातकविहारो च, तथेव परगामको।
कासगल्लव्हयो चन्द-गिरिव्हय विहारको॥
६२.
वेलगामविहारो च, महासेनव्हगामको।
विहारो चा’नुराधम्हि, पुरे बोधिघरं तथा॥
६३.
इच्चेवमादयोनेके, विहारे च बहू विभू।
पटिसङ्खरिजिण्णे सो, गामे चा’दा विसुं विसुं॥
६४.
समन्तकूट सेलत्थं, मुनिन्दपदलञ्जनं।
पणमत्थाय गच्छन्ता, मनुस्सा दुग्गमञ्जसे॥
६५.
सब्बे मा किलमन्तू’ति, दानवट्टाय दापयि।
सालिक्खेत्तादिसम्पन्नं, गिलीमलयनामकं॥
६६.
कदलीगाममग्गे च, हूवरळञ्जसे तथा।
गामे दत्वान पच्चेकं, सालायो चापि कारयि॥
६७.
अनागते तं भूपाला, मा गण्हन्तू’ति लेखिय।
अक्खरानि सिलाथम्भे, पतिट्ठापेसि भूमिपो॥
६८.
गामं अन्तरविट्ठिञ्च, तथा सङ्घाटगामकं।
सिरिमण्डगलारामञ्च, अदासो लाभवासिनं॥
६९.
वनजीवकभिक्खून-मदा सो चतुपच्चये।
बन्धूनम्पि च सो तेसं, भोगगामे पदापयि॥
७०.
पावारग्गिकपल्लानि, विविधे ओसधेपि च।
सीते उतुम्हि बहुसो, भिक्खुसङ्घस्स दापयि॥
७१.
अदा सब्बपरिक्खारे, परिक्खारे तथात्थ सो।
नेकवारेसु सक्कच्चं, भिक्खुसङ्घस्स बुद्धिमा॥
७२.
सङ्घस्स पाकवट्टत्थं, भिक्खूनं लाभवासिनं।
वेय्यावच्चकरानञ्च, पूजेतुं चेतियादिकं॥
७३.
पदिन्ना पुब्बराजूहि, ये गामा रोहणे बहू।
तेपि सब्बे अनूने सो, यथापुब्बं ठपेसि च॥
७४.
अदासि पिठसप्पीन-मुसभे बलिनो बहि।
भत्तं चा’दासि सो काक सोणादीनं दयापरो॥
७५.
अदासिनेकता वेय्य-कारकानं महाकवी।
सद्धिं पवेणिगामेहि, वित्तजातमनप्पकं॥
७६.
राजामच्चादिपुत्तानं, सिलोके रचिते सुणं।
यथानुरूपं पादासि, धनं तेसं कविस्सरो॥
७७.
अन्धानं पङ्गुलानञ्च, गामे चा’दा विसुं विसुं।
नानादेवकुलानञ्च, दिन्नं पुब्बं न हापयि॥
७८.
पत्ति वो सो कुलित्थीन-मनाथानं यथारहं।
विधवानमदागामे, भत्तअच्छादनानि च॥
७९.
राजा सीहळका वेय्य-करणे सो महापति।
अग्गो सीहळकावेय्य-कारकानमहोसि च॥
८०.
सुभे बद्धादरो बद्ध गुणव्हय विहारके।
बन्धेसि उपराजा सो, चेतियं चोळनासितं॥
८१.
मुत्तचागी ततो तस्स, विहारपवरस्स सो।
दत्वा गामवरे निच्चं, पूजायो सम्पवत्तयि॥
८२.
सोव तस्स विहारस्स, उपचारवनन्तिके।
बन्धापेसि महावापिं, थीरीभूतमहोदकं॥
८३.
कप्पूरमूलायतने , रञ्ञो धीता यसोधरा।
अकारेसि थिरं रम्मं, महन्तं पटिमाघरं॥
८४.
सेलन्तरसमूहस्मिं, राजिनो राजिनो सका।
कारेसि चारुपासादं, पसादावहमुग्गतं॥
८५.
तदा नेके च सचिवा, तस्सो रोधजनापि च।
समाचिनिंसु पुञ्ञानि, अनेकानि अनेकसो॥
८६.
एवं समनुसासन्ते, लंकं लंका नरिस्सरे।
उपराजा वसंनीतो, विनीतो घेरमच्चुना॥
८७.
तस्स कत्तब्बकिच्चानि, सकलानि समापिय।
जयबाहुस्सोपरज्जं, भिक्खूनं मतिया अदा॥
८८.
अथादिपादपदविं, दत्वा विक्कमबाहुनो।
गजबाहू’ति विदिते, तस्स जाते सुते ततो॥
८९.
महामच्चेहि मन्तेत्वा, राजापुत्तहितत्थिको।
रोहणं कसिणं दत्वा, तहिं वासाय पेसयि॥
९०.
ततो सो तत्थ गन्त्वान, महानागहुलं पुरं।
राजधानिं करित्वान, तत्थ वासमकप्पयी॥
९१.
एवं पञ्ञासवस्सानि’ह विजयभुजो वत्तयित्वान सम्मा,
आणाचक्कं जनिन्दो प्यपगतखलनं एस पञ्चाधिकानि।
वड्ढेत्वा सासनं तं खलदमिळभयो पद्दुतञ्चापिलोकं,
सग्गं लोकं सपुञ्ञप्पभवमुरुफलं पस्सितुं चा’रु रोह॥
सुजनप्पसाद संवेगत्थाय कते महावंसे
लोकसासनसंगहकरणो नाम
अट्ठपञ्ञासतिमो परिच्छेदो