४४ पञ्चचत्तालीसतिम परिच्छेद

पञ्चचत्तालीसतिम परिच्छेद
१.
रञ्ञो तस्सच्चये राजा, माणवम्मो अहोसि सो।
किं गोत्तो कस्स पुत्तो च, कथं रज्जमपापुणि॥
२.
महासम्मतवंसम्हि, जातो जातिगुणावहो।
पुत्तो कस्सपनामस्स, थूपारामस्स भेदिनो॥
३.
धीता मलयराजस्स, सङ्घनामस्स राजिनो।
तं लभित्वा वसं देसे, उत्तरे लीनवुत्तिको॥
४.
हत्थदाठनरिन्देन, तस्मिं अत्थेव धारिते।
जम्बुदीपमुपागम्म, नरसीहं महीपति॥
५.
गन्त्वा वत्वा सकं नामं, सेवितुं तमुपक्कमि।
आराधेसि च सब्बेहि, पयोगेहि नराधीपं॥
६.
विदित्वा तस्स सोहज्जं, नेत्वा भरियमत्तनो।
वासं तत्थेव कप्पेसि, सेवमानो दिवानिसं॥
७.
सोपि आराधितो तेन, कण्डुवेट्ठि नरुत्तमो।
सब्बं नेन्तोव तं रज्जं, महाभोगमदापयि॥
८.
तेन संवासमन्वाय, भरिया सङ्घनामिका।
चतस्सो धीतरो पुत्ते, चत्तारोपि विजायथ॥
९.
अथेकदिवसं राजा, हत्थिक्खन्धवरं गतो।
सञ्चरन्तो यथाकामं, माणवम्मेन एकतो॥
१०.
नाळिकेरं पिवित्वान, तत्रट्ठोव पिपासितो।
माणवम्मस्स पादासि, मञ्ञन्तो अञ्ञमेव तं॥
११.
सो तं गहेत्वा चिन्तेसि, सखं पेस नराधिपो।
उच्छिट्ठं नाम किं होति, सत्तानं परमत्थतो॥
१२.
तस्मा युत्तं मयापातु-मीति चिन्तिय तं पिवि।
एवं होन्ति महुस्साहा, देतुकामाहि बुद्धिनो॥
१३.
राजापि दिस्वा तं भीतो, तस्सपी ताव सेसकं।
सयं पिवि तथाहोति, कम्मं पुञ्ञवतं सदा॥
१४.
ठपेसि सकवेसेव, ततो पट्ठाय अत्तनो।
भोजने सयने चेव, परिहारे च वाहने॥
१५.
एवं तेसु वसन्तेसु, युद्धत्थायमुपक्कमि।
वल्लभो नरसीहेन, नरसीहो विचिन्तयि॥
१६.
अयं खो मम सेवाय, रज्जं वंस गतं सकं।
लभिस्सामीति सेवेति, रत्तिं दिव मतन्दितो॥
१७.
सचे सोपि मया गन्त्वा, युज्झन्तो मरणं गतो।
तक्कितं तस्स मय्हञ्च, सब्बं तमफलं भवे॥
१८.
एवं चिन्तियतं राजा, निवत्तेत्वा सके पुरे।
सयं वल्लभराजेन, कातुं सङ्गाममारसि॥
१९.
माणवम्मोपि चिन्तेसि, सचे’यं मयि जीविति।
राजा मीयति युद्धम्हि, किं फलं मम जीविते॥
२०.
विस्सासो दुक्कतो तेन, भविस्सति तथासति।
सङ्गहेसि किमत्थं मं, समानत्तेन अत्तनो॥
२१.
तस्मा युत्तं मया गन्तुं, सहसङ्गाम मण्डलं।
सुखञ्हि सद्धिं तेनेत्थ, जीवितं मरणंपि वा॥
२२.
एवं चिन्तिय सन्नद्ध-बलो हत्थिवरं गतो।
गन्त्वा दस्सेसि अत्तानं, सो तं सङ्गाम मण्डले॥
२३.
नरसीहोव तं दिस्वा, हट्ठतुट्ठो समुग्गिरि।
सहो सन्थवमेतस्मिं, कत्तब्बं मे कतं इति॥
२४.
ततो मानस्स सेना च, सेना चेवस्सराजिनो।
सेनं वल्लभराजस्स, विद्धंसेसि समागता॥
२५.
माणवम्मोपि दस्सेसि, तहिं सुरत्तमत्तनो।
परक्कमन्तो देवानं, रणे नारायणो विय॥
२६.
नरसीतोपि सन्तुट्ठो, माणवम्मस्स विक्कमे।
आलिङ्गत्वा सिनेहेन, त्वं खो मे जयदो इति॥
२७.
अत्तनो पुरमागम्म, कत्वा विजयमङ्गलं।
माणवम्मस्स सेनाय, कत्तब्बं सब्बमाचरि॥
२८.
अथेवं चिन्तयि राजा, कत्तब्बं मे सहायको।
अत्तना’कासि सब्बञ्च, अनणो सो ममज्जतो॥
२९.
इणं ममापि सोधेमि, कत्वा कत्तब्बमत्तना।
कत्तञ्ञू कतवेदीहि, पुरिसा’तीवदुल्लभा॥
३०.
अमच्चे सन्निपातेत्वा, इदं वचनमब्रवि।
सहायस्स ममेतस्स, कम्मे तुम्हेपि सक्खिनो॥
३१.
मयापि तस्स कत्तब्बं, कम्मं साधु सुखावहं।
उपकारो हि साधूनं, धम्मो पुब्बोपकारिनो॥
३२.
एवं वुत्ते अमच्चा ते, पच्चाहंसु महीपति।
यं यमिच्छति देवोहि, तं तं रुच्चति नो इति॥
३३.
अथ सो माणवम्मस्स, सेनं दत्वा सवाहनं।
सब्बोपकरणञ्चेव, सब्बकम्मकरेपि च॥
३४.
गच्छाति वत्वा तं यन्तं, सहसेनायपेक्खिय।
परिदेवित्थ भूमिन्दो, विप्पवुत्थं’व पुत्तकं॥
३५.
माणवम्मोपि आरुय्ह, नावायो जलधीतटे।
न चिरेनेव आगम्म, समत्तिक्कम्म वेगसा॥
३६.
सह सेनाय मद्दन्थो, लङ्कादीपमुपविसी।
तं सुत्वान पलायित्थ, राजा दाठोपतिस्सको॥
३७.
माणवम्मो पुरं गन्त्वा, अहुत्वाव नराधिपो।
पलातमनुबन्धित्थ, पदानुपदमुगतो॥
३८.
तदा सा दमिळि सेना, अस्सोसि किर सामिको।
महारोगा’भिभूतोति, सुत्वा तं सा अपक्कमि॥
३९.
सुत्वा दाठोपतिस्सो तं, समादाय महाबलं।
माणवम्मं उपागम्म, कातुमारभि संयुधं॥
४०.
माणवम्मो च चिन्तेसि, सब्बा सेना गता मम।
मते मयि समिज्झेय्य, वेरिनो मे मनोरथं॥
४१.
जम्बुदीपंव तस्मा’हं, गन्त्वा’दास बलं ततो।
पुन रज्जं गहेस्संति, तस्मा एवमकासि सो॥
४२.
गन्त्वा पुन’पि दिस्वान, सहायं नरसीहकं।
आराधहन्तो निपुणं, सक्कच्चं तमुपट्ठहि॥
४३.
याव राजचतुक्कंसो, माणाम्मो तहिं वसि।
नरसीहो’थ चिन्तेसि, मानत्थद्धो यसोधनो॥
४४.
रज्जत्थं मे सहा यो मं, सेवन्तोयेव अद्धगो।
वुद्धो हेस्सति तं पस्सं, कथं रज्जं करोमहं॥
४५.
इमस्मिं पन वारस्मिं, पेसयित्वा बलं मम।
रज्जं तं न गहेस्सामि, को अत्थो जीवितेन मे॥
४६.
एवं चिन्तिय सो सेनं, सन्निपातिय अत्तनो।
सन्नाहेत्वा यथा योगं, दापेत्वान यथारुचिं॥
४७.
सयमेव तमादाय, समुद्दतटमागतो।
नावायो चित्तरूपायो, कारयित्वा थिरा बहू॥
४८.
अमच्चे आह ‘‘एतेन, सद्धिं गच्छथ भो’’इति।
नावं आरोहितुं सब्बे, न इच्छिंसु तदा जना॥
४९.
तदा सीहो विचिन्तेत्वा, सयं हुत्वा तिरोहितो।
अत्तनो परिहारं सो, राजलक्खणसम्मतं॥
५०.
सब्बं तस्सेव दत्वान, अलङ्कारम्पि अत्तनो।
आरोपेत्वान तं नावं, गच्छ ठत्वान सागरे॥
५१.
इमं भेरिंच वादेहि, कोट्ठनामन्ति योजयी।
सो’पि सब्बं तथाकासि, राजानो अगमा इति॥
५२.
आरुहिंसु जना नावं, एकं कत्वा नराधिपं।
सो तं सेनङ्गमादाय, माणो गन्तुं समारभि॥
५३.
केवलो’पि समुद्दो सो, अहोभि नगरूपमो।
अथ सो पट्टनं पत्वा, ओतरित्वा सवाहनो॥
५४.
विस्सामेत्वा बलं तत्थ, वसं कतिपये दिने।
उत्तरं देसमादाय, कत्वा हत्थगतं जनं॥
५५.
अक्खोब्भिय महासेनो, नगरं गन्तुमारभि।
पोत्थकुट्ठोपि तं सुत्वा, पच्चुग्गञ्छि महाबलो॥
५६.
संगच्छिंसु उभो सेना, भिन्नवेला’व सागरा।
माणवम्मो ततो हत्थि-मारुय्ह गहितायुधो॥
५७.
पोत्थकुट्ठञ्च राजानं, द्वेधा कत्वा पलापयि।
हत्थदाठं पलायन्तं, दिस्वा जनपदा नरा॥
५८.
सीसमस्स गहेत्वान, माणवम्मस्स दस्सयुं।
पोत्थकुट्ठोपलायित्वा, मेरुकन्दरमागमि॥
५९.
ततो तं सामिको दिस्वा, सहायो मे अयंचिरं।
तस्मा न सक्का चड्डेतुं, आपदे सरणागतं॥
६०.
सामिनो च सहायस्स, निद्दोसोहं कथं भवे।
इति चिन्तिय पूवं सो, सविसं खादिया’मरि॥
६१.
कुट्ठकोपि च तेनेव, खादित्वा पूवकं मतो।
माणवम्मस्स तस्सेवं, दीपो आसि अकण्टको॥
६२.
माणवम्मो ततो दीपे, छत्तं उस्सापयि तदा।
वारेन्तो विय तेनेव, दुक्खं दीपे जनस्स सो॥
६३.
पुञ्ञकम्मानि सो’कासि, अनग्घानि बहूनि च।
समत्थो कोहि तं सब्बं, वत्तुं पटिपदं नरो॥
६४.
कप्पगामव्हयञ्चेव, तथा सेपण्णिनामकं।
पधानरक्खे च सिरिं, सिरीसङ्घादि बोधिके॥
६५.
पासादं सोव कारेसि, पसादावहमुत्तमो।
छादेसि लोहपासादं, थूपारामघरं तथा॥
६६.
थूपारामे च पासादं कत्वा’दा पंसुकूलिनं।
जिण्णकं पटिसङ्खासि छत्तं चेतियमुद्धनि।
बहवो जिण्णकावासे तत्थेव पटिसङ्खरि॥
[एत्थ माणवम्मस्स रज्जकथाय ऊनता दिस्सति। इतो पट्ठाय अग्गबोधिस्स रज्जपटिबद्धा कथा विर खायति।]