पञ्चदसम परिच्छेद
महाविहार पटिग्गहको
१.
हत्थिसालापि सम्बाधा, इति तत्थ समागता।
ते नन्दनवने रम्मे, दक्खिणद्वारतो बहि॥
२.
राजुय्याने घनच्छाये, सीतले नीलसद्दले।
पञ्ञापेसुं आसनानि, थेरानं सादरा नरा॥
३.
निक्खम्म दक्खिणद्वारा, थेरो तत्थ निसीदि च।
महाकुलीना चा’गम्म, इत्थियो बहुका तहिं॥
४.
थेरं उपनिसीदिंसु, उय्यानं पूरयन्तियो।
बालपण्डितसुत्तन्तं, तासं थेरो अदेसयि॥
५.
सहस्सं इत्थियो तासु, पठमं फलमज्झगुं।
एवं तत्थेव उय्याने, सायण्हसमयो अहु॥
६.
ततो थेरा निक्खमिंसु, ‘‘याम तं पब्बतं’’ इति।
रञ्ञो पटिनिवेदेसुं, सीघं राजा उपागमि॥
७.
उपागम्मा’ब्रवी थेरं, ‘‘सायं दूरो च पब्बतो।
इधेव नन्दनुय्याने, निवासो फासुको इति॥
८.
पुरस्स अच्चासन्नत्ता, ‘‘असारुप्प’’न्ति भासिते।
‘‘महामेघवनुय्यानं, नातिदूराति सन्तिके॥
९.
रम्मं छायूदकूपेतं, निवासो तत्थ रोचतु।
निवत्तितब्बं भन्ते’’न्ति, थेरो तत्थ निवत्तयि॥
१०.
तस्मिं निवत्तठानम्हि, कदम्बनदियन्तिके।
निवत्तचेतियं नाम, कतं वुच्चति चेतियं॥
११.
तं नन्दना दक्खिणेन, नयं थेरं रथेसभो।
महामेघवनुय्यानं, पाचिनद्वारकं नयि॥
१२.
तत्थ राजघरे रम्मे, मञ्चपीठानि साधुकं।
साधूति सन्थरापेत्वा, ‘‘वसते’त्त सुखं’’ इति॥
१३.
राजा थेरे’भिवादेत्वा, अमच्चपरिवारितो।
पुरं पाविसि थेरा तु, तं रत्तिं तत्थ ते वसुं॥
१४.
पभातेयेव पुप्फानि, गाहेत्वा धरणीपति।
थेरे उपच्च वन्दित्वा, पूजेत्वा कुसुमेहि च॥
१५.
पुच्छि कच्चि सुखं वुट्ठं, उय्यानं फासुकं इति।
सुखं वुत्थं महाराज, उय्यानं यति फासुकं॥
१६.
आरामो कप्पते भन्ते, सङ्घस्सा’’ति अपुच्छि सो।
‘‘कप्पते’’इति वत्वान, कप्पाकप्पेसु कोविदो॥
१७.
थेरो वेळुवनाराम, पटिग्गहणमब्रवि।
तं सुत्वा अभिहट्ठो सो, तुट्ठहट्ठो महाजनो॥
१८.
थेरानं वन्दनत्थाय, देवी तु अनुलागता।
सद्धिं पञ्चसतित्थीहि, दुतियं फलमज्झगा॥
१९.
सा पञ्चसता देवी, अनुला’ह महीपति।
‘‘पब्बजिस्साम देवा’’ति, राजा थेरमवोच सो॥
२०.
पब्बाजेथ इमायो’’ति, थेरो आह महीपतिं।
‘‘न कप्पति महाराज, पब्बाजेतुं थियो हिनो॥
२१.
अत्थि पाटलिपुत्तस्मिं, भिक्खुनी मे कनिट्ठिका।
सङ्घमित्ताति नामेन, विस्सुता सा बहुस्सुता॥
२२.
नरिन्दसमणिन्दस्स, महाबोधिदुमिन्दतो।
दक्खिणं साखमादाय, तथा भिक्खुनियो वरा॥
२३.
आगच्छतू’ति पेसेहि, रञ्ञो नो पितु सन्तिकं।
पब्बाजेस्सति सा थेरी, आगता इत्थियो इमा॥
२४.
‘‘साधु’’ति वत्वा गण्हित्वा, राजा भिङ्कारमुत्तमं।
‘‘महामेघवनुय्यानं, दम्मि सङ्घस्सि’मं इति॥
२५.
महिन्दथेरस्स करे, दक्खिणोदकमा’किरी।
महिया पतिते तोये, अकम्पित्थ महा मही॥
२६.
‘‘तस्मा कम्पति भूमी’’ति, भूमिपालो अपुच्छि तं।
पतिट्ठितत्ता दीपम्हि, सासनस्सा’ति सो ब्रवि॥
२७.
थेरस्स उपनामेसि, जातिपुप्फानि जातिमा।
थेरो राजघरं गन्त्वा, तस्स दक्खिणतो ठितो॥
२८.
रुक्खम्हि पिचुले अट्ठ, पुप्फमुट्ठी समोकिरी।
तत्थापि पुथवी कम्पि, पुट्ठो तस्सा’ह कारणं॥
२९.
अहोसि तिण्णं बुद्धानं, काले’पि इध मालको।
नरिन्दसङ्घकम्मत्थं, भविस्सति इदानिपि॥
३०.
राजगेहा उत्तरतो, चारुपोक्खरणिं अगा।
तत्तका नेव पुप्फानि, थेरो तत्थापि ओकिरि॥
३१.
तत्था’पि पुथुवी कम्पि, पुट्ठो तस्सा’ह कारणं।
‘‘जन्तघर पोक्खरणी, अयं हेस्सति भूमिप’’॥
३२.
तस्सेव राजगेहस्स, गन्त्वान द्वारकोट्ठकं।
तत्तकेहे’व पुप्फेहि, तं ठानं पूजयी इसि॥
३३.
तत्थापि पुथुवीकम्पि, हट्ठलोमो अतीवसो।
राजा तं कारणं पुच्छि, थेरो तस्सा’ह कारणं॥
३४.
इमम्हि कप्पे बुद्धानं, तिण्णन्नं बोधिरुक्खतो।
आनेत्वा दक्खिणासाखा, रोपिता इध भूमिप॥
३५.
तथागतस्स अम्हाकं, बोधिसाखापि दक्खिणा।
इमस्मिंयेव ठानम्हि, पतिट्ठिस्सति भूमिप॥
३६.
ततो’गमा महाथेरो, महामुचलमालकं।
तत्तकानेव पुप्फानि, तस्मिं ठाने समोकिरि॥
३७.
तथापि पुथवी कम्पि, पुट्ठो तस्सा’ह कारणं।
सङ्घस्सु पोसथा गारं, इध हेस्सति भूमिप॥
३८.
पञ्हम्बमालकट्ठानं, ततो’गमा महीपति।
सुपक्कं अम्बपक्कञ्च, वण्णगन्धरसुत्तमं॥
३९.
महन्तं उपनामेसि, रञ्ञो उय्यानपालको।
तं थेरस्सुपनामेसि, राजा अतिमनोरमं॥
४०.
थेरो निसीदनाकारं, दस्सेसि जनता हितो।
अत्थरापेसि तत्थेव, राजा अत्थरणं वरं॥
४१.
अदा तत्थ निसिन्नस्स, थेरस्सम्बं महीपति।
थेरो तं परिभुञ्जित्वा, रोपनत्थाय राजिनो॥
४२.
अम्बट्ठिकं अदा राजा, तं सयं तत्थ रोपयि।
हत्थे तस्सोपरिथेरो, धोवि तस्स विरुळ्हिया॥
४३.
तं खणंयेव बीजम्हा, तम्हा निक्खम्म अङ्कुरो।
कमेना’ति महारुक्खो, पत्तपक्कधरो अहु॥
४४.
तं पाटिहारियं दिस्वा, परिसा सा सराजिका।
नमस्समाना अट्ठासि, थेरे हत्थतनुरुहा॥
४५.
थेरो तदा पुप्फमुट्ठि, अट्ठ तत्थ समोकिरि।
तथापि पुथवीकम्पि, पुट्ठो तस्सा’ह कारणं॥
४६.
सङ्घस्सप्पन्नलाभानं, अनेकेसं नराधिप।
सङ्गम्मभाजनठानं, इदं ठानं भविस्सति॥
४७.
ततो गन्त्वा चतुस्साल-ठानं तत्थ समोकिरि।
तत्तकानेव पुप्फानि, कम्पि तत्थापि मेदिनी॥
४८.
तं कम्पकारणं पुच्छि, राजा थेरो वियाकरि।
तिण्णन्नं पुब्बबुद्धानं, राजुय्यान पटिग्गहे॥
४९.
दान वत्थुना’हटानि, दीपवासीहि सब्बतो।
इध ठपेत्वा भोजेसुं, ससङ्घे सुगते तयो॥
५०.
इदानि पन एत्थेव, चतुस्साला भविस्सति।
सङ्घस्स इध भत्तग्गं, भविस्सति नराधिप॥
५१.
महथूपठितठानं, ठानाठानविदूततो।
अगमासि महाथेरो, महिन्दो दीपदीपनो॥
५२.
तदा अन्तोपरिक्खेपे, राजुय्यानस्स खुद्दिका।
ककुधव्हा अहु वापी, तस्सो’परि जलन्तिके॥
५३.
थूपारहं थलठानं, अहु थेरे तहिं गते।
रञ्ञो चम्पकपुप्फानं, पुटकान’ट्ठ आहरुं॥
५४.
तानि चम्पकपुप्फानि, राजा थेरस्सु’पानयि।
थेरो चम्पकपुप्फेहि, तेहि पूजेसि तं फलं॥
५५.
तत्थापि पुथवी कम्पि, राजा तं कम्पकारणं।
पुच्छि थेरो’नु पुब्बेन, आहतं कम्पकारणं॥
५६.
इदं ठानं महाराज, चतुबुद्ध निसेवितं।
थूपारहं हितत्थाय, सुखत्थाय च पाणिनं॥
५७.
इमम्हि कप्पे पठमं, ककुसन्धो जिनो अहु।
सब्ब धम्मविदू सत्था, सब्बलोकानुकम्पको॥
५८.
महातित्थव्हयं आसि, महामेघवनं इदं।
नगरं अभयं नाम, पुरत्थिमदिसाय’हु॥
५९.
कदम्ब नदिया पारे, तत्थ राजा’भयो अहु।
ओजदीपोति नामेन, अयं दीपो तदाअहु॥
६०.
रक्खसेहि जनस्से’त्थ, रोगो पज्जरको अहु।
ककुसन्धो दसबलो, दिस्वान तदुपद्दवं॥
६१.
तं गन्त्वा सत्तविनयं, पवत्तिं सासनस्स च।
कातुं इमस्मिं दीपस्मिं, करुणा बलचोदितो॥
६२.
चत्तालीससहस्सेहि, तादीहि परिवारितो।
नभसा’गम्म अट्ठासि, देवकूटम्हि पब्बते॥
६३.
सम्बुद्धस्सा’नुभावेन, रोगो पज्जरको इध।
उपसन्तो महाराज, दीपम्हि सकले तदा॥
६४.
कत्थ ठितो अधिट्ठासि, नरिस्सर मुनिस्सरो।
सब्बे मं अज्ज पस्सन्तु, ओजदीपम्हि मानुसा॥
६५.
आगन्तुकामा सब्बेव, मनुस्सा मम सन्तिकं।
आगच्छन्तु अकिच्छेन, खिप्पञ्चापि महामुनि॥
६६.
ओभासयन्तं मुनिन्दं तं, ओभासन्तञ्च पब्बतं।
राजा च नागरा चेव, दिस्वा खिप्पं उपागमुं॥
६७.
देवता बलिदानत्थं, मनुस्सा च तहिं गता।
देवता इति मञ्ञिंसु, ससङ्घं लोकनायकं॥
६८.
राजा सो मुनिराजं तं, अतिहट्ठो’भि वादिय।
निमन्तयित्वा भत्तेन, आनेत्वा पुरसन्ति कं॥
६९.
ससङ्घस्स मुनिन्दस्स, निसज्जारहमुत्तमं।
रमणीयमिदं ठान-मसम्बाधन्ति चिन्तिय॥
७०.
कारिते मण्डपे रम्मे, पल्लङ्केसु वरे सुतं।
निसीदापेसि सम्बुद्धं, ससङ्घं इध भूपति॥
७१.
निसिन्नम्पि च पस्सन्ता, ससङ्घं लोकनायकं।
दीपे मनुस्सा आनेसुं, पण्णाकारे समन्ततो॥
७२.
अत्तनो खज्जभोज्जेहि, तेहि तेहा’भतेहि च।
सन्तप्पेसि ससङ्घं तं, राजा सो लोकनायकं॥
७३.
इधेव पच्छाभत्तं तं, निसिन्नस्स जिनस्स सो।
महा तित्थकमुय्यानं, राजा’दा दक्खिणं वरं॥
७४.
अकालपुप्फा लङ्कारे, महातित्थवने तदा।
पटिग्गहिते बुद्धेन, अकम्पित्थ महामही॥
७५.
एत्थेव सो निसीदित्वा, धम्मं देसेसि नायको।
चत्तालीस सहस्सानि, पत्ता मग्गफलं नरा॥
७६.
दिवाविहारं कत्वान, महातित्थवने जिनो।
सायण्हसमये गन्त्वा, बोधिठानारहं महि॥
७७.
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो।
इति चिन्तयि सम्बुद्धो, हितत्थं दीपवासिनं॥
७८.
आदाय दक्खिणं साखं, बोधितो मे सिरीसतो।
आगच्छतु रूपनन्दा, भिक्खुनी सहभिक्खुनी॥
७९.
तस्स तं चित्तमञ्ञाय, सा थेरी तदनन्तरं।
गहेत्वा तत्थ राजानं, उपसङ्कम्म तं तरुं॥
८०.
लेखं दक्खिणसाखाय, दापेत्वान महिद्धिका।
मनोसिलाय छिन्नं तं, ठितं हेमकटाहके॥
८१.
इद्धिया बोधिमादाय, सपञ्चसत भिक्खुनी।
इधा’नेत्वा महाराज, देवता परिवारिता॥
८२.
ससुवण्ण कटाहं तं, सम्बुद्धेन पसारिते।
ठपेसि दक्खिणे हत्थे, तं गहेत्वा तथागतो॥
८३.
पतिट्ठापेतुं पादासि, बोधिं रञ्ञो’भयस्स तं।
महातित्थम्हि उय्याने, पतिट्ठापेसि भूपति॥
८४.
ततो गन्त्वान सम्बुद्धो,
इतो उत्तरतो पन।
सिरीसमालके रम्मे,
निसीदित्वा तथागतो॥
८५.
जनस्स धम्मं देसेसि, धम्माभिसमयो तहिं।
वीसतिया सहस्सानं, पाणानं आसि भूमिप॥
८६.
ततोपि उत्तरं गन्त्वा, थूपराममहिं जिनो।
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो॥
८७.
धम्मं देसेसि सम्बुद्धो, परिसाय तहिंपन।
दसपाण सहस्सानि, पत्तमग्गफलान’हुं॥
८८.
अत्तनो धम्मकरणं, मनुस्सानं नमस्सितुं।
दत्वा सपरिवारं तं, ठपेत्वा इध भिक्खुनिं॥
८९.
सह भिक्खुसहस्सेन, महादेवञ्च सावकं।
ठपेत्वा इध सम्बुद्धो, ततो पाचिनतो पन॥
९०.
ठितो रतनमालम्हि, जनं समनुसासिय।
ससङ्घो नभमुग्गन्त्वा, जम्बुदीपं जिनो अगा॥
९१.
इमम्हि कप्पे दुतियं, कोणागमन नायको।
अहु सब्बविदू सत्था, सब्बलोकानुकम्पको॥
९२.
महानामव्हयं आसि, महामेघवनं इदं।
वड्ढमानपुरं नाम, दक्खिणाय दिसाय’हु॥
९३.
समिद्धो नाम नामेन, तत्थ राजा तदा अहु।
नामेन वरदीपो’ति, अयं दीपो तदा अहु॥
९४.
दुब्बुट्ठुपद्दवो एत्थ, वरदीपे तदा अहु।
जिनो सकोणागमनो, दिस्वान तदुपद्दवं॥
९५.
तं हुत्वा सत्तविनयं, पवत्तिं सासनस्स च।
कातुं इमस्मिं दीपस्मीं, करुणा बलचोदितो॥
९६.
तिंस भिक्खुसहस्सेहि, तादीहि परिवारितो।
नभसा’गम्म अट्ठासि, नभे सुमनकूटके॥
९७.
सम्बुद्धस्सा’नुभावेन, दुब्बुट्ठि सा खयं गता।
सासनान्तरधानत्ता, सुवुट्ठि च तदाअहु॥
९८.
तत्त ठितो अधिट्ठासि, नरिस्सरमुनिस्सरो।
सब्बेव अज्ज पस्सन्तु, वरदीपम्हि मानुसा॥
९९.
आगन्तुकामा सब्बेव, मनुस्सा मम सन्तिकं।
आगच्छन्तु अकिच्छेन, खिप्पञ्चा’ति महामुनि॥
१००.
महासत्तं मुनिन्दं तं, ओभासन्तञ्च पब्बतं।
राजा च नागरा चेव, दिस्वा खिप्पमुपागमुं॥
१०१.
देवताबलिदानत्थं , मनुस्सा च तहिं गता।
देवता इति मञ्ञिंसु, ससङ्घं लोकनायकं॥
१०२.
राजा सो मुनिराजं तं, अतिहट्ठो’भिवादिय।
निमन्तयित्वा भत्तेन, आनेत्वा पुरसन्तिकं॥
१०३.
ससङ्घस्स मुनिन्दस्स, निसज्जारह मुत्तमं।
रमणीयमिदं ठानं, असम्बाधन्ति चिन्तिय॥
१०४.
कारिते मण्डपे रम्मे, पल्लङ्केसु वरेसु तं।
निसीदापयि सम्बुद्धं, ससङ्घं इध भूपति॥
१०५.
निसिन्नम्पि’ध पस्सन्ता, ससङ्घं लोकनायकं।
दीपे मनुस्सा आनेसुं, पण्णाकारे समन्ततो॥
१०६.
अत्तनो खज्जभोज्जेहि,
तेहि तेहा’भ तेहि च।
सन्तप्पेसि ससङ्घं तं,
राजा सो लोक नायकं॥
१०७.
इधेव पच्छाभत्तं तं, निसिन्नस्स जिनस्स सो।
महानामकमुय्यानं, राजा’दा दक्खिणं वरं॥
१०८.
अकालपुप्फालङ्कारे, महानामवने तदा।
पटिग्गहिते बुद्धेन, अकम्पित्थ महामही॥
१०९.
एत्थेव सो निसीदित्वा, धम्मं देसेसि नायको।
तदा तिंस सहस्सानि, पत्ता मग्गफलं नरा॥
११०.
दिवाविहारं कत्वान, महानामवने जिनो।
सायण्हसमये गन्त्वा, पुब्बधोधिठितं महिं॥
१११.
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो।
इति चिन्तेसि सम्बुद्धो, हितत्थं दीपवासिनं॥
११२.
आदाय दक्खिणं साखं, ममोदुम्बरबोधितो।
आयातु कनकदत्ता, भिक्खुनी सहभिक्खुनी॥
११३.
तस्स तं चित्तमञ्ञाय, सा थेरी तदनन्तरं।
गहेत्वा तत्थ राजानं, उपसङ्कम्म तं तरुं॥
११४.
लेखं दक्खिणसाखाय, दापेत्वान महिद्धिका।
मनोसिलाय छिन्नं तं, ठितं हेमकटाहके॥
११५.
इद्धिया बोधिमादाय, सपञ्चसहभिक्खुनी।
इधागन्त्वा महाराज, देवतापरिवारिता॥
११६.
ससुवण्णकटाहं तं, सम्बुद्धेन पसारिते।
ठपेसि दक्खिणे हत्थे, तं गहेत्वा तथागतो॥
११७.
पतिट्ठापेतुं रञ्ञो’दा, समिद्धस्स सतं तहिं।
महानामम्हि उय्याने, पतिट्ठापेसि भूपति॥
११८.
ततो गन्त्वान सम्बुद्धो, सिरीसमालकुत्तरे।
जनस्स धम्मं देसेसि, निसिन्नो नागमालके॥
११९.
तं धम्मदेसनं सुत्वा, धम्माभिसमयो तहिं।
वीसतिया सहस्सानं, पाणानं आसि भूमिप॥
१२०.
पुब्बबुद्धनिसिन्नं तं, ठानं गन्त्वा पुरुत्तरं।
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो॥
१२१.
धम्मं देसेसि सम्बुद्धो, परिसाय तहिं पन।
दसपाणसहस्सानि, पत्ता मग्गफलं अहुं॥
१२२.
कायबन्धनधातुं सो, मनुस्सेहि नमस्सितुं।
दत्वा सपरिवारं तं, ठपेत्वा इध भिक्खुनिं॥
१२३.
सह भिक्खुसहस्सेन, महासुम्मञ्च सावकं।
ठपेत्वा इध सम्बुद्धो, ओरं रतनमालतो॥
१२४.
ठपेत्वा सुदस्सने माले, जनं समनुसासिय।
ससङ्घो नभमुग्गम्म, जम्बुदीपं जिनो अगा॥
१२५.
इमम्हि कप्पे ततियं, कस्सपो गोत्ततो जिनो।
अहु सब्बविदू सत्था, सब्बलोकानुकम्पको॥
१२६.
महामेघवनं आसि, महासागरनामकं।
विसालं नाम नगरं, पच्छिमाय दिसाय’हु॥
१२७.
जयन्तो नाम नामेन, तत्थ राजा तदा अहु।
नामेन मण्डदीपोति, अयं दीपो तदा अहु॥
१२८.
तदा जयन्तरञ्ञो च, रञ्ञो कनिट्ठभातु च।
युद्धं उपट्ठितं आसि, भिंसनं सत्तहिंसनं॥
१२९.
कस्सपो सो दसबलो, तेन युद्धेन पाणिनं।
महन्तं ब्यसनं दिस्वा, महाकारुणिको मुनि॥
१३०.
तं हन्त्वा सत्तविनयं, पवत्तिं सासनस्स च।
कातुं इमस्मिं दीपस्मिं, करुणाबलचोदितो॥
१३१.
वीसतिया सहस्सेहि, तादीहि परिवारितो।
नभसा’गम्म अट्ठासि, सुभकूटम्हि पब्बते॥
१३२.
तत्रठितो अधिट्ठासि, नरिस्सर मुनिस्सरो।
‘‘सब्बे मं अज्ज पस्सन्तु, मण्डदीपम्हि मानुसा॥
१३३.
आगन्तुकामा सब्बेव, मानुसा मम सन्तिकं।
आगच्छन्तु अकिच्छेन, खिप्पञ्चा’ति महामुनि॥
१३४.
ओभासन्तं मुनिन्दं तं, ओभासन्तञ्च पब्बकं।
राजा च नागरा चेव, दिस्वा खिप्पं उपागमुं॥
१३५.
अत्तनो अत्तनो पत्त-विजयाय जना बहू।
देवता बलिदानत्थं, तं पब्बतमुपागता॥
१३६.
देवता इति मञ्ञिंसु, ससङ्घं लोकनायकं।
राजा च सो कुमारो च, युद्धमुज्झिंसु विम्हिता॥
१३७.
राजा सो मुनिराजं तं, अतिहट्ठो’भिवादिय।
निमन्तयित्वा भत्तेन, आनेत्वा पुरसन्तिकं॥
१३८.
ससङ्घस्स मुनिन्दस्स, निसज्जारहमुत्तमं।
रमणीयमिदं ठान-मसम्बाधन्ति चिन्तिय॥
१३९.
कारिते मण्डपे रम्मे, पल्लङ्केसु वरेसु तं।
निसीदापेसि सम्बुद्धं, ससङ्घं इध भूपति॥
१४०.
निसिन्नम्पिध पस्सन्ता, ससङ्घं लोकनायकं।
दीपे मनुस्सा आनेसुं, पण्णाकारे समन्ततो॥
१४१.
अत्तनो खज्जभोज्जेहि, तेहि तेहा’भतेहि च।
ससन्तप्पेसि ससङ्घं तं, राजा सो लोकनायकं॥
१४२.
इधे’व पच्छाभत्तं तं, निसिन्नस्स जिनस्स सो।
महासागरमुय्यानं, राजा’दा दक्खिणं वरं॥
१४३.
अकालपुप्फलङ्कारे , महासागरकानने।
पटिग्गहिते बुद्धेन, अकम्पित्थ महामही॥
१४४.
एत्थेव सो निसीदित्वा, धम्मं देसेसि नायको।
तदा वीसं सहस्सानि, सोतापत्तिफलं नरा॥
१४५.
दिवा विहारं कत्वान, महासागरकानने।
सायन्हे सुगतो गन्त्वा, पुब्बबोधिट्ठितं महिं॥
१४६.
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो।
इति चिन्तेसि सम्बुद्धो, हितत्थं दीपवासिनं॥
१४७.
आदाय दक्खिणं साखं, मम निग्रोधबोधितो।
सुधम्मा भिक्खुनी एतु, इदानि सहभिक्खुनी॥
१४८.
तस्स तं चित्तमञ्ञाय, सा थेरी तदनन्तरं।
गहेत्वा तत्थ राजानं, उपसङ्कम्म तं तरुं॥
१४९.
लेखं दक्खिणसाखाय, दापेत्वान महिद्धिका।
मनोसिलाय छिन्नं तं, ठितं हेमकटायके॥
१५०.
इद्धिया बोधिमादाय, सपञ्चसतभिक्खुनी।
इधानेत्वा महाराज, देवतापरिवारिता॥
१५१.
ससुवण्णकटाहं तं, सम्बुद्धेन पसारिते।
ठपेसि दक्खिणे हत्थे, तं गहेत्वा तथागतो॥
१५२.
पतिट्ठापेतुं रञ्ञो’दा, जयन्तस्स सतं तहिं।
महासागरमुय्याने, पतिट्ठापेसि भूपति॥
१५३.
ततो गन्त्वान सम्बुद्धो, नागमाळकउत्तरे।
धनस्स धम्मं देसेसि, निसिन्नो’सोकमाळके॥
१५४.
तं धम्मदेसनं सुत्वा, धम्माभिसमयो तहिं।
अहु पाणसहस्सानं, चतुन्नं मनुजाधिप॥
१५५.
पुब्बबुद्धनिसितं तं, ठानं गन्त्वा पुनुत्तरं।
निसिन्नो तत्थ अप्पेत्वा, समाधिं वुट्ठितो ततो॥
१५६.
धम्मं देसेसि सम्बुद्धो, परिसाय तहिं पन।
दसपाणसहस्सानि, पत्तमग्गफलान’हुं॥
१५७.
जलसाटिकधातुं सो, मनस्सेहि नमस्सितुं।
दत्वा सपरिवारं तं। ठपेत्वा इध भिक्खुनी॥
१५८.
सह भिक्खुसहस्सेन, सब्बनन्दिञ्च सावकं।
ठपेत्वा नदीतो ओरं, सो सुदस्सनमाळतो॥
१५९.
सोमनस्से माळकस्मिं, जनं समनुसासिय।
सङ्घेन नभमुग्गन्त्वा, जम्बुदीपं जिनो अगा॥
१६०.
अहु इमस्मिं कप्पस्मिं, चतुत्थं गोतमो जिनो।
सब्बधम्मविदू सत्था, सब्बलोकानुकम्पको॥
१६१.
पठमं सो इधागन्त्वा, यक्खनिद्धमनं अका।
दुतियं पुनरागम्म, नागानं दमनं अका॥
१६२.
कल्याणियं मणिअक्खि नागेना’भिनिमन्तितो।
ततियं पुनरागम्म, ससङ्घो तत्थ भुञ्जिय॥
१६३.
पुब्बबोधिठितठानं, थूपठानमिदम्पि च।
परिभोगधातुठानञ्च, निसज्जायो’पभुञ्जिय॥
१६४.
पुब्बबुद्धठितट्ठाना, ओरं गन्त्वा महामुनि।
लंकादीपे लोकदीपो, मनुस्साभावतो तदा॥
१६५.
दीपट्ठं देवसङ्घञ्च, नागे समनुसासिय।
ससङ्घो नभमुग्गन्त्वा, जम्बुदीपं जिनो अगा॥
१६६.
एवं ठानमिदं राज, चतुबुद्धनिसेवितं।
तस्मिं ठाने महाराज, थूपो हेस्सति’नागते॥
१६७.
बुद्धसारीरधातूनं, दोणधातुनिधानवा।
वीसंहत्थसतं उच्चो, हेममाली’ति विस्सुतो॥
१६८.
अहमेव कारेस्सामि, इच्छाह पुथविस्सरो।
इध अञ्ञानि किच्चानि, बहूनि तव भूमिप॥
१६९.
तानि कारेहि नत्ताते, कारेस्सति इमं पन।
महानागस्स ते भातु, उपराजस्स अत्रजो॥
१७०.
सो यट्ठालयतिस्सोति, राजा हेस्सत’नागते।
राजा गोट्ठाभयो नाम, तस्स पुत्तो भविस्सति॥
१७१.
तस्स पुत्तो काकवण्ण-तिस्सो नाम भविस्सति।
तस्स रञ्ञो सुतो राज, महाराजा भविस्सति॥
१७२.
दुट्ठगामणिसद्देन, पाकटो’भयनामको।
कारेस्सती’ध थूपं सो, महा तेजिद्धिविक्कमो॥
१७३.
इच्चाह थेरो थेरस्स, वचने ने’त्थ भूपति।
उस्सापेसि सिलाथम्भं, तं पवत्तिं लिखापिय॥
१७४.
रम्मं महामेघवनं, तिस्सारामं महामही।
महामहिन्दथेरो सो, पटिग्गय्ह महिद्धिको॥
१७५.
अकम्पो कम्पयित्वान, महिं ठानेसु अट्ठसु।
पिण्डाय पविसित्वान, नगरं सागरूपमं॥
१७६.
रञ्ञो घरे भत्तकिच्चं, कत्वा निक्खम्म मन्दिरं।
निसज्ज नन्दनवने, अग्गिक्खन्धोपमं तहिं॥
१७७.
सुत्तं जनस्स देसेत्वा, सहस्सं मानुसे तहिं।
पापयित्वा मग्गफलं, महामेघवने वसि॥
१७८.
ततिये दिवसे थेरो, राजगेहम्हि भुञ्जिय।
निसज्ज नन्दनवने, देसिया’सिविसोपमं॥
१७९.
पापयित्वा’भिसमयं, सहस्सपुरिसे ततो।
तिस्सारामं अगा थेरो, राजा च सुतदेसनो॥
१८०.
थेरं उपनिसीदित्वा, सो पुच्छि जिनसासनं।
पतिट्ठितन्नु भन्ते’ति, न ताव मनुजा’धिप॥
१८१.
उपोसथादिकम्मत्थं, जिना’णाय जनाधिप।
सीमाय इध बद्धाय, पतिट्ठिस्सति सासनं॥
१८२.
इच्च’ब्रवि महाथेरो, तं राजा इदमब्रवि।
सम्बुद्धा’णाय अन्तोहं, वस्सिस्सामि जुतिन्धर॥
१८३.
तस्मा कत्वा पुरं अन्तो-सीमं बन्धथ सज्जुकं।
इच्चा’ब्रवि महाराजा, थेरो तं इधमब्रवि॥
१८४.
एवं सति तुवंयेव, पजान पुथविस्सर।
सीमाय गमनट्ठानं, बन्धिस्साम मयं हितं॥
१८५.
‘‘साधू’’ति वत्वा भूमिन्दो, देविन्दो विय नन्दना।
महामेघवनारम्मा, पाविसि मन्दिरं सकं॥
१८६.
चतुत्थे दिवसे थेरो, रञ्ञो गेहम्हि भुञ्जिय।
निसज्ज नन्दनवने, देसेस’नमनग्गियं॥
१८७.
पायेत्वा’मतपानं सो, सहस्सपुरिसे तहिं।
महामेघवनारामं, महाथेरो उपागमि॥
१८८.
पातो भेरिं चरापेत्वा, मण्डयित्वा पुरं वरं।
विहारगामिमग्गञ्च, विहारञ्च समन्ततो॥
१८९.
रथेसभो रथट्ठो सो, सब्बालङ्कारभूसितो।
सहामच्चो सहोरोधो, सयोग्गबलवाहनो॥
१९०.
महता परिवारेन, सकाराममुपागमि।
तत्थ थेरे उपगन्त्वा, वन्दित्वा वन्दनारहे॥
१९१.
सह थेरेहि गन्त्वान, नदियो’परितित्थकं।
ततो कसन्तो अगमि, हेमनङ्गलमादिय॥
१९२.
महापदुमो कुञ्जरो च, उभो नागा सुमङ्गला।
सुवण्णनङ्गले युत्ता, पठमे कुन्तमाळके॥
१९३.
चतुरङ्गमहा सेनो, सह थेरेहि खत्तियो।
गहेत्वा नङ्गलं सीतं, दस्सयित्वा अरिन्दमो॥
१९४.
समलङ्कतं पुण्णघटं, नानारागं धजं सुभं।
पातिं चन्दनचुण्णञ्च, सोण्णरजत दण्डकं॥
१९५.
आदासं पुप्फभरितं, समुग्गं कुसुमग्घियं।
तोरणकदलीछत्तादिं, गहितित्थि परिवारितो॥
१९६.
नानातुरिय सङ्घुट्ठो, बलोघ परिवारितो।
थुतिमङ्गलगीतेहि, पूरयन्तो चतुद्दिसं॥
१९७.
साधुकार निनादेति, चेलुक्खेपसतेहि च।
महता छणपुजाय, कसन्तो भूमिपो अगा॥
१९८.
विहारञ्च पुरञ्चेव, कुरुमानो पदक्खिणं।
सीमाय गमनठानं, नदिं पत्वा समापयि॥
१९९.
केनकेन निमित्तेन, सीमा एत्थ गताति चे।
एवं सीमागतठानं, इच्छमाना निबोधथ॥
२००.
नज्जापासाणतित्थम्हि , पासाणे कुड्डवाटकं।
ततो कुम्बलवाटं तं, महानिपं ततो अगा॥
२०१.
ततो कुकुधपाळिङ्गो, महाअङ्गणगो ततो।
ततो खुज्जमधुलञ्च, मरुत्तपोक्खरणिंततो॥
२०२.
विजयाराम उय्याने, उत्तरद्वारकोट्ठ गो।
गजकुम्भक पासाणं, थुसवट्ठिक मज्झगो॥
२०३.
अभये बलाकपासाणं, महासुसान मज्झगो।
दीघपासाणकं गन्त्वा, कम्मारदेव गामतो॥
२०४.
निग्रोध मङ्गणं गन्त्वा, हियगल्लसमीपके।
दियावसब्राह्मणस्स, देवोकं पुब्बदक्खिणं॥
२०५.
ततो तेलुमपालिङ्गो,
ततो तालचतुक्कगो।
अस्समण्डलवामेन,
द्वे कदम्बा अजायिसुं॥
२०६.
ततो मरुम्बतित्तङ्गो, ततो उद्धं निदिं अगा।
पठम चेतिय पाचिने, द्वे कदम्बा अजायिसुं॥
२०७.
सेनिन्दगुत्तरज्जम्हि, दमिळा दकसुद्धिका।
नदिं दूरन्ति बन्धित्वा, नगरासन्नमकंसु तं॥
२०८.
जीव मानकदम्बञ्च, अन्तोसीमगतं अहु।
मतक दम्बतीरेन, सीमाउद्दकदम्बगा॥
२०९.
सीहसिना नतित्थेन, उग्गन्त्वा तीरतो वजं।
पासाणतित्थं गन्त्वान, निमित्तं घट्टयि इसि॥
२१०.
निमित्तेतु पने’तस्मिं, घट्टिते देवमानुसा।
साधुकारं पवत्तेसुं, सासनं सुप्पतिट्ठितं॥
२११.
रञ्ञो दिन्नाय सीताय, निमित्ते परिकित्तयि।
द्वत्तिंसमाळकत्थञ्च, थूपारामत्थमेव च॥
२१२.
निमित्ते कित्तयित्वान, महाथेरो महामति।
सीमन्तरनिमित्ते च, कित्तयित्वा यथाविधिं॥
२१३.
अबन्धी सब्बा सीमायो, तस्मिंयेव दिनेवसी।
महामही अकम्पित्थ, सीमाबन्धे समापिते॥
२१४.
पञ्चमे दिवसे थेरो, रञ्ञो गेहम्हि भुञ्जिय।
निसज्ज नन्दनवने, सुत्तन्तं खज्जनीयकं॥
२१५.
महाजनस्स देसेत्वा, सहस्सं मानुसे तहिं।
पायेत्वा अमतं पानं, महामेघवने वसी॥
२१६.
छट्ठेपि दिवसे थेरो, रञ्ञोगेहम्हि भुञ्जिय।
निसज्ज नन्दनवने, सुत्त गोमय पिण्डिकं॥
२१७.
देसयित्वा देसनञ्ञू, महस्संयेव मानुसे।
पापयित्वा’भिसमयं, महा मेघवने वसी॥
२१८.
सत्तमेपि दिने थेरो, राजगेहम्हि भुञ्जिय।
निसज्ज नन्दनवने, धम्मचक्कप्पवत्तनं॥
२१९.
सुत्तन्तं देसयित्वान, सहस्संयेव मानुसे।
पापयित्वा’भिसमयं, महा मेघवने वसि॥
२२०.
एवञ्हि अट्ठ नवम-सहस्सानि जुतिन्धरो।
कारयित्वा’भिसमयं, दिवसेहेव सत्तति॥
२२१.
तं महानन्दनवनं, वुच्चते तेन तादिना।
सासनजोतितट्ठान-मीति जोतिवनं इति॥
२२२.
तिस्सरामम्हि कारेसि,
राजा थेरस्स आदितो।
पासादं सीघमुक्काय,
सुक्खा पेत्वान मत्तिका॥
२२३.
पासादो काळकाभासो,
आसि सो तेन तं तहिं।
काळपासाद परिवेण-मीति सङ्खमुपागतं॥
२२४.
ततो महाबोधिघरं, लोहपासाद मेव च।
सलाकग्गञ्च कारेसि, भत्तसालञ्च साधुकं॥
२२५.
बहूनि परिवेणानि, साधु पोक्खरणीपि च।
रत्तिठान दिवाठान-पभुतीनि च कारयि॥
२२६.
तस्स नहानपापस्स, न्हानपोक्खरणीतटे।
सुनहातपरिवेणन्ति, परिवेणं पवुच्चति॥
२२७.
तस्स चङ्कमितठाने, दीप दीपस्स साधुनो।
वुच्चते परिवेणं तं, दीघचङ्कमनं इति॥
२२८.
अग्गफलसमापत्तिं, समापज्ज यहिं तुसो।
फलग्ग परिवेणन्ति, एतं तेन पवुच्चति॥
२२९.
अपस्सिय अपस्सेनं, थेरो तत्थ निसीदिसो।
थेरा पस्सय परिवेणं, एतं तेन पवुच्चति॥
२३०.
बहू मरुगणा यत्थ, उपासिंसु उपच्चतं।
तेनेव तं मरुगण-परिवेणन्ति वुच्चति॥
२३१.
सेनापतितस्स रञ्ञो, थेरस्स दीघसन्दको।
कारेसि चूळपासादं, महाथम्भेहि अट्ठहि॥
२३२.
दीघसन्द सेनापति-परिवेणन्ति तं तहिं।
वुच्चते परिवेणं तं, पमुखं पमुखाकरं॥
२३३.
देवानंपियवचनो’पगुळनामो,
लंकायं पठममिमं महाविहारं।
राजा सो सुमतिमहामहिन्दथेरं,
आगम्मा मलमतिमेत्थकारयित्थाति॥
सुजनप्पसाद संवेगत्थाय कते महावंसे
महाविहारपटिग्गहको नाम
पन्नरसमो परिच्छेदो।