चुद्दसम परिच्छेद
नगरप्पवेसनो
१.
देवानंपियतिस्सो सो, राजा सलिलकीळितं।
दत्वा नगरवासीनं, मिगवं कीळितुं अगा॥
२.
चत्तालीससहस्सेहि, नरेहि परिवारितो।
धावन्तो पदसायेव, अगमा मिस्सकं नगं॥
३.
थेरे दस्सेतुमिच्छन्तो, देवो तस्मिं महीधरे।
गुम्भंभक्खयमानो’व, अट्ठा गोकण्णरूपवा॥
४.
राजा दिस्वा ‘‘पमत्तं तं, न युत्तं विज्झितुं’’ इति।
जिया सद्दमकाधापि, गोकण्णो पब्बतन्तरं॥
५.
राजा’नुधावि सोधिं, थेरानं सन्तिकं गतो।
थेरे दिट्ठे नरिन्देन, सयमन्तरधायिसो॥
६.
थेरो ‘‘बहूसु दिट्ठेसु, अतिभायिस्सती’’ तिसो।
अत्तानमेव दस्सेसि, पस्सित्वा तं महीपतिं॥
७.
भीतो अट्ठासि तं थेरो, ‘‘एहि तिस्साति अब्रवि।
तिस्सा’ति वचनेनेव, राजा यक्खो’’ति चिन्तयी॥
८.
समणा मयं महाराज, धम्मराजस्स सावका।
तमेव अनुकम्पाय, जम्बुदीपा इधागता॥
९.
इच्चाह थेरो तं सुत्वा, राजा वीतभयो अहु।
सरित्वा सखीसन्देसं, ‘‘समाणा’’ इति निच्छितो॥
१०.
धनुं सरञ्च निक्खिप्प, उपसङ्कम्म तं इसिं।
सम्मोदमानो थेरेन, सो निसीदि तदन्तिके॥
११.
तदा तस्स मनुस्सा ते, आगम्म परिवारयुं।
तदा सेसे छ दस्सेसि, महाथेरो सहागते॥
१२.
ते दिस्वा अब्रवी राजा, ‘‘कदा’’ मे आगता इति।
‘‘मया सद्धिं’’ति थेरेन, वुत्ते पुच्छि इदं पुन॥
१३.
‘‘सन्ति ईदिसका अञ्ञे, जम्बुदीपे यती’’ इति।
आह ‘‘कासावपज्जो तो, जम्बुदीपो तहिं पन॥
१४.
तेविज्जा इद्धिप्पत्ता च, चेतोपरियकोविदा।
‘‘दिब्बसोता’रहन्तो च, बहू बुद्धस्स सावका’’॥
१५.
पुच्छि ‘‘केनागतत्था’’ति, न थलेन न वारिना।
आगतम्हा’’ति वुत्ते सो, विजानि नभसागमं॥
१६.
वीमंसंसो महापञ्ञो, कण्हं पञ्हमपुच्छितं।
पुट्ठो पुट्ठो वियाकासि, तंतं पञ्हं महीपति॥
१७.
रुक्खोयं राजकिन्नामो, अञ्ञो नाम अयं तरु।
इमं मुञ्चिय अत्थ’म्बो, सन्ति अम्बतरू बहुं॥
१८.
इमञ्च अम्बं तेच’म्बे, मुञ्चियत्थि महीरुहा।
सन्ति भन्ते बहु रुक्खा, अनम्बापन ते तरु॥
१९.
अञ्ञे अम्बे अनम्बे च, मुञ्चिय’त्थि महीरुहा।
अयं भन्ते अम्बरुक्खो, पण्डितो’सि नरिस्सर॥
२०.
सन्ति ते ञातका राज, सन्ति भन्ते बहुज्जना।
सन्ति अञ्ञातका राज, सन्ति ते ञातितो बहू॥
२१.
ञातके ते च अञ्ञे च, मुञ्चिय’ञ्ञोपि अत्थि नु।
‘‘भन्ते’’ हमेव साधु त्वं, पण्डितो’सि नरिस्सर॥
२२.
पण्डितो’ति विदित्वान, चूळहत्थिपदोपमं।
सुत्तन्तं देसयी थेरो, महीपस्स महामती॥
२३.
देसनापरियोसाने, सद्धिं तेहि नरेहि सो।
चत्तालीससहस्सेहि, सरणेसु पतिट्ठहि॥
२४.
भत्ता’भीहारं सायन्हे, रञ्ञो अभिहरुं तदा।
‘‘न भुञ्जिस्स’’न्ति दानि मे, इति जनम्मि भूपति॥
२५.
पुच्छितुंयेव युत्तन्ति, भत्तेना’पुच्छिते इसि।
न भुञ्जाम इदानी’ति, वुत्ते कालञ्च पुच्छिसो॥
२६.
कालं वुत्ते’ब्रवि एवं, ‘‘गच्छाम नगरं’’इति।
तुवं गच्छ महाराज, वसिस्साम मयं इध॥
२७.
एवं सति कुमारो’यं, अम्हेहि सह गच्छतु।
अयञ्हि आगतफलो, राज विञ्ञातसासनो॥
२८.
अपेक्खमानो पब्बज्जं, वसत’म्हाकमन्तिके।
इदानि पब्बजेस्साम, इमं त्वं गच्छ भूमिप॥
२९.
पातो रथं पेसयिस्सं, तुम्हे तत्थ ठिता पुरं।
याथा’ति थेरे वन्दित्वा, भण्डुंनेत्व’क मन्तकं॥
३०.
पुच्छि थेराधिकारंसो, रञ्ञो सब्बमभासि सो।
थेरं ञत्वा’ति तुट्ठोसो, ‘‘लाभा मे’’इति चिन्तयि॥
३१.
भण्डुस्स गीहिभावेन, गतासङ्को नरिस्सरो।
अञ्ञासि नरभावं सो, ‘‘पब्बाजेम इमं’’ इति॥
३२.
थेरो तं गामसीमायं, तस्मिंयेव खणे अका।
भण्डुकस्स कुमारस्स, पब्बज्जमुपसम्पदं॥
३३.
तस्मिंयेव खणे सो च, अरहत्तमपापुणि।
सुमनं सामणेरं तं, थेरो आमन्तयी ततो॥
३४.
धम्मसवनकालं त्वं, घोसेही’’ति अपुच्छिसो।
सावेन्तो कित्तकं ठानं, भन्ते घोसेम’हं इति॥
३५.
‘‘सकलं तम्बपण्णी’’ति, वुत्ते थेरेन इद्धिया।
सावेन्तो सकलं लंकं, धम्मकालमघोसयी॥
३६.
राजा नागचतुत्तेसो, सोण्णिपस्से निसीदिय।
भुञ्जन्तो तं रवं सुत्वा, थेरन्तिक मपेसयि॥
३७.
‘‘उपद्दवो नु अत्थी’’ति, आह नत्थि उद्दवो।
सोतुं सम्बुद्धवचनं, कालो घोसापितो इति॥
३८.
सामणेर रवं सुत्वा, भुम्मादेवा अघोसयुं।
अनुक्कमेन सो सद्दो, ब्रह्मलोकं समारुहि॥
३९.
तेन घोसेन देवानं, सन्निपातो महा अहु।
समचित्तसुत्तं देसेसि, थेरो तस्मिं समागमे॥
४०.
असंखियानं देवानं, धम्माभिसमयो अहु।
बहू नागा सुपण्णा च, सरणेसु पतिट्ठयुं॥
४१.
यथेदं सारिपुत्तस्स, सुत्तं थेरस्स भासतो।
तथा महिन्दत्थेरस्स, अहु देवसमागमो॥
४२.
राजा पभा ते पाहेसि, रथं सारथि सो गतो।
‘‘आरोहथ रथं याम, नगरं’’ इति ते’ब्रवि॥
४३.
ना’रोहाम रथं गच्छ, गच्छाम तव पच्छतो।
इति वत्वान पेसेत्वा, सारथिं सुमनोरथं॥
४४.
वेहासमब्भुगन्त्वा, ते नगरस्स पुरत्थतो।
पठमत्थूपट्ठानम्हि, ओतरिंसु महिद्धिका॥
४५.
थेरेहि पठमोतिण्ण-ठानम्हि कतचेतियं।
अज्जापि वुच्चते तेन, एवं पठमचेतियं॥
४६.
रञ्ञा थेरगुणं सुत्वा, सब्बा अन्तेपुरित्थियो।
थेरदस्सनमिच्छिंसु, यस्मा तस्मामहीपति॥
४७.
अन्तो’व राजवत्थुस्स, रम्मं कारेसि मण्डपं।
सेतेहि वत्थपुप्फेहि, छादितं समलङ्कतं॥
४८.
उच्चसेय्याविरमणं, सुतत्ता थेरसन्तिके।
कङ्खी ‘‘उच्चासने थेरो, निसीदिदेय्यनुनोति च॥
४९.
तदन्तरे सारथि सो, थेरे दिस्वा तहिं ठिते।
चीवरं पारुपन्ते ते, अतिविम्हित मानसो॥
५०.
गन्त्वा रञ्ञो निवेदेसि, सुत्वा सब्बं महीमति।
‘‘निसज्जं न करिस्सन्ति, पीठकेसू’’ति निच्छितो॥
५१.
‘‘सुसाधु भुम्मत्थरणं, पञ्ञापेथा’’ति भासिय।
गन्त्वा पटिपथं थेरे, सक्कच्चं अभिवादिय॥
५२.
महामहिन्दत्थेरस्स, हत्थतो पत्तमादिय।
सक्कारपूजाविधिना, पुरं थेरं पवेसयि॥
५३.
दिस्वा आसनपञ्ञत्तिं, नेमित्ता ब्याकरुं इति।
‘‘गहिता पथवी’मेहि, दीपे हेस्सन्ति इस्सरा॥
५४.
नरिन्दो पूजयन्तो ते, थेरे अन्तेपुरं नयि।
तत्थ ते दुस्सपीठेसुं, निसीदिंसु यथारहं॥
५५.
ते यागुखज्जभोज्जेहि, सयं राजा अतप्पयि।
निट्ठिते भत्तकिच्चम्हि, सयं उपनिसीदिय॥
५६.
कनिट्ठस्सोपराजस्स, महानागस्स जायिकं।
वसन्तिं राजगेहे’व, पक्कोसा पेसिचा’नुलं॥
५७.
आगम्म अनुलादेवी, पञ्च इत्थिसतेहि सा।
थेरेवन्दिय पूजेत्वा, एकमन्तमुपाविसि॥
५८.
पेतवत्थुं विमानञ्च, सच्चसंयुत्तमेव च।
देसेसि थेरो ता इत्थी, पठमं फलमज्झगुं॥
५९.
हिय्यो दिट्ठमनुस्सेहि, सुत्वा थेरगुणे बहू।
थेरदस्सनमिच्छन्ता, समागन्त्वान नागरा॥
६०.
राजद्वारे महासद्दं, अकरुं तं महीपति।
सुत्वा पुच्छिय जानित्वा, आह तेसं हितत्थिको॥
६१.
सब्बेसं इध सम्बाधो, सालामङ्गलहत्थिनो।
सोधेथ तत्थ दक्खन्ति, थेरे’मे नागरा’इति॥
६२.
सोधेत्वा हत्थिसालं तं, वितानादीहि सज्जुकं।
अलङ्करित्वा सयने, पञ्ञपेसुं यथारहं॥
६३.
सथेरो तत्थ गन्त्वान, महाथेरो निसीदिय।
सो देवदूतसुत्तन्तं, कथेसी कथिको महा॥
६४.
तं सुत्वान पसीदिंसु, नगरा ते समागता।
तेसु पाणसहस्संतु, पठमं फलमज्झगा॥
६५.
लंकादीपे सो सत्थुकप्पो अकप्पो।
लंकाधिट्ठाने द्वीसु ठानेसु थेरो।
धम्मं भासित्वा दीपभासाय एवं।
सद्धम्मो तारं कारयी दीपदीपोति॥
सुजनप्पसादसंवेगत्थाय कते महावंसे
नगरप्पवेसनो नाम
चुद्दसमो परिच्छेदो।