सत्तम परिच्छेद
विजयाभिसेको
१.
सब्बलोकहीतं कत्वा, पत्वा सन्तिकरं पदं।
परिनिब्बानमञ्चम्हि, निपन्नो लोकनायको॥
२.
देवतासन्निपातम्हि, महन्तम्हि महामुनि।
सक्क तत्रसमीपट्ठं, अवोच वदतं वरो॥
३.
विजयो लाळाविसया, सीहबाहुनरिन्दजो।
एसलङ्काधनुपत्तो, सत्तभच्चसतानुगो॥
४.
पतिट्ठहिस्सति देविन्दं, लंकायं मम सासनं।
तस्मा सपरिवारं तं, रक्खलंकञ्च साधुकं॥
५.
तथागतस्स देविन्दो, वचो सुत्वाव सादरो।
देवस्सुप्पलवण्णस्स, लंकारक्खं समप्पयि॥
६.
सक्केन वुत्तमत्तोसो, लङ्कामागम्मसज्जुकं।
परिब्बाजक वेसेन, रुक्खमूल मूपविसिं॥
७.
विजयसम्मुखा सब्बे,
तं उपच्च अपुच्छिसुं।
अयं भो कोनु दीपोती,
लंकादीपोति सो ब्रवि॥
८.
न सन्ति मनुजा हेत्थ, न च हेस्सति वो भयं।
इति वत्वा कुण्डीकाय, ते जलेन निसिञ्चिय॥
९.
सुत्तञ्च तेसं हत्थेसु, लगेत्वानभसा’गमा।
दस्सेसि सोणिरूपेन, परिवारिकयक्खिनी॥
१०.
एको तं वारियन्तोपि, राजपुत्तेन अन्वगा।
गामम्हि विज्जमानम्हि, भवन्ति सुनखा इति॥
११.
तस्सा च सामीनी तत्थ, कुवेणीनाम यक्खिनी।
निसीदि रुक्खमूलम्हि, कन्तन्ति तापसी विय॥
१२.
दिस्वान सो पोक्खरणी, निसिन्नं तञ्च तापसिं।
तत्थ न्हात्वा पिवित्वा च, आदाय च मुलालियो॥
१३.
वारिञ्च पोक्खरेहेव, वुट्ठासि सातमब्रवि।
भक्खो’सि मम तिट्ठाति, अट्ठा बद्धो वसो नरो॥
१४.
परित्तसुत्त तेजेन, भक्खितुं सा न सक्कुणी।
याचियन्तोपि तं सुत्तं, ना’दायक्खिनिया नरो॥
१५.
तं गहेत्वा सुरुङ्गायं, रुदन्तं यक्खिनी खिपि।
एवं एकेकसो तत्थ, खिपी सत्तसतानिपि॥
१६.
अनायन्तेसु सब्बेसु, विजयो भयसंकितो।
नन्तपञ्चायुधो गन्त्वा, दिस्वा पोक्खरणिं सुभं॥
१७.
अपस्स मुत्तिण्णपदं, पस्सं तञ्चेव तापसिं।
‘‘इमाय खलु भच्चा मे, गहितानु’’ति चिन्तिय॥
१८.
किं न पस्ससि भच्चे मे,
होति त्वं इति आहतं।
‘‘किं राजपुत्त भच्चेहि,
पिव नहाया’’ति आहसा॥
१९.
यक्खिनी ताव जानाति, मम जातिन्ति निच्छितो।
सङ्घं सनामं सावेत्वा, धनुं सन्धायु’ पागतो॥
२०.
यक्खिं आदाय गीवाय, नारा च वलयेन सो।
वामहत्थेन केसेसु, गहेत्वा दक्खिणे न तु॥
२१.
उक्खिपित्वा असिंआह, ‘‘भच्चे मे देहि दासितं।
मारेमी’’ति भयट्टासा, जीवितं याचि यक्खिनी॥
२२.
जीवितं देहि मे सामि, रज्जं दज्जामि ते अहं।
करिस्समि’त्ति किच्चञ्च, किच्चं अञ्ञं यथिच्छितं॥
२३.
अदुब्भात्थाय सपथं, सो तं यक्खिं अकारयि।
‘‘आनेहि भच्चे सीघ’’न्ति, वुत्तमत्ताव सा’नयि॥
२४.
‘‘इमे जाता’’ति वुत्तासा,
तण्डुलादिं विनिद्दिसि।
भक्खितानं वाणिजानं,
नावट्ठं विविखं बहुं॥
२५.
भच्चा ते साधयित्वान, भत्तानि ब्यञ्जनानिच।
राजा पुत्तं भोजयित्वा, सब्बेचापि अभुञ्जिसुं॥
२६.
दापितं विजयेन’ग्गं, यक्खी भुञ्जिय पीणिता।
सोळसवस्सिकं रूपं, मापयित्वा मनोहरं॥
२७.
राजपुत्त मुपगञ्छि, सब्बाभरणभूसिता।
मापेसि रुक्खमूलस्मिं, सयनञ्च महारहं॥
२८.
साणिया सुपरिक्खित्तं, वितानसमलङ्कतं।
तं दिस्वा राजतनयो, पेक्खं अत्थमनागतं॥
२९.
कत्वान तायनावायं, निपज्ज सयने सुखं।
साणी परिक्खिपित्वान, सब्बे भच्चा निपज्जिसुं॥
३०.
रत्तिं तूरियसद्दञ्च, सुत्वा गीतरवञ्च सो।
अपुच्छि सहसेमानं, किं सद्दो इति यक्खिनिं॥
३१.
रज्जञ्च सामिनो देय्यं, सब्बे यक्खे च घातिय।
मनुस्सा वासकरणा, यक्खा मं घातयन्तिहि॥
३२.
इति चिन्तिय यक्खी सा, अब्रवि राजनन्दनं।
सीरीसवत्थुना मेतं, सामि यक्खपुरं इध॥
३३.
तत्थ जेट्ठस्स यक्खस्स, लंकानगरवासिनी।
कुमारिका इधा’नीता, तस्सा माता च आगता॥
३४.
आवाह मङ्गले तत्थ, इधापि उस्सवे महा।
वत्तते तत्थ सद्दोयं, महाहेस समागमो॥
३५.
अज्जेव यक्खे घातेहि,
न हि सक्खा इतो परं।
सो आहा’दिस्स मानेते,
घातेस्सामि कथं अहं॥
३६.
यत्थ सद्दं करिस्साम, तेन सद्देन घातय।
आयुधं मे’नुभावेन, तेसं काये पतिस्सति॥
३७.
तस्सा सुत्वा तथा कत्वा, सब्बे यक्खे अघातयि।
सयम्पि लद्धविजयो, यक्खराज पसाधनं॥
३८.
पसाधनेहि सेसेहि, तंतं भच्चं पसाधयि।
कतिपहं वसित्वे’त्थ, तम्बपण्णिमुपागमि॥
३९.
मापयित्वा तम्पपण्णि-नगरं विजयो तहिं।
वसी यक्खिनिया सद्धिं, अमच्च परिवारितो॥
४०.
नावाय भूमिमोतिण्णा, विजयपमुखा तदा।
किलन्ता पाणिनाभूमिं, आलम्बिय निसीदिसुं॥
४१.
तम्बभूमिरजोफुट्ठो, तम्बोपाणि यतो अहुं।
सो देसोचेव दीपो च, तेन तन्नामको अहु॥
४२.
सीहबाहु नरिन्दो सो, सीहमादिन्नवा इति।
सीहळो तेन सम्बन्धा, एते सब्बेपि सीहळा॥
४३.
तत्थ तत्थ च गामे ते, तस्सा’मच्चा निवेसयुं।
अनुराधगामं तन्नामो, कदम्ब नदीयन्तिके॥
४४.
गम्भीरनदीया तीरे, उपतिस्सो पुरोहितो।
उपतिस्सगामं मापेसि, अनुराधस्स उत्तरे॥
४५.
अञ्ञे तयो अमच्चा ते, मापयिंसु विसुं विसुं।
उज्जेनिं उरुवेलञ्च, विजितं नगरं तथा॥
४६.
निवासेत्वा जनपदं, सब्बे’मच्चा समच्चतं।
अवोचुं राजतनया, सामि रज्जेभिसेचय॥
४७.
इति वुत्तो राजपुत्तो, न इच्छि अभिसेचनं।
विना खत्तियकञ्ञाय, अभिसेकं महेसिया॥
४८.
अथामच्चा सामिनो हे, अभिसेक कता दरा।
दुक्करेसुपि किच्चेसु, तदत्थभिरुता तिगा॥
४९.
पण्णाकारे महासारे, मणिमुत्तादिके बहू।
गाहापयित्वा पाहेसुं, दक्खिणं मधुरं पुरं॥
५०.
पण्डुराजस्स धीतत्थं, सामिनो सामिभत्तिनो।
अञ्ञेसं चापि धीतत्थं, अमच्चानं जनस्स च॥
५१.
सीघं नावाय गन्त्वान, दूता ते मधुरं पुरं।
पण्णाकारे च लेखञ्च, तस्स रञ्ञो अदस्सयुं॥
५२.
ततो राजाअमच्चेहि, मन्तयित्वा सधीतरं।
पाहेतुकामो’मच्चानं, अञ्ञेसं चापि धीतरो॥
५३.
लद्धा ऊनसतं कञ्ञा, अथभेरिं चरापयि।
लंकाय धीतुगमनं, इच्छमाना नरा इध॥
५४.
निवासयित्वा दिगुणं, घरद्वारेसु धीतरो।
ठपेन्तु तेन लिङ्गेन, आदीयिस्सामिता इति॥
५५.
एवं लद्धा बहूकञ्ञा, तप्पयित्वान तं कुलं।
सम्पन्नसब्बालङ्कारं, धीतरं सम्पटिच्छदं॥
५६.
सब्बा ता लद्धसक्कारा, कञ्ञायो च यथारहं।
राजारहे च हत्थस्स-रथपेस्सिय कारके॥
५७.
अट्ठारसन्नं सेणीनं, सहस्सञ्च कुलानि सो।
लेखं दत्वान पेसेसि, विजयस्स जिता’रिनो॥
५८.
सब्बोसो’तरी नावाहि, महातित्थे महाजनो।
तेनेव पट्टनं तञ्हि, महातित्थंति वुच्चति॥
५९.
विजयस्स सुतोधीता, तस्सा यक्खिनिया अहु।
राजकञ्ञागमं सुत्वा, विजयो आह यक्खिनिं॥
६०.
‘‘गच्छ दानि तुवं भोति, ठपेत्वा पुत्तके दुवे।
मनुस्सा अमनुस्सेहि, भायिन्तीहि सदा’’ इति॥
६१.
सुत्वा तं यक्खभयतो, भीतं तं आह यक्खिनिं।
मा चिन्तयि साहस्सेन, दापयिस्सामि ते बलिं॥
६२.
पुनप्पुनं तं याचित्वा, उभो आदाय पुत्तके।
भीतापि सा अगतिया, लंकापुरमुपागमि॥
६३.
पुत्ते बिहि निसीदेत्वा, सयं पाविसि तं पुरं।
सञ्जानित्वान तं यक्खिं, भीता चोरीति सञ्ञितो॥
६४.
संखुभिंसु पुरे यक्खा, एको साहसिको पन।
एकपाणिप्पहारेन, विलयं नयि यक्खिनिं॥
६५.
तस्सातु मातुलो यक्खो, निक्खम्म नगरा बहि।
दिस्वा ते दारके पुच्छि, तुम्हे कस्स सुता इति॥
६६.
कुवेणिया’ति सुत्वा’ह, माता वो मारिता इध।
तुम्हेपि दिस्वा मारेय्युं, पलायथ लहुं इति॥
६७.
आगुं सुमनकूटं ते, पलायित्वा ततो लहुं।
वासं कप्पेसि जेट्ठो सो, वुद्धो ताय कणिट्ठिया॥
६८.
पुत्तधीताहि वड्ढित्वा, राजानुञ्ञाय ते वसुं।
तत्थेव मलये एसो, पुलिन्दानञ्हि सम्भवो॥
६९.
पण्डुराजस्स दूता ते, पण्णाकारं समप्पयुं।
विजयस्स कुमारस्स, राजाधिकारिका च ता॥
७०.
कत्वा सक्कारसम्मानं, दूतानं विजयो पन।
अदा याथारहं कञ्ञा, अमच्चानं जनस्स च॥
७१.
यथा विधि च विजयं, सब्बे मच्चासमागता।
रज्जेसमभिसिञ्चिंसु, करिंसुच महाछणं॥
७२.
ततो सो विजयो राजा, पण्डुराजस्स धीतरं।
महता परिहारेन, महेसित्ते’भिसेचयि॥
७३.
धनान’दा अमच्चानं, अदासि ससुरस्सतु।
अनुवस्सं सङ्खमुत्तं, सतसहस्स द्वयारहं॥
७४.
हित्वा पुब्बाचरितं विसमं समेन।
धम्मेन लंकमखिलं अनुसासमानो।
सो तमपण्णिनगरे विजयो नरिन्दो।
रज्जं अकारयि समा खलु अट्ठतिंसा’ति॥
सुजनपसादसंवे गत्थाय कते महावंसे
विजयाभिसेको नाम
सत्तमो परिच्छेदो।