६९ अट्ठवीसतिमो परिच्छेदो

अट्ठवीसतिमो परिच्छेदो

२८. अत्थपञ्ञत्तिकथा

१०८४.
तत्थ च पुब्बापरिय-पवत्तक्खन्धसम्मता।
विञ्ञत्तिन्द्रियविप्फार-विसेसोपनिबन्धना॥
१०८५.
देवयक्खमनुस्सादि-नानाभेदा सलक्खिका।
सत्तपञ्ञत्ति नामायं, स्वायं सत्तोति सम्मतो॥
१०८६.
वट्टत्तयमुपादाय,
खन्धायतनवुत्तिया।
कारको वेदको वायं,
सन्धावति भवे भवे॥
१०८७.
तस्मा संसारमापन्नो, सत्तो नाम स पुग्गलो।
अहमत्तापरा इत्थी, पुरिसोति च कप्पितो॥
१०८८.
स्वायं खन्धादितो सत्तो, अञ्ञोति च न वुच्चति।
खन्धादिविनिमुत्तस्स, सत्तस्सेव अभावतो॥
१०८९.
खन्धा खन्धानमेवायं, सत्तोति च न वुच्चति।
खन्धवोहारतो तस्स, अञ्ञवोहारसम्भवा॥
१०९०.
इच्चेवं खन्धनानत्ते-कत्तमुत्तोपि अत्थतो।
तब्बिसेसावचरित-वोहारो च तु दिस्सति॥
१०९१.
तेनायं पुग्गलो सत्तो, जायतिज्जिय्यतीति च।
मीयतीति च तस्सायं, संसारोति पवुच्चति॥
१०९२.
मतो जातो च न स्वेव, खन्धभेदोपचारतो।
नापरो स्वेव सन्तानभेदाभावोपचारतो॥
१०९३.
नानत्तेकत्तमिच्चेवं, पुग्गलस्सोपचारतो।
उच्छेदसस्सतत्तं वा, तस्मा नोपेति पुग्गलो॥
१०९४.
इच्चायं पुग्गलो नाम, सत्तो संसारकारको।
खन्धादिकमुपादाय, पञ्ञत्तोति पवुच्चति॥
१०९५.
तस्मा पुग्गलसङ्खाता, संसारोपनिबन्धना।
सत्तपञ्ञत्ति नामाति, विञ्ञातब्बा विभाविना॥
१०९६.
अज्झत्तिका च केसादिकोट्ठासा बाहिरेसु च।
भूमिपब्बतपासाणतिणरुक्खलतादिका॥
१०९७.
भूतसम्भारनिब्बत्तिविभागपरिकप्पिता।
तमुपादाय सम्भारपञ्ञत्तीति पवुच्चति॥
१०९८.
भूतसम्भारसण्ठानविभागपरिकप्पिता।
सण्ठानपञ्ञत्ति नाम, थम्भकुम्भादिका मता॥
१०९९.
भूतसम्भारसङ्घातविसेसपरिकप्पिता।
सङ्घातपञ्ञत्ति नाम, रथगेहादिका मता॥
११००.
भूतसम्भारविसेसपरिणामपकप्पिता।
परिणामपञ्ञत्तीति, दधिभत्तादिका मता॥
११०१.
इत्थमज्झत्तबहिद्धा , धम्मा सम्भारसम्भूता।
सन्तानवुत्ति सङ्केतसिद्धा पञ्ञत्ति पञ्चधा॥
११०२.
तथा तथा समुप्पन्नविकप्पाभोगसम्मता।
विकप्पपञ्ञत्ति नाम, कालाकासदिसादिका॥
११०३.
तं तं निमित्तमागम्म, ततोपट्ठानकप्पिता।
उपट्ठानपञ्ञत्तीति, पटिभागादिका मता॥
११०४.
विसेसाकारमत्तापि, अत्थन्तरपकप्पिता।
आकारपञ्ञत्ति नाम, विञ्ञत्तिलहुतादिका॥
११०५.
तं तं कारणमागम्म, तथा वोहारकप्पिता।
वोहारपञ्ञत्ति नाम, कथिनापत्तिआदिका॥
११०६.
बालो यो सो च मे अत्ता,
सो भविस्सामि मं च तु।
निच्चो धुवो सस्सतोति-
आदिका पन सब्बथा॥
११०७.
तब्बोहारनिमित्तानं, अभावेपि पवत्तितो।
अभिनिवेसपञ्ञत्ति, नाम तित्थियकप्पिता॥
११०८.
इच्चेवं लोकसासनतित्थायतनकप्पिता।
सन्तानमुत्तसङ्केतसिद्धा अत्थापि पञ्चधा॥
११०९.
सङ्कानवुत्तिसन्तानमुत्तभेदवसा द्विधा।
अत्थपञ्ञत्ति नामायं, दसधा परिदीपिता॥
१११०.
इति वुत्तप्पकारेसु, पञ्ञत्तत्थेसु पण्डिता।
पञ्ञत्तिमत्तं सन्धाय, वोहरन्ति यथाकथं॥
११११.
तदञ्ञे पन बाला च, तित्थियापि अकोविदा।
पञ्ञत्तिमतिधावित्वा, गण्हन्ति परमत्थतो॥
१११२.
ते तथा गहिताकारा, अञ्ञाणगहिता जना।
मिच्छत्ताभिनिविट्ठा च, वड्ढन्ति भवबन्धनं॥
१११३.
दुविधेसुपि अत्थेसु, तस्मा पण्डितजातिको।
परमत्थपञ्ञत्तीसु, विभागमिति लक्खयेति॥
इति पञ्ञत्तिविभागे अत्थपञ्ञत्तिकथा निट्ठिता।
अट्ठवीसतिमो परिच्छेदो।