६२ एकवीसतिमो परिच्छेदो

एकवीसतिमो परिच्छेदो

२१. उप्पत्तिकथा

७९७.
अट्ठवीसति रूपानि, कलापा चेकवीसति।
वुत्ता चेत्तावता तेसं, उप्पादो दानि निय्यते॥
७९८.
अण्डजा जलाबुजा च, संसेदजोपपातिका।
इच्चुप्पत्तिपभेदेन, चतस्सो योनियो मता॥
७९९.
भुम्मवज्जेसु देवेसु,
पेते निज्झामतण्हिके।
निरयेसु च सम्भोति,
योनेकावोपपातिका॥
८००.
भुम्मदेवे मनुस्सेसु,
तिरच्छानासुरे तथा।
पेतेसु चावसेसेसु,
चतस्सोपि च योनियो॥
८०१.
तत्थण्डजा जलाबुजा, गब्भसेय्यसमुग्गमो।
संसेदजोपपातिका, ओपपातिकनामका॥
८०२.
तत्थ सम्पुण्णायतनो, गब्भसेय्यसमुग्गमो।
अभावो द्वे सभावा च, इत्थिपुम्भावमिस्सिता॥
८०३.
परिपुण्णापरिपुण्णो, ओपपातिकनामको।
अभावो द्वे सभावा च, चतुरापायभूमियं॥
८०४.
सम्पुण्णायतनोवेसो ,
कामे सुगतियं पन।
आदिकप्पे अभावो च,
द्वे सभावा ततो परं॥
८०५.
अपरिपुण्णायतनो, अभावो च महग्गते।
इच्चेवं दसधा होन्ति, सब्बा सन्धिसमुग्गमा॥
८०६.
तत्थेव दसधा भिन्ने, अत्तभावसमुग्गमे।
सन्धियञ्च पवत्ते च, रूपुप्पत्तिं विभावये॥
८०७.
तत्थाभावकसत्तानं, गब्भसेय्यसमुग्गमे।
कायवत्थुवसा द्वेव, दसका होन्ति कम्मजा॥
८०८.
रूपसन्ततिसीसानि, द्वे च रूपानि वीसति।
अगहीतग्गहणेन, तत्थेकादस निद्दिसे॥
८०९.
ततो परं पवत्तिम्हि, वड्ढमानस्स जन्तुनो।
चक्खुदसकादयो च, चत्तारो होन्ति सम्भवा॥
८१०.
इच्चाभावकसत्तानं, छळेवुत्तमकोटिया।
हेट्ठिमकोटिया द्वेव, गब्भसेय्यसमुग्गमे॥
८११.
चक्खुसोतघानवसा, तत्थ तिद्वेकहीनका।
एको तयो तयो चेव, सियुंतिचतुपञ्चका॥
८१२.
ओपपातिकसङ्खाते, अभावकसमुग्गमे।
जिव्हाकायवत्थुवसा, तयो हेट्ठिमकोटिया॥
८१३.
उत्तमकोटिया होन्ति, छळेवोभिन्नमन्तरे।
चतुक्कपञ्चका तत्थ, द्वेकहीना तयो तयो॥
८१४.
छक्कादयो अभावानं,
इच्चेवं पञ्चसङ्गहा।
एको तयो तयो चेको,
एकोति च यथाक्कमं॥
८१५.
सभावकानं द्विन्नम्पि, दुविधा सत्तकादयो।
भावादिका यथावुत्ता, नवधा नवधा सियुं॥
८१६.
सत्तेवुत्तमतो हेट्ठा, तिचतुक्का तदन्तरे।
चतुक्कपञ्चकच्छक्का, पञ्चछक्कापि च द्विधा॥
८१७.
तिण्णन्नम्पि वसेनेव, सत्तकच्छक्कपञ्चका।
चतुक्कतिकदुक्का च, छ कोट्ठासा यथारहं॥
८१८.
द्वे सत्त च नव पञ्च, तयो चेको यथाक्कमम्।
रूपसन्ततिसीसानं, रासयो सत्तवीसति॥
८१९.
कम्मजाता यथायोगं, पवत्तन्ति खणे खणे।
कामावचरसत्तानं, पटिसन्धिपवत्तियं॥
८२०.
तत्थ सन्ततिसीसानि, रूपानि च यथारहम्।
पुब्बे वुत्तनयेनेव, सब्बत्थापि विनिद्दिसे॥
८२१.
सीतुण्होतुसमञ्ञाता,
तेजोधातु ठितिक्खणे।
भूता सन्धिक्खणे रूपं,
जनेति उतुजट्ठकं॥
८२२.
पटिसन्धिमतिक्कम्म, चित्तं चित्तजमट्ठकम्।
भवङ्गादिमुपादाय, जनेतुप्पत्तियं पन॥
८२३.
भुत्ताहारो ठितिप्पत्तो, मातरा च सयम्पि च।
सरीरानुगतो हुत्वा, जनेताहारजट्ठकं॥
८२४.
इति सुद्धट्ठकानि च, तेसमुट्ठानिकापरे।
सद्दविञ्ञत्तिलहुता, सम्भवे सम्भवन्ति च॥
८२५.
इत्थं चतुसमुट्ठाना, कलापा कामभूमियम्।
यावजीवं पवत्तन्ति, दीपजालाव सन्तति॥
८२६.
चक्खुसोतवत्थुवसा, दसका च तयो परम्।
जीवितनवकञ्चेव, रूपावचरभूमियं॥
८२७.
होन्ति सन्धिपवत्तीसु, चत्तारो कम्मजा सदा।
पुब्बे वुत्तनयेनेव, पवत्ते उतुचित्तजा॥
८२८.
जीवितनवकञ्चेकं, पटिसन्धिपवत्तियम्।
पवत्ते उतुजञ्चेति, द्वेधासञ्ञीनमुद्दिसे॥
८२९.
इच्चुप्पत्तिकमं ञत्वा, विभावेय्य ततो परम्।
कलापानञ्च रूपानं, सम्भवासम्भवम्पि च॥
८३०.
इन्द्रियबद्धसन्ताने, सब्बे सम्भोन्ति सम्भवा।
कलापा चेव रूपानि, तथा सन्ततिरासयो॥
८३१.
बहिद्धा मतकाये च, नोपलब्भन्ति कम्मजा।
चित्तोजजा कलापा च, उतुजा लहुतादयो॥
८३२.
तथा सुद्धट्ठकसद्द-नवकञ्चोतु सब्बथा।
कलापा तत्थ लब्भन्ति, द्वे च रूपानि उद्दिसे॥
८३३.
तेसमुट्ठानिका सब्बे, कलापा नत्थि सन्धियम्।
उप्पादकाले सब्बत्थ, जरतानिच्चतापि च॥
८३४.
कलापा कम्मजा सन्ति, जातिरूपञ्च सन्धियम्।
रूपानि च कलापा च, सब्बेपि च पवत्तियं॥
८३५.
सन्ति सब्बानि रूपानि, कामेसु चतुसम्भवा।
जीवितनवकं हित्वा, कलापा होन्ति वीसति॥
८३६.
दसकेस्वेव गहितं, विसुं कामे न लब्भति।
जीवितनवकं नाम, रूपलोके विसुं सिया॥
८३७.
आहारजकलापा च, भावा द्वे चादिकप्पिके।
आदिकाले न लब्भन्ति, पच्छा लब्भन्ति केचिपि॥
८३८.
घानजिव्हाकायभाव-दसका रूपभूमियम्।
आहारजकलापा च, न लब्भन्तेव सब्बथा॥
८३९.
चक्खुसोतवत्थुसद्दा, कलापा चित्तजापि च।
असञ्ञिभूमियं पुब्बे, वुत्तापि च न लब्भरे॥
८४०.
कलापा सत्त रूपानि, पञ्च रूपेस्वसञ्ञिसु।
नत्थेकादस रूपानि, कलापेकूनवीसति॥
८४१.
तस्मा तेवीस रूपानि, कलापा पन चुद्दस।
तेसमुट्ठानिका सन्ति, रूपावचरभूमियं॥
८४२.
सत्तरसेव रूपानि, कलापा द्वे द्विसम्भवा।
असञ्ञीनं तु सम्भोन्ति, नत्थारूपेसु किञ्चिपि॥
८४३.
उप्पत्तिक्कममिच्चेवं, सम्भवासम्भवम्पि च।
कलापानञ्च रूपानं, यथायोगं विभावयेति॥
इति रूपविभागे उप्पत्तिकथा निट्ठिता।
एकवीसतिमो परिच्छेदो।