५७ सोळसमो परिच्छेदो

सोळसमो परिच्छेदो

१६. चित्तुप्पादकथा

५३३.
चित्तुप्पादेसु धम्मानं, इति ञत्वा विनिच्छयम्।
चित्तुप्पादानमेवाथ, ञातब्बो भेदसङ्गहो॥
५३४.
वेदनाहारतो चेव, हेताधिपतितो तथा।
झानिन्द्रियमग्गबला, येवापनपथादितो॥
५३५.
तत्थ सुखा च दुक्खा च, अदुक्खमसुखाति च।
तिस्सो च वेदना वुत्ता, सम्भोगत्थविसेसतो॥
५३६.
सुखं दुक्खं सोमनस्सं, दोमनस्समथापरम्।
उपेक्खिन्द्रियमिच्चेवं, पञ्चिन्द्रियविभागतो॥
५३७.
कायविञ्ञाणयुगळे, सुखदुक्खा हि वेदना।
सोमनस्सं दोमनस्सं, इति नामं लभन्ति न॥
५३८.
अञ्ञत्थ पन सब्बत्थ, सुखा दुक्खा च वेदना।
सोमनस्सं दोमनस्सं, इति नामं लभन्ति च॥
५३९.
अदुक्खि असुखोपेक्खा, मज्झत्ताति च वेदना।
पञ्चपञ्ञासचित्तेसु, तदञ्ञेसु पकासिता॥
५४०.
सुखदुक्खिन्द्रिययुत्तं, कायविञ्ञाणकद्वयम्।
दोमनस्सिन्द्रिययुत्तं, पटिघद्वयमानसं॥
५४१.
अट्ठारस परित्तानि, चतुक्कज्झानमादितो।
सोमनस्सिन्द्रिययुत्ता, द्वासट्ठिविध मानसा॥
५४२.
द्वत्तिंस च परित्तानि, तेवीस झानपञ्चमा।
होन्तिपेक्खिन्द्रिययुत्ता, पञ्चपञ्ञास मानसा॥
५४३.
सुखयुत्ता तु तेसट्ठि, दुक्खयुत्ता तयो तहिम्।
अदुक्खमसुखयुत्ता, पञ्चपञ्ञासुपेक्खका॥
५४४.
ओजट्ठमकरूपञ्च, वेदनं सन्धिमानसम्।
नामरूपञ्च कमतो, आहरन्तीति देसिता॥
५४५.
आहारा कबळीकारो, फस्सो सञ्चेतना तथा।
विञ्ञाणञ्चेति चत्तारो, उपत्थम्भा च सम्भवा॥
५४६.
चित्तुप्पादेसु सब्बत्थ,
आहारारूपिनो तयो।
कबळीकारो आहारो,
कामे कायानुपालको॥
५४७.
अलोभो च अदोसो च,
अमोहो च तथापरो।
लोभो दोसो च मोहो च,
हेतू धम्मा छ देसिता॥
५४८.
कुसलाकुसला हेतू, तयो अब्याकताति च।
नवद्वादसधा तत्थ, विपाकक्रियभेदतो॥
५४९.
दस पञ्चाधिका होन्ति, भूमिभेदा ततो तहिम्।
पुञ्ञपाकक्रियाभेदा, तालीस चतुनूनका॥
५५०.
सन्तीरणमनोधातु-पञ्चविञ्ञाणमानसे।
वोट्ठब्बने च हसिते, हेतु नाम न विज्जति॥
५५१.
लोभमूलेसु लोभो च,
मोहो च पटिघद्वये।
दोसो मोहो च लब्भन्ति,
मोहो एकोव मोमुहे॥
५५२.
ञाणेन विप्पयुत्तेसु,
अलोभादिद्वयं भवे।
ततो सेसेसु सब्बत्थ,
अलोभादितयोपि च॥
५५३.
तिहेतुका सत्तचत्ता-लीस होन्ति द्विहेतुका।
बावीस द्वेकहेतुका, अट्ठारस अहेतुका॥
५५४.
छन्दो चित्तञ्च वीरियं, वीमंसाति चतुब्बिधा।
सहजाताधिपा धम्मा, वुत्ताधिपतयो सियुं॥
५५५.
यमालम्बं गरुं कत्वा, नामधम्मा पवत्तरे।
आरम्मणाधिपनामेन, तदालम्बणमीरितं॥
५५६.
तिहेतुकजवेस्वेको, चतूसुपि यथारहम्।
द्विहेतुकेसु सम्भोति, वीमंसाधिपतिं विना॥
५५७.
अनुत्तरे कामपुञ्ञे, तिहेतुकमहाक्रिये।
लोभमूले च सावज्जे, लब्भतालम्बणाधिपो॥
५५८.
तत्थ चानियता कामे, लब्भमानापि लब्भरे।
महग्गतानुत्तरेसु, नियताव यथारहं॥
५५९.
क्रियाद्विहेतुपटिघे ,
नत्थेवालम्बणाधिपो।
मोमूहाहेतुके पाके,
लोकिये च न कोचिपि॥
५६०.
उभयाधिपयुत्ता च, सहजाधिपयोगिनो।
उभयानियताधिप्पा, सहजानियताधिपा॥
५६१.
उभयविप्पयुत्ता च, पञ्चधा तत्थ मानसा।
अट्ठट्ठारस वीसं छ, सत्ततिंस यथाक्कमं॥
५६२.
पञ्चाधिपतियोगा च, चतुराधिपयोगिनो।
तिविधाधिपयुत्ता च, विमुत्तापि च सब्बथा॥
५६३.
सोळसाथ समत्तिंस, छळेवाथ यथाक्कमम्।
सत्ततिंसतिविधाति, चतुधेवम्पि निद्दिसे॥
५६४.
वीमंसाधिपयुत्ता च, सहजाधिपयोगिनो।
आलम्बाधिपयुत्ता च, विप्पमुत्तापि सब्बथा॥
५६५.
चतुत्तिंस द्विपञ्ञास, अट्ठवीस यथाक्कमम्।
सत्ततिंसति चेवेति, चतुधेवम्पि निद्दिसे॥
५६६.
सहजाधिपलद्धा तु, द्वेपञ्ञासेव सब्बथा।
आलम्बाधिपलद्धा च, उभयाधिपलाभिनो॥
५६७.
अट्ठवीसेव सब्बेपि, द्वेपञ्ञासेव साधिपा।
सेसा निराधिपा सब्बे, सत्ततिंसापि सब्बथा॥
५६८.
वेदनादिवसेनेवं, ञत्वा भेदं चतुब्बिधम्।
झानिन्द्रियमग्गबल-वसेनापि विभावये॥
५६९.
वितक्कहेट्ठिमं झानं, मनोपरं मनिन्द्रियम्।
हेतुपरञ्च मग्गङ्गं, बलं वीरियपच्छिमं॥
५७०.
अवितक्के पकतिया, तस्मा झानं न विज्जति।
अहेतुके च मग्गङ्गं, बलञ्चावीरिये यथा॥
५७१.
अट्ठ रूपिन्द्रियानेत्थ, अगय्हन्तेव सब्बथा।
मग्गिन्द्रियबलट्ठेसु, समाधि च न कङ्खिते॥
५७२.
कामपुञ्ञेस्वनियता, विरतीपि अनुद्धता।
पञ्ञानुत्तरचित्तेसु, इन्द्रियत्तयभाजिता॥
५७३.
सेसा वुत्तानुसारेन, लब्भमानज्झानादिका।
तेहि युत्ता च विञ्ञेय्या, चित्तुप्पादा यथाक्कमं॥
५७४.
सोमनस्सयुत्ता कामे, लोकुत्तरमहग्गते।
पठमज्झानचित्ता च, पञ्चझानङ्गिका मता॥
५७५.
दुक्खुपेक्खायुत्ता कामे, पञ्चविञ्ञाणवज्जिता।
दुतियज्झानचित्ता च, चतुझानङ्गिका सियुं॥
५७६.
झानङ्गत्तयसंयुत्ता, ततियज्झानमानसा।
चतुत्थपञ्चमारुप्पा, झानङ्गद्वययोगिनो॥
५७७.
पञ्चविञ्ञाणयुगळे, झानङ्गं नत्थि किञ्चिपि।
इत्थं झानानं भेदेन, पञ्चधा मानसा ठिता॥
५७८.
एकूनतिंसति सत्त-तिंस चेकादसापरे।
चतुत्तिंस दसेवाथ, गणिका तु यथाक्कमं॥
५७९.
लोकुत्तरेसु सब्बेसु, इन्द्रियानि नवुच्चरे।
तिहेतुकेसु सब्बेसु, लोकियेसु पनट्ठधा॥
५८०.
ञाणेन विप्पयुत्तेसु, सत्तधाव समुद्धरे।
सितवोट्ठब्बना पुञ्ञे, पञ्चधाव पकासये॥
५८१.
विचिकिच्छासहगते, चतुधाव विनिद्दिसे।
तीणिन्द्रियानि वुत्तानि, सेसाहेतुकमानसे॥
५८२.
अट्ठ चेकूनतालीस, द्वादस वाथ तेरस।
एकञ्च सोळस चेति, छब्बिधा तत्थ सङ्गहो॥
५८३.
पठमानुत्तरं झानं, अट्ठमग्गङ्गिकं मतम्।
सत्तमग्गङ्गिकं नाम, सेसं झानमनुत्तरं॥
५८४.
लोकियं पठमं झानं, तथा कामे तिहेतुकम्।
पञ्चमग्गङ्गिका नाम, चित्तुप्पादा पकासिता॥
५८५.
सेसं महग्गतं झानं, सम्पयुत्ता च दिट्ठिया।
ञाणेन विप्पयुत्ता च, चतुमग्गङ्गिका मता॥
५८६.
दोसमूलद्वयञ्चेव, उद्धच्चसहितं तथा।
दिट्ठिया विप्पयुत्ता च, मग्गङ्गत्तययोगिनो॥
५८७.
विचिकिच्छासम्पयुत्तो , वुत्तो मग्गो दुवङ्गिको।
अमग्गाहेतुको चेति, सत्तधा तत्थ सङ्गहो॥
५८८.
अट्ठ द्वत्तिंसति चेव, दस पञ्चाधिकापरे।
तालीस कमतो सत्त, एकञ्चट्ठदसापरे॥
५८९.
बलानि पन सत्तेव, सब्बत्थापि तिहेतुके।
ञाणेन विप्पयुत्तेसु, छ बलानि समुद्दिसे॥
५९०.
चतुधाकुसले होन्ति, तिविधा कङ्खिते पन।
द्विबलं सितवोट्ठब्बं, अबलं सेसमीरितं॥
५९१.
छब्बिधो सङ्गहो तत्थ, सत्ततालीसथापरे।
द्वादसेकादसेकं द्वे, सोळसेति यथाक्कमं॥
५९२.
इत्थं पञ्च छ सत्त छ-कोट्ठासा कमतो ठिता।
चतुवीसति सब्बेपि, झानङ्गादिवसा कथा॥
इति चेतसिकविभागे चित्तुप्पादकथा निट्ठिता।
सोळसमो परिच्छेदो।