४९ अट्ठमो परिच्छेदो

अट्ठमो परिच्छेदो
२. चेतसिकविभागो

८. चेतसिकसम्पयोगकथा

२८६.
इति चित्तविधिं ञत्वा, द्वेपञ्ञास विभाविना।
ञेय्या चेतसि सम्भूता, धम्मा चेतसिका कथं॥
२८७.
फस्सो च वेदना सञ्ञा, चेतनेकग्गता तथा।
जीवितं मनसिकारो, सत्त साधारणा इमे॥
२८८.
वितक्को च विचारो च, पीति च वीरियं तथा।
छन्दो च अधिमोक्खो च, छ पकिण्णकनामका॥
२८९.
पुञ्ञापुञ्ञेसु पाकेसु, क्रियासु च यथारहम्।
मानसेसु पवत्तन्ति, विप्पकिण्णा पकिण्णका॥
२९०.
सद्धा सतिन्द्रियञ्चेव, हिरोत्तप्पबलद्वयम्।
अलोभो च अदोसो च, पञ्ञा मज्झत्ततापि च॥
२९१.
अट्ठेते उत्तमा नाम, धम्मा उत्तमसाधना।
निवज्जाति पवुच्चन्ति, युगळा छ ततोपरे॥
२९२.
पस्सद्धि कायचित्तानं, लहुता मुदुता तथा।
कम्मञ्ञता च पागुञ्ञ-ता च उजुकताति च॥
२९३.
अप्पमञ्ञाद्वयं नाम, करुणामुदिता सियुम्।
सम्मावाचा च कम्मन्ता-जीवा च विरतित्तयं॥
२९४.
पञ्चवीस पनिच्चेते, अनवज्जा यथारहम्।
पापाहेतुकमुत्तेसु, अनवज्जेसु जायरे॥
२९५.
लोभो दोसो च मोहो च,
मानो दिट्ठि च संसयो।
थिनमिद्धञ्च उद्धच्चं,
कुक्कुच्चञ्च तथा दस॥
२९६.
अहिरीकमनोत्तप्पं, इस्सा मच्छरियन्ति च।
होन्ति चुद्दस सावज्जा, सावज्जेस्वेव सम्भवा॥
२९७.
द्वेपञ्ञास चतुद्धेवं, धम्मा चेतसिका ठिता।
तेसं दानि पवक्खामि, सम्पयोगञ्च सङ्गहं॥
२९८.
सत्त साधारणा सब्ब-चित्तसाधारणा ततो।
चित्तेन सद्धि अट्ठन्नं, विप्पयोगो न कत्थचि॥
२९९.
वितक्को पञ्चविञ्ञाणं, दुतियादिविवज्जिते।
विचारोपि च तत्थेव, ततियादिविवज्जिते॥
३००.
सोमनस्सयुते पीति-चतुत्थज्झानवज्जिते।
वीरियं पठमावज्ज-विपाकाहेतुवज्जिते॥
३०१.
छन्दो सम्भोति सब्बत्थ, मोमूहाहेतुवज्जिते।
अधिमोक्खो विचिकिच्छा-पञ्चविञ्ञाणवज्जिते॥
३०२.
छसट्ठि पञ्चपञ्ञास, सत्तति चेव सोळस।
वीसतेकादसेवाथ, पकिण्णकविवज्जिता॥
३०३.
मानसा पञ्चपञ्ञास, सवितक्का छसट्ठि च।
सविचारेकपञ्ञास, सप्पीतिकमना तथा॥
३०४.
तेसत्तति सवीरिया, सछन्देकूनसत्तति।
साधिमोक्खा पवुच्चन्ति, अट्ठसत्तति मानसा॥
३०५.
पञ्ञाप्पमञ्ञाविरती, हित्वा एकूनसट्ठिसु।
पापाहेतुकमुत्तेसु, सद्धादेकूनवीसति॥
३०६.
द्विहेतुकाहेतुपापवज्जितेसु समासतो।
पञ्ञा तु जायते सत्तचत्तालीसेसु सब्बथा॥
३०७.
महाक्रियाकामपुञ्ञ-रूपज्झानेसु जायरे।
अप्पमञ्ञाट्ठवीसेसु, हित्वा झानं तु पञ्चमं॥
३०८.
लोकुत्तरेसु सब्बत्थ, सहेव विरतित्तयम्।
कामपुञ्ञेसु सम्भोति, यथासम्भवतो विसुं॥
३०९.
विरतीअप्पमञ्ञासु, पञ्चस्वपि यथारहम्।
कदाचिदेव सम्भोति, एकेकोव न चेकतो॥
३१०.
अहिरीकमनोत्तप्पं, मोहउद्धच्चमेव च।
पापसाधारणा नाम, चत्तारो पापसम्भवा॥
३११.
लोभो च लोभमूलेसु, दिट्ठियुत्तेसु दिट्ठि च।
मानो दिट्ठिवियुत्तेसु, दिट्ठिमाना न चेकतो॥
३१२.
दोसमूलेसु दोसो च, इस्सा मच्छरियं तथा।
कुक्कुच्चमिति चत्तारो, विचिकिच्छा तु कङ्खिते॥
३१३.
सहेव थिनमिद्धं तु, ससङ्खारेसु पञ्चसु।
इति चुद्दस सावज्जा, सावज्जेस्वेव निच्छिता॥
३१४.
मानो च थिनमिद्धञ्च, सह वाथ विसुं न वा।
इस्सामच्छेरकुक्कुच्चा, अञ्ञमञ्ञं विसुं न वाति॥
इति चेतसिकविभागे चेतसिकसम्पयोगकथा निट्ठिता।
अट्ठमो परिच्छेदो।