८. अट्ठमो परिच्छेदो
कसिणासुभविभागो
८८०.
इतो परं पवक्खामि, भावनानयमुत्तमम्।
नामरूपं परिग्गय्ह, पटिपज्जितुमीहतो॥
८८१.
भावना दुविधा तत्थ, समथो च विपस्सना।
समथो दुविधो तत्थ, परित्तो च महग्गतो॥
८८२.
उपचारमनुप्पत्तो, परित्तोति पवुच्चति।
महग्गतप्पनापत्तो, समथो लोकियो मतो॥
८८३.
कसिणानि दसासुभा, दसधानुस्सती तथा।
अप्पमञ्ञा च सञ्ञा च, ववत्थारुप्पकानि च॥
८८४.
कम्मट्ठानानि तत्थाहु, चत्तालीस विचक्खणा।
यत्थानुयोगं कुब्बन्ता, भावेन्ति समथद्वयं॥
८८५.
तं पयोगविसुद्धेन, पत्वानोपायसम्पदम्।
अज्झासयं विसोधेत्वा, भावेतब्बन्ति भासितं॥
८८६.
कथं करोन्तो चारित्तं, वारित्तञ्च विवज्जिय।
पातिमोक्खं समादाय, सद्धाय परिपूरये॥
८८७.
पटिसङ्खाय सोधेत्वा, छद्वारेसु मलासवम्।
छळिन्द्रियानि मेधावी, सतारक्खेन गोपये॥
८८८.
पापकाजीवनिस्सङ्गो, कुहकाचारनिस्सटो।
आजीवं परिसोधेय्य, पहितत्तेट्ठिसुद्धिया॥
८८९.
इदमत्थितमारब्भ, पटिसङ्खाय योनिसो।
पञ्ञवा सम्पजञ्ञेन, परिभुञ्जेय्य पच्चये॥
८९०.
संवरं पातिमोक्खे च, सीलमिन्द्रियसंवरम्।
आजीवपारिसुद्धिञ्च, तथा पच्चयनिस्सितं॥
८९१.
समादाय चतुद्धेव-मधिट्ठेय्य ततो परम्।
तस्सेव परिवाराय, धुतङ्गानि यथारहं॥
८९२.
पंसुकूलिकमङ्गं ति-चीवरं चीवरायुगम्।
पिण्डपातिकमङ्गञ्च, सपदानिकमुत्तमं॥
८९३.
खलुपच्छाभत्तिकङ्गं, धुतङ्गं पत्तपिण्डिकम्।
एकासनिकमिच्चेवं, पञ्चधा भोजने ठितं॥
८९४.
आरञ्ञिकं यथासन्थ-
तिकङ्गं रुक्खमूलिकम्।
अब्भोकासिकसोसानि-
कङ्गा नेसज्जिकं तथा॥
८९५.
छ सेनासनमारब्भ, धुतङ्गानीति तेरस।
कप्पियेपि च लोलुप्प-समाचारविमुत्तिया॥
८९६.
सामीचिपटिपत्तीति , कत्वा सल्लेखवुत्तिया।
पच्चयत्तयमाहच्च, पञ्ञत्तानि महेसिना॥
८९७.
चतुपारिसुद्धिसीलं, धुतङ्गपरिवारितम्।
पूरेत्वान विसुद्धेवं, पयोगपरिसुद्धिया॥
८९८.
ततो पणिधिसम्पन्नो, भावनाय विसारदो।
उपायं पटिपादेय्य, पविवेकरतो कथं?
८९९.
आवासो च कुलं लाभो,
गणो कम्मञ्च पञ्चमम्।
अद्धानं ञाति आबाधो,
गन्थो इद्धीति ते दस॥
९००.
छेत्वान निपको योगी,
पलिबोधे यथारहम्।
निरालयो निरारम्भो,
पपञ्चोपसमे रतो॥
९०१.
पियं गरुं भावनियं, वत्तारं वचनक्खमम्।
कत्तारमतिगम्भीरकथं ठाननियोजकं॥
९०२.
बहुस्सुतं गुणवन्त-मागम्माचरियं बुधो।
खमो पदक्खिणग्गाही, निय्यातत्तुजु भद्रको॥
९०३.
आराधेत्वान गण्हेय्य, तं कम्मट्ठानदायकम्।
कम्मट्ठानं परिक्खित्वा, चरियारहमत्तनो॥
९०४.
रागो दोसो च मोहो च,
चरिया तीहि पण्डिता।
सद्धाबुद्धिवितक्केहि,
छब्बिधा च विभावयुं॥
९०५.
रागुस्सन्नस्स सप्पाया, कोट्ठासासुभभावना।
दोसुस्सन्नस्सप्पमञ्ञा, नीलादि च चतुब्बिधा॥
९०६.
वितक्कं मोहुस्सन्नानं, आनापानं पकासितम्।
छ सद्धाचरितस्साहु, बुद्धानुस्सतिआदयो॥
९०७.
मरणोपसमासञ्ञाववत्थानानि बुद्धिनो।
सेसानि पन सब्बेसं, तत्थापि कसिणं बुधा॥
९०८.
वितक्कपकतिकस्स, परित्तं मोहचारिनो।
महन्तमिति सप्पायं, गहेत्वान ततो परं॥
९०९.
महावासं नवं जिण्णं, पन्थसोण्डिकसन्तिकम्।
पण्णपुप्फफलाकिण्णं, बहुसम्मानपत्थितं॥
९१०.
सीमन्तदारुनगर-क्खेत्तपच्चन्तनिस्सितम्।
विसभागमसप्पायं, पट्टनं मित्तदुल्लभं॥
९११.
ठानानिट्ठारसेतानि, परिवज्जेय्य पण्डितो।
सेवेय्य भावनायोग्गं, सेनासनमतन्दितो॥
९१२.
नातिदूरं नाच्चासन्नं, अप्पसद्दमनाकुलम्।
गमनागमनसम्पन्नं, अप्पडंसानुपद्दवं॥
९१३.
अकिच्छपच्चयुप्पादं , लज्जीभिक्खुगणोचितम्।
विवेकट्ठानबहुलं, बहुस्सुतनिसेवितं॥
९१४.
अप्पभयं निरासङ्कं, अप्पदोसं महागुणम्।
विहारमनुसेवन्तो, तत्थ निस्सङ्गचेतसा॥
९१५.
ततो केसनखच्छेद-रजनादिमसेसतो।
खुद्दकं पलिबोधञ्च, छिन्दित्वान यथारहं॥
९१६.
आवासं गोचरं भस्सं, पुग्गलं भोजनं तथा।
वज्जेन्तोतुमसप्पायं, इरियापथमत्तनो॥
९१७.
सेवन्तो सत्त सप्पाये, ते एवाति पधानवा।
भावनूपायसम्पन्नो, वूपकट्ठो रहोगतो॥
९१८.
कामेस्वादीनवं दिस्वा, नेक्खम्मं दट्ठु खेमतो।
परियुट्ठाननिब्बिन्दो, सोधेय्यज्झासयं कथं॥
९१९.
अप्पस्सादा महादुक्खा, कामा हि कटुकप्फला।
दुस्संहारा दुरारक्खा, बह्वादीनवसण्ठिता॥
९२०.
अट्ठिका खज्जमानाव, विघाताय पभिज्जिता।
गय्हन्तत्तवधायेते, मंसपेसीव पक्खिभि॥
९२१.
पटिवाते तिणुक्काव, परिग्गाहकदाहिनो।
अङ्गारकासुसङ्कासा, सब्बङ्गपरितासका॥
९२२.
सुपिने परिभुत्ताव, नालं कस्सचि तित्तिया।
न तु कस्सचि अच्चन्ता, अलङ्काराव याचिता॥
९२३.
छज्जन्ता फलरुक्खाव, पटिपन्नपभञ्जिनो।
असिसूनूपमा निच्च-मधिकोट्टेन्ति पाणिनो॥
९२४.
सत्तिसूलूपमा दळ्हं, तण्हासल्लानुवेधिनो।
घोरानत्थविसाकिण्णा, कण्हसप्पसिरूपमा॥
९२५.
सब्बासवपरिक्लिट्ठा , सब्बासंक्लेसवत्थुका।
गम्मा च चपला नीचा, पुथुज्जनममायिता॥
९२६.
बहुसाधारणा चेते, सपत्तजनपत्थिता।
महोपद्दवुपयट्ठा, बह्वायासा भयावहा॥
९२७.
महारम्भसमारद्धा, खिप्पाकारविधंसिनो।
सोकसल्लं पवेसेन्ता, विगच्छन्ति सुवे सुवे॥
९२८.
नालं कस्सचि ताणाय, नालमस्सासनाय च।
अविसासनियावस्सं, कितवा मारकिंकरा॥
९२९.
सत्तानमुपघाताय , मधुराकारनिम्मिता।
रक्खसी विय सन्तान-माविसन्ति मनोहरा॥
९३०.
आविट्ठा येहि दुम्मेधा, ब्यसनाहितसम्भवा।
विपल्लासपराभूता, ब्यापज्जन्ता विहञ्ञरे॥
९३१.
चेतोसङ्कप्परचिता, नन्दिरागोपसेवना।
मधुलित्तासिधाराव, ब्यापारेनोपसेविता॥
९३२.
मनोरमसुभाकारा, पियरूपोपलम्भिनो।
मित्तमुखं सपत्ताव, वञ्चयन्ति महाजनं॥
९३३.
वञ्चिता येहि दुम्मेधा, सब्बसम्पत्तिधंसिता।
खेममग्गा परिब्भट्ठा, धारेन्ति वधमत्तनो॥
९३४.
विरूपरूपाकारेन, निम्मथेन्ता पलोभिनो।
अभावितानं बालानं, मानसं निहनन्तिमे॥
९३५.
यत्थ रागसल्लविद्धा, सल्लेनेव वने मिगा।
तत्थ तत्थानुधावन्ता, विप्फन्दन्ति निरन्तरं॥
९३६.
ममंकारेन वुड्ढन्ता, घोरमासीविसं यथा।
विस्सट्ठा भोगधम्मेसु, अस्सादेन्ति अविद्दसु॥
९३७.
अनयब्यसनायेते , वसी कुब्बन्ति पाणिनो।
विचित्ताकारसण्ठाना, पिसाचनगरं यथा॥
९३८.
अनत्थावहिता बाला, वागुरं नावबुज्झरे।
तत्थेव पटिवमन्ति, यथा हञ्ञन्ति मुच्छिता॥
९३९.
सीघवाही महोघोयं, क्लेसवट्टं महब्भयो।
सकण्टकञ्च गहनं, पङ्कोव दुरतिक्कमो॥
९४०.
चेतोसंमोहनट्ठानं, पमादपटिसन्धितम्।
ओहारि सिथिलं चेतं, दुप्पमुञ्चञ्च बन्धनं॥
९४१.
जालंव वित्थतं लोके,
मारपासो समोड्डितो।
पञ्जरं चारको चेसो,
सत्तानमनयावहो॥
९४२.
यत्थानुरागसम्बद्धा, पलिगुण्ठितसायिनो।
मक्कटालेपबद्धाव, नित्थुनन्ति विघातिनो॥
९४३.
बळिसंवामिसच्छन्नं, सविसं विय भोजनम्।
मिगलुद्दनिवापोव, विनासाय समोड्डिता॥
९४४.
मीनका वङ्कगिद्धाव, ये गिलित्वा पुथुज्जना।
घोरं मच्चुमुखं पत्वा, सोचन्तापायभागिनो॥
९४५.
पापक्खेत्तमिदं ठानं, मिच्छालोभनिसेवनम्।
दुच्चरीतङ्कुरारोहं, अपायफलपूरणं॥
९४६.
अज्झोसिता पनेत्थ च, लोभमुच्छाविदाहिनो।
कोधूपनाहजलिता, इस्सामच्छेरधूपिता॥
९४७.
सारम्भायुधसन्नद्धा, विप्फुरन्ता मनोरथा।
आबन्धिच्छा महाकच्छा, ठन्ति लोकविपत्तिया॥
९४८.
अवज्जं नत्थि एतेस-मकत्तब्बं न विज्जति।
सम्मुट्ठसच्चता तेसु, न पतिट्ठाति साधुता॥
९४९.
परोपघाताभिरता, दयाधम्मपरम्मुखा।
सब्बसत्तेस्वविस्सासी, सब्बत्थ परिसङ्किता॥
९५०.
भयसन्तासबहुला, सब्बानत्थानुसारिनो।
साधेन्ता चतुरापायं, पापकम्मपुरक्खका॥
९५१.
महासङ्कटुपब्युळ्हा, पलिबोधपरिप्फुटा।
हञ्ञन्ति दुक्खधम्मेहि, कामे बाला भवेपरे॥
९५२.
ततो मच्चुनिरासङ्का, खिड्डारतिविमोहिता।
किम्पक्कमिव भक्खन्ता, रम्मकारविरोधिनो॥
९५३.
गामसूकरपोताव, कामासुचिपरिप्लुता।
चमरीकतकम्मन्ता, अस्मिं लोके पलोभिता॥
९५४.
खज्जमाना किलेसेहि, किमीहिव निरन्तरम्।
परिहानिं पनञ्ञाय, परिवारेन्ति मुच्छिता॥
९५५.
ततो जराहि सन्तत्तं, योब्बनञ्चोपमुय्हति।
कामा च परिहायन्ति, जीवितञ्चोपरुज्झति॥
९५६.
परं पमादाभिवट्ठा, पापक्लेसमहोदका।
ततो तण्हानदी पूरा, पापेतापायसागरं॥
९५७.
इधलोकपरिच्चत्ता, परलोकत्थधंसिता।
गङ्गाकुणपकाकाव, सेन्ति सोकपरायणा॥
९५८.
इच्चत्तत्थं परत्थञ्च, सत्ता कामनिबन्धना।
विद्धंसेत्वा विनस्सन्ति, इध चेव परत्थ च॥
९५९.
इति सादीनवा कामा, घोरा सालसिलूपमा।
यत्थ बाला विसीदन्ति, नत्थि सङ्गो विजानतं॥
९६०.
इत्थं कामभयट्टानं, सिक्खत्तयमनुत्तरम्।
समाचिक्खि विमोक्खाय, नेक्खम्ममिति चक्खुमा॥
९६१.
सब्बासवविघाताय, पटिपत्ति अनुत्तरा।
अन्तद्वयमनागम्म, मज्झिमायं पकासिता॥
९६२.
सब्बदुक्खसमुग्घाती, विसुद्धि परमुत्तमा।
विज्जाचरणसम्पत्ति, सब्बसम्पत्तिसाधिका॥
९६३.
पुञ्ञक्खेत्तमिदं ठानं, तपोकम्मनिसेवनम्।
सद्धासीलङ्कुरारोहं, सम्पत्तिफलपूरणं॥
९६४.
क्लेसचारकमोक्खाय , द्वारमेतमनुत्तरम्।
महोघुत्तरणं कुल्लं, सोत्थि पारिमपापकं॥
९६५.
पापचोरविघाताय, खेममग्गो अनुत्तरो।
अकण्टको अगहनो, उजु सब्भि पवेदितो॥
९६६.
महाबन्धनमोक्खाय,
अब्भुतो जिनघोसितो।
पलिबोधपरिच्चागो,
अब्भोकासो अलेपनो॥
९६७.
सङ्गपङ्कसमुत्तारो, गन्थानं विनिवेठनम्।
तण्हादासब्यनित्थारो, सेरिभावो सुखावहो॥
९६८.
सब्बयोगविसंयोगो, सब्बसोकनिरुन्धनो।
सब्बालयविसङ्खारो, सब्बदुक्खविनिग्गमो॥
९६९.
मारपाससमुच्छेदी, पत्तमेतमनुत्तरम्।
मोहन्धकारविद्धंसी, विज्जालोकविरोचनो॥
९७०.
अब्यापज्जमिदं ठान-मभयं निरुपद्दवम्।
तपोकम्मानमोकासो, मारचक्खुविमोहनो॥
९७१.
सब्बसन्तापहरणमिदं सीतंव चन्दनम्।
निम्मलं धम्मसलिलं, संक्लेसमलसोधनं॥
९७२.
संसारसेतु सुहता, बोधिपक्खियपत्थता।
सोकसल्लसमुद्धारी, यन्तं सुकतयोजितं॥
९७३.
चित्तातङ्कसमुद्धंसी, परिभोगसुखोसधम्।
लोकामिसानं वमनं, चेतोदोसविरेचनं॥
९७४.
अच्चन्ततित्तिकारणमीरेन्ति धम्मभोजनम्।
पिपासहरणं पानं, विमुत्तिरसपेसलं॥
९७५.
वण्णकित्तिसुगन्धाय , गुणमाला सुगन्थिता।
पापकोपीनवसनं, हिरोत्तप्पविचित्तितं॥
९७६.
अच्चन्तपरिसुद्धो च, सद्धम्मरतनावलि।
अरियानमलङ्कारो, अनुपायि सिरिङ्करो॥
९७७.
चिन्तानं दुन्निमित्तानमिदं सन्तिकरं परम्।
विपत्तिपटिघाताय, परित्तमिदमुत्तमं॥
९७८.
अन्तरायविनासाय, मङ्गलं जिनदेसितम्।
मिच्छागाहविमोक्खाय, सोत्थि सम्बुद्धभासिता॥
९७९.
अनिवत्ति च पच्चक्खमावेनिकमभारियम्।
अमतोसधमच्चन्तमजरामरसाधनं॥
९८०.
यमेतं समधिट्ठाय, सम्बोधित्तयमुत्तमम्।
पप्पोन्ति सब्बसम्पत्तिगुणपारमिपूरितं॥
९८१.
सब्बाकारवरोपेत-मेतं नेक्खम्मसम्मतम्।
सीलगम्भीरपरिक्खं, धुतङ्गोदिततोरणं॥
९८२.
समाधिवीथिवित्थिन्नं, सतिपाकारगोपुरम्।
सद्धासमिद्धिसम्फुल्लं, पञ्ञापासादसोभितं॥
९८३.
सम्माजीवधजं रम्मं, हिरोत्तप्पपटिच्छदम्।
विमुत्तामतसम्भोगं, वेनेय्यजनसेवितं॥
९८४.
अभेज्जं पापवेरीहि, पुरं सुगतमापितम्।
अनीतिमनुपसग्गं, पटिपन्ना महेसयो॥
९८५.
परमस्साससम्पत्ता , परिपुण्णमनोरथा।
सब्बसङ्गमतिक्कम्म, निक्खन्ता अकुतो भया॥
९८६.
सम्मदत्थमभिञ्ञाय, मच्चुधेय्यपहायिनो।
सब्बदुक्खोघनित्तिण्णा, पारं गच्छन्ति पण्डिता॥
९८७.
इति सब्बङ्गसम्पन्नं, महेसिगणसेवितम्।
नेक्खम्मं कामनिक्खन्तं, सद्धम्मपथमुत्तमं॥
९८८.
विराधेन्ति पराभूता, मुच्छिता येन दुज्जना।
तं पापसमुदाचारं, परियुट्ठानमब्रवुं॥
९८९.
चेतोनीवरणं चेतं, पञ्ञाचक्खुनिरोधनम्।
सीलोपघातकरणं, चित्तविक्खेपसङ्गमो॥
९९०.
अयसानं पदट्ठानं, गुणतेजविनासनम्।
सब्बसम्पत्तिदहनं, चतुरापायसाधकं॥
९९१.
सब्बासवमलोपेतो, सब्बोपक्लेससञ्चयो।
पापयक्खसमो चेसो, दोसासीविससङ्गमो॥
९९२.
पमादपथमक्कन्तं, अमित्तगणसङ्गमम्।
महब्भयसमुट्ठानं, महाब्यसनसङ्करं॥
९९३.
अपायदुक्खमारुळ्हं, अहितावहितं पदम्।
सब्बानत्थकरं घोरं, सब्बदुक्खविधायकं॥
९९४.
धिरत्थु पापधम्मानं, सब्बकल्याणहायिनम्।
लद्धापि खणसम्पत्ति, दुल्लभा येहि नासिता॥
९९५.
तेसं हि समुदाचारो, दुल्लभं बुद्धसासनम्।
समुद्धंसेति असनि, यथा रतनपब्बतं॥
९९६.
सद्धम्मधनचोरा ते, नेक्खम्मपतिबन्धका।
पटिपत्तिं विलुम्पन्ता, पलिबुन्धन्ति पाणिनो॥
९९७.
विस्सासिवधकापेते, विस्सट्ठावस्सघातिनो।
येहि बालाहता सेन्ति, निस्सयेजिनसासने॥
९९८.
तेपि वासेन्ति दुम्मेधा, निस्सङ्का मोहपारुता।
अन्तोमनसि उच्छङ्के, घोरमासीविसं यथा॥
९९९.
अत्तनो च विनासाय, निस्सटं क्लेसपञ्जरे।
चिनन्ता नावबुज्झन्ति, विपत्तिपथयायिनो॥
१०००.
हलाहलंव खादन्ता, आलिङ्गन्ताव पापकम्।
अवस्समुपहञ्ञन्ति, पापधम्मोपलाळिनो॥
१००१.
पापचिन्ता परिब्युळ्हा, वितक्कमथिता जना।
लोकद्वयापि धंसेन्ति, अत्थद्वयविनासिनो॥
१००२.
कोधूपनाहि विगच्छा, इस्सामच्छेरदूसिता।
मक्खी पलासी सारम्भी, अप्पतिस्सा अगारवा॥
१००३.
मानातिमानबहुला, मुधामुखरचण्डिका।
उद्धता च पमत्ता च, दब्बिता केतुगाहिनो॥
१००४.
चेतोखिलखिलभूता, विनिबन्धानुवेठिता।
महोघो विय सस्सानि, विनासेन्ति तपोगुणं॥
१००५.
विसयस्सादविक्खित्ता, विकिण्णा पाकतिन्द्रिया।
मुट्ठस्सती कुसीता च, जीवन्ति मोघजीवितं॥
१००६.
महग्घसा बाहुलिका, दुप्पञ्ञा कायदळ्हिका।
गन्थनीवरणाबद्धा, इच्छालोभवसीकता॥
१००७.
मलग्गहितसन्ताना, तिरच्छानकथारता।
विनयोपसमापेता, विसमाचारगोचरा॥
१००८.
दुब्भरता च दुप्पोसा, सुकुमारसुखालया।
असन्तुट्ठा महिच्छा च, लोलुप्पाचारलक्खिता॥
१००९.
दुग्गन्धेनेव सुनखा, आमगन्धेन मुच्छिता।
तत्थ तत्थाभिधावन्ता, न पतिट्ठन्ति सासने॥
१०१०.
निल्लज्जा वीतसारज्जा, लोकधम्मेसु मुच्छिता।
पापिच्छा कुहनच्छन्ना, मिच्छाजीवपलोभिता॥
१०११.
सठा पगब्भा मायावी, अन्तोपूति अवस्सुता।
सङ्कस्सरसमाचारा, कसम्बु सिथिला जळा॥
१०१२.
सिङ्गारचपलाचित्ता, पूतिकायानुरागिनो।
सीदन्ता पलिमापन्ना, न विरुळ्हन्ति सासने॥
१०१३.
पापपुग्गलसंसट्ठा, पापदिट्ठिपरागता।
असद्धा धम्मनिच्छिन्ना, दुट्ठा दुब्बचनिट्ठुरा॥
१०१४.
सामञ्ञं परिधंसेन्ता, दूसेन्ता जिनसासनम्।
अतिक्कम्म जिनोवादं, बाला दुग्गतिभागिनो॥
१०१५.
कामगिद्धा दुराचारा, दुस्सीला मोहपारुता।
खज्जन्ता कद्दमीभूता, जिनसासनकण्टका॥
१०१६.
हिताहितमजानन्ता, अनुरोधविरोधिनो।
चेतोपहतसन्ताना, विपल्लासपलम्भिता॥
१०१७.
विपन्नाकुलकम्मन्ता, पापकारी पराजिता।
सोचन्ति दीघमद्धानं, अपायम्हि समप्पिता॥
१०१८.
इत्थं हितसमुच्छेदी, कुमग्गोयं रजापथो।
पापधम्मप्पवत्तीति, विदित्वा पुन पण्डितो॥
१०१९.
परियुट्ठानसंक्लेसं, विप्फरन्तं विसारदो।
पटिसङ्खाय रुन्धेय्य, मन्तेनेव महाविसं॥
१०२०.
खिप्पमादित्तचेलोव, पापपावकमुट्ठितम्।
भावनाजलसेकेन, निब्बापेय्य निरन्तरं॥
१०२१.
अप्पमादेन मेधावी, नगेनेव महानदिम्।
पापोघं पटिबन्धन्तो, पिदहेय्य खणे खणे॥
१०२२.
सभयं विय कन्तारं, घोरमासीविसं यथा।
पपातमिव गम्भीरं, मिळ्हं विय च पण्डितो॥
१०२३.
पहाय परियुट्ठानं, नेक्खम्ममधिमुच्चति।
कल्याणमित्तो वज्जेसु, भयदस्सावि सुब्बतो॥
१०२४.
कामरागविसंयुत्तो, भोगधननिरालयो।
इच्छालोभविनिमुत्तो, अममो अपरिग्गहो॥
१०२५.
सोरतो सखिलो सण्हो, मेत्तायन्तो दयापरो।
अनाहटमनो धीरो, सन्तचित्तो खमापरो॥
१०२६.
हितेसी सब्बपाणीनं,
इस्सामच्छेरमुच्चितो।
कोधोपनाहब्यापाद
विरोधोपसमे रतो॥
१०२७.
अनोलीनमनो योगी, निच्चारद्धपरक्कमो।
सुसमाहितसङ्कप्पो, विप्पसन्नो अनाविलो॥
१०२८.
ओकप्पेन्तो विमुच्चन्तो, पञ्ञवा पटिपत्तियम्।
पिहयन्तो ममायन्तो, सम्मासम्बुद्धसासनं॥
१०२९.
इति नीवरणापेतो, ञाणालोकजुतिन्धरो।
पूजेति सम्मासम्बुद्धं, सद्धम्मपटिपत्तिया॥
१०३०.
हिरोत्तप्पगुणोपेतो,
कल्याणाचारगोचरो।
मक्खप्पलासरहितो,
सप्पतिस्सो सगारवो॥
१०३१.
अज्जवाचारचारित्तो, मायासाठेय्यनिस्सटो।
थम्भसारम्भनिस्सङ्गो, मद्दवाचारपेसलो॥
१०३२.
मानातिमानविमुखो , सद्धम्मगरुसादरो।
परप्पमादनिम्मद्दी, संवेगबहुलो सदा॥
१०३३.
वोदातचित्तसङ्कप्पो , पापिच्छामलवज्जितो।
मिच्छादिट्ठिमतिक्कन्तो, सद्धम्मेसु पतिट्ठितो॥
१०३४.
चेतोखिलसमुच्छेदी, विनिबन्धविवेठको।
मानसं सम्पहंसेति, संकिलेसविमुत्तिया॥
१०३५.
पविवित्तो असंसट्ठो, सन्तो अप्पिच्छतारतो।
अरियावंसालङ्कारो, सुप्पोसो सुभरो सुखी॥
१०३६.
सल्लेखवुत्ति धुतवा, पापापचयतप्परो।
पासादिकसमाचारो, पसादबहुलो मुनि॥
१०३७.
अनुद्धतो अचपलो,
दन्तो गुत्तो यतिन्द्रियो।
चेतोसमाधिगरुको,
सम्पजानो सतीयुतो॥
१०३८.
उस्साहजातो सद्धम्मे, छन्दजातो निरन्तरम्।
सातच्चकारी स्वाकारो, पटिपत्तिपरायणो॥
१०३९.
चेतोकाळकापगतो, भावनारसमुत्तमम्।
रङ्गं निद्धोतवत्थंव, साधुकं पटिगण्हति॥
१०४०.
इति सम्पादिताकारो, परिसुद्धमनोरथो।
निरादीनवसञ्चारो, सोत्थिपत्तो निरङ्गणो॥
१०४१.
पापगाहविनिमुत्तो, राहुमुत्तोव चन्दिमा।
गुणरंसिपरिक्खित्तो, सोभेति जिनसासनं॥
१०४२.
इच्चालोभमदोसञ्च, मोहाभावमथापरम्।
नेक्खम्मं पविवेकञ्च, तथा निस्सरणं बुधो॥
१०४३.
समारब्भ विसोधेन्तो, अज्झासयमसेसतो।
धीरो सम्पटिपादेति, भावनासुखमुत्तमं॥
१०४४.
ततो पणीताधिमुत्ति, पलिबोधविनिस्सटो।
परिपन्थविनिमुत्तो, विगतावरणालयो॥
१०४५.
भावनानिन्नसन्तानो, कल्लचित्तो विसारदो।
कसिणादिकमारब्भ, भावेय्य समथं कथं॥
१०४६.
पथवीकसिणं ताव, विदत्थिचतुरङ्गुलम्।
कत्वानारुणवण्णाय, मत्तिकाय सुमण्डलं॥
१०४७.
युगमत्ते ठपेत्वान, ठाने सुखनिसिन्नको।
पथवीति समञ्ञाय, कत्वाभोगं तु भावये॥
१०४८.
अकतेपि खलादिम्हि, अकिच्छेनेव मण्डले।
निमित्तं जायतिच्चाहु, पुब्बयोगवतो पन॥
१०४९.
आपोमण्डलमुग्गण्हे, भाजनादिगते जले।
तेजम्हि तेजोकसिणं, पटच्छिद्दादिसंगते॥
१०५०.
सस्सग्गादिम्हि कम्मन्ते, वायोकसिणमण्डलम्।
पटिभागसमाचारो, फुट्ठट्ठानेव जायति॥
१०५१.
नीलादिकसिणं वत्थे, पुप्फे वा वण्णधातुयम्।
आकासमण्डलं भित्ति-छिद्दादिम्हि उपट्ठितं॥
१०५२.
छिद्दप्पविट्ठमालोकं, उग्गण्हेय्य पतिट्ठितम्।
सूरियालोकादिभेदं, भूमियं वाथ भित्तियं॥
१०५३.
दसधा कसिणेस्वेवं, यत्थ कत्थचि योगिनो।
परिकम्मं करोन्तस्स, उग्गहो नाम जायति॥
१०५४.
चित्तस्सुपट्ठिते तस्मिं, पस्सन्तस्सेव चक्खुना।
उग्गहम्हि निमित्तम्हि, पटिपादेय्य भावनं॥
१०५५.
विक्खेपं विनिवारेन्तो, परिपन्थे विराजयम्।
निमित्ताभिमुखेनेव, मानसं पटिपादये॥
१०५६.
आसेवन्तस्स तस्सेवं, चित्तं होति समाहितम्।
संक्लेसा सन्निसीदन्ति, पटिभागो च जायति॥
१०५७.
तत्थ पण्णत्तिसङ्खाते, निमित्ते भावनामये।
तथेव पटिभागम्हि, ततो युञ्जेय्य भावनं॥
१०५८.
तत्थाधिमुत्तो सतिमा, निमित्तविधिकोविदो।
इन्द्रियानि समानेन्तो, सप्पायमुपलक्खयं॥
१०५९.
निग्गय्ह उद्धतं चित्तं, पग्गय्ह लीनमानसम्।
ऊहतं सम्पहंसेन्तो, उपेक्खन्तो समाहितं॥
१०६०.
रेणुम्हि उप्पलदले, सुत्ते नावाय नाळिया।
यथा मधुकरादीनं, पवत्ति सम्म वण्णिता॥
१०६१.
चित्तपवत्तिआकारं, साधुकं लक्खयं बुधो।
तथा समेनाकारेन, पहितत्तो परक्कमे॥
१०६२.
समप्पवत्तमाकारं, सल्लक्खेत्वा निरन्तरम्।
पदहन्तस्स तस्सेवं, अप्पना नाम जायति॥
१०६३.
पटिभागनिमित्तं तु, वड्ढेय्य कसिणं पुन।
उपचारभूमियं वा, अप्पनायं व कत्थचि॥
१०६४.
एकङ्गुलद्वङ्गुलादि-वसेनेव यथाक्कमम्।
फरन्तो मनसायेव, निपुणो यावदिच्छकं॥
१०६५.
तत्थेवं पठमज्झानं, पत्वान पगुणं ततो।
कत्वा चिण्णवसीभूता, तम्हा वुट्ठाय पण्डितो॥
१०६६.
वितक्कादिकथूलङ्गं, पहानाय यथाक्कमम्।
तथेव पटिपज्जन्तो, पप्पोति दुतियादयो॥
१०६७.
दसधा कसिणानेवं, भावेत्वा पन योगिनो।
चतुक्कपञ्चकज्झानं, कत्वा विक्खेपनिस्सटा॥
१०६८.
सुपक्खालितुपक्लेसा , सन्तचित्ता समाहिता।
पविवेकरसस्सादं, अनुभोन्ति यथासुखं॥
१०६९.
असुभं पन भावेन्तो, निमित्तं यत्थ कत्थचि।
उद्धुमातादिभेदम्हि, उग्गण्हेय्यासुभे कथं?
१०७०.
एकाहादिमतिक्कन्तं, उद्धुमातकमीरितम्।
विगतच्छवि बीभच्छं, नीलाकारं विनीलकं॥
१०७१.
विकिण्णपुब्बकुधितं, परिभिन्नं विपुब्बकम्।
विच्छेदितङ्गपच्चङ्गं, विच्छिद्दकं कळेवरं॥
१०७२.
विविधाकारपाणेहि, खज्जमानं विखादितम्।
विनासितङ्गपच्चङ्गं, विक्खित्तन्ति पवुच्चति॥
१०७३.
पादादिभङ्गविक्खित्तं, हतविक्खित्तकं मतम्।
लोहितं लोहिताकिण्णं, पुळवं किमिसङ्कुलं॥
१०७४.
अट्ठिसङ्खलिकामत्तं, अट्ठिकन्ति च सब्बथा।
सण्ठानाकारभेदेन, दसधासुभदेसना॥
१०७५.
तत्थेवं दसधा भेदे, निज्जीवकुणपासुभे।
उज्झिते भूमिभागस्मिं, मतकाये कळेवरे॥
१०७६.
लब्भमानकमाकारं, ओलोकेत्वा सलक्खणम्।
उग्गहेत्वान चित्तेन, तंतंनामेन भावये॥
१०७७.
पटिकूलञ्च जेगुच्छं, दुग्गन्धञ्च विरूपकम्।
हरायितमजञ्ञञ्च, हीळितं विक्खितासिवं॥
१०७८.
इच्चेवमसुभाकारे,
कत्वाभोगं तु योगिनो।
भावेन्तस्सुपचारो च,
पटिभागो च जायति॥
१०७९.
पटिभागनिमित्तं तु, उपचारेन सेवतो।
अप्पेति पठमज्झान-मेत्थेवं समथे नयो॥
१०८०.
विना सद्धम्मं पनिदं, सरीरं बालनन्दितम्।
विपत्तिपरियोसानं, अवस्सं भेदगामिकं॥
१०८१.
यथा इदं तथा एतं, यथा एतं तथा इदम्।
जीवमानञ्च निज्जीवमेव धम्मपरायणं॥
१०८२.
सभावो सोपि देहस्स,
सब्बस्सापि च सब्बथा।
विचितब्बा धिरेनापि,
एसायं नियता गति॥
१०८३.
अनिच्चं खयधम्मञ्च, दुक्खमेव भयावहम्।
अनत्ता च पराभूता, विब्भिज्जति खणे खणे॥
१०८४.
विनासमानस्साकारं, तत्थेवं पन पस्सतो।
विपस्सनाभावनाति, तमीरेन्ति तथागता॥
१०८५.
भावनं दुविधम्पेतं, भावेन्ति पुन पण्डिता।
जीवमानेपि कायम्हि, तंतदाकारसम्भवे॥
१०८६.
जीवमानोपि कायोयं,
कुणपोव सभावतो।
तमलङ्कारपटिच्छन्नो,
बालानं न पकासति॥
१०८७.
बहि मट्ठमुपट्ठाति, अन्तो कुणपपूरितम्।
उग्घरन्तं पग्घरन्तं, नवद्वारमलस्सवं॥
१०८८.
सरीरं निच्चदुग्गन्धं, नानाकिमिसमाकुलम्।
तचमंसपटिच्छन्नं, अट्ठिपञ्जरसण्ठितं॥
१०८९.
वच्चकूपमिदं नाम, द्वत्तिंसासुचिपूरितम्।
नरानुक्कारभूमीव, नेकवस्सगणोचिता॥
१०९०.
सुसानगमनोसानं, बहुसाधारणासुभम्।
गण्डभूतं सल्लभूतं, बहुदुक्खनिबन्धनं॥
१०९१.
नानाब्याधिसमाकिण्णं , नानोपद्दवसंकुलम्।
नानानत्थसमोधानं, नानासंक्लेसवत्थुकं॥
१०९२.
पोसितम्पि चिरं कालं, ममंकारममायितम्।
लहुदुज्जनमित्तोव, पीळितं सम्पदुस्सति॥
१०९३.
परिहायति निस्सारं, जरतापि तं योब्बनम्।
मच्चुभज्जितमच्चन्त-मसेसं परिभिज्जति॥
१०९४.
तथापि जालसन्तानो, बहुसम्भारसङ्खतो।
वत्थालङ्कारसञ्छन्नो, मालागन्धादिसोभितो॥
१०९५.
सविञ्ञत्तिविकारेहि, विचित्ताकारमण्डितो।
कायो लीळविलासेहि, पलम्भेति महाजनं॥
१०९६.
वञ्चिता येन दुम्मेधा, कामक्लेसमलीमया।
पूरेन्ति चतुरापायं, मारधेय्यानुसारिनो॥
१०९७.
एवमादीनवं ञत्वा, पूतिकाये विचक्खणा।
असुभादिकमाकार-मारब्भ छन्दुपट्ठहुं॥
१०९८.
यस्मिं पतन्ति कुणपे विपरीतसञ्ञा,
संक्लेसपापवसगा विसमं चरन्ता।
तं पस्सथेतमसुभम्पि विनासधम्मं,
इच्चेवमाह सुगतो दसधा विभागं॥
१०९९.
सत्थारा कसिणञ्च यं दसविधं विक्खेपविक्खम्भनं,
कामक्लेसविनासनं दसविधं यञ्चासुभं भासितम्।
दिब्बब्रह्मसुखावहं समपदं विज्जोदयं योगिना,
कम्मट्ठानमलं तमुत्तमगुणेनासेवितं सेवितुं॥
इति नामरूपपरिच्छेदे कसिणासुभविभागो नाम
अट्ठमो परिच्छेदो।