४. चतुक्कनिपातो
१. कालिङ्गवग्गो
३०१. चूळकालिङ्गजातकं (४-१-१)
१.
विवरथिमासं [विवरथ इमासं (सी॰ स्या॰ पी॰)] द्वारं, नगरं पविसन्तु [पविसितुं मया। (क॰)] अरुणराजस्स।
सीहेन सुसिट्ठेन, सुरक्खितं [सुसत्थेन, सुरक्खितं (सी॰ पी॰), सुसिट्ठेन (क॰)] नन्दिसेनेन॥
२.
जयो कलिङ्गानमसय्हसाहिनं, पराजयो अनयो [अजयो (स्या॰), अन्वितो (क॰)] अस्सकानम्।
इच्चेव ते भासितं ब्रह्मचारि, न उज्जुभूता वितथं भणन्ति॥
३.
देवा मुसावादमुपातिवत्ता, सच्चं धनं परमं तेसु [तथं पेमकरं नु (क॰), तथं परमं करं नु (स्या॰)] सक्क।
तं ते मुसा भासितं देवराज, किं वा पटिच्च मघवा महिन्द॥
४.
ननु ते सुतं ब्राह्मण भञ्ञमाने, देवा न इस्सन्ति पुरिसपरक्कमस्स।
दमो समाधि मनसो अभेज्जो [अदेज्जो (सी॰ पी॰), अभिज्जो (क॰)], अब्यग्गता निक्कमनञ्च [निक्खमनञ्च (सी॰)] काले।
दळ्हञ्च विरियं पुरिसपरक्कमो च, तेनेव आसि विजयो अस्सकानन्ति॥
चूळकालिङ्गजातकं पठमम्।
३०२. महाअस्सारोहजातकं (४-१-२)
५.
अदेय्येसु ददं दानं, देय्येसु नप्पवेच्छति।
आपासु ब्यसनं पत्तो, सहायं नाधिगच्छति॥
६.
नादेय्येसु ददं दानं, देय्येसु यो पवेच्छति।
आपासु ब्यसनं पत्तो, सहायमधिगच्छति॥
७.
सञ्ञोगसम्भोगविसेसदस्सनं, अनरियधम्मेसु सठेसु नस्सति।
कतञ्च अरियेसु च अज्जवेसु, महप्फलं होति अणुम्पि तादिसु॥
८.
यो पुब्बे कतकल्याणो, अका लोके सुदुक्करम्।
पच्छा कयिरा न वा कयिरा, अच्चन्तं पूजनारहोति॥
महाअस्सारोहजातकं दुतियम्।
३०३. एकराजजातकं (४-१-३)
९.
अनुत्तरे कामगुणे समिद्धे, भुत्वान पुब्बे वसी एकराज।
सो दानि दुग्गे नरकम्हि खित्तो, नप्पज्जहे वण्णबलं पुराणं॥
१०.
पुब्बेव खन्ती च तपो च मय्हं, सम्पत्थिता दुब्भिसेन [दब्बसेना (सी॰ पी॰)] अहोसि।
तं दानि लद्धान कथं नु राज, जहे अहं वण्णबलं पुराणं॥
११.
सब्बा किरेवं परिनिट्ठितानि, यसस्सिनं पञ्ञवन्तं विसय्ह।
यसो च लद्धा पुरिमं उळारं, नप्पज्जहे वण्णबलं पुराणं॥
१२.
पनुज्ज दुक्खेन सुखं जनिन्द, सुखेन वा दुक्खमसय्हसाहि।
उभयत्थ सन्तो अभिनिब्बुतत्ता, सुखे च दुक्खे च भवन्ति तुल्याति॥
एकराजजातकं ततियम्।
३०४. दद्दरजातकं (४-१-४)
१३.
इमानि मं दद्दर तापयन्ति, वाचादुरुत्तानि मनुस्सलोके।
मण्डूकभक्खा उदकन्तसेवी, आसीविसं मं अविसा सपन्ति॥
१४.
सका रट्ठा पब्बाजितो, अञ्ञं जनपदं गतो।
महन्तं कोट्ठं कयिराथ, दुरुत्तानं [दुरुत्तानि (क॰)] निधेतवे॥
१५.
यत्थ पोसं न जानन्ति, जातिया विनयेन वा।
न तत्थ मानं कयिराथ, वसमञ्ञातके जने॥
१६.
विदेसवासं वसतो, जातवेदसमेनपि [जातवेदभयेनपि (क॰)]।
खमितब्बं सपञ्ञेन, अपि दासस्स तज्जितन्ति॥
दद्दरजातकं चतुत्थम्।
३०५. सीलवीमंसनजातकं (४-१-५)
१७.
नत्थि लोके रहो नाम, पापकम्मं पकुब्बतो।
पस्सन्ति वनभूतानि, तं बालो मञ्ञती रहो॥
१८.
अहं रहो न पस्सामि, सुञ्ञं वापि न विज्जति।
यत्थ अञ्ञं [सुञ्ञं (स्या॰ क॰)] न पस्सामि, असुञ्ञं होति तं मया॥
१९.
दुज्जच्चो च सुजच्चो [अजच्चो (पी॰)] च, नन्दो च सुखवड्ढितो [सुखवच्छको (सी॰), सुखवच्छनो (स्या॰ पी॰)]।
वेज्जो च अद्धुवसीलो [अथ सीलो (क॰)] च, ते धम्मं जहु मत्थिका॥
२०.
ब्राह्मणो च कथं जहे, सब्बधम्मान पारगू।
यो धम्ममनुपालेति, धितिमा सच्चनिक्कमोति॥
सीलवीमंसनजातकं पञ्चमम्।
३०६. सुजातजातकं (४-१-६)
२१.
किमण्डका इमे देव, निक्खित्ता कंसमल्लके।
उपलोहितका वग्गू, तं [ते (पी॰)] मे अक्खाहि पुच्छितो॥
२२.
यानि पुरे तुवं देवि, भण्डु नन्तकवासिनी।
उच्छङ्गहत्था पचिनासि, तस्सा ते कोलियं फलं॥
२३.
उड्डय्हते न रमति, भोगा विप्पजहन्ति तं [विप्पजहन्ति’मं (?)]।
तत्थेविमं पटिनेथ, यत्थ कोलं पचिस्सति॥
२४.
होन्ति हेते महाराज, इद्धिप्पत्ताय [इद्धिमत्ताय (क॰)] नारिया।
खम देव सुजाताय, मास्सा [मासु (क॰)] कुज्झ रथेसभाति॥
सुजातजातकं छट्ठम्।
३०७. पलासजातकं (४-१-७)
२५.
अचेतनं ब्राह्मण अस्सुणन्तं, जानो अजानन्तमिमं पलासम्।
आरद्धविरियो धुवं अप्पमत्तो, सुखसेय्यं पुच्छसि किस्स हेतु॥
२६.
दूरे सुतो चेव ब्रहा च रुक्खो, देसे ठितो भूतनिवासरूपो।
तस्मा नमस्सामि इमं पलासं, ये चेत्थ भूता ते [ते च (सी॰ पी॰)] धनस्स हेतु॥
२७.
सो ते करिस्सामि यथानुभावं, कतञ्ञुतं ब्राह्मण पेक्खमानो।
कथञ्हि आगम्म सतं सकासे, मोघानि ते अस्सु परिफन्दितानि॥
२८.
यो तिन्दुकरुक्खस्स परो [पुरो (क॰)] पिलक्खो [पिलक्खु (सी॰ पी॰), मिलक्खु (क॰)], परिवारितो पुब्बयञ्ञो उळारो।
तस्सेस मूलस्मिं निधि निखातो, अदायादो गच्छ तं उद्धराहीति॥
पलासजातकं सत्तमम्।
३०८. सकुणजातकं (४-१-८)
२९.
अकरम्हस ते किच्चं, यं बलं अहुवम्हसे।
मिगराज नमो त्यत्थु, अपि किञ्चि लभामसे॥
३०.
मम लोहितभक्खस्स, निच्चं लुद्दानि कुब्बतो।
दन्तन्तरगतो सन्तो, तं बहुं यम्पि जीवसि॥
३१.
अकतञ्ञुमकत्तारं , कतस्स अप्पटिकारकम्।
यस्मिं कतञ्ञुता नत्थि, निरत्था तस्स सेवना॥
३२.
यस्स सम्मुखचिण्णेन, मित्तधम्मो न लब्भति।
अनुसूय [अनुसुय्य (सी॰ पी॰)] मनक्कोसं, सणिकं तम्हा अपक्कमेति॥
सकुणजातकं अट्ठमम्।
३०९. छवकजातकं (४-१-९)
३३.
सब्बमिदं चरिमं कतं [चरिमवतं (सी॰ पी॰)], उभो धम्मं न पस्सरे।
उभो पकतिया चुता, यो चायं मन्तेज्झापेति [मन्तज्झायति (सी॰), सज्झापयति (पी॰)]।
यो च मन्तं अधीयति॥
३४.
सालीनं ओदनं भुञ्जे, सुचिं मंसूपसेचनम्।
तस्मा एतं न सेवामि, धम्मं इसीहि सेवितं॥
३५.
परिब्बज महा लोको [महाब्रह्मे (क॰)], पचन्तञ्ञेपि पाणिनो।
मा तं अधम्मो आचरितो, अस्मा कुम्भमिवाभिदा॥
३६.
धिरत्थु तं यसलाभं, धनलाभञ्च ब्राह्मण।
या वुत्ति विनिपातेन, अधम्मचरणेन वाति॥
छवकजातकं नवमम्।
३१०. सेय्यजातकं (४-१-१०)
३७.
ससमुद्दपरियायं , महिं सागरकुण्डलम्।
न इच्छे सह निन्दाय, एवं सेय्य [सय्ह (सी॰ स्या॰ पी॰)] विजानहि॥
३८.
धिरत्थु तं यसलाभं, धनलाभञ्च ब्राह्मण।
या वुत्ति विनिपातेन, अधम्मचरणेन वा॥
३९.
अपि चे पत्तमादाय, अनगारो परिब्बजे।
सायेव जीविका सेय्यो, या चाधम्मेन एसना॥
४०.
अपि चे पत्तमादाय, अनगारो परिब्बजे।
अञ्ञं अहिंसयं लोके, अपि रज्जेन तं वरन्ति॥
सेय्यजातकं [सय्हजातकं (सी॰ स्या॰ पी॰)] दसमम्।
कालिङ्गवग्गो [विवरवग्गो (सी॰ पी॰)] पठमो।
तस्सुद्दानं –
विवरञ्च अदेय्य समिद्धवरं, अथ दद्दर पापमहातिरहो।
अथ कोलि पलासवरञ्च कर, चरिमं ससमुद्दवरेन दसाति॥
२. पुचिमन्दवग्गो
३११. पुचिमन्दजातकं (४-२-१)
४१.
उट्ठेहि चोर किं सेसि, को अत्थो सुपनेन [सुपितेन (सी॰), सुपिनेन (पी॰ क॰)] ते।
मा तं गहेसुं [गण्हेय्युं (क॰)] राजानो, गामे किब्बिसकारकं॥
४२.
यं नु [नून (स्या॰)] चोरं गहेस्सन्ति, गामे किब्बिसकारकम्।
किं तत्थ पुचिमन्दस्स, वने जातस्स तिट्ठतो॥
४३.
न त्वं अस्सत्थ जानासि, मम चोरस्स चन्तरम्।
चोरं गहेत्वा राजानो, गामे किब्बिसकारकम्।
अप्पेन्ति [अच्चेन्ति (स्या॰)] निम्बसूलस्मिं, तस्मिं मे सङ्कते मनो॥
४४.
सङ्केय्य सङ्कितब्बानि, रक्खेय्यानागतं भयम्।
अनागतभया धीरो, उभो लोके अवेक्खतीति॥
पुचिमन्दजातकं पठमम्।
३१२. कस्सपमन्दियजातकं (४-२-२)
४५.
अपि कस्सप मन्दिया, युवा सपति हन्ति [सम्पटिहन्ति (क॰)] वा।
सब्बं तं खमते धीरो, पण्डितो तं तितिक्खति॥
४६.
सचेपि सन्तो विवदन्ति, खिप्पं सन्धीयरे पुन।
बाला पत्ताव भिज्जन्ति, न ते समथमज्झगू॥
४७.
एते भिय्यो समायन्ति, सन्धि तेसं न जीरति।
यो चाधिपन्नं जानाति, यो च जानाति देसनं॥
४८.
एसो हि उत्तरितरो, भारवहो धुरद्धरो।
यो परेसाधिपन्नानं , सयं सन्धातुमरहतीति॥
कस्सपमन्दियजातकं दुतियम्।
३१३. खन्तीवादीजातकं (४-२-३)
४९.
यो ते हत्थे च पादे च, कण्णनासञ्च छेदयि।
तस्स कुज्झ महावीर, मा रट्ठं विनसा [विनस्स (क॰ सी॰ स्या॰ क॰)] इदं॥
५०.
यो मे हत्थे च पादे च, कण्णनासञ्च छेदयि।
चिरं जीवतु सो राजा, न हि कुज्झन्ति मादिसा॥
५१.
अहू अतीतमद्धानं [अहु अतीतमद्धाने (स्या॰ पी॰ क॰)], समणो खन्तिदीपनो।
तं खन्तियायेव ठितं, कासिराजा अछेदयि॥
५२.
तस्स कम्म [कम्मस्स (सी॰ पी॰)] फरुसस्स, विपाको कटुको अहु।
यं कासिराजा वेदेसि, निरयम्हि समप्पितोति॥
खन्तीवादीजातकं ततियम्।
३१४. लोहकुम्भिजातकं (४-२-४)
५३.
दुज्जीवितमजीविम्ह, ये सन्ते [येसं नो (स्या॰ क॰)] न ददम्हसे।
विज्जमानेसु भोगेसु, दीपं नाकम्ह अत्तनो॥
५४.
सट्ठि [सट्ठिं (स्या॰)] वस्ससहस्सानि, परिपुण्णानि सब्बसो।
निरये पच्चमानानं, कदा अन्तो भविस्सति॥
५५.
नत्थि अन्तो कुतो अन्तो, न अन्तो पटिदिस्सति।
तदा हि पकतं पापं, मम तुय्हञ्च मारिसा [मारिस (सी॰ स्या॰ पी॰)]॥
५६.
सोहं नून इतो गन्त्वा, योनिं लद्धान मानुसिम्।
वदञ्ञू सीलसम्पन्नो, काहामि कुसलं बहुन्ति॥
लोहकुम्भिजातकं चतुत्थम्।
३१५. सब्बमंसलाभजातकं (४-२-५)
५७.
फरुसा वत ते वाचा, मंसं [सम्म (पी॰ क॰)] याचनको असि [चसि (पी॰)]।
किलोमसदिसी [किलोमस्स सदिसा (पी॰)] वाचा, किलोमं सम्म दम्मि ते॥
५८.
अङ्गमेतं मनुस्सानं, भाता लोके पवुच्चति।
अङ्गस्स सदिसी वाचा [अङ्गस्सदिसी ते वाचा (क॰)], अङ्गं सम्म ददामि ते॥
५९.
ताताति पुत्तो वदमानो, कम्पेति [सम्मेति (क॰)] हदयं पितु।
हदयस्स सदिसी [हदयस्सदिसी (क॰)] वाचा, हदयं सम्म दम्मि ते॥
६०.
यस्स गामे सखा नत्थि, यथारञ्ञं तथेव तम्।
सब्बस्स सदिसी वाचा, सब्बं सम्म ददामि तेति॥
सब्बमंसलाभजातकं [मंसजातकं (सी॰ स्या॰ पी॰)] पञ्चमम्।
३१६. ससपण्डितजातकं (४-२-६)
६१.
सत्त मे रोहिता मच्छा, उदका थलमुब्भता।
इदं ब्राह्मण मे अत्थि, एतं भुत्वा वने वस॥
६२.
दुस्स मे खेत्तपालस्स, रत्तिभत्तं अपाभतम्।
मंससूला च द्वे गोधा, एकञ्च दधिवारकम्।
इदं ब्राह्मण मे अत्थि, एतं भुत्वा वने वस॥
६३.
अम्बपक्कं दकं [अम्बपक्कोदकं (सी॰ पी॰)] सीतं, सीतच्छाया मनोरमा [सीतच्छायं मनोरमं (सी॰ स्या॰ पी॰)]।
इदं ब्राह्मण मे अत्थि, एतं भुत्वा वने वस॥
६४.
न ससस्स तिला अत्थि, न मुग्गा नपि तण्डुला।
इमिना अग्गिना पक्कं, ममं [मंसं (क॰)] भुत्वा वने वसाति॥
ससपण्डितजातकं छट्ठम्।
३१७. मतरोदनजातकं (४-२-७)
६५.
मतं मतं एव [मतमतमेव (सी॰ स्या॰ पी॰)] रोदथ, न हि तं रोदथ यो मरिस्सति।
सब्बेपि [सब्बेव (सी॰ स्या॰ पी॰)] सरीरधारिनो, अनुपुब्बेन जहन्ति जीवितं॥
६६.
देवमनुस्सा चतुप्पदा, पक्खिगणा उरगा च भोगिनो।
सम्हि [यम्हि (स्या॰), अस्मिं (पी॰ क॰)] सरीरे अनिस्सरा, रममानाव जहन्ति जीवितं॥
६७.
एवं चलितं असण्ठितं, सुखदुक्खं मनुजेस्वपेक्खिय।
कन्दितरुदितं निरत्थकं, किं वो सोकगणाभिकीररे॥
६८.
धुत्ता च सोण्डा [धुत्ता सोण्डा (सी॰), धुत्ता सोण्डा च (स्या॰)] अकता, बाला सूरा अयोगिनो [बाला सूरा वीरा अयोगिनो (पी॰)]।
धीरं मञ्ञन्ति बालोति, ये धम्मस्स अकोविदाति॥
मतरोदनजातकं सत्तमम्।
३१८. कणवेरजातकं (४-२-८)
६९.
यं तं वसन्तसमये, कणवेरेसु भाणुसु।
सामं बाहाय पीळेसि, सा तं आरोग्यमब्रवि॥
७०.
अम्भो न किर सद्धेय्यं, यं वातो पब्बतं वहे।
पब्बतञ्चे वहे वातो, सब्बम्पि पथविं वहे।
यत्थ सामा कालकता [कालङ्कता (क॰)], सा मं आरोग्यमब्रवि॥
७१.
न चेव सा कालकता, न च सा अञ्ञमिच्छति।
एकभत्तिकिनी [एकभत्ता किर (सी॰ स्या॰), एकभत्तकिनी (पी॰)] सामा, तमेव अभिकङ्खति॥
७२.
असन्थुतं मं चिरसन्थुतेन [असन्धतं मं चिरसन्धतेन (क॰)], निमीनि सामा अधुवं धुवेन।
मयापि सामा निमिनेय्य अञ्ञं, इतो अहं दूरतरं गमिस्सन्ति॥
कणवेरजातकं अट्ठमम्।
३१९. तित्तिरजातकं (४-२-९)
७३.
सुसुखं वत जीवामि, लभामि चेव भुञ्जितुम्।
परिपन्थेव तिट्ठामि, का नु भन्ते गती मम॥
७४.
मनो चे ते नप्पणमति, पक्खि पापस्स कम्मुनो।
अब्यावटस्स भद्रस्स, न पापमुपलिम्पति॥
७५.
ञातको नो निसिन्नोति, बहु आगच्छते जनो।
पटिच्च कम्मं फुसति, तस्मिं मे सङ्कते मनो॥
७६.
न पटिच्च कम्मं फुसति, मनो चे नप्पदुस्सति।
अप्पोस्सुक्कस्स भद्रस्स, न पापमुपलिम्पतीति॥
तित्तिरजातकं नवमम्।
३२०. सुच्चजजातकं (४-२-१०)
७७.
सुच्चजं वत नच्चजि, वाचाय अददं गिरिम्।
किं हितस्स चजन्तस्स, वाचाय अदद पब्बतं॥
७८.
यञ्हि कयिरा तञ्हि वदे, यं न कयिरा न तं वदे।
अकरोन्तं भासमानं, परिजानन्ति पण्डिता॥
७९.
राजपुत्त नमो त्यत्थु, सच्चे धम्मे ठितो चसि।
यस्स ते ब्यसनं पत्तो, सच्चस्मिं रमते मनो॥
८०.
या दलिद्दी दलिद्दस्स, अड्ढा अड्ढस्स कित्तिम [कित्तिमा (सी॰ स्या॰ पी॰)]।
सा हिस्स परमा भरिया, सहिरञ्ञस्स इत्थियोति॥
सुच्चजजातकं दसमम्।
पुचिमन्दवग्गो दुतियो।
तस्सुद्दानं –
अथ चोर सकस्सप खन्तीवरो, दुज्जीवितता च वरा फरुसा।
अथ सस मतञ्च वसन्त सुखं, सुच्चजंवतनच्चजिना च दसाति॥
३. कुटिदूसकवग्गो
३२१. कुटिदूसकजातकं (४-३-१)
८१.
मनुस्सस्सेव ते सीसं, हत्थपादा च वानर।
अथ केन नु वण्णेन, अगारं ते न विज्जति॥
८२.
मनुस्सस्सेव मे सीसं, हत्थपादा च सिङ्गिल [सिङ्गाल (क॰), पिङ्गल (टीका)]।
याहु सेट्ठा मनुस्सेसु, सा मे पञ्ञा न विज्जति॥
८३.
अनवट्ठितचित्तस्स , लहुचित्तस्स दुब्भिनो [दूभिनो (पी॰)]।
निच्चं अद्धुवसीलस्स, सुखभावो [सुचिभावो (सी॰), सुखभागो (?)] न विज्जति॥
८४.
सो करस्सु आनुभावं, वीतिवत्तस्सु सीलियम्।
सीतवातपरित्ताणं, करस्सु कुटवं [कुटिकं (सी॰ स्या॰)] कपीति॥
कुटिदूसक [सिङ्गालसकुण (क॰)] जातकं पठमम्।
३२२. दुद्दुभजातकं (४-३-२)
८५.
दुद्दुभायति [दद्दभायति (सी॰ पी॰)] भद्दन्ते, यस्मिं देसे वसामहम्।
अहम्पेतं न जानामि, किमेतं दुद्दुभायति॥
८६.
बेलुवं पतितं सुत्वा, दुद्दुभन्ति [दद्दभन्ति (सी॰)] ससो जवि।
ससस्स वचनं सुत्वा, सन्तत्ता मिगवाहिनी॥
८७.
अप्पत्वा पदविञ्ञाणं, परघोसानुसारिनो।
पनादपरमा बाला, ते होन्ति परपत्तिया॥
८८.
ये च सीलेन सम्पन्ना, पञ्ञायूपसमे रता।
आरका विरता धीरा, न होन्ति परपत्तियाति॥
दुद्दुभजातकं [दद्दभजातकं (सी॰ पी॰)] दुतियम्।
३२३. ब्रह्मदत्तजातकं (४-३-३)
८९.
द्वयं याचनको राज, ब्रह्मदत्त निगच्छति।
अलाभं धनलाभं वा, एवं धम्मा हि याचना॥
९०.
याचनं रोदनं आहु, पञ्चालानं रथेसभ।
यो याचनं पच्चक्खाति, तमाहु पटिरोदनं॥
९१.
मा मद्दसंसु रोदन्तं, पञ्चाला सुसमागता।
तुवं वा पटिरोदन्तं, तस्मा इच्छामहं रहो॥
९२.
ददामि ते ब्राह्मण रोहिणीनं, गवं सहस्सं सह पुङ्गवेन।
अरियो हि अरियस्स कथं न दज्जा [दज्जे (सी॰), दज्जं (?)], सुत्वान गाथा तव धम्मयुत्ताति॥
ब्रह्मदत्तजातकं ततियम्।
३२४. चम्मसाटकजातकं (४-३-४)
९३.
कल्याणरूपो वतयं चतुप्पदो, सुभद्दको चेव सुपेसलो च।
यो ब्राह्मणं जातिमन्तूपपन्नं, अपचायति मेण्डवरो यसस्सी॥
९४.
मा ब्राह्मण इत्तरदस्सनेन, विस्सासमापज्जि चतुप्पदस्स।
दळ्हप्पहारं अभिकङ्खमानो [अभिकत्तुकामो (स्या॰)], अवसक्कती दस्सति सुप्पहारं॥
९५.
ऊरुट्ठि [ऊरट्ठि (सी॰)] भग्गं पवट्टितो [पतितो (सी॰ स्या॰)] खारिभारो, सब्बञ्च भण्डं ब्राह्मणस्स [ब्राह्मणस्सीध (क॰ सी॰ पी॰), ब्राह्मणस्सेव (क॰ सी॰ स्या॰ क॰)] भिन्नम्।
उभोपि बाहा पग्गय्ह [पग्गय्येव (स्या॰), पग्गहीय (?)] कन्दति [बाहा पग्गय्य कन्दति (पी॰ क॰)], अभिधावथ हञ्ञते ब्रह्मचारी॥
९६.
एवं सो निहतो सेति, यो अपूजं पसंसति [नमस्सति (पी॰)]।
यथाहमज्ज पहतो, हतो मेण्डेन दुम्मतीति॥
चम्मसाटकजातकं चतुत्थम्।
३२५. गोधराजजातकं (४-३-५)
९७.
समणं तं मञ्ञमानो, उपगच्छिमसञ्ञतम्।
सो मं दण्डेन पाहासि, यथा अस्समणो तथा॥
९८.
किं ते जटाहि दुम्मेध, किं ते अजिनसाटिया।
अब्भन्तरं ते गहनं, बाहिरं परिमज्जसि॥
९९.
एहि गोध निवत्तस्सु, भुञ्ज सालीनमोदनम्।
तेलं लोणञ्च मे अत्थि, पहूतं मय्ह पिप्फलि॥
१००.
एस भिय्यो पवेक्खामि, वम्मिकं सतपोरिसम्।
तेलं लोणञ्च कित्तेसि [किन्तेसि (स्या॰ पी॰)], अहितं मय्ह पिप्फलीति॥
गोधराजजातकं पञ्चमम्।
३२६. कक्कारुजातकं (४-३-६)
१०१.
कायेन यो नावहरे, वाचाय न मुसा भणे।
यसो लद्धा न मज्जेय्य, स वे कक्कारुमरहति॥
१०२.
धम्मेन वित्तमेसेय्य, न निकत्या धनं हरे।
भोगे लद्धा न मज्जेय्य, स वे कक्कारुमरहति॥
१०३.
यस्स चित्तं अहालिद्दं, सद्धा च अविरागिनी।
एको सादुं न भुञ्जेय्य, स वे कक्कारुमरहति॥
१०४.
सम्मुखा वा तिरोक्खा वा [परोक्खा वा (पी॰), परम्मुखा (क॰)], यो सन्ते न परिभासति।
यथावादी तथाकारी, स वे कक्कारुमरहतीति॥
कक्कारुजातकं छट्ठम्।
३२७. काकवतीजातकं (४-३-७)
१०५.
वाति चायं [वायं (क॰)] ततो गन्धो, यत्थ मे वसती पिया।
दूरे इतो हि काकवती [काकाती (सी॰), काकाति (स्या॰ पी॰)], यत्थ मे निरतो मनो॥
१०६.
कथं समुद्दमतरी, कथं अतरि केपुकं [केबुकं (सी॰ पी॰)]।
कथं सत्त समुद्दानि, कथं सिम्बलिमारुहि॥
१०७.
तया समुद्दमतरिं, तया अतरि केपुकं [केबुकं (सी॰ पी॰)]।
तया सत्त समुद्दानि, तया सिम्बलिमारुहिं॥
१०८.
धिरत्थुमं महाकायं, धिरत्थुमं अचेतनम्।
यत्थ जायायहं जारं, आवहामि वहामि चाति॥
काकवतीजातकं सत्तमम्।
३२८. अननुसोचियजातकं (४-३-८)
१०९.
बहूनं विज्जती भोती, तेहि मे किं भविस्सति।
तस्मा एतं न सोचामि, पियं सम्मिल्लहासिनिं॥
११०.
तं तं चे अनुसोचेय्य, यं यं तस्स न विज्जति।
अत्तानमनुसोचेय्य, सदा मच्चुवसं पतं॥
१११.
न हेव ठितं नासीनं, न सयानं न पद्धगुं [पत्थगुं (स्या॰)]।
याव ब्याति निमिसति, तत्रापि रसती [सरती (सी॰ स्या॰ पी॰)] वयो॥
११२.
तत्थत्तनि वतप्पद्धे [वत पन्थे (स्या॰), वत बन्धे (क॰) वत + प-अद्धे = वतप्पद्धे], विनाभावे असंसये।
भूतं सेसं दयितब्बं, वीतं अननुसोचियन्ति [चवितं नानुसोचियन्ति (स्या॰), मतन्तं नानुसोचियं (क॰)]॥
अननुसोचियजातकं अट्ठमम्।
३२९. काळबाहुजातकं (४-३-९)
११३.
यं अन्नपानस्स पुरे लभाम, तं दानि साखमिगमेव गच्छति।
गच्छाम दानि वनमेव राध, असक्कता चस्म धनञ्जयाय [धनञ्चयाय (क॰)]॥
११४.
लाभो अलाभो यसो अयसो च, निन्दा पसंसा च सुखञ्च दुक्खम्।
एते अनिच्चा मनुजेसु धम्मा, मा सोचि किं सोचसि पोट्ठपाद॥
११५.
अद्धा तुवं पण्डितकोसि राध, जानासि अत्थानि अनागतानि।
कथं नु साखामिगं दक्खिसाम [दक्खियाम (क॰), दक्खाम (स्या॰)], निद्धावितं [निद्धापितं (सी॰ स्या॰), निब्बापितं (पी॰), निच्छदं (क॰)] राजकुलतोव जम्मं॥
११६.
चालेति कण्णं भकुटिं करोति, मुहुं मुहुं भाययते [भायते (स्या॰), भायापते (क॰)] कुमारे।
सयमेव तं काहति काळबाहु, येनारका ठस्सति अन्नपानाति॥
काळबाहुजातकं नवमम्।
३३०. सीलवीमंसजातकं (४-३-१०)
११७.
सीलं किरेव कल्याणं, सीलं लोके अनुत्तरम्।
पस्स घोरविसो नागो, सीलवाति न हञ्ञति॥
११८.
यावदेवस्सहू किञ्चि, तावदेव अखादिसुम्।
सङ्गम्म कुलला लोके, न हिंसन्ति अकिञ्चनं॥
११९.
सुखं निरासा सुपति, आसा फलवती सुखा।
आसं निरासं कत्वान, सुखं सुपति पिङ्गला॥
१२०.
न समाधिपरो अत्थि, अस्मिं लोके परम्हि च।
न परं नापि अत्तानं, विहिंसति समाहितोति॥
सीलवीमंसजातकं दसमम्।
कुटिदूसकवग्गो ततियो।
तस्सुद्दानं –
समनुस्स -सदुद्दुभ-याचनको, अथ मेण्डवरुत्तम-गोधवरो।
अथ कायसकेपुक भोतीवरो, अथ राधसुसीलवरेन दसाति॥
४. कोकिलवग्गो
३३१. कोकिलजातकं (४-४-१)
१२१.
यो वे काले असम्पत्ते, अतिवेलं पभासति।
एवं सो निहतो सेति, कोकिलायिव अत्रजो॥
१२२.
न हि सत्थं सुनिसितं, विसं हलाहलामिव [हलाहलं इव (पी॰)]।
एवं निकट्ठे [निक्कड्ढे (स्या॰), निकड्ढे (क॰)] पातेति, वाचा दुब्भासिता यथा॥
१२३.
तस्मा काले अकाले वा [अकाले च (सी॰ स्या॰)], वाचं रक्खेय्य पण्डितो।
नातिवेलं पभासेय्य, अपि अत्तसमम्हि वा॥
१२४.
यो च काले मितं भासे, मतिपुब्बो विचक्खणो।
सब्बे अमित्ते आदेति, सुपण्णो उरगामिवाति॥
कोकिलजातकं [कोकालिकजातकं (सब्बत्थ)] पठमम्।
३३२. रथलट्ठिजातकं (४-४-२)
१२५.
अपि हन्त्वा हतो ब्रूति, जेत्वा जितोति भासति।
पुब्बवक्खायिनो [पुब्बमक्खायिनो (सी॰ स्या॰)] राज, अञ्ञदत्थु [एकदत्थु (सी॰ पी॰)] न सद्दहे॥
१२६.
तस्मा पण्डितजातियो, सुणेय्य इतरस्सपि।
उभिन्नं वचनं सुत्वा, यथा धम्मो तथा करे॥
१२७.
अलसो गिही कामभोगी न साधु, असञ्ञतो पब्बजितो न साधु।
राजा न साधु अनिसम्मकारी, यो पण्डितो कोधनो तं न साधु॥
१२८.
निसम्म खत्तियो कयिरा, नानिसम्म दिसम्पति।
निसम्मकारिनो राज [रञ्ञो (सी॰ स्या॰)], यसो कित्ति च वड्ढतीति॥
रथलट्ठिजातकं दुतियम्।
३३३. पक्कगोधजातकं (४-४-३)
१२९.
तदेव मे त्वं विदितो, वनमज्झे रथेसभ।
यस्स ते खग्गबद्धस्स, सन्नद्धस्स तिरीटिनो।
अस्सत्थदुमसाखाय, पक्का गोधा पलायथ॥
१३०.
नमे नमन्तस्स भजे भजन्तं, किच्चानुकुब्बस्स करेय्य किच्चम्।
नानत्थकामस्स करेय्य अत्थं, असम्भजन्तम्पि न सम्भजेय्य॥
१३१.
चजे चजन्तं वनथं न कयिरा, अपेतचित्तेन न सम्भजेय्य।
दिजो दुमं खीणफलन्ति [फलंव (क॰ सी॰ स्या॰ क॰), दुकनिपाते पुटभत्तजातकेन संसन्देतब्बं] ञत्वा, अञ्ञं समेक्खेय्य महा हि लोको॥
१३२.
सो ते करिस्सामि यथानुभावं, कतञ्ञुतं खत्तिये [खत्तियो (स्या॰ क॰)] पेक्खमानो।
सब्बञ्च ते इस्सरियं ददामि, यस्सिच्छसी तस्स तुवं ददामीति॥
पक्कगोधजातकं [गोधजातकं (सी॰ स्या॰ पी॰)] ततियम्।
३३४. राजोवादजातकं (४-४-४)
१३३.
गवं चे तरमानानं, जिम्हं गच्छति पुङ्गवो।
सब्बा ता जिम्हं गच्छन्ति [सब्बा गावी जिम्हं यन्ति (सी॰ स्या॰)], नेत्ते जिम्हं गते सति॥
१३४.
एवमेव मनुस्सेसु, यो होति सेट्ठसम्मतो।
सो चे अधम्मं चरति, पगेव इतरा पजा।
सब्बं रट्ठं दुखं सेति, राजा चे होति अधम्मिको॥
१३५.
गवं चे तरमानानं, उजुं गच्छति पुङ्गवो।
सब्बा गावी उजुं यन्ति [सब्बा ता उजुं गच्छन्ति (पी॰ अ॰ नि॰ ४.७०)], नेत्ते उजुं गते सति॥
१३६.
एवमेव मनुस्सेसु, यो होति सेट्ठसम्मतो।
सो सचे धम्मं चरति, पगेव इतरा पजा।
सब्बं रट्ठं सुखं सेति, राजा चे होति धम्मिकोति॥
राजोवादजातकं चतुत्थम्।
३३५. जम्बुकजातकं (४-४-५)
१३७.
ब्रहा पवड्ढकायो सो, दीघदाठो च जम्बुक।
न त्वं तत्थ कुले जातो, यत्थ गण्हन्ति कुञ्जरं॥
१३८.
असीहो सीहमानेन, यो अत्तानं विकुब्बति।
कोत्थूव [कुट्ठूव (सी॰), कुत्थुव (स्या॰ पी)] गजमासज्ज, सेति भूम्या अनुत्थुनं॥
१३९.
यसस्सिनो उत्तमपुग्गलस्स, सञ्जातखन्धस्स महब्बलस्स।
असमेक्खिय थामबलूपपत्तिं, स सेति नागेन हतोयं जम्बुको॥
१४०.
यो चीध कम्मं कुरुते पमाय, थामब्बलं अत्तनि संविदित्वा।
जप्पेन मन्तेन सुभासितेन, परिक्खवा सो विपुलं जिनातीति॥
जम्बुकजातकं पञ्चमम्।
३३६. ब्रहाछत्तजातकं (४-४-६)
१४१.
तिणं तिणन्ति लपसि, को नु ते तिणमाहरि।
किं नु ते तिणकिच्चत्थि, तिणमेव पभाससि॥
१४२.
इधागमा ब्रह्मचारी, ब्रहा छत्तो बहुस्सुतो।
सो मे [सो वे (क॰)] सब्बं समादाय, तिणं निक्खिप्प गच्छति॥
१४३.
एवेतं होति कत्तब्बं, अप्पेन बहुमिच्छता।
सब्बं सकस्स आदानं, अनादानं तिणस्स च॥ ( ) [(तिणस्स चाटीसु गतो, तत्थ का परिदेवना) (सी॰ स्या॰) (चाटीसु पक्खिपित्वान, तत्थ का परिदेवना) (क॰)]
१४४.
सीलवन्तो न कुब्बन्ति, बालो सीलानि कुब्बति।
अनिच्चसीलं दुस्सील्यं [दुस्सीलं (पी॰)], किं पण्डिच्चं करिस्सतीति॥
ब्रहाछत्तजातकं छट्ठम्।
३३७. पीठजातकं (४-४-७)
१४५.
न ते पीठमदायिम्हा [मदासिम्ह (पी॰ क॰)], न पानं नपि भोजनम्।
ब्रह्मचारि खमस्सु मे, एतं पस्सामि अच्चयं॥
१४६.
नेवाभिसज्जामि न चापि कुप्पे, न चापि मे अप्पियमासि किञ्चि।
अथोपि मे आसि मनोवितक्को, एतादिसो नून कुलस्स धम्मो॥
१४७.
एसस्माकं कुले धम्मो, पितुपितामहो सदा।
आसनं उदकं पज्जं, सब्बेतं निपदामसे॥
१४८.
एसस्माकं कुले धम्मो, पितुपितामहो सदा।
सक्कच्चं उपतिट्ठाम, उत्तमं विय ञातकन्ति॥
पीठजातकं सत्तमम्।
३३८. थुसजातकं (४-४-८)
१४९.
विदितं थुसं उन्दुरानं [उन्दूरानं (क॰)], विदितं पन तण्डुलम्।
थुसं थुसं [थुसं थूलं (सी॰)] विवज्जेत्वा, तण्डुलं पन खादरे॥
१५०.
या मन्तना अरञ्ञस्मिं, या च गामे निकण्णिका।
यञ्चेतं इति चीति च, एतम्पि विदितं मया॥
१५१.
धम्मेन किर जातस्स, पिता पुत्तस्स मक्कटो।
दहरस्सेव सन्तस्स, दन्तेहि फलमच्छिदा॥
१५२.
यमेतं परिसप्पसि [परिसब्बेसि (क॰)], अजकाणोव सासपे।
योपायं हेट्ठतो सेति [सेसि (सी॰)], एतम्पि विदितं मयाति॥
थुसजातकं अट्ठमम्।
३३९. बावेरुजातकं (४-४-९)
१५३.
अदस्सनेन मोरस्स, सिखिनो मञ्जुभाणिनो।
काकं तत्थ अपूजेसुं, मंसेन च फलेन च॥
१५४.
यदा च सरसम्पन्नो, मोरो बावेरुमागमा।
अथ लाभो च सक्कारो, वायसस्स अहायथ॥
१५५.
याव नुप्पज्जती बुद्धो, धम्मराजा पभङ्करो।
ताव अञ्ञे अपूजेसुं, पुथू समणब्राह्मणे॥
१५६.
यदा च सरसम्पन्नो, बुद्धो धम्मं अदेसयि।
अथ लाभो च सक्कारो, तित्थियानं अहायथाति॥
बावेरुजातकं नवमम्।
३४०. विसय्हजातकं (४-४-१०)
१५७.
अदासि दानानि पुरे विसय्ह, ददतो च ते खयधम्मो अहोसि।
इतो परं चे न ददेय्य दानं, तिट्ठेय्युं ते संयमन्तस्स भोगा॥
१५८.
अनरियमरियेन सहस्सनेत्त, सुदुग्गतेनापि अकिच्चमाहु।
मा वो धनं तं अहु देवराज [अहुवा जनिन्द (क॰ सी॰ स्या॰ पी॰)], यं भोगहेतु विजहेमु सद्धं॥
१५९.
येन एको रथो याति, याति तेनापरो रथो।
पोराणं निहितं वत्तं, वत्ततञ्ञेव [वद्धं, वद्धतञ्ञेव (क॰ सी॰ पी॰)] वासव॥
१६०.
यदि हेस्सति दस्साम, असन्ते किं ददामसे।
एवंभूतापि दस्साम, मा दानं पमदम्हसेति॥
विसय्हजातकं दसमम्।
कोकिलवग्गो [कोकालिकवग्गो (क॰)] चतुत्थो।
तस्सुद्दानं –
अतिवेलपभासति जीतवरो, वनमज्झ रथेसभ जिम्हगमो।
अथ जम्बु तिणासनपीठवरं, अथ तण्डुल मोर विसय्ह दसाति॥
५. चूळकुणालवग्गो
३४१. कण्डरीजातकं (४-५-१)
१६१.
नरानमारामकरासु नारिसु, अनेकचित्तासु अनिग्गहासु च।
सब्बत्थ नापीतिकरापि [सब्ब’त्तना’पीतिकरापि (सी॰ स्या॰)] चे सिया [सियुं (स्या॰)], न विस्ससे तित्थसमा हि नारियो॥
१६२.
यं वे [यञ्च (स्या॰ क॰)] दिस्वा कण्डरीकिन्नरानं [किन्नरकिन्नरीनं (स्या॰), किन्नरीकिन्नरानं (क॰)], सब्बित्थियो न रमन्ति अगारे।
तं तादिसं मच्चं चजित्वा भरिया, अञ्ञं दिस्वा पुरिसं पीठसप्पिं॥
१६३.
बकस्स च बावरिकस्स [पावारिकस्स (सी॰)] रञ्ञो, अच्चन्तकामानुगतस्स भरिया।
अवाचरी [अच्चाचरि (स्या॰), अनाचरि (क॰)] पट्ठवसानुगस्स [बद्धवसानुगस्स (सी॰ स्या॰), पत्तवसानुगतस्स (क॰)], कं वापि इत्थी नातिचरे तदञ्ञं॥
१६४.
पिङ्गियानी सब्बलोकिस्सरस्स, रञ्ञो पिया ब्रह्मदत्तस्स भरिया।
अवाचरी पट्ठवसानुगस्स, तं वापि सा नाज्झगा कामकामिनीति॥
कण्डरीजातकं [किन्नरीजातकं (क॰ सी॰ क॰), कुण्डलिकजातकं (स्या॰)] पठमम्।
३४२. वानरजातकं (४-५-२)
१६५.
असक्खिं वत अत्तानं, उद्धातुं उदका थलम्।
न दानाहं पुन तुय्हं, वसं गच्छामि वारिज॥
१६६.
अलमेतेहि अम्बेहि, जम्बूहि पनसेहि च।
यानि पारं समुद्दस्स, वरं मय्हं उदुम्बरो॥
१६७.
यो च उप्पतितं अत्थं, न खिप्पमनुबुज्झति।
अमित्तवसमन्वेति , पच्छा च अनुतप्पति॥
१६८.
यो च उप्पतितं अत्थं, खिप्पमेव निबोधति।
मुच्चते सत्तुसम्बाधा, न च पच्छानुतप्पतीति॥
वानरजातकं दुतियम्।
३४३. कुन्तिनीजातकं (४-५-३)
१६९.
अवसिम्ह तवागारे, निच्चं सक्कतपूजिता।
त्वमेव दानिमकरि, हन्द राज वजामहं॥
१७०.
यो वे कते पटिकते, किब्बिसे पटिकिब्बिसे।
एवं तं सम्मती वेरं, वस कुन्तिनि मागमा॥
१७१.
न कतस्स च कत्ता च, मेत्ति [मेत्ती (पी॰), मित्ती (क॰)] सन्धीयते पुन।
हदयं नानुजानाति, गच्छञ्ञेव रथेसभ॥
१७२.
कतस्स चेव कत्ता च, मेत्ति सन्धीयते पुन।
धीरानं नो च बालानं, वस कुन्तिनि मागमाति॥
कुन्तिनीजातकं ततियम्।
३४४. अम्बजातकं (४-५-४)
१७३.
यो नीलियं मण्डयति, सण्डासेन विहञ्ञति।
तस्स सा वसमन्वेतु, या ते अम्बे अवाहरि॥
१७४.
वीसं वा पञ्चवीसं [पण्णुवीसं (क॰ सी॰ पी॰)] वा, ऊनतिंसं व जातिया।
तादिसा पति मा लद्धा [पतिं मा लद्धा (पी॰), पति मा’लत्थ (?)], या ते अम्बे अवाहरि॥
१७५.
दीघं गच्छतु अद्धानं, एकिका अभिसारिका।
सङ्केते पति मा अद्द [मा अद्दस (सी॰ पी॰)], या ते अम्बे अवाहरि॥
१७६.
अलङ्कता सुवसना, मालिनी चन्दनुस्सदा।
एकिका सयने सेतु, या ते अम्बे अवाहरीति॥
अम्बजातकं [अम्बचोरजातकं (क॰ सी॰ पी॰)] चतुत्थम्।
३४५. गजकुम्भजातकं (४-५-५)
१७७.
वनं यदग्गि दहति, पावको कण्हवत्तनी।
कथं करोसि पचलक, एवं दन्धपरक्कमो॥
१७८.
बहूनि रुक्खछिद्दानि, पथब्या विवरानि च।
तानि चे नाभिसम्भोम, होति नो कालपरियायो॥
१७९.
यो दन्धकाले तरति, तरणीये च दन्धति।
सुक्खपण्णंव अक्कम्म, अत्थं भञ्जति अत्तनो॥
१८०.
यो दन्धकाले दन्धेति, तरणीये च तारयि।
ससीव रत्तिं विभजं, तस्सत्थो परिपूरतीति॥
गजकुम्भजातकं पञ्चमम्।
३४६. केसवजातकं (४-५-६)
१८१.
मनुस्सिन्दं जहित्वान, सब्बकामसमिद्धिनम्।
कथं नु भगवा केसी, कप्पस्स रमति अस्समे [रमतस्समे (क॰)]॥
१८२.
सादूनी [साधूनि (क॰ सी॰ स्या॰ क॰)] रमणीयानि, सन्ति वक्खा मनोरमा।
सुभासितानि कप्पस्स, नारद रमयन्ति मं॥
१८३.
सालीनं ओदनं भुञ्जे, सुचिं मंसूपसेचनम्।
कथं सामाकनीवारं, अलोणं छादयन्ति तं॥
१८४.
सादुं वा [असादुं (पी॰)] यदि वासादुं, अप्पं वा यदि वा बहुम्।
विस्सत्थो यत्थ भुञ्जेय्य, विस्सासपरमा रसाति॥
केसवजातकं [केसीजातकं (क॰)] छट्ठम्।
३४७. अयकूटजातकं (४-५-७)
१८५.
सब्बायसं कूटमतिप्पमाणं, पग्गय्ह यो [सो (पी॰)] तिट्ठसि अन्तलिक्खे।
रक्खाय मे [मं (सी॰)] त्वं विहितो नुसज्ज, उदाहु मे चेतयसे [वायमसे (सी॰ स्या॰)] वधाय॥
१८६.
दूतो अहं राजिध रक्खसानं, वधाय तुय्हं पहितोहमस्मि।
इन्दो च तं रक्खति देवराजा, तेनुत्तमङ्गं न ते [न हि (क॰ सी॰ पी॰), ते न (क॰)] फालयामि॥
१८७.
सचे च मं रक्खति देवराजा, देवानमिन्दो मघवा सुजम्पति।
कामं पिसाचा विनदन्तु सब्बे, न सन्तसे रक्खसिया पजाय॥
१८८.
कामं कन्दन्तु [कन्तन्तु (क॰), कण्डन्तु (स्या॰)] कुम्भण्डा, सब्बे पंसुपिसाचका।
नालं पिसाचा युद्धाय, महती सा विभिंसिकाति [विभेसिकाति (स्या॰), विहेसिकाति (पी॰)]॥
अयकूटजातकं सत्तमम्।
३४८. अरञ्ञजातकं (४-५-८)
१८९.
अरञ्ञा गाममागम्म, किंसीलं किंवतं अहम्।
पुरिसं तात सेवेय्यं, तं मे अक्खाहि पुच्छितो॥
१९०.
यो तं विस्सासये तात, विस्सासञ्च खमेय्य ते।
सुस्सूसी च तितिक्खी च, तं भजेहि इतो [तं भजेय्यासितो (क॰)] गतो॥
१९१.
यस्स कायेन वाचाय, मनसा नत्थि दुक्कटम्।
उरसीव पतिट्ठाय, तं भजेहि इतो गतो॥
१९२.
हलिद्दिरागं कपिचित्तं, पुरिसं रागविरागिनम्।
तादिसं तात मा सेवि, निम्मनुस्सम्पि चे सियाति॥
अरञ्ञजातकं अट्ठमम्।
३४९. सन्धिभेदजातकं (४-५-९)
१९३.
नेव इत्थीसु सामञ्ञं, नापि भक्खेसु सारथि।
अथस्स सन्धिभेदस्स, पस्स याव सुचिन्तितं॥
१९४.
असि तिक्खोव मंसम्हि, पेसुञ्ञं परिवत्तति।
यत्थूसभञ्च सीहञ्च, भक्खयन्ति मिगाधमा॥
१९५.
इमं सो सयनं सेति, यमिमं [ययिमं (सी॰ पी॰), यिमं (क॰)] पस्ससि सारथि।
यो वाचं सन्धिभेदस्स, पिसुणस्स निबोधति॥
१९६.
ते जना सुखमेधन्ति, नरा सग्गगतारिव।
ये वाचं सन्धिभेदस्स, नावबोधन्ति सारथीति॥
सन्धिभेदजातकं नवमम्।
३५०. देवतापञ्हजातकं (४-५-१०)
१९७.
हन्ति हत्थेहि पादेहि, मुखञ्च परिसुम्भति।
स वे राज पियो होति, कं तेन त्वाभिपस्ससि [मभिपस्ससि (सी॰)]॥
१९८.
अक्कोसति यथाकामं, आगमञ्चस्स इच्छति।
स वे राज पियो होति, कं तेन त्वाभिपस्ससि॥
१९९.
अब्भक्खाति अभूतेन, अलिकेनाभिसारये।
स वे राज पियो होति, कं तेन त्वाभिपस्ससि॥
२००.
हरं अन्नञ्च पानञ्च, वत्थसेनासनानि च।
अञ्ञदत्थुहरा सन्ता, ते वे राज पिया होन्ति।
कं तेन त्वाभिपस्ससीति॥
देवतापञ्हजातकं दसमम्।
चूळकुणालवग्गो पञ्चमो।
तस्सुद्दानं –
नरानं असक्खिवसिम्हवरो, नीलियमग्गिवरञ्च पुन।
पुन रसायसकूटवरो, तथारञ्ञ सारथि हन्ति दसाति॥
अथ वग्गुद्दानं –
कालिङ्गं [विवरं (बहूसु)] पुचिमन्दञ्च, कुटिदूसक कोकिला [कुटिदूसं बहुभाणकं (बहूसु)]।
चूळकुणालवग्गो सो, पञ्चमो सुप्पकासितोति॥
चतुक्कनिपातं निट्ठितम्।