२२. हत्थिवग्गो
१. हत्थिदायकत्थेरअपदानम्
१.
‘‘सिद्धत्थस्स भगवतो, द्विपदिन्दस्स तादिनो।
नागसेट्ठो मया दिन्नो, ईसादन्तो उरूळ्हवा॥
२.
‘‘उत्तमत्थं अनुभोमि, सन्तिपदमनुत्तरम्।
नागदानं [अग्गदानं (सी॰ क॰)] मया दिन्नं, सब्बलोकहितेसिनो॥
३.
‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं नाग [दान (सी॰ क॰)] मददिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, नागदानस्सिदं फलं॥
४.
‘‘अट्ठसत्ततिकप्पम्हि, सोळसासिंसु खत्तिया।
समन्तपासादिका नाम, चक्कवत्ती महब्बला॥
५.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।
छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा हत्थिदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
हत्थिदायकत्थेरस्सापदानं पठमम्।
२. पानधिदायकत्थेरअपदानम्
६.
‘‘आरञ्ञिकस्स इसिनो, चिररत्ततपस्सिनो [झायिनो, मेत्तचित्ततपस्सिनो (स्या॰)]।
बुद्धस्स [धम्मस्स (स्या॰ क॰)] भावितत्तस्स, अदासिं पानधिं अहं॥
७.
‘‘तेन कम्मेन द्विपदिन्द, लोकजेट्ठ नरासभ।
दिब्बयानं [सब्बं यानं (सी॰)] अनुभोमि, पुब्बकम्मस्सिदं फलं॥
८.
‘‘चतुन्नवुते इतो कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, पानधिस्स इदं फलं॥
९.
‘‘सत्तसत्ततितो कप्पे, अट्ठ आसिंसु खत्तिया।
सुयाना नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बला॥
१०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पानधिदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पानधिदायकत्थेरस्सापदानं दुतियम्।
३. सच्चसञ्ञकत्थेरअपदानम्
११.
‘‘वेस्सभू तम्हि समये, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो।
देसेति अरियसच्चानि, निब्बापेन्तो महाजनं॥
१२.
‘‘परमकारुञ्ञपत्तोम्हि, समितिं अगमासहम्।
सोहं निसिन्नको सन्तो, धम्ममस्सोसि सत्थुनो॥
१३.
‘‘तस्साहं धम्मं सुत्वान, देवलोकं अगच्छहम्।
तिंसकप्पानि देवेसु, अवसिं तत्थहं पुरे॥
१४.
‘‘एकत्तिंसे इतो कप्पे, यं सञ्ञमलभिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, सच्चसञ्ञायिदं फलं॥
१५.
‘‘छब्बीसम्हि इतो कप्पे, एको आसिं जनाधिपो।
एकफुसितनामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
१६.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा सच्चसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
सच्चसञ्ञकत्थेरस्सापदानं ततियम्।
४. एकसञ्ञकत्थेरअपदानम्
१७.
‘‘दुमग्गे पंसुकूलिकं [पंसुकूलकं (?)], लग्गं दिस्वान सत्थुनो।
अञ्जलिं पग्गहेत्वान, पंसुकूलं अवन्दहं॥
१८.
‘‘एकत्तिंसे इतो कप्पे, यं सञ्ञमलभिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
१९.
‘‘पञ्चवीसे इतो कप्पे, एको आसिं जनाधिपो।
अमिताभोति नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
२०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा एकसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
एकसञ्ञकत्थेरस्सापदानं चतुत्थम्।
५. रंसिसञ्ञकत्थेरअपदानम्
२१.
‘‘उदेन्तं सतरंसिंव, पीतरंसिंव [सितरंसिं व (सी॰ स्या॰)] भाणुमम्।
ब्यग्घूसभंव पवरं, सुजातं पब्बतन्तरे॥
२२.
‘‘बुद्धस्स आनुभावो सो, जलते पब्बतन्तरे।
रंसे [रंस्या (?)] चित्तं पसादेत्वा, कप्पं सग्गम्हि मोदहं॥
२३.
‘‘अवसेसेसु कप्पेसु, कुसलं चरितं मया।
तेन चित्तप्पसादेन, बुद्धानुस्सतियापि च॥
२४.
‘‘तिंसकप्पसहस्सेतो, यं सञ्ञमलभिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धसञ्ञायिदं फलं॥
२५.
‘‘सत्तपञ्ञासकप्पम्हि, एको आसिं जनाधिपो।
सुजातो नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
२६.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा रंसिसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
रंसिसञ्ञकत्थेरस्सापदानं पञ्चमम्।
६. सन्धितत्थेरअपदानम्
२७.
‘‘अस्सत्थे हरितोभासे, संविरूळ्हम्हि पादपे।
एकं बुद्धगतं सञ्ञं, अलभिंहं [अलभिस्सं (सी॰)] पतिस्सतो॥
२८.
‘‘एकत्तिंसे इतो कप्पे, यं सञ्ञमलभिं तदा।
तस्सा सञ्ञाय वाहसा, पत्तो मे आसवक्खयो॥
२९.
‘‘इतो तेरसकप्पम्हि, धनिट्ठो नाम खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
३०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा सन्धितो [सण्ठितो (सी॰)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
सन्धितत्थेरस्सापदानं छट्ठम्।
७. तालवण्टदायकत्थेरअपदानम्
३१.
‘‘तालवण्टं मया दिन्नं, तिस्सस्सादिच्चबन्धुनो।
गिम्हनिब्बापनत्थाय, परिळाहोपसन्तिया॥
३२.
‘‘सन्निब्बापेमि रागग्गिं, दोसग्गिञ्च तदुत्तरिम्।
निब्बापेमि च मोहग्गिं, तालवण्टस्सिदं फलं॥
३३.
‘‘किलेसा झापिता मय्हं, भवा सब्बे समूहता।
धारेमि अन्तिमं देहं, सम्मासम्बुद्धसासने॥
३४.
‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, तालवण्टस्सिदं फलं॥
३५.
‘‘तेसट्ठिम्हि इतो कप्पे, महानामसनामको।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
३६.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा तालवण्टदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
तालवण्टदायकत्थेरस्सापदानं सत्तमम्।
८. अक्कन्तसञ्ञकत्थेरअपदानम्
३७.
‘‘कुसाटकं गहेत्वान, उपज्झायस्सहं पुरे।
मन्तञ्च अनुसिक्खामि, गन्थादोसस्स [कण्डभेदस्स (सी॰), गण्डभेदस्स (स्या॰)] पत्तिया॥
३८.
‘‘अद्दसं विरजं बुद्धं, आहुतीनं पटिग्गहम्।
उसभं पवरं अग्गं, तिस्सं बुद्धं गणुत्तमं [गजुत्तमं (स्या॰)]॥
३९.
‘‘कुसाटकं पत्थरितं, अक्कमन्तं नरुत्तमम्।
समुग्गतं महावीरं, लोकजेट्ठं नरासभं॥
४०.
‘‘दिस्वा तं लोकपज्जोतं, विमलं चन्दसन्निभम्।
अवन्दिं सत्थुनो पादे, विप्पसन्नेन चेतसा॥
४१.
‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं अदासिं कुसाटकम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, कुसाटकस्सिदं फलं॥
४२.
‘‘सत्ततिंसे इतो कप्पे, एको आसिं जनाधिपो।
सुनन्दो नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
४३.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा अक्कन्तसञ्ञको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
अक्कन्तसञ्ञकत्थेरस्सापदानं अट्ठमम्।
९. सप्पिदायकत्थेरअपदानम्
४४.
‘‘निसिन्नो पासादवरे, नारीगणपुरक्खतो।
ब्याधितं समणं दिस्वा, अभिनामेसहं घरं॥
४५.
‘‘उपविट्ठं महावीरं, देवदेवं नरासभम्।
सप्पितेलं मया दिन्नं, सिद्धत्थस्स महेसिनो॥
४६.
‘‘पस्सद्धदरथं दिस्वा, विप्पसन्नमुखिन्द्रियम्।
वन्दित्वा सत्थुनो पादे, अनुसंसावयिं पुरे॥
४७.
‘‘दिस्वा मं सुप्पसन्नत्तं [सुप्पसन्नन्तं (स्या॰ क॰) सुप्पसन्नचित्तन्ति अत्थो], इद्धिया पारमिङ्गतो।
नभं अब्भुग्गमी धीरो, हंसराजाव अम्बरे॥
४८.
‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं दानमददिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, सप्पितेलस्सिदं फलं॥
४९.
‘‘इतो सत्तरसे कप्पे, जुतिदेव [दुतिदेव (स्या॰), तुतिदेव (क॰)] सनामको।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा सप्पिदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
सप्पिदायकत्थेरस्सापदानं नवमम्।
१०. पापनिवारियत्थेरअपदानम्
५१.
‘‘पियदस्सिस्स भगवतो, चङ्कमं सोधितं मया।
नळकेहि पटिच्छन्नं, वातातपनिवारणं॥
५२.
‘‘पापं विवज्जनत्थाय, कुसलस्सुपसम्पदा।
किलेसानं पहानाय, पदहिं सत्थु सासने॥
५३.
‘‘इतो एकादसे कप्पे, अग्गिदेवोति विस्सुतो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५४.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पापनिवारियो [वातातपनिवारियो (?)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पापनिवारियत्थेरस्सापदानं दसमम्।
हत्थिवग्गो बावीसतिमो।
तस्सुद्दानं –
हत्थि पानधि सच्चञ्च, एकसञ्ञि च रंसिको।
सन्धितो तालवण्टञ्च, तथा अक्कन्तसञ्ञको।
सप्पि पापनिवारी च, चतुप्पञ्ञास गाथकाति॥