१९. कुटजपुप्फियवग्गो
१. कुटजपुप्फियत्थेरअपदानम्
१.
‘‘सुवण्णवण्णं सम्बुद्धं, सतरंसिंव उग्गतम्।
दिसं अनुविलोकेन्तं, गच्छन्तं अनिलञ्जसे॥
२.
‘‘कुटजं पुप्फितं दिस्वा, संवित्थतसमोत्थतम्।
रुक्खतो ओचिनित्वान, फुस्सस्स अभिरोपयिं॥
३.
‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
४.
‘‘इतो सत्तरसे कप्पे, तयो आसुं सुपुप्फिता।
सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला॥
५.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।
छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा कुटजपुप्फियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
कुटजपुप्फियत्थेरस्सापदानं पठमम्।
२. बन्धुजीवकत्थेरअपदानम्
६.
‘‘सिद्धत्थो नाम सम्बुद्धो, सयम्भू सब्भि वण्णितो।
समाधिं सो समापन्नो, निसीदि पब्बतन्तरे॥
७.
‘‘जातस्सरे गवेसन्तो, दकजं पुप्फमुत्तमम्।
बन्धुजीवकपुप्फानि, अद्दसं समनन्तरं॥
८.
‘‘उभो हत्थेहि पग्गय्ह, उपागच्छिं महामुनिम्।
पसन्नचित्तो सुमनो, सिद्धत्थस्साभिरोपयिं॥
९.
‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
१०.
‘‘इतो चातुद्दसे कप्पे, एको आसिं जनाधिपो।
समुद्दकप्पो नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
११.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा बन्धुजीवको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
बन्धुजीवकत्थेरस्सापदानं दुतियम्।
३. कोटुम्बरियत्थेरअपदानम्
१२.
‘‘कणिकारंव जोतन्तं, निसिन्नं पब्बतन्तरे।
अप्पमेय्यंव उदधिं, वित्थतं धरणिं यथा॥
१३.
‘‘पूजितं [परेतं (सी॰)] देवसङ्घेन, निसभाजानियं यथा।
हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, उपागच्छिं नरुत्तमं॥
१४.
‘‘सत्तपुप्फानि पग्गय्ह, कोटुम्बरसमाकुलम्।
बुद्धस्स अभिरोपेसिं, सिखिनो लोकबन्धुनो॥
१५.
‘‘एकत्तिंसे इतो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
१६.
‘‘इतो वीसतिकप्पम्हि, महानेलसनामको।
एको आसि महातेजो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
१७.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा कोटुम्बरियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
कोटुम्बरियत्थेरस्सापदानं ततियम्।
४. पञ्चहत्थियत्थेरअपदानम्
१८.
‘‘तिस्सो नामासि भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो।
पुरक्खतो सावकेहि, रथियं पटिपज्जथ॥
१९.
‘‘पञ्च उप्पलहत्था च, चातुरा ठपिता मया।
आहुतिं दातुकामोहं, पग्गण्हिं वतसिद्धिया [पुत्तोम्हि हितसिद्धिया (स्या॰)]॥
२०.
‘‘सुवण्णवण्णं सम्बुद्धं, गच्छन्तं अन्तरापणे।
बुद्धरंसीहि फुट्ठोस्मि [बुद्धरंस्याभिफुट्ठोम्हि (सी॰), बुद्धरंसाभिघुट्ठोस्मि (क॰)], पूजेसिं द्विपदुत्तमं॥
२१.
‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, यं पुप्फमभिपूजयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
२२.
‘‘इतो तेरसकप्पम्हि, पञ्च सुसभसम्मता।
सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला॥
२३.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पञ्चहत्थियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पञ्चहत्थियत्थेरस्सापदानं चतुत्थम्।
५. इसिमुग्गदायकत्थेरअपदानम्
२४.
‘‘उदेन्तं सतरंसिंव, पीतरंसिंव [सितरंसिंव (सी॰)] भाणुमम्।
ककुधं विलसन्तंव, पदुमुत्तरनायकं॥
२५.
‘‘इसिमुग्गानि पिसित्वा [इसिसुग्गानि पिंसेत्वा (सी॰), इसिमुग्गं निमन्तेत्वा (स्या॰)], मधुखुद्दे अनीळके।
पासादेव ठितो सन्तो, अदासिं लोकबन्धुनो॥
२६.
‘‘अट्ठसतसहस्सानि, अहेसुं बुद्धसावका।
सब्बेसं पत्तपूरेन्तं [पत्तपूरं तं (सी॰)], ततो चापि बहुत्तरं॥
२७.
‘‘तेन चित्तप्पसादेन, सुक्कमूलेन चोदितो।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
२८.
‘‘चत्तालीसम्हि सहस्से, कप्पानं अट्ठतिंस ते।
इसिमुग्गसनामा [महिसमन्तनामा (स्या॰)] ते, चक्कवत्ती महब्बला॥
२९.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा इसिमुग्गदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
इसिमुग्गदायकत्थेरस्सापदानं पञ्चमम्।
६. बोधिउपट्ठाकत्थेरअपदानम्
३०.
‘‘नगरे रम्मवतिया, आसिं मुरजवादको।
निच्चुपट्ठानयुत्तोम्हि, गतोहं बोधिमुत्तमं॥
३१.
‘‘सायं पातं उपट्ठित्वा, सुक्कमूलेन चोदितो।
अट्ठारसकप्पसते, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
३२.
‘‘पन्नरसे कप्पसते, इतो आसिं जनाधिपो।
मुरजो [दमथो (स्या॰)] नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो॥
३३.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा बोधिउपट्ठाको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
बोधिउपट्ठाकत्थेरस्सापदानं छट्ठम्।
७. एकचिन्तिकत्थेरअपदानम्
३४.
‘‘यदा देवो [देवा (क॰)] देवकाया, चवते [चवन्ति (क॰)] आयुसङ्खया।
तयो सद्दा निच्छरन्ति, देवानं अनुमोदतं॥
३५.
‘इतो भो सुगतिं गच्छ, मनुस्सानं सहब्यतम्।
मनुस्सभूतो सद्धम्मे, लभ सद्धं अनुत्तरं॥
३६.
‘‘‘सा ते सद्धा निविट्ठास्स, मूलजाता पतिट्ठिता।
यावजीवं असंहीरा, सद्धम्मे सुप्पवेदिते॥
३७.
‘‘‘कायेन कुसलं कत्वा, वाचाय कुसलं बहुम्।
मनसा कुसलं कत्वा, अब्यापज्जं [अब्यापज्झं (स्या॰), अप्पमाणं (इतिवुत्तके ८३)] निरूपधिं॥
३८.
‘‘‘ततो ओपधिकं पुञ्ञं, कत्वा दानेन तं बहुम्।
अञ्ञेपि मच्चे सद्धम्मे, ब्रह्मचरिये निवेसय’॥
३९.
‘‘इमाय अनुकम्पाय, देवा देवं यदा विदू।
चवन्तं अनुमोदन्ति, एहि देव पुनप्पुनं [देवपुरं पुन (स्या॰)]॥
४०.
‘‘संवेगो मे [संविग्गोहं (स्या॰)] तदा आसि, देवसङ्घे समागते।
कंसु नाम अहं योनिं, गमिस्सामि इतो चुतो॥
४१.
‘‘मम संवेगमञ्ञाय, समणो भावितिन्द्रियो।
ममुद्धरितुकामो सो, आगच्छि मम सन्तिकं॥
४२.
‘‘सुमनो नाम नामेन, पदुमुत्तरसावको।
अत्थधम्मानुसासित्वा, संवेजेसि ममं तदा॥
४३.
‘‘तस्साहं वचनं सुत्वा, बुद्धे चित्तं पसादयिम्।
तं धीरं अभिवादेत्वा, तत्थ कालंकतो अहं॥
४४.
‘‘उपपज्जिं स [उपपज्जिस्सं (सी॰)] तत्थेव, सुक्कमूलेन चोदितो।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
४५.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा एकचिन्तिको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
एकचिन्तिकत्थेरस्सापदानं सत्तमम्।
८. तिकण्णिपुप्फियत्थेरअपदानम्
४६.
‘‘देवभूतो अहं सन्तो, अच्छराहि पुरक्खतो।
पुब्बकम्मं सरित्वान, बुद्धसेट्ठं अनुस्सरिं॥
४७.
‘‘तिकण्णिपुप्फं [किंकणिपुप्फं (क॰)] पग्गय्ह, सकं चित्तं पसादयिम्।
बुद्धम्हि अभिरोपेसिं, विपस्सिम्हि नरासभे॥
४८.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं पुप्फमभिपूजयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
४९.
‘‘तेसत्ततिम्हितो कप्पे, चतुरासुं रमुत्तमा।
सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला॥
५०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा तिकण्णिपुप्फियो [किंकणिकपुप्फियो (क॰)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
तिकण्णिपुप्फियत्थेरस्सापदानं अट्ठमम्।
९. एकचारियत्थेरअपदानम्
५१.
‘‘तावतिंसेसु देवेसु, महाघोसो तदा अहु।
बुद्धो च लोके निब्बाति, मयञ्चम्ह सरागिनो॥
५२.
‘‘तेसं संवेगजातानं, सोकसल्लसमङ्गिनम्।
सबलेन उपत्थद्धो, अगमं बुद्धसन्तिकं॥
५३.
‘‘मन्दारवं गहेत्वान, सङ्गीति [सण्हितं (सी॰), सङ्गितं (स्या॰)] अभिनिम्मितम्।
परिनिब्बुतकालम्हि, बुद्धस्स अभिरोपयिं॥
५४.
‘‘सब्बे देवानुमोदिंसु, अच्छरायो च मे तदा।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
५५.
‘‘सट्ठिकप्पसहस्सम्हि, इतो सोळस ते जना।
महामल्लजना नाम, चक्कवत्ती महब्बला॥
५६.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा एकचारियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
एकचारियत्थेरस्सापदानं नवमम्।
१०. तिवण्टिपुप्फियत्थेरअपदानम्
५७.
‘‘अभिभूतं पनिज्झन्ति [अभिभूतोपनिज्झन्ति (सी॰)], सब्बे सङ्गम्म ते ममं [अभिभुं थेरं पनिज्झाम, सब्बे सङ्गम्म ते मयं (स्या॰)]।
तेसं निज्झायमानानं, परिळाहो अजायथ॥
५८.
‘‘सुनन्दो नाम नामेन, बुद्धस्स सावको तदा।
धम्मदस्सिस्स मुनिनो, आगच्छि मम सन्तिकं॥
५९.
‘‘ये मे बद्धचरा आसुं, ते मे पुप्फं अदुं तदा।
ताहं पुप्फं गहेत्वान, सावके अभिरोपयिं॥
६०.
‘‘सोहं कालंकतो तत्थ, पुनापि उपपज्जहम्।
अट्ठारसे कप्पसते, विनिपातं न गच्छहं॥
६१.
‘‘तेरसेतो कप्पसते, अट्ठासुं धूमकेतुनो।
सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला॥
६२.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा तिवण्टिपुप्फियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
तिवण्टिपुप्फियत्थेरस्सापदानं दसमम्।
कुटजपुप्फियवग्गो एकूनवीसतिमो।
तस्सुद्दानं –
कुटजो बन्धुजीवी च, कोटुम्बरिकहत्थियो।
इसिमुग्गो च बोधि च, एकचिन्ती तिकण्णिको।
एकचारी तिवण्टि च, गाथा द्वासट्ठि कित्तिताति॥