१३. सेरेय्यवग्गो
१. सेरेय्यकत्थेरअपदानम्
१.
‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू।
अब्भोकासे ठितो सन्तो, अद्दसं लोकनायकं॥
२.
‘‘सीहं यथा वनचरं, ब्यग्घराजंव नित्तसम्।
तिधापभिन्नमातङ्गं, कुञ्जरंव महेसिनं॥
३.
‘‘सेरेय्यकं गहेत्वान, आकासे उक्खिपिं [निक्खिपिं (क॰)] अहम्।
बुद्धस्स आनुभावेन, परिवारेन्ति सब्बसो [सब्बतो (सी॰)]॥
४.
‘‘अधिट्ठहि महावीरो, सब्बञ्ञू लोकनायको।
समन्ता पुप्फच्छदना, ओकिरिंसु नरासभं॥
५.
‘‘ततो सा पुप्फकञ्चुका, अन्तोवण्टा बहिमुखा।
सत्ताहं छदनं कत्वा, ततो अन्तरधायथ॥
६.
‘‘तञ्च अच्छरियं दिस्वा, अब्भुतं लोमहंसनम्।
बुद्धे चित्तं पसादेसिं, सुगते लोकनायके॥
७.
‘‘तेन चित्तप्पसादेन, सुक्कमूलेन चोदितो।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
८.
‘‘पन्नरससहस्सम्हि , कप्पानं पञ्चवीसति।
वीतमला [चित्तमाला (सी॰), विलामाला (स्या॰)] समाना च, चक्कवत्ती महब्बला॥
९.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।
छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा सेरेय्यको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
सेरेय्यकत्थेरस्सापदानं पठमम्।
२. पुप्फथूपियत्थेरअपदानम्
१०.
‘‘हिमवन्तस्साविदूरे , कुक्कुरो नाम [कुक्कुटो नाम (सी॰)] पब्बतो।
वेमज्झे तस्स वसति, ब्राह्मणो मन्तपारगू॥
११.
‘‘पञ्च सिस्ससहस्सानि, परिवारेन्ति मं सदा।
पुब्बुट्ठायी च ते आसुं, मन्तेसु च विसारदा॥
१२.
‘‘बुद्धो लोके समुप्पन्नो, तं विजानाथ नो भवम्।
असीतिब्यञ्जनानस्स, बात्तिंसवरलक्खणा॥
१३.
‘‘ब्यामप्पभो जिनवरो, आदिच्चोव विरोचति।
सिस्सानं वचनं सुत्वा, ब्राह्मणो मन्तपारगू॥
१४.
‘‘अस्समा अभिनिक्खम्म, दिसं पुच्छति सिस्सके [ब्राह्मणो (स्या॰)]।
यम्हि देसे महावीरो, वसति लोकनायको॥
१५.
‘‘ताहं दिसं नमस्सिस्सं, जिनं अप्पटिपुग्गलम्।
उदग्गचित्तो सुमनो, पूजेसिं तं तथागतं॥
१६.
‘‘एथ सिस्सा गमिस्साम, दक्खिस्साम तथागतम्।
वन्दित्वा सत्थुनो पादे, सोस्साम जिनसासनं॥
१७.
‘‘एकाहं अभिनिक्खम्म, ब्याधिं पटिलभिं अहम्।
ब्याधिना पीळितो सन्तो, सालं वासयितुं गमिं॥
१८.
‘‘सब्बे सिस्से समानेत्वा, अपुच्छिं ते तथागतम्।
कीदिसं लोकनाथस्स, गुणं परमबुद्धिनो॥
१९.
‘‘ते मे पुट्ठा वियाकंसु, यथा दस्साविनो तथा।
सक्कच्चं बुद्धसेट्ठं तं, देसेसुं [दस्सेसुं (सी॰ स्या॰)] मम सम्मुखा॥
२०.
‘‘तेसाहं वचनं सुत्वा, सकं चित्तं पसादयिम्।
पुप्फेहि थूपं कत्वान, तत्थ कालङ्कतो अहं॥
२१.
‘‘ते मे सरीरं झापेत्वा, अगमुं बुद्धसन्तिकम्।
अञ्जलिं पग्गहेत्वान, सत्थारमभिवादयुं॥
२२.
‘‘पुप्फेहि थूपं कत्वान, सुगतस्स महेसिनो।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जहं॥
२३.
‘‘चत्तालीससहस्सम्हि , कप्पे सोळस खत्तिया।
नामेनग्गिसमा नाम, चक्कवत्ती महब्बला॥
२४.
‘‘वीसकप्पसहस्सम्हि, राजानो चक्कवत्तिनो।
घतासनसनामाव, अट्ठत्तिंस महीपती॥
२५.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पुप्फथूपियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पुप्फथूपियत्थेरस्सापदानं दुतियम्।
३. पायसदायकत्थेरअपदानम्
२६.
‘‘सुवण्णवण्णो सम्बुद्धो, बात्तिंसवरलक्खणो।
पवना [पधानो (क॰)] अभिनिक्खन्तो, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो [सुवण्णवण्णं …पे॰… पुरक्खतं-एवं दुतियन्तवसेन सी॰ स्या॰ पोत्थकेसु दिस्सति]॥
२७.
‘‘महच्चा [सहत्था (स्या॰ क॰)] कंसपातिया, वड्ढेत्वा पायसं [पायासं (स्या॰ क॰)] अहम्।
आहुतिं यिट्ठुकामो सो, उपनेसिं बलिं अहं॥
२८.
‘‘भगवा तम्हि समये, लोकजेट्ठो नरासभो।
चङ्कमं सुसमारूळ्हो, अम्बरे अनिलायने॥
२९.
‘‘तञ्च अच्छरियं दिस्वा, अब्भुतं लोमहंसनम्।
ठपयित्वा कंसपातिं, विपस्सिं अभिवादयिं॥
३०.
‘‘तुवं देवोसि [बुद्धोसि (स्या॰)] सब्बञ्ञू, सदेवे सहमानुसे।
अनुकम्पं उपादाय, पटिगण्ह महामुनि॥
३१.
‘‘पटिग्गहेसि भगवा, सब्बञ्ञू लोकनायको।
मम सङ्कप्पमञ्ञाय, सत्था लोके महामुनि [अनुत्तरो (स्या॰)]॥
३२.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं दानमददिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, पायसस्स [पायासस्स (स्या॰ क॰)] इदं फलं॥
३३.
‘‘एकतालीसितो कप्पे, बुद्धो नामासि खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
३४.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पायसदायको [पायासदायको (स्या॰ क॰)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पायसदायकत्थेरस्सापदानं ततियम्।
४. गन्धोदकियत्थेरअपदानम्
३५.
‘‘निसज्ज पासादवरे, विपस्सिं अद्दसं जिनम्।
ककुधं विलसन्तंव, सब्बञ्ञुं तमनासकं [सब्बञ्ञुत्तमनायकं (स्या॰), सब्बञ्ञुतमनासवं (क॰)]॥
३६.
‘‘पासादस्साविदूरे च, गच्छति लोकनायको।
पभा निद्धावते तस्स, यथा च सतरंसिनो॥
३७.
‘‘गन्धोदकञ्च पग्गय्ह, बुद्धसेट्ठं समोकिरिम्।
तेन चित्तप्पसादेन, तत्थ कालङ्कतो अहं॥
३८.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं गन्धोदकमाकिरिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
३९.
‘‘एकत्तिंसे इतो कप्पे, सुगन्धो नाम खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
४०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा गन्धोदकियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
गन्धोदकियत्थेरस्सापदानं चतुत्थम्।
५. सम्मुखाथविकत्थेरअपदानम्
४१.
‘‘जायमाने विपस्सिम्हि, निमित्तं ब्याकरिं अहम्।
‘निब्बापयिञ्च [निब्बापयं च (सी॰ स्या॰), निब्बापयन्तो (?)] जनतं, बुद्धो लोके भविस्सति॥
४२.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, दससहस्सि कम्पति।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४३.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, आलोको विपुलो अहु।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४४.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, सरितायो न सन्दयुं [सन्दिसुं (सी॰ स्या॰)]।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४५.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, अवीचग्गि न पज्जलि।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४६.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, पक्खिसङ्घो न संचरि।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४७.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, वातक्खन्धो न वायति।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४८.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, सब्बरतनानि जोतयुं [जोतिसुं (सी॰ स्या॰)]।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
४९.
‘‘‘यस्मिञ्च जायमानस्मिं, सत्तासुं पदविक्कमा।
सो दानि भगवा सत्था, धम्मं देसेति चक्खुमा॥
५०.
‘‘‘जातमत्तो च सम्बुद्धो, दिसा सब्बा विलोकयि।
वाचासभिमुदीरेसि, एसा बुद्धान धम्मता’॥
५१.
‘‘संवेजयित्वा जनतं, थवित्वा लोकनायकम्।
सम्बुद्धं अभिवादेत्वा, पक्कामिं पाचिनामुखो॥
५२.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं बुद्धमभिथोमयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, थोमनाय इदं फलं॥
५३.
‘‘इतो नवुतिकप्पम्हि, सम्मुखाथविकव्हयो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५४.
‘‘पथवीदुन्दुभि नाम [दुद्दसि नाम (क॰)], एकूननवुतिम्हितो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५५.
‘‘अट्ठासीतिम्हितो कप्पे, ओभासो नाम खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५६.
‘‘सत्तासीतिम्हितो कप्पे, सरितच्छेदनव्हयो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५७.
‘‘अग्गिनिब्बापनो नाम, कप्पानं छळसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५८.
‘‘गतिपच्छेदनो नाम, कप्पानं पञ्चसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
५९.
‘‘राजा वातसमो नाम, कप्पानं चुल्लसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
६०.
‘‘रतनपज्जलो नाम, कप्पानं तेअसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
६१.
‘‘पदविक्कमनो नाम, कप्पानं द्वेअसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
६२.
‘‘राजा विलोकनो नाम, कप्पानं एकसीतिया।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
६३.
‘‘गिरसारोति नामेन, कप्पेसीतिम्हि खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
६४.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा सम्मुखाथविको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
सम्मुखाथविकत्थेरस्सापदानं पञ्चमम्।
६. कुसुमासनियत्थेरअपदानम्
६५.
‘‘नगरे धञ्ञवतिया, अहोसिं ब्राह्मणो तदा।
लक्खणे इतिहासे च, सनिघण्डुसकेटुभे॥
६६.
‘‘पदको वेय्याकरणो, निमित्तकोविदो अहम्।
मन्ते च सिस्से वाचेसिं, तिण्णं वेदान पारगू॥
६७.
‘‘पञ्च उप्पलहत्थानि, पिट्ठियं ठपितानि मे।
आहुतिं यिट्ठुकामोहं, पितुमातुसमागमे॥
६८.
‘‘तदा विपस्सी भगवा, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो।
ओभासेन्तो दिसा सब्बा, आगच्छति नरासभो॥
६९.
‘‘आसनं पञ्ञपेत्वान, निमन्तेत्वा महामुनिम्।
सन्थरित्वान तं पुप्फं, अभिनेसिं सकं घरं॥
७०.
‘‘यं मे अत्थि सके गेहे, आमिसं पच्चुपट्ठितम्।
ताहं बुद्धस्स पादासिं, पसन्नो सेहि पाणिभि॥
७१.
‘‘भुत्ताविं कालमञ्ञाय, पुप्फहत्थमदासहम्।
अनुमोदित्वान सब्बञ्ञू, पक्कामि उत्तरामुखो॥
७२.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं पुप्फमददिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, पुप्फदानस्सिदं फलं॥
७३.
‘‘अनन्तरं इतो कप्पे, राजाहुं वरदस्सनो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
७४.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा कुसुमासनियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
कुसुमासनियत्थेरस्सापदानं छट्ठम्।
७. फलदायकत्थेरअपदानम्
७५.
‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू।
हिमवन्तस्साविदूरे, वसामि अस्समे अहं॥
७६.
‘‘अग्गिहुत्तञ्च मे अत्थि, पुण्डरीकफलानि च।
पुटके निक्खिपित्वान, दुमग्गे लग्गितं मया॥
७७.
‘‘पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो।
ममुद्धरितुकामो सो, भिक्खन्तो ममुपागमि॥
७८.
‘‘पसन्नचित्तो सुमनो, फलं बुद्धस्सदासहम्।
वित्तिसञ्जननो मय्हं, दिट्ठधम्मसुखावहो॥
७९.
‘‘सुवण्णवण्णो सम्बुद्धो, आहुतीनं पटिग्गहो।
अन्तलिक्खे ठितो सत्था, इमं गाथं अभासथ॥
८०.
‘‘‘इमिना फलदानेन, चेतनापणिधीहि च।
कप्पानं सतसहस्सं, दुग्गतिं नुपपज्जसि’॥
८१.
‘‘तेनेव सुक्कमूलेन, अनुभोत्वान सम्पदा।
पत्तोम्हि अचलं ठानं, हित्वा जयपराजयं॥
८२.
‘‘इतो सत्तसते कप्पे, राजा आसिं सुमङ्गलो।
सत्तरतनसम्पन्नो चक्कवत्ती महब्बलो॥
८३.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा फलदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
फलदायकत्थेरस्सापदानं सत्तमम्।
८. ञाणसञ्ञिकत्थेरअपदानम्
८४.
‘‘पब्बते हिमवन्तम्हि, वसामि पब्बतन्तरे।
पुलिनं सोभनं दिस्वा, बुद्धसेट्ठं अनुस्सरिं॥
८५.
‘‘ञाणे उपनिधा नत्थि, सङ्खारं [सङ्गामं (सी॰ स्या॰), सङ्खातं (थेरगाथा अट्ठ॰)] नत्थि सत्थुनो।
सब्बधम्मं अभिञ्ञाय, ञाणेन अधिमुच्चति॥
८६.
‘‘नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम।
ञाणेन ते समो नत्थि, यावता ञाणमुत्तमं॥
८७.
‘‘ञाणे चित्तं पसादेत्वा, कप्पं सग्गम्हि मोदहम्।
अवसेसेसु कप्पेसु, कुसलं चरितं [करितं (सी॰ स्या॰), किरियं (क॰)] मया॥
८८.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं सञ्ञमलभिं तदा।
दुग्गतिं नाभिजानामि, ञाणसञ्ञायिदं फलं॥
८९.
‘‘इतो सत्ततिकप्पम्हि [तेसत्ततिकप्पे (सी॰ स्या॰)], एको पुलिनपुप्फियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
९०.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा ञाणसञ्ञिको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
ञाणसञ्ञिकत्थेरस्सापदानं अट्ठमम्।
९. गण्ठिपुप्फियत्थेरअपदानम्
९१.
‘‘सुवण्णवण्णो सम्बुद्धो, विपस्सी दक्खिणारहो।
पुरक्खतो सावकेहि, आरामा अभिनिक्खमि॥
९२.
‘‘दिस्वानहं बुद्धसेट्ठं, सब्बञ्ञुं तमनासकम्।
पसन्नचित्तो सुमनो, गण्ठिपुप्फं [गतमग्गं (स्या॰ क॰)] अपूजयिं॥
९३.
‘‘तेन चित्तप्पसादेन, द्विपदिन्दस्स तादिनो।
हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, पुन वन्दिं तथागतं॥
९४.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
९५.
‘‘एकतालीसितो कप्पे, चरणो नाम खत्तियो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
९६.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा गण्ठिपुप्फियो [गन्धपुप्फियो (स्या॰ क॰)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
गण्ठिपुप्फियत्थेरस्सापदानं नवमम्।
१०. पदुमपूजकत्थेरअपदानम्
९७.
‘‘हिमवन्तस्साविदूरे , गोतमो नाम पब्बतो।
नानारुक्खेहि सञ्छन्नो, महाभूतगणालयो॥
९८.
‘‘वेमज्झम्हि च तस्सासि, अस्समो अभिनिम्मितो।
पुरक्खतो ससिस्सेहि, वसामि अस्समे अहं॥
९९.
‘‘आयन्तु मे सिस्सगणा, पदुमं आहरन्तु मे।
बुद्धपूजं करिस्सामि, द्विपदिन्दस्स तादिनो॥
१००.
‘‘एवन्ति ते पटिस्सुत्वा, पदुमं आहरिंसु मे।
तथा निमित्तं कत्वाहं, बुद्धस्स अभिरोपयिं॥
१०१.
‘‘सिस्से तदा समानेत्वा, साधुकं अनुसासहम्।
मा खो तुम्हे पमज्जित्थ, अप्पमादो सुखावहो॥
१०२.
‘‘एवं समनुसासित्वा, ते सिस्से वचनक्खमे।
अप्पमादगुणे युत्तो, तदा कालङ्कतो अहं॥
१०३.
‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिम्।
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
१०४.
‘‘एकपञ्ञासकप्पम्हि, राजा आसिं जलुत्तमो।
सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो॥
१०५.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
इत्थं सुदं आयस्मा पदुमपूजको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति।
पदुमपूजकत्थेरस्सापदानं दसमम्।
सेरेय्यवग्गो तेरसमो।
तस्सुद्दानं –
सेरेय्यको पुप्फथूपि, पायसो गन्धथोमको।
आसनि फलसञ्ञी च, गण्ठिपदुमपुप्फियो।
पञ्चुत्तरसता गाथा, गणिता अत्थदस्सिभि॥