१८. चत्तालीसनिपातो

१८. चत्तालीसनिपातो

१. महाकस्सपत्थेरगाथा

१०५४.
‘‘न गणेन पुरक्खतो चरे, विमनो होति समाधि दुल्लभो।
नानाजनसङ्गहो दुखो, इति दिस्वान गणं न रोचये॥
१०५५.
‘‘न कुलानि उपब्बजे मुनि, विमनो होति समाधि दुल्लभो।
सो उस्सुक्को रसानुगिद्धो, अत्थं रिञ्चति यो सुखावहो॥
१०५६.
‘‘पङ्कोति हि नं अवेदयुं, यायं वन्दनपूजना कुलेसु।
सुखुमं सल्ल दुरुब्बहं, सक्कारो कापुरिसेन दुज्जहो॥
१०५७.
‘‘सेनासनम्हा ओरुय्ह, नगरं पिण्डाय पाविसिम्।
भुञ्जन्तं पुरिसं कुट्ठिं, सक्कच्चं तं उपट्ठहिं॥
१०५८.
‘‘सो मे [तं (सी॰ क॰)] पक्केन हत्थेन, आलोपं उपनामयि।
आलोपं पक्खिपन्तस्स, अङ्गुलि चेत्थ [पेत्थ (सी॰ क॰)] छिज्जथ॥
१०५९.
‘‘कुट्टमूलञ्च [कुड्डमूलञ्च (सी॰ स्या॰)] निस्साय, आलोपं तं अभुञ्जिसम्।
भुञ्जमाने वा भुत्ते वा, जेगुच्छं मे न विज्जति॥
१०६०.
‘‘उत्तिट्ठपिण्डो आहारो, पूतिमुत्तञ्च ओसधम्।
सेनासनं रुक्खमूलं, पंसुकूलञ्च चीवरम्।
यस्सेते अभिसम्भुत्वा [अभिभुञ्जति (?)], स वे चातुद्दिसो नरो॥
१०६१.
‘‘यत्थ एके विहञ्ञन्ति, आरुहन्ता सिलुच्चयम्।
तस्स बुद्धस्स दायादो, सम्पजानो पतिस्सतो।
इद्धिबलेनुपत्थद्धो , कस्सपो अभिरूहति॥
१०६२.
‘‘पिण्डपातपटिक्कन्तो , सेलमारुय्ह कस्सपो।
झायति अनुपादानो, पहीनभयभेरवो॥
१०६३.
‘‘पिण्डपातपटिक्कन्तो, सेलमारुय्ह कस्सपो।
झायति अनुपादानो, डय्हमानेसु निब्बुतो॥
१०६४.
‘‘पिण्डपातपटिक्कन्तो, सेलमारुय्ह कस्सपो।
झायति अनुपादानो, कतकिच्चो अनासवो॥
१०६५.
‘‘करेरिमालावितता , भूमिभागा मनोरमा।
कुञ्जराभिरुदा रम्मा, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०६६.
‘‘नीलब्भवण्णा रुचिरा, वारिसीता सुचिन्धरा।
इन्दगोपकसञ्छन्ना, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०६७.
‘‘नीलब्भकूटसदिसा, कूटागारवरूपमा।
वारणाभिरुदा रम्मा, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०६८.
‘‘अभिवुट्ठा रम्मतला, नगा इसिभि सेविता।
अब्भुन्नदिता सिखीहि, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०६९.
‘‘अलं झायितुकामस्स, पहितत्तस्स मे सतो।
अलं मे अत्थकामस्स [अत्तकामस्स (?)], पहितत्तस्स भिक्खुनो॥
१०७०.
‘‘अलं मे फासुकामस्स, पहितत्तस्स भिक्खुनो।
अलं मे योगकामस्स, पहितत्तस्स तादिनो॥
१०७१.
‘‘उमापुप्फेन समाना, गगनावब्भछादिता।
नानादिजगणाकिण्णा , ते सेला रमयन्ति मं॥
१०७२.
‘‘अनाकिण्णा गहट्ठेहि, मिगसङ्घनिसेविता।
नानादिजगणाकिण्णा, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०७३.
‘‘अच्छोदिका पुथुसिला, गोनङ्गुलमिगायुता।
अम्बुसेवालसञ्छन्ना, ते सेला रमयन्ति मं॥
१०७४.
‘‘न पञ्चङ्गिकेन तुरियेन, रति मे होति तादिसी।
यथा एकग्गचित्तस्स, सम्मा धम्मं विपस्सतो॥
१०७५.
‘‘कम्मं बहुकं न कारये, परिवज्जेय्य जनं न उय्यमे।
उस्सुक्को सो रसानुगिद्धो, अत्थं रिञ्चति यो सुखावहो॥
१०७६.
‘‘कम्मं बहुकं न कारये, परिवज्जेय्य अनत्तनेय्यमेतम्।
किच्छति कायो किलमति, दुक्खितो सो समथं न विन्दति॥
१०७७.
‘‘ओट्ठप्पहतमत्तेन, अत्तानम्पि न पस्सति।
पत्थद्धगीवो चरति, अहं सेय्योति मञ्ञति॥
१०७८.
‘‘असेय्यो सेय्यसमानं, बालो मञ्ञति अत्तानम्।
न तं विञ्ञू पसंसन्ति, पत्थद्धमानसं नरं॥
१०७९.
‘‘यो च सेय्योहमस्मीति, नाहं सेय्योति वा पन।
हीनो तंसदिसो [तीनोहं सदिसो (स्या॰)] वाति, विधासु न विकम्पति॥
१०८०.
‘‘पञ्ञवन्तं तथा तादिं, सीलेसु सुसमाहितम्।
चेतोसमथमनुत्तं, तञ्चे विञ्ञू पसंसरे॥
१०८१.
‘‘यस्स सब्रह्मचारीसु, गारवो नूपलब्भति।
आरका होति सद्धम्मा, नभतो पुथवी यथा॥
१०८२.
‘‘येसञ्च हिरि ओत्तप्पं, सदा सम्मा उपट्ठितम्।
विरूळ्हब्रह्मचरिया ते, तेसं खीणा पुनब्भवा॥
१०८३.
‘‘उद्धतो चपलो भिक्खु, पंसुकूलेन पारुतो।
कपीव सीहचम्मेन, न सो तेनुपसोभति॥
१०८४.
‘‘अनुद्धतो अचपलो, निपको संवुतिन्द्रियो।
सोभति पंसुकूलेन, सीहोव गिरिगब्भरे॥
१०८५.
‘‘एते सम्बहुला देवा, इद्धिमन्तो यसस्सिनो।
दसदेवसहस्सानि, सब्बे ते ब्रह्मकायिका॥
१०८६.
‘‘धम्मसेनापतिं वीरं, महाझायिं समाहितम्।
सारिपुत्तं नमस्सन्ता, तिट्ठन्ति पञ्जलीकता॥
१०८७.
‘‘‘नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम।
यस्स ते नाभिजानाम, यम्पि निस्साय झायति [झायसि (क॰ अट्ठ॰)]॥
१०८८.
‘‘‘अच्छेरं वत बुद्धानं, गम्भीरो गोचरो सको।
ये मयं नाभिजानाम, वालवेधिसमागता’॥
१०८९.
‘‘तं तथा देवकायेहि, पूजितं पूजनारहम्।
सारिपुत्तं तदा दिस्वा, कप्पिनस्स सितं अहु॥
१०९०.
‘‘यावता बुद्धखेत्तम्हि, ठपयित्वा महामुनिम्।
धुतगुणे विसिट्ठोहं, सदिसो मे न विज्जति॥
१०९१.
‘‘परिचिण्णो मया सत्था, कतं बुद्धस्स सासनम्।
ओहितो गरुको भारो, नत्थि दानि पुनब्भवो॥
१०९२.
‘‘न चीवरे न सयने, भोजने नुपलिम्पति।
गोतमो अनप्पमेय्यो, मुळालपुप्फं विमलंव।
अम्बुना नेक्खम्मनिन्नो, तिभवाभिनिस्सटो॥
१०९३.
‘‘सतिपट्ठानगीवो सो, सद्धाहत्थो महामुनि।
पञ्ञासीसो महाञाणी, सदा चरति निब्बुतो’’ति॥
… महाकस्सपो थेरो…।
चत्तालीसनिपातो निट्ठितो।
तत्रुद्दानं –
चत्तालीसनिपातम्हि, महाकस्सपसव्हयो।
एकोव थेरो गाथायो, चत्तासील दुवेपि चाति॥