२४. तण्हावग्गो
३३४.
मनुजस्स पमत्तचारिनो, तण्हा वड्ढति मालुवा विय।
सो प्लवती [प्लवति (सी॰ पी॰), पलवेती (क॰), उप्लवति (?)] हुरा हुरं, फलमिच्छंव वनस्मि वानरो॥
३३५.
यं एसा सहते जम्मी, तण्हा लोके विसत्तिका।
सोका तस्स पवड्ढन्ति, अभिवट्ठंव [अभिवड्ढंव (स्या॰), अभिवट्टंव (पी॰), अभिवुड्ढंव (क॰)] बीरणं॥
३३६.
यो चेतं सहते जम्मिं, तण्हं लोके दुरच्चयम्।
सोका तम्हा पपतन्ति, उदबिन्दुव पोक्खरा॥
३३७.
तं वो वदामि भद्दं वो, यावन्तेत्थ समागता।
तण्हाय मूलं खणथ, उसीरत्थोव बीरणम्।
मा वो नळंव सोतोव, मारो भञ्जि पुनप्पुनं॥
३३८.
यथापि मूले अनुपद्दवे दळ्हे, छिन्नोपि रुक्खो पुनरेव रूहति।
एवम्पि तण्हानुसये अनूहते, निब्बत्तती दुक्खमिदं पुनप्पुनं॥
३३९.
यस्स छत्तिंसति सोता, मनापसवना भुसा।
माहा [वाहा (सी॰ स्या॰ पी॰)] वहन्ति दुद्दिट्ठिं, सङ्कप्पा रागनिस्सिता॥
३४०.
सवन्ति सब्बधि सोता, लता उप्पज्ज [उब्भिज्ज (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)] तिट्ठति।
तञ्च दिस्वा लतं जातं, मूलं पञ्ञाय छिन्दथ॥
३४१.
सरितानि सिनेहितानि च, सोमनस्सानि भवन्ति जन्तुनो।
ते सातसिता सुखेसिनो, ते वे जातिजरूपगा नरा॥
३४२.
तसिणाय पुरक्खता पजा, परिसप्पन्ति ससोव बन्धितो [बाधितो (बहूसु)]।
संयोजनसङ्गसत्तका, दुक्खमुपेन्ति पुनप्पुनं चिराय॥
३४३.
तसिणाय पुरक्खता पजा, परिसप्पन्ति ससोव बन्धितो।
तस्मा तसिणं विनोदये, आकङ्खन्त [भिक्खू आकङ्खी (सी॰), भिक्खु आकङ्खं (स्या॰)] विरागमत्तनो॥
३४४.
यो निब्बनथो वनाधिमुत्तो, वनमुत्तो वनमेव धावति।
तं पुग्गलमेथ पस्सथ, मुत्तो बन्धनमेव धावति॥
३४५.
न तं दळ्हं बन्धनमाहु धीरा, यदायसं दारुजपब्बजञ्च [दारूजं बब्बजञ्च (सी॰ पी॰)]।
सारत्तरत्ता मणिकुण्डलेसु, पुत्तेसु दारेसु च या अपेक्खा॥
३४६.
एतं दळ्हं बन्धनमाहु धीरा, ओहारिनं सिथिलं दुप्पमुञ्चम्।
एतम्पि छेत्वान परिब्बजन्ति, अनपेक्खिनो कामसुखं पहाय॥
३४७.
ये रागरत्तानुपतन्ति सोतं, सयंकतं मक्कटकोव जालम्।
एतम्पि छेत्वान वजन्ति धीरा, अनपेक्खिनो सब्बदुक्खं पहाय॥
३४८.
मुञ्च पुरे मुञ्च पच्छतो, मज्झे मुञ्च भवस्स पारगू।
सब्बत्थ विमुत्तमानसो, न पुनं जातिजरं उपेहिसि॥
३४९.
वितक्कमथितस्स जन्तुनो, तिब्बरागस्स सुभानुपस्सिनो।
भिय्यो तण्हा पवड्ढति, एस खो दळ्हं [एस गाळ्हं (क॰)] करोति बन्धनं॥
३५०.
वितक्कूपसमे च [वितक्कूपसमेव (क॰)] यो रतो, असुभं भावयते सदा सतो।
एस [एसो (?)] खो ब्यन्ति काहिति, एस [एसो (?)] छेच्छति मारबन्धनं॥
३५१.
निट्ठङ्गतो असन्तासी, वीततण्हो अनङ्गणो।
अच्छिन्दि भवसल्लानि, अन्तिमोयं समुस्सयो॥
३५२.
वीततण्हो अनादानो, निरुत्तिपदकोविदो।
अक्खरानं सन्निपातं, जञ्ञा पुब्बापरानि च।
स वे ‘‘अन्तिमसारीरो, महापञ्ञो महापुरिसो’’ति वुच्चति॥
३५३.
सब्बाभिभू सब्बविदूहमस्मि, सब्बेसु धम्मेसु अनूपलित्तो।
सब्बञ्जहो तण्हक्खये विमुत्तो, सयं अभिञ्ञाय कमुद्दिसेय्यं॥
३५४.
सब्बदानं धम्मदानं जिनाति, सब्बरसं धम्मरसो जिनाति।
सब्बरतिं धम्मरति जिनाति, तण्हक्खयो सब्बदुक्खं जिनाति॥
३५५.
हनन्ति भोगा दुम्मेधं, नो च पारगवेसिनो।
भोगतण्हाय दुम्मेधो, हन्ति अञ्ञेव अत्तनं॥
३५६.
तिणदोसानि खेत्तानि, रागदोसा अयं पजा।
तस्मा हि वीतरागेसु, दिन्नं होति महप्फलं॥
३५७.
तिणदोसानि खेत्तानि, दोसदोसा अयं पजा।
तस्मा हि वीतदोसेसु, दिन्नं होति महप्फलं॥
३५८.
तिणदोसानि खेत्तानि, मोहदोसा अयं पजा।
तस्मा हि वीतमोहेसु, दिन्नं होति महप्फलं॥
३५९.
(तिणदोसानि खेत्तानि, इच्छादोसा अयं पजा।
तस्मा हि विगतिच्छेसु, दिन्नं होति महप्फलं॥) [( ) विदेसपोत्थकेसु नत्थि, अट्ठकथायम्पि न दिस्सति]
तिणदोसानि खेत्तानि, तण्हादोसा अयं पजा।
तस्मा हि वीततण्हेसु, दिन्नं होति महप्फलं॥
तण्हावग्गो चतुवीसतिमो निट्ठितो।