१. पठमअभिसन्दसुत्तम्
१०३७. ‘‘चत्तारोमे , भिक्खवे, पुञ्ञाभिसन्दा, कुसलाभिसन्दा, सुखस्साहारा। कतमे चत्तारो? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। अयं पठमो पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰…।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। अयं चतुत्थो पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो। इमे खो, भिक्खवे , चत्तारो पुञ्ञाभिसन्दा, कुसलाभिसन्दा, सुखस्साहारा।
‘‘इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि पुञ्ञाभिसन्देहि कुसलाभिसन्देहि समन्नागतस्स अरियसावकस्स न सुकरं पुञ्ञस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तको पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो’ति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महापुञ्ञक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छति।
‘‘सेय्यथापि, भिक्खवे, महासमुद्दे न सुकरं उदकस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तकानि उदकाळ्हकानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसतानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसहस्सानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसतसहस्सानी’ति वाति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महाउदकक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छति। एवमेव खो, भिक्खवे, इमेहि चतूहि पुञ्ञाभिसन्देहि कुसलाभिसन्देहि समन्नागतस्स अरियसावकस्स न सुकरं पुञ्ञस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तको पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो’ति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महापुञ्ञक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छती’’ति।
इदमवोच भगवा। इदं वत्वान सुगतो अथापरं एतदवोच सत्था –
‘‘महोदधिं अपरिमितं महासरं,
बहुभेरवं रतनगणानमालयम्।
नज्जो यथा नरगणसङ्घसेविता,
पुथू सवन्ती उपयन्ति सागरं॥
‘‘एवं नरं अन्नपानवत्थददं,
सेय्यानि पच्चत्थरणस्स [सज्जत्थरणस्स (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)] दायकम्।
पुञ्ञस्स धारा उपयन्ति पण्डितं,
नज्जो यथा वारिवहाव सागर’’न्ति॥ पठमम्।
२. दुतियअभिसन्दसुत्तम्
१०३८. ‘‘चत्तारोमे , भिक्खवे, पुञ्ञाभिसन्दा, कुसलाभिसन्दा, सुखस्साहारा। कतमे चत्तारो? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। अयं पठमो पुञ्ञाभिसन्दो कुसलाभिसन्दो सुखस्साहारो।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰…।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको विगतमलमच्छेरेन चेतसा अगारं अज्झावसति मुत्तचागो पयतपाणि वोस्सग्गरतो याचयोगो दानसंविभागरतो। अयं चतुत्थो पुञ्ञाभिसन्दो कुसलाभिसन्दो सुखस्साहारो । इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो पुञ्ञाभिसन्दा, कुसलाभिसन्दा, सुखस्साहारा।
‘‘इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि पुञ्ञाभिसन्देहि कुसलाभिसन्देहि समन्नागतस्स अरियसावकस्स न सुकरं पुञ्ञस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तको पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो , सुखस्साहारो’ति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महापुञ्ञक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छति।
‘‘सेय्यथापि, भिक्खवे, यत्थिमा महानदियो संसन्दन्ति समेन्ति, सेय्यथिदं – गङ्गा, यमुना, अचिरवती, सरभू, मही, तत्थ न सुकरं उदकस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तकानि उदकाळ्हकानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसतानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसहस्सानी’ति वा ‘एत्तकानि उदकाळ्हकसतसहस्सानी’ति वाति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महाउदकक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छति। एवमेव खो, भिक्खवे, इमेहि चतूहि पुञ्ञाभिसन्देहि कुसलाभिसन्देहि समन्नागतस्स अरियसावकस्स न सुकरं पुञ्ञस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तको पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो’ति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महापुञ्ञक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छती’’ति। इदमवोच भगवा…पे॰… सत्था –
‘‘महोदधिं अपरिमितं महासरं,
बहुभेरवं रतनगणानमालयम्।
नज्जो यथा नरगणसङ्घसेविता,
पुथू सवन्ती उपयन्ति सागरं॥
‘‘एवं नरं अन्नपानवत्थददं,
सेय्यानि पच्चत्थरणस्स दायकम्।
पुञ्ञस्स धारा उपयन्ति पण्डितं,
नज्जो यथा वारिवहाव सागर’’न्ति॥ दुतियम्।
३. ततियअभिसन्दसुत्तम्
१०३९. ‘‘चत्तारोमे, भिक्खवे, पुञ्ञाभिसन्दा, कुसलाभिसन्दा, सुखस्साहारा। कतमे चत्तारो? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। अयं पठमो पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰…।
‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अरियसावको पञ्ञवा होति उदयत्थगामिनिया पञ्ञाय समन्नागतो अरियाय निब्बेधिकाय सम्मा दुक्खक्खयगामिनिया। अयं चतुत्थो पुञ्ञाभिसन्दो कुसलाभिसन्दो सुखस्साहारो। इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो पुञ्ञाभिसन्दा कुसलाभिसन्दा सुखस्साहारा।
‘‘इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि पुञ्ञाभिसन्देहि कुसलाभिसन्देहि समन्नागतस्स अरियसावकस्स न सुकरं पुञ्ञस्स पमाणं गणेतुं – ‘एत्तको पुञ्ञाभिसन्दो, कुसलाभिसन्दो, सुखस्साहारो’ति। अथ खो असङ्ख्येय्यो अप्पमेय्यो महापुञ्ञक्खन्धो त्वेव सङ्ख्यं गच्छती’’ति। इदमवोच भगवा…पे॰… सत्था –
‘‘यो पुञ्ञकामो कुसले पतिट्ठितो,
भावेति मग्गं अमतस्स पत्तिया।
सो धम्मसाराधिगमो खये रतो,
न वेधति मच्चुराजागमनस्मि’’न्ति [मच्चुराजागमिस्सतीति (सी॰ पी॰), मच्चुजराकम्पिस्मिन्ति (क॰)]॥ ततियम्।
४. पठममहद्धनसुत्तम्
१०४०. ‘‘चतूहि , भिक्खवे, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको ‘अड्ढो महद्धनो महाभोगो’ति [महाभोगो महायसोति (स्या॰ पी॰ क॰)] वुच्चति।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति; धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको ‘अड्ढो महद्धनो महाभोगो’ति वुच्चती’’ति। चतुत्थम्।
५. दुतियमहद्धनसुत्तम्
१०४१. ‘‘चतूहि , भिक्खवे, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको ‘अड्ढो महद्धनो महाभोगो महायसो’ति वुच्चति।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको ‘अड्ढो महद्धनो महाभोगो महायसो’ति वुच्चती’’ति। पञ्चमम्।
६. सुद्धकसुत्तम्
१०४२. ‘‘चतूहि , भिक्खवे, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि …पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति। छट्ठम्।
७. नन्दियसुत्तम्
१०४३. कपिलवत्थुनिदानम्। एकमन्तं निसिन्नं खो नन्दियं सक्कं भगवा एतदवोच – ‘‘चतूहि खो, नन्दिय, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, नन्दिय, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, नन्दिय, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति। सत्तमम्।
८. भद्दियसुत्तम्
१०४४. कपिलवत्थुनिदानम्। एकमन्तं निसिन्नं खो भद्दियं सक्कं भगवा एतदवोच – ‘‘चतूहि खो, भद्दिय, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, भद्दिय, अरियसावको बुद्धे…पे॰… धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, भद्दिय, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति। अट्ठमम्।
९. महानामसुत्तम्
१०४५. कपिलवत्थुनिदानम्। एकमन्तं निसिन्नं खो महानामं सक्कं भगवा एतदवोच – ‘‘चतूहि खो, महानाम, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति…पे॰… सम्बोधिपरायणो’’।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, महानाम, अरियसावको बुद्धे…पे॰… धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, महानाम, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति। नवमम्।
१०. अङ्गसुत्तम्
१०४६. ‘‘चत्तारिमानि , भिक्खवे, सोतापत्तियङ्गानि। कतमानि चत्तारि? सप्पुरिससंसेवो, सद्धम्मस्सवनं, योनिसोमनसिकारो, धम्मानुधम्मप्पटिपत्ति – इमानि खो, भिक्खवे, चत्तारि सोतापत्तियङ्गानी’’ति। दसमम्।
सगाथकपुञ्ञाभिसन्दवग्गो पञ्चमो।
तस्सुद्दानं –
अभिसन्दा तयो वुत्ता, दुवे महद्धनेन च।
सुद्धं नन्दियं भद्दियं, महानामङ्गेन ते दसाति॥