०१ १ वेळुद्वारवग्गो

१. चक्कवत्तिराजसुत्तम्

९९७. सावत्थिनिदानम्। तत्र खो भगवा…पे॰… एतदवोच – ‘‘किञ्चापि, भिक्खवे, राजा चक्कवत्ती [चक्कवत्ति (स्या॰ कं॰ पी॰ क॰)] चतुन्नं दीपानं इस्सरियाधिपच्चं रज्जं कारेत्वा कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जति देवानं तावतिंसानं सहब्यतं, सो तत्थ नन्दने वने अच्छरासङ्घपरिवुतो दिब्बेहि च पञ्चहि कामगुणेहि समप्पितो समङ्गीभूतो परिचारेति, सो चतूहि धम्मेहि असमन्नागतो, अथ खो सो अपरिमुत्तोव [अपरिमुत्तो च (स्या॰ कं॰ क॰)] निरया अपरिमुत्तो तिरच्छानयोनिया अपरिमुत्तो पेत्तिविसया अपरिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता। किञ्चापि, भिक्खवे, अरियसावको पिण्डियालोपेन यापेति, नन्तकानि च धारेति, सो चतूहि धम्मेहि समन्नागतो, अथ खो सो परिमुत्तो [परिमुत्तो च (स्या॰ कं॰ क॰)] निरया परिमुत्तो तिरच्छानयोनिया परिमुत्तो पेत्तिविसया परिमुत्तो अपायदुग्गतिविनिपाता’’।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध , भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – ‘इतिपि सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो विज्जाचरणसम्पन्नो सुगतो लोकविदू अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथि सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवा’ति । धम्मे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – ‘स्वाक्खातो भगवता धम्मो सन्दिट्ठिको अकालिको एहिपस्सिको ओपनेय्यिको पच्चत्तं वेदितब्बो विञ्ञूही’ति। सङ्घे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – ‘सुप्पटिपन्नो भगवतो सावकसङ्घो, उजुप्पटिपन्नो भगवतो सावकसङ्घो, ञायप्पटिपन्नो भगवतो सावकसङ्घो, सामीचिप्पटिपन्नो भगवतो सावकसङ्घो, यदिदं – चत्तारि पुरिसयुगानि अट्ठ पुरिसपुग्गला, एस भगवतो सावकसङ्घो आहुनेय्यो पाहुनेय्यो दक्खिणेय्यो अञ्जलिकरणीयो अनुत्तरं पुञ्ञक्खेत्तं लोकस्सा’ति। अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि अच्छिद्देहि असबलेहि अकम्मासेहि भुजिस्सेहि विञ्ञुप्पसत्थेहि अपरामट्ठेहि समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि चतूहि धम्मेहि समन्नागतो होति। यो च, भिक्खवे, चतुन्नं दीपानं पटिलाभो, यो चतुन्नं धम्मानं पटिलाभो चतुन्नं दीपानं पटिलाभो चतुन्नं धम्मानं पटिलाभस्स कलं नाग्घति सोळसि’’न्ति। पठमम्।

२. ब्रह्मचरियोगधसुत्तम्

९९८. ‘‘चतूहि, भिक्खवे, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, भिक्खवे, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – ‘इतिपि सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो विज्जाचरणसम्पन्नो सुगतो लोकविदू अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथि सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवा’ति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेहि खो, भिक्खवे, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’ति।
इदमवोच भगवा। इदं वत्वान [वत्वा (सी॰ पी॰) एवमीदिसेसु ठानेसु] सुगतो अथापरं एतदवोच सत्था –
‘‘येसं सद्धा च सीलञ्च, पसादो धम्मदस्सनम्।
ते वे कालेन पच्चेन्ति, ब्रह्मचरियोगधं सुख’’न्ति॥ दुतियम्।

३. दीघावुउपासकसुत्तम्

९९९. एकं समयं भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन दीघावु उपासको आबाधिको होति दुक्खितो बाळ्हगिलानो। अथ खो दीघावु उपासको पितरं जोतिकं गहपतिं आमन्तेसि – ‘‘एहि त्वं, गहपति, येन भगवा तेनुपसङ्कम; उपसङ्कमित्वा मम वचनेन भगवतो पादे सिरसा वन्द – ‘दीघावु, भन्ते , उपासको आबाधिको होति दुक्खितो बाळ्हगिलानो। सो भगवतो पादे सिरसा वन्दती’ति। एवञ्च वदेहि – ‘साधु किर, भन्ते, भगवा येन दीघावुस्स उपासकस्स निवेसनं तेनुपसङ्कमतु अनुकम्पं उपादाया’’’ति। ‘‘एवं, ताता’’ति खो जोतिको गहपति दीघावुस्स उपासकस्स पटिस्सुत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो जोतिको गहपति भगवन्तं एतदवोच – ‘‘दीघावु, भन्ते, उपासको आबाधिको होति दुक्खितो बाळ्हगिलानो । सो भगवतो पादे सिरसा वन्दति। एवञ्च वदेति – ‘साधु किर, भन्ते, भगवा येन दीघावुस्स उपासकस्स निवेसनं तेनुपसङ्कमतु अनुकम्पं उपादाया’’’ति। अधिवासेसि भगवा तुण्हीभावेन।
अथ खो भगवा निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय येन दीघावुस्स उपासकस्स निवेसनं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। निसज्ज खो भगवा दीघावुं उपासकं एतदवोच – ‘‘कच्चि ते, दीघावु, खमनीयं, कच्चि यापनीयं? कच्चि दुक्खा वेदना पटिक्कमन्ति, नो अभिक्कमन्ति; पटिक्कमोसानं पञ्ञायति, नो अभिक्कमो’’ति? ‘‘न मे, भन्ते, खमनीयं, न यापनीयम्। बाळ्हा मे दुक्खा वेदना अभिक्कमन्ति, नो पटिक्कमन्ति; अभिक्कमोसानं पञ्ञायति, नो पटिक्कमो’’ति। ‘‘तस्मातिह ते, दीघावु, एवं सिक्खितब्बं – ‘बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो भविस्सामि – इतिपि सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो विज्जाचरणसम्पन्नो सुगतो लोकविदू अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथि सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो भविस्सामि अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि’। एवञ्हि ते, दीघावु, सिक्खितब्ब’’न्ति।
‘‘यानिमानि, भन्ते, भगवता चत्तारि सोतापत्तियङ्गानि देसितानि, संविज्जन्ते ते धम्मा मयि, अहञ्च तेसु धम्मेसु सन्दिस्सामि। अहञ्हि, भन्ते, बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेही’’ति । ‘‘तस्मातिह त्वं, दीघावु, इमेसु चतूसु सोतापत्तियङ्गेसु पतिट्ठाय छ विज्जाभागिये धम्मे उत्तरि भावेय्यासि। इध त्वं, दीघावु, सब्बसङ्खारेसु अनिच्चानुपस्सी विहराहि, अनिच्चे दुक्खसञ्ञी, दुक्खे अनत्तसञ्ञी पहानसञ्ञी विरागसञ्ञी निरोधसञ्ञीति। एवञ्हि ते, दीघावु, सिक्खितब्ब’’न्ति।
‘‘येमे, भन्ते, भगवता छ विज्जाभागिया धम्मा देसिता, संविज्जन्ते ते धम्मा मयि, अहञ्च तेसु धम्मेसु सन्दिस्सामि। अहञ्हि, भन्ते, सब्बसङ्खारेसु अनिच्चानुपस्सी विहरामि, अनिच्चे दुक्खसञ्ञी, दुक्खे अनत्तसञ्ञी पहानसञ्ञी विरागसञ्ञी निरोधसञ्ञी। अपि च मे, भन्ते, एवं होति – ‘मा हेवायं जोतिको गहपति ममच्चयेन विघातं आपज्जी’’’ति [आपज्जति (क॰)]। ‘‘मा त्वं, तात दीघावु, एवं मनसाकासि। इङ्घ त्वं, तात दीघावु, यदेव ते भगवा आह, तदेव त्वं साधुकं मनसि करोही’’ति।
अथ खो भगवा दीघावुं उपासकं इमिना ओवादेन ओवदित्वा उट्ठायासना पक्कामि। अथ खो दीघावु उपासको अचिरपक्कन्तस्स भगवतो कालमकासि। अथ खो सम्बहुला भिक्खू येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ना खो ते भिक्खू भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘यो सो, भन्ते, दीघावु नाम उपासको भगवता संखित्तेन ओवादेन ओवदितो सो कालङ्कतो। तस्स का गति, को अभिसम्परायो’’ति? ‘‘पण्डितो, भिक्खवे, दीघावु उपासको, पच्चपादि [अहोसि सच्चवादी (स्या॰ कं॰ पी॰ क॰)] धम्मस्सानुधम्मं, न च मं धम्माधिकरणं [न च धम्माधिकरणं (स्या॰ कं॰ पी॰ क॰)] विहेसेसि [विहेठेसि (इतिपि अञ्ञत्थ)]। दीघावु, भिक्खवे, उपासको पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा लोका’’ति। ततियम्।

४. पठमसारिपुत्तसुत्तम्

१०००. एकं समयं आयस्मा च सारिपुत्तो आयस्मा च आनन्दो सावत्थियं विहरन्ति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। अथ खो आयस्मा आनन्दो सायन्हसमयं पटिसल्लाना वुट्ठितो…पे॰… एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा आनन्दो आयस्मन्तं सारिपुत्तं एतदवोच – ‘‘कतिनं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, धम्मानं समन्नागमनहेतु एवमयं पजा भगवता ब्याकता सोतापन्ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा’’ति ? ‘‘चतुन्नं खो, आवुसो, धम्मानं समन्नागमनहेतु एवमयं पजा भगवता ब्याकता सोतापन्ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा’’।
‘‘कतमेसं चतुन्नं? इधावुसो, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। इमेसं खो, आवुसो, चतुन्नं धम्मानं समन्नागमनहेतु एवमयं पजा भगवता ब्याकता सोतापन्ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा’’ति। चतुत्थम्।

५. दुतियसारिपुत्तसुत्तम्

१००१. अथ खो आयस्मा सारिपुत्तो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो आयस्मन्तं सारिपुत्तं भगवा एतदवोच – ‘‘‘सोतापत्तियङ्गं, सोतापत्तियङ्ग’न्ति हिदं, सारिपुत्त, वुच्चति। कतमं नु खो सारिपुत्त, सोतापत्तियङ्ग’’न्ति? ‘‘सप्पुरिससंसेवो हि, भन्ते, सोतापत्तियङ्गं, सद्धम्मस्सवनं सोतापत्तियङ्गं, योनिसोमनसिकारो सोतापत्तियङ्गं, धम्मानुधम्मप्पटिपत्ति सोतापत्तियङ्ग’’न्ति। ‘‘साधु साधु, सारिपुत्त! सप्पुरिससंसेवो हि, सारिपुत्त, सोतापत्तियङ्गं, सद्धम्मस्सवनं सोतापत्तियङ्गं, योनिसोमनसिकारो सोतापत्तियङ्गं, धम्मानुधम्मप्पटिपत्ति सोतापत्तियङ्गं’’।
‘‘‘सोतो, सोतो’ति हिदं, सारिपुत्त, वुच्चति। कतमो नु खो, सारिपुत्त, सोतो’’ति? ‘‘अयमेव हि, भन्ते, अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो सोतो, सेय्यथिदं – सम्मादिट्ठि, सम्मासङ्कप्पो, सम्मावाचा, सम्माकम्मन्तो, सम्माआजीवो, सम्मावायामो, सम्मासति, सम्मासमाधी’’ति। ‘‘साधु साधु, सारिपुत्त! अयमेव हि, सारिपुत्त, अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो सोतो, सेय्यथिदं – सम्मादिट्ठि…पे॰… सम्मासमाधि’’।
‘‘‘सोतापन्नो , सोतापन्नो’ति हिदं, सारिपुत्त, वुच्चति। कतमो नु खो, सारिपुत्त, सोतापन्नो’’ति ? ‘‘यो हि, भन्ते, इमिना अरियेन अट्ठङ्गिकेन मग्गेन समन्नागतो अयं वुच्चति सोतापन्नो, स्वायं आयस्मा एवंनामो एवंगोत्तो’’ति। ‘‘साधु साधु, सारिपुत्त! यो हि, सारिपुत्त, इमिना अरियेन अट्ठङ्गिकेन मग्गेन समन्नागतो अयं वुच्चति सोतापन्नो, स्वायं आयस्मा एवंनामो एवंगोत्तो’’ति। पञ्चमम्।

६. थपतिसुत्तम्

१००२. सावत्थिनिदानम्। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू भगवतो चीवरकम्मं करोन्ति – ‘‘निट्ठितचीवरो भगवा तेमासच्चयेन चारिकं पक्कमिस्सती’’ति। तेन खो पन समयेन इसिदत्तपुराणा थपतयो साधुके पटिवसन्ति केनचिदेव करणीयेन। अस्सोसुं खो इसिदत्तपुराणा थपतयो – ‘‘सम्बहुला किर भिक्खू भगवतो चीवरकम्मं करोन्ति – ‘निट्ठितचीवरो भगवा तेमासच्चयेन चारिकं पक्कमिस्सती’’’ति।
अथ खो इसिदत्तपुराणा थपतयो मग्गे पुरिसं ठपेसुं – ‘‘यदा त्वं, अम्भो पुरिस, पस्सेय्यासि भगवन्तं आगच्छन्तं अरहन्तं सम्मासम्बुद्धं, अथ अम्हाकं आरोचेय्यासी’’ति। द्वीहतीहं ठितो खो सो पुरिसो अद्दस भगवन्तं दूरतोव आगच्छन्तम्। दिस्वान येन इसिदत्तपुराणा थपतयो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा इसिदत्तपुराणे थपतयो एतदवोच – ‘‘अयं सो, भन्ते, भगवा आगच्छति अरहं सम्मासम्बुद्धो। यस्स दानि कालं मञ्ञथा’’ति।
अथ खो इसिदत्तपुराणा थपतयो येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा भगवन्तं पिट्ठितो पिट्ठितो अनुबन्धिंसु। अथ खो भगवा मग्गा ओक्कम्म येन अञ्ञतरं रुक्खमूलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। इसिदत्तपुराणा थपतयो भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ना खो ते इसिदत्तपुराणा थपतयो भगवन्तं एतदवोचुं –
‘‘यदा मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘सावत्थिया कोसलेसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘सावत्थिया कोसलेसु चारिकं पक्कन्तो’ति , होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कोसलेहि मल्लेसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते , भगवन्तं सुणाम – ‘कोसलेहि मल्लेसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मल्लेहि वज्जीसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मल्लेहि वज्जीसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘वज्जीहि कासीसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते भगवन्तं सुणाम – ‘वज्जीहि कासीसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कासीहि मागधे चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कासीहि मागधे चारिकं पक्कन्तो’ति, होति अनप्पका नो तस्मिं समये अनत्तमनता होति अनप्पकं दोमनस्सं – ‘दूरे नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मागधेहि कासीसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति , होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मागधेहि कासीसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कासीहि वज्जीसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कासीहि वज्जीसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘वज्जीहि मल्लेसु चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘वज्जीहि मल्लेसु चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मल्लेहि कोसले चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘मल्लेहि कोसले चारिकं पक्कन्तो’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा’’’ति।
‘‘यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘कोसलेहि सावत्थिं चारिकं पक्कमिस्सती’ति, होति नो तस्मिं समये अत्तमनता होति सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा भविस्सती’ति। यदा पन मयं, भन्ते, भगवन्तं सुणाम – ‘सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे’ति, होति अनप्पका नो तस्मिं समये अत्तमनता होति अनप्पकं सोमनस्सं – ‘आसन्ने नो भगवा’’’ति।
‘‘तस्मातिह, थपतयो, सम्बाधो घरावासो रजापथो, अब्भोकासो पब्बज्जा। अलञ्च पन वो, थपतयो, अप्पमादाया’’ति। ‘‘अत्थि खो नो, भन्ते, एतम्हा सम्बाधा अञ्ञो सम्बाधो सम्बाधतरो चेव सम्बाधसङ्खाततरो चा’’ति। ‘‘कतमो पन वो, थपतयो, एतम्हा सम्बाधा अञ्ञो सम्बाधो सम्बाधतरो चेव सम्बाधसङ्खाततरो चा’’ति?
‘‘इध मयं, भन्ते, यदा राजा पसेनदि कोसलो उय्यानभूमिं निय्यातुकामो होति, ये ते रञ्ञो पसेनदिस्स कोसलस्स नागा ओपवय्हा ते कप्पेत्वा, या ता रञ्ञो पसेनदिस्स कोसलस्स पजापतियो पिया मनापा ता एकं पुरतो एकं पच्छतो निसीदापेम। तासं खो पन, भन्ते, भगिनीनं एवरूपो गन्धो होति, सेय्यथापि नाम गन्धकरण्डकस्स तावदेव विवरियमानस्स, यथा तं राजकञ्ञानं गन्धेन विभूसितानम्। तासं खो पन, भन्ते, भगिनीनं एवरूपो कायसम्फस्सो होति, सेय्यथापि नाम तूलपिचुनो वा कप्पासपिचुनो वा, यथा तं राजकञ्ञानं सुखेधितानम्। तस्मिं खो पन, भन्ते, समये नागोपि रक्खितब्बो होति, तापि भगिनियो रक्खितब्बा होन्ति, अत्तापि रक्खितब्बो होति। न खो पन मयं, भन्ते, अभिजानाम तासु भगिनीसु पापकं चित्तं उप्पादेता। अयं खो नो, भन्ते, एतम्हा सम्बाधा अञ्ञो सम्बाधो सम्बाधतरो चेव सम्बाधसङ्खाततरो चा’’ति।
‘‘तस्मातिह, थपतयो, सम्बाधो घरावासो रजापथो, अब्भोकासो पब्बज्जा। अलञ्च पन वो, थपतयो, अप्पमादाय। चतूहि खो, थपतयो, धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो।
‘‘कतमेहि चतूहि? इध, थपतयो, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… विगतमलमच्छेरेन चेतसा अज्झागारं वसति मुत्तचागो पयतपाणि वोस्सग्गरतो याचयोगो दानसंविभागरतो। इमेहि खो, थपतयो, चतूहि धम्मेहि समन्नागतो अरियसावको सोतापन्नो होति अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो।
‘‘तुम्हे खो, थपतयो, बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागता – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… यं खो पन किञ्चि कुले देय्यधम्मं सब्बं तं अप्पटिविभत्तं सीलवन्तेहि कल्याणधम्मेहि। तं किं मञ्ञथ, थपतयो, कतिविधा ते कोसलेसु मनुस्सा ये तुम्हाकं समसमा, यदिदं – दानसंविभागे’’ति? ‘‘लाभा नो, भन्ते, सुलद्धं नो, भन्ते! येसं नो भगवा एवं पजानाती’’ति। छट्ठम्।

७. वेळुद्वारेय्यसुत्तम्

१००३. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा कोसलेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं येन वेळुद्वारं नाम कोसलानं ब्राह्मणगामो तदवसरि। अस्सोसुं खो ते वेळुद्वारेय्यका ब्राह्मणगहपतिका – ‘‘समणो खलु, भो, गोतमो सक्यपुत्तो सक्यकुला पब्बजितो कोसलेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं वेळुद्वारं अनुप्पत्तो। तं खो पन भवन्तं गोतमं एवं कल्याणो कित्तिसद्दो अब्भुग्गतो – ‘इतिपि सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो विज्जाचरणसम्पन्नो सुगतो लोकविदू अनुत्तरो पुरिसदम्मसारथि सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवा [भगवाति (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰)]। सो इमं लोकं सदेवकं समारकं सब्रह्मकं सस्समणब्राह्मणिं पजं सदेवमनुस्सं सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा पवेदेति। सो धम्मं देसेति आदिकल्याणं मज्झेकल्याणं परियोसानकल्याणं सात्थं सब्यञ्जनं, केवलपरिपुण्णं परिसुद्धं ब्रह्मचरियं पकासेति’। साधु खो पन तथारूपानं अरहतं दस्सनं होती’’ति।
अथ खो ते वेळुद्वारेय्यका ब्राह्मणगहपतिका येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा अप्पेकच्चे भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे भगवता सद्धिं सम्मोदिंसु; सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे भगवतो सन्तिके नामगोत्तं सावेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे तुण्हीभूता एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ना खो ते वेळुद्वारेय्यका ब्राह्मणगहपतिका भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘मयं, भो गोतम, एवंकामा एवंछन्दा एवंअधिप्पाया – पुत्तसम्बाधसयनं अज्झावसेय्याम, कासिकचन्दनं पच्चनुभवेय्याम, मालागन्धविलेपनं धारेय्याम, जातरूपरजतं सादियेय्याम, कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जेय्याम। तेसं नो भवं गोतमो अम्हाकं एवंकामानं एवंछन्दानं एवंअधिप्पायानं तथा धम्मं देसेतु यथा मयं पुत्तसम्बाधसयनं अज्झावसेय्याम…पे॰… सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जेय्यामा’’ति।
‘‘अत्तूपनायिकं वो, गहपतयो, धम्मपरियायं देसेस्सामि। तं सुणाथ, साधुकं मनसि करोथ; भासिस्सामी’’ति। ‘‘एवं, भो’’ति खो ते वेळुद्वारेय्यका ब्राह्मणगहपतिका भगवतो पच्चस्सोसुम्। भगवा एतदवोच –
‘‘कतमो च, गहपतयो, अत्तुपनायिको धम्मपरियायो? इध, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – ‘अहं खोस्मि जीवितुकामो अमरितुकामो सुखकामो दुक्खप्पटिकूलो। यो खो मं जीवितुकामं अमरितुकामं सुखकामं दुक्खप्पटिकूलं जीविता वोरोपेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परं जीवितुकामं अमरितुकामं सुखकामं दुक्खप्पटिकूलं जीविता वोरोपेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, परस्स पेसो धम्मो अप्पियो अमनापो। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, कथाहं परं तेन संयोजेय्य’न्ति! सो इति पटिसङ्खाय अत्तना च पाणातिपाता पटिविरतो होति, परञ्च पाणातिपाता वेरमणिया समादपेति, पाणातिपाता वेरमणिया च वण्णं भासति। एवमस्सायं कायसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – ‘यो खो मे अदिन्नं थेय्यसङ्खातं आदियेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परस्स अदिन्नं थेय्यसङ्खातं आदियेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, परस्स पेसो धम्मो अप्पियो अमनापो। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, कथाहं परं तेन संयोजेय्य’न्ति ! सो इति पटिसङ्खाय अत्तना च अदिन्नादाना पटिविरतो होति, परञ्च अदिन्नादाना वेरमणिया समादपेति, अदिन्नादाना वेरमणिया च वण्णं भासति। एवमस्सायं कायसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – ‘यो खो मे दारेसु चारित्तं आपज्जेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परस्स दारेसु चारित्तं आपज्जेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, परस्स पेसो धम्मो अप्पियो अमनापो। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, कथाहं परं तेन संयोजेय्य’न्ति! सो इति पटिसङ्खाय अत्तना च कामेसुमिच्छाचारा पटिविरतो होति, परञ्च कामेसुमिच्छाचारा वेरमणिया समादपेति, कामेसुमिच्छाचारा वेरमणिया च वण्णं भासति। एवमस्सायं कायसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – ‘यो खो मे मुसावादेन अत्थं भञ्जेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परस्स मुसावादेन अत्थं भञ्जेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, परस्स पेसो धम्मो अप्पियो अमनापो। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, कथाहं परं तेन संयोजेय्य’न्ति! सो इति पटिसङ्खाय अत्तना च मुसावादा पटिविरतो होति, परञ्च मुसावादा वेरमणिया समादपेति, मुसावादा वेरमणिया च वण्णं भासति। एवमस्सायं वचीसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – यो खो मं पिसुणाय वाचाय मित्ते भिन्देय्य [मित्तेहि भेदेय्य (स्या॰ कं॰ पी॰ क॰)], न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परं पिसुणाय वाचाय मित्ते भिन्देय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापं…पे॰… एवमस्सायं वचीसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – यो खो मं फरुसाय वाचाय समुदाचरेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परं फरुसाय वाचाय समुदाचरेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो…पे॰… एवमस्सायं वचीसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘पुन चपरं, गहपतयो, अरियसावको इति पटिसञ्चिक्खति – ‘यो खो मं सम्फभासेन सम्फप्पलापभासेन समुदाचरेय्य, न मेतं अस्स पियं मनापम्। अहञ्चेव खो पन परं सम्फभासेन सम्फप्पलापभासेन समुदाचरेय्यं, परस्सपि तं अस्स अप्पियं अमनापम्। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, परस्स पेसो धम्मो अप्पियो अमनापो। यो खो म्यायं धम्मो अप्पियो अमनापो, कथाहं परं तेन संयोजेय्य’न्ति! सो इति पटिसङ्खाय अत्तना च सम्फप्पलापा पटिविरतो होति , परञ्च सम्फप्पलापा वेरमणिया समादपेति, सम्फप्पलापा वेरमणिया च वण्णं भासति। एवमस्सायं वचीसमाचारो तिकोटिपरिसुद्धो होति।
‘‘सो बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति; धम्मे …पे॰… सङ्घे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति सुप्पटिपन्नो भगवतो सावकसङ्घो…पे॰… अनुत्तरं पुञ्ञक्खेत्तं लोकस्साति। अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। यतो खो, गहपतयो, अरियसावको इमेहि सत्तहि सद्धम्मेहि [धम्मेहि (सी॰)] समन्नागतो होति इमेहि चतूहि आकङ्खियेहि ठानेहि, सो आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि [खीणतिरच्छानयोनियो (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰), खीणतिरच्छानयोनिको (क॰)] खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’ति।
एवं वुत्ते वेळुद्वारेय्यका ब्राह्मणगहपतिका भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘अभिक्कन्तं, भो गोतम…पे॰… एते मयं भवन्तं गोतमं सरणं गच्छाम धम्मञ्च भिक्खुसङ्घञ्च। उपासके नो भवं गोतमो धारेतु अज्जतग्गे पाणुपेते [पाणुपेतं (क॰)] सरणं गते’’ति। सत्तमम्।

८. पठमगिञ्जकावसथसुत्तम्

१००४. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा ञातिके विहरति गिञ्जकावसथे। अथ खो आयस्मा आनन्दो येन भगवा तेनुपसङ्कमि ; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच –
‘‘साळ्हो नाम, भन्ते, भिक्खु कालङ्कतो; तस्स का गति को अभिसम्परायो? नन्दा नाम, भन्ते, भिक्खुनी कालङ्कता; तस्सा का गति को अभिसम्परायो? सुदत्तो नाम, भन्ते, उपासको कालङ्कतो; तस्स का गति को अभिसम्परायो? सुजाता नाम, भन्ते, उपासिका कालङ्कता; तस्सा का गति, को अभिसम्परायो’’ति?
‘‘साळ्हो , आनन्द, भिक्खु कालङ्कतो आसवानं खया अनासवं चेतोविमुत्तिं पञ्ञाविमुत्तिं दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्ज विहासि। नन्दा, आनन्द, भिक्खुनी कालङ्कता पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिका तत्थ परिनिब्बायिनी अनावत्तिधम्मा तस्मा लोका। सुदत्तो, आनन्द, उपासको कालङ्कतो तिण्णं संयोजनानं परिक्खया रागदोसमोहानं तनुत्ता सकदागामी; सकिदेव इमं लोकं आगन्त्वा दुक्खस्सन्तं करिस्सति। सुजाता, आनन्द, उपासिका कालङ्कता तिण्णं संयोजनानं परिक्खया सोतापन्ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा।
‘‘अनच्छरियं खो पनेतं, आनन्द, यं मनुस्सभूतो कालं करेय्य; तस्मिं तस्मिं चे मं कालङ्कते उपसङ्कमित्वा एतमत्थं पटिपुच्छिस्सथ। विहेसा पेसा, आनन्द, अस्स तथागतस्स। तस्मातिहानन्द , धम्मादासं नाम धम्मपरियायं देसेस्सामि; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’।
‘‘कतमो च सो, आनन्द, धम्मादासो धम्मपरियायो; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’?
‘‘इध, आनन्द, अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। अयं खो सो, आनन्द, धम्मादासो धम्मपरियायो; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’ति। अट्ठमम्।
(तीणिपि सुत्तन्तानि एकनिदानानि)।

९. दुतियगिञ्जकावसथसुत्तम्

१००५. एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘असोको नाम, भन्ते, भिक्खु कालङ्कतो; तस्स का गति, को अभिसम्परायो? असोका नाम, भन्ते, भिक्खुनी कालङ्कता…पे॰… असोको नाम, भन्ते, उपासको कालङ्कतो…पे॰… असोका नाम, भन्ते, उपासिका कालङ्कता; तस्सा का गति, को अभिसम्परायो’’ति?
‘‘असोको, आनन्द, भिक्खु कालङ्कतो आसवानं खया अनासवं चेतोविमुत्तिं पञ्ञाविमुत्तिं दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्ज विहासि…पे॰… (पुरिमवेय्याकरणेन एकनिदानं)।
‘‘अयं खो सो, आनन्द, धम्मादासो धम्मपरियायो; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’ति। नवमम्।

१०. ततियगिञ्जकावसथसुत्तम्

१००६. एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘कक्कटो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको कालङ्कतो; तस्स का गति, को अभिसम्परायो? कळिभो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… निकतो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… कटिस्सहो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… तुट्ठो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… सन्तुट्ठो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… भद्दो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको…पे॰… सुभद्दो नाम, भन्ते, ञातिके उपासको कालङ्कतो; तस्स का गति को अभिसम्परायो’’ति?
‘‘कक्कटो , आनन्द, उपासको कालङ्कतो पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा लोका। कळिभो, आनन्द …पे॰… निकतो, आनन्द…पे॰… कटिस्सहो, आनन्द …पे॰… तुट्ठो, आनन्द…पे॰… सन्तुट्ठो, आनन्द…पे॰… भद्दो, आनन्द…पे॰… सुभद्दो, आनन्द, उपासको कालङ्कतो पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिको तत्थ परिनिब्बायी अनावत्तिधम्मो तस्मा लोका। (सब्बे एकगतिका कातब्बा)।
‘‘परोपञ्ञास, आनन्द, ञातिके उपासका कालङ्कता पञ्चन्नं ओरम्भागियानं संयोजनानं परिक्खया ओपपातिका तत्थ परिनिब्बायिनो अनावत्तिधम्मा तस्मा लोका। साधिकनवुति, आनन्द, ञातिके उपासका कालङ्कता तिण्णं संयोजनानं परिक्खया रागदोसमोहानं तनुत्ता सकदागामिनो; सकिदेव इमं लोकं आगन्त्वा दुक्खस्सन्तं करिस्सन्ति। छातिरेकानि खो, आनन्द, पञ्चसतानि ञातिके उपासका कालङ्कता तिण्णं संयोजनानं परिक्खया सोतापन्ना अविनिपातधम्मा नियता सम्बोधिपरायणा।
‘‘अनच्छरियं खो पनेतं, आनन्द, यं मनुस्सभूतो कालं करेय्य; तस्मिं तस्मिं चे मं कालङ्कते उपसङ्कमित्वा एतमत्थं पटिपुच्छिस्सथ। विहेसा पेसा, आनन्द, अस्स तथागतस्स। तस्मातिहानन्द, धम्मादासं नाम धम्मपरियायं देसेस्सामि; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’।
‘‘कतमो च सो, आनन्द, धम्मादासो धम्मपरियायो; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’।
‘‘इधानन्द , अरियसावको बुद्धे अवेच्चप्पसादेन समन्नागतो होति – इतिपि सो भगवा…पे॰… सत्था देवमनुस्सानं बुद्धो भगवाति। धम्मे…पे॰… सङ्घे…पे॰… अरियकन्तेहि सीलेहि समन्नागतो होति अखण्डेहि…पे॰… समाधिसंवत्तनिकेहि। अयं खो सो, आनन्द, धम्मादासो धम्मपरियायो; येन समन्नागतो अरियसावको आकङ्खमानो अत्तनाव अत्तानं ब्याकरेय्य – ‘खीणनिरयोम्हि खीणतिरच्छानयोनि खीणपेत्तिविसयो खीणापायदुग्गतिविनिपातो, सोतापन्नोहमस्मि अविनिपातधम्मो नियतो सम्बोधिपरायणो’’’ति। दसमम्।
वेळुद्वारवग्गो पठमो।
तस्सुद्दानं –
राजा ओगधदीघावु, सारिपुत्तापरे दुवे।
थपती वेळुद्वारेय्या, गिञ्जकावसथे तयोति॥