१० १० सूचिमुखीसुत्तम्

३४१. एकं समयं आयस्मा सारिपुत्तो राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। अथ खो आयस्मा सारिपुत्तो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय राजगहे पिण्डाय पाविसि। राजगहे सपदानं पिण्डाय चरित्वा तं पिण्डपातं अञ्ञतरं कुट्टमूलं [कुड्डमूलं (सी॰ स्या॰ कं॰), कुड्डं (पी॰)] निस्साय परिभुञ्जति। अथ खो सूचिमुखी परिब्बाजिका येनायस्मा सारिपुत्तो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सारिपुत्तं एतदवोच –
‘‘किं नु खो, समण, अधोमुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, अधोमुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, उब्भमुखो [उद्धंमुखो (सी॰ अट्ठ॰)] भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, उब्भमुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, दिसामुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, दिसामुखो भुञ्जामी’’ति। ‘‘तेन हि, समण, विदिसामुखो भुञ्जसी’’ति? ‘‘न ख्वाहं, भगिनि, विदिसामुखो भुञ्जामी’’ति।
‘‘‘किं नु, समण, अधोमुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, अधोमुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, उब्भमुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, उब्भमुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, दिसामुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, दिसामुखो भुञ्जामी’ति वदेसि। ‘तेन हि, समण, विदिसामुखो भुञ्जसी’ति इति पुट्ठो समानो ‘न ख्वाहं, भगिनि, विदिसामुखो भुञ्जामी’ति वदेसि’’।
‘‘कथञ्चरहि , समण, भुञ्जसी’’ति? ‘‘ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा [समणा वा ब्राह्मणा वा (सी॰) निगमनवाक्ये पन सब्बत्थापि समासोयेव दिस्सति] वत्थुविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं [जीवितं (क॰)] कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘अधोमुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा नक्खत्तविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘उब्भमुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा दूतेय्यपहिणगमनानुयोगाय [… नुयोगा (सी॰ स्या॰ कं॰ पी॰), … नुयोगेन (?)] मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘दिसामुखा भुञ्जन्ती’ति। ये हि केचि, भगिनि, समणब्राह्मणा अङ्गविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेन्ति, इमे वुच्चन्ति, भगिनि, समणब्राह्मणा ‘विदिसामुखा भुञ्जन्ती’’’ति।
‘‘सो ख्वाहं, भगिनि, न वत्थुविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न नक्खत्तविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न दूतेय्यपहिणगमनानुयोगाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि, न अङ्गविज्जातिरच्छानविज्जाय मिच्छाजीवेन जीविकं कप्पेमि। धम्मेन भिक्खं परियेसामि; धम्मेन भिक्खं परियेसित्वा भुञ्जामी’’ति।
अथ खो सूचिमुखी परिब्बाजिका राजगहे रथियाय रथियं, सिङ्घाटकेन सिङ्घाटकं उपसङ्कमित्वा एवमारोचेसि – ‘‘धम्मिकं समणा सक्यपुत्तिया आहारं आहारेन्ति; अनवज्जं [अनवज्जेन (क॰)] समणा सक्यपुत्तिया आहारं आहारेन्ति। देथ समणानं सक्यपुत्तियानं पिण्ड’’न्ति। दसमम्।
सारिपुत्तसंयुत्तं समत्तम्।
तस्सुद्दानं –
विवेकजं अवितक्कं, पीति उपेक्खा चतुत्थकम्।
आकासञ्चेव विञ्ञाणं, आकिञ्चं नेवसञ्ञिना।
निरोधो नवमो वुत्तो, दसमं सूचिमुखी चाति॥