१४९. राजगहे वेळुवने। अथ खो आयस्मा महाकस्सपो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो आयस्मन्तं महाकस्सपं भगवा एतदवोच – ‘‘ओवद, कस्सप, भिक्खू; करोहि, कस्सप, भिक्खूनं धम्मिं कथम्। अहं वा, कस्सप , भिक्खू ओवदेय्यं त्वं वा; अहं वा भिक्खूनं धम्मिं कथं करेय्यं त्वं वा’’ति।
‘‘दुब्बचा खो, भन्ते, एतरहि भिक्खू, दोवचस्सकरणेहि धम्मेहि समन्नागता, अक्खमा, अप्पदक्खिणग्गाहिनो अनुसासनिम्। इधाहं, भन्ते, अद्दसं भण्डञ्च [भण्डुञ्च (सी॰)] नाम भिक्खुं आनन्दस्स सद्धिविहारिं अभिजिकञ्च [आभिञ्जिकञ्च (सी॰ क॰), आभिज्जिकञ्च (स्या॰ कं॰)] नाम भिक्खुं अनुरुद्धस्स सद्धिविहारिं अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदन्ते – ‘एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति, को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’’’ति।
अथ खो भगवा अञ्ञतरं भिक्खुं आमन्तेसि – ‘‘एहि त्वं, भिक्खु, मम वचनेन भण्डञ्च भिक्खुं आनन्दस्स सद्धिविहारिं अभिजिकञ्च भिक्खुं अनुरुद्धस्स सद्धिविहारिं आमन्तेहि – ‘सत्था आयस्मन्ते आमन्तेती’’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो सो भिक्खु भगवतो पटिस्सुत्वा येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा ते भिक्खू एतदवोच – ‘‘सत्था आयस्मन्ते आमन्तेती’’ति।
‘‘एवमावुसो’’ति खो ते भिक्खू तस्स भिक्खुनो पटिस्सुत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ने खो ते भिक्खू भगवा एतदवोच – ‘‘सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदथ – ‘एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति, को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’’’ति? ‘‘एवं, भन्ते’’। ‘‘किं नु खो मे तुम्हे, भिक्खवे, एवं धम्मं देसितं आजानाथ – ‘एथ तुम्हे, भिक्खवे, अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदथ – एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति, को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’’’ति? ‘‘नो हेतं, भन्ते’’। ‘‘नो चे किर मे तुम्हे, भिक्खवे, एवं धम्मं देसितं आजानाथ, अथ किं चरहि तुम्हे, मोघपुरिसा, किं जानन्ता किं पस्सन्ता एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजिता समाना अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदथ – ‘एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति, को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’’’ति।
अथ खो ते भिक्खू भगवतो पादेसु सिरसा निपतित्वा भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘अच्चयो नो, भन्ते, अच्चगमा, यथाबाले यथामूळ्हे यथाअकुसले [यथा बाले यथा मूळ्हे यथा अकुसले (पी॰), यथाबालं यथामूळ्हं यथाअकुसलं (?)], ये मयं एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजिता समाना अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदिम्ह – ‘एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति , को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’ति। तेसं नो, भन्ते, भगवा अच्चयं अच्चयतो पटिग्गण्हातु आयतिं संवराया’’ति।
‘‘तग्घ तुम्हे, भिक्खवे, अच्चयो अच्चगमा यथाबाले यथामूळ्हे यथाअकुसले, ये तुम्हे एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजिता समाना अञ्ञमञ्ञं सुतेन अच्चावदित्थ – ‘एहि, भिक्खु, को बहुतरं भासिस्सति, को सुन्दरतरं भासिस्सति, को चिरतरं भासिस्सती’ति। यतो च खो तुम्हे, भिक्खवे, अच्चयं अच्चयतो दिस्वा यथाधम्मं पटिकरोथ, तं वो मयं [मयं अच्चयं (सी॰)] पटिग्गण्हाम। वुद्धि हेसा, भिक्खवे, अरियस्स विनये यो अच्चयं अच्चयतो दिस्वा यथाधम्मं पटिकरोति आयतिञ्च संवरं आपज्जती’’ति। छट्ठम्।