04

BrahmaSree MVR Sharma’s Gita

(JnaanaYoga) Chapter 4

10 Aug 2023

01

श्रीभगवानुवाच - శ్రీభగవంతుడు అంటున్నాడు-

इमं विवस्वते योगं प्रोक्तवानहमव्ययम्

विवस्वान्मनवे प्राह मनुरिक्ष्वाकवे ऽ ब्रवीत् ।

नन्दिनी

द्वितीये अध्याये ज्ञानयोगं निरूप्य,

तार्तीये तु कर्मयोगं प्रशंस्य,

तुरीये ऽधुना ब्रह्मार्पणत्वेनैव कर्म मोक्षप्रापकं भवति इति प्रवृत्तिः।

इमं - अध्यायद्वयेन उक्तम्

योगं - उपेयं सांख्ययोगं , उपायं कर्मयोगसहितम् ( साध्यभूतं ज्ञानयोगं साधनभूतं कर्मयोगम् )

विवस्वते - सूर्याय ( जगद्यात्रा प्रवर्तकाय)

प्रोक्तवान् …

प्रकर्षेण = सर्वसन्देह-उच्छादक-रूपेण ,

उक्तवान् - उदितवान्

अहं - भगवान्

अव्ययं -

a) अव्ययवेदमूलत्वात्

b) अव्ययमोक्षफलत्वात्- च ।

विवस्वान् - स च मम शिष्यः

वैवस्वताय - स्वपुत्राय ( स्वायंभुवमनुरेव आद्यः, तथापि सांप्रति- अधुना- अधुना वैवस्वतमन्वन्तराभिप्रायेणवैवस्वत इत्युक्तम् )

प्राह - आख्यातवान्

मनुः - स च

इक्ष्वाकवे - स्वपुत्राय

अब्रवीत् - अभिहितवान्, उपदिष्टवान्

నన్దిని

స్థూలార్థము -

ఈ నాశరహితమైన కర్మయోగాన్ని నేను సూర్యునికి చెప్పినాను ;

సూర్యుడు మనువుకు చెప్పెను ;

మనువు ఇక్ష్వాకు రాజుకు చెప్పినాడు.

’ I told it to the Sun , Sun Vivaswan described it to Manu who in turn proclaimed it to Ikshvaaku.

This ‘way of life’ described in the 2nd and 3rd chapters was imparted by Me in the

’ beginning of creation ’ to those Rulers of the world in order to strengthen them to make Kshatriyas , Rajaas , to make them potent to protect the Wise.

It’s the Rulers and the Wise who are competent to protect the world !

The fruit of this yoga doesn’t decline ( फलं न व्येति ) and so is immutable . What’s the fruit ? It’s character is the discipline of right perception - सम्यग्दर्शन निष्ठा , and emancipation is the fruit.

अहम् అహమ్ - నేను

अव्ययम् అవ్యయమ్ - నాశనం లేని

इमं योगम् ఇమం యోగమ్ - ఈ కర్మయోగాన్ని

विवस्वते प्रोक्तवान् వివస్వతే ప్రోక్తవాన్ - సూర్యునికి చెప్పి వున్నాను.

………….

विवस्वान् मनवे प्राह వివస్వాన్ మనవే ప్రాహ - సూర్యుడు మనువుకు చెప్పెను.

………….

मनुः इक्ष्वाकवे अब्रवीत् మనుః ఇక్ష్వాకవే అబ్రవీత్ - మనువు ఇక్ష్వాకువునకు బోధించెను.

చర్చ -

द्विविधोहि वेदोक्तो धर्मः ….

వేదోక్త ధర్మం రెండువిధాలు గా ఉంటుంది -

  1. ప్రవృత్తి ధర్మం

  2. నివృత్తి ధర్మం అని.

అందులో భగవంతుడు ఉపదేశించదలుచుకున్నది -

ప్రవృత్తిమార్గంలో కర్మయోగము,

నివృత్తి మార్గంలో జ్ఞాననిష్ఠారూపమైన సంన్యాస యోగమూ.

కర్మయోగం ఉపాయము ; జ్ఞానయోగము ఉపేయము.

కర్మయోగం సాధనభూతము ; జ్ఞానయోగం సాధ్యభూతము.

ఈరెండు యోగాలనూ ద్వితీయ, తృతీయ అధ్యాయాలలో భగవంతుడు చెప్పియే

ఉన్నాడు.

కనుక సమస్తవేదార్థాన్నీ చెప్పినట్లుగా భావించి సంప్రదాయక్రమాగతమైన వంశ

వర్ణన ద్వారా యోగాన్ని స్తుతిస్తున్నాడు. ఈస్తుతి అర్థవాదము.

………..

“అర్థవాదం” పూర్వమీమాంసాదర్శనంలోని విశేష పారిభాషికశబ్దము.

దీని అర్థం - ప్రశంస , స్తుతి / యేదైనా కార్యసిద్ధిని ప్రేరేపించే వాక్యం .

అర్థవాదం వేదవాక్యసమన్వయప్రయత్నం చేసేది.

1.విధి

2.నిషేధం

3.మంత్రం

4.నామధేయం

5.క్రియాత్మకవాక్యం-వీటినివిడిచిపెట్టిమిగతావేదవాక్కులన్నీఅర్థవాదాంతర్గతాలే.

వేదాన్నియజ్ఞార్థమేప్రముఖంగావాడుతున్నారుకాబట్టి-

యజ్ఞంచేసేందుకుప్రేరణ/

యజ్ఞంచేయకుండుటవలనహానినీసూచించేవీఅర్థవాదాలే.

ప్రకృతంలో,స్తుతిద్వారావిషయంపైనగురి,విశ్వాసంపెరిగిఆవిషయాన్ని

ప్రాప్తించుకునేందుకు ప్రవృత్తిపరుడౌతాడు.

అర్థవాదంవివరంగాఇదివరలోఇదేగ్రూప్లోచర్చించుటజరిగింది.

వంశముదేహసంబంధంకావచ్చునులేదాగురుశిష్య(విద్యా)సంబంధమూకావచ్చును.

భగవంతుడుభారతీయసంస్కృతికిపరిపాటియైనవిద్యావంశకథనాన్నిముగ్గురిపేర్లతోమాత్రమే-మూడేతరాలుదృష్టాన్తాలుగా-చెపుతున్నాడు;ఈవిద్యావంశము

దేహసంబంధి కూడా ఐనందునమరింతఔత్కృష్ట్యము.

ఔరసులునైకంగాఉన్నారుగనుకజ్యేష్ఠునికీ,శ్రేష్ఠునికీఉపదేశించుటసార్థక్యము. (కొడుకులు,కూతుళ్ళుఐనంతమాత్రానఅందరూసమానయోగ్యులుకానక్కఱలేదు.

పణ్డితపుత్రులైన శుంఠలుఉండనేవుంటారు. Law of GeneticRegressionప్రకారంజ్ఞానులకుఅజ్ఞానులుపుట్టవచ్చును;అజ్ఞానులకుజ్ఞానులూపుట్టుతారు.ఒకేకుటుంబంలోధర్మరాజూ,దుర్యోధనుడూ పుట్టినవిషయంతెలిసిందే

కదా!)

ఇదిస్తుతిపరము.

బలాధానముకొఱకైఉద్దేశింపబడినది,అనగా

జగత్తునుపరిపాలించేవారిలోక్షాత్రబలాన్నినింపుటదీనిఉద్దేశ్యము-

మఱిబలాధానంఎలాకలిగింది?అవ్యయమ్=అవ్యయవేదమూలముకనుక/

అవ్యయమైన మోక్షఫలత్వంవలనకూడా

సృష్ట్యాదిలో-ఈయోగాన్నినేనుసూర్యునికి-

ప్రోవాచ=ఉపదేశించినాను,

మామూలుఉపదేశంకాదు-प्रकर्षेण=सर्वसंदेहोच्छेदादिरूपेण,उवाच=उक्तवानहम्,అన్నిసందేహాలూతీరిపోయేటట్లు-

సూర్యునికేఎందుకు?ప్రకృతమన్వన్తరంవైవస్వతమన్వన్తరంకనుక.

ఆదిత్యుడుదీన్నిమనువుకుచెప్పెను.మనువుకేయెందుకుచెప్పాడు?

స్వయంతీర్ణః పరాన్తారయతికనుకా,స్వపుత్రుడుకాబట్టీ

మనువుతనకొడుకైనఇక్ష్వాకుఅనేఆదిరాజుకుఉపదేశించివున్నాడు.

ఈయోగముఅవినాశి;ఎందుకంటేదీనిఫలమైనమోక్షంఅవినాశి.

‘సర్వంబ్రహ్మ’ (ప్రహ్లాదచరిత్ర-హరిమయముసర్వమంతయు…) ,ఆత్మకానిదానినికానిదానిదిగానే-అనాత్మనుఅనాత్మనుఅనాత్మగానే

చూచుట…సమ్యగ్దర్శనము.

ఈసమ్యగ్దర్శనంలోసుస్థిరంగానిలిచిఉండుటఅనేజ్ఞానయోగానికిఫలముమోక్షము.ఆ మోక్షం నశించదు.ఇతిభావః… mvr

02

नन्दिनी

एवं -उक्तरीत्या,

परंपराप्राप्तं-शिष्टपरंपरया/

गुरुशिष्यपरंपरयासंप्राप्तम्

इमं -अध्यायद्वयेनउक्तम्

योगः-श्रद्धातिशयाययोगशब्दप्रयोगः

राजर्षयः=राजानश्चतेऋषयश्चराजर्षयःविदुः/अथवा

राजर्षयोपलक्षणेनसर्वाः

विदुः -ज्ञातवन्तः,जानन्ति।

सः -सःएवमहाप्रभावःअयंयोगः

महताकालेन-दीर्घेण(धर्मह्रासकरेण)कालेन

नष्टः -अदर्शनंयातः।कथं?कालदेशविपर्यासेन,

परन्तप! -

परं -कामक्रोधादिरूपंशत्रुगणम्,परंतापयतिविनाशयतीतिपरन्तपः,

నన్దిని

ఏవంపరంపరాప్రాప్తమిమంరాజర్షయోవిదుః,

సకాలేనేహమహతాయోగోనష్టఃపరంతప.

एवंपरंपराप्राप्तमिमंराजर्षयोविदुः

सकालेनेहमहतायोगोनष्टःपरंतप।

స్థూలార్థము-

ఈవిధంగాక్షత్రియపరంపరతోప్రాప్తించినఈయోగంరాజర్షులకు,అనగాఋషులైనరాజులకు,తెలిసివుండేది.

చాలాకాలంగడిచినందునలోకంలోయీసంప్రదాయంవిచ్ఛిన్నమైంది-నశించింది.

Rajas who happened to be Rishis too/

Rajas and Rishis knew this yoga which used to get transmitted traditionally.

This yoga perished because of lapse of long time .

राजर्षयः- the kings and sages/

the king-sages, who were kings and sages at the same time

विदुः- knew

इमं- this Yoga, which was even

एवंपरम्पराप्राप्तं- received thus through a regular succession of Kshatriyas

सःयोगः-that Yoga

नष्टः- is lost( its traditional line snapped)

इह- now

महताकालेन- owing to a long lapse of time

परन्तप-O destroyer of foes!

(पर= those against oneself

तापयति= scorches )

परन्तप పరన్తప-అనాత్మయేపరము.ఆపరాన్నిపీడించగలవాడా!

एवंఏవం-ఈవిధంగా

इमम्ఇమమ్-ఈయోగాన్ని

परंपराप्राप्तम्పరంపరాప్రాప్తం-గురుశిష్యపరంపరచేతలభించే

राजर्षयःరాజర్షయః-రాజర్షులు(రాజులూ,ఋషులూ)

{ a)राजानश्चतेऋषयश्चेतिराजर्षयः

రాజులైవుండీఋషులుకూడాఅయిన

b)राजानश्चऋषयश्चరాజులూమరియుఋషులు- (ద్వంద్వసమాసం)

c)ఇంతకూ,రాజులూ,ఋషులూకూడాఉపలక్షణమేsynecdoche ,మిగతాఅన్నివర్ణాలవారుకూడాతెలుసుకొనివుండేవారుఅనిఅర్థం.}

विदुःవిదుః-తెలుసుకున్నారు.

అందరికీతెలిసినవిషయమేఅయితే-సర్వత్రప్రసిద్ధమేఅయినచో,నీవునాకుఉపదేశించుటఎందుకు?అంటే

सःసః-అట్టివివస్వదాదులలోనాచేప్రవర్తితమైనప్పటికీ,ప్రస్తుతకాలంవచ్చేటప్పటికిసుదీర్ఘకాలమగుటవలనా,ప్రవర్త్యప్రవర్తకజనులులేకపోవుటతోకూడా-ఆయోగము నష్టమైపోయింది.

శ్లోకంపూర్వార్ధంలోజ్ఞానయోగంఅనాదియే,శిష్టులుపరిగ్రహించిందే,కనుక

కృత్రిమత్వాదిశఙ్కకు ఆస్పదమేమీకాదనిచెప్పి-

ఉత్తరార్ధంలోప్రకృతముసంప్రదాయవిచ్ఛిత్తినిపొందిందనిచెపుతున్నాడు.

ఎల్లప్పటికీసమాజంలోవిద్యఉండాలంటేచదువునుచెప్పుటతండ్రిగాతండ్రిబాధ్యత;నేర్చుకొనుటకొడుకుహక్కు.ఈ రెండింటిలోయెక్కడలోపంవున్నాలోకంలోవిద్య

అంతరిస్తుంది.

वेदमनूच्याचार्योन्तेवासिनमनुशास्ति-అంతేవాసిఅంటేగురువుకుసమీపవర్తియైచదువుకునేవిద్యార్థి,కొడుకుకేఅలాంటిఅవకాశంయెక్కువ.

(మాగురువు🙏సన్నిధానంలక్ష్మీనారాయణమూర్తిఅవధానిగారుతఱచుగా

“వేదపాఠశాలల అవసరంయేమిటి?తండ్రితనకొడుకుకుపాఠం చెప్పితేసరిపోతుంది

కదా?“అనేవారు. )

महताकालेनइहविहताమహతాకాలేనఇహవిహతా-చాలాకాలంగడిచినకొద్దీపాలకులుదీన్నిమరచిపోయారు.ఈయోగంనశించింది.

ప్రవచన,వేదనశబ్దములవలనసూర్యాదుల"అనుష్ఠానం"కూడాఉపలక్ష్యమే!

బలహీనులూ,ఇంద్రియజయంలేనివారూరాజులైతేపురుషార్థంకనుమరుగవుతుంది,ఇతిభావః… mvr

03

శ్రీమద్భగవద్గీతాज्ञानयोगः

सएवायंमयातेऽद्ययोगःप्रोक्तःपुरातनः,

भक्तोऽसिमेसखाचेतिरहस्यंह्येतदुत्तमम्।

नन्दिनी

आकाङ्क्षा…विनष्टमेवसंप्रदायःस्यात्;किमर्थंप्रवर्तितंपुनरिदानीम्?

सःएवअयंयोगः,वर्तमानकालेविच्छिन्नेसति,पुनश्चमयातुभ्यंउक्तः।

यतःत्वंममभक्तःअसि,समश्चअसीति।

अन्यस्मैमयानउच्यते;यस्मात्इदंउत्तमं,रहस्यम्!

सःएवयोगः-

1पुरातनः

2अनादिः

3गुरुपरंपराप्राप्तः

ते-तुभ्यम्

1मोमुह्यमानं

2दोधूयमानम्

(मोहस्यकारणःआत्मनिअनात्मकर्माध्यसनम्)

प्रोक्तः-प्रकर्षेणउक्तः(मोह-विच्छित्तयेउपदिष्टः)

हेतूवदति

1)भक्तःइति-शरणागतत्वेसति,

प्रीतिमान्इति,अमाययाभजसिइति

2)सखाइतिच-स्निग्धः,स्मरणादिभिःद्रवीभूतचित्तःइतिच,

अतः

कुतःअन्यस्मैनोक्तः?

रहस्यंइति-अनधिकारिणःगोपनीयम्

उत्तमंइति-उत्तमंपरंब्रह्म;परंब्रह्मप्राप्तिहेतुत्वात्उत्तमसाधनमिति

हि-यस्मात्(हिशब्दोहेतौ)

నన్దిని

దుర్బలులూ,ఇంద్రియాలనుజయించలేనివారినీపొందియీయోగంవినష్టమగుటనూ,ప్రజలుపరమపురుషార్థంతోఅనగామోక్షంతోసంబంధాన్నికోల్పోవుటనూ…గమనించి-

సఏవాయంమయాతేఽద్యయోగఃప్రోక్తఃపురాతనః,

భక్తోఽసిమేసఖాచేతిరహస్యంహ్యేతదుత్తమమ్.

నీవునాకుభక్తునివి,మిత్రునివి-సముడవు-అనేకారణంతోఅట్టిప్రాచీనమైనయోగాన్నినేను నీకుయీ రోజుచెప్పాను.ఎందుకు?ఇదిఉత్తమమైన’రహస్య’మని.

That same ancient yoga has been told by Me to you now.

Why only for you ?

Because you are My devotee and friend. As it’s ‘secret’ , knowledge of this yoga is the highest.

सःthat

पुरातनःancient

योगःYoga

एवitself

अयंwhich is this

प्रोक्तःhas been taught

तेto you

मयाby Me

अद्यtoday

इतिconsidering that

असिyou are

मेMy

भक्तःdevotee

चसखाand equal to Me

हिfor

एतत्this Yoga of Wisdom

उत्तमंprofound and

रहस्यम्secret.

మే-నాయొక్క

భక్తఃఅసి-భక్తునివికనుకా

సఖాచ-నాతోసమానంగాపలుకుబడవలసినస్థాయికలవానివికనుకా(సమానఃఖ్యాతఃసఖా-ఖ్యాప్రకథనేख्याप्रकथने),వియ్యమైనాకయ్యమైనాసమానస్కంధులతో

శోభిస్తుందిఅంటారుకదా,ఇదిమఱీముఖ్యవిషయమాయె!

ఇతి-యీకారణంచేత

పురాతనః-పురాభవతీతిపురాతనః,పాతది

సఃఏవఅయంయోగః-ఆయోగముఇదే

అద్య-ఈరోజు,వర్తమానకాలంలో

మయా-నాచేత

తే-నీకు

ప్రోక్తః-వివరించిచెప్పబడింది.

ఇదమ్-ఇది

ఉత్తమమ్-అన్నిటిలోకీగొప్పది

రహస్యం-రహ్యంతేఅనుపయోగినోజనాఅత్రేతిరహఃरह्यंतेअनुपयोगिनोजनाअत्रेतिरहः

(ఉపయోగంలేనివ్యక్తులనువిడువవలసింది) ,

రమంతేఅత్రేతివారహఃरमंतेअत्रेतिवारहः(దీనిలోరమిస్తారుకనుకరహః)

హి-కదా!

చర్చ-

గురుశిష్యపరంపరలేదాపితాపుత్రపరంపరవిచ్ఛిన్నమైనఆయోగాన్నిఅనగా

ఆజ్ఞానాన్నిమళ్ళీఎందుకుప్రవర్తింపజేస్తున్నావు?అంటే…

లోకంలోగలబాధలనుచూచి,కృపతో,సన్మార్గముబోధించుటకై.

……………

లోకులు-ఎందుకు,ఎలాబాధపడుతున్నారు?అనాత్మధర్మాలనుఆత్మకు(తనకు)

ఆపాదించుకొనుటవల్ల.

లోకులునేనుకర్తను,నేనుభోక్తను,నేనుసుఖిని,నేనుదుఃఖినిఅనిభావించి మోముహ్యమానులైబాధపడుతున్నారు.

……………

ఎందుకుమోహంలోపడుతున్నారు?

అనాత్మధర్మాలనుఆత్మకుఆపాదించుటవల్లమోహంలోపడుతున్నారు.

…………..

ఆత్మధర్మాలుఏవి?

కూటస్థత్వము

అసంగత్వము

చైతన్యము

అవిక్రియత్వము

అవిషయత్వము.

…………..

అర్జునునికిఉన్నజ్ఞానోపదేశస్వీకారార్హతలుఏవి?

1)భక్తుడగుట-నిష్కామంగా,శ్రద్ధగానన్నుభజిస్తున్నాడుకనుక

2)సఖుడగుట-పరమాత్మతోసమస్థాయికలవాడుకనుక.

…………..

అర్జునుడుజీవభావంలోఉన్నట్లుభాసించేవాడు.పూర్వజన్మలోనరనారాయణ

మహర్షులలోని నరుడు.శ్రీవిష్ణ్వవతారములలోఒకడు.అనాదులలోచేరినవాడు-

అనాదులు-

1.జీవుడు

2.పరమేశ్వరుడు

3.శుద్ధచైతన్యం

4.జీవపరమాత్మలభేదం

5.మాయ

6.మాయాచైతన్యాలసంబంధము,

ఈఆరూఅనాదులు.

“జీవ,ఈశో,విశుద్ధాచిత్,తథాజీవేశ్వయోర్భిదా,

అవిద్యా,తచ్చితోర్యోగఃషడస్మాకమనాదయః”-

కనుక.

…………….

పాత్రపరిశీలనంఎందుకు?

1)ఉత్తమంకనుక-బ్రహ్మప్రాప్తిహేతుత్వంవలనఉత్తమత్వము.

2)రహస్యంకనుక-ఏకాంతవేద్యంకనుకరహస్యము.

శ్లోకంయొక్కఉత్తరార్ధంఅర్జునునియోగ్యతనుచెప్పేది.వక్తకుఉన్నట్లేశ్రోతకూ

యోగ్యతఉండవలె!

శివాయవిష్ణురూపాయశివరూపాయవిష్ణవేఅనిచెప్పినట్లుగా-శివకేశవులఅభేద

శ్రవణంతో శివరూపుడనైననన్నుమాయారహితుడవై(అంటేలోపలఒకటీబయటికి

మఱొక భావమూ లేకుండా)శ్రద్ధతోభజించేవాడేభక్తుడు.

ఇతిభావః…. mvr

04

अर्जुनउवाच -

अपरंभवतोजन्मपरंजन्मविवस्वतः

कथमेतद्विजानीयांत्वमादौप्रोक्तवानिति।

नन्दिनी

अर्जुनउवाच …

भगवतोविवस्वतंप्रतियोगोपदेश-असंभवंपश्यन्निव,

भगवति…

असर्वज्ञ

अनित्यत्वआशङ्कांअपनेतुं -अर्जुनउवाच।

अपरं -इदानींतनं,अल्पकालीनं,मनुष्यत्वात्हीनं,पूजकत्वम्

भवतोजन्म -मनुष्यइवशरीरग्रहणंवसुदेव-गृहे(कारागारे)।

जन्म -देहस्यजननंइतिअर्थः

परं -सर्गादिभवं( “चक्षोःसूर्योअजायत” ),बहुकालीनं,उत्कृष्टं,पूज्यत्वंच

विवस्वतःजन्म-सूर्यस्यप्रादुर्भावः।

कथं-एतत्-विजानीयां …

विरुद्धार्थंइतिभावः।कथंवैरुद्ध्यमितिचेत्,

1भवान्असर्वज्ञः।सर्वज्ञंसूर्यंप्रतिउपदेष्टृत्वंअसंभवः।

2सर्गादौइदानीन्तनस्यदेहस्यअसद्भावात्एतत्असंभवः।

3पूर्वेजन्मनिइत्युक्ते,जन्मान्तरानुभूतंचनस्मर्यते!

कथं? -

सःपरमेश्वरःत्वमेवइतिकथंविजानीयाम्?

त्वंतदेवज्ञानंमह्यंउक्तवानितिकथंविजानीयाम् ?

आदौ -सृष्ट्यादौ

अथवा

अपरं -आधुनिकं,जीवस्य

परं -प्राचीनं,ईश्वरस्य

(जीवेश्वरभेदंज्ञातुमिच्छामिइत्यभिप्रायः)।

నన్దిని

భగవంతుడుచెప్పిందివిరుద్ధంగాకనబడుతున్నదేఅనిఎవరికీఅభిప్రాయం

కలుగగూడదనే ఉద్దేశ్యంతో-ఆక్షేపంగాప్రశ్నిస్తున్నాడాఅన్నట్లు-అర్జునుడు

యీవిధంగాఅంటున్నాడు-

అర్జునఉవాచ-

అపరంభవతోజన్మపరంజన్మవివస్వతః,

కథమేతద్విజానీయాంత్వమాదౌప్రోక్తవానితి.

………………………………………….

స్థూలార్థము-

సూర్యుడేమోచాలాకాలంక్రిందపుట్టినవాడు;నువ్వాయీమధ్యనేపుట్టినావు.

ఆదిలో-సృష్టిమొదట్లో,నీవుఅతనికిబోధించినావనిఎట్లానమ్మేది?

The Sun was born in the beginning of this creation .

Your birth took place later in the then home of Vasudeva ie a jail !

How can I understand this statement of yours that ‘you imparted this yoga to Sun at the beginning of creation’ as free from contradiction ?

भवतःYour

जन्मbirth was

अपरम्later ( in the house of Vasudeva , a jail then ) ;

Whereas the birth

विवस्वतःofVivasvaan, sun

परम्was earlier.

Therefore

कथम्how

विजानीयात्am I to understand

एतत्this( as not inconsistent) ;

इतिthat

त्वम्You , who

प्रोक्तवान्instructedthis Yoga

आदौin the beginning.

Your birth was later whereas the birth of Vivasvaan was earlier.

How am Iunderstand this that You instructed him in the beginning?

వివస్వతఃజన్మ-సూర్యునిపుట్టుక

పరమ్-పూర్వమెప్పుడోజరిగింది.

భవతఃజన్మ-నీపుట్టుక

అపరమ్-తరువాతజరిగింది.

ఆదౌ-సృష్టిప్రారంభంలో

త్వమ్-నీవు

ప్రోక్తవాన్ఇతి-చెప్పినావుఅని

కథమ్-ఏవిధంగా

ఏతత్-ఈవిషయాన్ని

విజానీయామ్-గ్రహించవలెను

చర్చ-

“కృష్ణుడాసాధారణరాజు-మనవసుదేవపుత్రుడేకదా!ఆకృష్ణుడుచెప్పిందిఅప్రమాణం"అనిగీతలలోఅవిశ్వాసంఏర్పడుతుంది.ఆగీతాచార్యుడైనభగవంతునియందుఈశ్వరబుద్ధియేర్పడితేనేగీతలలోశ్రద్ధ,భక్తి,ప్రవృత్తీఏర్పడిఅందరూకృతార్థులవుతారు.కావునశ్రీకృష్ణునిపరమేశ్వరత్వం,ఆయనముఖంనుంచేవినిర్గతమయి-ప్రసిద్ధముకావలెననేఆశయంతో"అపరంభవతోజన్మ…“అనిఅర్జునుడుఅంటున్నాడు.

శ్రీకృష్ణనామధేయంపెట్టుకున్ననీజన్మఅర్వాచీనము=ఆధునికము(परंचअर्वाक्च

परार्वाचीపారఅవారశబ్దాలుఅవతలిఒడ్డు,ఇవతలిఒడ్డులపేళ్ళు).

ఎందుకుఅర్వాచీనము? 85సంవత్సరాలక్రితమేకదావసుదేవపుత్రుడుగానీవు

పుట్టినట్లుమేమువిన్నది!

వివస్వతఃజన్మ-विवस्ते-प्रभयाआच्छादयतिइतिविवस्वान्-प्रकाशवान्సర్వజగత్ప్రకాశక తేజస్సుకలవాడు,కనుకవివస్వంతుడంటేసూర్యుడు.ఆయనజన్మప్రాచీనము–

పరమ్-సృష్ట్యాదిలోజరిగింది.ఈవిషయంఎలాతెలిసింది?అంటే,అనాదియైనశ్రుతిचक्षोःसूर्योअजायतవిరాట్పురుషునికంటినుండిసూర్యుడుపుట్టాడుఅంటున్నది.

కనుక,మీయిద్దరిజన్మలలోవ్యత్యాసంఉండుటవల్ల-సృష్ట్యాదిలోనీవుసూర్యునికియీవచనాన్నిచెప్పినావనుట-నేనుగానీ,యితరులుగానీఎలాసత్యమనిఅనుకోగలరు?

“एषवन्ध्यापुत्रोयातिఈవంధ్యాపుత్రుడువెళ్ళుతున్నాడు"అనేవాక్యంవలెనీవుచెప్పే

శాస్త్రంలోఎవరికీవిశ్వాసంకలుగదు.

సూర్యునికినీవుచేసినఉపదేశం

a)యీదేహంతోనేచేసినావా?

b)జన్మాంతరంలోచేసివున్నావా?

అనిప్రశ్న.

ఈజన్మలోనేఉపదేశించానుఅంటే-నువ్వుమనుష్యునివి-అసర్వజ్ఞునివి.నీకుజన్మాన్తరస్ఫురణ ఉన్నదిఅంటావేమో.అప్పుడునాకూజన్మాన్తరస్ఫురణఉండవలెకదా!

వేరేజన్మలోచేసినానుఅంటివా,ఆస్మరణఇప్పుడుఅసంభవము,అనిప్రశ్నలోనిరహస్యము,ఇతిభావః… mvr

05

श्रीभगवानुवाच-

बहूनिमेव्यतीतानिजन्मानितवचार्जुन,

तान्यहंवेदसर्वाणिनत्वंवेत्थपरंतप।

नन्दिनी

भगवतिवासुदेवेमनुष्यदेहत्वशङ्कांपरिहरति।

मे-मम,ज्ञानिनः,स्वेच्छोपात्तस्य

तवच-अज्ञानिनः,आवृतज्ञानिनः,कर्मोपात्तानि

चकारात्अन्येषामपिजीवानां

जन्मानि-आविर्भावरूपाणि

व्यतीतानि-विशेषेणअतिक्रान्तानि

अर्जुन!-आवृतज्ञान! (श्लेषः)

तर्हिकोविशेषः?

तानि-गतानिजन्मानि

१)आत्मनः

२)अन्येषांच

सर्वाणि-सर्वाणिजन्मानि

अहं-सर्वज्ञः

वेद-जानामि।

कथं?

“नहिविज्ञातुर्विज्ञातेःविपरिलोपोविद्यते"इतिश्रुतिः।

त्वं-अज्ञः,तिरोभूतज्ञानः

नवेत्थ-नजानासि(स्वीयमेवनजानासि;किंपुनःपरकीयं?)

परंतप!-

परं-शत्रुं

तप-हन्तुंप्रवृत्तोसि(भेददृष्ट्या,विपरीतदर्शितत्वात्त्वंभ्रान्तःइति)

अज्ञानधर्मौद्वौ

१)आवरणं

२)विक्षेपम्।

आवरणधर्मंअर्जुनशब्देन,विक्षेपधर्ममपिपरन्तपेतिसंबोधनद्वयेनदर्शयति)

నన్దిని

శ్రీకృష్ణునివిషయంలోఅతడుఈశ్వరుడుకాడనీ,

సర్వజ్ఞుడుకాడనీ-

శంకించేవారిశంకానిర్మూలనకూ,

అర్జునుడుఉద్దేశించినప్రయోజనాన్నిదృష్టిలోపెట్టుకొనీశ్రీభగవంతుడుఇలాఅన్నాడు-

శ్రీభగవానువాచ-

బహూనిమేవ్యతీతానిజన్మానితవచార్జున,

తాన్యహంవేదసర్వాణినత్వంవేత్థపరంతప!

స్థూలార్థము-

పరంతపుడవైనఅర్జునా!

నాకూనీకూఎన్నోజన్మలుగడిచినాయి.

నేనువాటినిఅన్నిటినీఎరుగుదును;నువ్వుఎరుగవు.

Numerous births of Mine and also of yours have taken place already.

I know them all , and you dont . Why do you not know ? Its because of impeded cognitive power ( the elderly forget even the fact thatthey are served the morning cup of coffee too ), impeded by merits , demerits etc.

I know them all , being eternallypure , awake , free ,नित्यशुद्धबुद्धमुक्तस्वभावात्and endowed with unimpaired cognitive powers ,अनावरणज्ञानशक्तिः

మే-నాకు

తవచ-నీకున్నూ

బహూనిజన్మానివ్యతీతాని-చాలాజన్మలుగడిచిపోయినవి

………

అహంతానిసర్వాణివేద-నేనువాటినిఅన్నింటినీఎరుగుదును.

……….

త్వంనవేత్థ-నీవుఎరుగవు

………………………………………….

చర్చ-

భగవంతుడుఇలాఅంటున్నాడు..

జనంరెండురకాలు-

1)నామాయావిలాసవైభవాన్నేసత్యంగాభావించేమూఢులు(వారునన్ను

ఈశ్వరభావంతో చూడలేరు,సర్వజ్ఞుడుగానూగుర్తించలేరు),

2)నాతత్త్వాన్నిబాగాతెలుసుకున్నపండితులు(వీరికివిపరీతజ్ఞానంకలుగనేకలుగదు).వీరునాయందుఈశ్వరభావన,శ్రద్ధ,భక్తికలిగిఉంటారు-ఇట్టిజ్ఞానులకునామాటలయందుప్రామాణ్యబుద్ధిఉంటుంది.

రెండుసంబోధనలు…

మాయకురెండువిధాలశక్తులు;ఆవరణం-జ్ఞానాన్నికప్పిప్రకాశంకానరాకుండాచేసేది.प्राप्तप्रतिषेधःआवरणम्।ఉన్నవస్తువుప్రకాశయోగ్యమేఅయినా,వ్యవహారంలో"లేదు” (नास्ति) ,

“ప్రకాశించుటలేదు”

(नप्रकाशते)అనిపించేది.యథార్థస్వరూపాన్నికప్పివేసేది.

విక్షేపం-ఒకవస్తువునుమఱియొకటిగాకనబడేట్లుగాచేసేది!!సత్యాన్నిసత్యదూరంగావిసిరివేసేది.లేనిదానినిచూపెట్టేది.

1)అర్జున-ఇక్కడివిషయముఆవరణశక్తి;అర్జునవృక్షము(మద్దిచెట్టుఅనిశ్లేషాలఙ్కారము)ఆకులతోఆవరింపబఢినది.स्वाश्रयात्मकादिअज्ञाननिष्ठाమద్దిచెట్టుఆత్మ;ఆకులుఆవరణము.

2)పరన్తప-ఇక్కడివిషయమువిక్షేపశక్తి.శత్రువుఒకణ్ణిభేదదృష్టితోకల్పనచేసుకొనివిపరీతదర్శనముచేయుటవిక్షేపలక్షణము.विविधकार्यज्ञानानुकूलमज्ञानसामर्थ्यम्

సంబోధనద్వయముచేతఆవరణ,విక్షేపములుఅనేఅజ్ఞానియొక్కరెండుధర్మములుకూడాసూచింపబడినాయి!!

తవచ-ఈశబ్దముఅర్జునుడేకాదుఇతరజీవులకూఉపలక్షణము.ఇదిజీవైక్యఅభిప్రాయముకూడా!

బహూనిమేవ్యతీతాని…నేనుఅజుణ్ణీ(జన్మరహితుణ్ణి) ,అవ్యయుణ్ణీ(పరిణామంచెందనివాణ్ణి),

భూతాలకు(ప్రాణులకూ,పంచభూతాలకూ)ఈశ్వరుణ్ణి-పాలించేవాణ్ణీ,

నిత్యశుద్ధబుద్ధముక్తస్వభావినీ

…..ఐనప్పటికీ….

లోకంయొక్కనిగ్రహానుగ్రహచికీర్షతో,నాసామర్థ్యంతోజ్ఞానైశ్వర్యశక్తిబలవీర్యతేజస్సంపన్నతతోఎన్నోజన్మలుఎత్తుతూనేఉన్నాను(अवताराह्यसंख्येया… 1.3.26 —भागवतम् )

అప్రమేయస్వభావుణ్ణీ,అనంతశక్తిమంతుణ్ణీ,పరమేశ్వరుణ్ణీఐననేనుదేవ-తిర్యక్-నరాదులలోఎన్నోజన్మలనెత్తాను.

నీకూ,ఇతరప్రాణులకూకూడాఅనేకజన్మలుగడిచినాయి.ఆజన్మలన్నీనాకుతెలుసు.नहिविज्ञातुर्विज्ञातेर्विपरिलोपोविद्यते,విజ్ఞాతకువిజ్ఞానంయొక్కలోపంఉండదు,వంటిశ్రుతులననుసరించిఅతీత(గడచిన) ,అనాగత(రాబోయే) ,వర్తమానవిషయాలన్నీనేనుఎరుగుదును.

నీకావిషయాలుతెలియవు.

ఎందుకుతెలియవు?

జ్ఞానశక్తితిరోభూతమైందికనుక.

ఎందుకుతిరోభూతమైంది?

రాగద్వేషాదులవల్లకలిగినపాపపుణ్యాదులవల్ల-ఇతిభావః… mvr

15 Aug 2023

06

अजोऽपिसन्नव्ययात्माभूतानामीश्वरोऽपिसन्,

प्रकृतिंस्वामधिष्ठायसंभवाम्यात्ममायया।

नन्दिनी

तवजन्मन्यपि

ज्ञानावरणंनास्तिचेत्,तर्हिकथंजन्म?इतिअपेक्षायांआहभगवान्-

अजः-अनुत्पत्तिधर्मा( “अजायमानोबहुधाविजायते”)

अव्ययः-अविनाशधर्मा

भूतानां-सर्वेषांप्राणिनाम्

ईश्वरःअपिसन्-नियन्तापिसन्,कर्मपारतन्त्त्र्यरहितःअपिसन्

प्रकृतिंस्वां-स्वभावम्

अधिष्ठाय-स्वीकृत्य,वशीकृत्य

संभवामि-

सम्यक्लोकहितंकुर्वन्

आविर्भवामि,स्वेच्छयाअवतरामि

आत्ममायया- (मीयतेकार्यंअनयाइतिमाया/ज्ञानं/सङ्कल्पःवा)

నన్దిని

ప్రాణులకుధర్మాధర్మాదిప్రతిబద్ధమైనశక్తివలనజన్మలుకలుగుతున్నాయి,సరే-

మరి,నీకుధర్మాధర్మాలులేకపోయినాజన్మఎలాకలుగుతున్నది?సమాధానంఇదీ-

అజోపిసన్నవ్యయాత్మా

భూతానామీశ్వరోపిసన్,

ప్రకృతింస్వామధిష్ఠాయసంభవామ్యాత్మమాయయా.

స్థూలార్థము-

నేనుఅజుడను(జన్మలేనివాణ్ణి) ,

అవ్యయుడను(స్వరూపం,స్వభావంమారనివాణ్ణి) ,

ఈశ్వరుణ్ణి(అన్నిభూతాలనూనియమించేవాణ్ణి) ,

అయినా

సత్త్వరజస్తమోగుణాత్మకమైనప్రకృతినినాఅదుపులోఉంచుకొని-నామాయాశక్తితో–

జన్మించినట్లుకనబడుతాను.

I am the Unborn (अजः) and Immutable(अव्ययः)

My Cognitive power will never fail (अक्षीणज्ञानशक्तिस्वभावः).

I am the Master of all beings

(ईश्वरः) .

And yet ,

I appear to become embodied (देहवानिवभवामि) ,

My power Maya consists of three constituents (त्रिगुणात्मिकाप्रकृतिः)

Entire world is subject to it (यस्याःवशेसर्वंजगत्वर्तते) .

अपिसन्अजःthough I am birthless,

अव्यय-आत्माundecaying by nature,

अपिसन्though

ईश्वरःthe natural Ruler

भूतानाम्of beings ,

अधिष्ठायby subjugating

स्वांMy own

प्रकृतिम्Prakriti ( the Maya),

संभवामिIappear to become embodied

आत्म-माययाby means of My own Maya ( but not in reality like an ordinary man).

ప్రాణులకుజన్మాదికాలుకర్మతోనే,कर्मणाजायतेजन्तुःकर्मणैवप्रलीयतेఅనే

స్మృతివాక్యంద్వారాజన్మహేతువుపుణ్యపాపాలు-అవిలేకపోవుటవల్లా,

ఈశ్వరునివి(పరిపాలించేవానివి)కనుకా,

సర్వతంత్రస్వతంత్రునివికనుకా-

నీకుజన్మయెలాకలుగుతుంది?అనేఆకాంక్షకు- “నాజన్మమాయవల్లకలిగినజన్మయే,లోకంలోవలెకర్మవలనకలిగినజన్మకాదు"అనిబోధించేందుకు-అజోపిసన్నవ్యయాత్మా…అంటున్నాడు.

अजः,అజుడు,అంటేఏకాలంలోనైనా,ఏవిధంగాకూడా,ఏకారణంవల్లకూడా

పుట్టని వాడుఅనిఅర్థం.శ్రుతిनतस्यकश्चिज्जनितानचाधिपः-ఆయననుపుట్టించేవాడుకానీ,

ఆయనకుపైఅధికారిగానీలేడు.

జన్మకుకారణమైననిమిత్త,ఉపాదానకారణాలులేకపోవుట వల్లజన్మరహితుణ్ణి!

अव्ययात्मा,అవ్యయుణ్ణి.నిరవయవుణ్ణి-అవయవాలు/భాగాలులేవుకనుక

వినాశకారణమైన సామగ్రీసంబంధంలేదుకనుకనాశనంలేనివాణ్ణి-అనగానిత్యుణ్ణి.

అజత్వ,అవ్యయత్వాలవల్లనిత్యుణ్ణి.

షడ్భావవికారాలూలేనివాడను.

షడ్భావవికారాలు-

మాయలేదాప్రకృతినుండివచ్చినపదార్థాలకుయీ6వికారాలూఉంటాయి-

1.జాయతే,పుట్టుతుంది

2.వర్ధతే,పెరుగుతుంది

3.విపరిణమతే,మార్పులుకనబరుస్తుంది

4.పరిక్షీయతే,కృశిస్తుంది

5.నశ్యతి,కనబడకుండాపోతుంది

6.అస్తి,ప్రకృతిగాఉంటుంది.

బ్రహ్మకుయీఆరూవుండవు.

ఆదీ,అంతమూలేనివాణ్ణిఅని(విశేషణద్వయం) -అజత్వ,అవ్యయత్వరహితుణ్ణిఅనిఅనుటలోఆద్యంతావస్థలులేనప్పుడు–

ఆరెండింటిమధ్యావున్నఅవస్థలనుకల్పించుటఅసమంజసముకదా!

भूतानामीश्वरः,కర్మద్వారావచ్చేజన్మలేకపోయినాబ్రహ్మాదిసమస్తభూతాలకూనేనే

ఈశ్వరుణ్ణి-నియామకుణ్ణి.దీనికిశ్రుతిమూలంएषसर्वेश्वरःఅతడుఅందరినీ

నియమించేవాడు.

నాకుమరొకనియామకుడులేడు,नचाधिपः.

ఈవిధంగాఅజుణ్ణి,అవ్యయుణ్ణి,ఈశ్వరుణ్ణిఅయినానిర్వికారమైనపరమాత్మనే.

प्रकृतिम्,సృష్టిమొదలైనక్రియఎవరిసంబంధంతోఅవుతుందోఅదినాప్రకృతి–

త్రిగుణాత్మికమైనమాయ.

దీనికిశ్రుతిమూలంमायांतुप्रकृतिंविद्यात्.कार्योपाधिरयंजीवःकारणोपाधिरीश्वरःఅనేశ్రుతిచేత

అవ్యక్తమనేపేరుగలతనమాయచేతమూలప్రకృతినిఅధిష్ఠించి,ప్రకృతికీ,ప్రకృతి కార్యాలకూअहं,ममనేను,నాదిఅనేభావననుకల్పించి,నాఆత్మమాయతోపుట్టుతాను.

आत्ममाया,ఆత్మాధీనమైనమాయఆత్మమాయ.

అంటే,నాఅధీనంలోవున్నమాయద్వారాపుట్టుతాను.

లేదా

సూర్యునికిప్రభవలె,

అగ్నికికాల్చేశక్తివలె-

నామాయనాకుఅభిన్నము.దీనికిఆధారశ్రుతిदेवात्मशक्तिंस्वगुणैर्निरूढाम्…

లోకంలోనిమిగతాప్రాణులవలెనేనూపుట్టుతానుఅంటే-

निष्कलंनिष्क्रियं,

नजायतेम्रियतेवाविपश्चित्మొదలైనశ్రుతులకువిరోధంకలుగుతుందికనుక’మాయతో పుట్టుతాను’అనుట.

పరమాత్మ

a)సాకారమా

b)నిరాకారమా?

దేహశూన్యుడైసత్-చిత్-ఆనన్దఘనుడైన(सत्श्रीअकाल्)

పరమాత్మకుశరీరత్వముఎట్లుపొసగును?

अपाणिपादम्అందామాసగుణమునకుఅవకాశములేదాయె!

సాకారమేఅంటేa)పరిణామమా? b)వివర్తమా?

[ a . _పరిణామంఅంటేమార్పు.पूर्वावस्था-अपायेअवस्थान्तरापत्तिःपरिणामः.

ఉదాహరణకుమట్టి;మట్టిఆకారంలోమార్పుచేస్తేకుండఅనబడుతుంది.

ఇక్కడకారణమైనమట్టికీకార్యమైనకుండకూసత్తఒకవిధంగాఉంటుంది.

सतत्त्वतोअन्यथाप्रथापरिणामः।

b. _వివర్తంఅంటేपूर्वावस्था-अनपायेअवस्थान्तरापत्तिःविवर्तः.ఉదాహరణకుతాడుమీద

పాముకనబడినట్లు-ఒకవస్తువుమీదఇంకొకవస్తువు’పుట్టుట’.ఇక్కడకారణమైనతాడు

కన్నాకార్యమై(కనబడే)పాముయొక్కసత్తతక్కువది.

బ్రహ్మకారణము;జగత్తుకార్యము.బ్రహ్మముయొక్కసత్తకంటేజగత్తుయొక్కసత్త

తక్కువది. )अतत्त्वतोअन्यथाप्रथाविवर्तः।]

పరిణామంఅంటేపరమాత్మనిత్యమగును.

వివర్తంఅంటేవివర్తాన్నిసాధించే"మాయ"నుఅంగీకరించవలె.

భగవంతునివిగ్రహానికికలహస్తపాదాదులుదృశ్యములా/అదృశ్యములా?

అదృశ్యములైతేరామదాసు,అన్నమయ్యలకుకనబడగూడదు;

దృశ్యములైతేభగవంతుడుపఞ్చభూతాత్మకుడుకావలెను.

కనుకభగవద్విగ్రహముఅదృశ్యమేఐనా_మాయ_తోదృశ్యముకావచ్చును.

ఈవిధంగా’తత్’పదార్థమైనఈశ్వరునిజన్మ,విగ్రహముమాయికము.

‘త్వం’పదార్థవాచ్యుడైనజీవుడుఈశ్వరునికిభిన్నుడుకాదుగనుకజన్మకర్మలు

అవిద్యకములేఅనిసూచించుట,ఇతిభావః… mvr

(సశేషం)

06

A

పరిణామం/వివర్తం

పరిణామంఅంటేమార్పు.ఉదాహరణకుపాలు,పెరుగుగామారుట.మృత్పరిణామం

ఘటము,అనగా-మట్టికిఒకఆకారాన్నికల్పించితేఅదికుండఅనబడుతుంది.

మట్టికివున్న’సత్’,కుండకువున్న’సత్’కుభిన్నంకాదు.

మట్టికారణం;కుండకార్యం.

కారణంలోవున్నసత్త=కారణంలోవున్నసత్త. …mvr

06

B

వివర్తంఅంటేమార్పువున్నట్లుఅనిపించుట. Perception of some non- existing thing in some really existing object.

తాడుసర్పంగాకనబడుటఅనేదిసాధారణంగావేదాంతంలోచెప్పేఉదాహరణ.

సైకియాట్రిస్టుసాధారణంగాIllusionఅంటాడు.

మృత్పరిణామంఘటంఐనట్లుఇక్కడతాడుసర్పంగామారలేదు.

ఆకుండకువున్నసత్తయీసర్పానికిలేదు….mvr

07

यदायदाहिधर्मस्यग्लानिर्भवतिभारत,

अभ्युत्थानमधर्मस्यतदात्मानंसृजाम्यहम्।

नन्दिनी

भवान्सच्चिदानन्दघनः।तवदेहिवद्द्व्यवहारःकिमर्थम्?समाधानम्…

यदायदाहि-यस्मिन्-यस्मिन्-एवयुगेअथवासमये

धर्मस्य-प्रवृत्तिनिवृत्तिलक्षणस्य

ग्लानिः-हानिः,व्यङ्ग्यः

एवं

धर्मस्यप्रतिपक्षस्यअधर्मस्य

अभ्युत्थानं-

अभितः=सर्वत्र,सर्ववर्णेषु/सर्व-आश्रमेषु…

अभिवृद्धिः

तदातदा-तस्मिन्तस्मिन्काले

आत्मानं-देहम्

सृजामि-जन्मवन्तमिवप्रदर्शयामि/नित्यसिद्धंएवंसृष्टमिवदर्शयामिइतिसगुणाराधकाः।

(माययाइतियोजनीयम्।किमितिचेत्

1)परमेश्वरस्यदेहःसत्-चित्-आनन्दमेव।नतुसरूपवान्

2)परिच्छिन्नत्वमपिविरोधःएव।नैवपरिमित-आकारः)

भारत!-

भा-ज्ञानम्

तत्ररतत्वेनभारतः।ज्ञानरतस्त्वंधर्महानिंसोढुंनशक्नोषि,इतिअर्थः।

నన్దిని

(भगवदवतारेनिमित्तम्భగవంతునిఅవతారానికినిమిత్తము)

తచ్చజన్మకదా? -భగవంతునికిజన్మఎప్పుడుజరుగుతుంది?

కిమర్థంచఇతి-ఎందుకుజరుగుతుంది?

ఉచ్యతే-చెపుతున్నాము-

యదాయదాహిధర్మస్యగ్లానిర్భవతిభారత!,

అభ్యుత్థానమధర్మస్య

తదాత్మానంసృజామ్యహమ్.

స్థూలార్థము-

ఎప్పుడెప్పుడు-

ప్రాణులఅభ్యుదయానికిమరియునిఃశ్రేయసానికిహానికలుగుతుందో,

(అభ్యుదయం=లౌకికసుఖాలఅభివృద్ధి,

నిఃశ్రేయసం=మోక్షం)

అధర్మంపుట్టుటజరుగుతుందోఅప్పుడు,

మాయచేతనన్నునేనుసృష్టిస్తాను.

As and when righteousness declines and unrighteousness flourishes then

I project myself through Maya .

Righteousness as embodied in Ashramas - life stations namely Brahmacharya Gruhastha Vaanaprastha and Sannyasa . This promotes prosperity and emancipates of all creatures and also the elements.

यदायदाwhenever , as and when

भवतिthere is

ग्लानिःdecline

धर्मस्यof virtue;

अभ्युत्थानंrise

अधर्मस्यof vice

तदाthen

अहंI

सृजामिmanifest

आत्मानम्Myself ( through Maya) .

हिःwell known isit .

యదాయదా-ఎప్పుడెప్పుడు

ధర్మస్యగ్లానిఃభవతి-ధర్మంతగ్గిపోతుందో

……………..

అధర్మస్య-అధర్మానికి

అభ్యుత్థానంభవతి-అన్నివర్ణ,ఆశ్రమాలలోకూడాఉద్యోగిస్తుందోఅంటే

ఉత్సహిస్తుందో,उद्गतंसहनंउत्साहः,గెలుస్తూఉంటుందో

…………..

తదా-అప్పుడు

……………

అహమ్-నేను

ఆత్మానంసృజామి-నాఅవతారాన్నిప్రకటిస్తాను.

చర్చ-

నీవుదేవ,తిర్యక్,నరాదులలోఎప్పుడెప్పుడుపుట్టుతావు?అనేఆకాంక్షకు’యదాయదాహి….‘అనిసమాధానం-

వైదికధర్మం,దానినిఅనుష్ఠించేఅన్నివర్ణాశ్రమాలవారికీఇహలోకంలోసుఖాస్పదమూ,మరణానంతరముఉత్తమగతిప్రాప్తికరమూ.

అలాంటివైదికధర్మానుష్ఠానానికిగ్లానికలిగినప్పుడు(ग्लायतिस्मग्लानःఅసంతుష్టమై,

చిక్కిపోయినప్పుడు) ,విఘ్నకారులైనఅసురులద్వారావినాశంకలిగినప్పుడు,

హిః-అనేదిపురాణప్రసిద్ధద్యోతకము.ఉదాహరణకుహిరణ్యాక్షహిరణ్యకశిప్వాదిరాక్షసవినాశానికైవరాహ,నృసింహాద్యవతారాలు.

సర్వానర్థహేతువైనఅధర్మముయొక్కఅభ్యుత్థానము(अभितः,सर्वत्रఅంతటా,అన్ని

వర్ణాశ్రమాలలోకూడా

उत्थानं,उद्योगम्గెలుపు,

జ్యోతిషంలోధూమకేతువువలెఉత్పాతానికిసూచన,అశుభము,ధర్మవినాశానికిగుర్తు),

తదా-అప్పుడు,ధర్మానుయాయులనుఅనుగ్రహించేందుకూ,

అధర్మయుతులనునిగ్రహించేందుకూ-సర్వనియంతనూ,ఈశ్వరుడనూఐననేనుయోగ్యమైనదేహధారినై,ఆత్మమాయతోపుట్టినట్లుఅగుపిస్తాను-ఇతిభావః… mvr

08

परित्राणायसाधूनांविनाशायचदुष्कृताम्,

धर्मसंस्थापनार्थायसंभवामियुगेयुगे।

नन्दिनी

(जन्मप्रयोजनम्)

किमर्थंजन्म?

किंधर्मस्यहानिःतवसंतोषकारणं/किंवाअधर्मस्यचवृद्धिःपरितोषकारणम्?

किंतस्मिन्नेवकालेतवावतारःइत्याशङ्कायां

1)परित्राणाय…

परितः=सर्वतः

त्राणाय=रक्षणाय

साधूनां…

प्राणात्ययेपिस्वधर्मंयःनत्यजतिसःसाधुः/

साधुः=साध्नोतिपरकार्यंसाधुः,समदृशः…तेषाम्

2)दुष्कृतां-अधर्मवृद्ध्यावर्धमानानाम्

विनाशाय-विध्वंसनाय

तदुभयंकथंस्यात्?आह

“धर्मसंस्थापनार्थाय"इति।

धर्मसंस्थापनम्…

धर्मस्य

संस्थापनं-सम्यक्स्थापनम्,

अधर्मनिवारण-सहितमेवसम्यक्स्थापनम्!

నన్దిని

కిమర్థమ్? -ఎందుకు?-

పరిత్రాణాయసాధూనాం

వినాశాయచదుష్కృతామ్,ధర్మసంస్థాపనార్థాయ

సంభవామియుగేయుగే.

స్థూలార్థము-

సత్పురుషులనురక్షించేందుకూ,దుష్టులుకనబడకుండాచేసేందుకూ,

ధర్మాన్నిప్రతిష్ఠించేందుకూ

నేనుప్రతియుగంలోనూఅవతరిస్తూనేఉంటాను.

I take ‘birth’

For the protection of the virtuous,

Reduction of the wicked and

Establishing righteousness.

సాధూనామ్-సత్పురుషుల

పరిత్రాణాయ-రక్షణకూ

……

దుష్కృతామ్-శాస్త్రవిరుద్ధంగాపనులుచేసేవారి

వినాశాయచ-అదర్శనము(కనబడకుండా)అగుటకూ

…….

ధర్మసంస్థాపనార్థాయ-సత్పురుషులఇహపరాలకోసమూ

……

యుగేయుగే-ప్రతియుగంలోనూ

…….

సంభవామి-జన్మిస్తాను

చర్చ-

ధర్మానికిగ్లానీ,అధర్మానికిఋద్ధీకలిగినప్పుడుతానుపుట్టుతాననిఅద్యతన పూర్వశ్లోకంలో చెప్పినవిషయాన్నిपरित्राणायसाधूनांఅనివిస్పష్టంచేస్తున్నాడు.

साधूनाम्-సాధువుఅంటేప్రాణంపోయేపరిస్థితివచ్చినాస్వధర్మాన్నివీడనివాడు.

అటువంటి స్వధర్మైకశరణులను

परित्राणाय-త్రాణమంటేరక్షణ.పరిత్రాణాయఅంటేपरितःरक्षणाय,అటువంటిసాధువులు ప్రార్థించకుండానేవారికిఇహపరలోకప్రాప్తవిచ్ఛిత్తికలుగకుండారక్షించుటకు

संभवामियुगेयुगेప్రతియుగంలోనూసంభవిస్తాను(పుట్టుతాను)

దీనివల్లఈశ్వరుడుమనరక్షకుడుఅనినిశ్చయించుకొని,సాధువులుస్వధర్మము

లోనేనిష్ఠకలిగిఉంటారనిసూచన.

विनाशायचदुष्कृताम्పైనచెప్పినవిధంగాకాకుండా,ఎవరైతేశాస్త్రనిషిద్ధమైనపనులనుఆచరిస్తారోఅలాంటిజగత్తుచేతదూషితులైనదుష్కృతులసమూలవినాశంకొరకు

धर्मसंस्थापनार्थाय-ధర్మసంస్థాపనకోసం-అనగాసత్పురుషులఇహపరసుఖాలకోసమూ,అధర్మపరులన్యక్కారం,అనగావారినిఅణచిపెట్టేందుకూ-అనేద్వివిధప్రయోజనాలకోసమై

युगेयुगे-పౌనఃపున్యేన,ప్రతియుగంలోనూ

संभवामि-నామాయతోఅవతరిస్తాను(దిగివస్తాను)

………

భగవంతునిఅవతారప్రయోజనాలుత్రితయము-మూడు…

1)సాధురక్షణ

2)దుష్టవినాశనము

తదుభయంకథంస్యాదితి..ఆరెండూఎందుకు?

3)ధర్మస్థాపనార్థాయ,ధర్మసంస్థాపనముకొరకు

(యజ్జంఅంటేదేవతోద్దేశ్యపూర్వకంగాచేసేద్రవ్యత్యాగము.యజ్ఞాదిధర్మాలసంరక్షణవల్లదేవతలువర్ధిల్లుతారు.దానివలనవర్షం,వర్షంవల్లఆహారం,ఆహారంతోప్రాణులజీవనము.

ధర్మరక్షణతోనేవిశ్వమంతారక్షించబడుతుంది)-

నిగమనము-

భగవన్!నీఆవిర్భావంకన్నాముందుధర్మహానీ,అధర్మవృద్ధీజరుగవలెనుఅంటే…

నీఅవతారంఅవర్థదాయకమేఅవుతున్నదేఅనేశంకానివృత్తికై"పరిత్రాణాయ

సాధూనామ్"అనేశ్లోకాన్నిచెపుతున్నాడు.

“నాజన్మవేదమార్గరక్షణకే.వేదమార్గానుసారులరక్షించుటకే.వేదమార్గానికివిరోధులైనవారివినాశానికే”.

ఈశ్వరునికివైషమ్యనైర్ఘృణ్యాలు(దుష్టులపైనకోపము/శిశ్యులయందుకరుణా)

న్యాయమేనా అంటే,

పిల్లలనులాలించినా,రెండుదెబ్బలువేసినావెనుకటికాలమానపరిస్థితులప్రకారం

తల్లికి వైషమ్యంలేనట్లే(నేటిపిల్లలహక్కులచట్రంలోబిగించియీవ్యాఖ్యాతను

చూడకుందురుగాక.)

लालनेताडनेमातुर्नवैषम्यंयथार्भके

तद्वदेवमहेशस्यनियन्तुर्गुणदोषयोः।

ఈశ్వరునికిగుణదోషములులేవు,ఇతిభావః…mvr

09

जन्मकर्मचमेदिव्यमेवंयोवेत्तितत्त्वतः,

त्यक्त्वादेहंपुनर्जन्मनैतिमामेतिसोऽर्जुन।

नन्दिनी

ईश्वरस्यजन्मकर्मज्ञातुःफलमाह

ममजन्मस्वेच्छाकृतं,ममकर्मचधर्मपालनरूपं,अलौकिकंच।

एवंयथावत्तयायोवेत्तिसज्ञानी-देहंत्यक्त्वापुनर्जन्मनैति,कितुमामेवप्राप्नोति।

मेजन्म-ममजन्म

तत्त्वतः-अध्यात्मदृष्ट्या

दिव्यं-चैतन्यम्;

ममकर्म-धर्मपरिपालनेनजगत्परिपालनम्

सःपुरुषः

देहं-स्थूलं,सूक्ष्मंच

त्यक्त्वा

पुनर्जन्मनैति-नतुपुनर्जन्मप्राप्नोति

किंतु

मां-सत्यज्ञानानन्दरूपम्

एति-प्राप्नोति।(मुच्यतेसंसारात्)।विदेहमुक्तिंप्राप्नोति।

నన్దిని

तत्అందువలన(నాఅవతారకారణంతెలుసుకొనుటవలన)

జన్మకర్మచమేదివ్యమేవంయోవేత్తితత్త్వతః,

త్యక్త్వాదేహంపునర్జన్మనైతిమామేతిసోర్జున.

………………………………………….

స్థూలార్థము-

ఎవడునాజన్మనుమాయారూపంగాతెలుసుకుంటాడో,ఎవడునాసాధురక్షణమొదలైనకర్మను- (దివ్యంగా,ప్రకృతినిమించినదిగా,ఈశ్వరకృతంగా,యథాతథంగాఅనగాఉన్నది

ఉన్నట్లుగా)తెలుసుకుంటాడో

అతడు-

ఈదేహాన్నివిడిచి,మళ్ళీజన్మమరణచక్రంలోపడడు.

నన్నేచేరుకుంటాడు,

మోక్షాన్నిపొందుతాడు.

My ‘birth’ which is an ‘appearance’ because of My maya,

and

My work namely protection of the virtuous / destruction of the wicked

are both Divine .

My birth and My work are not just material .

He who knows these thoroughly will not fall in Samsara ( the cycle of births and deaths ).

He reaches Me , being liberated.

यःthe one who

एवंas described so far

वेत्तिknows

तत्त्वतःas they are in reality

दिव्यंdivine, supernatural

जन्मbirth which is a form of- Maya

चandकर्मactions , such as protecting the virtuous

ममof Mine

नएतिdoes not get

पुनर्जन्मrebirth

त्यक्त्वाafter casting off

देहंthis body

सःthat wise person

एतिattains

माम्Me ( gets liberated).

మే-నాయొక్క

దివ్యమ్-స్వప్రకాశము

జన్మకర్మచ-అవతారాలనూ,పనులనూకూడా

యః-ఎవడు

తత్త్వతః-ఉన్నదిఉన్నట్లుగా(పరులనుఅనుగ్రహించుటకేఅనీమాయికంగానేఅనీ)

వేత్తి-గ్రహిస్తాడో

….,..,.

సః-అతడు

దేహంత్యక్త్వా-ఈదేహాన్నివీడి

పునఃజన్మ-మళ్ళీజన్మను

నైతి-నఏతి-పొందడు

………

మామేతి-మామ్ఏతి-నన్నుపొందుతాడు.

చర్చ-

అవతారాలబ్రహ్మాఽభిన్నవాస్తవస్థితినిభగవంతుడు"జన్మకర్మచమేదివ్యమ్…“అని వివరిస్తున్నాడు.

जन्मकर्मच-జన్మకర్మలు-

దుష్టనిగ్రహానికీ,శిష్టానుగ్రహానికీ,ధర్మస్థాపనకూనేనుధరించినజన్మలన్నీ-అనగా

సూర్యునికిఉపదేశించుటమొదలైనకర్మలన్నీకూడా-వస్తుస్థితిలోబ్రహ్మమేనని తెలుసుకున్నవాడుముక్తుడవుతాడు.सतोहिमाययाजन्मకదా.

दिव्यम्దివ్యమ్అంటేఏమిటి?

రెండోవస్తువుయొక్కఅవసరంలేకుండా,తనంతటతానుప్రకాశించేదిదివ్యము.

అనగా చైతన్యము.ఇదిదివుధాతువుకుక్విప్ప్రత్యయంవల్లఏర్పడింది. (దీవ్యతిఅంటేప్రకాశించేది.క్రీడాదౌఅంటేఆటలవంటిది. )

ఆదివ్లోపూర్ణమూ,ఆనందమూ,అద్వితీయమూ(రెండోదిలేనిది) ,సర్వాధిష్ఠానమూఅయిన’అస్తి’లోప్రతీతమయ్యేదినాప్రకృతి.

तत्त्वतःతత్త్వతఃఅంటే?

అట్టిప్రాకృతమైననాజన్మఅనగానాశరీరమూ-

ఆశరీరంతోచేసినకర్మా-

వీటినిపరమార్థదృష్టితోపరిశీలించి,ఇవన్నీదివ్యములే,బ్రహ్మముయొక్క

చైతన్యరూపములేనని చూసేవిద్వాంసుడుప్రకృతవిద్వద్దేహాన్నివిడిచినతరువాత

మళ్ళీఇంకోజన్మనుపొందడు.నన్నేఅనగాసత్,చిత్,ఆనందమేఅవుతాడు.

బ్రహ్మమేఅగును-ब्रह्मवित्ब्रह्मैवभवति.విదేహముక్తుడవుతాడుఇతిభావః… mvr

10

नन्दिनी

एवंज्ञात्वामुक्ताःसन्तिकिम्?

इत्यतःसन्तीत्याह।

नैषःमोक्षमार्गःइदानींप्रवृत्तः

ఈమోక్షమార్గంయీమధ్యప్రారంభమైందేమీకాదు.

किंतर्हि?మరిఎప్పుడుమొదలైనట్లు?

पूर्वमपि-ఇతఃపూర్వంకూడా

వీతరాగభయక్రోధా

మన్మయామాముపాశ్రితాః,

బహవోజ్ఞానతపసా

పూతామద్భావమాగతాః.

वीतरागभयक्रोधा

मन्मयामामुपाश्रिताः,

बहवोज्ञानतपसा

पूतामद्भावमागताः।

………………………………………….

नन्दिनी

वीता-विवेकेनअपगता

1)रागः-फलतृष्णा,

2)भयं-सर्वान्-विषयान्परित्यज्यज्ञानमार्गेकथंजीवितव्यम्😟😧😟🤔इतित्रासः,त्रसनं=उद्वेगः,

3)क्रोधः-सर्वविषयसुखरहितंज्ञानमार्गःकथंहितःस्यात्?इतिद्वेषःक्रोधः🤨😠😡,

वीतरागभयक्रोधाः-शुद्धसत्त्वाः

मन्मयाः-मत्-प्रचुराः

मां-परमात्मानं,

तत्-पदार्थं,त्वंपदार्थ-अभेदेन

साक्षात्कृतवन्तः

मामुपाश्रित्य-

मां-अद्वितीयंपरंब्रह्मैवउपाश्रिताः(उपश्रयणं=सर्वंब्रह्मैवइतिसदेकत्वदर्शनंकुर्वन्तः)

ज्ञानतपसापूताः…

ज्ञानं-ब्रह्मैवाहमितिइतियत्

तत्-ज्ञानम्

ज्ञानमेवतपः,ज्ञानतपः(ज्ञाननिष्ठा)

तेनतपसापूताः=शुद्धाः

( “ज्ञानाग्निःसर्वकर्माणिभस्मसात्

कुरुते” )

मद्भावं-ममयोभावः"सत्-चित्-आनन्दं"तम्,ब्रह्मभावम्

आगताः-प्राप्ताः

నన్దిని

స్థూలార్థము-

నన్నేఆశ్రయించి,రాగం,భయం,క్రోధంనశించినవారూ,

పుణ్యాత్ములూ,

బ్రహ్మాన్నేతమస్వరూపంగాభావిస్తూ-అట్టిజ్ఞానమనేతపస్సుతోపవిత్రులైనా

స్వరూపాన్నిపొందినవారుఎందరోవున్నారు!

It’s not that this path to emancipation has not been opened up just now. It did exist in the past too.

Who are those ?

Those from whom Passion , Fear and Wrath have left free ,वीतरागभयक्रोधाः

Those who are knowers of Brahma ( perceiving non-difference from Me ),मन्मया

Those who depend solely on Me ,मामुपाश्रिताः

Those who are affiliated to the discipline of knowledge,

many such peopleबहवःpurged through the penance having the knowledge of Selfआत्मज्ञानतपसाः

They raised to the level of purity ,पूताः

They have won the emancipation or the status of Me , the Lord ,मद्भावमागताः

They need no other austerity or Tapas than knowledge ,इतरतपोनिरपेक्षज्ञाननिष्ठाः

చర్చ-

‘అంతాబ్రహ్మమేसर्वंब्रह्म’అనిఅన్నిపదార్థాలలోనూబ్రహ్మనేదర్శించేయోగంతో

ప్రాంచులు(ప్రాచీనులు)అనేకులుసిద్ధులూ,ముక్తులూఐనారు.

योगःप्रोक्तःपुरातनः,నేనుపురాతనయోగాన్నిచెప్పినాను-మొదలైనవాక్యాలలోచెప్పిన విషయాలను’వీతరాగభయక్రోధాః…‘ఆదిశ్లోకాలలోప్రతిపాదిస్తున్నాడు-

బాహ్యవిషయాలకుస్పందనవివిధప్రకారాలుగావుంటుంది-

1)రాగః-భోగాలపై,ఉపకారంచేసేవారిపైఅనురాగంఒకస్పందన

లేదా

రాగంఅంటేఫలతృష్ణ!

2)భయం-ఆధ్యాత్మికాదిఉపద్రవాలంటేభయంమరొకస్పందన

లేదా

అన్నివిషయాలనూవిడిచిపెట్టిజ్ఞానమార్గంలోఎట్లాబతుకగలను?అనేమనోవృత్తి

భయము!!

3)క్రోధః-తనకుఅపకారంచేసేవారిపై,చేస్తున్నారని( persecutory)భావించేవారిపైక్రోధంఇంకొకస్పందన-

లేదా

ఇటువంటిజ్ఞానమార్గం’హితం’ఎట్లాఅవుతుంది?అనేద్వేషవృత్తిక్రోధము!!!द्विषअप्रीतौ

క్రోధశబ్దంభూతాలనుధ్వంసంచేయుటమొదలైనఆపస్తంబోక్తదుర్గుణాలకెన్నిటికో

ఉపలక్షణము, synecdoche ( counting the heads refers to counting the number of people).

वीतरागभयक्रोधःవీతరాగభయక్రోధః-

వీతః,విశిష్యనిర్గతః-విశేషరూపంలోవెళ్ళిపోయిన,

వీతరాగభయక్రోధాః,తీవ్రముముక్షుత్వంవల్లా,సదసద్వివేకంతోనూ(ఏదిసత్,యేదిఅసత్ అనేవిచక్షణనువివేకంఅంటారు) -తొలగిపోయినరాగం,భయం,క్రోధంమొదలైనవిపరీతస్పందనలుగలవారువీతరాగభయక్రోధులు,

ज्ञानतपसाः-

ज्ञानम्జ్ఞానంఅంటేబ్రహ్మనునేనేఅని/నేనుబ్రహ్మమునని/నేనేబ్రహ్మమునని-

బ్రహ్మమునందు అప్రతిబద్ధ( unbound)ఆత్మత్వవేదననుసాక్షాత్కరించుకొనుట

జ్ఞానము.

ముముక్షువైనయతికికర్తవ్యంఏమి?అట్టిజ్ఞానమేతపస్సుగాఅగుటయతికికర్తవ్యము.

बहवःబహవః-చాలామంది.అట్టిజ్ఞానతపస్సుచేత

पूताःపూతాః-శుద్ధఅత్మఅనగాశుద్ధమనస్సుఎవరికోవారుశుద్ధాత్ములు.ఉదాహరణకువామదేవాదులుఎందరో

माम्उपाश्रिताः

మామ్-అనగా

అపూర్వ

అనపర

అనంతర

అబాహ్య

అద్వితీయ-పరబ్రహ్మకు

ఉపాశ్రితాః,ఆశ్రితులు.

ఉపాశ్రయణం-సర్వమూబ్రహ్మమేఅనేబాహ్య,ఆంతర,సర్వత్రప్రత్యక్దృష్టితో- ‘సత్’ఒక్కటేచూచేవారు.

‘నీజన్మకర్మలుతెలిస్తే-నీతోఐక్యముఎట్లాసంభవిస్తుంది?’

సమాధానం-

ఈశ్వరుడుతత్పదార్థము;ఈశ్వరునిఉపాధివిద్య.విద్యయేఉపాధికనుకఅతడు

నిత్యశుద్ధుడు.జ్ఞానస్వరూపి.

జీవుడుత్వంపదార్థము;జీవునిఉపాధిఅవిద్య.జీవునిజ్ఞానముమరుగునపడ్డది.

ఈశ్వరానుగ్రహంతోఅద్వైతవాసననుపొందినజీవుడు,జ్ఞానములభించుటతో

అజ్ఞానముతొలగి పరిశుద్ధుడవుతాడు.

అలాశుద్ధమైనసత్తుకుచిదంశముతోఐక్యముసంభవించును.

मद्भावम्మద్భావము-నాభావంతోపూర్ణులై,దేహపాతంతరువాతబ్రహ్మస్వరూపాన్నిపొందిన విదేహముక్తులు-ఎందరోమహానుభావులు-ఉండియేఉన్నారు,ఇతిభావః… mvr

11

येयथामांप्पद्यन्तेतांस्तथैवभजाम्यहम्

ममवर्त्मानुवर्तन्तेमनुष्याःपार्थसर्वशः।

नन्दिनी

तर्हिकिंत्वय्यपिवैषम्यनैर्घृण्यनैर्घृण्यदोषमस्तिचेत्नेत्याह…

ये-भक्ताः

यथा-येनप्रकारेण(सकामतया/निष्कामतयावा)

मां-ईश्वरम्

प्रपद्यन्ते-उपासते

तथैव-तदपेक्षितफलदानेन

भजामि‐अनुगृह्णामि

सर्वशः-सर्वप्रकारेणइन्द्रादिदेवतानपिभजन्तः

मम-सर्वात्मभूतस्य

वर्त्म-भजनमार्गम्(कर्म/ज्ञानलक्षणम्)

अनुवर्तन्ते-इतरमनुष्याअपिममवर्त्मअनुलक्षीकृत्यवर्तन्ते!

నన్దిని

“వీతరాగాదులనుమాత్రమేనీదరికిచేర్చుకుంటున్నావు

तवतर्हिरागद्वेषौस्तःఅయితేనీకురాగద్వేషాలుఉన్నట్లే

येनकेभ्यश्चिदेवआत्मभावंप्रयच्छसि,

కాబట్టేకొందరికిమాత్రమేఆత్మభావాన్నిప్రసాదిస్తున్నావు

नसर्वेभ्यःइतिఅందరికీకాదన్నమాట”

उच्यतेఅనేఆక్షేపానికిసమాధానం-

యేయథామాంప్రపద్యన్తేతాంస్తథైవభజామ్యహమ్,

మమవర్త్మానువర్తన్తే

మనుష్యాఃపార్థసర్వశః.

స్థూలార్థము-

నన్నుఎవరుయేవిధంగాసేవిస్తారో,

వారినినేనుఆవిధంగానేఅనుగ్రహిస్తాను.

మానవులుఅన్నివిధాలానామార్గాన్నేఅనుసరిస్తారు.

I bless creatures granting the very fruits whatever they have in view to gain.

Why so ? Because they wantsuch finite fruit /s and not the liberation.

I grant knowledge to those who seek liberation aloneयेअफलार्थिनःमुमुक्षवश्चतान्ज्ञानप्रदानेन.

I grant emancipation to thoseknowers and wish wish liberation and renounced the worldयेज्ञानिनःसंन्यासिनःमुमुक्षवश्चतान्मोक्षप्रदानेन,

I grant relief for those who sufferआर्तान्आर्तिहरणेन,

I resort to My devotees in the very way they approach Meयथाप्रपद्यन्तेतथाभजामि.

I don’t have attachmentरागः, aversionद्वेषःor delusionमोहः

Men tread paths leading to Me in all conceivable waysमममार्गंअनुवर्तन्तेमनुष्याः.

యే-ఎవరు

మామ్-నన్ను

యథాప్రపద్యన్తే-ఎలాఆశ్రయిస్తుంటారో

తాన్-వారిని

తథైవ-అదేవిధంగా

భజామి-అనుగ్రహిస్తాను

…………

మనుష్యాః-మనుష్యులు

మమవర్త్మ-నామార్గాన్ని

సర్వశఃఅనువర్తన్తే-అన్నిదిక్కులనుండీఅనుసరిస్తున్నారు.

చర్చ–

वैषम्यनैर्घृण्येनसापेक्षत्वात्(ब्रह्मसूत्राणि2.1.34 )

అన్నిప్రాణులూఅమృతసముద్రంవంటినీపరబ్రహ్మరూపంలోనేఉన్నాయికదా! ‘నీలోఉండుట’అనేవిషయంసర్వులకూసమానమేఅయినప్పుడునీవుఎవరికోగానీముక్తినియియ్యవు.ఈవిధమైనకొందరినిఉద్ధరించి,మరికొందరినిఉపేక్షించుటఅనే

పక్షపాతంఎందుకు?అనేఆశంకకు

तंयथायथोपासतेतथैवभवतिఅనేశ్రుతిననుసరించిयेयथामांप्रपद्यन्ते….అనిభగవంతుడుచెపుతున్నాడు-

  • “అమృతసముద్రవాసంసర్వులకూసమానమేఅయినా-

ఆప్రాణులలోఅమృతంతాగేవాటికిమాత్రమేఅమరత్వం(మరణరాహిత్యం)

కలుగుతుంది,మిగతావాటికిఅమరత్వంసిద్ధించదు” ,అలాగే"నాలోనేఅందరూవున్నానన్నుసేవించేవారికేముక్తి;అన్యభావాలనుభజించేకాముకులకుముక్తికలుగదు”

……………

పరబ్రహ్మ/అపరబ్రహ్మఅనిరెండుబ్రహ్మలుంటాయా?అంటే-

స్మృతికూడా

द्वेरूपेवासुदेवस्य,

व्यक्तंचाव्यक्तमेवच

अव्यक्तंब्रह्मणोरूपंव्यक्तमेतच्चराचरम्అని

1)అవ్యక్తము=నిర్విశేషము(నిరుపాధికము),కారణరూపము,పరబ్రహ్మ.

2)వ్యక్తము=మాయోపాధికము,కార్యసహితము,అపరబ్రహ్మఅనిచెప్పింది.

………….

శాస్త్రజ్ఞానంతోనూ,ఆచార్యోపదేశంతోనూసంస్కృతమైనబుద్ధితోవ్యవస్థితమైనయీ

జ్ఞానంకలవారు

1)వివిదిషులుకావచ్చు,

2)ఫలాకాంక్షులైనఅపరబ్రహ్మనుతెలుసుకోగోరినవారూకావచ్చును

-రెండుప్రకారాలుగాఉన్నపరమాత్మనైననన్నుజ్ఞానయోగంతోకానీ,కర్మయోగంతోకానీమరొకయోగంతోకానీ-ఏఉపాసకులుయేతత్త్వనిష్ఠలోఉంటేనేనుఆయారూపాలలోప్రత్యక్షమైఫలాన్నిఅనుగ్రహిస్తాను.

यादृशीभावनायत्रसिद्धिर्भवतितादृशीఅనేనియమంప్రకారము,వారివారిబుద్ధిబలంతో,

గ్రహింపబడేవస్తువుయొక్కఉపాసనానుసారం-ఫలాన్నియిస్తాను.కాననాకుపక్షపాతదృష్టిలేదుఅనిఅర్థము.

ममवर्त्मమమవర్త్మ…జ్ఞాన,కర్మయోగఫలప్రదానంతో,శాస్త్రార్థంతెలుసుకునేందుకూ,శాస్త్రానుసారంఆచరించేందుకూఈశ్వరాభిమతశ్రుతి,స్మృతివిహితమైనవర్త్మ=

మార్గమునే అనుసరిస్తారు.లేదా,నేనుచేసినట్లుగానేఆచరిస్తారు;విశేషరూపంలో

కర్మనేచేస్తారు,

ఈశ్వరుడనైననేనుబింబభూతుడను;జీవుడుప్రతిబింబము.

నేనుబింబముగావున్నప్రాణిజాతములోప్రీతినికలిగిఉంటే-ఆజీవునియందునేను

ప్రీతినికలిగి ఉండెదను;ద్వేషముకలిగిఉంటేనేనుకూడాద్వేషిస్తాను.

ప్రతిబింబాన్నిపూజించినా/పరాభవించినాఆపూజాపరాభవాలుప్రతిబింబానికే

సంక్రమించుతాయి.బింబానికిసంక్రమించవు-దర్పణంలోనిముఖముయొక్క

ప్రతిబింబాన్నిఅలంకరిస్తేమనముఖంఅలంకరింపబడదు-అలంకరింపబడిన

ఆభాసకలువచ్చును.

వైషమ్యనైర్ఘృణ్యములుప్రతిబింబగతములే-పరమాత్మకుఅంటవు.ఇతిభావః…mvr

12

मुमुक्षवःसन्तःकस्मात्त्वामेवसर्वेनप्रतिपद्यन्ते?

काङ्क्षन्तःकर्मणांसिद्धिंयजन्तइहदेवताः,

क्षिप्रंहिमानुषेलोकेसिद्धिर्भवतिकर्मजा।

नन्दिनी

त्वामेवसर्वात्मकंकिमितिसर्वेनप्रपद्यन्ते?

कर्मणांसिद्धिं-फलनिष्पत्तिम्

काङ्क्षन्तः-वाञ्छन्तः

इह-कर्माधिकारिणिमनुष्यलोके

देवताः-इन्द्रादीनेव

यजन्ते-पूजयन्ति।

कुतः

हि-यस्मात्

कर्मजासिद्धिः-कर्मजन्यंफलम्

क्षिप्रंभवति-शीघ्रमेवभवति।(ज्ञानफलःमोक्षस्तुनशीघ्रंभवति)

सकामाक्षुद्रफलसिद्ध्यर्थंअन्यादेवतायजन्ते।साक्षात्मांनआश्रयन्ते।

నన్దిని

అందరూమోక్షార్థులేఅయి-నిన్నేఎందుకుఆశ్రయించుటలేదు?

కాంక్షన్తఃకర్మణాంసిద్ధింయజన్తఇహదేవతాః,

క్షిప్రంహిమానుషేలోకేసిద్ధిర్భవతికర్మజా.

కర్మణాంసిద్ధిమ్-కర్మలసిద్ధిని

కాంక్షన్తః-కోరేవాళ్ళై

ఇహదేవతాఃయజన్తే-ఈలోకంలోదేవతలనుపూజిస్తారు.

…………..

మానుషేలోకే-మనుష్యలోకంలో

కర్మజాసిద్ధిః-కర్మలవలనకలిగేసిద్ధి

క్షిప్రంభవతిహి=తొందరగాకలుగుతుందికదా!

कांक्षन्तः- People offer sacrifices to Devas like Indra and Agni ,seeking to obtain success in their works .

Bruhadaranyaka Upanishad 1.4.10 says …यथापशुःएवंसदेवानाम्, that person is like a sacrificial animal for those Devas .

These people think that Devas are different from Me .

Success is gained quickly through offer sacrifices to other Deities prompted by desire for their fruits .

Why should people get quicker results when they are in Manushya loka ? It’s because of existence of Varna (not caste) and Aashrama system in this loka.

Works do yield their results in other lokas too but not swiftly because of the absence of Life Stations ( Aashrama system etc ) in other lokas .

చర్చ-

అన్నిశ్రుతులలోనూప్రసిద్ధమైన,మోక్షసన్నికృష్టకారణమైనజ్ఞానయోగాన్నివిడిచిపెట్టి,పణ్డితులుకూడాకర్మమార్గాన్నేఎందుకుఅనుసరిస్తున్నారు?అనేఆశంకకు–

కర్మయోగముయుక్తమే-ఎందుకంటేకర్మతోచిత్తశుద్ధి,చిత్తశుద్ధితోనేజ్ఞానయోగం

సిద్ధిస్తుంది.చిత్తశుద్ధిరహితుడు గనుక అన్నికర్మలనూవిడిచిపెట్టి-జ్ఞానయోగంలో

ప్రవృత్తుడాయెనా…అతనికిజ్ఞాననిష్ఠకలుగదు.జ్ఞాననిష్ఠసిద్ధించనిదేమోక్షమూకలుగక,అటుజ్ఞానఫలమూ,ఇటుకర్మఫలంకూడాసిద్ధించక"ఉభయతోప్యసుఖం…“అని

కుయోగులగురించిశ్రుతిగీతలు(భాగవతం10.87. 39,यदिनसमुद्धरन्ति…)

వర్ణించినట్లుగాభ్రష్టుడవుతాడు. (విశ్వనాథసత్యనారాయణ-భ్రష్టయోగినికవిజన్మబడసినాడఅనితననుతాను

వినయశీలుడైవర్ణించుకున్నాడేగానీనిజానికిఅతడుభ్రష్టయోగికానేకాడు.అదిఒక

భక్తిసంప్రదాయము;నైచ్యానుసంధానము.)

కనుకమోక్షానికికారణమైనచిత్తశుద్ధినికర్మలతోనేసంపాదించుటయుక్తము;కనుక

విచక్షణుడైన మనుష్యుడుకర్మలనేచేస్తాడుఅనేఆశయంతో"కాంక్షంతఃకర్మణాం…”

అనిభగవంతుడు చెపుతున్నాడు-

ఈలోకంలోఇంద్రాగ్న్యాదిదేవతలప్రసాదసిద్ధికిఆజ్యాదిహవిస్సు(అజాభవంఆజ్యం–అజా శబ్దం మేకకేకాకగవాదిజంతుసామాన్యముకూడా)లతోఆరాధించేపండితులు

శ్రద్ధాభక్తిపూర్వకంగాఅనుష్ఠించేశ్రౌతాదికర్మలఫలంచిత్తశుద్ధినికలిగించినామార్గాన్నే

అనువర్తింపజేస్తుందని పూర్వశ్లోకంతోఅన్వయము.

क्षिप्रम्క్షిప్రమ్-తొందరగా.

హఠయోగాదులవల్లకూడాధీశుద్ధినిసంపాదించవచ్చునుకదా,కర్మలతోనేచిత్తశుద్ధినిపొందుటఎందుకుఅనేఆశంకకు,అవి-

1.అవైదికాలు

2.జ్ఞానులకువిహితాలుకావు

3.బహుకాలభావ్యములు-

కనుకకర్మతోనేభవితవ్యముఅనేఆశయంతో’క్షిప్రం’అంటున్నాడు.

हिహి-ఏకారణంతోమనుష్యలోకంలో,కర్మభూమిలో,

कर्मजाःకర్మజాః-వైదికకర్మానుష్ఠానసంపన్నమైన

सिद्धिःసిద్ధి-చిత్తశుద్ధిలక్షణమైనది

क्षिप्रम्క్షిప్రం-శీఘ్రముగానేకలుగుతుందో,అనిఅర్థము.

యజ్ఞంలోఆరాధించబడేదేవతలుప్రసన్నులగుటతోమనఃప్రసాదంకలుగుతుంది.

…..

క్షిప్రసిద్ధిమానవలోకంలోనేఎందుకు?

చాతుర్వర్ణ్య,చతురాశ్రమవ్యవస్థమనుష్యలోకంలోనేవున్నది(ప్రస్తుతకాలంలోవర్ణవ్యవస్థలేనేలేదు;ఆశ్రమవ్యవస్థకేవలమూసంన్యాసాశ్రమానికేపరిమితమైవున్నది)

అన్యలోకాలలో లేదుఇతిభావః… mvr

13

वर्णाश्रमादिकर्माधिकारःनअन्येषुलोकेषुइतिनियमःकिंनिमित्तम्?

उच्यते-

चातुर्वर्ण्यंमयासृष्टंगुणकर्मविभागशः

तस्यकर्तारमपिमांविद्ध्यकर्तारमव्ययम्।

गुणवैषम्यात्आरंभःशरीरस्य।तत्रापिसर्वेनसमानाः।

चातुर्वर्ण्यं-चत्वारोवर्णाएवचातुर्वर्ण्यम्

मया-ईश्वरेण

सृष्टं-उत्पादितम्

गुणकर्मविभागशः-गुणाश्चकर्माणिचइतिगुणकर्म

गुणविभिगशः+कर्मविभागश्च

तस्य-विषमस्वभावस्य(चातुर्णस्य)

कर्तारंअपि-व्यवहारदृष्ट्याकर्तारमपि

अव्ययं-अक्षीणमहिमानम्(अक्षीणत्वंकिमितिचेत्अहङ्कारराहित्येनक्षीणताराहित्यात्)

अकर्तारं-परमार्थदृष्ट्याअकर्तारम्,वैषम्यरहितम्

विद्धि-जानीहि।

నన్దిని

వర్ణాశ్రమాదికర్మాధికారంమనుష్యలోకంలోమాత్రమే.ఇతరలోకాలలోలేదుఅనే

నియమంఎందుకు?

చెప్పుతున్నాం-

చాతుర్వర్ణ్యంమయాసృష్టంగుణకర్మవిభాగశః,

తస్యకర్తారమపిమాంవిద్ధ్యకర్తారమవ్యయమ్.

चत्वारःएववर्ण्याःचातुर्वर्ण्यम्చాతుర్వర్ణ్యమనగానాలుగువర్ణాలు.

मयाईश्वरेणसृष्टम्అదిపరిపాలకుడనైననాతోనియమించబడినది.

गुणकर्मविभागशः=

गुणविभागशःగుణాలవిభాగాన్నిబట్టీ

कर्मविभागशःचకర్మలవిభాగాన్నిఅనుసరించికూడా

…………

मयाనాచేత

सृष्टम्సృష్టించబడింది.

…………..

तस्यఆచాతుర్వర్ణ్యానికి

कर्तारंअपिకర్తనేఐనాకూడా

…………..

माम्अकर्तारम्विद्धिనన్నుకర్తనుకానివానినిగాతెలుసుకో

స్థూలార్థము-

గుణవిభాగానుసారంగానూ,కర్మవిభాగానుసారంకూడావర్ణవ్యవస్థనాచేత

సృష్టించబడినాయి.

ఈవిభాగంఇతరలోకాలలోలేదు(मानुषेलोके…4.12गीता) .

వర్ణవ్యవస్థకుకర్తనునేనేఅయినా,వాస్తవంలోకర్తనుకాననితెలుసుకో!

Thefour foldclass( not castes ) comprises the 4 fold Varnas , according to the divisions of Prakriti’s constituents or works , the constituents are

  1. Sattva

  2. Rajas

  3. Tamas .

What’s Sattva? It’sseen as

Quiescence

Control of Indriyas

Austerityetc ( Gitas 18.42)

…..

What’sRajas? It’s

whenRajas dominates Sattva as seen in

Heroism, Poweretc

…..

What’sTamas? It’s of 2 types-

a) Tilling, Looking aftercattle, BusinessetcwhenRajasdominates Tamas.

b) It’sservice,doing jobs,getting employedunder someoneetc when Tamas dominates Rajas.

…..

This order of classes is established by Me according to the proportions of theconstituents of Prakruthi or Nature.This classification doesn’t exist in other realms or Lokas.

I am the author of all this work according to the usage present in the sphere of Maya .

I also am not the agent as it’sMaya who did this all and Iremain immutable!

చర్చ-

గీతలలోనిఇదేఅధ్యాయంపదకొండోశ్లోకంలో’…మమవర్త్మానువర్తన్తే’ (నామార్గాన్నిఅనుసరించుతారు)అనిచెప్పినవిషయాన్నిభగవంతుడు

స్పష్టీకరిస్తున్నాడు.

ఎలా?చాతుర్వర్ణ్యంమయాసృష్టం…అని.

ప్రకృతిని(మాయను)గుణములఆధారంగామరియుకర్మలఆధారంగావిభజించితే-

ప్రకృతిత్రిగుణాత్మికము…

1.సత్త్వము

2.రజస్సు

3 .తమస్సు.

……….

సత్త్వగుణమురజోగుణముతమోగుణముసంబంధితకర్మలు

++ + - శమదమాదులు

+ ++ - శౌర్యం,ధైర్యం,తేజస్సు

  •      \+\+       \+       కృషి,గోరక్ష,వాణిజ్యం

  •      \+       \+\+      సేవ,జీతభత్యాలకైపనిచేయుట.

ఈవిధంగా,సృష్ట్ట్యాదిలోనాద్వారాచాతుర్వర్ణ్యవ్యవస్థచేయబడింది.ఇలానే చతురాశ్రమ వ్యవస్థకూడాచేయబడింది.

అనగాతలిదండ్రులుబ్రాహ్మణులైనంతమాత్రనవారిసంతానముబ్రాహ్మణవాచ్యులుకూడా అవనక్కరలేదు!

తస్య- ‘యత్క్రతుర్భవతితత్కర్మకురుతే,యత్కర్మకురుతేతదభిసంపద్యతే’ఇత్యర్థకశ్రుతిఉండుటవలన- “చాతుర్వర్ణ్యసృష్టిరూపకర్మనుచేసేనీకూఆకర్మయొక్కఫలమైనజన్మాదులతో సంబంధంఉన్నది,దీనితోనీయందునిత్యత్వ,ఈశ్వరత్వములుసిద్ధించవు"అనే

ఆశంకకు…ఈశంకఅయుక్తము-

వికల్పోనహివస్తు(వికల్పమువస్తువుకాదు) ,మాయామయమిదంద్వైతమ్(ఈద్వైతముమాయామయము)ఇత్యర్థకశ్రుతులతో

స్రష్ట,స్రష్టవ్యముఅనేవిమాయికమగుటవల్లమిథ్యకనుక

నిష్కలుడను,నిష్క్రియుడను,అవిక్రియుడనుఐననాకుసర్జనాదిక్రియలతో

సంబంధములేదుకనుకవాస్తవంలోనన్నుఅకర్తఅనేఅనుకో.

చాతుర్వర్ణ్యప్రపంచమాయయొక్కకర్తనైననేనుమాయామోహితచిత్తులకుకర్తవలె ప్రతీయమానమౌతాను.అట్టిపరమాత్మనైననన్ను

అకర్తగా

నిర్గుణునిగా

కర్త్రృత్వాదిధర్మశూన్యునిగానేతెలుసుకో.

అవ్యయ: -కర్తనుకాదుగనుకనేనుచేసేదికర్మకాదు.

కర్మలేదుకనుకకర్మఫలాలైనజన్మాదులూనాకుకలుగవు.కనుకనన్నుఅవ్యయుడు (నాశరహితుడు)అనగానిత్యశుద్ధబుద్దముక్తస్వభావునిగానేతెలుసుకో-ఇతిభావ: …mvr

14

नमांकर्माणिलिम्पन्तिनमेकर्मफलेस्पृहा,

इतिमांयोऽभिजानातिकर्मभिर्नसबद्ध्यते।

नन्दिनी

कर्तुरपिकथंअकर्तृत्वम्?

यःकर्तृत्व-अभिमानीसःलिप्यते!

यःफलेच्छुःसएव"कर्ता-अहं"इतिमन्यते।फलेच्छा-अभावात्अकर्ता;अकर्तृत्वात्नलिप्यते।

^^^^^^^^^^^^^^^____

a)कर्तृत्वाभिमान-राहित्यंबोधयति-

मां-सर्वज्ञम्

कर्माणि-सृष्टिस्थितिलयानि(सृजत्यवत्यत्ति-इतिभागवतपुराणे)

नलिम्पन्ति-पुण्यपापानिनस्पृशन्ति,नबध्नन्ति,

b)भोक्तृत्वंनिराकरोति।

कर्मफले-कर्मसु,कर्मजन्यफलेषुच

स्पृहा-तृष्णा

न-नास्ति।

इति-

a)कर्मलेपोमेनास्ति

b)कर्मफलेस्पृहाअपिनास्तिइति

एवंमांयः

मांअभिजानाति-स्वस्य-ईश्वर-अभेदअभिप्रायेणजानाति

सः-अकर्त्रात्मज्ञानी

कर्मभिः-क्रियमाणानि

नबद्ध्यते-मुच्यते।

నన్దిని

యేషాంతుకర్మణాంకర్తారంమన్యతేపరమార్థత:తేషాంఅకర్తాఏవఅహం,యత: -

నేనుఏకర్మలకుకర్తనుఅని-నాగురించినీవుభావిస్తున్నావోవాటికినేనునిజంగాకర్తనుకాను.ఎందుకంటే-

నమాంకర్మాణిలిమ్పన్తినమేకర్మఫలేస్పృహా,

ఇతిమాంయోభిజానాతికర్మభిర్నసబధ్యతే.

………………………………………….

స్థూలార్థము-

1.నాకుఏకర్మలూఅంటవు.

2.నేనుచేసేఏకర్మలోనూనాకుఆసక్తిలేదు.

నాగురించినయీవిషయాలుతెలుసుకున్నవానినికూడాకర్మలుబంధించవు.

………………………………………….

Works do not taint Me so as to cause a birth etc as I don’t have ego.Nor do I have any desire for their fruits.

कर्माणिthose actions which are devoid of egoism

नलिम्पन्तिdon’t taint

माम्Me ( by becoming the originators of body)

…

मेfor Me

नस्पृहाthere is no hankering for the results of those actions

…

यःwhoever

अभिजानातिknows himself to be not different from Me

माम्Me

इतिthus ( as his own Self)

सःhe

नबद्ध्यतेdoes not become bound ( gets liberated)

कर्मभिःby actions.

………………………………………….

కర్మాణి-కర్మలు

మామ్-నన్ను

లిమ్పన్తిన-అంటవు

…………

మే-నాకు

కర్మఫలే-కర్మలఫలమునందు

స్పృహా-ఆసక్తి

న-లేదు.

…………

ఇతి-ఈవిధంగా

య: -ఎవడు

మామ్అభిజానాతి-నన్నుతెలుసుకుంటాడో(తనఆత్మగాగుర్తిస్తాడో)

స: -అతడున్నూ

కర్మభి:-కర్మలచేత

నబద్ధ్యతే-బంధింపబడడు

చర్చ-

పరబ్రహ్మనైననాకురెండుఉపాధులున్నాయి-

1.మాయ

2.మాయాకార్యము.

నేనైతేస్వయంగా

కూటస్టుడను(స్థిరంగాఉంటాను)

అసంగుడను(సంగంలేనివాడను)

చిద్రూపుడను(చైతన్యాన్ని)

నమామ్-

మాయతోమరియుమాయాకార్యంతోనాకుసంబంధంలేదుకనుక,

మాయతోఏర్పడినజగత్తుయొక్కసృష్టిస్థితిలయకర్మలతోఎలానాకుసంబంధంలేదో-అసంగుడనుకనుకదేహేన్ద్రియాదులతోచేసేకర్మతోకూడాఅలానేసంబంధంలేదు.

ఈవిధంగాకర్తృత్వభోక్తృత్వధర్మరహితపరమాత్మనైననన్నుశ్రవణమననాదులతో

పుట్టినవిజ్ఞానబలంతోస్వాత్మగాగ్రహించిఎవడుకర్మలోప్రవృత్తుడౌతాడో-అనగాకర్మనుచేస్తాడో-అతడుకర్మతోలిప్తుడుకాడు.

కూటస్థుడను,అసంగుడను,చైతన్యమునూఅగుటవల్ల-మనస్సుమొదలైనవాటితోసంబంధరహితుడనుగనుక-కర్మలోనూకర్మఫలంలోనూనాకుఆసక్తిలేదు.

ఆసక్తిబుద్ధియొక్కధర్మము,కనుకబుద్ధికిసాక్షినీ,అవికారినీఐననాకుబుద్ధియొక్క

ధర్మాలతో సంబంధంలేదు.

కనుకఆకర్మలఫలేచ్ఛకూడాసంభవించదు.కనుక,

నమాంలిమ్పన్తికర్మాణి,

సయథాకామోభవతితత్క్రతుర్భవతితత్కర్మకురుతే,यन्-मनसामनुतेतद्-वाचावदतितदेवकर्मणाकरोति(यजुस्संहिता)(ఏఇచ్ఛతోఉంటాడో,అటువంటినిశ్చయాలుతీసుకుంటాడు,ఏనిశ్చయంతీసుకుంటాడోఅట్టికర్మనేచేస్తాడు).

ఈవిధంగాకామనగలవానికేకర్మసంకల్పము,కర్మనుఆరంభించుటఅనేవివింటూ

ఉంటాము.ఇందువల్లకర్మఫలేచ్ఛతోనేజీవాత్మద్వారాకర్మచేయబడుతూఉంటుంది.

నేనుఅకామినీ,అక్రియుడనూకనుకనాద్వారాకర్మజరుగదు.

ఏఫలంకోసం,ఎవరిద్వారాకర్మచేయబడుతుందో-అదినూనెవలెకర్మకుఅంటుకొనిఉంటుంది.అందుకేకర్మనుఆచరించేకర్త-అన్యులబుద్ధితోఆచరించేకర్మలతో

లిప్తుడుకాడు.

బుద్ధ్యాదులతోచేసేకర్మ-సాక్షి,అకర్తఐననన్నుతాకవు-నూనెవలెఅంటుకోవు.

అందుకే-ఫలేచ్ఛలేక,అకర్తా,అభోక్తా,ఆకాశంవలెసర్వవ్యాపకుడూ, అసంగుడూ,

అవిక్రియుడూ,బుద్ధిసాక్షీ,పరమాత్మాఅయిననన్నుఆత్మరూపంగాతెలుసుకునే

విద్వాంసుడైన అధికారిలోకసంగ్రహార్థంఆచరించేపనులతోలిప్తుడుకాడు.అతడు

చేసేకర్మలుపునర్జన్మకుకారణాలుకావు-ఇతిభావ: …mvr

15

एवंज्ञात्वाकृतंकर्मपूर्वैरपिमुमुक्षुभिः

कुरुकर्मैवतस्मात्त्वंपूर्वैःपूर्वतरंकृतम्

नन्दिनी

यतोनाहंकर्ता,नमेकर्मफलेस्पृहाइतिज्ञानात्नबद्ध्यतेकर्मभिःअतः-

एवं-अमुनाप्रकारेण

ज्ञात्वा-कर्तृत्वाभिमानराहित्यंबन्धकंनभवतिइतिज्ञात्वा

मुमुक्षुभिः-मोक्षमिच्छुद्भिः

पूर्वैः-ययातिजनकादिभिः

पूर्वैःपूर्वतरं-अन्ययुगेचपूर्वपूर्वतरैः

कर्मकृतं-कर्मैवकृतम्(शिष्टाचारःअपिप्रमाणमितिसूचयति)

त्वंकर्मैवकुरु-नतूष्णींआसनं,नैवसंन्यासम्।

నన్దిని

నేనుచేసేవాడినికాను,నాకుకర్మఫలంపైనఆసక్తిలేదుఅనేభావముతో-

ఏవంజ్ఞాత్వాకృతంకర్మపూర్వైరపిముముక్షుభి: ,

కురుకర్మైవతస్మాత్త్వం

పూర్వై:పూర్వతరంకృతమ్.

స్థూలార్థము-ఈజ్ఞానంఉండుటవల్లనే,మోక్షకాంక్షగల

పూర్వికులుకూడా’తెలిసి’కర్మనుఆచరించారు.

అందువలననువుకూడాబహుకాలంగాపూర్వికులందరూచేస్తూవున్నకర్మనేచెయ్యు.

The ancients who soughtliberationand having had such knowledge performed Karma for the same reason.Do work,therefore.

Neither sit inactive,nor renounce the world.

  1. Work for purification of the mind if you are ignorant of the Self,Atma.

  2. Work for the well-being of the world,if you know the Truth.The ancients like Janaka did work for the well-being of the world!

ज्ञात्वाhaving known

एवंthus( that I am not an agentनाहंकर्ताetc)

कर्मduties

कृतंwere undertaken

अपिeven

पूर्वैःby the ancient

म्मुक्षुभिःseekers of Liberation

तस्मात्therefore

त्वंyou

कर्मaction

एवitself

कुरुundertake ( ought not sit quiet or renounce).

कृतंperformed

पूर्वतरंearlier

पूर्वैःby the ancient ones ( Janaka) .

చర్చ-

ఉపాధిద్వారాచేసేకర్మబంధకారకంకాదు.ఈజ్ఞానమేపరార్థప్రవృత్తి(యితరులకై

జీవించుట)లోబలమైన,గొప్పసాధనమనిసూచించుటకుప్రాంచులుప్రవృత్తులయిందికూడాపరార్థంకోసమే-అట్టిప్రవృత్తిఅబంధకత్వజ్ఞానంతోనేఅనిశిష్టాచార

ప్రమాణాన్ని(शिष्टाचारंप्रमाणं)భగవంతుడుచూపుతున్నాడు.

ఇదితెలిసిననేనుబుద్ధికిసాక్షిగా,ప్రత్యగాత్మగాఉన్నాను.దేహేంద్రియాదులకు

భిన్నుడనై,దేహేంద్రియాదులచేచేయబడినకర్మలకుబద్ధుడనగుటలేదు.

ముముక్షువులు(అవిద్యారూపబంధనాలనుండివిడివడదలచినవారు)కూడా–ఆత్మకు దేహేంద్రియాదులనుండిభిన్నత్వమూ,దేహాదులతోచేసినకర్మలఅబంధకత్వమూ

తెలిసి లోకహితంకోసంకర్మనుచేసిఉన్నారు.ఉదాహరణకుజనకాదులు.

కనుకనీవుకూడాపూర్వులుచేసిన,జ్ఞానవృద్ధులుసత్పురుషులు,అనుష్ఠించిన,

అనాదికాలంనుండిప్రవృత్తమైనకర్మనేలోకహితార్థమైచేయుము;సన్యసించవద్దు, ఇతిభావ:…mvr

16

किंकर्मकिमकर्मेतिकवयोऽप्यत्रमोहिताः

तत्तेकर्मप्रवक्ष्यामियज्ज्ञात्वामोक्ष्यसेऽशुभात्।

नन्दिनी

कर्मणांबन्धकत्वमेवसिद्ध्यति।(कर्मणाबद्ध्यतेजन्तुःइतिस्मृतिः)

विदुषाक्रियमाणंकर्म"अकर्मैव” ,तत्बन्धायनभवति।

अविदुषाकृतकर्मैवकर्म।तदेवबन्धायभवति।

तत्रकर्मचेत्कर्तव्यंत्वद्वचनादेवकरोम्यहं-किंविशेषितेन"पूर्वै:पूर्वतरंकृतं"इति?

किंकर्म-

1अविदुषाकृतंअकर्मैवकर्म/विदुषाक्रियमाणंकर्मएवअकर्म-इतिकेचित्

2श्रुतिस्मृतिभ्यांयद्विहितंतत्कर्म/यत्अविहितंतत्अकर्म-इतिअपरे

3वैदिकंकर्मैवकर्म/संन्यासंअकर्मइतिकेचित्

4चलनात्मकंकर्म/तूष्णींआसनं

अकर्मइतिअपरे

कवयः-सर्वशास्त्रज्ञाः

अपि

अत्र-कर्माकर्मनिर्णये

मोहिताः-निर्णेतुंअशक्याः।

तत्-तस्मात्

ते-तुभ्यम्

प्रवक्ष्यामि-सन्देह-उच्छेदेनवक्ष्यामि

यत्-कर्म/अकर्मरूपम्

ज्ञानं…

कर्मणः- a)उपलक्षणेनअकर्मच-

b)अकारप्रश्लेषैण

(तत्तेऽकर्म)अपि

ग्राह्यमकर्म

मोक्ष्यसे-मुक्तोभविष्यसि

अशुभात्-जन्ममृत्युप्रवाहतःसंसारात्

किंकर्म/किंवापरमार्थतःअकर्मइतिमेधाविनोअपिनिर्णेतुंअसमर्थाजाताः,

अहंसन्देहोच्छेदेनवदामि,

कर्माकर्मस्वरूपंज्ञात्वामुक्तोभविष्यसिइतिअर्थः।

నన్దిని

సరే!కర్మచేయవలసియేఉంటే-నువుచెప్పినావుకదా,అలానేచేస్తాను.ప్రాచీనులచేత, సంప్రదాయంగావస్తున్నకర్మనేచెయ్యు-అనిసవిశేషంగాచెప్పుటఎందుకు?

उच्यते-यस्मान्महद्वैषम्यंकर्मणिచెపుతున్నా-కర్మవిషయంలోఎంతోవిరుద్ధాభిప్రాయం

ఉన్నది

कथं?ఏవిధంగా?

కింకర్మకిమకర్మేతికవయోప్యత్రమోహితా: ,

తత్తేకర్మప్రవక్ష్యామియద్జ్ఞాత్వామోక్ష్యసేzశుభాత్.

స్థూలార్థము-

ఏదికర్మ?ఏదిఅకర్మ? -అనిపండితులుకూడాఈకర్మవిషయంలోమోహితులైఉన్నారు.కనుక నీకు

కర్మాకర్మలగూర్చిసంపూర్ణంగాచెపుతాను.

ఈజ్ఞానాన్నిపొందిఅశుభమైనసంసారంనుండిముక్తినిపొందుతావు.

Even the sages of powerful intellects are deluded to be able to understand what’s WORK and what’s NON-WORK.

I shall educate you work and non-work so that you would be released from the empirical life which is inauspicious.

कवयःअपिeven the intelligent

मोहिताःare confused

इतिअत्रas to

किंकर्मwhat is action

किंअकर्मand what is Inaction

Therefore

प्रवक्ष्यामिI shall tell

तेyou

of

कर्मaction

अकर्मचand Inaction

ज्ञात्वायत्by knowing which

मोक्ष्यसेyou will become free

अशुभात्fromevil ( ie transmigration).

చర్చ-

‘కర్మలవల్లబంధకత్వంప్రాప్తిస్తుందేమో’ననేఆశంకకుదారితీసేकर्मणाबद्ध्य्तेजंतु:,

కర్మణా బధ్యతేజంతు: (జీవుడుకర్మతోబంధించబడును)అనేస్మృతివాక్యంఉన్నడికదాఅంటే-

అదిఅయుక్తము;ఆస్మృతివాక్యంనీవుసరిగాఅవగతంచేసుకోలేదు,అదిఅవిద్వత్

కర్తృకకర్మవిషయము(విద్వాంసుడుకానివానినిదృష్టిలోఉంచుకొని,కర్మబంధకమనిచెప్పేది)…పైగా,

तंविदित्वानलिप्यतेकर्मणापापकेन,తంవిదిత్వానలిప్యతేకర్మణాపాపకేన(దానిని

తెలుసుకున్న విద్వాంసుడుపాపంతోలిప్తుడుకాడు)అనిశ్రుతిప్రమాణము-

శ్రుతిస్మృతిపురాణేతిహాసాదులలోపూర్వపూర్వముబలీయము.

దీనివల్ల-కర్మ,అకర్మలతత్త్వంచక్కగాతెలుసుకున్నవిద్వాంసులుచేసేకర్మ

అకర్మయే.దానివల్లకర్మబంధంఏర్పడదు.వనవాసంలోఉన్నపుడుశ్రీరాముడు

ధనుర్బాణాలుధరించినకారణాన్నిసీతమ్మకువివరించినట్లు-రాముడుఆయుధధారణచేయకపోతేనేతప్పు.ఆకర్మ,అకర్మయే;దానివల్లబంధంఏర్పడదు.

అవిద్వాంసునిఅకర్మకూడాకర్మయే-బంధకారకమే.అవిద్వాంసుడుఅనగాఅజ్ఞాని.

సత్పురుషులనిష్క్రియత్వముఅనర్థకారకంకదా!

అటువంటప్పుడుకర్మ,అకర్మలలక్షణంఏమిటిఅనేఆకాంక్షకుकिंकर्म?కింకర్మ..?

అనిభగవంతుడువివరణనుసెలవిస్తున్నాడు.

1)శ్రుతి,స్మృతులుచేయుమనిచెప్పినదికర్మ;వద్దనిచెప్పిందిఅకర్మఅనికొందరుపండితులు చెపుతున్నారు.

2)వైధము(విధిచెప్పినది) ,స్మార్తము-కర్మ;అవివిడిచిసన్యసించుటఅకర్మఅనిఇతరులు,

3)చలనాత్మకముకర్మ;తూష్ణీమ్భావముతోఏమీచేయకుండుట-ఊరకకూర్చొనుట-అకర్మఅనికొందరు,

4)కవులైతే(कवतेचातुर्येणकवि: ,कबृवर्णे)రమణీయపదపదార్థజ్ఞతవల్ల’కర్మశబ్దవాచ్యమేది’ / ‘అకర్మశబ్దార్థమేమి’అనిమీమాంసచేస్తూ-కర్మతత్వనిర్ణయంలోమోహితులై,

తత్త్వనిర్ణయాసమర్థులవుతున్నారనిఅర్థం.

&&&&&&&&&&&&&&&_____

అకర్మఅనేపదంతో..

1కర్మయొక్కఅభావము( non-existence of action )నూ,

2విరుద్ధకర్మ( opposite action)నూగ్రహించవచ్చు.

కర్మవిషయంలోకవులే(పణ్డితులే)విభ్రమకులోనవుతారు.కనుకజ్ఞానులనేమోహానికి

గురిచేసేదనీ,

కర్మకర్తవ్యరూపమనీ,

కర్మబన్ధంనుండివిడివడజేసేదనీ-కర్మనుగుఱించిచెపుతాను.

కర్మఅంటేఅకర్మ,వికర్మలుకూడాఉపలక్షణంగాస్వీకరించవలసిఉంటుంది.

అకారప్రశ్లేష(తత్తేఽకర్మ)తోకూడాఅకర్మగ్రాహ్యమే!

అజ్ఞానికిజ్ఞానియొక్కఅకర్మకర్మవలెఅగుపడవచ్చు-ఉదాహరణకు,నావలో

ప్రయాణించేవానికిఒడ్డునఉన్నచెట్లువెనుకకువెళ్ళుతున్నభ్రమకలుగుతుంది!

మూఢునికిజ్ఞానిచేస్తున్నపనిచేయనట్లూఅనిపించుతుంది.ఉదాహరణకు,

అతిదూరంలో వెళ్ళుతున్ననౌకస్థిరంగాఉన్నట్లుతోస్తుంది!!

కనుక,కర్మ/అకర్మలస్వరూపంతెలియనినీకుఈరెండింటిలక్షణాలూవివరిస్తాను.

వీటితత్వంతెలిసిననీవుఅశుభరూపమైన(शोभतइतिशुभं,शुभशोभनेసుఖము, ఆనందము)సంసారంనుండిముక్తినిపొందుతావు.

కర్మాకర్మలతత్త్వంచక్కగాగ్రహించనిచోముక్తునివికాలేవుఇతిభావ:…mvr

17

कर्मणोह्यपिबोद्धव्यंबोद्धव्यंचविकर्मणः,

अकर्मणश्चबोद्धव्यंगहनाकर्मणोगतिः।

नन्दिनी

(कर्म-अकर्म-विकर्मनिरूपणम्.

यथाभूतदर्शनम्)

हि-यस्मात्

कर्मणः-शास्त्रविहितस्यअपि_तत्त्वं_ (नतुलोकसिद्धव्यापारमेव)

बोद्धव्यं-ज्ञातव्यमस्ति।

विकर्मणः-निषिद्धस्य/प्रतिषिद्धस्यअपि_तत्त्वं_

बोद्धव्यं-ज्ञातव्यम्

अकर्मणश्च-न+कर्म=अकर्मइतिन।कर्माभावःअकर्मइतिनैव।

बोद्धव्यं-ज्ञातव्यम्।

कर्मणःगतिः-कर्म/अकर्म/विकर्मणां_तत्त्वं_

गहना-दुर्विज्ञेयम्।

నన్దిని

नचएतत्त्वयामन्तव्यं-

_कर्मनामदेहादिचेष्टा’కర్మఅంటేదేహంమొదలైనవాటికదలికయే’,

लोकप्रसिद्धं, ‘అందరికీతెలిసినవిషయమే’,

__अकर्मतदक्रिया’అకర్మఅంటేఅలాచేయకుండుట’तूष्णीमासनं’ఊరికేకూర్చొనుట’ …

किंतत्रबोद्धव्यमिति’ఈమాత్రానికైతెలుసుకోవలసినదేమున్నది?’,అనిఅనుకోగూడదు.

…..

कस्मात्?ఎందువల్ల?

उच्यते-చెపుతున్నాము-

………………………………………….

కర్మణోహ్యపిబోద్ధవ్యంబోద్ధవ్యంచవికర్మణ: ,

అకర్మణశ్చబోద్ధవ్యంగహనాకర్మణోగతి: .

………………………………………….

స్థూలార్థము-

బోద్ధవ్యం-తెలుసుకోవలసింది…

1.కర్మణ:అపి-కర్మయొక్కపరమార్థంకూడా

బోద్ధవ్యం-తెలుసుకోవలసినదే,

2.వికర్మణ:చ-చేయగూడనికర్మయొక్కపరమార్థంకూడా

బోద్ధవ్యం-తెలుసుకోవలసినదే

3.అకర్మణ:చ- “చేయకపోవుట"అనేపదంయొక్కపరమార్థంకూడా

బోద్ధవ్యం-తెలుసుకోవలసినదే.

………………………………………..

కర్మణ:గతి:-కర్మమార్గం

గహనా-మనస్సుకుదుర్జ్ఞేయము,ఎంతోకష్టపడితేగానీతెలియదు!

One should know what is

Work

Bad workand

Non-work.

The course of Action is difficult to comprehend.

Ought to know aboutthe work asked by the Shaastras,

And , also of forbidden work,

So also is not doing work.

Ought to know, ought to know and ought to know!

Used thricethis word - impressesus regarding the difficulty in the process or course of action.

हिfor

बोद्धव्यंto be known

अपिeven

कर्मणःabout action ( enjoined by the scriptures)

Something is there to be known about the

विकर्मणःprohibited action

And about

अकर्मणःInaction

Because

गतिःthe true nature

कर्मणःof action

and

गहनाis inscrutable.

చర్చ-

कर्मण:కర్మణ:

కర్మ,వికర్మ,అకర్మలమూడింటిపరిజ్ఞానమూఎవరికిఅవసరం?

1.ఆరురుక్షువు(आरोढुमिच्छत:ముక్తికావాలనేఇచ్ఛకలవాడు)కా

2.ఆరూఢునికా(ముక్తునికా) ?

ఆరురుక్షువుకేకర్మాకర్మవికర్మలసరైనతత్త్వంతెలియవలసినఅవసరంఉన్నది.ఆ

బోధకఠినము-కనుకనేప్రయత్నపూర్వకంగానైనాఆపరిజ్ఞానంసంపాదించుట

ఆరురుక్షువుకుఆవశ్యకము.

ఈఆకాంక్షతోనే’కర్మణోహ్యపి…‘అనిభగవంతుడుచెపుతున్నాడు.

ఈజ్ఞానంమోక్షార్థులైనఆరురుక్షువులకుతప్పఇతరులకుకాదు.

ఎందుకు?

ఆరురుక్షువుకువర్ణాశ్రమాదులఅనుష్ఠానంమొదలైనఅనుష్ఠానయోగ్యకర్మల

పరిజ్ఞానం అవసరము.కానబోద్ధవ్యము.

కర్మస్వరూపంతెలుసుకొనిమాత్రమేఅదీశాస్ట్రానుసారమేకర్మచేయవలసిఉంటుంది. (ज्ञात्वाकुर्वीतकर्माणि).తెలియకుండాచేయుటఅసాధ్యము.ఎందుకంటే-శాస్త్రాలు

అనేకాలు.శాస్త్రప్రవర్టకులూఅనేకప్రకారులు.అందువల్లదేశ,కాల,యుగ,అధికారి,

వర్ణ,ఆశ్రమ,వయో,అవస్థాదిభేదాలతో

సంక్షేపంగా,విస్తారంగానూ

కర్మవిధిఅనేకప్రకారాలుగానిరూపితమైనకారణంగా,కర్తవ్యకర్మయొక్కతత్వమూ, సరైన పరిజ్ఞానమూకావలెననిభావము.

విధిఅనేకసంబంధయుతము.విధికివిపరీతంగాచేయుటయేవికర్మ.

వికర్మప్రతిషేధమైననిందితకర్మ.అదికూడాబోద్ధవ్యమే-తెలుసుకోవలసినదే.

నిషిద్ధాంశం తెలిసిఉంటేనేఏదినిషిద్ధమోదానినిపరిహరించవచ్చు.

దేశకాలాదిభేదంతో-నిషేధంలోకూడాబహువిధత్వంఉండుటవల్లఅదీబోద్ధవ్యమే-తెలుసుకోదగినదే.

అదేవిధంగాఅకర్మకూడాబోద్ధవ్యమే.కర్మయొక్కఅభావాన్నిఅకర్మఅంటారు. (భావంఅంటే ఉండుట;అభావంఅంటేలేకపోవుట. )

లేదా

ఏదిలేనిచోకర్మఅసంభవమోఅదిఅకర్మ(यस्मात्कर्मनसम्भवतितदकर्म)-అంటే

కర్మయొక్కసన్యాసం.అదీబోద్ధవ్యమే.ఎందుకంటే-

1.కామ్యకర్మలత్యాగము

2.కర్మఫలత్యాగము

3.నిషిద్ధకర్మత్యాగము

4.సర్వకర్మలత్యాగము

5.కర్మమాత్రత్యాగము-

ఇత్యాదిభేదాలతోసన్యాసంకూడాబహువిధాలు,బహుప్రకారాలు.కనుకఅదీబోద్ధవ్యమేఅనితాత్పర్యము.

……………

ఇక్కడకర్మశబ్డమువికర్మ,అకర్మలకుఉపలక్షణము(synecdoche,a figure of speech where ina part represents the whole ).

ఈకారణంగాకర్మ,అకర్మ,వికర్మ-మూడింటి విషయంలోనూమార్గంగహనమైంది.

అనగాఇదిఇలాచేయవలెనుఅనివిస్పష్టంగాచేయగలిగినకర్తవ్యనిర్ణయం

దురవగాహ్యము.సులభంగా తెలిసేదికాదు.

కర్మ’ణః’ =కర్మ+న

వికర్మ’ణః’ =వికర్మ+న

అకర్మ’ణః’ =అకర్మ+న,అనికూడాపదవిభాగముభావ్యమే.रेफोत्तरस्यणत्वंध्येयम्।

కర్మ-नःనాఅధీనము.

వికర్మ-नःనాఅధీనము.

అకర్మ-नःనాఅధీనము.(కర్మస్వరూపముస్వతన్త్రముకాదు;భగవదధీనము) .నఃఅనేబహువచనముబహురూపత్వకారణముగాప్రయుక్తము.

ఇదంతావిద్వాంసులకుకూడాఅర్థంచేసుకొనుటకష్టమే!

కనుకఆరురుక్షువుకర్మ,అకర్మ,వికర్మలస్వరూపంశాస్త్రంతోనూ,ఆచార్యునిద్వారానూకర్మయొక్కలక్షణాలతోనూ,రహాస్యాలతోబాటుగానూసంపూర్ణంగాతెలిసిఉండవలెను-

ఇతిభావ: …mvr

18

कर्मण्यकर्मयःपश्येदकर्मणिचकर्मयः,

सबुद्धिमान्मनुष्येषुसयुक्तःकृत्स्नकर्मकृत्।

नन्दिनी

A

कर्मणि-देहेन्द्रियव्यापारे(अहंकरोमीतिधर्माध्यासेनआत्मनिआरोपिते

अकर्म- (वस्तुतः)कर्माभावं

यःपश्येत्-यःपश्यति,

(अकर्मैवजानीयात्)

अकर्मणिच-कर्माभावेच,व्यापार-उपरमेच

कर्म-व्यापारम्(कर्मनिवृत्तिप्रयत्नरूप-व्यापारम्)

(यःपश्यति)

सः-एतादृशःपरमार्थदर्शी

१बुद्धिमान्-सम्यक्-ज्ञानवान्

२युक्तः-योगयुक्तः

३कृत्स्नकर्मकृत्-सर्वकर्मकर्ता

B

कर्मणि-ज्ञानकर्मणि

अकर्म-सद्रूपेण,स्फुरणरूपेण,अधिष्ठानरूपं,चैतन्यम्

यःपश्येत्-यःपश्यति,

तथैव

अकर्मणि-दृग्-वस्तुनि

कर्म-कल्पितं,दृश्यम्

यःपश्यति-सएवपश्यति-नान्यः।

सः-सएव

१बुद्धिमान्-सःशुद्धंवस्तुपश्यति

२युक्तः-बुद्धिसाधनयोगयुक्तः

३कृत्स्नकर्मकृत्-अन्तःकरणशुद्धिसाधन-कृत्स्नकर्मकृत्

నన్దిని

కర్మణ్యకర్మయ:పశ్యేదకర్మణిచకర్మయ: ,

సబుద్ధిమాన్మనుష్యేషుసయుక్త:కృత్స్నకర్మకృత్.

స్థూలార్థము-

ఎవడు

కర్మలోఅకర్మను,అకర్మలోకర్మను

చూస్తాడో

అతడేబుద్ధిమంతుడు,

అతడేయోగి,

అతడేసర్వకర్మలనూచేసినవాడు!

The one who sees

Non-work in work and

Work in non-work is

Wise

Integrated and

Does all works.

Here Bhagavan extolled

1 ) Reciprocality…

Any action done is work.

Non-work is absence of work.

Action and Inaction depend on the Agent,Karta.

Where does the Action take place? It’s in the plane ofMaya(क्रियाअविद्याभूमौएव).So the said Action is Inaction in truth.

A man having such knowledge is

Wise ,बुद्धिमान्

Integrated ,योगीand

Does the totality of works,कृत्स्न्कर्मकृत्.

2)Veridical Perception

नहिकर्मअकर्मस्यात्Work,of course,can’t be non-work ,

अकर्मवाकर्मnor cannon-work be work

…..

विरुद्धंकथंपश्येत्द्रष्टा? How can one see the contradictory states ?

A :It’s the perception that is faulty.

What’s non-work appears to be work to a deluded person. And , work appears as non-work similarly.

3 )It doesn’t mean to say like fruits arepresent in a basket

when

Karma is said to be presentin Akarma .

Non-work means the absence of work ;how can non-work be substrate or seat forwork ?

A:The substrate can be of 3 types…

  1. Aupashleshika substrate

  2. Vaishayika "

  3. Abhivyapaka "

(.Aupashleshika is like sitting over a mat ,

..Vaishayika is like interest in freedom ( interest in the subject of freedom) ,

… Abhivyapaka is like oil in sesame seeds ).

Here the substrate is Vaishayika.It’s likesilver in thenacre .Silver is misperception but nacre is present.This means non-work in work/ work in non-stop work is being seen by the deluded.

( the word delusion need not conform to the present psychiatric terminology but I believe here this delusion is stronger than what we see in our clients suffering from paranoia. Stronger because the psychiatric delusion may get encapsulated after some time but thedelusion mentioned in Vedantic description will be intact and persist even for births to come).

As engagement and non-engagement in action depend on an agent, so

यःhe who

पश्यतिfinds

अकर्मinaction

कर्मणिin’action’ , in whatever is done ,

and

यःwho finds

कर्मaction

अकर्मणिin’inaction’ ,

सःhe is

1)बुद्धिमान्a wise one !

मनुष्येषुamong humans.

2)युक्तःHe is a Yogi!!

3)कृत्स्नकर्मकृत्He is a performer of all actions !!!

చర్చ-

కర్మఅంటేఏమిటి?

क्रियतेइतिकर्मఅంటేప్రతిపనీకర్మయే.

భావముఅంటేఉండుట.

అభావముఅంటేలేకపోవుట.

ఎవడుఆ-

కర్మలోకర్మయొక్కఅభావాన్నిచూస్తాడో/

అకర్మలోకర్మనుచూస్తాడో-

ఆతనిప్రశంస.

కర్మయందుఅకర్మ-कर्मण्यकर्म=कर्मणि+अकर्म-

ఇదిసప్తమీవిభక్తి.సప్తమిఆధారబోధకము.ఆధారముత్రివిధము.

1.ఔపశ్లేషికము,ఉదాహరణకుकटेआस्ते-చాపపై’న’కూచున్నాడు,

2.వైషయికము,ఉదాహరణకుमोक्षेस्पृहा-మోక్షవిషయమునందుఆసక్తి,

3.అభివ్యాపకము,ఉదాహరణకుतिलेषुतैलं-నువ్వులయందునూనె -అని.

[అందు,ఇందు,న-సప్తమిఅనిఅందరమూచదువుకున్నా—గోదావరీతీరస్థమంథనిఅగ్రహారంలోమాత్రమేఅందు/ఇందుఅనేపదాలు(అక్కడ/ఇక్కడఅనేఅర్థంలోగోదావరీతీరస్థబమ్మెరపోతన"అందుగలడిందులేడనిసన్దేహమువలదు"అనివ్రాసినవిధంగా)ప్రయుక్తమగుటగమనార్హము. ]

ఇక్కడసప్తమికివైషయికాధారమేఅర్థము.

ప్రతీవ్యక్తీ’నేను’చూస్తున్నాను,నడుస్తున్నాను,తింటున్నానుఅనితనుకర్తను అనుకుంటాడు.

వాస్తవంలోపనులుచేస్తున్నదిశరీరం.కనుక

‘నేనుచేస్తున్నాను’అనిఅనుకొనుటభ్రాన్తిజ్ఞానము.

దేహమేచేస్తున్నదిఅనేదియథార్థజ్ఞానము.(नाहंकर्ता;हरि:कर्ताఅనిశ్రుతి).

TTDఎగ్జిక్యూటివ్ఆఫీసర్గాపనిచేసినPVRKప్రసాద్గారుతనపుస్తకంపేరు’నాహం

కర్తా’అనిపెట్టుకొనుటవారినిరహంకారత్వానికిసూచిక.

భ్రాన్తిజ్ఞానముతోకర్మఅకర్మగా,అకర్మకర్మగానూఅగుపించవచ్చును.ఉదాహరణకు,

ఓడలోప్రయాణిస్తున్నవానికి,తీరంలోఉన్న-కదలికలేని-వృక్షాదులుప్రతికూల

దిశలో వెళ్ళుతున్నట్లుకనబడుతున్నది. (అట్లేనిష్క్రియమైనబ్రహ్మయందు"నేనుచేస్తున్నాను"అనే’కర్మదర్శనం’

కలుగుతున్నది. )

సుదూరంలోఉన్ననక్షత్రాదులగమనముఉన్నాకనిపించుటలేదు. (అట్లేప్రపఞ్చమునందుక్రియ-పరమార్థంలోఅక్రియ)

కనుక,కర్మచేస్తున్నట్లుఅనుకుంటున్నఆత్మయందు-

అకర్మనుతెలుసుకున్నవాడుబుద్ధిమంతుడు.

అలానే-దేహంఏపనీచేయకుండా’నేనుఏమీచేయుటలేదు’అంటూ

దేహంయొక్కకర్మాభావాన్ని(పనిచేయకపోవుటను)తనమీదఆరోపించుకుంటున్నాడు.అదీభ్రాన్తిజ్ఞానమే.

…….

కర్మచేయుట/చేయకపోవుటఅనేవిఅవిద్యావస్థలోఉండేవి.అంటేదేహంపని

చేయకుండా-అకర్మగా-ఉన్నదీఅంటే,

దేహం’పనిచెయ్యకుండుట’అనేకర్మనుచేస్తున్నదీఅనిఅర్థం. ( ‘act’ of omission ).

కర్మలోఅకర్మనూ,అకర్మలోకర్మనూచూచుటఅన్యోన్యాభావంకాదా?

సమాధానం-

[అభావం(లేకపోవుటnon- existence )రెండురకాలు- 1.సంసర్గాభావము(ప్రాగభావ,ప్రధ్వంసాభావ,అత్యన్తాభావములు).

2.అన్యోన్యాభావము.

–ప్రాగభావం-మొదటలేనిది,తయారయ్యేవరకూకుండకుఉనికిలేదు

–ప్రధ్వంసాభావం-పగులగొట్టినక్షణంనుంచీఉనికినికోల్పోయేది

–అన్యోన్యాభావం-ఒకటిఅయితేమరొకటికానిది,ఉదానీలంఎరుపుకాదు;ఎరుపు

నీలమూకాదు.

–అత్యన్తాభావం-అసలేఉండనిది.కుందేటికొమ్ము,నీటివ్రాలు]

ఒకభావాన్నీ,మరోఅభావాన్నీయథార్థవిరుద్ధంగాచూచుటఎట్లు?

లోకానికిబ్రహ్మ-కర్మయుతంగాకనబడుతున్నది;యథార్థస్వరూపదర్శకత్వంకోసం

భగవంతుడు"కర్మణ్యకర్మయ:పశ్యేత్…“ఆదిగాచెపుతున్నాడు.

కనుకఇందులోవైరుధ్యంలేదు.

కర్మఅకర్మగా/అకర్మకర్మగాఎట్లాకనబడుతున్నది?

శుక్తిరజతముగానూ,ఎండమావినీటివలెనూకనబడినట్లే.

నిగమనము…

కర్మయందుఅకర్మదర్శనమురెండువిధాలు-

1)పరోక్షజ్ఞాని( “బుద్ధిమంతుడు”) ,ఇతడుజ్ఞానకర్మసముచ్చయాన్నిఅనుష్ఠించేవాడు;క్రాన్తదర్శిమాత్రంకాడు!

2)అపరోక్షజ్ఞాని-ఇతనికిసాక్షాత్కారంఅయినది.సాక్షాత్కారంమళ్ళీద్వివిధము,

a)ఉపాస్యసాక్షాత్కారము,

b)తత్త్వసాక్షాత్కారము

ఉపాస్యసాక్షాత్కారముతిరిగి1వ్యాకృత(కార్యరూప) , 2అవ్యాకృత(కారణరూప)ములుగారెండు విధములు.

వ్యాకృతుణ్ణియోగశాస్త్రంలోవిదేహుడుఅంటారు.ఇతనికి"దేహమునేనే"అనే

అహఙ్కారము ఉండదు.కానీఇంకాతత్త్వదర్శనంమాత్రంకాలేదు!!

అవ్యాకృతుడుప్రకృతిలోలయించిఉంటాడు.అతడే"యుక్తుడు”.యుక్తునికికూడాఇంకా కర్తవ్యము-చేయవలిసింది-ఉంటుంది.

అకర్మదర్శనముకలవాడుమాత్రమేనిజమైన"కృత్స్నకర్మకృత్తు”!ఇతనికి

తత్త్వదర్శనం అయింది,ఇతడుజీవించిఉండగానేముక్తుడు!!!,ఈవిధంగాతరతమ

భేదాన్నికూడాదర్శించవచ్చును;अलमतिविस्तरेण,

ఇతిభావ: …mvr

19

यस्यसर्वेसमारंभाःकामसङ्कल्पवर्जिताः,

ज्ञानाग्निदग्धकर्माणंतमाहुःपण्डितंबुधाः।

नन्दिनी

(पण्डितलक्षणम्)

कर्मालिप्तत्वंनकेवलंकर्तृत्वाभिमानत्यागेन-किन्तु-कामादिपरित्यागेनापिइतिउपपादयति-

यस्य-मुमुक्षोः,पूर्वोक्तपरमार्थदर्शिनः

सर्वेसमारंभाः-सर्वकर्मोपक्रमाः(सम्यक्आरभ्यन्तक्रियन्तइतिसमारंभाः)

कामसङ्कल्पवर्जिताः…

कामः-फल-तृष्णा,

सङ्कल्पः- ‘अहंकरोमि’इति

कर्तृत्वाभिमानः

वर्जिताः-ताभ्यांहीनाः

ज्ञानाग्निदग्धकर्माणि…

ज्ञानं-कर्मादौअकर्मदर्शनम्

ज्ञानाग्निः-ज्ञानमेवअग्निः

ज्ञानाग्निदग्धानि-ज्ञानाग्निना

निर्मूलितानि

कर्माणि-शुभाशुभलक्षणानि,

तं-अकर्मतांनीतानिकर्माणियस्य

तम्,तमेव

बुधाः-शास्त्रज्ञाः

पण्डितंआहुः-पण्डितंवदन्ति,नअन्यम्(पण्डा=कल्याणी,सर्वत्रब्रह्ममात्रदर्शी)

నన్దిని

తదేతత్కర్మణిఅకర్మాదిదర్శనంస్తూయతే-కర్మయందుఅకర్మాదిదర్శనంయొక్క

గొప్పదనం చెప్పబడుతున్నది.

యస్యసర్వేసమారంభా:కామసంకల్పవర్జితా: ,

జ్ఞానాగ్నిసర్వకర్మాణం

తమాహు:పండితంబుధా: .

స్థూలార్థము-

కోరికగానీ,సంకల్పంగానీలేకుండాచేసేపనులుజ్ఞానమనేఅగ్నిలోకాలిపోతాయి.

వేయించిన విత్తనాలేమొలకెత్తవే!దగ్ధబీజాలుమొలకెత్తేప్రశ్నయేతలఎత్తదుకదా!!

ఈజ్ఞానిచేసేకర్మలుకూడా ఫలాలనుఈయజాలవు.

The man of discrimination doesn’t do works withdesires prompted imaginations.

His works are consumed in the fire of wisdom.

What are the features of persons who see non-work in work etc?

They don’t have desires and imaginations prompted by desires.

The first-born is desire.

Desire yields imaginations.

Imaginations lead to actions. This is the sequence of gradual but definite stages

( WH Davies says

NO TIME TO WAIT TILL HER MOUTH CAN

ENRICH THE SMILE HER EYES BEGAN) (ఈసునబుట్టి,డెందమునహెచ్చినకోపదవానలాగ్ని…).

These works of the wise men are done without motives-being mere motions.

If the Karta is an activist,in Pravritti marga,his works promote the welfare of the world,Loka Sangraha.

If the Karta is a quietest,in Nivritti Marga,his actions just keep him alive.

He is the man of discrimination of Atma and Anatma if he consumes all his acts in the fire of wisdom , the wisdom of work and non-work.

He is a renouncer and hìs acts are just to maintain life in the body -जीवनमात्रार्थचेष्ट: .

His persistent performance of works is for the welfare of the world if his works are notrenounced totally.

He works not at all in truth even if he works for other’s welfare-कर्मणिप्रवृत्तोपिनैवकिंचित्करोति.

All his works are burnt up in the fire of knowledge -ज्ञानाग्निदग्धकर्म:

His work has become non-work-तदीयंकर्मअकर्मएव.

చర్చ-

యథాపుష్కరపలాశఆపోనశ్లిష్యతే, यथापुष्करपलाशआपोनश्लिष्यते(ఏవిధంగా

తామరాకు నీటినిఅంటుకోకుండాఉంటుందో)

అనేశ్రుత్యుక్తరీత్యాకర్మయందుఅకర్మనుదర్శించుటవల్లశరీరయాత్రకు

ఉపయోగకరమైన జ్ఞానసమకాలీనములైనసర్వకర్మలనూఎవడుఅంటకుండా

ఉంటాడోఅతడేపండితుడు.

समारम्भा:సమారంభా: -

సంపూర్ణదేహేంద్రియాలతోఅనుష్ఠించే-చేసే-అనగాప్రాణరక్షణకుఉపయోగించే

దేహేంద్రియవ్యాపారాలు.

कामसंकल्पवर्जिता:

ఏబ్రహ్మజ్ఞానివ్యాపారాలుకామసంకల్పరహితాలో,

काम:కామ: ,‘ఇదినాకులభించవలెను’వంటిఇచ్ఛావేగరూపము

संकल्प:సంకల్ప:,ఆకామానికిహేతువైనసమ్యక్బుద్ధి,

कामसंकल्पवर्जित:ఈరెండూకూడాతాత్కాలికంగా-ఆకలిదప్పులవలెమాత్రమే–

ఉండేవి.

అటువంటి

ज्ञानाग्निदग्धकर्माण:జ్ఞానాగ్నిదగ్ధకర్మాణ:-అట్టిజ్ఞానమనేఅగ్నిలోకాలిపోయినకర్మలుకలవారినిశాస్త్రంతెలిసినవాళ్ళు"పండితులు"అనిపిలుస్తారు.

यद्यद्धिकुरुतेजन्तु: ,तत्तत्कामस्यचेष्टितं(చేసేపనిఅంతాకోరికవల్లకలిగినచేష్ట)అనేన్యాయంతో-

కర్మలోప్రవృత్తికికారణంకామము.

కామానికికారణంసంకల్పమే.

కర్మలలోకామ,సంకల్పాలనువర్జించుటవల్ల-స్వార్థంకానీపరార్థంకానీవిద్వాంసునిప్రవృత్తికాదుకనుక-శరీరయాత్రమాత్రమేఅవశిష్టమైఉంటుంది,అదీతాత్కాలికమే,అందులోనూ ప్రవృత్తీకోరికాలేకపోవుటతోవేగంలేకుండా,జ్ఞానాగ్నిలోదగ్ధమై-

కాలిపోయినతాడువలెఆకారం తాడువలెనేకనబడినప్పటికీతాడుయొక్కలక్షణాలు

లేనట్లేనామమాత్రావశిష్ఠుడైఉంటాడు-

अग्नि:అగ్ని:,

నేనుకూటస్థుడను(నిశ్చలంగాఉండేవాడను),

అసంగుడను(సంగంలేనివాడను),

చిద్రూపుడను(చైతన్యమును) -

అంతేకానీ

కర్తను,భోక్తను,శ్రోతను,ద్రష్టను,వక్తనూకానుఅని-

ఆత్మలోనేఆత్మభావాన్నిప్రాప్తించుకొనుటతోదేహ,దేహధర్మ,దేహకర్మలలోతన

అసంగత్వాన్ని దర్శించుటయేఅగ్ని.

ఆఅగ్నిలోతగులబడిన-నిర్మూలమైనవిహితావిహితఔపాధిక(ఉపాధికి

సంబంధించిన)కర్మలుకర్మలుకలవాడుజ్ఞానాగ్నిదగ్ధకర్ముడు.

पण्ड=సర్వత్రబ్రహ్మమునేఅవగతంచేసుకునేఅఖండస్వరూపవృత్తిప్రాప్తించినవాడు,ఇతిభావః…mvr

20

त्यक्त्वाकर्मफलासङ्गंनित्यतृप्तोनिराश्रयः,

कर्मण्यभिप्रवृत्तोऽपिनैवकिञ्चित्करोतिसः।

नन्दिनी

१ज्ञानाग्निनाप्राक्तनानां’अ’प्रारब्धकर्मणांदाहः,

२आगामिनांचअनुत्पत्तिः,

प्रोक्तौ।

३इदानीं-ज्ञानोत्पत्तिकालेक्रियमाणकर्मणांअश्लेषमाह…

कर्मफलासङ्गंत्यक्त्वा…

आसङ्गम्…

कर्मणि(कर्तृत्वाभिमानं)

तत्-फलेच(भोगाभिलाषं)

आसङ्गंत्यक्त्वा,

1)नित्यतृप्तः…प्रथमंविशेषणम्

नित्येन-स्वरूपानन्देन

तृप्तः-तृप्तिंगतः

(फलकामनायाःनिवृत्तःइतिप्रथमंविशेषणम्) ,

2)निराश्रयः…

आश्रयः-देहेन्द्रियादिः,आश्रयः

निर्गतोयस्मात्सःनिराश्रयः

(कर्तृत्व-अभिमानात्निर्गतःइतिद्वितीयंविशेषणम्)

अथवा

अनिराश्रयः-भगवदाश्रयत्वात्’न’निराश्रयः

कर्मणि-स्वाभाविके,विहितेचकर्मणि

अभिप्रवृत्तःअपि-यदिवासनयाक्वचित्आभिमुख्येनप्रवर्ततेअपि,अभितःप्रवृत्तेअपि

किञ्चित्कर्मनकरोति-क्रियमाणकर्मसंबंधोनभवति,नश्लिष्यते

నన్దిని

_జ్ఞానాగ్నిదగ్ధత్వాత్తదీయంకర్మఅకర్మైవఇత్యర్థందర్శయన్భగవాన్ఆహ–

త్యక్త్వాకర్మఫలాసఙ్గంనిత్యతృప్తోనిరాశ్రయ: ,

కర్మణ్యభిప్రవృత్తోపినైవకిఞ్చిత్కరోతిస: .

The pundit does nothing at all,giving up attachments to the fruits of works,being contented always,not beingdependent even though engaged in works as he is (स्वभावात्)!

He does nothing who gives up

conceit (अभिमानं)in works and, attachmentto their fruits (फलासंगं)

content because of the told knowledge (नित्यतृप्त:) ,

independent (निराश्रय:)-dependence meaning relying on the external means.

As such a person has achieved the realisation that Self acts not -work done by the knower is non-work in reality -कर्मणिअकर्म

He only has to desire for the welfare of the world or continue to work as before,not to be blamed by the righteous people-शिष्टविगर्हणापरिजिहीर्षया. Still,he is equal to a person who is not working as he knows his identity -नैवकिंचित्करोतिस: .

స్థూలార్థము-

ఎవడైతేనిత్యమూతృప్తుడై,

బాహ్యఆశ్రయంలేనివాడై,

కర్మఫలాసక్తిలేకుండా,

పరార్థంకోసమై-కర్మచేస్తాడోఅతడుఏకర్మాచేయనట్లేలెక్క.

కర్మఫలాసఙ్గమ్-కర్మా,కర్మఫలమూయీరెండింటియందూఆసక్తిని

త్యక్త్వా-విడిచి

నిత్యతృప్త:-ఎప్పుడూతృప్తిగానేఉంటూ

నిరాశ్రయ:-ఆశ్రయంలేకుండా(భగవంతుడేఆశ్రయంకాబట్టివేరేఆశ్రయం

అక్కఱలేనివాడై)

కర్మణి-కర్మయందు

అభిప్రవృత్త:అపి-అన్నివిధాలాప్రవర్తించినప్పటికీ

స:-అతడు

కిఞ్చిత్-ఏదీ

నైవకరోతి-చేయనేచేయనివాడు.

చర్చ-

‘సర్వంబ్రహ్మ’గాచూచేవిద్వాంసునికిస్వార్థ/పరార్థప్రవృత్తియేసంభవించదు.

ఎప్పుడన్నా_వాసనలవల్లఆహారసేకరణమొదలైనకర్మలయందుప్రవర్తించినప్పటికీ,తనుతానుగాఅకర్మత్వంలోనేఉంటాడనిత్యక్త్వాకర్మఫలాసఙ్గంఅనిభగవంతుడు

చెపుతున్నాడు-

(_వాసనఅంటేమనిషిప్రస్తుతప్రవర్తనపైనపడినఅనుభవాల,ఆలోచనల-ముద్ర.ఈముద్రగతజన్మలలేదాప్రస్తుతజన్మకుసంబంధించినవిషయాలదికావచ్చును.

अनुभवजन्यास्मृतेर्हेतुःवासना।భాగవతంసప్తమస్కంధానికివాసనాస్కంధమనిసంబుద్ధి.ఈవాసనలుమనిషి ఆలోచనలద్వారాఆతనిప్రవర్తనపైగొప్పప్రభావాన్ని

చూపెట్టుతాయి.ఎవరిదేశాచారాలూ,భాషా-ఆభాషలోఉన్నసుశబ్ద/అపశబ్దాలలో

ప్రాణిమాత్రులకుఉండేఅభినివేశంవాసన.ఇదిచిత్తగతమైసంస్కారరూపంలోఉండి-క్రోధంమొదలైనచిత్తవృత్తులకుహేతువుకావచ్చు.)

సనాతనధర్మము,బౌద్ధమూవిస్పష్టంగావివరించినవాసనలను-అర్వాచీనులలో

Carl Jungమొదలైనవారు’పూర్వజన్మలోనెరవేర్చనిపనులసంపూర్తికోసమే/నాయీ

జన్మ’అనేఆలోచనను రేకెత్తించి,పాదుకొలిపినారు. )

బ్రహ్మవేత్తస్వయంగానిత్యతృప్తుడు-శాశ్వతఆనందైకరసమైన,తనఆత్మలోనే ఆవిష్కరించుకున్న,బ్రహ్మములోతృప్తినిపొందినవాడు. (గోనబుద్ధారెడ్డిరచనఅనుకుంటాను ‘….తనలోపలతానేసంతసించునుండగనంతన్’).

స్వరూపసుఖప్రాప్తివల్లనిరాశ్రయుడులేదాభగవదాశ్రయమేకలిగినవాడు!

ససాధనమైనకర్మనుమనుష్యుడుదేనితోఆశ్రయిస్తాడోఅదిఆశ్రయము.

దేనితోఆశ్రయిస్తాడు?కామనతో.

ఆకామనలేనినిష్కాముడు-నిరాశ్రయుడు.

అందుకేకర్మలోప్రవృత్తుడుకాడు.ఎందుకంటే,ప్రవృత్తికికారణంకామమే.తదభావే

తదభావోయుక్త:!

ఆహారంవంటిశరీరయాత్రకైఅవసరమైనభిక్షాటనమొదలైనవాటిలోప్రవృత్తుడైనా

లేకఇతరుల దృష్టిలోఏదైనాచేస్తున్నట్లుకనబడినావాస్తవంగాతానుయేదీచేయడు.

కర్మఫలాసఙ్గము (దేహముపైఆసక్తినివిడచుట)వల్ల,కర్మలోఅకర్మదర్శనంవల్ల

ఉపాధి(తనుధరించినశరీరం)తోచేసేకర్మలతోలిప్తుడుకాడు-ఇతిభావ:…mvr

21

निराशीर्यतचित्तात्मात्यक्तसर्वपरिग्रहः

शारीरंकेवलंकर्मकुर्वन्नाप्नोतिकिल्बिषम्।

नन्दिनी

कामसङ्कल्पादित्यागस्यउपायंविक्षेपराहित्यम्

निराशीः-निर्गताआशिषः,गततृष्णः,विनष्टसर्वकामः,अमुकंमेभूयात्-इतिआशीविरहितः

यतचित्तात्मा…

यतौ-वशीकृतौ,कथं?प्रत्याहारेण

1)चित्तं-अन्तःकरणम्

2)आत्मा-बाह्येन्द्रियसहितो

देहः,येनसः

त्यक्तसर्वपरिग्रहः…

त्यक्ताःसर्वपरिग्रहाः(भोगोपकरणानि)येनसः।

परिग्रहत्यागःनामपरिग्रहेअभिमानत्यागःज्ञेयः

एतादृशोऽपि,

केवलंशारीरंकर्म…

शारीरं-शरीरनिर्वर्त्यं,शरीरसंबंधिमात्रं,अवर्जनीयः,शरीरस्थितिमात्रप्रयोजनम्

तत्रापिअभिमानवर्जितम्

कुर्वन्-लोकदृष्ट्याकुर्वन्

किल्बिषंनआप्नोति …

किल्बिषं-पापम्/दुःखप्रदंसंसारम्

नप्राप्नोति।

He incurs no sin who is

  1. Free from expectations

  2. Controlling body n mind

  3. Renouncing possessions

and

Working just for the maintenance of the body.

1)निराशीःone who is without solicitation ( one from whom solicitations have departed) ,

2)यत-चित्त-आत्माwho has mind and organs under control ,

3)त्यक्त-सर्व-परिग्रहःtotally without possessions

नआप्नोतिhe does not incur

किल्बिषम्sin .

कुर्वन्by performing

कर्मaction

केवलंmerely

शारीरंfor the purpose of maintaining the body- without the idea of agentship.

నన్దిని

ఇదివరలోచెప్పబడ్డరెండురకాలవ్యక్తులు-అనగా

1.కర్మలోఅకర్మనుదర్శించగలుగుటమొదలైనలక్షణాలుగలవారు-వీరుకర్మాచరణప్రారంభమే చేయరు.

2.కర్మలుచేయుటప్రారంభించినతర్వాతజ్ఞానంకలిగి,జ్ఞానంకలుగగానే,కర్మలను విడిచిపెట్టుతారు.

(తార్తీయులూఉండవచ్చును-వీరుజ్ఞానంకలిగినతరువాతకూడాలోకసంగ్రహానికో,

శిష్టులు అధిక్షేపిస్తారనోకర్మలుచేస్తూనేఉండవచ్చునుకూడా.)

నిరాశీర్యతచిత్తాత్మాత్యక్తసర్వపరిగ్రహ: ,

శారీరంకేవలంకర్మ కుర్వన్నాప్నోతికిల్బిషమ్.

నిరాశీ:-కోరికలులేనివాడు

యతచిత్తాత్మా-నిగ్రహించబడినదేహేంద్రియములుకలవాడు

త్యక్తసర్వపరిగ్రహ:-తనకంటూఏవస్తువులూకలిగిఉండనివాడు

కేవలంశారీరం-ప్రాణరక్షారూపప్రయోజనం

కర్మ-పనులను

కుర్వన్-చేస్తూఉన్నవాడు

కిల్బిషమ్-పాపాన్ని

ఆప్నోతిన-పొందడు.

నిరాశీ: -నశించినకామనలుగలఅనగాకామరహితుడయిన,మనోదేహాలనునియమించిన,సంపాదితవస్తువులనువిడిచిపెట్టిన,శరీరస్థితిహేతువైనప్రాణరక్షణకోసంమాత్రమేకర్మనుచేసే-అహంకారంలేని-సన్యాసి-పాపభాక్కుకాడు.

व्युत्थायाथभिक्षाचर्यंचरंति,వ్యుత్థాయాథభిక్షాచర్యంచరన్తి-విరక్తులైభిక్షాచర్యంచేస్తారు-

అనియతి గురించిశ్రుతిచెప్పినవిధంగాసంన్యాసికిభిక్షాటనవిహితకర్మయే.

దానితోపాపంరాదు.

సంన్యాసికే-దేహధారణ,దానికైప్రాణరక్షణ,తదర్థమైనకర్మాఅవసరమూ,విహితమూఅంటేసాధారణమానవులు- “ఒకచెంపమీదశత్రువుకొట్టినప్పుడుయింకొకచెంపచూపుమనుట"యేధర్మశాస్త్రం

చెప్పినది?

शठेशाठ्यंसमाचरेत्(గూఢవిప్రియకృత్శఠః)అనేదిసుప్రసిద్ధమేకదా!(శఠఃఅంటేఇంగ్లీషులోcheat. ),Tit for tatఅనేవాక్యంకూడాఅందరికీతెలిసిందే!

భిక్షాటనచేసేయతికిపాపమేరానప్పుడు’నాప్నోతికిల్బిషమ్’అనుటఎందుకు?

యతిఎప్పుడైనా’అభిశస్త,పతితవర్జం…‘ఐనభిక్షతీసుకోవలసినపరిస్థితిఏర్పడవచ్చు.

వాగ్రూపపాపనిరోధానికై’యతచిత్తాత్మా’అయిమాట్లాడుటనుఆపి,మౌని,ముని

కావలసి ఉంటుంది. ‘వాచంయఛ్ఛ,మనోయఛ్ఛ’అనిమాటిమాటికీయజమానికిజ్ఞప్తిచేయుటఅందుకే.

ఋషభచక్రవర్తినోటిలోఒకబండనుపెట్టుకొనిమౌనాన్నిఆచరించినవిషయం

భాగవతం పంచమస్కంధాంతర్గతము.

ఆహారసేవనకూడా

‘ఔషధవదశనమాచరేత్’ (औषधवत्अशनमाचरेत्)అన్నశ్రుతిప్రకారంఆకలితీరేంతవరకే తినవలెను.

త్యక్తపరిగ్రహ: -పరిగ్రహమంటేభార్య(ధర్మప్రజాసంపత్త్యర్థంపరిగృహ్యతఇతిపరిగ్రహ:) .ధర్మసంతానార్థంస్వీకరించినదికనుకభార్య,భార్యయేకాకుండాఇతరఅవసర

వస్తువులు..

యతచిత్తాత్మా-బాహ్యవృత్తులనుండినివర్తములైనచిత్తమూ+దేహమూకలవాడు.

సంన్యస్యశ్రవణంకుర్యాత్అనిస్మృతిచెప్పినవిధంగావేదాన్తశ్రవణంతప్పసంన్యాసికిఇతరకర్తవ్యంలేదు,ఇతిభావః…mvr

__________________________________________________________________________04.22श्रीमद्भगवद्गीताశ్రీమద్భగవద్గీతాज्ञानयोगः

यदृच्छालाभसंतुष्टोद्वन्द्वातीतोविमत्सरः,

समःसिद्धावसिद्धौचकृत्वाऽपिननिबध्यते।

नन्दिनी

यतचित्तात्माकीदृशः?

इत्यतःतस्यलक्षणमाह-

यदृच्छा-लाभ-संतुष्टः…

इच्छां-प्रयत्नं-विनैवयाचित्तेनभोगप्राप्तिः

साशास्त्र-अननुमत-प्रयत्धव्यतिरेकः,

यदृच्छालाभः-अप्रार्थितोपस्थितोलाभः,वस्त्र-अन्नादि,

तेनसंतुष्टः

यदिनप्राप्नुयात्तदा

द्वन्न्वातीतः…

द्वन्द्वानि-क्षुत्-पिपासा,शीत-उष्ण

आदीनि

अतीतः-अतिक्रान्तः

( 1समाधिदशायांतेषांअस्फुरणात्

2व्युत्थानदशायांतेषांस्फुरणेअपि

परमानन्दआत्मप्रत्ययेनबाधात्-

अक्षुभितचित्तः)

अतः

परस्यलाभेस्वस्यअलाभेच

विमत्सरः…

मत्सरः-परोत्कर्षा-असहनपूर्विकास्वोत्कर्षवाञ्छा,तद्रहितः,

अतःएव

समः-तुल्यः

सिद्धौअसिद्धौच-सिद्धौनहृष्टः

नापिअसिद्धौविषण्णः,

कृत्वाअपि-पर-अध्यारोपित-कर्तृत्वंकर्मकृत्वाअपि,यज्ञादिकंविशेषःकर्मकृत्वाअपि

ननिबध्यते-बन्धनंनप्राप्नोति।

నన్దిని

యతచిత్తాత్మనోలక్షణమాహ-यदृच्छालाभेति।

कथंद्वन्द्वातीतत्वं?समस्सिद्धाविति।

యదృఛ్ఛాలాభసంతుష్టోద్వంద్వాతీతోవిమత్సర: ,

సమ:సిద్ధావసిద్ధౌచకృత్వాపిననిబధ్యతే.

స్థూలార్థము-

సంన్యాసియొక్కప్రాణత్రాణార్థమైనదేహరక్షణకైఆహారాదులుఎలా

ఉండవలెను?…..

కర్మబద్ధుడుకాగూడదంటే,ఆహారస్వీకరణకైఅజగరవృత్తినిభగవంతుడు

వర్ణిస్తున్నాడు-

1.దైవవశంచేతలభించినదానితోసంతృప్తి,

2.సుఖదు:ఖాదులకుఅతీతముగాఉండుట,

3.పరులమేలుచూచిఈర్ష్యపడకుండుట,

4.సిద్ధి-అసిద్ధులలోకూడాబ్రహ్మమునేచూచుట.

One is not bound in spite of working or doing karma,if

  1. Content with what ever is gained by chance

2.Beyond dualities

  1. Not having envy or jealousy

  2. Equanimous with gain or loss.

‘By chance’ meanswhat comes unsought ,यदृच्छा

‘Content’ means feeling he has had enoughअलंभाव:,

’ dualities’ is like cold and heat,द्वंद्वा:

’ rid of envy,jealousy’ is the one who sets himself against none,विमत्सर:

’ equanimity’ is sameness of mind during success and failure,or seeing Brahma everywhereसमंब्रह्म

భగవంతుడుకర్మబంధరహితునిలక్షణాలనుచెపుతున్నాడు.

ఆతనిపరావరైకత్వవిజ్ఞానంఅనేఅగ్నిలో-అవిద్యదగ్ధమైపోయినందువల్ల-జీవన్ముక్తుడైనవిద్వాంసునికిశరీరయాత్రనుమించినకర్తవ్యమైనకర్మలేదని

ప్రతిపాదించి,నిదిధ్యాసనచేసేమౌనిఅయినయతిలభించేభిక్షకులేదా

భిక్షాప్రదాతకుసంబంధించినగుణాగుణాలుముక్తికి ప్రటిబంధకాలుకావుఅని

చెప్పుటకుఅజగరవృత్తివల్లయదృఛ్ఛాప్రాప్తితోఆకస్మిక ప్రారబ్ధవశప్రాప్తమైన

పదార్థంతోజీవననిర్వహణచేసేజీవన్ముక్తునికివృత్తికూడాప్రతిబంధకంకాదుఅనిభగవంతుడుప్రతిపాదిస్తున్నాడు.

నిదిధ్యాసనంఅంటేగాఢమైన-పున:పున:చేసే-ధ్యానము.

అజగరవృత్తిఅంటేఅడవులలోకదులకుండాపడిఉండేపెద్దకుంకుడుపాముఏవిధంగా ఆహారసంపాదనాప్రయత్నంచేయకుండాఉండి,తనంతతానుగా

నోటిదగ్గరికివచ్చినఆహారాన్నిమాత్రమేస్వీకరిస్తుందో-ఆవిధంగా

ప్రారబ్ధవశప్రాప్తమైనఆహారాన్నిమాత్రంతీసుకొనుట.

………………………………………

अजंछागंगिरतीत्यजगर:మేకనేమింగగలది/అంతపెద్దనోరుకలది

नजागर्तीत्यजगर:ఎల్లప్పుడూనిద్రిస్తున్నట్లుగానేకదులకుండాఉండేది.

అహంత్వం-నేనునువ్వు

ఇదమ్అదమ్-ఇదిఅది

ఇష్టంఅయిష్టం

శుద్ధమ్అశుద్ధమ్

అద్వైతంద్వైతమ్-ఇత్యాదివిపరీతజ్ఞానరూపాలైనద్వన్ద్వాలకుఅతీతుడై-

సర్వత్రబ్రహ్మనిష్ఠతో,విపరీతదర్శనంనివృత్తమైనట్టి-ద్వన్ద్వాతీతస్థితి.

ఆస్థితితో విమత్సరుడవుతాడు.

మత్సరం=అన్యశుభద్వేషము.(ఇతరులుబాగుపడితేచూసిఓర్వలేకపోవుట).

మత్సరంలేనివాడువిమత్సరుడు.

ఇదంతానేనేఅనిఅందరినీఆత్మస్వరూపులుగాతెలుసుకొనుటవల్లఉత్కృష్ట,అపకృష్టత్వభావనలేకపోవుటతోఅంతటాబ్రహ్మబుద్ధికలవాడు-యదృఛ్ఛా

లాభసంతుష్టుడు.

యత్నంచేయకుండానేప్రాప్తించేలాభముయదృఛ్ఛాలాభము.

అంటేప్రారబ్ధంవల్లతామంతతామేదొరికేఅన్నాదులుకొంచెమయినా/

అధికమయినా,శుభ్రమయినా/కాకపోయినా,ఇచ్చినదాత-

సాధువైనా/అసాధువైనా-దొరికినదానితోనేసంతుష్టుడై,సిద్ధి-అసిద్ధులనుసమంగాఅనగాబ్రహ్మముగా(निर्दोषंहिसमं,ब्रह्म)చూస్తూ,

బ్రహ్మానందానుభవంతో,హర్షామర్షరహితుడై శరీరయాత్రనుచేస్తూ

అజగరవృత్తిలోఉన్నయతిముక్తికి ప్రతిబంధకంఉండదు.

లోకదృష్ట్యాఆహారాదులుప్రతిబంధకవిషయాలుగాప్రతీతమైనాसर्वमिदंअहंचब्रह्म,‘ఇదంతాబ్రహ్మనైననేనే’అనివిద్వాంసుడు-

భోక్త భోగ్యము

దాతదేయము

మొదలైనదృశ్యాలన్నీబ్రహ్మలోప్రవిలాపంఅగుటతో,అన్యులులేకపోవుటతోఅద్వితీయపరబ్రహ్మనుపొంది,ఈవిద్వద్దేహంనష్టమైనతరువాతవిదేహముక్తినిపొందుతాడు-ఇతిభావ: …mvr

23

गतसङ्गस्यमुक्तस्यज्ञानावस्थितचेतसः

यज्ञायाचरतःकर्मसमग्रंप्रविलीयते।

नन्दिनी

“कृत्वाऽपिननिबद्ध्यते” ,“नैवकिञ्चित्करोतिसः” -इत्युक्तंत्यक्तसर्वपरिग्रहस्यकृते,

अधुनातत्त्वज्ञैःक्रियमाणंकर्मअकर्म-एव,बन्धायनभवति-इत्याह-

1गतसङ्गस्य-

गतः-सर्वतोनिवृत्तः

सङ्गः-आसक्तिः,यस्यतस्य

2मुक्तस्य…

मुक्तः-कर्तृत्वभोक्तृत्वअध्यासशून्यः,तस्य

3ज्ञानावस्थितचेतसः…

ज्ञानएवअवस्थितंचेतः,यस्य,

(पूर्वपूर्वहेतुत्वेनउत्तरोत्तरविशेषणः-

स्थितप्रज्ञत्वात्अध्यासहीनत्वम्

अध्यासहीनत्वात्गतसङ्गत्वम्

गतसङ्गत्वात्मुक्तत्वम्

मुक्तत्वात्ज्ञानावस्थितचेतत्वम्-

इतिअन्वयः)

यज्ञाय-ईश्वरप्रीत्यर्थम्

आचरतः-कुर्वतः

कर्म-लोकहितायआचरतःकर्माणि

समग्रं-सहाग्रेण(फलेन)विद्यतइतिसमग्रम्

प्रविलीयते-

प्र-प्रकर्षेण,कारणोच्छेदेन

विलीयते-विनश्यति।

నన్దిని

గతసఙ్గస్యముక్తస్యజ్ఞానావస్థితచేతస: ,

యజ్ఞాయాచరత:కర్మసమగ్రంప్రవిలీయతే.

స్థూలార్థము-

ఆసక్తినివిడిచిపెట్టి,చిత్తాన్నిజ్ఞానంలోసుస్థిరంచేసుకున్నముక్తుడు-

యజ్ఞంకోసంకర్మాచరణచేసినాఆకర్మ..ఫలసహితంగాబ్రహ్మలో

విలీనమవుతుంది.

All his works get vanished who

.Does not have attachment

.Has been liberated

.Got established in wisdom and

.Whose work is a sacrifice.

गतसंग:గతసఙ్గ: = whose attachment has vanished , who is attached to nothing

ముక్త: = liberated,bondage from righteousness and unrighteousness has fallen off

समग्रंసమగ్రం=सहअग्रेण(फलेन)वर्ततेइतिसमग्रंtogether with the ends ( fruit is the end pointअग्रम्of a branch)

प्रविलीयतेప్రవిలీయతేare dissolved/ perish.

చర్చ-

మనుష్యులకుకర్మచేయుటలోఆసక్తిఉంటుంది;వారుఆయా

కర్మఫలాలయందుకోరికకలిగిఉంటారు.

సఙ్గమంటేకామము,కనుకగతసఙ్గ:అంటేవిషయాలంటేఅభిమానంలేనివాడు.

ముక్తసఙ్గ:मुक्तसङ्ग:అంటేకామనలచేతవిడిచిపెట్టబడినవాడు.నిష్కాముడు.

నిష్కాముడుకనుకనేజ్ఞానావస్థితచేతసుడుज्ञानावस्थितचेतस: (బ్రహ్మజ్ఞానంలోనిలిచినమనస్సుకలవాడు).

జ్ఞానంज्ञानंఅంటేసర్వత్రబ్రహ్మదర్శనము.ఆజ్ఞానంలోనేనిలిచినఅన్త:కరణంకలవాడు-దృశ్యావగాహిఅయినవృత్తినిఎప్పుడూబ్రహ్మాకారంగాచూచేవాడు.

యజ్ఞాయాచరత:కర్మयज्ञायाचरत:कर्म-యజ్ఞంకోసమేకర్మాచరణచేసేవాడు.

జీవితమేఒకయజ్ఞం. (तस्यैवंविदुषोयज्ञस्यात्मा….)

అథవా

यज्ञोवैविष्णु:యज्ञोవైవిష్ణు:అనిశ్రుతిప్రమాణము,కనుకవిష్ణువుప్రీతికొరకు

( _శ్రీపరమేశ్వరప్రీత్యర్థం)శ్రౌతస్మార్తాదులచేయజిస్తున్నారుకనుక,లేదా

భగవంతునిపైభాసించేలోకంయొక్కహితంకొరకుకర్మలనుఆచరించేవారికర్మ

సమగ్రంसमग्रं=అగ్రంఅంటేకొమ్మచివరనఉండేదిఫలం;అట్టిఫలంతో

ఉంటుందికనుక సమగ్రము.

కర్మఫలసహితమైన,మనోవాక్కాయాలతోచేసేకర్మఅంతాఅనిప్రకృతము.

ప్రవిలీయతేप्रविलीयते బ్రహ్మబుద్ధిఅనేజ్ఞానాగ్నిలోపడినశిస్తే-ఇత:పరము

జన్మాదులను కలిగించజాలదు.

_ఇక్కడభాష్యార్థప్రకాశికాకారుడు(“ఈశ్వరప్రీత్యర్థం"అనిఆనందగిరిరాసినట్లుకాక) “లోకసఙ్గ్రహార్థం"అనిఅవగతంచేసుకోవాలనిసూక్ష్మంగాఆలోచించి

చెపుతున్నాడు.ఎందుకంటే-ఆత్మజ్ఞానికిఈశ్వరప్రీత్యర్థంఅనిసంకల్పించుటఅసంభవంకదా,అదిఆత్మప్రీత్యర్థంఅన్నట్లేఅవుతుందనిసూచిస్తున్నాడు.

కనుకబెల్లంకొండవారిఆలోచనా విధానంRSSసరళీకూడా(లోకహితంమమ

కర్తవ్యమ్)ఏకోన్ముఖంగాప్రవర్తిస్తూఉన్నాయి,ఇతిభావ: …mvr

24

ब्रह्मार्पणंब्रह्महविःब्रह्माग्नौब्रह्मणाहुतम्

ब्रह्मैवतेनगन्तव्यंब्रह्मकर्मसमाधिना।

नन्दिनी

क्रियमाणंकर्मकुतोनश्यति?ब्रह्मबोधेनश्यति।

कथंनश्यति?तत्कारणोच्छेदात्-इत्याहभगवान्…

अर्पणं-अर्प्यतेअनेनइतिअर्पणं-सृगादि

ब्रह्म-ब्रह्मात्मकत्वात्ब्रह्मैव

हविः-अग्नौप्रक्षेपणीयंद्रव्यम्

ब्रह्मेव

ब्रह्माग्नौ-ब्रह्मभूते-अग्नौ

ब्रह्मणा-कर्त्रायजमानेन

हुतं-प्रक्षेपणक्रियादि

ब्रह्मैव

गन्तव्यं-प्राप्यम्

ब्रह्मैव(नतुस्वर्गादिनश्वरंफलम्)

ब्रह्मकर्मसमाधिः…

ब्रह्मात्मकंकर्मणि

समाधिः-तत्त्वानुसन्धानम्(तेनगन्तव्यंब्रह्मइति)

तथाच

1कर्ता

2कर्म

3करणं

4संप्रदानं

5क्रियाच

सर्वंब्रह्मैव!

నన్దిని

కస్మాత్పున:కారణాత్క్రియమాణంకర్మస్వకార్యారంభంఅకుర్వత్

సమగ్రంప్రవిలీయతే?

కర్మచేస్తేఫలంఉండితీరుతుందికదా,ఫలాభిసంధిలేకుండా,కర్మ-నశ్యం

ఎలాఅవుతుందని ఆక్షేపణ.

ఉచ్యతే-చెపుతున్నాము.

బ్రహ్మార్పణం,బ్రహ్మహవి: ,బ్రహ్మాగ్నౌ,బ్రహ్మణాహుతమ్,

బ్రహ్మైవతేనగంతవ్యం,

బ్రహ్మకర్మసమాధినా.

స్థూలార్థము-

అన్నిహోమసాధనాలూబ్రహ్మమే;హవిస్సుకూడాబ్రహ్మమే.

బ్రహ్మమైనహవిస్సును

బ్రహ్మఐనహోత

బ్రహ్మమైనఅగ్నిలోవ్రేలుస్తున్నాడు.

హోతకుగలఏకాగ్రతబ్రహ్మమైనకర్మయందే.

ప్రాప్యం(పొందవలసింది)కూడాబ్రహ్మమే.

  1. The means of offering

2.Havis, the oblation

  1. The fire in which the oblation is placed

  2. Hotha who places the oblation in fire

  3. The Yajamani ….

All the above go to / become Brahma.

అర్పణం=హోమసాధనం

బ్రహ్మ=బ్రహ్మయే

హవి: =హవిస్సు

బ్రహ్మ=బ్రహ్మయే

బ్రహ్మాగ్నౌ=బ్రహ్మరూపాగ్నిలో

బ్రహ్మణాహుతం=బ్రహ్మ(యజ్ఞంలోఒకానొకఋత్విక్కు)చేత-హోమం

చేయబడినదీబ్రహ్మయే.

బ్రహ్మకర్మసమాధినా=బ్రహ్మయేఐనకర్మయందుఏకాగ్రతగల,

తేన=యజమానిచేత

గంతవ్యం=వెళ్ళేది(పొందేది)

బ్రహ్మైవ=బ్రహ్మయే.

చర్చ-

ఇదిప్రథమవిధమైనయజ్ఞము

పంచవిధకారకాత్మ-ఇదిఒకవిశ్లేషణపద్ధతి.

బ్రహ్మయేఅర్పణం,కరణకారకం

బ్రహ్మయేహవిస్సు,కర్మకారకం

బ్రహ్మయేకర్త,కర్తృకారకం

బ్రహ్మయేహోమం,అధికరణం

బ్రహ్మయేఫలం,సంప్రదానం.

……..

ఇటువంటిభావంతోఅర్పణాదిబుద్ధితొలగిపోలేదు-

అర్పణాదులలోబ్రహ్మబుద్ధిఉంచబడుతున్నది.ఇదిసాలగ్రామములో

విష్ణుత్వంఆరోపించినటులు…

ఇంకోపద్ధతిప్రకారం-

అజ్ఞానియజ్ఞంచేసిపొందేస్వర్గాదులను-

జ్ఞానిబ్రహ్మరూపంగాచూస్తాడు.

స్రుక్,స్రువం,ఆజ్యంమొదలైనవస్తుజాలాన్నిబ్రహ్మనుగాతెలుసుకున్నవాడుబ్రహ్మమునే పొందుతాడు/బ్రహ్మయేఅవుతాడు.

ఈవిధంగాజ్ఞానిలోకసంగ్రహంకోసంచేసేకర్మ-పరమార్థంలోఅకర్మయే

అవుతుంది.

బ్రహ్మవేత్తచేసేయజ్ఞాలుకర్మరూపాలుకావు;అవిబ్రహ్మరూపాలే-ఇతిభావ: (సశేషం) …mvr

25

दैवमेवापरेयज्ञेयोगिनःपर्युपासते

ब्रह्माग्नावपरेयज्ञंयज्ञेनैवोपजुह्वति।

नन्दिनी

ज्ञानस्यश्रैष्ठ्यप्रदर्शनायअधिकारिभेदेनअपरान्बहुविधान्यज्ञानाह….

2 )दैवः…

देवान्इन्द्रादयःइज्यन्तेयेनसदैवः

अपरे-योगिनः,कर्मिणः

पर्युपासते-सर्वदाकुर्वन्ति(नज्ञानयज्ञम्) ,

एवएवकारेणब्रह्मबुद्धिराहित्यम्

एवंकर्मयज्ञमुक्त्वा,तत्फलभूतंज्ञानयज्ञमाह…

अपरे-गृहिभ्योभिन्नाः,यतयः

3 )ब्रह्माग्नौ…

ब्रह्म-तत्पदार्थं,तस्मिन्-अग्नौ

यज्ञं-त्वंपदार्थं,प्रत्यगात्मानम्

यज्ञेनैव…

यज्ञशब्दआत्मनामसु(यास्केनयथापठितः) ,पामरैःअहंभोक्तेतिइज्यतइतियज्ञआत्मा

उपजुह्वति-सर्वकर्माणिप्रविलापयन्ति

एव-सएवतेषांयज्ञः।

నన్దిని

ఉపోద్ఘాతము-

కర్మ,ఫలసహితంగాఎందువల్లలయమైపోతున్నదో04.24లోవివరించి,

యజ్ఞత్వారోపాన్నిస్తుతించేందుకుయితరయజ్ఞాలుకూడాప్రతిపాదన

చేస్తున్నాడు.

దైవమేవాపరేయజ్ఞంయోగిన:పర్యుపాసతే,

బ్రహ్మాగ్నావపరేయజ్ఞంయజ్ఞేనైవోపజుహ్వతి.

दैवमेवापरेयज्ञंयोगिन:पर्युपासते

ब्रह्माग्नावपरेयज्ञंयज्ञेनैवोपजुह्वति।

2 .కర్మయోగులుకొందరుదేవతాపూజాత్మకకర్మయజ్ఞాన్నిఅనుష్థిస్తున్నారు.

3 .మరికొందరుబ్రహ్మవేత్తలు-బ్రహ్మమనేఅగ్నిలో,ఆత్మనుఆత్మరూపంలో

హోమంచేస్తున్నారు.

వివరించిచెప్పవలెనంటే-

జీవాత్మ=బుద్ధిమొదలైనఉపాధిధర్మాలతోకూడినది.

పరమాత్మ=నిరుపాధికము.

హోమం=ఆత్మనుబ్రహ్మాగ్నిలోలీనముచేయుట/సోపాధికజీవాత్మనునిరుపాధికబ్రహ్మగాతెలియుట.

Some of the Yogis offer sacrifices to deities;

Others sacrifice in the fire of Brahma,by means of the sacrifice itself.

చర్చ-

ఇవిద్వితీయతృతీయవిధాలైనయజ్ఞాలు

గృహస్థులు

1.కర్మయోగులైనవారుచేయవలసిందిఇంద్రాదిదేవతలనుద్దేశించిచేసే

దైవయజ్ఞం.

a)వీటినిస్వర్గాదికామంతోచేసేవారుకొందరు

b)చిత్తశుద్ధికైచేసేవారుమరికొందరు.

……

2.యతులుమాత్రం

మోక్షానికైజ్ఞానయజ్ఞాన్నిచేయవలెను.

బ్రహ్మవేత్తలుచేయవలసినజ్ఞానయజ్ఞాన్నిభగవంతుడుఈశ్లోకంలో

ప్రతిపాదిస్తున్నాడు-

అపరే-సన్యాసులు,శ్రవణమననాదులతోఆత్మతత్వాన్నితెలుసుకొని

బ్రహ్మాగ్నౌ-సత్యంజ్ఞానమనంతంబ్రహ్మ,ఆనందోబ్రహ్మఇత్యాదిశ్రుతిప్రసిద్ధపరబ్రహ్మంఅగ్ని.

(పరబ్రహ్మకుఅగ్నికిసామ్యమేమి?

1.అవిద్యనుదహించుట

2.సోపాధికాత్మఅనేఆహుతినిప్రక్షేపించేందుకుఅధికరణమగుట).

యజ్ఞం-ఆయజ్ఞములోనన్నుభోక్తనుగాయజిస్తున్నారుకనుకనన్ను

సోపాధికుడుగా భావిస్తున్నారుకాన

మరియు

పరమాత్మలోఆత్మనువిలీనముచేయుటఅనేఅభేదదర్శనరూపయజ్ఞాన్ని

చేయుట

అనగా,సోపాధికుడైనఆత్మనుసోపాధికుడైనఈశ్వరుని-ఆఇద్దరినీవారివారి

ఉపాధులనుండి పృథక్కరించి-ఇద్దరికీఅధిష్ఠానమైననిర్విశేషబ్రహ్మగా

చూస్తున్నారు.

ఏవిధంగా?

తరంగాన్నీ,బుడగనూవాటినామరూపాలనుండివిడదీసి,వాటికిఆధారమైనజలాశయంతోఅభిన్నంగాచూచినట్లు,ఇతిభావ:…mvr

26

श्रोत्रादीनीन्द्रियाण्यन्येसंयमाग्निषुजुह्वति,

शब्दादीन्विषयानन्यइन्द्रियाग्निषुजुह्वति।

नन्दिनी

अन्ये(4)-निवृत्तिधर्मनिष्ठाः(नैष्ठिकब्रह्मचारिणः,यतयः) ,

श्रोत्रादीनिइन्द्रियाणि-ज्ञानपरिपन्थिभूतानि

संयम-अग्निषु…संयमरूपेषुअग्निषु

जुह्वति-प्रविलापयन्ति।

इन्द्रियाणिनिरुद्ध्यनियमनपराःतिष्ठन्ति_____

अन्ये…

(5) -प्रवृत्तिधर्मनिष्ठाः,गृहस्थाः

शब्दादीन्विषयान्-हविष्ट्वेनभावितान्विषयान्विषयभोगसमये

इन्द्रियाग्निषुजुह्वति-अग्नित्वेनभावितेषुइन्द्रियेषुप्रक्षिपन्ति।

सएवतेषांहोमः!

నన్దిని

ఇంతవరకూబ్రహ్మవేత్తలుచేయవలసినవివిధజ్ఞానయజ్ఞాలనుప్రతిపాదించినభగవంతుడు,బ్రహ్మవేత్తలుకానివారుచేయవలసినఇతరయజ్ఞాలగురించి

చెపుతున్నాడు-

శ్రోత్రాదీనీన్ద్రియాణ్యన్యేసంయమాగ్నిషుజుహ్వతి,

శబ్దాదీన్విషయానన్యఇన్ద్రియాగ్నిషుజుహ్వతి.

Some people sacrificesenses likeskin,seeing,hearing, tasting,smelling in the fires of restraint ! e.g. bachelors suppressing their senses,

Yet others sacrifice objects like sound,touch,form,taste,smell in the fires of the senses , e.g.house holders restricting their enjoyment to restricted activities prescribed byshastras!!

अन्येother Yogis

जुह्वतिoffer

इन्द्रियाणिsenses

श्रोत्रादीनिnamely ear etc

संयम-अग्निषुin the fires of self-control.

अन्येyet others

जुह्वतिoffer

विषयान्the objects

शब्दादीन्namely the sound etc

इन्द्रियाग्निषुin the fires of the sense organs!

అన్యే-కొందరు

శ్రోత్రాదీని-చెవులుమొదలైన

ఇన్ద్రియాణి-ఇంద్రియాలను

సంయమాగ్నిషు-నిగ్రహించుటలుఅనేఅగ్నులలో

జుహ్వతి-హోమంచేస్తున్నారు.

…….

అన్యే-ఇంకాకొందరు

శబ్దాదీన్-వినుటమొదలైన

విషయాన్-ఇంద్రియవిషయాలను

ఇన్ద్రియాగ్నిషు-ఇన్ద్రియాలనేఅగ్నులలో

జుహ్వతి-హోమంచేస్తున్నారు.

చర్చ-

ఇవిచతుర్థపఞ్చమవిధాలైనయజ్ఞాలు

బ్రహ్మవేత్తలుకానివారుతిరిగిరెండురకాలు-

1.ఇన్ద్రియనియన్తలు,

2.విషయానుభవనియన్తలు.

బ్రహ్మచారులు-అనగావేదవిద్యార్థులు(పెండ్లికానివారందరూబ్రహ్మచారులు

కారు),వీరురెండువిధాలు.స్వాధ్యాయం(వంశపారంపర్యంగావచ్చిన

వేదాధ్యయనం)పూర్తిఅయేవరకూ గురుకులంలోఉండితరువాత

పెళ్ళిచేసుకునేవారుఉపకుర్వాణబ్రహ్మచారులు.

జీవితాంతంవేదాభ్యాసంచేస్తూనేఉండేవారునైష్ఠికబ్రహ్మచారులు.

ఈవిధంగాఉన్నవేదాధ్యయనశీలురుమొదలైనవారు-శ్రోత్రంమొదలైన

ఇన్ద్రియాలనునిగ్రహం అనేఅగ్నిలోహోమంచేస్తున్నట్టు.

గృహస్థులు-అనిషిద్ధవిషయాలను,యోగ్యకాలంలోఅనుభవించుటద్వారా-శబ్దాది విషయాలనుఇన్ద్రియాలనేఅగ్నిలోహోమంచేసినట్లు.

ఇన్ద్రియనిగ్రహంయజ్ఞమే;అనిషిద్ధవిషయానుభవమూయజ్ఞమే! (ధర్మాఽవిరుద్ధోకామోఽస్మి…)

ఇన్ద్రియాలనునిగ్రహించుట(లు) ,అగ్నులు.వాటిలోహోమంచేసేవిషయాలు-పఞ్చజ్ఞానేన్ద్రియాలు+

పఞ్చకర్మేన్ద్రియాలు.

మఱియు

ఇన్ద్రియాలేఅగ్నులు.వాటిలోహోమంచేసేవిషయాలు-శబ్దస్పర్శరూప

రసగంధాలు.

(అన్యే…మఱికొందరు,ప్రత్యాహారపరులు-

చెవులుమొదలైనజ్ఞానేన్ద్రియాలను-శబ్దంమొదలైనవిషయానుండి_ ప్రత్యాహరించి_ (వెనుకకు మఱల్చి) -

సంయమాగ్నులలోవ్రేలుస్తారు.

పతఞ్జలిत्रयमेकत्रसंयमःఅనిసంయమమంటే1)ధ్యాన,2)ధారణా, 3)సమాధులనుకలిపిచెప్పాడు.

ధారణఅంటేమనసులోచిరకాలసంస్థాపనము.

ధ్యానంఅంటేఒకేచోటనిలిపినచిత్తాన్ని,అన్యజ్ఞానంఅప్పుడప్పుడూకలిగినా-భగవదాకారవృత్తిప్రవాహంలోఉంచుట.

సమాధిఅంటేవిజాతీయప్రత్యయాలులేనేలేనిసజాతీయప్రత్యయప్రవాహము.

సమాధి1)సంప్రజ్ఞాతసమాధి, 2)అసంప్రజ్ఞాతసమాధిఅనిచిత్తభూమి భేదముతోరెండురకాలు.

చిత్తానికిఐదుభూమికలు.

1క్షిప్తము(రాగద్వేషాదియుతము)

2మూఢము(తన్ద్రమొదలైనవిఉండుట),

3విక్షిప్తము(సదావిషయాసక్తమేఐనా,కదాచిత్ధ్యాననిష్ఠకలుగుట),

4ఏకాగ్రము(సత్త్వంహెచ్చుగాఉండుటవల్లతన్ద్రమొదలైనతమోగుణ

లక్షణములుతగ్గుట;దానితోఆత్మాకారవృత్తికలుగును.రజోగుణకృత

చాఞ్చల్యములేకపోవుటతోఏకాగ్రత కుదురుతుంది.)

ఈస్థితిలోకుదిరేదిసంప్రజ్ఞాతసమాధి.ఇందులోధ్యేయాకారవృత్తిభాసిస్తుంది.

5నిరుద్ధము-ధ్యేయాకారవృత్తికూడానిరోధించబడితేఅదిఅసంప్రజ్ఞాత

సమాధి! ) ,ఇతిభావః…mvr

27

सर्वाणीन्द्रियकर्माणिप्राणकर्माणिचापरे,

आत्मसंयमयोगाग्नौजुह्वतिज्ञानदीपिते।

नन्दिनी

(षष्ठ,सप्तमविधौयज्ञौ)

अपरे-बाह्यविषयासक्तिशून्याःध्यानिष्ठायतयः

सर्वाणिइन्द्रियकर्माणि…

कर्मेन्द्रियाणां-वाक्(वचन) ,पाणि(आदान),पाद(गमन),पायु(उत्सर्ग),उपस्था(आनन्द)आख्यानां-कर्माणि

प्राणकर्माणिच…पञ्चप्राणानांकर्माणि

प्राणस्यऊर्ध्वगमनम्

अपानस्यअधोगमनम्

व्यानस्यआकुञ्चनप्रसारणानि

उदानस्यउद्गारकरणम्

समानस्यअशितअन्नादेःसर्वत्र

शरीरेसमीकरणम्

एतानि

आत्मसंयमयोगाग्नौ…

आत्मनः-मनसः

संयमयोगः-मनोनिरोधः,यः

संयमःसएवयोगः,समाधिः,

योगः-उपायः

सएवअग्निः,तस्मिन्

ज्ञानदीपिते…

ज्ञानं-वेदान्तवाक्यजन्यः

जीवब्रह्मैक्यसाक्षात्कारः

तेन

दीपिते-प्रज्वलिते

जुह्वति-त्याजयन्ति।

నన్దిని

సర్వాణీంద్రియకర్మాణిప్రాణకర్మాణిచాపరే,

ఆత్మసంయమయోగాగ్నౌజుహ్వతిజ్ఞానదీపితే.

స్థూలార్థము-

ఇంకాకొందరు-ఇంద్రియాలతోనూ,ప్రాణాలతోనూచేసేకర్మలనూకూడా- “ఆత్మయందుచిత్తాన్నిఏకాగ్రంచేయుట"అనేయోగాగ్నిలోహోమం

చేస్తున్నారు.

And , yet others sacrifice all sense - activities and the Pranas… all motor activities in the fire of self restraint kindled by knowledge.

Activities of the senses ….Prana is vital breath in the living body.It’s activities are flexion,extention,adduction , abduction etc.

There are Yogis who sacrifice i.e. offer these in the Yoga- fire of self restraint

(self restraint being deemed the Yoga - fire).

As a lamp of light is kindled with oil,so is Yoga- fire kindled by discriminative knowledge -discrimination of Atma from Anatma.Juhwati =makes total dissolution.

చర్చ-

ఇంకా,మరికొందరుజ్ఞానేంద్రియాలు,కర్మేంద్రియాలుచేసేకర్మలను

(ఉదాహరణకు జ్ఞానేంద్రియాలద్వారాచూపు,వాసననుగ్రహించుట,రుచి,

స్పర్శ,వినుట/కర్మేంద్రియాలద్వారామాట్లాడుట,పట్టుకొనుట,నడచుట,

విసర్జన,లైంగికక్రియ)మొదలైనసమస్తకర్మలను-

జ్ఞానదీపితే-ఆత్మజ్ఞానంతోప్రకాశిస్తున్న

ఆత్మసంయమయోగాగ్నౌ-ఆత్మలోసమాధిఅనేఅగ్నిలోప్రాణ,

ఇంద్రియకర్మలనుహుతంచేసి

ఆత్మానుభూతినిపొందుతున్నారు,ఇతిభావ:…mvr

28

द्रव्ययज्ञास्तपोयज्ञायोगयज्ञास्तथापरे,

स्वाध्यायज्ञानयज्ञाश्चयतयःसंशितव्रताः।

नन्दिनी

एवं

केचित्…

द्रव्ययज्ञा-पूर्तदत्ताख्यस्मार्तकर्मविहितपूर्वकंयथाशास्त्रंद्रव्यत्यागएवयज्ञः-येषांते

केचित्…

तपोयज्ञा-कृच्छ्रचान्द्रायणादितपएवयज्ञःयेषांतेतपस्विनः

केचित्…

योगयज्ञा-अष्टाङ्गोयोगएवयज्ञः,तन्निष्ठाः(अष्टाङ्गाःयमनियमआसनप्राणायामप्रत्याहार

धारणाध्यानसमाधयः)

तथाअपरे

स्वाध्यायः-वेदाध्ययनमेवयज्ञःयेषांतेस्वाध्याययज्ञाः

ज्ञानयज्ञा-वेदवेदान्तार्थ-अभ्यासनिष्ठाज्ञानयज्ञाः

यतयः-यत्नशीलाः,

संशितव्रताः-सम्यक्शितानि=तीक्ष्णीकृतानिव्रतानियेषांतेव्रतयज्ञाः।

ద్రవ్యయజ్ఞాస్తపోయజ్ఞాయోగయజ్ఞాస్తథాపరే,

స్వాధ్యాయజ్ఞానయజ్ఞాశ్చయతయ:సంశితవ్రతా: .

నన్దిని

స్థూలార్థము-

ఇంతవరకూచెప్పినవారేకాకుండామోక్షార్థులుకొందరు

ధనాన్నిదానంచేసేవారు,

తపస్సుచేసేవారు,

యోగాభ్యాసశీలురు,

యతులు-

ఈవిధంగాఎందరో,ఎన్నిరకాలుగానోతీవ్రంగానియమాలనుపాటిస్తూ,

ప్రయత్నశీలురైఉన్నారు.

The spirit of sacrifice is told here in various ways -

  • those who sacrifice materials’ expend wealth in sacred places

-ascetics deem penance as sacrifice

-those who deem breath restraint etc sacrifice their spiritual exercises

-those who deem methodical prescribed study of Vedas etc as sacrifice

  • those who deem knowledge as sacrifice acquire knowledge of shastras.

All these are tireless in application ,

their disciplines are sharp!

చర్చ-

ద్రవ్యయజ్ఞా:-సత్పాత్రదానంమొదలైనవేకొందరికియజ్ఞం,

తపోయజ్ఞా:-కొందరికితపస్సేయజ్ఞము.యజ్ఞంపలువిధాలుగాఉన్నట్లే

తపస్సుకూడాఎన్నోవిధాలు.

యోగయజ్ఞా:-ప్రాణాయామ,ప్రత్యాహారాదిరూపకయోగాభ్యాసంయజ్ఞంఐన వారుఇంకా కొందరు.

శాస్త్రంచెప్పినపద్ధతినిఅతిక్రమించకుండావేదాభ్యాసం

చేయుట(స్వాధ్యాయం)యేయజ్ఞంగాకలవారుస్వాధ్యాయయజ్ఞులు.

స్వవేదాధ్యయనముస్వాధ్యాయము.

శాస్త్రార్థంతెలుసుకొనుటజ్ఞానయజ్ఞము.

యతనంఅంటేప్రయత్నం,యతయ:అంటేప్రయత్నశీలురు/యతంఅంటేఇంద్రియసంయమము,చేస్తూనేఉండేవారుయతులు.

కఠినంగావ్రతాలుచేసేవారుసంశితవ్రతులు.వ్రత్యతేఅన్నాదికమనేనేతి

వ్రతమ్,ఆహారవర్జనంవ్రతము.శితముఅంటేతీక్ష్ణము.

వ్రతిఅంటేస్నాతకుడు-వేదాధ్యయనంఐనతరువాత-గార్హస్థ్యాదిఅనంతరఆశ్రమాలకుపోకుండా,తీర్థాలలోస్నానాలుచేస్తూఉండుస్వభావంకలవాడు

(పెళ్ళికిముందు’కాశీయాత్ర’యీవ్రతికినామక:అయినామిగిలినలక్షణము).

ఇలాఎన్నోవిధాలుగాఉన్నది,ఇతిభావ:…mvr

29

శ్రీమద్భగవద్గీతాज्ञानयोगः

अपानेजुह्वतिप्राणंप्राणेऽपानंतथाऽपरे

प्राणापानगतीरुद्ध्वाप्राणायामपरायणाः।

नन्दिनी

प्राणायामयज्ञः

(एकादशतमयज्ञः)

प्राणायामःअपिमुमुक्षोःपापक्षयार्थिनोयज्ञःएव।सकर्तव्यः..

केचनमुमुक्षवः

1)अपाने-अधोवृत्तौ

प्राणं-ऊर्ध्ववृत्तिम्

जुह्वति-पूरकेणप्राणं-अपानेन

एकीकुर्वन्ति,

तथाअपरे

2)प्राणेअपानं-रेचकंकुर्वन्ति,कथं?किंकृत्वा?

प्राणापानगतीरुद्ध्वा…

पूरकेवायोःनिर्गमंनिरुद्ध्य

रेचकेवायोःअन्तःप्रवेशंनिरुद्ध्य

कुम्भकेतुउभयगतिनिरोधंकृत्वा

रुद्ध्वा-कुम्भकंकृत्वाइति(नतुपूरकानन्तरंरेचकः)

पूरक-रेचककथनेन,तदविनाभूतौ,अन्तःकुम्भकबहिःकुम्भकौ-आहभगवान्

a)अन्तःकुम्भकंनाम…यथाशक्तिवायुमापूर्यअनन्तरंक्रियमाणःश्वासनिरोधः;

b)बहिःकुम्भकंनाम…विरेच्यानन्तरंक्रियमाणःश्वासनिरोधः।

प्राणायामपरायणाः-

अपरेयोगिनःप्राणापानयज्ञंकुर्वन्तिइति।

అపానేజుహ్వతిప్రాణంప్రాణేపానంతథాపరే,

ప్రాణాపానగతీరుద్ధ్వాప్రాణాయామపరాయణాః.

నన్దిని

స్థూలార్థము-

ప్రాణాయామపరాయణులు

పూరకప్రాణాయామం:

కొందరుప్రాణవృత్తిని-అపానవృత్తిలోహోమంచేస్తారు.

…………..

రేచకప్రాణాయామం:

ఇంకాకొందరుఅపానాన్ని-ప్రాణంలోహోమంచేస్తారు.

………….

కుంభకప్రాణాయామం:

మరికొందరు-ప్రాణాపానగతులనురెండింటినీఅరికట్టికుంభకంలోనేఆసక్తినిచూపుతారు.

The PRANAYAMA followers

….. ………. ….. …..

Sacrifice:

1.Pooraka IN-FILLING=sacrificingbreathing-inin outgoing breath

2.Rechaka EMPTYING OUT sacrificing expiration in inspiration

  1. Kumbhaka RETENTION

Some intent on breath - control , stop the movements of inspiration and expiration.Some’sacrifice’through

concentrationon immobilization i.e.KUMBHAKA of breath.

Kumbhakacould be of two types..

Stop breathing after breathing-in ! /

Stop breathing after breathing-out!!

ప్రాణగతిఅంటే?ముక్కునుండిగాలిబయటికివెళ్ళుట.

అపానగతిఅంటే?గాలిలోనికిప్రవేశించుట.

[ముఖద్వారాదారభ్యవిసర్జనేంద్రియ/ఉపస్థాదిశగా(oral to aboral end)

పయనించే అంతరావయవచలనాన్నిఅపానవృత్తిగానూ,తద్విరుద్ధము

ప్రాణవృత్తిగానూనేనుగ్రహించిన విషయము]

కుంభకంఅంటే?ప్రాణగతినీ,అపానగతినీఆపుట.

ఆవిధంగా

ప్రాణంతోఅపానాన్నిఏకీకృతంచేస్తున్నారు-(పూరకం)

అథవా

అపానాన్నిప్రాణంతోఏకీకృతంచేస్తున్నారు- (రేచకం)

ఈప్రక్రియతోసర్వపాపాలూభస్మమౌతాయి.

………………

ప్రాణాయామపరాయణాః-ప్రాణాయామానికేఅంకితమైన

అపరే-ఇంకాకొందరు

ప్రాణాపానగతీరుద్ధ్వా-ఊపిరిపీల్చి,వదిలేవాయుగతినిఆపి

అపానేప్రాణం-అపానవాయువ్యాపారంలోప్రాణవాయువ్యాపారాన్ని(పూరకం) ,

తథా-అదేవిధంగా

ప్రాణేఅపానం-ప్రాణవాయువ్యాపారంలోఅపానవాయువ్యాపారాన్ని(రేచకం)

జుహ్వతి-హోమంచేస్తున్నారు-ఇతిభావః…mvr

30

अपरेनियताहाराःप्राणान्प्राणेषुजुह्वति,

सर्वेऽप्येतेयज्ञविदोयज्ञक्षपितकल्मषाः।

नन्दिनी

अपरे-अपरेयोगिनःआहारसङ्कोचमभ्यस्यन्तः

नियताहाराः-परिमितआहारःयेषांते,आहारनियमाभ्यासनिष्ठाः, “यज्ञान्कृत्वाअवशिष्टंयेकालेऽन्नंभुञ्जतेऽमृतम्” ,

प्राणान्-योगाभ्यासेअन्तरायकरान्प्राणान्(ज्ञानकर्मात्मकानिद्विविधानीन्द्रियाणि)

प्राणेषु-निगृहीतेषुवायुषु

जुह्वति-वस्ति,धौतिआदिक्रिययाअन्तःशोधनंकुर्वन्ति।

एते-पूर्वोक्ताः

यज्ञविदः-यज्ञान्विदन्तीतियज्ञविदः

सर्वेऽपि-

प्राणान्-अन्तर्वायून्/इन्द्रियवृत्तीः

प्राणेषु-तेषुवायुभेदेषु/इन्द्रियेषु

यज्ञक्षपितकल्मषाः-यज्ञैःयथोक्तैः,क्षपितानाशिताः,कल्मषाःपापानियेषांते

నన్దిని

किञ्चఅంతేకాదు

అపరేనియతాహారాఃప్రాణాన్ప్రాణేషుజుహ్వతి,

సర్వేప్యేతేయజ్ఞవిదో యజ్ఞక్షపితకల్మషాః.

కొందరుఆహారపరిమాణాన్నితగ్గించి,

ఇంద్రియవ్యాపారాలనుస్వవశంలోఉన్నఇంద్రియాలలోహుతంచేస్తున్నారు.

Some others eat strictly regulated diet,sacrifice vital breaths in their senses.They are conversant with sacrifices and would have destroyed their sins.

Those twelve types of Yajamanis mentioned abovepartake the ambrosial remains (left overs) of the sacrifices become Brahma.

చర్చ-

మరికొందరుముముక్షువులుపాలుమొదలైనస్వల్పఆహారంమాత్రమే

తీసుకొని,వస్తి,ధౌతిమొదలైనక్రియలతోశోధనచేస్తారు.

यच्छेद्वाङ्मनसीप्राज्ञः(काठकश्रुतिः)నియతాహారత్వంతోనేఅంతర్వాయువులను

ఇంద్రియాలలో హోమంచేస్తారు.

సర్వేప్యేతే-దైవాదియజ్ఞాలనునియమంగాచేసేవాళ్ళకుయజ్ఞానుష్ఠానఫలాన్నిచెపుతున్నాడు

యజ్ఞవిదః-యజ్ఞానుష్ఠాతలు

యజ్ఞశిష్టామృతభుజః-యజ్ఞానుష్ఠానానంతరమైనవీరిఆహారంయజ్ఞశిష్టము.

యజ్ఞశిష్టముకనుకనేఅదిఅమృతము.

అలాంటిఅమృతఆహారాన్నితినేవారుయజ్ఞశిష్టామృతభుక్కులు.

లేదా

యజ్ఞంచేసినతరువాతమిగిలినకాలమునిత్యము-కనుకఅమృతకాలము.

అటువంటి అమృతకాలంలోతినేవారుయజ్ఞశిష్టామృతభోజులు.

యజ్ఞక్షపితకల్మషః-యజ్ఞానుష్ఠాన ప్రతిబంధకమైనపాపంనష్టమైనందున

ఒకేఒక్కసారిసద్గురువుకృపతోఉపదేశించినమాత్రనఆత్మజ్ఞానంప్రాప్తించి

బ్రహ్మనుపొందుతారు,ఇతిభావః…mvr

31

यज्ञशिष्टामृतभुजोयान्तिब्रह्मसनातनम्,

नायंलोकोऽस्त्ययज्ञस्यकुतोऽन्यःकुरुसत्तम!

नन्दिनी

यज्ञशिष्टामृतभुजः…

यज्ञशिष्टः-यज्ञानुष्ठान-अनन्तरःकालः

तस्मिन्कालेभोज्यंयदन्नादितत्-अमृतम्।तदेवअमृतंभुञ्जतेइतियज्ञशिष्टामृतभुजः

सनातनंब्रह्मयान्ति

अन्वयेगुणमुक्त्वाव्यतिरेके

(यज्ञानुष्ठानअभावे)दोषमाह

अयज्ञस्यतुअल्पसुखःमनुष्यलोकोऽपिनास्ति।

कुतःविशिष्टसुखःपरलोकः?

कुरुसत्तम!-

कुरवःयज्ञविदःआसन्।त्वंतुतेषुश्रेष्ठः।

अतःयज्ञाःसर्वथाकर्तव्याःइतिभावः।

నన్దిని

పైనచెప్పినపన్నెండుయజ్ఞాలలోఏదోఒకయజ్ఞాన్నిఆచరించినవారు

సద్గురుకృపతోజ్ఞానోదయంఅయిబ్రహ్మయేఅవుతారు.ज्ञानादेवहिकैवल्यम्

జ్ఞానంతోనేమోక్షము,కనుక

జ్ఞానప్రాప్తికానిచోక్రమముక్తిమాత్రమేలభిస్తుందిఅనిశ్లోకంపూర్వార్ధంలోఅంటూ

ఏఒక్కటీచేయనిదుశ్శీలురకర్మఫలాన్నిశ్లోకపరార్ధంలోచెపుతున్నాడు-

యజ్ఞశిష్టామృతభుజోయాన్తిబ్రహ్మసనాతనమ్,

నాఽయంలోకోస్త్యయజ్ఞస్యకుతోఽన్యఃకురుసత్తమ?

చర్చ-

“What do the standard scriptures say " regarding Apaana Vaayu ?

  1. 27వశ్లోకంలో”…యోగయజ్ఞాస్తథాపరే"అన్నచోటప్రాణాపానవ్యానోదానసమానవాయువులగురించియత్కిఞ్చిత్ప్రస్తావించుటజరిగింది.ఇదిప్రాణాయామ యజ్ఞం.

a)ప్రాణకర్మ=ఊర్ధ్వగమనం

b)అపాన” =అధోగమనం

c)వ్యాన” =గమన,ఆకుంచన,ప్రసారణాలు,అనగాచలనం,ఫ్లెక్షన్,ఎక్స్టెన్షన్

d)ఉదానకర్మ=ఉద్గారం-కక్కుట,తేనుపు

e)సమానకర్మ=శరీరంలోసర్వత్రసమీకరణం

………………………………………….

‘వాయువుఅంటేగాలికాదు,తరంగం,కెరటం,కదిలేదీ,కదిలించేదీ,

లౌకికప్రమాణం,

ఉదాహరణకు"ప్రసూతివాయువు”.

ధాత్వర్థప్రమాణం,वातीतिवायुःవిసిరికొట్టేది.

శ్రుతి-పరమప్రమాణం-वायुर्वैक्षेपिष्ठादेवताక్షేపిష్ఠమంటేచాలావేగంకలది. '

కురుసత్తమఅంటేకర్మలనుచేయుటలో,అత్యుత్తమాఅనిసంబుద్ధి.

యజ్ఞంచేసినతరువాతమిగిలినఅమృతాహారాన్నిఅనుభవిస్తూవీరంతా

శాశ్వతబ్రహ్మాన్నిపొందుతారు.

యజ్ఞంచేయనివారికిమానవలోకమేఉండబోదంటే,అసాధారణసాధ్యాలైన

ఇంద్రాగ్న్యాది ఉత్తమలోకాలగురించిచెప్పవలసినదేమున్నది? (కైముతికన్యాయం-కిమ్,ఉత,ఇంకాచెప్పేదేమున్నది?ఏమీలేదు)ఇతిభావః.

The remains of sacrifice are the left over.Sacrificers partake of it.

Those sacrificers who eat the ambrosial foodaccording to Vedic injunctions get liberated and become Brahma.

This happens in course of time as direct liberation is gained with the attainment of Jnana alone.

Those who don’t perform any Yajna can’t win this human world itself; where is the question about the other worlds calling for causal collocations? ….mvr

32

एवंबहुविधायज्ञावितताब्रह्मणोमुखे,

कर्मजान्विद्धितान्सर्वानेवंज्ञात्वाविमोक्ष्यसे।

नन्दिनी

अथज्ञानयज्ञंस्तोतुंअन्यान्यज्ञान्उपसंहरति-

एवं-अमुनाप्रकारेण

बहुविधा-बहुप्रकाराः(मानसिकवाचिककायिकभेदेन)

यज्ञाः-

ब्रह्मणोमुखे…

ब्रह्मणो-वेदस्य

मुखे-पूर्वकाण्डे(कर्मकाण्डे)

वितताः-विस्तृताः,

तान्सर्वान्-सर्वान्यज्ञान्

कर्मजान्-कर्मसमुद्भवान्(अनित्यान्)

विद्धि-जानीहि।(कर्मणांअनित्यत्वात्,आत्मस्वरूपस्यचनित्यत्वात्)।

ज्ञात्वा-एवंअनित्यफलदत्वंज्ञात्वा

विमोक्ष्यसे-अस्मात्संसारबन्धनात्मोक्ष्यसे-मोक्षंप्राप्नोषि।

నన్దిని

ఈయజ్ఞాలన్నీవేదంప్రతిపాదించినవే,అశాస్త్రీయాలుకావు.

ఏవంబహువిధాయజ్ఞావితతాబ్రహ్మణోముఖే,

కర్మజాన్విద్ధితాన్సర్వానేవంజ్ఞాత్వావిమోక్ష్యసే.

స్థూలార్థము-ఈవిధంగావేదంచెప్పినఅనేకవిధాలైన,వివరంగాచెప్పబడినయజ్ఞాలన్నీకర్మవలనపుట్టినవిమాత్రమేననితెలుసుకొని,ముక్తునివికమ్ము.

Many an Ishti and Yajna are described in the Samhita part of Veda involving Karma.Knowing that these are all born out of’work’will make you get liberated.

The Aaranyaka of Veda,meant for the followers of the path of wisdom,ज्ञानमार्ग,of course are different and meant for those interested in the permanent fruit.

చర్చ-

బ్రహ్మఅంటేవేదము.

బ్రహ్మణోముఖేఅనగావేదముఖం-వేదప్రారంభంలోకలకర్మ-ద్వారా

పైనవివరించినద్వాదశయజ్ఞాలూవిస్తరించినాయి.वाचिहिप्राणान्जुहुमः,

ప్రాణాలనువాక్కులోహోమంచేస్తాము-అనిఐతరేయఆరణ్యకం3.2.6ఇత్యాదిశ్రుతులుఘోషిస్తున్నాయి.

మనోవాక్కాయాలతోచేసేపనులన్నీఅనాత్మజాలు(ఆత్మనుంచిపుట్టలేదు).

ఆత్మనిర్వ్యాపారి-

(రామోనగచ్ఛతి,నతిష్ఠతినానుశోచత్యాకాంక్షతే,త్యజతినో,“నకరోతికిఞ్చిత్”…అధ్యాత్మరామాయణం) ,ఈవిధంగాతెలుసుకొనిసంసారంనుంచిముక్తుడవవుతావు.

यज्ञविदोयान्तिब्रह्मसनातनम्, యజ్ఞవేత్తలుశాశ్వతబ్రహ్మత్వాన్నిపొందుతారు-అని యజ్ఞాలతోనేమోక్షంసాక్షాత్తూలభిస్తుండగాయీ’జ్ఞానప్రయాస’అంతా

ఎందుకూఅనే ఆశంకకుసమాధానంగా-

नकर्मणानप्रजयाधनेन… ,“గొప్పగొప్పకర్మలతోనో,సంతానంతోనో,డబ్బుతోనోమోక్షందొరుకదు” -మొదలైనశ్రుతులతో

కర్మఫలానికానిత్యత్వంలేదు;మోక్షమానిత్యము.

क्रियाकुर्वद्धिकारकम्,క్రియచేసేదేకారకము-అనేస్మృతిప్రకారంకర్మలతో

అనగామనోవాక్కాయాలతోపుట్టేదిఅపూర్వము.

అటువంటికర్మలతోపుట్టేదంతాకర్మజమే.ఇంద్రియాలతోచేసేకర్మఅపూర్వంఅంటావేమో

పూర్వమైనా,అపూర్వమైనాదానికర్మత్వంఎక్కడికీపోదుకదా!కనుకయజ్ఞం

అనిత్యఫలాన్నిచ్చేదనితెలుసుకొని,నిత్యఫలదమైనజ్ఞానాన్నిపొందిసంసారంనుండిముక్తినిపొందు;అనిత్యఫలాలనిచ్చేయజ్ఞాలవల్లముక్తిదొరుకదు.

ఏవమ్-ఈవిధంగా

బహువిధాః-ఎన్నోరకాల

యజ్ఞాః-యజ్ఞాలు

బ్రహ్మణః-వేదంయొక్క

ముఖే-ప్రారంభంలో/సంహితలో(కర్మభాగంలో) ,

వితతాః-వ్యాఖ్యానింపబడినవి.

తాన్సర్వాన్-వాటినిఅన్నింటినీ

కర్మజాన్-కర్మలనుంచిపుట్టినవని

విద్ధి-తెలుసుకో!;

ఏవంజ్ఞాత్వా-ఇట్లాతెలుసుకొనిమాత్రమే

విమోక్ష్యసే-విముక్తినిపొందగలవు!

వేదంలోవివిధయజ్ఞాలుఇలావివరించబడినవి.ఇవేవీకూడాఆత్మజములుకావు;అనాత్మలైనమనోవాక్కాయజములుమాత్రమే!

ఆత్మనిర్-వ్యాపారిఅనిగ్రహించు!!

మఱియజ్ఞచోదనఎందులకు?అంటే…

_జ్ఞానశక్తిగలవిషయములోక్రియాశక్తిగలవిషయోపసంహారముఅక్కడ

వివక్షితము_.ఉదాహరణకుवाचिहिप्राणंजुहुमः(వాక్కులోప్రాణాన్నిహోమం

చేస్తున్నాము)అనుటలోవాక్కుఅనేజ్ఞానశక్తిలోప్రాణమనేక్రియాశక్తిని

ఉపసంహరిస్తున్నాముఅనిఅర్థము!ఇతిభావః…mvr

33

श्रेयान्द्रव्यमयात्यज्ञात्ज्ञानयज्ञःपरन्तप!

सर्वंकर्माखिलंपार्थज्ञानेपरिसमाप्यते।

नन्दिनी

उक्तयज्ञेषुकोयज्ञःश्रेष्ठःइतिजिज्ञासायामाह-

श्रेयान्-प्रशस्यतरः(कस्मात्?साक्षात्मोक्षफलत्वात्)

द्रव्यमयात्यज्ञात्-अनात्मव्यापारजन्यात्,द्रव्यमन्त्रतन्त्रक्रियाश्रमसाध्यात्ज्ञानशून्यात्सर्वस्मात्

ज्ञानयज्ञः-ज्ञानयज्ञःएव

श्रेयान्-अतिशयेनश्रेयःसाधकः।

तत्रहेतुः-

सर्वंकर्म-स-अङ्गउप-अङ्गम्,

यद्वा,

सञ्चितं,आगामि,प्रवृत्तं/अप्रवृत्तम्

अखिलं-कर्मद्वेधा,खिलमखिलंचेति।

खिलं=दृष्टफलजनकं,

अखिलं=ज्ञानजनकम्।

ज्ञाने-ब्रह्मात्मैक्यसाक्षात्कारे

परिसमाप्यते…

परि-प्रतिबन्धक्षयद्वारेण

समाप्यते-पर्यवस्यति।

परन्तप!-चित्तशुद्ध्याज्ञानंलब्ध्वा-अज्ञानशत्रुंतापयितुं,मारयितुं,समर्थोभविष्यसि(नकर्ममात्रेणैव-इतिसूचयन्),

पार्थ!-सर्व/अखिलपदयोःअन्यतरस्यप्रयोजनंचिन्त्यं,

यथा

पार्थशब्देनधर्मज,भीमसेनावपिग्राह्यौ,

तथाज्ञानकाण्डाफलेइतरकाण्डाफलस्यअन्तर्भावः!

శ్రేయాన్ద్రవ్యమయాత్యజ్ఞాత్జ్ఞానయజ్ఞఃపరంతప!

సర్వంకర్మాఖిలంపార్థ!జ్ఞానేపరిసమాప్యతే.

నన్దిని

పదార్థాలనుఉపయోగించిచేసేయజ్ఞంకంటే"బ్రహ్మార్పణం…“అని

ఇదేఅధ్యాయం24వశ్లోకంలోచెప్పినజ్ఞానయజ్ఞంఎక్కువప్రశస్తము.

ఎందుకుప్రశస్తము?

కర్మసమస్తమూప్రతిబంధకం(అడ్డంకి)యేదీలేకుండాజ్ఞానంలోపరిసమాప్తి

చెందుతుంది కనుక!

Sacrifice of knowledge is superior to the sacrifice of materials.

How?

All the works,karmas,culminate in knowledge,without exception!

పరంతప!-పరములనుపీడించువాడా!

ద్రవ్యమయాత్-బాహ్యపదార్థాలచేతసాధించగలిగిన

యజ్ఞాత్-యజ్ఞంకన్నా

జ్ఞానయజ్ఞః-జ్ఞానయజ్ఞము

శ్రేయాన్-ప్రశస్యతరము

……..

సర్వంకర్మ-అన్నికర్మలూ

జ్ఞానే-జ్ఞానంలో

పరిసమాప్యతే-సమాప్తమౌతాయి!

జ్ఞానయజ్ఞంఉత్కృష్టమనీ,ఆత్మపదార్థప్రదాయకమనీ,స్వస్వరూపవేదనకు

ఉపయుక్తమైనదనీ-

ఇతరయజ్ఞాలునికృష్టాలనీ,అనాత్మపదార్థదాయకాలనీ,పరములనీచెప్పేందుకు

“పరంతప” ,అనాత్మబుద్ధినితపింపజేయువాడా!అనిసంబుద్ధి.

అందుకే,‘బ్రహ్మార్పణం…‘అనేమంత్రంతోవర్ణితమైనజ్ఞానయజ్ఞంమోక్షానికి

సాక్షాత్కారణం.

బహిరంగసాధనభూతాలైనదైవయజ్ఞాదులువ్యవహితసాధనాలు.

శ్రేయాన్- ‘దైవయజ్ఞాదులకంటే’అనిఉత్కర్షనుచెప్పుట.

ద్రవ్యమయాత్-ద్రవ్యోపలక్షణలక్షితధన,మంత్ర,తంత్ర,క్రియా,ఆశ్రమ

సాధ్యములైన యజ్ఞసమూహంకన్నా-

మోక్షైకఫలదమైనజ్ఞానయజ్ఞముశ్రేష్ఠతరప్రాపకము.

ద్రవ్యాదియజ్ఞఫలంఎటువంటిది?

అనిత్యం.అల్పం.స్వర్గాదిహేతువేఐనాक्षीणेपुण्येमर्त्यलोकंविशन्ति-క్షీణేపుణ్యే

మర్త్యలోకం విశన్తి,పుణ్యంతగ్గగానేమళ్ళీమనుష్యలోకాన్నిప్రాపింపజేసేది.

జ్ఞానఫలంఎట్టిది?

నిత్య,నిరంతరమోక్షైకఫలదము.

అఖిలము-శ్రౌతస్మార్తలౌకికకర్తవ్యమంతా-ఏమీమిగులకుండాసమాప్తమయ్యేది.

తీరంచేరినవారికిగంతవ్యం-చేరుకోవలసినప్రదేశం-ఎలాఉండదో….

అలాగేజ్ఞానంపొందినవానికికర్తవ్యశేషంఏదీఉండదనిఅర్థం.

లేదా

సూర్యప్రభతోచీకటినిర్మూలమైనట్లుగా,జ్ఞానంప్రాప్తిస్తేవందలబ్రహ్మకల్పాలలో

ఉపార్జితమైన సంచిత,ఆగామి,ప్రవృత్త,అప్రవృత్తకర్మలన్నీనిశ్శేషంగా

సమాప్తమౌతాయనిఅర్థం.

లేదా

यथाकृतायविजितायाधरेयाःसंयन्तिఅనిశ్రుతి(ఛాందోగ్యోపనిషత్తు4.1.4)చెప్పినట్లుగాలోకంఅంతటాసత్పురుషుల ద్వారాచేయబడేయజ్ఞదానతపోవ్రతాదిరూపాలతోచేసిన

పుణ్యమంతా కూడాజ్ఞానప్రాప్తితోప్రాప్తిస్తుందనిఅర్థం.ఏదిలభిస్తేవిద్వాంసుడు

సర్వకర్మలనూచేసినవాడవుతాడో-అంతటిఫలాన్నిపొందుతాడు.

[ద్యూతం(జూదం)లోపాచికపైనఒకటినుండినాలుగువరకూగుర్తులుంటే

4కృతం

3త్రేత

2ద్వాపరం

1కలి,అయితే-

కృతంగెలిచినవానికిదానికిందివన్నీచెందుతాయట.

అలాగే,రైక్వునికివున్నట్లుజ్ఞానంఉన్నవానికి-ప్రజలుఏపనిచేసినాదానిఫలంచెందుతుంది అనిఉపనిషదుదంతము.]

యద్వా

सर्वापेक्षाचयज्ञादिश्रुतेरश्ववत्అనేన్యాయంచేతదుక్కిదున్నేగుఱ్ఱాన్నిరథాన్నిలాగేందుకుకూడా ఉపయోగించినట్లుఆశ్రమోచితకర్మలుజ్ఞానోత్పాదనానికీఉపయోగపడుతాయి!

MBBSప్రథమసంవత్సరంలోచెప్పినమెడికల్బాటనీ- (మాచిన్నతనంలోఉండేది;ప్రస్తుతంలేదు. )-ఆయుర్వేదజిజ్ఞాసనూపెంచగలదు!!

సైకియాట్రీస్నాతకోత్తరవిద్యలోభారతీయతత్త్వశాస్త్రంఅనిఒకవిషయంఉంటే

(NIMHANSలో ఉన్నది,ఇతరవైద్యసంస్థలలోలుప్తప్రాయమే)అదిభవిష్యత్తులో

వైద్యులనుఉపనిషదుద్యానకేళికలకంఠులనుగానూమార్చవచ్చును!!!

ఇతిభావః…mvr

34

तद्विद्धिप्रणिपातेनपरिप्रश्नेनसेवया

उपदेक्ष्यन्तितेज्ञानंज्ञानिनस्तत्त्वदर्शिनः।

नन्दिनी

ज्ञानप्राप्तौअतिप्रत्यासन्नउपायःकः?

तत्-सर्वकर्मविलक्षणं,सर्वफलदं

ज्ञानं-ज्ञानजनकम्

विद्धि-विजानीहि,लभस्व(पार्थस्य

ज्ञानित्वे-अपि"विद्धि"इत्युक्तिः

ज्ञानतिरोभावनिवृत्त्यर्थम्

प्रणिपातेन…

पातः-पतनम्

निपातः-नितरांपतनम्

प्रणिपातः-प्रकर्षेणनीचैःपतनम्

तेन,

परिप्रश्नेन…

बहुविषयेणप्रश्नेन-

कोऽहं?कथमहंबद्धः?मुच्येयंकथमञ्जसा?विद्याविद्येकथंभूते?कोऽहं?दृश्यमिदंचकिम्?कआत्मा?कःपरात्माच?तयोरैक्यंकथं?वद,कुतोऽयंममसंसारः?

___इत्यादिना

सेवया-वरिवस्या,परिचर्या,उपासनया(उप+आसनंउपासनम्) ,शुश्रूषया(श्रवणेच्छया)च

ते-तुभ्यम्

ज्ञानं-जीवेश्वरस्वरूपयाथात्म्यम्

ज्ञानिनः-शास्त्रजन्यपरोक्ष-अनुभववन्तः

तत्त्वदर्शिनः-तत्त्वसाक्षात्कारवन्तः

उपदेक्ष्यन्ति-संदेहनिवर्तनेनसंपादयिष्यन्ति(उपदेक्ष्यामइत्यर्थे)।

నన్దిని

తద్విద్ధిప్రణిపాతేనపరిప్రశ్నేనసేవయా,

ఉపదేక్ష్యంతితేజ్ఞానంజ్ఞానినస్తత్త్వదర్శినః.

జ్ఞానంపొందేవిధానంతెలుసుకో.

ఆచార్యునివద్దకుమనమేవెళ్ళి,

కిందపడినమస్కరించుటప్రణిపాతము.

బంధంఎలావచ్చింది/ఆబంధంఎలావీడుతుంది?

విద్యఅంటేఏమిటి/అవిద్యఅనగాయేమి?అనిప్రశ్నించుటపరిప్రశ్న.

గురుశుశ్రూష,వరివస్యమొదలైనవిసేవ.

ఇలాంటిపనులతోగురువుప్రసన్నుడైజ్ఞానాన్నిఉపదేశిస్తాడు.

జ్ఞానులలోకూడాతత్త్వంచూడగలిగినవారినిఆశ్రయించుమనిచెపుతున్నాడు.

This wisdom can be known by means of

  1. Obeisance

  2. Thorough questioning

  3. Service to the Guru.

Have a techer who has realised the truth.

तद्विद्धिKnow it.There’s a procedure through which knowledge is won.

  1. Approach the Guru

2 . Prostrate in front of the Guru.

  1. Question him exhaustively

Learn the subject by asking such questions like

  • what’s bondage, bandham / liberation,mukthi

  • what’s knowledge,vidya

  • what’s ignorance , avidya

The knowledge imparted by Guru who realised the truth is effective,विशिनष्टि

తత్-జ్ఞానంపొందేవిధానం

విద్ధి-తెలుసుకో.

……

ప్రణిపాతేన-దండవత్ప్రణామంతో

పరిప్రశ్నేన-వివేకవంతమైనప్రశ్నలతో

సేవయా-గురువాక్యశ్రవణముద్వారా

……

తత్త్వదర్శినః-జ్ఞానంసాక్షాత్కరించిన

జ్ఞానినః-జ్ఞానులు

తే-నీకు

జ్ఞానంఉపదేక్ష్యన్తి-జ్ఞానోపదేశంచేస్తారు.

చర్చ-

“ఇంతవిశిష్టమైనజ్ఞానంనాకుసిద్ధించుటఎలా"అనేఆకాంక్షకుభగవంతుడు

तद्विद्धिप्रणिपातेन…అనిచెపుతున్నాడు-

ద్రవ్యయజ్ఞంమొదలైనవాటికిశ్రేష్ఠతరమూ,సాక్షాన్మోక్షఫలాన్నిఇచ్చేదీఐనఅంత

గొప్పజ్ఞానాన్నినువ్వుగురువులద్వారా,గురువులనుప్రసన్నులనుచేసుకొనితెలుసుకో.

ప్రసన్నులైనగురువులుఅత్యంతరహస్యం(అధికారిభేదాన్నిబట్టిచెప్పేది)ఐన

జ్ఞానాన్నిఉపదేశిస్తారు-అనేఆకాంక్షతో….

प्रणिपातेन,ప్రణిపాతేనఅంటున్నాడు.

పాతమంటేపడుట,నిపాతమంటేపూర్తిగాపడుట,ప్రణిపాతమంటేఅష్టాంగాలూ

భూమికి తాకేట్టుగా(సాష్టాంగ/దండవత్-నిలువుగాఉన్నకఱ్ఱకిందపడినట్లుగా

ప్రణామము- ‘దండము’ )నమస్కారము.

అష్టాంగాలతోఅనగా-

1ఉరసా,ఛాతీనేలకుతాకించి

2శిరసా,తలను” "

3దృష్ట్యా,అంతర్దృష్టితోభగవంతునిచూస్తూ

4మనసా,మనస్సునిలిపి

5వచసా,నామస్మరణచేస్తూ

6పద్భ్యాం,పాదాలుభూమికితాకించుతూ

7కరాభ్యాం/కర్ణాభ్యాం,చేతులుజాపి/చెవులనుభువికితాకిస్తూ

8జానుభ్యామ్,మోకాళ్ళతోధరణినిస్పృశిస్తూ

…….

सेवयाసేవయా,కాలానుసారంగా,శ్రద్ధాభక్తులతోచేసేశుశ్రూష=श्रोतुमिच्छाशुश्रूषा,

వినాలనేకోరిక,(కాళ్ళుఒత్తుట,బట్టలుఉతుకుటమొదలైనవిమాత్రమేకాదు).

परिप्रश्नेनపరిప్రశ్నేన-వివేకవంతమైనప్రశ్నలతో,ఉదాహరణకు

బంధంఅంటేఏమిటి?

మోక్షం " "

విద్య " "

ఆత్మ " "

అనాత్మ” “,

ఆత్మఅనాత్మలఐక్యాన్నిగురించిచెప్పుము-ఇత్యాదులుపరిప్రశ్నలు.

ప్రణిపాతం,పరిప్రశ్న,సేవలవల్లగురువునీకుగలశ్రద్ధా,భక్తీ,పాండిత్యమూ,

ఉపదేశయోగ్యతాతెలిసి-ప్రసన్నుడగును.

1)ज्ञानिनःజ్ఞానినః-శాస్త్రజన్యజ్ఞానంకల,

2)तत्त्वदर्शिनःతత్త్వదర్శినః-సాక్షాత్కారజన్యజ్ఞానంగల,వస్తుయాథాత్మ్యవిదులైన

…ఉక్తవిశేషణద్వయవిశిష్టులతోఉపదేశించబడినజ్ఞానంసంసారనివర్తకమవుతుంది.

అందుకేగురువుకువిశేషణద్వయము.

ఇటువంటిలక్షణాలున్నగురువులు-శమదమాదిసాధనయుతుడవైననీకు…

ज्ञानम्జ్ఞానాన్ని-బ్రహ్మాత్మైకత్వావగమకమైన,సంసారభ్రమనునిశ్శేషంగాఅపనుదం

చేసేజ్ఞానాన్నిఉపదేశిస్తారు,దయతోఅనుగ్రహిస్తారు.

…… ….. ….. ……….

రెండుగురులక్షణాలకథనం

1)श्रोत्रियंब्रह्मनिष्ठम्అనేశ్రుతితో,గురువు-జ్ఞానిమరియుబ్రహ్మనిష్ఠుడుఅనిఏకవచనంసూచితము.उपसीदेदेकमेवसद्गुरुंब्रह्मवित्तमम्అనేవచనంతోకూడాఇదేఅర్థము.

2)तत्त्वदर्शिनः-సర్వశాస్త్రార్థవిషయాలకూసంబంధించినఅప్రతిబద్ధ’అనుభవ’సంపత్తికూడా ఉన్నవారు.ఇదేమోబహువచనము!

గురువుఒక్కడా/గురువులుఎక్కువగాఉండవచ్చునా?

बहुभ्यःश्रोतव्यंबहुधाఅనేన్యాయాన్నిఅనుసరించి-గురువు’లు’అనిబహువచనం

ఉన్నప్పటికీ,

ఎందరోగురువులలోబ్రహ్మవిత్తముడుఎవడోఒక్కడైనాదుర్లభమే

కనుక

జ్ఞానార్జనఎక్కువమందిదగ్గరచేసినా,

సంసారభ్రాంతినిదూరీకరించేబ్రహ్మవిత్తముడుఎవడోఆఒక్కనినేఆశ్రయించవలెను,ఇతిభావః… mvr

35

वक्ष्यमाणज्ञानस्यफलमाह,

यज्ज्ञात्वानपुनर्मोहमेवंयास्यसिपाण्डव,

येनभूतान्यशेषेणद्रव्यस्यात्मन्यथोमयि।

नन्दिनी

यत्ज्ञात्वा-यत्तत्त्वदर्शिभिःउपदिष्टं/मयावक्ष्यमाणं

ज्ञात्वा-प्राप्य

मोहं-बन्धुवधादिनिमित्तंभ्रमम्

नयास्यसि-नप्राप्स्यसि,त्वंअहंइतिमिथ्याज्ञानंत्यक्ष्यसि

पाण्डव!-यथाअहंपाण्डुपुत्रः,एतेमदीयाइतिअहङ्कारममकाराभ्यांमुक्तःभविष्यसि

येन-येनज्ञानेन

सर्वाणि

भूतानि-बन्धुसुहृदादीनि

अशेषेण-सर्वात्मकत्वरूपेण

आत्मनि-त्वंपदार्थे

द्रक्ष्यसि-आत्मतुल्यतयाज्ञास्यसि।अभेदेनद्रक्ष्यसि

अथो-अनन्तरम्

मयि-सर्वात्मनि,तत्पदार्थे

सर्वाणिभूतानि

अशेषेणद्रक्ष्यसि-अधिष्ठानातिरेकेणज्ञास्यसि।मयिसमष्टिरूपेणपश्यसि।

నన్దిని

ఉపదిష్టజ్ఞానంఫలవంతంకావాలంటే-

గురువులుసమ్యగ్దర్శులైఉండవలెను.అనగా,సమ్యగ్దర్శనంలేనివారిఉపదేశానికి

కార్యక్షమత ఉండదు.

యత్జ్ఞాత్వానపునర్మోహమేవంయాస్యసిపాణ్డవ! ,

యేనభూతాన్యశేషేణద్రక్ష్యస్యాత్మన్యథోమయి.

స్థూలార్థము-

ఉపనిషత్తులుచెప్పినజీవబ్రహ్మైక్యాన్నిఅనుభవంలోకితీర్చుకునేందుకు-

ఈవిధంగామళ్ళీమోహంలోపడకుండాఉండేందుకుఅటువంటిగురువులఉపదేశంతోపుట్టినజ్ఞానాన్నినీవుపొందుము.

వారిఉపదేశంతో,

ఈప్రాణులన్నీ-నీలోనూమరియు

నాలోకూడానూఉన్నాయనిగ్రహించగలవు.

You will be able to see all the beings in the Self and Me.

You will no longer be deluded once again by grasping that knowledge -

You will realise the identity of Self and God.

యత్జ్ఞాత్వా-ఏజ్ఞానాన్నిపొంది

పునః-మళ్ళీ

మోహమ్-మోహమును(ఏకంలోఅనేకాన్ని)

నయాస్యసి-పొందవో

……

యేన-దేనిచేత

అశేషేణ-పూర్తిగా

భూతాని-అన్నిభూతాలనూ

……

ఆత్మనిఅథోమయి-నీలోమరియునాలో(ఆత్మ,పరమాత్మలలో)

ద్రక్ష్యసి-చూడగలవో

यत्ज्ञात्वाయత్జ్ఞాత్వా-అనిసద్గురువుచేసినఉపదేశంవల్లకలిగేజ్ఞానంయొక్క

ఫలాన్నిభగవంతుడుచెపుతున్నాడు..

బ్రహ్మవేత్తలుప్రసన్నులైతే,వారిచేతఉపదిష్టమైనజ్ఞానాన్నిగనుకనీవుతదేక నిష్ఠతో

ఉపాసిస్తే-మళ్ళీఇటువంటిమోహంలోపడవు.

మోహంఅంటేరెండోదిలేని,అద్వితీయమైనఆత్మలో-అనేకత్వభ్రమ.

నేను/నువ్వు,నేను/నావాళ్ళుమొదలైనమిథ్యాజ్ఞానాన్నివిడిచిపెట్టగలవు.

ద్వైతజ్ఞానానికిహేతుభూతమైనభూతజాతమంతాకనబడుతూఉండగా-ఆత్మకు అద్వితీయత్వంఎలాసాధ్యంఅనేప్రశ్నకుयेनभूतान्यशेषेणయేనభూతాన్యశేషేణ..అనిజవాబు.

आत्मैवेदंसर्वम्,‘ఇదంతాఆత్మయే’అనియీవిధంగాఅన్నిభూతసమూహాలలోనూ

ఆత్మనుమాత్రమేగ్రహించగలిగేసూక్ష్మబుద్ధియేజ్ఞానంతోకలుగుతుందో,

బ్రహ్మాదిస్తంబపర్యంతమూ(పేద్దబ్రహ్మనుండి,చిన్నగడ్డిపరకవరకూ)అసంఖ్యాకంగాఉన్నభూతాలను"ఇదినేనే”, “ఇదినేనే"అనిఈవిధంగానీనుండిఅభిన్నంగా

చూడగలవు.

మట్టికుండ,మట్టిచెంబుమొదలైనసర్వమూమృత్తిక(మట్టి)మాత్రమేననీ,

గీసినచిత్రందానికిఅధిష్ఠానమైనగోడయేననీ,

తరంగం/నురగ/బుడగలూసర్వమూయథార్థానికినీరేననీ,అదేవిధంగాభూతజాతంసర్వమూనీవేననిచూడగలవనిఅర్థము.

ఐనప్పటికీ,బ్రహ్మ/ఆత్మఅనేభేదంఉండనేవున్నదికదా,అద్వైతసిద్ధిఎలా

సంభవమూఅనే ప్రశ్నకు-अथोमयिఅథోమయిఅనిఉత్తరము.

ఆభూతాలను-ప్రాణులనునీలోనూ,अथोమరియు,मयिనిర్విశేషపరబ్రహ్మనైన

నాలోనూ చూడగలవు.

లేదా

నీకూ,నాకూకూడావున్నసర్వాత్మకత్వాన్నిగుర్తించి,రెండింటిలోనూఏకత్వమునుచూచెదవు అనిఅర్థము;దీనికిఆధారము-तत्त्वमासिతత్త్వమసిఅనేమహావాక్యశ్రుతి.

అథవా

సర్వభూతాత్మకమైనఆత్మనుచూసి,ఆనిర్విశేషఆత్మను-సర్వాధిష్ఠమైననాలోఅనగాపరబ్రహ్మలోచూడగలవు.

బ్రహ్మకుభిన్నంకానిఆత్మనుచూడగలవు,ఇతిభావః…mvr

36

अपिचेदसिपापेभ्यःसर्वेभ्यःपापकृत्तमः,

सर्वंज्ञानप्लवेनैववृजिनंसन्तरिष्यसि।

नन्दिनी

(अपरोक्षज्ञानस्यमहत्वम्)

अन्यदपिज्ञानमाहात्म्यंश्रुणु-

अपिचेत्-असंभावित-अभ्युपगमार्थंनिपातद्वयम्।(यद्यपिअयमर्थोनसंभवत्येव,तथापि,ज्ञानफल कथनायअभ्युपेत्यउच्यते।)

असंभावितमप्यर्थमङ्गीकृत्यइत्यर्थः।

अभ्युपगमं-वादिबलनिरीक्षणार्थंअनिष्टस्यापिस्वीकरणम्।

अपि,संभावनायां- (समुद्रमपिलङ्घयेत्)

चेत्,पक्षान्तरेचेत्- (शुचिमनोयद्यस्तितीर्थेनकिम्?)

(यद्यपित्वं)

पापेभ्यःसर्वेभ्यःपापकृत्-तमः-पापकारिभ्यःसर्वेभ्यःअपिअतिशयेनपापकारीस्यात्

सर्वंवृजिनं-

वृजिनं=वर्ज्यतिशिष्टैरितिवृजिनं,पापम्,उपलक्षणयाधर्माधर्मात्मकंकर्मसर्वम्(चिह्नद्वाराप्रकाशनम्,स्वार्थबोधकत्वेसतिइतरार्थबोधकत्वंउपलक्षणत्वम्)

ज्ञानप्लवेनएव-ज्ञानरूपपोतेनएव

संतरिष्यसि-सम्यक्तरिष्यसि,अतिक्रमिष्यसि।

कथमितिचेत्,

परमात्मस्वरूपंतत्सत्यं,तदतिरिक्तंसर्वमसत्यम्।एवंप्रपञ्चस्यमिथ्यात्वअज्ञानैकनाश्यत्वम्।यथा

स्वाप्नब्रह्महत्यायांजागरेप्रायश्चित्तअदर्शनात्।

నన్దిని

పాపాన్నిజ్ఞానంనశింపజేస్తుంది-ఈవిషయందృష్టాంతపూర్వకంగాచెపుతున్నాడు-

అపిచేదసిపాపేభ్యఃసర్వేభ్యఃపాపకృత్తమః,

సర్వంజ్ఞానప్లవేనైవవృజినంసంతరిష్యసి.

స్థూలార్థము-

‘పాపులందరికంటేకూడాఎక్కువగా’పాపంచేసిఉన్నప్పటికీ,లేదాధర్మంచేసిఉన్నప్పటికీ-

నువ్వుఆపుణ్య,పాపాలనుఅంతాకూడాయీజ్ఞానమనేనావతోదాటుతావు!

You will cross the sea of sins and virtues by means of this raft of knowledge ,

even if you are the worst sinner among all sinners .

Dharma,religious merit,is said to be a ‘sin’ for the seeker of liberation. Dharma too causes bondage andis said to beasin!

సర్వేభ్యఃపాపేభ్యః=అందరుపాపులకంటేకూడా

పాపకృత్తమః=చాలాఎక్కువగాపాపంచేసినవానివి

అపిచేత్=అయినప్పటికీ

…………

సర్వంవృజినమ్=పాపాన్నిఅంతా(ఉపలక్షణయాపుణ్యాన్నంతాకూడా)

ఉపలక్షణం, synecdoche of a part for the whole ,అంటేతననుతాను

ప్రతిపాదించుకుంటూనే-స్వేతరములనుకూడాఇతరార్థములనూబోధించుట

జ్ఞానప్లవేనఏవ=జ్ఞానంఅనేతెప్పతోనే

సంతరిష్యసి=పూర్తిగాదాటగలవు!

చర్చ-

తనలోనూ,పరబ్రహ్మలోనూసర్వభూతాలనూసమంగాచూసేజ్ఞానాన్నిపొందిన

తరువాతకూడా-గురువులనూ,స్వజనులనూవధించినపాపంనుండిముక్తుణ్ణికాను

అనేఆశంకతోఉన్నఅర్జునునిమనఃస్థితినిగమనించినభగవంతుడు"అపిచేదసి…”

అనిచెపుతున్నాడు.

మహాపాపాలు,ఉపపాపాలూమొదలైనఉక్తానుక్త,సంపూర్ణపాపాలు-సమస్తంగా

(ఏకీకృతంగా)కానీవిడివిడిగాకానీచేసేపాపాలు-అవిత్రికాలాలలోనూ,త్రిలోకాలలోనూచేసేపాపాలుఅన్నీ(महापातकोपपातकतत्समपापसंकरीकरणमलिनीकरणादीनि

पापान्युक्तान्यनुक्तानिचसर्वाणिसमस्तानिव्यस्तानिचयेकुर्वन्तितेपापाःभूतभविष्यद्वर्तमानकालीना…तत्सर्वंज्ञानप्लवेनैवतरिष्यसि! )నీవేచేసిఉంటే,అప్పుడునీవుపాపకృత్తముడవు.

ఈవిధంగానీవుపాపకృత్తముడవేఐనాసరే-ఆసర్వపాపసముద్రాన్నీజ్ఞానమనేనావతోతరించగలవు.

పుణ్యములనుకూడావదిలిపెట్టిబ్రహ్మైక్యముచెందగలవుఅనివివక్ష(యౌగికార్థంలోవివక్షఅంటేవక్తుమిచ్ఛా) .

पुण्यपापौजहातिఅనికదాశ్రుతి!

ఈజ్ఞానంయొక్కలక్షణాలుఏమి?

ఆత్మలోకూటస్థ,చైతన్యరూప,అసంగత్వాలకారణంగా

అవికారిని(మార్పులేనివాణ్ణి)ఐననేను-

కర్మలకుకర్తనుకాను,ఎల్లప్పుడూనిష్క్రియుడనేఅనేవేయీజ్ఞానముయొక్కలక్షణాలు,ఇతిభావః…mvr

37

यथैधांसिसमिद्धोऽग्निर्भस्मसात्कुरुतेऽर्जुन,

ज्ञानाग्निःसर्वकर्माणिभस्मसात्कुरुतेतथा।

नन्दिनी

समुद्रतरणदृष्टान्तेपापस्यनाशस्तुनभवतीतिआशङ्कांवारयन्निवआह-

यथा

एधांसि-काष्ठानि

समिद्धः-प्रज्वलितःअग्निः

भस्मसात्कुरुते-भस्मीभावंनयति

तथा

ज्ञानाग्निः-ज्ञानमेवअग्निः

सर्वकर्माणि-पापपुण्यरूपाणिप्रारब्धभिन्नानि

भस्मसात्कुरुते-भस्मीकरोति।

समिद्ध(समित्=समिध्यतेअग्निरनया)इतिपदेनज्ञानाग्निः_प्रतिपदंवृद्धिंप्रापितःसन्_भस्मसात्कुरुते

నన్దిని

జ్ఞానంపాపాన్నిఎట్లానశింపజేస్తుందోదృష్టాంతంతోచెపుతున్నాడు.

యథైధాంసిసమిద్ధోగ్నిర్భస్మసాత్కురుతేర్జున,

జ్ఞానాగ్నిఃసర్వకర్మాణిభస్మసాత్కురుతేతథా.

స్థూలార్థము-

జ్వలిస్తున్నఅగ్నికట్టెలనుబూడిదచేసినట్లుగా,

జ్ఞానంఅనేఅగ్నిఅన్నికర్మలనూబూడిదగాచేస్తుంది.

The fire of knowledge reducesall works to ashes just like the kindled fire reduces fuel to ashes.

The fire of knowledge robs all works of their power to produce effects.

Right perception robs all works of their power to generate effects.

The works that have effected the PRESENT body

సమిద్ధః-బాగామండుతూఉన్న

అగ్నిః-నిప్పు

ఏధాంసి-కట్టెలను

యథా-ఏవిధంగా

భస్మసాత్కురుతే-బూడిదచేస్తుందో

……….

తథా-అదేవిధంగా

జ్ఞానాగ్నిః-జ్ఞానముఅనేఅగ్ని

సర్వకర్మాణి-అన్నికర్మలనూ

భస్మసాత్కురుతే-నిర్వీర్యంచేస్తుంది.

మండుతూఉన్నఅగ్నిఏవిధంగాకట్టెలనుబూడిదచేస్తుందో,

జ్ఞానంఅనేఅగ్నిఅదేవిధంగాఅన్నికర్మలనూభస్మంచేస్తుంది-అసమర్థంచేస్తుంది.

కర్మలకుగలసామర్థ్యంఏమిటి?కర్మఫలాలనుఇచ్చుట.

జ్ఞానంకర్మఫలోత్పాదకశక్తినినశింపజేస్తుంది.

చర్చ-

మేరుపర్వతంపైనుంచిదుముకగలవ్యక్తికిఇసుకరేణువుఒకలెక్కా?పుణ్యపాపాల మహాసముద్రాన్నేదాటుదామనుకునేనీకు-భీష్మాదులవధజనిత పాపంకేవలమూ

ఒకచిన్ననీటిగుంటవంటిదే.

విద్వాంసుడుశతకోటికల్పాలలోఆర్జించినపుణ్యపాపాలనూజ్ఞానంతోతరించగలడు.नैनंपाप्मातरतिसर्वंपाप्मानंतरति,అతడుఒకపాపాన్నిఅతిక్రమించుటకాదు-

సర్వపాపాలనూతరిస్తాడు.

సముద్రాన్నిదాటేందుకునౌకకుఅధికకాలంపట్టవచ్చు-తద్విరుద్ధంగాజ్ఞాననౌక పాపసముద్రాన్నిదాటేందుకుకాలాపేక్షలేదు.జ్ఞానప్రాప్తిఅయీఅవగానే,తత్క్షణమేపాపనాశనంజరుగుతుంది.దీన్నిదృష్టాంతపూర్వకంగాభగవంతుడు’యథాఏధాంసి’అని వివరిస్తున్నాడు.

समिद्धःసమిద్ధః-బాగాజ్వలిస్తున్నమంటలుచిన్నఎండుపుల్లలనుక్షణంలోబూడిద

చేసినట్లు,

ज्ञानाग्नि:జ్ఞానాగ్ని-నిరంతరధ్యానసమాధులతోఏర్పడినజ్ఞానమేఅగ్ని,

सर्वकर्माणिసర్వకర్మాణి-పుణ్యపాపమిశ్రకర్మలు(ప్రారబ్ధకర్మభోగంతోమాత్రమే

నశిస్తుందికాబట్టిప్రారబ్ధంతప్ప(भोगेनत्वितरेक्षपयित्वासंपद्यते)మిగతాకర్మలు-జ్ఞానాగ్నియొక్కఉత్పత్తికన్నాపూర్వభావి,పశ్చాద్భావి,బహుజన్మసంచితకర్మలను

భస్మీకరిస్తుంది. (क्षीयन्तेचास्यकर्माणितस्मिन्दृष्टेपरावरे)

ఒకమొద్దునుచూసి-మొదటదొంగగానో,భూతంగానోభ్రమించినా-అదిమొద్దుఅనే స్థాణుజ్ఞానంకలిగినవెంటనే,అజ్ఞానంనివృత్తమగుటతోనేదొంగఅనేఆభ్రమా,

భ్రమకార్యమైన భయమూనశించినట్లుఅజ్ఞాననివృత్తితోనిష్క్రియ

బ్రహ్మాత్మత్వజ్ఞానంకూడాకర్తృత్వభ్రమనుధ్వంసంచేసి,సర్వకర్మలూకూడానశిస్తాయి.

జ్ఞానానికిఅజ్ఞాననివృత్తిమాత్రమేకార్యమాఅంటే-కాదు,భ్రమాదినివృత్తికూడాజ్ఞానంయొక్కపర్యవసానమే.(ఏకాక్రియాద్వ్యర్థకరీబభూవ)ఏవిధంగాఅంటే–

ఒకేక్రియతోఅనేకకార్యాలు కనబడుతున్నాయికనుక.

ఎలాగైతేబ్రహ్మాస్త్రనిక్షేపంతో

రావణునివక్షఃస్థలభేదనమూ,

ప్రాణనిర్గమనమూ,

దేహంపడిపోవుటా-అనేకార్యాలుఅన్నీజరిగినవో

అలానే

అజ్ఞాననివృత్తితోకర్తృత్వాదిభ్రమకూడానివృత్తమౌతుంది.

కర్మఫలాన్నిప్రవృత్తింపజేయుటప్రారంభమైనందునప్రారబ్ధకర్మకుఇదివర్తించదు.

ఆహారంతిన్నతరువాతఅన్నత్యాగంచేస్తే-భుక్తాన్నందానిపనిచేయుట

ప్రారంభించిందికనుక-భోజనపశ్చాద్భావిఅన్నానికేఆఅన్నత్యాగంవర్తిస్తుంది.

కర్మఫలాన్నిప్రవృత్తింపజేయుటప్రారంభమైనందునప్రారబ్ధకర్మకుఇదివర్తించదు.

అలానేప్రారబ్ధకర్మఫలంప్రవృత్తమైయేవున్నది.“కార్యంవిద్యమానమైతే,కారణం

యొక్క అనిత్యత్వాన్నీఒప్పుకొనితీరవలసిందే” -అంటే,న,అలాకాదు-నిష్కారణంగాకూడాకార్యంయొక్కఆభాసకనబడుతూనే

ఉంటుంది.

ఎడారిలోఎండమావినిఎండమావిగాతెలుసుకున్నతరువాతకూడాజలాభాస

ప్రతీతమౌతూనే ఉంటుంది.

సత్యత్వబుద్ధిలేకపోయినాప్రతిబింబంలోవ్యవహారదర్శనంఉన్నట్లు,దేహాదులలో

ఆత్మత్వబుద్ధి లేకపోయినా-విద్వాంసునికికర్మయొక్క/కర్మఫలంయొక్కఆభాస

అయుక్తమేమీకాదు,

Addendum 1:

_प्रतिपदंवृद्धिंप्रापितःसन्_इत्यत्रश्रुतिः…

1ज्योतिष्मतींत्वासादयामि

2ज्योतिष्कृतं "

3ज्योतिर्विदं "

4भास्वतीं "

5ज्वलन्तीं "

6मल्मलाभवन्तीं "

7दीप्यमानां "

8रोचमानां "

9अजस्रां "

10बृहज्ज्योतिषं "

11बोधयन्तीं "

12जाग्रतीं "

अर्थः-

सादयामि-स्थापयामि

ज्योतिष्मती-अत्यल्पप्रकाशोपेता

ज्योतिष्कृत्-ईषदथिकप्रकाशोपेता

ज्योतिर्वित्-ततोऽपिअधिकप्काशोपेता

एवइतरपदादिष्वपियोजनीयम्।

Addendum 2:

Add to 4.37 (ఈరోజుగీతాశ్లోకానికిమఱియొకఅనుబన్ధము).

_प्रतिपदंवृद्धिंप्रापितःसन्_इत्यत्रश्रुतिः…క్షణక్షణంమంటలుపెరుగుతూఉండేజ్ఞానమనే

అగ్నిత్వరత్వరగాపాపాలనూ,పుణ్యాలనూకూడాబూడిదచేస్తుందనేందుకు

శ్రుతిసామ్యము

1ज्योतिष्मतींत्वासादयामि

2ज्योतिष्कृतं "

3ज्योतिर्विदं "

4भास्वतीं "

5ज्वलन्तीं "

6मल्मलाभवन्तीं "

7दीप्यमानां "

8रोचमानां "

9अजस्रां "

10बृहज्ज्योतिषं "

11बोधयन्तीं "

12जाग्रतीं "

अर्थः-

सादयामि-स्थापयामिస్థాపిస్తున్నాను.

ज्योतिष्मती-अत्यल्पप्रकाशोपेताచాలాచాలాతక్కువవేడితోవెలుగుతున్నపుల్ల

ज्योतिष्कृत्-ईषदथिकप्रकाशोपेताకొంచెంఎక్కువవేడితోమండేపుఢక

ज्योतिर्वित्-ततोऽपिअधिकप्रकाशोपेताజ్యోతిష్కృత్కన్నామఱికొంచెంఎక్కువగామండేసమిధ

भास्वतींబాగావెలిగిపోతున్నకఱ్ఱ

ज्वलन्तिమంటలురేగేది

मल्मलाभवन्ति-మంటలతోబాటుపెద్దపెద్దగాశబ్దాలుచేసే(ధ్వన్యనుకరణ-భగభగ

అన్నట్లుగా)

दीप्यमानाరాత్రినికూడాపట్టపగటివలెవెలిగించేది

रोचमानाప్రకాశించేది

अजस्रम्-नजस्यते,नविच्छिद्यतेఆగకుండామండే

बृहत्-ज्योतिषम्-చాలాఎక్కువవేడిగాఉన్న

बोधयन्ती-విస్తరించే

जाग्रती-నిద్రాక్షయమునుకలిగించే

…..

ఈపన్నెండూఉత్తరోత్తరాభివృద్ధ్యాఅభివృద్దిలోఅవస్థావిశేషాలు.

లిఙ్గానుసారంగాయీమన్త్రాన్నిఇష్టకోపధానంలో,ప్రేతసంస్కారంలో,దీప

ప్రజ్వలనానికీకూడా వాడవచ్చును.పిడుక్కూ,బియ్యానికీఒకటేమన్త్రంతప్పుకాదు! పెళ్ళిఅయినాఅన్త్యక్రియయేఐనాప్రక్రియ’కేశవాయస్వాహా’తోనేకదాప్రారంభమయేది

ఇతిభావః….mvr

38

नहिज्ञानेनसदृशंपवित्रमिहविद्यते,

तत्स्वयंयोगसंसिद्धःकालेनात्मनिविन्दति।

नन्दिनी

इह-तपोयोगादिषुमध्ये

ज्ञानेनसदृशं-ज्ञानतुल्यम्

पवित्रं-पावनम्/शुद्धिकरम्

नहिविद्यते-नास्त्येव।

(अन्यानियोगानिपापस्यनिवर्तकान्येव,ज्ञानेनअज्ञाननिवृत्त्यासमूलपापनिवृत्तिःइतिज्ञानसमंअन्यत्

नविद्यते।)

एवंभूतंज्ञानंआशुकिंनजायते?झटितिकिंनोत्पद्यते?

तत्-तत्आत्मविषयंज्ञानम्

कालेन-महताकालेन,नतुतत्क्षणे।

योगसंसिद्धः…

योगेन-ज्ञानयोगेन

संसिद्धिः-विनष्टवासनता,तां

प्राप्तःसंसिद्धः,योग्यतामापन्नः,

संस्कृतः

आत्मनि-अन्तःकरणे,परिपक्वावस्थायांस्वयमेवअनायासेनशुद्धेमनसिप्राप्नोति

(“मनसैवानुद्रष्टव्यम्"इतिश्रुतेः)

विन्दति-लभते।

(त्वमपियोगसिद्धःसन्ज्ञानंलभस्वइत्याशयः)

నన్దిని

ప్రారబ్ధంవినామిగతాకర్మలనుజ్ఞానంనశింపజేస్తుందికనుకనే…

నహిజ్ఞానేనసదృశంపవిత్రమిహవిద్యతే,

తత్స్వయంయోగసంసిద్ధఃకాలేనాత్మనివిన్దతి.

స్థూలార్థము-

పాపాలనుపోగొట్టేజ్ఞానసమమైనవిషయంమఱొకటిలేదు.

కర్మయోగ,సమాధియోగాలచేతతననుతానుసిద్ధంచేసుకున్నవాడు-ఆఆత్మస్వరూపజ్ఞానాన్ని తనంతటతానే-కాలక్రమంలోపొందుతాడు.

జ్ఞానేనసదృశమ్-జ్ఞానంతోసమానమైన

పవిత్రమ్-పాపాలనుపోగొట్టేది

ఇహ-ఈలోకంలో

నవిద్యతేహి-లేనేలేదుకదా!

……

యోగసంసిద్ధః-కర్మ,సమాధియోగాలసాధనతోసిద్ధుడైన

తత్-ఆత్మస్వరూపజ్ఞానాన్ని

కాలేన-కొంతకాలానికి,కాలక్రమంలో

స్వయంఆత్మనివిన్దతి-స్వయంగానేతనమనసులోనేపొందుతాడు.

There exists

nothing comparable toknowledge as purifier.

One gets thisknowledge of Self in his own mind after a long time,being purified,made competent and intent on liberation through the practice of Yoga - karma yogaand Samadhi yoga .

చర్చ-

कालेनविन्दतिకాలేనవిన్దతి-ఎంతోకొంతకాలానికి,వెంటనేకాదు-అనుటఎందుకు?

ఆత్మజ్ఞానంశీఘ్రంగాఎందుకనికలుగకూడదు??అంటే,పద్ధతిప్రకారం,మొదట

a)శ్రవణమ్-వేదాన్తశ్రవణముఅవసరము.దానికైవైరాగ్యం(ఇహాముత్రఫలభోగ

విరాగము),సద్గురువునుఆశ్రయించుట,దణ్డప్రణామసేవాదులతోగురుకృపపొందవలె.

b)మననము-గురువుఉపదేశించిందిశ్రుతితో,యుక్తులచేసమన్వయంచేసుకోవలె.

(బ్రహ్మసూత్రభాష్యార్థమంతామననార్థమేకనుకగౌణీవృత్తితోమననమే).

c)ఆతరువాతనిదిధ్యాసనము!

d)ఆతరువాతఅనేకజన్మలకు-త్రిపుటినశిస్తేనే-అసంప్రజ్ఞాతసమాధి!!

కనుకఆత్మజ్ఞానముశీఘ్రముగాదొరుకదు.

नहिనహి-

పాపాలుపోవాలంటేక్రతువులు(అశ్వమేధంమొదలైనవిపాపనిర్మూలకాలు),కృచ్ఛ్రచాంద్రాయణాదివ్రతాలు(కృచ్ఛ్రమంటేఅతికఠినఉపవాసం,చాంద్రాయణమంటే

ప్రతిమాసంలోనిశుక్లపక్షపుమొదటిరోజునఒకబుక్క (బుక్క,అంటేbolus,నియమిత

పరిమాణము.ముద్దఅనేదిఅనియమితపరిణామము! )ఆహారం,రెండోరోజురెండు

బుక్కలూ-యీవిధంగాపెంచుకుంటూపోతూపున్నమనాడుపదిహేనుబుక్కలఆహారంతీసుకోవాలి.కృష్ణపక్షంలోమొదటిరోజుపద్నాలుగు,రెండోరోజుపదమూడు-యిలా

క్రమంగాతగ్గించుకుంటూవచ్చిఅమావాస్యనాడుపూర్తినిరాహారంగాఉండుట.

ఈవిధంగాచాన్ద్రాయణతపస్సులుసామూహికంగాచేసేవారుఏకత్రితమయ్యేస్థలం

‘చాంద్రాయణగుట్ట’ప్రస్తుతంపాతభాగ్యనగరంలోమ్లేచ్ఛాధీనమైఉన్నది),

కన్యాదానాదిదానాలూచేయవచ్చు.

అన్నీవిడిచిపెట్టి,శమదమాదులతోకూడినసంన్యాసాశ్రమంస్వీకరించి,ఆత్మజ్ఞానం

కోసం కష్టపడుటఎందుకు?అంటే,రాజసూయాదులుఏపాపనివృత్తికైక్రతువును

ఆచరిస్తున్నారోకేవలముఆపాపనివృత్తినిమాత్రమేచేయశక్యములు.సంచిత,ఆగామి,వర్తమానసర్వపాపనివర్తకాలుకావు;పాపములనుసమూలముగాహరించలేవు.పైగా,పాపనివర్తనతప్ప"పుణ్యనివర్తన"చేయలేవు.

పుణ్య,పాప,మిశ్రకర్మలనన్నింటినీవిధ్వంసంచేసేపరమకారణముజ్ఞానంమాత్రమేఅనివివరించుటకు"నహి"అంటున్నాడు.

हिహి-అవిక్రియఆత్మజ్ఞానంమాత్రమేఅనేకకల్పశతాలలో,నానాజన్మలలో

ఆర్జించినపుణ్య,పాప,మిశ్రకర్మఫలాలనుపూర్తిగానిర్మూలించగలుగుతుంది.

ఈకారణంగానేజ్ఞానంతోసమానమైనశుద్ధీకరణ,పరమపురుషార్థసాధనం

ఏశాస్త్రంలోనూచెప్పబడలేదు.

योगसंसिद्धःయోగసంసిద్ధః-

యోగంతో,అనగాజ్ఞానయోగంతో,అంటేనిత్యనిరంతరసమాధినిష్ఠతోబాహ్యవాసనలనునశింపజేసుకున్నవాడు=సమ్యఙ్నిర్మూలితప్రతిబంధుడు(జ్ఞానప్రతిబంధాలనుతీసివేసుకున్నవాడు) -తనఆత్మలోతానేపొందుతాడు.

सर्वमिदमहंचब्रह्मैव’ఇదంతాబ్రహ్మమే,నేనూబ్రహ్మమునే’అనేబ్రహ్మమయీవృత్తి-తనబుద్ధిలోనేఉద్బుద్ధమవుతుంది,

తనబుద్ధిలోనే,స్వయంగానే,అనుటకుఆధారమేమి?मनसैवानुद्ष्टव्यम्అనేశ్రుతి

వాక్యము,మనస్సుయొక్కవైశిష్ట్యాన్నిభగవంతుడుశ్రీమద్భగవద్గీతఅంతాఇలా

చెప్పుతున్నాడంటే మనోజ్ఞులైనమానసికవైద్యులుధన్యులనేందుకు

సన్దేహమేమున్నది? ఇతిభావః…mvr

39

श्रद्धावाल्ँलभतेज्ञानंतत्परःसंयतेन्द्रियः,

ज्ञानंलब्ध्वापरांशान्तिमचिरेणाधिगच्छति।

नन्दिनी

ज्ञानयोगसिद्धेःअन्तरङ्गसाधनानिआहभगवान्-

1)श्रद्धा-वैदान्तवाक्येषुइदंइत्थमेवइतिप्रमारूपाआस्तिक्यबुद्धिः,तद्वान्श्रद्धावान्

एतादृशोऽपिकश्चित्अलसःइतिचेत्

2)तत्परः-गुरूपासनादौज्ञानोपायेअत्यन्त-अभियुक्तः,

श्रद्धावान्+तत्परोपिकश्चित्अजितेन्द्रियःस्यात्,अतः

3)संयतेन्द्रियः-

संयतानि=विषयेभ्योनिवर्तितानि,

इन्द्रियाणियेनसः।

एवंविशेषणत्रययुक्तःसःअवश्यंज्ञानंलभते।

ईदृशेनउपायेणज्ञानंलब्ध्वा

परां-चरमाम्

शान्तिं-अविद्यानिवृत्तिरूपां

मुक्तिम्

अचिरेण-विनाव्यवधानम्,

अविलम्बेन

अधिगच्छति-लभते(असति प्रारब्धे)।

నన్దిని

_భగవంతుడు,జ్ఞానప్రాప్తితప్పకుండాకలిగేఉపాయాన్నిచెపుతున్నాడు–

శ్రద్ధావాంల్లభతేజ్ఞానంతత్పరఃసంయతేన్ద్రియః,

జ్ఞానంలబ్ధ్వాపరాంశాన్తిమచిరేణాధిగచ్ఛతి.

స్థూలార్థము-

1.శ్రద్ధఉన్నవారుజ్ఞానాన్నిపొందేందుకుఅర్హులు.శ్రద్ధయేసమస్తంకాదు.

2.మందాధికారులూఉంటారుకావునకేవలశ్రద్ధతోప్రయోజనంసున్న.తత్పరత్వంకూడా అవసరం.అంటేనిరంతరప్రయత్నం.

3.శ్రద్ధ+తత్పరతఉన్నా,ఇంద్రియజయంలేకపోతేఫలితంఉండదు.కనుక

సంయతేంద్రియుడూకావలెను.

పైమూడులక్షణాలూఉంటేతప్పకుండాజ్ఞానాన్నిపొందుతాడు.

జ్ఞానంలభిస్తేశాంతినిత్వరలోపొందుతాడు.

Here is a triad ofcharacteristics to be successful in gaining knowledge. These three features constitute the means of knowledge without fail.

A person with 1) faith wins knowledge.

One should be 2) intent upon… proceed slowly even though faithful. He is advised to approach a teacher etc . 3) one should master his senses too.

Prostration (प्रणिपातेन/परिप्रश्नेन/सेवया) etc told in the shloka 4.34 may not be sincere and may be hypocritical too!This hypocrisy etc are out of question when faith,intent and mastering senses are present.

చర్చ-

జ్ఞానాధికారులుఎవరు?వారిగుణాలుఏమిటి?

భగవంతుడుమూడుగుణాలసమాహారాన్నిచెపుతున్నాడు-ఆత్రితయము-

1శ్రద్ధ,

2తత్పరత్వము,

3సంయతేన్ద్రియత్వము.

1)श्रद्धावान्శ్రద్ధావాన్-తత్త్వమసిఅనేశ్రుతిబ్రహ్మాత్మైకత్వాన్నిబోధిస్తున్నది.అప్పుడుగురువూ,శాస్త్రమూచెప్పినదానిలోఇదమిత్థం(ఇదియిదే)అనేప్రమారూపఆస్తిక్యబుద్ధికలవాడు,

శ్రద్ధావంతుడైనాబహిర్ముఖత్వంఉంటేజ్ఞానంసిద్ధించదుకనుక

2)संयतेन्द्रियःసంయతేన్ద్రియః-సంయతములు,ఆయాఇన్ద్రియ విషయాలలో

ప్రవృత్తంకాని ఉభయేంద్రియాలు(జ్ఞాన+కర్మఇన్ద్రియాలు)కలవాడు,

శ్రద్ధావంతుడూ,సంయతఇంద్రియుడూఅయినా-మనస్సులోపలవిక్షేపంజరిగి

విషయాసక్తుడుకావచ్చునుకదా,కనుక

3)तत्परःతత్పరః-అన్నిసమయాలలోనూఅన్తర్బాహ్యవృత్తులతోబ్రహ్మాకారంచూచుటలో,పరః=ఆసక్తిగలవాడు,కావలెను.

ఇలాశ్రద్ధావత్వ,సంయతేన్ద్రియత్వ,తత్పరత్వసాధనసంపత్తిగలయతి-

अचिरेणఅచిరేణ-వెంటనే

पराम्పరామ్-మోక్షాన్ని

अधिगच्छतिఅధిగచ్ఛతి-పొందును.

దణ్డవత్ప్రణామముమొదలైనవి’ఆషాఢభూ’తులకూఉంటాయికనుక

ఏకాన్త ఫలదాయులుకావు;ఫలంతప్పకదొరుకుతుందన్నభరోసాలేదు. (ఏకాన్తంఅంటేనిశ్చితముएकःअंतःनिश्चयोयत्रतदेकान्तम्)

…ఇతిభావః…mvr

40

अज्ञश्चाश्रद्दधानश्चसंशयात्माविनश्यति

नायंलोकोस्तिनपरोनसुखंसंशयात्मनः।

नन्दिनी

ज्ञानतत्-साधनयोःअभावे,तद्विरोधिविपरीतज्ञानादौअनिष्टमाह-

अज्ञः-आत्मज्ञानशून्यः

अश्रद्दधानः-गुरु/वेदान्तवाक्येइदमेवंनभवत्येव-इतिविपर्ययरूपानास्तिक्यबुद्धिःअश्रद्धा,तद्वान्अश्रद्दधानः

संशयात्मा-इदमेवंभवतिनवेतिसर्वत्रसंशयाक्रान्तचित्तःसंशयात्मा।

अज्ञस्यअश्रद्दधानस्यपरोलोकोनास्ति,

मनुष्यलोकेभोजनादिसुखंतुवर्तते।

संशयात्मनःपुरुषस्य

a)अयंमनुष्यलोकोनास्ति(आर्जनविवाहादिप्रवृत्त्यभावात्)

b)परलोकोऽपिनाष्ति(परलोकसाधनधर्मअनुष्ठानराहित्यात्)

विनश्यति-श्रेयोमार्गात्भ्रंशति।

నన్దిని

జ్ఞానలాభంతోమోక్షరూపశాంతిదొరుకుతుందనేవిషయంలోఅనుమానంలేదు.

అనుమానంకలవాడుఅందరిలోకీఎక్కువభ్రష్టుడు.

అజ్ఞశ్చాశ్రద్దధానశ్చసంశయాత్మావినశ్యతి,

నాయంలోకోస్తినపరోనసుఖంసంశయాత్మనః.

స్థూలార్థము-

ఆత్మజ్ఞానంలేనివాడూ,శ్రద్ధారహితుడూ,

సంశయించుటస్వభావంలోనేఉన్నవాడూ-వీరుభ్రష్టులు.వీరిలోసంశయాత్మ

ఉభయలోకభ్రష్టుడుకూడా.

He is Ignorant who knows not himself.

The one who lacks faith inGuru and Philosophy is said to be ‘unfaithful’. He reposes no faith in the words of the teacher and in the scientific temper of shaastras.

The doubter has a mindset that entertains doubts.

Those having the above said three types of mentality can’t enjoy their lives.

The doubter suffers the worst,why? , because the doubter can’t claim even the

work-a-day world , so too, the life after death.

The first two viz the Ignorant and the Non-believer can at least enjoy the present world.

చర్చ-

अज्ञःశాస్త్రంచదువకపోవుటవల్లఆత్మజ్ఞానంలేనివాడుఅజ్ఞుడు.

अश्रद्दधानःగురు,వేదాన్తవాక్యములుచెప్పినవిధంగాజరుగదు-అనివిపర్యయజ్ఞానం

కలవాడు అశ్రద్దధానుడు.

संशयात्माఇదియీవిధంగాఅవుతుందో/అవదోఅనిఎల్లప్పుడూసంశయపడేవాడు సంశయాత్మ.

विनश्यति వినశ్యతి-పురుషార్థంనుండిభ్రష్టుడవుతాడు.

అజ్ఞుడూ,అశ్రద్దధానుడూఅనేఇద్దరూకూడాసందేహాత్మునితోపోల్చిచూస్తే,

ఆరెండురకాల వ్యక్తులసమస్యతక్కువది.

ఎందుకంటే-అజ్ఞ,అశ్రద్దధానులకుఇహలోకసుఖంఉంటుంది.సందేహాత్మకైతే

ధర్మ,జ్ఞానాదులులేకపోవుటతోస్వర్గ,మోక్షాదిసుఖంఎటూలేదు.పైగా,అర్థకరీవిద్య,డబ్బు మొదలైనవికూడాసంపాదించకపోవుటవలనసాధారణమైనకుక్షి

ఉపస్థాగతమైన(భోజనాది)మనుష్యలోకసుఖంకూడాఉండదు.

ఎందుకంటే,సంశయాత్మసందేహంవల్లసుఖసాధనాలైనఆహారంవిషయంలోనూ,

భర్త భార్యనూ/భార్యభర్తనూకూడాఅనుమానిస్తూఐహికఆనందాన్నికూడాపొందలేరు.

సుఖంవిషయంలో"నేనుఅనుభవిస్తున్నదిసుఖమేనా/కాదా?“అనికూడాసంశయించవచ్చు. (नायंसाधारणःअपिलोकःअस्ति…नसुखं,तत्रापिसंशयोपपत्तेः)

త్రితయలోపంవల్లసంశయాత్మఎక్కువగాదురదృష్టవంతుడు.ఉభయవిధభ్రష్ఠుడు,పాపిష్ఠుడు,पिबतिपापिष्ठमितिपापंకష్టాలువీనినిగ్రసిస్తాయి,ఇతిభావః…mvr

41

योगसंन्यस्तकर्माणंज्ञानसंछिन्नसंशयम्

आत्मवन्तंनकर्माणिनिबध्नन्तिधनंजय!

नन्दिनी

संशयमेवसर्वानर्थमूलम्।तच्छंशयस्यनिराकरणायउपायः_आत्मनिश्चयः_।तत्आत्मनिश्चयएव ब्रह्मनिष्ठा।

ब्रह्मनिष्ठातुद्विविधा,कर्ममयीज्ञानमयी-इति।तावेवउपदिशंतिभगवान्श्लोकद्वयेन-

योगसंन्यस्तकर्माणं…

योगेन- a)भगवतिसमर्पितानिकर्माणिb)भगवतित्यक्तानिकर्माणि,येनतम्

ज्ञानसंछिन्नसंशयम्…

ज्ञानेन-आत्मनिश्चयलक्षणेन

छिन्नः-निर्मूलितः

संशयः-मोक्षःज्ञानेनसिद्ध्यतिवा

नवाइत्यादिसंशयः,येनतम्

आत्मवन्तं-अप्रमादिनम्/

सावधानम्/ब्रह्मविदम्

कर्माणि-स्वाभाविकानि,

विधिप्राप्तानिवा

ननिबध्नन्ति-शरीरंनआरभन्ते

धनंजय!…

धनंजयः-धनंजितवान्।राजसूये

राज्ञांविजित्यधनमाहर्तुंमम

सामर्थ्यमस्तिवानवेति_संशयंआत्मस्वरूपनिश्चयेनमुक्त्वा_

धनंजितवानसिइति।

యోగసంన్యస్తకర్మాణంజ్ఞానసంఛిన్నసంశయమ్,

ఆత్మవన్తంనకర్మాణినిబధ్నన్తిధనంజయ!

స్థూలార్థము-

జ్ఞానంతోసంశయాలనుఛేదించుకొని,

యోగంతోకర్మలనుసంన్యసించి-

అప్రమత్తంగాఉన్నవ్యక్తిని-కర్మలుబంధించవు.

One is not bound by works or Karmas who has realised the Supreme Reality through Yoga and renounced all works,both Dharma and Adharma,the righteous and the unrighteous.

ఈవిధంగాసర్వానర్థమూలమైన’సంశయాన్ని’నివర్తించుటఎలా?అనేఉపాయాన్ని

చెప్పేందుకుకర్మయోగం,జ్ఞానయోగంఅనేరెండువిధాలుగాఉపదేశించిన

బ్రహ్మనిష్ఠను ‘యోగసంన్యస్తకర్మాణం..‘అంటూభగవంతుడుఉపసంహరిస్తున్నాడు.

योगेनయోగేన-

ఇదిభగవంతునిఆరాధనఅనేరూపంలోసర్వకర్మలనూ,అనగాధర్మాన్నీ,అధర్మాన్నీకూడా-భగవంతునియందుసమర్పించుట

లేదా

పరమార్థదర్శనలక్షణంఅనేయోగంతోకర్మలనువిడిచిపెట్టుట.

ज्ञानसंछिन्नसंशयम्జ్ఞానసంఛిన్నసంశయమ్-సంశయంఉన్నట్లయితేకర్మలను

సంన్యసించుట ఎట్లా,అంటే

జ్ఞానేన=ఆత్మనిశ్చయలక్షణంతో,జ్ఞానంఅంటేపరావరాలుఒక్కటేఅనిగ్రహించుట

ఛిన్నసంశయః=నిశ్శేషంగానిర్మూలమైనసంశయాలుకలిగి

संशयःసంశయః-

మోక్షంకర్మతోకలుగుతుందా/జ్ఞానంతోకలుగుతుందా,

జ్ఞానంపరోక్షమా/అపరోక్షమా,

మోక్షముజ్ఞానంతోసిద్ధిస్తుందా/లేదా-మొదలైనదిసంశయము.

విషయపరవశత్వంకలిగితేఎలా?అంటే-

आत्मवन्तम्ఆత్మవంతమ్-ఎల్లప్పుడూసావధానంగా,ప్రమత్తతలేకుండాఉండి

ఇలాజ్ఞానంకలిగివుండి,

సంశయాలునిర్మూలమై,

యోగంతోకర్మలనుసంన్యసించి,

అప్రమత్తంగాఉండిలోకసంగ్రహంకోసంకర్మలుచేసేవారుకర్మలతోబంధింపబడరు,ఇతిభావః…mvr

42

तस्मादज्ञानसंभूतं हृत्स्थं ज्ञानासिनात्मनः ,

छित्त्वैनं संशयं योगमातिष्ठोत्तिष्ठ भारत!

नन्दिनी

अज्ञानसंभूतं - अविवेकात् , अज्ञानात् उत्पन्नम्

तस्मात् -

यस्मात् संशयात्मा कर्म/ ज्ञानयोः उभयभ्रष्टः भवति तस्मात्

आत्मनः - स्वस्य

हृत् स्थं - चित्तगतं, मनसि स्थितम्

ज्ञानासिना - ज्ञानखड्गेन

ज्ञानं - ब्रह्मैवाहमस्मि इति प्रत्ययः

संशयं - देह-आत्म- अविवेकम्

छित्त्वा - छेदनं कृत्वा

योगं - आत्मज्ञानोपायम्

आतिष्ठ - आश्रय

अतः

उत्तिष्ठ - युद्धाय सन्नद्धो भव।

నన్దిని

ఎందువల్ల

కర్మయోగంతో చిత్తశుద్ధి,

జ్ఞానయోగంతో సంశయనిర్మూలనము,

జ్ఞానాగ్నితో కర్మలు నశించుట,

కర్మబంధం లేకపోవుట ,

జ్ఞాన/ కర్మల అనుష్ఠానంలో

సంశయం కలవాడు నశించుట - అనేవి సంభవించునో ( అజ్ఞానం వలన అని అర్థం) -

తస్మాదజ్ఞానసంభూతం

హృత్ స్థం జ్ఞానాసినాత్మనః,

ఛిత్త్వైనంసంశయంయోగ-

మాతిష్ఠోత్తిష్ఠ భారత !

స్థూలార్థము -

అందువల్లనే , అనగా అజ్ఞానం కారణంగా - నీలో కలిగిన ఈ సంశయాన్ని - జ్ఞానం అనే కత్తితో ఖండించి, కర్మయోగాన్ని ఆచరించు.

Slay the most wicked doubt in your intellect born out of ignorance or lack of discrimination .

How to slay?

With the sword of knowledge or right perception.

Knowledge of Self, atma jnana, is the sword and doubt of the Self, the object.

None may slay another’s doubt ;

He who doubts about the Self is the slayer न हि परस्य संशयः अपरेण छेत्तव्यतां प्राप्तः.

Practice Karma yoga, destroying this doubt. Karma yoga is the means of right perception.

Stand up to wage this battle!

తస్మాత్ - అందువల్ల

అజ్ఞానసంభూతమ్ - అజ్ఞానం వలన పుట్టిందీ

హృత్ స్థమ్ - నీ మనసులో ఉన్నదీ

అయిన

ఆత్మనః - ఆత్మ యొక్క

ఏవం సంశయమ్ - ఈ సంశయాన్ని

జ్ఞాన + అసినా - జ్ఞానం అనే కత్తితో

ఛిత్వా - ఖండించి

యోగమ్ - కర్మ యోగాన్ని

ఆతిష్ఠ - ఆచరించు!

ఉత్తిష్ఠ - లెమ్ము!!

చర్చ -

సంశయాత్మ , సంశయదోషం కలవాడు, ఇటు కర్మయోగం లోనూ, అటు

జ్ఞానయోగం లోనూ ప్రవర్తించకుండా ఉభయభ్రష్టుడవుతాడు.

తస్మాత్ - అందువల్ల , నీవు

ఏనం సంశయమ్ - ఈ సంశయాన్ని .

…….

ఏవిధమైన సంశయాన్ని? అంటే

మోక్షసాధనం జ్ఞానమా/ మరొకటా

జ్ఞానం అపరోక్షమా/ పరోక్షమా

అపరోక్షజ్ఞానం అవిద్యను నిర్మూలిస్తుందా/ నిర్మూలించదా,

యీవిధమైన సందేహమును,

……

జ్ఞానాసినా - జ్ఞానం అనే కత్తితో

…..

జ్ఞానం అంటే దేహాది విలక్షణమైన తానే బ్రహ్మమునని తెలియుట

……

ఛిత్త్వా - స్వయముగా ఛేదించుకొని ( దూరంగా ఉన్న స్థాణువు- మొద్దు- ను చూస్తే అది మనిషియా, మోడా అనే సందేహం కలుగుతుంది, అప్పుడు పక్కన ఉన్నవాడు కూడా ఆ సందేహాన్ని తీర్చవచ్చును. అయితే, తన విషయం లో కలిగిన సందేహాన్ని తానే తీర్చుకోవాలి. అలాగే స్వస్వరూపం గురించి కలిగిన సందేహాన్ని తానే తీర్చుకోవాలి అని అర్థం. ఎంతటి మహారాజు అయినా తన ఆకలి తీరుటకు తానే భుజించవలె. ఉద్ధరేదాత్మనాత్మానమ్ అని స్మృతి చెప్పినట్లుగా ఎవరి సందేహం వారే తీర్చుకోవలెను. )

……

ఉత్తిష్ఠ, లెమ్ము - సందేహస్థితి నుండి లెమ్ము.

లేచి,

…..

ఆతిష్ఠ , కర్మను ఆచరించు, యుద్ధం చెయ్యుము ఇతిభావః…mvr

ఇతి శ్రీమహాభారతే శతసాహస్ర్యాం సంహితాయాం వైయాసిక్యాం భీష్మపర్వణి శ్రీమద్భగవద్గీతాసు ఉపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జున సంవాదే చతుర్థోధ్యాయః.

శ్రీ హరయే నమః.