೨೩

ಸೂಚನೆ : ಶಿವಶಿವಾ ಇದು ತಾರಕಾಸುರ -ಷಣ್ಮುಖರ ಯುದ್ಧವೋ ಅಥವಾ ರಾವಣ- ರಾಮರ ಯುದ್ಧವೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಕರ್ಣಾರ್ಜುನರ ಯುದ್ಧ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.

1. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನೇ ಕೇಳು, “ದುರ್ಯೋಧನನು ತನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಮುಖ ತಿರುಗಿಸಿದಾಗ, ಬಾಣವಿದ್ಯೆಯ ಗುರು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯನ ಮಗ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನು ದುಃಖದಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗಿದನು. ಈ ಕಡೆ ಕೌರವನು, ಎಂಬತ್ತು ಬಂಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಣಗಳ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕರ್ಣನಿಗೆ ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಿ ಸಕಲ ಸೈನ್ಯ ಸಮೇತನಾಗಿ ತಾನೇ ಅವನ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ನಿಂತುಕೊಂಡನು.” ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು

2. “ದೊರೆಯೇ ಏನು ಹೇಳಲಿ, ಕರ್ಣ ಅರ್ಜುನರ ದೊಡ್ಡ ಬಿಲ್ಲುಗಳ ಹೆದೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಶಬ್ದವು ದಿಕ್ಕಿನ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಹಾಕಿತು. ಬಾಣಗಳು ಕವಿದಾಗ ಉಂಟಾದ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಬಾಣಗಳ ಕಿಡಿUಳಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಕಾಂತಿಯು ನಿವಾರಿಸಿತು.

ಧ್ವಾಂತ-ಕತ್ತಲೆ, ಕಳಂಬ-ಬಾಣ
ಭದ್ರಾಕರಣ - ಕ್ಷೌರ, ಇಲ್ಲಿ ನಿವಾರಣೆ

3. ಸೈನಿಕರು ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ ಬೊಬ್ಬೆ. ಆಕಾಶವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಆವರಿಸಿತು. ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ವಾದ್ಯಗಳ ರಭಸದ ಅತಿಶಯವಾದ ದೀರ್ಘವಾದ ಕೂಗು ದಿಕ್ಕಿನ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದವು. “ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ನೀವು ಒಳ್ಳೆಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರು. ‘ಭೇಷ್’ " ಎಂದು ದೇವತೆಗಳು ಕೂಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಮೂರೂ ಲೋಕಗಳನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸಿತು.

4. ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕೋಪ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ದಿಗಂತವನ್ನೂ ಬುಡದವರೆಗೂ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಲೋಕಗಳನ್ನೂ ಬಿಲ್ಲಿನ ಠೇಂಕಾರ ಶಬ್ದವು ಆವರಿಸಿತು. ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಶೌರ್ಯದಿಂದ ಮೈಯುಬ್ಬಿ ರೋಮಾಂಚನ ಉಂಟಾಯಿತು. ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲೇ ನುಂಗುತ್ತಾ ವೀರರು ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಹೋರಾಡಿದರು.

5. ಇಬ್ಬರ ದೇಹ ಉಬ್ಬಿ, ಕವಚಗಳು ಕಿತ್ತು ಹೋದವು. ಪ್ರಖರವಾದ ತೇಜಸ್ಸನ್ನು ಇಬ್ಬರ ಮುಖಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದವು. ಹುಬ್ಬುಗಳು ಗಂಟಿಕ್ಕಿದವು. ಅರಳುತ್ತಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಣ್ಣುಗಳ, ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕೈಗಳ ವೇಗ, ಬಿಸಿಯುಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೂಗು, ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಮೀಸೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಇಬ್ಬರೂ ಮುನ್ನುಗ್ಗಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದರು.

ಹಳಹಳಿಕೆ-ಪ್ರಖರ, ನಿಹಾರ-ಅಧಿಕಶಬ್ದ, ಎರಲು-ಗಾಳಿ,

6. “ಈ ವೀರರ ವೇಗವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಇವರೇನು ಆದಿಶೇಷರೇ? ಈ ವೀರರ ವೇಗವನ್ನು ನೃತ್ಯ ಪಂಡಿತರ ಹುಲ್ಲಿನಂತಹ ಖಡ್ಗ ಹಿಡಿದವರ ವೇಗದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದೇ? ಇವರು ಸರ್ಪಬಂಧ ಶರಬಂದ ಎಂಬ ಚಿತ್ರಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವವರೇ? ಗ್ರಹದ ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೇಳುವ ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳೇ? ಸಂಗೀತಗಾರರೇ, ಹಾವಾಡಿಸುವವರ ನಾಯಕರೇ?” ದೊರೆಯೇ ಕೇಳು ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು.

ವೇಡೈಸು-ಆವರಿಸು, ಸತೃಣಾಸಿ-ಹುಲ್ಲಿನ ಕತ್ತಿ,
ಪಲ್ಲವ-(ನಾಟ್ಯ) ಮೂವತ್ತು ಬಗೆಯ ನೃತ್ಯ ಹಸ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಎರಡು ಪತಾಕ ಹಸ್ತಗಳನ್ನೂ ಹೊರಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿಸುತ್ತ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ ನೀಡಿ ಒಳಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿಸುತ್ತ ಕೈಗಳನ್ನು ಸ್ವಸ್ತಿಕದಂತೆ ಹಿಡಿಯುವುದು,
ಶರ-ಚಿತ್ರಕಾವ್ಯದ ಒಂದು ಬಗೆ, ಬಾಣದ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಹೊಂದುವಂತೆ ಬರೆದ ಪದ್ಯ,
ಸುತಾಳ ಗ್ರಹಮುಖ-ಜ್ಯೋತಿಷ,
ಸರವಾದಿ-ಸಂಗೀತಗಾರ, (ಸಂ: ಸ್ವರವಾದಿನ್),
ಸರವಹಿ-ಸರ್ಪಗಜ,
ನಾಯಕವಾಡಿ-ದಳಪತಿ, ಒಡೆಯ

7. ಬಾಣಗಳು ಬಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ನಾಶ ಮಾಡಿದವು. ಚೂಪಾದ ಬಾಣಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗಣೆಗಳು ಎದುರಾದವು. ಬಾಣವನ್ನು ಬಾಣಗಳು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದವು. ಬಾಣಗಳು ಬಾಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ಮುತ್ತಿಕೊಂಡವು. ಬಾಣ ಬಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದವು. ಬಾಣಗಳು ಮಾರ್ಗಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದವು. ಹಿಂಡು ಹಿಂಡಾದ ಬಾಣಗಳು ಗುಂಪು ಗುಂಪಾಗಿದ್ದ ಬಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದವು. ಹೀಗೆ ಇದ್ದವು ವೀರರ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗಗಳು.

ಅಣೆ-ಹಿಂಸಿಸು, ಅಕ್ಕಾಡು-ನಾಶ

8. ‘ದೊರೆಯೇ ಕೇಳು ಅವರ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗದ ವೇಗಕ್ಕೆ ಒಂದೊಂದು ಬಾರಿ ಜಗತ್ತು ‘ಆ’ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ಗರ್ಜಿಸುವಂತಾಯಿತು. ಎರಡೂ ಸೈನ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲು ಸಾಲು ಕೋಟಿ ನಿಸ್ಸಾಳಗಳು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಮೊಳಗಿದವು. ಚೂಪಾದ ಬಾಣವೋ, ಪ್ರಳಯಕಾಲದ ಸೂರ್ಯರ ಕೋಪವೋ, ಶಿವನ ಹಣೆಗಣ್ಣಿನ ಬೆಂಕಿಯ ಹರಡುವಿಕೆಯೋ? ಅದಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಡಲು ಯಾರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ’ ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು.

ಕೋಹು-ಸಾಲು

9. ಇವರ ಬಿಲ್ಲಿನ ಧ್ವನಿ, ಕುದುರೆಗಳು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ‘ಹೇಷಾರವ’ದ ಆರ್ಭಟ, ಸೂತರ ಆರ್ಭಟ, ವಿವಿಧ ವಾದ್ಯಗಳ ಶಬ್ದ, ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ಸೈನ್ಯದ ರಭಸ, ಒಂದೇ ಸಮನಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಅಸ್ತ್ರಗಳ ಧ್ವನಿ, ಆಕಾಶದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವತೆಗಳ ‘ಸಾಧುವಾದ’ ಇವುಗಳಿಂದ ಪ್ರಪಂಚವೆಲ್ಲಾ ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಶಬ್ದ ಬ್ರಹ್ಮಮಯವಾಯ್ತು.

ಘಲ್ಲಣಿ-ತೊಂದರೆ, ಆರ್ಭಟ

10. ಆ ಇಬ್ಬರು ವೀರರ ಕರಚಳಕ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಮೀರುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದೊಂದು ಬಾರಿ ಮನಸ್ಸು ಕರಚಳಕವನ್ನು ಮೀರುತ್ತಿತ್ತು. ಬಾಣಗಳ ವೇಗ, ಕರಚಳಕ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಯುದ್ಧಕೌಶಲವು ಮೀರುತ್ತಿತ್ತು. ಹಾಗೆ ವೇಗವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗವಾದ ಬಾಣಗಳು, ಆರು ಏಳು ಬಾಣಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಮುಂದೆ ಹೋದವು. ಚಿನ್ನದ ಬರಹಗಳ ಬಾಣಗಳು ಬೀರುತ್ತಿದ್ದ ಮಿಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಹರ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರರು ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸುವಂತಾಯಿತು.

ಕೈಮೆ-ಕರ ಚಳಕ, ಕಲುಹೆ-ವಿದ್ಯೆ.
ಹಳಚು-ರೆಪ್ಪೆ ಹೊಡೆ/ ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸು.

11. ಕರ್ಣ ಅರ್ಜುನರು ಪರಸ್ಪರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಮೊಗೆದು ಕುಡಿದರು, ದೃಷ್ಟಿ ಇಟ್ಟು ನೋಡುತ್ತಾ ಕಣ್ಣಿನಿಂದಲೇ ಪರಸ್ಪರ ಕಿಡಿಗಾರಿದರು. ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕಿವಿಯಿಂದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ, ಮೂದಲಿಸುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಂದ ಆಡಿದರು. ಕರ್ಣ ಅರ್ಜುನರ ಕೋಪದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮಾವಿನ ಮರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೆ ಒಡೆದು ಕಡೆಗಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಚಿಗುರಾಗಿ, ಯುದ್ಧಾವೇಶದ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಹೂ ಬಿಟ್ಟಿತು.

12. “ದೊರೆಯೇ ಕೇಳು, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕುತ್ತಾ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಚಪ್ಪರಿಸುತ್ತಾ ರಥವನ್ನು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಓಡಿಸಿದನು. ಅದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನನೂ ತನ್ನ ಕೈಚಳಕವನ್ನು ತೋರಿಸಿದನು. ಅರ್ಜುನನ ರಥದ ಕುದುರೆಗಳು ತಮ್ಮ ಗೊರಸುಗಳಿಂದ ಆಕಾಶವನ್ನೇ ಕತ್ತರಿಸುವಂತೆ ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅತಿವೇಗದಿಂದ ಮೆಲಕ್ಕೆಗರುತ್ತಿದ್ದವು. " ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು.

13 ಅರ್ಜುನನ ರಥ ಧ್ವಜದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಪಿಶ್ರೇಷ್ಠನಾದ ಹನುಮಂತನು ಕುಬುಬು ಎಂದು ಗರ್ಜಿಸಿದನು. ಈಶ್ವರನು ಬೇಟೆಗಾರನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ವರಾಹ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂಕಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದಂತೆ, ಅರ್ಜುನನ ಬಾಣಗಳು ಕರ್ಣನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ನುಂಗಿಹಾಕಿದವು. ಸುರ ಸಮೂಹ ಹೊಗಳುತ್ತಿರಲು, ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.

ವಿಬುಧ - ದೇವತೆ

14. “ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ , ನಿನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಕರ್ಣನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಏನು ಹೇಳಲಿ. ಅರ್ಜುನನ ರಥದ ಮುಂದೆ ಇದ್ದ ಕೃಷ್ಣನ ಎದೆಯ ಕವಚವನ್ನು ಸೀಳುವಂತೆ. ಬಾಣದಿಂದ ಹೊಡೆದನು. ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ರಥದ ಕುದುರೆಗಳಿಗೆ ಆದ ಗಾಯವನ್ನು ಏನೆಂದು ಹೇಳಲಿ, ಧ್ವಜದಲ್ಲಿದ್ದ ಆಂಜನೇಯನಿಗೆ ಆದ ನೋವಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.” ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು.

ನಿರೂಢಿ-ಪ್ರಸಿದ್ಧ

15. ಅರ್ಜುನನು ಬಲವಾಗಿ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಸೆಳೆದು ನಿಷ್ಠುರವಾಗಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ, ಕರ್ಣನ ರಥದ ಕುದುರೆಗಳು ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು. ಇಂದ್ರನ ವಜ್ರಾಯುಧದ ಏಟಿಗೆ ಕುಲಪರ್ವತಗಳು ಓಡಿ ಹೋಗುವಂತೆ. ಕರ್ಣನ ರಥ ಒಂದು ಯೋಜನದವರೆಗೆ ತಿರ್ರನೆ ತಿರುಗುತ್ತಾ ದೂರ ಹೋಯಿತು.

16. ಶಲ್ಯನು ಕುದುರೆಗಳ ಲಗಾಮನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಅದುಮಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕುದುರೆಯನ್ನು ಮುನ್ನುಗ್ಗಿಸಿದನು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಚಿಂತೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದ ಕರ್ಣನು ದಿವ್ಯವಾದ ಬಾಣವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು. ಅದರಿಂದ ದೇವತೆಗಳು ನಡುಗಿದರು. ರವಿಸುತನಾದ ಕರ್ಣನು ಕೋಪದಿಂದ ಬಾಣವನ್ನು ಕಿವಿಯವರೆಗೂ ಸೆಳೆದು, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರೌಢಿಮೆಯಿಂದ, ಅರ್ಜುನನ ರಥದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು.

ಕರ್ಣಾಕರುಷ- ಕಣಾಕರುಷಣ : ಕರ್ಣಪರ್ವ, ಮೈ.ವಿ.ವಿ.-ಎನ್. ಅನಂತರಂಗಾಚಾರ್

17. ಶತ್ರುವಿನ ಬಾಣದ ಏಟಿಗೆ ತಿರ್ರನೆ ತಿರುಗಿ ಅರ್ಜುನನ ರಥ ಒಂದು ಬಿಲ್ಲು ದೂರದ ಅಂತರಕ್ಕೆ ಸರಿದದ್ದನ್ನು ಕಂಡು ಕೃಷ್ಣನಿಗೇ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು. ‘ಅರೆ ಭೇಷ್, ಇವನಿಗೆ ಸರಿಸಮಾನರಾದವರನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಕರ್ಣನನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಹೊಗಳಿದನು.

18. ಅರ್ಜುನನು ಸಂತೋಷವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ತಾನು ಬಿಲ್ಲಿಗೆ ಹೂಡಿದ್ದ ಬಾಣವನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಎಸೆದನು. ಈ ಲೋಕದ ರೀತಿಯೇ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಎನ್ನುತ್ತಾ ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ತೂಗಿದನು. ‘ಈ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಕರ್ಣನ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಪ್ರೀತಿ. ನನ್ನ ಸಾಹಸವನ್ನು ಸುಡಬೇಕು’ ಎಂದುಕೊಂಡು ದುಃಖಿಸುತ್ತಾ ತನ್ನ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಸಿದನು.

19. ‘ಧರ್ಮಜನ ಮದದಾನೆಯಾದ ಅರ್ಜುನ, ಇದೇನು ನಿನ್ನ ದುಃಖ? ಹೇಳು, ನೀನು ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ಕಾರಣವೇನು ? ಈಗ ಹೊಸದೇನು ಆಗಿದೆ? ’ ಎಂದು ಕೃಷ್ಣನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅರ್ಜುನನು ‘ಎಲೆ, ದಾನವಾಂತಕ, ಹೇಳುವಂತಹ ಕಷ್ಟವೇನೂ ನನಗಾಗಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ತೇಲಿಸಿ ಉತ್ತರಿಸಿದನು.

20. ಅರ್ಜುನ ನನ್ನಾಣೆ ಹೇಳು, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಮರೆಮಾಚಬೇಡ. ಧರ್ಮರಾಯನ ಮೇಲೆ ಆಣೆ ನಿನಗೆ ಎಂದಾಗ ಅರ್ಜುನನು ನಗುತ್ತಾ ‘ಇದು ಕಾಲಗುಣವೋ ಏನೋ ನನಗೆ ತಿಳಿಯದು. ನನ್ನ ಶೌರ್ಯ ಸುಳ್ಳಾಯ್ತು, ಶತ್ರುವೀರನ ಶೌರ್ಯ ನಿಜವಾಯ್ತು, ಇದು ಆಶ್ಚರ್ಯ’ ಎಂದನು.

21. ನನ್ನ ಬಾಣದಿಂದ ಶತ್ರುವಿನ ರಥ ಒಂದು ಯೋಜನದವರೆಗೆ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿತು. ಅವನ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ನಮ್ಮ ರಥ ಒಂದು ಬಿಲ್ಲಿನ ಅಂತರದಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿತು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ. ಕರ್ಣನ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೀರ. ಇದೇನು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಎಂದು ಕಾಲನನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದೆ, ಎಂದು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಜುನನು ಹೇಳಿದನು.

22. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ‘ವೀರನಾದ ಕರ್ಣನಿಗೆ ಸಮಾನರಾದವರನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ. ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಒಡೆಯರಾದವರಿಗೂ ಕರ್ಣನ ರಭಸವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ? ನಿನ್ನ ಬಾಣ ಅವನ ರಥವನ್ನು ಒಂದು ಯೋಜನದವರೆಗೆ ತಳ್ಳಿತೆಂದು ನೀನು ಹೇಳುತ್ತೀಯೇ - ಆದರೆ ನಿನ್ನ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗದ ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ಯೋಚಿಸಿ ನೋಡು’ ಎಂದನು.

23. ‘ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಕೋಟಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ನನ್ನ ಸಮೇತ, ಮೇಲೆ ಧ್ವಜದಲ್ಲಿರುವ ಹನುಮಂತನ ಸಹಿತ, ಈ ದಿವ್ಯವಾದ ಕುದುರೆಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ರಥವನ್ನು ತನ್ನ ಬಾಣಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವ ಕರ್ಣನ ಮಹಾ ಸಾಹಸ ದೊಡ್ಡದೇ, ಸಾಮಾನ್ಯ ರಥವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವಂತೆ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ ನಿನ್ನ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ದೊಡ್ಡದೇ ‘ಹೇಳು ಅರ್ಜುನ’ ಎಂದ ಕೃಷ್ಣ.

24. ಕೃಷ್ಣನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು. ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನ ಗರ್ವವನ್ನು ಹೇಳಲು ತಿಳಿಯದೆ ತಲೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಿದನು. ಚೂಪಾದ ಬಾಣದಿಂದ ಕರ್ಣನ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗ ಮಾಡಿ ಸೀಳಿ ಅರ್ಜುನನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೋಪದಿಂದ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ಮೀರಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದನು.

25. ಅರ್ಜುನನು ಕರ್ಣನ ಸಾರಥಿಯನ್ನು, ರಥವನ್ನು, ಕುದುರೆಯನ್ನು, ಬಿಲ್ಲನ್ನು, ಧ್ವಜವನ್ನು, ಸೀಗುರಿಯನ್ನು, ಹರಿತವಾದ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಕೊಚ್ಚಿ ಹಾಕಿದನು. ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ, ಕರ್ಣನ ಸತ್ವ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಹಾಳಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.

26. ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯ ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕಿತು. ಸೋಲಿನ ಕತ್ತಲೆ ನಮ್ಮ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುತ್ತಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಅದರ ಉಬ್ಬಾಟವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಸಾಹಸಮಲ್ಲನಾದ ಕರ್ಣನು ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೋಪದಿಂದ ‘ಈ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಒಬ್ಬಳೇ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತನ್ನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊಡೆದು ಆಸೆ ತೋರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇವಳ ಕೊಬ್ಬನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತೇನೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಕೋಪದಿಂದ ವಿಜೃಂಭಿಸಿದನು.

27. ಮತ್ತೊಂದು ಬಾರಿ ಹನುಮಂತನನ್ನು ್ತ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು, ಕುದುರೆಯನ್ನು, ಅರ್ಜುನನ ಬಿಲ್ಲು ಬಾಣಗಳನ್ನು, ಛತ್ರ ಚಾಮರಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಚೂಪಾದ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಿದನು ಮೂರು ಮೊನೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಬಾಣವನ್ನು ಹೂಡಿ ‘ಕೌರವರಾಯ ಎಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ, ಇದನ್ನು ನೋಡಲು ಹೇಳು’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಉಬ್ಬಿ ಹೋದನು ಕರ್ಣ.

ತೊಡಚು-ತೊಡು, ಹೂಡು

28. ‘ಈ ಮೊದಲು ಆ ಭೀಷ್ಮನ ಬಾಣದ ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದ ನೊಂದೆ. ಆ ಮೇಲೆ ಈಗ ಕರ್ಣನ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನೋವಾಗಿದೆ. ತಪ್ಪೇನಿಲ್ಲ’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ತಡೆದು ತಡೆದು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಕೃಷ್ಣನು ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಮೈಸವರಿ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿದನು. ಮಂದಹಾಸವನ್ನು ಬೀರುವ ಮುಖಕಮಲದ ಕೃಷ್ಣನು ಹನುಮಂತನ ಕಡೆಗೆ ನೋಡಿ ತಲೆದೂಗಿದನು.

29. “ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಕೇಳು ‘ಕರ್ಣನ ಬಾಣದ ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ನೊಂದು’ ಕಂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕುದುರೆಗಳು ಕೃಷ್ಣನ ಕರುಣೆಯ ಮಾತುಗಳೆಂಬ ಅಮೃತರಸದಿಂದ ತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು, ತಮ್ಮ ಗೊರಸಿನಿಂದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒದೆಯುತ್ತಾ, ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಮುಂದುವರೆದವು. ಹನುಮಂತನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕ್ಷೇಮವೆನಿಸಿ ಅವನು ಸಂತೋಷಪಟ್ಟ,” ಎಂದ ಸಂಜಯ.

ಧೂಪಿಸು-ಸಂತಪ್ತವಾಗು, ನೋಯು

30. ‘ಆ ಮೇಲೆ ನಡೆದದ್ದನ್ನು ಏನು ಹೇಳಲಿ ? ಅರ್ಜುನನು ಕೋಪಗೊಂಡಿರುವಾಗ ಪ್ರಳಯಕಾಲದ ಅಗ್ನಿಯ ನಾಲಗೆಯ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಲ್ಲಿ, ಕೋಪಗೊಂಡ ಕಾಳಸರ್ಪನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಸುಳಿದಾಡುವವನು ಎಂಬಂತೆ ಸಾಹಸ ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅವನಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಜಯವನ್ನು ಅವನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಂಡವರು, ದೇವತೆಗಳು, ನರರು, ನಾಗಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರಿದ್ದಾರೆ?’ ಎಂದನು.

31. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನೇ ಕೇಳು, ಕರ್ಣನು ಆಗ್ನೇಯಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಮಂತ್ರಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು. ಅದರಿಂದ ದೇವತೆಗಳು ಬಾಯಿ ಬಾಯಿ ಬಿಡುವಂತಾಯಿತು. ಆ ಆಜ್ಞೇಯಾಸ್ತ್ರವು ಚೂಪಾದ ಬಾಯಿಯ, ಕಪ್ಪಾದ ಹೊಗೆಯನ್ನುಗುಳುತ್ತಾ , ದಟ್ಟವಾಗಿ ಹೊಮ್ಮಿದ್ದರಿಂದ ರಾತ್ರಿ ಆವರಿಸಿತೋ ಎಂಬಂತಾಗಿ, ಅದು ಬಿಲ್ಲಿನ ಹೆದೆಯನ್ನು ಒದ್ದು ಗಾಳಿಯ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದು ಮುನ್ನುಗ್ಗಿತು.

ಲವಣಿಸು-ಹೊಮ್ಮು

32. “‘ಅಯ್ಯೋ ಲೋಕವೆಲ್ಲಾ ಸುಟ್ಟುಹೋಯಿತು. ಈ ಸರ್ಪದ ಮುಖಕ್ಕೆ ಇನ್ನು ಯಾರು ಮುತ್ತಿಡುವ ಧೈರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಯುದ್ಧದ ಫಲ ನಾಶವಲ್ಲವೇ, ಅಯ್ಯೋ ಶಿವನೇ ಎಂದು ದೇವತೆಗಳು ಕೂಗು ಹಾಕಿದರು. ಆದರೆ ಅರ್ಜುನನು ವೇಗವಾಗಿ ವಾರುಣಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ಅಗ್ನಿಯ ಆರ್ಭಟದಿಂದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುಕ್ತ ಮಾಡಿದನು. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ , ಅರ್ಜುನನು ಇರುವಾಗ ಇತರರಿಗೆ ಜಯ ದೊರೆಯುತ್ತದೆಯೇ ಕೇಳು” ಎಂದ ಸಂಜಯ.

33. ತಂಪಾದ ವಾರುಣಾಸ್ತ್ರದ ಬಾಣದ ಮೊನೆಯಿಂದ ಸೂಸುತ್ತಿದ್ದ ತುಂತುರು ಹನಿಗಳಿಂದ, ಕರ್ಣನ ಆಗ್ನೇಯಾಸ್ತ್ರದ ಬಿಸಿ ಆರಿಹೋಯಿತು. ಕರಿಯ ಹೊಗೆ ಚೆದುರಿ ಹೋಯಿತು. ಶತ್ರು ಬಲದ ಆರ್ಭಟದಿಂದ ಭೂಮಿ ಬಿರಿಯುವಂತಾಯಿತು. ಆಗ ಅರ್ಜುನನು ‘ಹೂಂ’ ಎಂದು ಮಂತ್ರೋಚ್ಚಾರಣೆ ಮಾಡಿ ‘ಮೇಘಾಸ್ತ್ರ’ವನ್ನು ಹೂಡಿದನು.

34. ಅದು ಹೊಗೆಯ ಗುಂಪಿನ ಅನೇಕ ಬಣ್ಣದ ಮೋಡಗಳ ಬಿಡಾರವನ್ನು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿ, ದಿಕ್ಕು ದಿಕ್ಕಿನ ಮೂಲೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿತು. ಹಗಲಿನ ಹೊತ್ತು ಕತ್ತಲೆ ಉಂಟಾಯಿತಲ್ಲಾ. ಏನಿದು . ಯುಗದ ಕೊನೆಗಾಲ ಬಂತೇ ಶಿವನೇ ಎನ್ನುವಂತಾದಾಗ, ಕರ್ಣನು, ‘ವಾಯುವ್ಯಾಸ್ತ್ರ’ವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು.

35. ತೆರೆಗಳಂತೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಿದ್ದ ಮೋಡಗಳನ್ನು ವಾಯುವ್ಯಾಸ್ತ್ರ ಅಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಹೊಡೆಯಿತು. ಹಿಂಸಿಸಿ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬೀಳಿಸಿತು. ಹರಡಿದ್ದ ಮೋಡದ ಸಮೂಹ ನಾಶವಾಯಿತು. ಸೈನ್ಯ ಬೆದರುವಂತೆ ಬಿರುಗಾಳಿ ಬೀಸಿತು. ಕರ್ಣನು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆಟ್ಟವನ್ನೇ ಉರುಳಿಸುವ ಬಾಣವನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ‘ಜಗಜಟ್ಟಿಯಾದ ಕೌರವನು ಬದುಕಲಿ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು.

ಅರೆಯಟ್ಟು-ಹಿಂಸಿಸು, ಇಟ್ಟಣಿಸು-ಗುಂಪು ಸೇರು

36. ದೊರೆಯೇ, ಬೆಟ್ಟದ ರೂಪದ ಆಯುಧ ಯಂತ್ರದ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯಾರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯ. ಸಾಲುಸಾಲಾಗಿ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದ ‘ಗಿರಿಯ’ ಅಸ್ತ್ರದ ಧಾಳಿಗೆ ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯ ಶಕ್ತಿಗುಂದಿತು. ಅರೆ ‘ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬೀಳು’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ ಅರ್ಜುನನು ನಗುತ್ತಾ ವಜ್ರಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ಪರ್ವತಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಬೇಗ ಉರುಳುವಂತೆ ಕತ್ತರಿಸಿ ಹಾಕಿದನು.

ಡೆಂಕಣಿ-ಒಂದು ಬಗೆಯ ಆಯುಧ,
ಢಾವಣಿ-ದಾವಣಿ, ಸಾಲು

37. “ಅರ್ಜುನನು ಮತ್ತೆ ಯಾವ ಕೈಚಳಕವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನೋ ನನಗೆ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಅದರಿಂದ ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಕತ್ತಲೆ ಕಟ್ಟಿತು. ಯಾರು ಯಾರು ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ತಾನು ಯಾರು, ಎದುರಾಳಿ ಯಾರು ಎಂಬ ಭೇದವೇ ತೋರದಂತೆ, ಕೌರವ ಸೈನ್ಯ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಹೋಯಿತು” ಎಂದ ಸಂಜಯ.

38. ಶತ್ರುವಿನ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಬಾಣದ ಪ್ರಯೋಗವೇನೂ ಕರ್ಣನಿಗೆ ತಿಳಿಯದೆ? ಅವನು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಸೂರ್ಯ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೂಡಿದನು. ತಿಮಿರಾಸ್ತ್ರದ ಕತ್ತಲೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗಿದ್ದ ಭಯ, ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ಇಲ್ಲವಾಯಿತು. ಬುಟ್ಟಿಯ ಮುಚ್ಚಳವನ್ನೇ ಈಚೆಗೆಸದು ನೆಗೆದು ಬರುವ ಹಾವಿನಂತೆ ಕೌರವನ ಸೈನ್ಯ, ಸಂಭ್ರಮಿಸಿತು.

ಭುಲ್ಲವಿಸು-ಸಂಭ್ರಮಿಸು

39. ಆಗಲೇ, ಕರ್ಣನು ಸರ್ಪಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದು ಗುರಿ ನೋಡಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು. ದೊರೆಯೇ ನಿನ್ನ ಕರ್ಣನ ಬಿಲ್ಲು ವಿದ್ಯೆಯ ತಂತ್ರದ ಕುಶಲತೆಯನ್ನೂ ವೇಗವನ್ನೂ ಏನೆಂದು ಹೇಳಲಿ?. ಬಿಡುಬೀಸಾಗಿ ಓಡಾಡುವ, ವಿಷದ ಉರಿಯ ಅಂಟುದ್ರವವನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಕಾರುತ್ತಿರುವ ನಾಲಗೆಯ, ಕುದಿಯುವ ಬಿಸಿಯ ಉಸಿರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ ಹಾವುಗಳು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದವು.

40. ಎಲೆ ಹಾವುಗಳು ಕೆಂಡದ ಮಳೆಯನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಿವೆ. ನಮ್ಮ ಕೊಡೆಗಳು ಅದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಮರ್ಥವೇ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಳಾಗಿ ಚೆದರಿ, ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿತು. ಬಲವಾದ ವಿಷದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸಣ್ಣ ಹನಿಗಳನ್ನು ಸುರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಾವುಗಳ ಮಳೆಗೆ, ವೀರನಾದ ಅರ್ಜುನನು ಅರ್ಧ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಗರುಡಾಸ್ತ್ರದ ಕೊಡೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು.

41. ಎಷ್ಟು ಹಾವುಗಳು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಉದುರಿದವೋ ಅಷ್ಟು ಹದ್ದುಗಳು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಕತ್ತರಿಸಿ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಕೌರವನ ಸೈನ್ಯದ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದವು. ಎಷ್ಟು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನನು ತನ್ನ ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಿದನೋ ಅಷ್ಟು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ಣನಲ್ಲಿ ಚಾತುರ್ಯದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಿತ್ತು. ಕರ್ಣನಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಕೌಶಲವಿತ್ತೋ, ಅದೇ ರೀತಿಯ ಕುಶಲತೆ ಅರ್ಜುನನಲ್ಲೂ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.

42. “‘ಭೀಷ್ಮ ದ್ರೋಣರಿಗಿಂತ ಈ ಕರ್ಣನಿಗೆ ಶಕ್ತಿ ಅತಿಶಯವಾಗಿದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಭೀಮ, ಸಾತ್ಯಕಿ, ನಕುಲ, ಸಹದೇವರು ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಪರಾಕ್ರಮಿಗಳು ಅರ್ಜುನನ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಮುನ್ನುಗ್ಗಿದರು. ನಿನ್ನ ಕರ್ಣನು ಈ ದಿನದ ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠನಾಗಿದ್ದ” ಎಂದು ಸಂಜಯನು ಹೇಳಿದನು.

43. ಭೀಮನು ಅರ್ಜುನನನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತಾ ‘ಎಲೆ, ಧನಂಜಯ, ಇಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ಯುದ್ಧ ಮಾಡಿದ್ದು ಸಾಲದೇ, ಬೇಗ ಮುಗಿಸಬಾರದೇ. ಹೆಬ್ಬುಲಿಯ ಕಾಲಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಮೇಲೆ ಜಿಂಕೆಯ ಮರಿ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದರೆ, ಬಲಶಾಲಿಯಾಗುತ್ತದೆಯೇ ? ಇದು ಮೂರು ಲೋಕಕ್ಕೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವನ್ನೇ ಕೊಡಬೇಡ, ಸೂತಪುತ್ರ ಕರ್ಣನ ತಲೆಯ ಬೆಸುಗೆಯನ್ನು ಶರೀರದಿಂದ ಬಿಡಿಸುವ ಬಾಣವನ್ನು ಹಿಡಿ, ಅಶಕ್ತ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತೀಯಾ, ಎಂದನು.

44. “ಭೀಮ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನಿಲ್ಲ. ತೋರಿಕೆಯ ಆಟದ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಇನ್ನು ಸಾಕು. ಶತ್ರುವು ನಿಷ್ಠುರತೆಯಿಂದ ವೀರಾವೇಶಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರೆ ಈಶ್ವರನನ್ನೇ ಲೆಕ್ಕಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬಲವಿಲ್ಲದ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಏನಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವನು ಕೊಟ್ಟ ಪಾಶುಪತಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದು ಬೇಗ ಪ್ರಯೋಗಿಸು” ಎಂದು ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನನ್ನು ಆಕ್ಷೇಪಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡಿದನು.

ಹೂಸುಕ-ಹೂಸಕ-ತೋರಿಕೆಯ, ನಿಪ್ಪಸರ-ನಿಷ್ಠುರ

45. ಅರ್ಜುನನ ಕೋಪದ ಬೆಂಕಿ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಕೋಪದಿಂದ ಶತ್ರುವನ್ನು ನೋಡಿದನು. ಇಂದು ರಾಧೆಯು ಕಣ್ಣೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಲಿ, ಪುತ್ರಶೋಕದಲ್ಲಿ ಕುದಿಯಲಿ, ನಮ್ಮ ಸೈನ್ಯದ ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆಗಳು ಮುಗಿಯಲಿ, ನಮ್ಮ ಸೈನ್ಯದ ರೋಗಕ್ಕೆ ಇದೇ ಔಷಧಿ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಶತ್ರು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸುವವನಾದ ಅರ್ಜುನನು ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೂಡಿದನು.

ಆಧಿ-ಮಾನಸಿಕ ತೊಂದರೆ

46. ಅಯ್ಯೋ ಶಿವನೇ, ಲೋಕದ ಜನರನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಂಹರಿಸುವ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಯೋಗವಾಯಿತು ಎನ್ನುತ್ತಾ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿದ್ದ ದೇವತೆಗಳು ಚೆಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾದರು. ಕರ್ಣನು ಬೇಗ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಇನ್ನೊಂದು ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತನ್ನ ಎರಡು ಬೆರಳಿನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದಾಗ, ಆ ಎರಡೂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರಗಳು ತಿವಿದಾಡಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮರೆಯಾಗಿ ಹೋದವು.

47. ತನ್ನ ಮಹಾಸ್ತ್ರ ವಿಫಲವಾದದ್ದರಿಂದ, ಕೋಪದಿಂದ ಕುದಿಯುತ್ತಾ ಉದ್ದಾಮನಾದ ಅರ್ಜುನನು ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಜಾತಮನ್ಯು ಎಂಬ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಲು ಸಿದ್ಧನಾದನು. ಆ ಮಹಾ ಬಾಣದ ಎದುರಿಗೆ ಸೋಮಧರ ಎಂಬ ಬಾಣವನ್ನು ಭೀಮ ವಿಕ್ರಮನಾದ ಕರ್ಣನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು.

‘ನೂದಿ’ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ‘ಲುರಿದು’ ಪಾಠವೂ ಇದೆ. ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದೆ
ಕರ್ಣಪರ್ವ, ಮೈ.ವಿ.ವಿ., ಎನ್. ಅನಂತರಂಗಾಚಾರ್

ಜಾತಮನ್ಯು - ಕೋಪದಿಂದ ಕೂಡಿದ
ಸೋಮಧರ - ಚಂದ್ರನಂತೆ ತಂಪನ್ನು ನೀಡುವ

48. “ಅರ್ಜುನನು ಕೌಬೇರಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದರೆ ಕರ್ಣನು ವಾಯುವ್ಯಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟನು. ಆನಂತರ ಅವನಿಂದ ನೈರುತ್ಯ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಇವನ ಬಳಿ ಸೋಮವರ್ತಿ ಬಾಣವಿತ್ತು. ಅವನ ಸಮುದ್ರಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಇವನು ವಡಬಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು. ಹೀಗಿರಲು ಅವರಿಬ್ಬರ ಯುದ್ಧ ಸರಿಸಮನಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಕೇಳು” ಎಂದ ಸಂಜಯ