೧೫

ಸೂಚನೆ : ಕಾಮ್ಯಕವನದಲ್ಲಿ ಋಷಿಗಳು ಹೇಳಿದ ಉಪಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ, ಧರ್ಮರಾಜನನ್ನು ಸಂತೈಸಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ದ್ವಾರಕಾ ಪುರಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದನು.

1. ಜನಮೇಜಯನೇ ಕೇಳು. ವೇದೋಕ್ತ ಧರ್ಮವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಮುನಿಯು ಧರ್ಮಜನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಮುದ್ಗಲವಂಶದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಶೀಲ ಸದ್ಗುಣ ಸಚ್ಚಾರಿತ್ರ್ಯಗಳಿಂದೊಡಗೂಡಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದನು.

ಬೊಮ್ಮಚರಿಯ - ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ

2. ರಾಜನೇ ಕೇಳು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತು ವೇದಾಧ್ಯಯನಪರನಾಗಿರಲು, ಮರದ ತುದಿಯಿಂದ ಹಕ್ಕಿಯೊಂದರ ಹಿಕ್ಕೆ ಅವನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಿತು.

ಖಗವಿಷ್ಟೆ - ಹಕ್ಕಿಯ ಹಿಕ್ಕೆ

3. ಇದರಿಂದ ಸಿಟ್ಟುಗೊಂಡ ಅವನು ಮೇಲೆ ನೋಡಿದಾಗ, ಆ ಪಕ್ಷಿಯು ಅವನ ಕೋಪದ ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಸುಟ್ಟು ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಇದಾದ ಬಳಿಕ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಭಿಕ್ಷಾಟನೆಗಾಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಬೀದಿಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕನು.

ಹಂತಿ - ಸಾಲು

4. ಹಾಗೆ ಅವನು ಬಂದು ಒಂದು ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಭಿಕ್ಷೆಗಾಗಿ ನಿಲ್ಲಲು, ಆ ಮನೆಯಾಕೆಯು ‘ಸ್ವಲ್ಪ ತಾಳು, ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ತರುತ್ತೇನೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಒಳಗೆ ಹೋಗಿ ತನ್ನ ಪತಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ಬಳಿಕ ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ನೀಡಿದಳು. ಆಗ ಆ ವಿಪ್ರನು ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ನೋಡಲು, ಗೃಹಿಣಿಯು ‘ಎಲೆ ಮರುಳನೇ, ನಾನೇನು ಮರದ ಮೇಲಿನ ಪಕ್ಷಿಯಲ್ಲ’ ಎಂದಳು.

5. ಈಕೆಗೆ ಈ ವಿಚಾರ ಹೇಗೆ ತಿಳಿಯಿತೆಂದು ವಿಪ್ರನಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಯಿತು. ಆಗ ಆಕೆ - ‘ಎಲೆ ವಿಪ್ರನೆ, ವೇದವನ್ನು ನಾನು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಧರ್ಮ ರಹಸ್ಯ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಿಳಿದು ಪತಿಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ಮಯಳಾಗಿರುತ್ತೇನೆ. ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಯಾರೇ ಆಗಲಿ, ಪ್ರೀತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಅವರೇ ಧನ್ಯರು’ ಎಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಹೇಳಿದಳು.

6. ‘ಇಲ್ಲಿಗೆ ನಾಲ್ಕೈದು ಯೋಜನ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಧರ್ಮದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಸಂಗತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದವನಿದ್ದಾನೆ. ಚಿತ್ತಪರಿಪಾಕವಿಲ್ಲದ ನೀನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊ’ ಎಂದು ಅವಳು ಉಪದೇಶಿಸಿದಳು.

ವಿಘಟನ - ನಾಶ

7. ಅವನ ಹೆಸರು ಧರ್ಮವ್ಯಾಧನೆಂದು. ಅವನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ತಿಳಿದುಕೊ ಎನ್ನಲು, ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ಅವನಿರುವ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಬಂದನು. ಗೃಹಿಣಿಯು ಹೇಳಿದ ಗುರುತಿನ ಪ್ರಕಾರ ಬೀದಿಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ, ಹಸಿವಿನಿಂದ ತೊಳಲಿ, ಕೊನೆಗೆ ಬೇಡರ ಕೇರಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದನು.

ಗಸಣಿ - ಚಿಂತೆ

8. ಕೊಬ್ಬು , ಮೇದಸ್ಸು, ಮಾಂಸ, ಹರಡಿದ ಹಸಿ ಚರ್ಮ, ಕತ್ತರಿಸಿ ಹರಡಿದ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳು, ಪಿತ್ತಾಶಯ ಮತ್ತು ಮಾಂಸಗಳ ಬುಟ್ಟಿ , ಮಾಂಸವನ್ನು ತುಂಬಿದ್ದ ಮಡಕೆಗಳ ಸಾಲು, ಗುಲ್ಮಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದ ಬಾಣಲೆಗಳು ಕುರಿಗಳ ತಲೆಗಳ ಸಾಲು ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟ ಎಲುಬುಗಳು ಮತ್ತು, ಮೀನಿನ ಅಂಗಡಿಗಳ ಮುಂದೆ ಬಂದನು.

ಬಸೆ - ಕೊಬ್ಬು
ನೆಣ - ಮೇದಸ್ಸು
ಸುಂಟಿಗೆ - ಮಾಂಸ
ಕಾಳಿಜ - ಪಿತ್ತಾಶಯ
ಜಂಗಡೆ -ಮಾಂಸ
ಗಳಗೆ - ಬುಟ್ಟಿ
ತೊರಳೆ - ಗುಲ್ಮ
ಬೆಸಳಿಗೆ - ಬಾಣಲೆ
ಕೋದ - ಜೋಡಿಸಿದ

9. ದೂರದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನನ್ನು ಕಂಡು, ಆ ವ್ಯಾಧನು ಎದುರು ಬಂದು ಉಪಚರಿಸುತ್ತಾ ‘ಬಂದಿರಾ, ಆ ಪತಿವ್ರತೆ ನನ್ನನ್ನು ದೂರಿದಳೆ ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಇದು ಸಂಚಾರ ಯೋಗ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಲ್ಲ. ಆತಿಥ್ಯ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಾದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬನ್ನಿ’ ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದನು.

10. ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮಂಚದ ಮೇಲೆ ನಡುಗುತ್ತಿರುವ ತಲೆಯ, ಕಂಪಿಸುತ್ತಿರುವ ದೇಹದ , ಬೆಳ್ಳಗಾಗಿರುವ ಕೂದಲಿನ, ಬಾಗಿರುವ ಬೆನ್ನಿನ , ಕ್ಷೀಣವಾಗಿರುವ ಅಂಗಾಂಗಗಳ, ನರಗಳು ಉಬ್ಬಿರುವ ಕೊರಳಿನ, ಕಾಂತಿಹೀನವಾಗಿರುವ ಮುಖದ, ಹುಬ್ಬು ಜೋತುಬಿದ್ದಿರುವ ಹುಬ್ಬಿನ , ಗುಳಿ ಬಿದ್ದಿರುವ ಕಣ್ಣುಗಳ ನಡುಗುತ್ತಿರುವ ಸ್ವರದ ವೃದ್ಧರನ್ನು ಮುನಿಸುತನಿಗೆ ತೋರಿಸಿದನು.

11. ‘ಇವರು ನನ್ನ ತಂದೆತಾಯಿಗಳು. ಇವಳು ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿ . ಇವನು ನನ್ನ ಮಗನು. ಇವರನ್ನು ಸಾಕುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತೇನೆ. ಕವಲುಬಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ತಂದು ಈ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರುತ್ತೇನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಾನು ಲೋಭವನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂದನು.

12. ‘ಎಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯ ದೊರಕುತ್ತದೆಯೋ ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತೇನೆ. ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇದು ಸತ್ಯ. ತಂದೆ ತಾಯಂದಿರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಮನೋ ವಾಕ್ ಕಾಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಗದ್ವೇಷವೇ ಮೊದಲಾದವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳದೆ ಇರುತ್ತೇನೆ’ ಎಂದನು.

13. ಇದು ಜೀವಹಿಂಸೆಯಲ್ಲ. ನಮಗೆ ಇದು ತಾಯ್ತಂದೆಯರ ಪಾಲನೆ. ನಮಗೆ ಮೃಗಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ಮಾಂಸವನ್ನು ಮಾರುವುದು ಜಾತಿಧರ್ಮವೇ ಆಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಜಾತಿಯ ಧರ್ಮವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ, ಬೇರೆ ಜಾತಿಯ ಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ನರಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.

ಕುಂಭೀಪಾಕ - ಜೀವಹಿಂಸೆ ಮಾಡಿದವರು ಹೋಗುವ ನರಕ
ಹೇತು - ಕಾರಣ

14. ‘ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು, ಅನ್ಯರ ಧನವನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವುದು, ದ್ರೋಹಚಿಂತನೆ, ಆತ್ಮ ಪ್ರಶಂಸೆ, ಪರನಾರೀ ವ್ಯಾಮೋಹ, ಅತ್ಯಾಚಾರ, ಮೋಸದಿಂದ ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ಹಿಂಸಿಸುವುದು, ಡಂಭಾಚಾರ, ಹಿಂಸೆ, ಇವುಗಳೆಲ್ಲಾ ನಮ್ಮ ಸ್ವಧರ್ಮದ ವಿನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ದೋಷಕಾರಿಯೆನಿಸುತ್ತವೆ’ ಎಂದನು.

ವ್ಯಾಪಾದ - ದ್ರೋಹಚಿಂತನೆ, ಹಿಂಸಾ ಬುದ್ಧಿ

15. ‘ವೇದಾಧ್ಯಯನ, ಸಜ್ಜನಸಂಗ, ಶಾಸ್ತ್ರ ಶ್ರವಣ, ಯಾಗ, ಧ್ಯಾನ, ಮೌನವ್ರತ, ಸದಾಚಾರ, ಮಂಗಲಕಾರ್ಯ ಪ್ರಸಕ್ತಿ, ಧರ್ಮಪತ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತಿ, ಪರನಾರಿಯರಲ್ಲಿ ವಿಮುಖತೆ ಇವುಗಳು ಸದ್ಧರ್ಮಗತಿಗಳು’ ಎಂದನು.

ಮಾಂಗಲಿಕ - ಮಂಗಳಕರವಾದ

16. ‘ವಿಪ್ರನೇ, ಧನಮದ, ಕುಲಮದ, ಯೌವನಮದ, ವಿದ್ಯಾಮದ, ಸೇವಕಜನ ಮದ, ವೈಭವ ಮದ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮದ ಇವುಗಳನ್ನು ಶ್ರವಣ-ಮನನ-ನಿಧಿಧ್ಯಾಸನಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ವಿದ್ಯಾವಿನಯ ಸನ್ನಡತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕು’ ಎಂದನು.

ನಿಧಿಧ್ಯಾಸನ - ಏಕಾಗ್ರತೆ

17. ‘ನೀವು ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮರು, ನಾವು ಹೀನರು. ಆದರೆ ಪರಿಶುದ್ಧ ಭಾವನೆಯಿಂದ, ಸ್ವಧರ್ಮದ ಅನುಸರಣೆಯಿಂದ, ಯಾವುದೇ ನ್ಯೂನತೆಯಿಲ್ಲದೆ ವಿಪ್ರ-ದೇವ-ಗುರು ಸೇವೆಯಿಂದ ನಾವು ಸಂಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ನಮ್ಮನ್ನು ನೋಡಿ ಅನುಸರಿಸಿ’ ಎಂದನು.

ಊಣೆಯ - ಕೊರತೆ

18. ವ್ಯಾಧನು ‘ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಕಥಾ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಹೇಳಿ ಮುನಿಸುತನ ಸಂದೇಹವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿದನು. ಎಲೈ ಭೂಪತಿಯೇ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಧರ್ಮ ಪರಿಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ. ಕೌರವರೇ ಅಪರಾಧಿಗಳು. ಅವರು ನಿರ್ನಾಮರಾಗುತ್ತಾರೆ" ಎಂದನು.

ಅಪನೋದ - ಪರಿಹಾರ

19. ದೈವದ್ರೋಹಿಗಳಿಗೆ ಬಾಹುಶಕ್ತಿ ಸಾಮಥ್ರ್ಯವಲ್ಲ. ಧರ್ಮಾತ್ಮರು ನಿಃಶಕ್ತರಾದರೂ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಅವರು ನಾಶಮಾಡಬಲ್ಲರು. ಪರಮೇಶ್ವರನ ಪುತ್ರನಾದ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನು ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ತಾರಕಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲಿಲ್ಲವೆ ? ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಧರ್ಮದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದನು.

ವ್ಯೂಹ - ಕೈವಾಡ , ಲೀಲೆ

20. ಹೀಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಮುನಿಯು ಧರ್ಮರಾಯನ ಮನಸ್ಸಿನ ಭಯವನ್ನು ಕಳೆದು ಸಂತೋಷವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದನು. ‘ನಿಮಗೆ ಮುಕುಂದನ ದಯೆಯಿರುವಾಗ ಭಯವೇಕೆ ? ಬೇರೇನೂ ಯೋಚಿಸಬೇಡಿ’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ನಾರದ ಮುನಿಗಳು ಆಕಾಶಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಹೊರಟರು.

ಖಯಖೋಡಿ - ಹಿಂಜರಿಕೆ, ಭಯ
ಕಸರಿಕೆ - ಬೇಸರಿಕೆ

21. ಅರಸನೇ ಲಾಲಿಸು. ಶ್ರೀಹರಿಯ ಪತ್ನಿಯಾದ ಸತ್ಯಭಾಮೆಯು ನಗುತ್ತಾ, ಲಘುವಾಗಿ ದ್ರೌಪದಿಯೊಂದಿಗೆ - ‘ಅರಸಿ, ನೀನು ಐದು ಮಂದಿಗೆ ಹೆಂಡತಿಯೆನಿಸಿ ಎಲ್ಲರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೇಗೆ ಸೆಳೆಯುತ್ತೀಯಾ ? ಈ ಆಕರ್ಷಣೆ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ಹೇಗೆ ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ ? ಎಂದು ಛೇಡಿಸಿ ಕೇಳಿದಳು.

22. ‘ಇದು ಮಂತ್ರಸಿದ್ಧಿಯೊ ? ಅಥವಾ ಕಾಡಿನ ಬೇಟೆಗಾರರ ಯಂತ್ರರಕ್ಷೆಯೊ ? ಅಥವಾ ಔಷಧ ತಂತ್ರವೊ ? ಐವರು ಗಂಡಂದಿರನ್ನು ಯಂತ್ರದ ಗೊಂಬೆಗಳಂತೆ ಮಾಡಿ ವಶೀಕರಿಸಿ, ಅದರ ಕುಣಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹೇಳು’ ಎಂದಳು.

ಶಾಬರ - ಬೇಟೆಗಾರರ. ಶಬರರ
ಹೂಹೆ - ಗೊಂಬೆ

23. ಆಗ ದ್ರೌಪದೀದೇವಿ ‘ಸತ್ಯಭಾಮಾದೇವಿ, ನೀವು ಮುಗ್ಧೆಯರು. ನನಗೆ ಯಾವ ಮಂತ್ರತಂತ್ರದ ಕೌಶಲದ ಚಿಂತೆ, ತೊಳಲಾಟಗಳು ಇಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಭಾವಭಕ್ತಿಯಿಂದ, ಐದೂ ಜನರನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಅವರವರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಚಾತುರ್ಯದಿಂದ ಉಪಚರಿಸುತ್ತೇನೆ ಅಷ್ಟೆ’ ಎಂದಳು.

ತೋಟಿ - ತೊಳಲಾಟ

24. ‘ಒಲವನ್ನು ತಿಳಿದು ಹತ್ತಿರ ಹೋಗುವುದು. ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರೀತಿಸುವುದು. ಸಿಟ್ಟಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮವನ್ನು ತಿಳಿದು ದೂರವಿರುವುದು. ಮನದ ಹದವನ್ನು ತಿಳಿದು ಜೊತೆಗೂಡುವುದು. ಸುಳಿವು ತಿಳಿದು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು. ಕಾತರವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿ ಹುಸಿಮುನಿಸು ತೋರುವುದು. ಸವಿಯಾದ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಮಾಡಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.’ ಎಂದು ದ್ರೌಪದಿ ನಗುತ್ತಾ ಹೇಳಿದಳು.

25. ಶ್ರೀಹರಿಯು ರಸಿಕನು. ಹದಿನಾರು ಸಾವಿರ ಸ್ತ್ರೀಯರೊಂದಿಗೆ ತೋರುವ ಅವನ ಜಾಣತನ ದೊಡ್ಡದು. ಅವನ ವಂಚಕತನ ಮತ್ತು ಕಾಮಕಲಾಭಿಜ್ಞತೆಯ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು ತಿಳಿಯಲಾಗದು.

ಜಾಣು -ಜಾಣತನ
ಡಿಳ್ಳಾಯ್ತ- ವಂಚಕತನ , ಮೋಸ ಮಾಡುವ ಗುಣ
ದಿಮ್ಮಿತು - ದೊಡ್ಡದು

26. ನೀವು ಮುಗ್ಧೆಯರು. ಶ್ರೀಹರಿಯು ಬುದ್ಧಿವಂತನು. ನನ್ನ ಪತಿಗಳಾದರೋ ಧರ್ಮಭೀರುಗಳು. ಅವರು ಕಾಮಕೇಳಿಯಲ್ಲಿ ಧೈರ್ಯವಂತರಲ್ಲ. ನೀವು ಸೊಬಗಿನ ನಿಧಿ. ಅಸಂಖ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಯರಿದ್ದರೂ ಕೃಷ್ಣನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿಯೇ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

27. ಅರಸನೇ, ಕೇಳು. ಹೀಗೆ ಸತ್ಯಭಾಮೆ ಮತ್ತು ದ್ರೌಪದಿಯರು ಸರಸ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಸಂತೋಷದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದರು. ಶ್ರೀಹರಿ, ಧರ್ಮರಾಯ, ಭೀಮಾರ್ಜುನರು ಮುನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಕಥಾನಕಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ ಅನೇಕ ದಿವಸಗಳನ್ನು ಕಳೆದರು.

28. ರಾಕ್ಷಸರು ನಮ್ಮ ವೈರಿಗಳು. ನಮ್ಮ ನಗರದ ಸಿಂಹಾಸನವು ಶೂನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬಲರಾಮಾದಿಗಳು ವಿಷಯ ಸುಖದ ವಿನೋದದಲ್ಲಿರುವವರು. ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರಲಾರೆನು. ನಿಮ್ಮ ಅರಣ್ಯದ ಓಲಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಕೆಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಧರ್ಮರಾಜನ ಮುಖ ನೋಡಿ ಹೇಳಿದನು.

29. ‘ಮೊದಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ವಿಘ್ನಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾದವು. ಉಪಾಯದಿಂದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿದಿರಿ. ಕಡೆಯ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಈ ಉನ್ನತಿಯನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ದುಷ್ಟರಾದ ಕರ್ಣನೇ ಮೊದಲಾದವರು, ಕೈದುಡುಕಿ ಮೇಲೆ ಬಂದಾಗ ಅವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ಧರ್ಮದ ಆಸರೆಯಿಂದ ವಿಜಯಪಥದಲ್ಲಿ ನೀವು ವೇಗವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತೀರಿ. ’ ಎಂದನು.

ಅಧ್ವ - ದಾರಿ
ಜಂಘಾಲ - ವೇಗವಾಗಿ ಓಡುವವನು

30. ‘ಅಜ್ಞಾತವಾಸದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಇರಬೇಕು. ಬೇಕಾದರೆ ನಮಗೆ ತಿಳಿಸಿ, ನಿಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೀನು ತಿಳಿದಿರಬೇಕು ’ ಎಂದು, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಧರ್ಮಜನಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿ, ಭೀಮಾದಿಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದುದನ್ನು ಹೇಳಿ ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಸಂತೈಸಿ, ದ್ವಾರಕಾಪುರಿಗೆ ತೆರಳಿದನು.

31. ವೇದಗಳು ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಸೋತು ಹೋದವು. ಋಷಿಮುನಿಗಳ ಯೋಗಸಮಾಧಿಗೆ ನಾವು ಮತ್ಸರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಜನಮೇಜಯನೇ ಹರಿಯ ಕಾಲಿನುಗುರಿನ ಕೊನೆಯನ್ನು ನೋಡಲೂ ಅವರಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ . ಈ ಕೃಷ್ಣನು ತಾನೇ ಓಡೋಡಿ ಬಂದು, ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಾದವರನ್ನು ಬೆಂಬಿಡದೆ ಕಾಪಾಡುವ ಕರುಣೆ ಸಾಮಾನ್ಯವೇ ?