यस्यर्चो मध्वनामाङ्काश्श्लोकानेकादशागृणन्

वायोरवतारवर्णकपुराणवाक्यानि

युक्तिमल्लिका

यस्यर्चो मध्वनामाङ्काश्श्लोकानेकादशागृणन् ।

स मध्वो वैदिकाचार्यो गुरुर्जयति दुर्जनान् ॥ ७१३ ॥

सुरोत्तमटीका

यस्य मध्वस्य ऋचः पूर्वोक्ता मध्वनामाङ्काः, मध्व इति नाम्नो ऽङ्को यासु ताः । एकादश पवमानपूयमानस्थाः सप्त, अन्यत्र विद्यमानाश्चतस्रः । एवमेकादश ॥ ७१३ ॥

सत्यप्रमोदटीका

एकादश ऋचो ऽगृणन् इति सम्बन्धः । वैदिकः वेदप्रतिपाद्य आचार्यस् तदर्थोपदेशकश्च गुरुर् मुख्यः ॥ ७१३ ॥

युक्तिमल्लिका

वायोर्दिव्यानि रूपाणि पद्मत्रययुतानि च ॥ ७१४ ॥

त्रिकोटिमूर्तिसंयुक्तस्त्रेतायां राक्षसान्तकः ।

हनुमानिति विख्यातो रामकार्यधुरन्धरः ॥ ६१५ ॥

स वायुर्भीमसेनोऽभूद् द्वापरान्ते कुरूद्वहः ।

कृष्णं सम्पूजयामास हत्वा दुर्योधनादिकान् ॥ ७१६ ॥

सुरोत्तमटीका

वायोरवतारप्रतिपादकवायुपुराणवचनानि सङ्गृह्णाति ॥ वायोर्दिव्यानि रूपाणीत्यादिना ॥ वायोर् मूलरूपवायोः । पद्मत्रययुतानि दिव्यानि रूपाणि विष्णोः सेवार्थं सन्तीत्यर्थः । पद्मं महापद्ममिति सङ्ख्या-विशेषस्य नाम ॥ ७१४–७१६ ॥

सत्यप्रमोदटीका

वायुपुराणवचनानि तदवतारप्रतिपादकानि सङ्गृह्णाति वायोरित्यादिना । पद्मेति सङ्ख्याविशेषः । चशब्दः पूर्वोक्ता न केवलं त्रय इत्यर्थकः ॥ ७१४–७१६ ॥

युक्तिमल्लिका

द्वैपायनस्य सेवार्थं बदर्यां तु कलौ युगे ।

वायुश्च यतिरूपेण कृत्वा दुःशास्त्रखण्डनम् ॥ ७१७ ॥

सुरोत्तमटीका

व्रतिरूपेण आस्ते इति शेषः । कृत्वा दुश्शास्त्र-खण्डनमित्येतदन्तं वाक्यं भागान्तरस्थम् । ततः कलियुगे प्राप्त इति सार्धस्तु वायुपुराणे मध्वमहिमप्रतिपादकाध्यायस्थ इति विवेको द्रष्टव्यः ॥ ७१७ ॥

सत्यप्रमोदटीका

कृत्वा आस्ते इति शेषः ॥ ७१७ ॥

युक्तिमल्लिका

ततः कलियुगे प्राप्ते तृतीयो मध्वनामकः ।

भूरेखादक्षिणे भागे मणिमद्गर्वशान्तये ।

धिक्कुर्वंस्तत्प्रभां सद्योऽवतीर्णोऽत्र द्विजान्वये ॥ ७१८ ॥

इत्याद्याः सूक्तयो वायुपुराणस्थाः सहस्रशः ।

अवतारत्रयं वायोः कथयन्ति महात्मनः ॥ ७१९ ॥

सुरोत्तमटीका

तत्प्रभां भूमावुत्पन्नमणिमन्नामकदैत्यस्य विद्याख्यप्रभाम् ॥ ७१८,७१९ ॥

सत्यप्रमोदटीका

भागान्तरगतं वाक्यं तत इति । तत्प्रभाम् अप्रांशुनूत्नोपपदाधिवासजस्य अहङ्कारं पादतलोटजरचितदुर्भाष्यं च

॥ ७१८, ७१९ ॥

युक्तिमल्लिका

अतः श्रुतिस्मृतिस्तुत्यचित्रचारित्रविस्तृतेः ।

मध्वस्यैव मतं युक्त्याऽन्वितं परममङ्गलम् ॥ ७२० ॥

सुरोत्तमटीका

अत उक्तयुक्तिश्रुतिस्मृतिमूलत्वात् ॥ ७२० ॥

सत्यप्रमोदटीका

अतः मन्त्रवर्णैर् अनुवर्णनीयत्वात् ॥ ७२० ॥