अमुक्तागम्यभूर्या हि सा साक्षान्मुक्तिरेव हि

तत्रामुक्तप्रवेशो नास्ति

युक्तिमल्लिका

अमुक्तागम्यभूर्या हि सा साक्षान्मुक्तिरेव हि ।

तत्रापि भगवद्भाग्यमुक्तं भागवते बहु ।

यदाऽगात्सनकादीन्स्वान्मुनीननुनिनीषया ॥ ४११ ॥

सुरोत्तमटीका

मायातिदूरवैकुण्ठपतौ श्रूयमाणमायामाहात्म्यादिकमेव नाविद्येत्याह ॥ अमुक्तेति ॥ अनुनिनीषया अनुनेतुं विनयोक्त्या रञ्जयितु-मिच्छया ॥ ४११ ॥

सत्यप्रमोदटीका

साक्षात् परमा । भाग्यमिति । तेन न तस्या निर्विशेषब्रह्मभावता । अनुनिनीषा क्रोधशमनेच्छा ॥ ४११ ॥

युक्तिमल्लिका

विनतातनयांसस्थः श्रिया देव्या समन्वितः ॥ ४१२ ॥

चार्वङ्घ्रिजङ्घाजानूरुकटिकुक्षिवलित्रयः ।

निम्ननाभिस्फुरन्मध्यविशालोरस्स्थलोज्ज्वलः ॥ ४१३ ॥

कम्बुग्रीवो वृत्तपीनदीर्घबाहुचतुष्टयः ।

अमन्दसान्द्रसौन्दर्यमन्दिरास्येन्दुमण्डलः ॥ ४१४ ॥

चार्वक्षिफालनासास्यकर्णगण्डारुणाधरः ।

मन्दस्मितप्रभामिश्रसुन्दरोष्ठारुणद्युतिः ॥ ४१५ ॥

किरीटहारग्रैवेयरत्नकुण्डलकौस्तुभः ।

काञ्चीकिङ्किणिमञ्जीरनूपुराद्यैर्विराजितः ॥ ४१६ ॥

करस्थकमलं धुन्वन्करुणालोललोचनः ।

छत्रचामरवादित्रगीतनृत्ताक्षताङ्कुरैः ॥ ४१७ ॥

व्यजनैर्धूपदीपैश्च पुष्पैर्नीराजनैः स्तवैः ।

अर्च्यमानः प्रतिपदं मुक्तसंसारबन्धनैः ॥ ४१८ ॥

सुरैरसङ्ख्यैः परितो मुक्तक्लेशैः कृतोत्सवः ।

तत्रायात्किल सर्वेशो यत्र ते सनकादयः ॥ ४१९ ॥

जीवन्मुक्तैश्च मुनिभिरगम्या सा हरेः पुरी ।

आसीत्परममुक्तानामास्थान्येव विवेकिनाम् ॥ ४२० ॥

सुरोत्तमटीका

भगवत आकरणमपि मायातिदूरत्वं समर्थयितुं वैकुण्ठ-पुरस्थभगवद्रूपं वर्णयति ॥ विनतातनयांसस्थ इत्यादिना ॥ मुनिभि-स्सनकादिभिः ॥ ४१२–४२० ॥

सत्यप्रमोदटीका

‘एवं तदैव’ इत्यारभ्य ‘कन्धरगतेन च कौस्तुभेन’ इत्यन्तैर् भागवतश्लोकैः (३,१५/३७–४१) वर्णितं महिमानमाह ‘विनता-तनयेत्यारभ्य यत्र ते सनकादय’ इत्यन्तैः ॥ फालः ललाटः ॥ मुनिभिर् अपरोक्षज्ञानिभिः सनकादिभिः । आस्थानी निवासभूमिः ॥ ४१२–४२० ॥

युक्तिमल्लिका

न चेदन्तःपुरं सर्वान्प्रवेश्यानन्दयेद्धि तान् ।

कृपालुर्भक्तिभरितांस्ततो नामुक्तभूरसौ ॥ ४२१ ॥

तत्राप्युक्तप्रमाणेन प्रभुस्साकार एव सः ।

श्रीश्च दिव्यमनोज्ञाङ्गी भृत्यास्ते दिव्यमूर्तयः ।

अनन्तास्ते च सेवन्ते सेव्यस्तैः सर्वदा प्रभुः ॥ ४२२ ॥

हर्म्याणि रत्नभवनान्युद्यानोपवनानि च ।

वापीकूपतटाकानि सन्ति तत्र गृहे गृहे ॥ ४२३ ॥

सुरोत्तमटीका

तान्सनकादीन् । असौ वैकुण्ठपुरी ॥ ४२१–४२३ ॥

सत्यप्रमोदटीका

न चेत् प्रमाणानुसारेण अमुक्तैः सर्वथा प्रवेष्टुम् अयोग्या न चेत् । ‘स्वतन्त्रेच्छोऽपि भगवान्मानेऽसौ मानवान् किल’ इत्युक्तेरिति भावः ॥ ४२१–४२३ ॥