वियदधिकरणम्
अ- 2, पा- 3 - 1. वियदधिकरणं
द्वितीयाध्यायस्य तृतीयपादः
1. वियदधिकरणम्
- वियदधिकरणसंगतिद्वयं किम् 4105
- द्वितीयाध्यायतृतीयचतुर्थपादयोर् भेदः कथमुक्तः 4108
- वेदवाक्यानां परस्परविरोधपरिहारः कुतः कृतः 4108
- कतिपयवचनानां विरोधपरिहारः क्रियते उत सर्वेषाम् 4108
- अवकाशरूपाकाशस्य अभूत्वाभवनरूपा उत्पत्तिर् नोपपद्यते
इत्यत्र कति कारणानि उक्तानि । 4114 - आकाशस्य प्रागभावः कुतो वक्तुं न शक्यते 4114
- आकाशाभावस्य निराश्रयत्वे को दोष उक्तः 4114
- प्रतीतौ आकाशः स्वाश्रय इत्युक्ते विरोधः कथमुक्तः 4114
- प्रकृतिर् आकाशकारणम् इत्युक्ते को दोषः 4114
- किंचित् प्रदेशमंगीकृत्य कस्यचिद् द्रव्यस्य अभावः मूर्तीभाव आकाश
इत्युक्ते को दोषः 4116
11. सर्वद्रव्याभावः मूर्तीभाव इत्युक्ते प्रलये मूर्तसम्पूर्णता कथमुक्ता 4117
12. मूर्तद्रव्यतदभावांगीकारे आकाशांगीकारः कर्तव्य इति कुत उक्तः 4118
13. मूर्तद्रव्याभावस्य आकाशस्य प्रागभावप्रध्वंसरूपत्वे को दोषः 4118
14. मूर्तद्रव्याभावो ऽत्यन्ताभाव इत्युक्ते को दोषः 4118
15. मूर्तद्रव्याभावो ऽन्योन्याभाव इत्युक्ते को दोषः 16. स्वमते आकाशोत्पत्तौ आकाशशब्दार्थः कः 4118
17. भूताकाशोत्पत्तौ किं प्रमाणम् उक्तम् 4121
18. भूताकाशस्य चाक्षुषत्वमस्ति उत न 4121
19. भूताकाशे कीदृशं रूपम् अङ्गीकृतम् 4121
20. भूतमप्यसितं दिव्यदृष्टिगोचरमेव तु - इत्यस्य अर्थः कः 4121
21. आकाशो नीलिमोदेति - इति श्रुत्यर्थः कः 4121
22. भूतादिशरीरेषु व्याप्तिभंगः कथम् 4121
23. अभूत्वाभावित्वरूपजन्मनिराकरणविरोधपरिहारः कथमुक्तः 4122
24. अव्याकृताकाशस्य नित्यत्वं कथं सिद्धम् 4122
25. उत्पत्तिश्रुतेः का गतिरुक्ता 4122
26. अव्याकृताकाशे किं प्रमाणम् 4122
27. भूताकाशाव्याकृताकाशयोर् भेदकधर्माः के 4122
28. आकाशाद्वैतावगमे श्रुतिविरोधः प्रयोजकः क उक्तः 4122
29. स इदं सर्वमसृजत इति श्रुतिविरोधपरिहारः कथं 4125
30. अव्याकृताकाशस्य उत्पत्तिर् नाम का 4125
31. नित्यः कालः कः 4125
32. प्रकृतिपुरुषकालानां जन्म नाम किम् 4125
33. रमाया प्रकृत्यादित्रयाभिमानिदेवतायाः सृष्टिर् नाम का- 4126
34. जडप्रकृतेः पराधीनविशेषावाप्तिर् नाम का 4127
35. पुरुषाणां पराधीनविशेषावाप्तिर् नाम का 4127
36. कालप्रवाहस्य पराधीनविशेषावाप्तिर् नाम का 4127
37. महदादीनां पराधीनविशेषावाप्तिर् नाम का 4127
॥ इति वियदधिकरणम् ॥
मातरिश्वाधिकरणम्
**अ-2, पा-3 - 2. मातरिश्वाधिकरणम्
2. मातरिश्वाधिकरणम्
**1. अत्र अधिकरणे अधिकाशंका का । श्रुतिः का उक्ता 4129
2. प्रतिभातपरावरशब्दार्थः कः 4129
3. नित्यसमशब्दार्थः कः 4129
4. मुख्यवायुविषयकत्वं कथमुक्तम् 4129
5. आकाशदेवतातो को विशेष उक्तः 4129
6. प्रातिभेन इत्यस्य अर्थः कः 4130
7. स्थूलताभव इत्यस्य अर्थः कः 4130-1
8. पूर्वशब्दविलोपस्य इत्यस्य अर्थः कः 4131
9. सर्वं जनिमद् इत्यनंगीकारे के दोषा उक्ताः 4131
10. जीवशब्दार्थः कः । कुत एवमुक्तः 4131
11. रमादीनां स्वरूपतो नित्यत्वं केन प्रमाणेन सिद्धं 4131
12. वेदस्य व्यक्तिर् नाम का 4132-4
॥ इति मातरिश्वाधिकरणम् ॥