०४

चतुर्थोऽध्यायः

व.टी. - श्रीवेदव्यासाय नमः । मन्त्रोद्धारादिकम् अस्मिन्नध्याये निरूपयति ॥

टीकार्थ- ई प्रतिमासम्बन्धिविचारगळन्नु तिळिसि, अनेक मन्त्रगळ उद्धारवन्नु ई अध्यायदल्लि निरूपिसुवरु.

अथ विष्णूदिते तन्त्रसारे मन्त्रगणो हि यः ।
उदितः सङ्ग्रहेणासावुच्यतेऽखिलसाधनः ॥ १ ॥

अर्थ- साक्षात्तागि भगवन्तने हेळिरुव तन्त्रसारवॆम्ब ग्रन्थदल्लि हेळल्पट्टिरुव सर्वार्थगळन्नु नीडलु समर्थगळाद कॆलवु मन्त्रगळन्नु सङ्ग्रहवागि इल्लि निरूपिसलागुत्तदॆ.

३२अक्षरद वराहमन्त्र

याष्टमस्तूयुतोऽन्तेन समेतश्चैव भूभृतः ।
बीजं नमश्च भगवान् सोद्देश्यो रूपसंयुतः ॥ २ ॥

स एव तादृशो लोकत्रयपालो भुवः पतेः ।
भावं मे देहि दान्ते तु दापय स्वाहया युतः ॥ ३ ॥

अर्थ - यकारदिन्द ऎण्टनॆय अक्षरवाद हकारक्कॆ ऊ कार मत्तु अनुस्वार सेरिदरॆ अदु वराहमन्त्रद बीजाक्षरवॆनिसुत्तदॆ. (हूं) इदरॊन्दिगॆ नमःशब्दवन्नु हागू चतुर्थिविभक्तिय भगवत् ऎम्ब शब्द. ((अनुवाद पूर्तियागिल्ल??????????????)

व.टी. - तत्र प्रथमं वराहमन्त्रोद्धारमाह - याऽष्टम इति ॥ यकारास्याष्टमो वर्णः हकारः । ऊयुतः । ऊकारेणयुक्तः । अन्तेन समेतः । एतद् भूभृतो वराहस्य बीजम्1 । तत्परं नमः । भगवान् उद्देश्य इत्यस्यायमर्थः । भगवच्छब्दस्य चतुर्थ्यन्त- प्रयोगः । उत्तरत्राऽप्युद्देश्य इत्यस्य पदस्य चतुर्थ्यन्त पदप्रयोग इति भावः ॥

टीकार्थ - मॊदलु वराहमन्त्रस्वरूपवन्नु तिळिसु- वरु. यकारदिन्द ऎण्टनॆय अक्षरवाद हकारक्कॆ ऊकार सेरिसिदरॆ हू ऎन्दागुत्तदॆ. अन्तदिन्द सेरिस- बेकु. ‘अं अन्ताय नमः’ ऎम्बन्तॆ अनुस्वारवन्नु सेरिसिदाग ‘हूं’ ऎन्दागुत्तदॆ. इदे वराहमन्त्रद बीजाक्षरवु.

इदर नन्तर नमःपदवन्नु सेरिसबेकु. भगवच्छब्द- वादरू उद्देश्यवागिरुत्तदॆ. अन्दरॆ चतुर्थीविभक्तिय भगवच्छब्दवॆन्दिट्टुकॊळ्ळबेकु. मुन्दॆयू हीगॆये उद्देश्यवॆन्दु हेळिदाग चतुर्थीविभक्त्यन्तपदवन्नु तॆगॆदुकॊळ्ळबेकु. इदरिन्दागि ‘ॐ हूं नमो भगवते’ ऎन्दायितु.

व.टि. - तत्परं स एव । तादृश्चतुर्थ्य०तः । रूप- संयुतश्च। वराहरूपायेत्यर्थः । लोकत्रयपालः । भूर्भुवःस्वःपतिः । भुवः पतेः भुवःपतित्वं भावं मे देहीति तत्वम् । तदन्ते ददापय स्वाहा इति एको मन्त्रः ।

टीकार्थ- “ॐ हूं नमो भगवते” ऎम्बुदर नन्तर चतुर्थीविभक्तियिन्द कूडिरुव वराहशब्दवन्नु सेरिस- बेकु. आग ‘वराहरूपाय’ ऎन्दागुत्तदॆ. नन्तर लोकत्रयपालकवॆम्बर्थ बरुव भूर्भुवस्वःपति ऎम्ब शब्द सेरिसबेकु. नन्तर ‘भूपतित्वं मे देहि ददापय’ ऎम्ब पदगळन्नु सेरिसि, अन्त्यदल्लि स्वाहा ऎम्ब पदसेरिसिदाग 32अक्षरगळ वराहमन्त्र लभिसुत्तदॆ.

“ॐ हूं नमो भगवते वराहरूपाय भूर्भुवः स्वःपतये भूपतित्वं मे देहि ददापय स्वाहा” ऎन्दु पूर्णमन्त्रस्वरूपवु.

तिथिः = हदिनैदनॆय ‘अम्’ ऎम्बल्लिय अनुस्वार. व्योम = आकाशबीज हकारवु. वामकर्णभूषितम् = उकारदिन्द युक्तवादद्दु वराहबीजाक्षरवु ऎन्दु वैहायससंहितॆयल्लिदॆ.

वराहपुराणदल्लि ‘ॐ नमः श्रीवराहाय धरण्युद्धर- णाय स्वाहा’ ऎम्ब मन्त्रविद्दु इदन्नु हदिनाल्कु लक्षबारि जपिसि पायसान्नहोम माडिदरॆ सकल भूपतित्वादिफलवॆन्दु तिळिसलागिदॆ. इदॊन्दु वराहदेवर मन्त्रवु.

एळु हागू हदिनाल्कु अक्षर वराहमन्त्र

मनुस्तस्यापरस्तारबीजोद्देशनमोयुतः ।
नमः सोद्देशभगवान् महाशब्दयुतश्च सः ।
तादृशः स्वाहया युक्तो वराहस्यापरो मनुः ॥ ४ ॥

वरदेन्द्रः

तारबीजसंयुक्तवराहः चतुर्थ्यन्तो नमस्कारयुतोऽष्टाक्षरोऽपरो मन्त्रः । ‘नमो भगवते महावराहाय स्वाहा’ इत्यपरो मन्त्रः ॥

टीकार्थ - वराहपदद आदियल्लि ॐकार, हूं ऎम्ब बीजाक्षरगळन्नु कडॆयल्लि नमःपदवन्नू सेरिसिदाग वराहाष्टाक्षरद मत्तॊन्दु मन्त्रवागुत्तदॆ. ‘ॐ हूं वराहाय नमः’ ऎन्दु मन्त्रद स्वरूप. नमःशब्दद नन्तर चतुर्थीविभक्त्यन्तगळाद ‘भगवते’ हागू ‘महा वराहाय’ ऎम्ब पदगळन्नु हागू कडॆयल्लि ‘स्वाहा’ ऎम्ब पदवन्नू सेरिसिदाग ‘ॐ नमो भगवते महावराहाय स्वाहा’ ऎन्दु हदिनाल्कु अक्षरगळ मूरने वराहमन्त्रवेर्पडुत्तदॆ.

वरदेन्द्रः

मन्त्रत्रयस्य ध्यानमाह - श्याम इति ॥

टीकार्थ - मेलिन मूरू वराहमन्त्रगळ ध्यानश्लोक वन्नु ‘श्याम’ ऎम्बुदरिन्द तिळिसुत्तिरुवरु.

भूवराहध्यान

श्यामः सुदर्शनदराभयसद्वरेतो भूम्या युतोऽखलनिजोक्तपरिग्रहैश्च।
ध्येयो निजैश्च तनुभिः सकलैरुपेतः कोलो हरिः सकलवाञ्छितसिद्धयेऽजः ॥ ५ ॥

अर्थ - कप्पुबण्णदिन्द शोभिसुत्तिरुव, चक्र,शङ्ख,अभय, वर मुद्रॆगळन्नु धरिसि, ऎडभागदल्लि भूदेविय सहितनाद, तन्न परिवार देवतॆगळाद ब्रह्मादिगळिन्द युक्तनादवनू, मत्तु तन्नदे आद मत्स्यादिरूपगळिन्दलू कृद्धोल्कादिरूप- गळिन्दलू सुत्तुवरॆदिरुव वराहरूपियाद श्रीहरि- यन्नु सकलाभीष्टसिद्धिगागि ध्यान माडबेकु2

मन्त्रगळ ऋषि, छन्दादिगळु

वैष्णवानां मुनिर्ब्रह्मा मन्त्राणां वर्णभेदतः ।
ज्ञेयं छन्दो देवतैकः तत्तद्रूपो हरिः परः ॥ ६ ॥

अर्थ- वैष्णवमन्त्रगळिगॆल्ल ब्रह्मदेवने ऋषियागिरु- वनु. छन्दस्सादरो अक्षरगणनॆयिन्द तिळियबेकु. ऎल्ला मन्त्रगळिगू आयाय मन्त्ररूपनाद भगवन्तने प्रतिपाद्यनागिरुवनु.

प्रणवेन स्वनाम्ना च भूधरेण परात्मना ।
सर्वज्ञसर्वशक्तिभ्यां षडङ्गानि विदो विदुः ॥ ७ ॥

अर्थ - ॐकार, वराहपद, भूधर, परात्मपदगळु हागू सर्वज्ञ सर्वशक्तिपदगळिन्द वराहमन्त्रगळ षडङ्गन्यासवन्नु माडबेकु3.

<dg 1/>

वरदेन्द्रः

स्वनाम्नावराहेति नाम्ना ।

टीकार्थ - अथवा ऎल्ला वैष्णवमन्त्रगळिगू साधारण वाद अङ्गन्यासवन्नु इल्लि हेळुत्तिरुवरु. स्वनाम्ना ऎन्दरॆ वराह ऎम्ब नामदिन्द ऎन्दर्थ.

ज्ञानैश्वर्यप्रभानन्दतेजः शक्तिभिरेव वा ।
पूर्णात्ममध्यगैः सर्ववैष्णवाङ्गान्यथो विदुः ॥ ८ ॥

अर्थ - पूर्ण मत्तु आत्म ऎम्ब शब्दगळ मध्यदल्लिरुव ज्ञान, ऐश्वर्य, प्रभा, आनन्द, तेजः मत्तु शक्ति ई पदगळिन्दलू ऎल्ला वैष्णव मन्त्रगळिगॆ अङ्गन्यास माडबहुदु.4

व.टी. - पूर्णात्ममध्यगै- = पूर्णात्मशब्दयोः मध्यगतैः । ज्ञानैश्वर्यादिभिः वा षडङ्गानि विदुः ॥

श्रीकराष्टाक्षर मन्त्र

तिष्ठोदादिस्वजायायाःकारणं स्वाहया युतः ।
श्रीकरोऽष्टाक्षरो मन्त्रो गरुडारूढसंस्मृतिः ॥ ९ ॥

अर्थ - उत्तिष्ठ ऎम्ब पदद नन्तर सम्पत्कर ऎम्बर्थ नीडुव श्रीकर ऎम्ब शब्द हागू स्वाहा ऎम्ब शब्दगळु सेरिदाग श्रीकराष्टाक्षर मन्त्रवागुवुदु. इदक्कॆ गरुडन मेलॆ कुळितिरुव भगवद्रूपवे ध्येयमूर्तियागिदॆ. ‘स्वजाया कारणम्’ तन्न पत्नियाद श्रीदेविगॆ कारणवॆम्बर्थ नीडुव श्रीकरशब्दवु. नन्तर स्वाहाशब्द. तथा च ‘उत्तिष्ठ श्रीकर स्वाहा’ ऎन्दु ऎण्टु अक्षरगळ श्रीकरमन्त्रवेर्पडुत्तदॆ.5

<dg 2/>

व.टी.- तिष्ठोदादिः उत्तिष्ठेत्यर्थः । स्वजाया कारणम्। श्रीकर इति भावः । स्वाहायुक्तोऽरष्टाक्षरः । अयमेको मन्त्रः ॥

श्रीकराष्टाक्षरमन्त्रद न्यासविधि

द्विर्भीषय त्रासय च प्रमर्दय तथैव च ।
प्रध्वंसयाथो रक्षेति पञ्चाङ्गश्चेत्युदाहृतः ॥ १० ॥

अर्थ - श्लोकदल्लिय द्विः ऎम्बुदक्कॆ ऎरडु बारि ऎन्दर्थ. भीषय भीषय ऎन्दु ऎरडु बारि हेळ- बेकॆन्दर्थ. इदे रीति त्रासय त्रासय ऎन्दू, प्रमर्दय प्रमर्दय ऎन्दू, प्रध्वंसय प्रध्वंसय ऎन्दू, रक्ष रक्ष ऎन्दू, तिळियबेकु6

व.टि. - द्विः = द्विवारं, भीषय भीषय इति । एवमन्य- त्रापि ॥

मूवत्तॆरडु अक्षरद नरसिंहमन्त्र

क्रूरं वीरं बृहद्विष्णुं दीप्यन्तं विश्वतोमुखम् ।
पुम्मृगेन्द्रं भयकरं शुभं मृत्योश्च मारकम् ।
नमामि स्वयमित्येष द्वात्रिंशार्णो मनुर्हरेः ॥ ११ ॥

अर्थ - ??

व.टी - उग्रवीरमित्यर्थो ज्ञेयः ॥

टीकार्थ - श्लोकदल्लिरुव ‘क्रूर’वॆम्ब पदक्कॆ ‘उग्रं वीरं’ ऎन्दर्थ तिळियबेकु7.

हदिनाल्कु अक्षर नृसिंहमन्त्र

द्विर्जयस्योपरि निजं सोद्देशं सर्ववित् तथा ।
महातेजो बलं वीर्यं तादृशं स्वाहया युतम् ।
चतुर्विंशाक्षरो मन्त्रो निखिलेष्टप्रदायकः ॥ १२ ॥

अर्थ ‘जय जय’ ऎन्दु ऎरडु बारि उच्चरिसबेकु. नन्तर चतुर्थीविभक्त्यन्तवाद नरसिंहशब्द, चतुर्थी विभक्त्यन्तवाद सर्वज्ञ ऎम्ब पदवन्नु उच्चरिसबेकु. ई पदगळ नन्तर ‘महातेजोबलवीर्य’ ऎम्ब पद; कडॆ- यल्लि स्वाहा ऎम्ब पद. इविष्टु सेरिदरॆ इप्पत्तनाल्कु अक्षरगळ मत्तॊन्दु नृसिंहमन्त्रवागुत्तदॆ8

व.टी. - द्विर्जयस्य जय जयेत्यस्य उपरि सोद्देशः । नरसिंहश्चतुर्थ्यन्तः । तत्परं सः सर्ववित् सर्वज्ञा- येति । तत्परं महातेजोबलशब्दश्च। तादृशः चतुर्थ्यन्तः । तत्वरं स्वाहायुक्तः चतुर्विंशाक्षरो अपरो मन्त्रो नृसिंहस्य इति ज्ञेयः ।

नृसिंहगायत्री

<dg 5/>

विद्महे धीमहे पूर्वं स्वयं चैव महाबलः ।
प्रेरयेत् तन्न इत्येतन्मध्येऽनन्तः प्रकीर्तितः ॥ १३ ॥

अर्थ- ‘स्वयं’ ऎन्दरॆ चतुर्थ्यन्तवाद ‘नृसिंहाय’ ऎम्ब पद. इदरनन्तर विद्महे ऎम्ब पद. ई पदद नन्तर ‘महाबलाय’ ऎम्ब पद. नन्तर ‘धीमहि’ ऎम्ब पदवन्नु हेळबेकु. कडॆयल्लि ‘तन्नो अनन्तः प्रचोदयात्’ ऎन्दु उच्चरिसिदाग नृसिंहगायत्री मन्त्रवेर्पडुत्तदॆ9.

व. टी. - स्वयं नृसिंहश्चतुर्थ्यन्तः । तदुपरि विद्महे इति । तत्परं महाबलः चतुर्थ्यन्तः । तदुपरि धीमहीति तन्नोऽनन्तः प्रचोदयात् इति । नृसिंहगायत्रीमन्त्रेषु पूर्वयोः मन्त्रयोः इति शेषः ॥

नृसिंहमन्त्रद न्यासक्रम

पादैर्व्यस्तेः समस्तैश्च पदैश्चाङ्गं प्रकीर्तितम् ।
पूर्वयोस्तत्र पूर्वं तु सर्वज्ञेन षडङ्गकम् ।
तृतीयं तु द्विरावृत्तैः पादैरङ्गसमन्वितम् ॥ १४ ॥

अर्थ- हिन्दॆ हेळिद ऎरडु नृसिंहमन्त्रगळल्लि पञ्चाङ्गन्यासवन्नु मन्त्रद नाल्कु पाद हागू समस्तमन्त्रदिन्द माडबेकु. इदक्कॆ ‘सर्वज्ञ’ ऎम्ब पद सेरिसि षडङ्गन्यासवन्नु माडबहुदु. द्वितीय मन्त्र- दल्लि आरुपदगळिन्दले षडङ्गन्यासवु. मूरनॆयद्दाद नृसिंहगायत्रियल्लादरो पादगळन्ने ऎरडु बारि उच्चरिसि षडङ्गन्यास माडबेकु10

व.टि. - नृसिंहगायत्रीमन्त्रेषु पूर्वयोः मन्त्रयोः इति शेषः ॥

नृसिंहध्यान

ध्यायेन्नृसिंहमुरुवृत्तरवित्रिनेत्रं जानुप्रसक्तकरयुग्ममथापराभ्याम् ।
चक्रं दरं च दधतं प्रियया समेतं तिग्मांशुकोट्यधिकतेजसमग्र्यशक्तिम् ॥ १५ ॥

अर्थ- उत्कृष्ट हागू दुण्डागिरुव, सूर्यनन्तॆ बॆळगुव त्रिनेत्रधारियाद, ऎरडु कैगळन्नु मॊळकालि- नल्लिरिसिकॊण्ड, उळिदॆरडु कैगळल्लि चक्र-शङ्खगळन्नु धरिसिकॊण्ड, कोटिकोटि सूर्यरिगिन्तलू अधिक तेजस्सिनिन्द उज्ज्वलनाद, लक्ष्मीदेवियिन्द कूडिरुव, समग्रशक्तिय खनियाद नृसिंहनन्नु ध्यानिसबेकु.

ध्येयमूर्तिय बाहुगळल्लि विशेष; ध्येयरूपद ध्यान

सर्वेष्वपि हि मन्त्रेषु द्व्याद्यनन्तान्तबाहुकः ।
चेतनान्तस्थमारभ्य सर्वगान्तस्थरूपवान् ॥ १६ ॥

अनन्तरूपो ध्येयोऽतः स्वगुरूक्तानुसारतः ।
यथायोग्यं यथाशक्ति तत्तदायुधभूषणः ॥ १७ ॥

अर्थ - यावुदे मन्त्रप्रतिपाद्यवाद भगवन्मूर्तिगळिगॆ ऎरडागली नाल्कागली कैगळॆम्ब नियमविरुवुदिल्ल. अनन्तानन्तबाहुगळिरुत्तवॆ. अदरन्तॆये भगवन्तन रूपगळ विषयदल्लियू कूड. आदरू तन्न सामर्थ्य- वन्नू, योग्यतॆयन्नू तिळिद योग्यगुरुगळ उपदेशदन्तॆ, तनगॆ निलुकुव भगवन्तन रूपगळन्नू, अवयव, आयुध, भूषणगळन्नू ध्यानिसबेकु.

शङ्खचक्रगदापद्मखड्गखेटाः सशार्ङ्गकाः।
शरो मुसलवज्रौ हलः पाशाङ्कुशौ तथा ॥ १८ ॥

शूलं च भिण्डिपालश्च पट्टशोऽग्निर्वराभये ।
तर्कमुद्राऽक्षमाला च पुस्तकं च विदारणम् ।
इत्यादीन्यखिलान्येव विष्णोश्चिन्त्यानि बाहुषु ॥ १९ ॥

अर्थ - भगवन्तन चक्र, शङ्ख, गदॆ, पद्म, खड्ग, गुराणि, बिल्लु, बाण, ऒनकॆ, वज्रायुध, नेगिलु, पाश, अङ्कुश, शूल, ईटि, भर्जि मॊदलाद आयुधगळन्नो; अग्नि, वरमुद्रॆ, अभयमुद्रॆ, ज्ञानमुद्रॆयन्नो ; अक्षमालॆ, पुस्तक अथवा इन्न्यावुदो आयुधगळन्नु धरिसिरुव भगवन्तनन्नु ध्यानिसबहुदु अथवा तन्न कैगळिन्द शत्रुवाद हिरण्याक्षनन्नु बगॆयुत्तिरुव नरसिंहन रूपगळन्नु ध्यानिसबहुदु.

हंसमन्त्रगळु वियत् स इति युग्मार्णो विपरीतश्च स स्मृतः ।
स सर्गहीनो वेतश्च बिन्दुहीनोत्तरस्तथा ॥ २० ॥

त्रय एते महामन्त्राः पुरुषार्थचतुष्टये ।
कल्पवृक्षाः प्रिया विष्णोः विशेषात् ज्ञानदायकाः ॥२१ ॥

अर्थ - वियत् ऎन्दरॆ हकारवु. इदक्कॆ बिन्दु सेरिसिदरॆ हं ऎन्दागुत्तदॆ. इदर नन्तर सकार सेरिसिदाग ‘हंसः’ ऎन्दु ऎरडक्षरगळ ऒन्दु मन्त्रवागुत्तदॆ. अदे अक्षर- गळन्नु हिन्दुमुन्दागिसिदरॆ ‘सोऽहं’ ऎन्दागुत्तदॆ. इदु इन्नॊन्दु मन्त्र. सः ऎम्बल्लिन विसर्गवन्नु तॆगॆदु वाकार सेरिसि, अदर नन्तरद हं ऎम्बल्लिन अनुस्वार तॆगॆदु आकार सेरिसिदरॆ स्वाहा ऎन्दागि मूरने मन्त्र- वेर्पडुत्तदॆ. हीगॆ इवु मूरु मन्त्रगळु, ‘हंसः सोऽहं स्वाहा’ ऎम्बुदु हंसमन्त्रद स्वरूप.

व.टी. - वियद्वर्णाः हकारः, बिन्द्वन्तः । तत्परः सकारः। अयमेको मन्त्रः । स एवेति विपरीतः । प्रातिलोम्येनोक्त एको मन्त्रः । सकारस्य ॐकार संयोगे विशेषः । तत्परं सः सकारः सर्गहीनो बिन्दुहीनः । वाकारेण युक्तः । उत्तरः मकारोऽपि तथा = बिन्दुहीनः दीर्घयुक्तः । स्वाहा इति भावः । अयमेको मन्त्रः । एवमेते त्रयो मन्त्राः ॥

हंसमन्त्रद अङ्गन्यास

एतैरेव द्विरावृत्तैः अङ्गमेषां प्रकीर्तितम् ।

अर्थ - ई मूरुमन्त्रगळन्नु ऎरडु बारि आवृत्तिगॊळिसि दाग षडङ्गन्यासवेर्पडुत्तदॆ11

श्वाससङ्ख्यॆ- प्रातर्योग

<dg 7/>

श्वासरूपो जपो नित्यमुभयोर्विद्वदज्ञयोः ॥ २२ ॥

एकविंशत् सहस्रात्मा सषट्‌शतमहर्निशम् ।
अर्पणीयो हरौ नित्यं प्रातर्योगो महानयम् ॥ २३ ॥

अर्थ - ज्ञानिगळु हागू अज्ञानिगळु प्रतिदिवसवू 21,600 श्वासरूपवाद हंसमन्त्रवन्नु जपिसुत्तिरुत्तारॆ. इदन्नु प्रतिदिनवू भगवन्तनिगॆ अर्पिसबेकु. ई कॆलसवन्नु वायुदेवरु माडुवरु. प्रातःकालदल्लि अर्पिसुवुदरिन्द इदन्नु प्रातर्योग ऎन्नलागिदॆ.

हंसमन्त्रद महिमॆ

अशेषदोषदहनः तत्त्वज्ञानप्रदायकः ।
अष्टैश्वर्यप्रदश्चैव कृतादौ समुपासताम् ।
तारयोगोऽप्येवमेव ब्रह्मादावेव वर्तते ॥ २४ ॥

अर्थ- ई मन्त्रवादरो कृतादिचतुर्युगगळल्लि मन्त्रावृत्ति माडुववर सकलदोषगळन्नु नाशपडिसु त्तदॆ. अणिमाद्यष्टसिद्धियन्नु नीडुत्तदॆ. ई मन्त्रद आदियल्लि ॐकार सेरिसिदरॆ ‘ॐ हंसः सोऽहं स्वाहा’ ऎन्दु एर्पडुत्तदॆ. इदु इन्नॊन्दु हंसमन्त्रवागु- त्तदॆ. आदरॆ इदन्नु जपिसुव अधिकार ब्रह्मादिदेवतॆगळिगॆ मात्रविरुत्तदॆ.

व.टी. - अथ तारयोगः = प्रणवयोगः । सोऽप्येको मन्त्रः तथा।

टीकार्थ - तारयोगवॆन्दरॆ प्रणववन्नु आदियल्लि सेरिसुवुदु. हीगॆ मन्त्रद आदियल्लि ॐकारविरुव हंसमन्त्रवू हंसमन्त्रवॆनिसुत्तदॆ.

हंसमन्त्रद ध्येयरूप

अवतारिका – हंसमन्त्रद ध्यानश्लोकवन्नु तिळिसुत्तारॆ.

स्वाहा अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः ।
ध्यायेद्रवीन्दुकरमिन्दुसहस्रलक्षकान्तिं प्रियासहितमास्थितमिन्दुबिम्बे।
शङ्खारिदोर्द्वयमुदर्कमहेन्दुबिम्बात् संसिच्यमानममृतेन रमाधिनाथम् ॥ २५ ॥

अर्थ - तन्न ऎरडु कैगळल्लि सूर्यचन्द्ररन्नु, मत्तॆरडु कैगळल्लि शङ्खचक्रगळन्नु धरिसिकॊण्डु, अनन्तानन्त चन्द्ररिगिन्तलू अत्यधिक प्रकाशदिन्द शोभिसुत्तिरुव, रमादेवियॊडनॆ चन्द्रमण्डलदल्लि कुळितिद्दु, चन्द्रमण्डलद मेलिन भागदिन्द सुरियु- त्तिरुव अमृतदिन्द अभिषेकिसल्पडुत्तिरुव हंसनामक भगवन्तनन्नु ध्यान माडबेकु.

अष्टाक्षरहंसमन्त्र

अन्त्यस्य रक्तवर्णो वा ध्येयो विष्णुः सनातनः ।
विद्युद्वर्णोऽथवा ध्येयः शक्त्येतः पञ्चमन्त्रयुक् ॥ २६ ॥

अष्टाक्षरो महामन्त्रः तैरेवाङ्गैः समन्वितः ।
अन्त्यध्यानयुतश्चैव निःशेषपुरुषार्थदः ॥ २७ ॥

अर्थ- सप्ताक्षरवुळ्ळ कडॆयल्लि हेळिद ॐकारसहित हंसमन्त्रद ध्यानदल्लि भगवन्तनु रक्तवर्णनॆन्दागली, विद्युत्तिनन्तॆ कान्तियुळ्ळवनॆन्दागली ध्यानिसबेकु. इदर जॊतॆगॆ ‘ह्रीं ऎम्ब शक्ति बीजाक्षरवन्नु ‘ॐ ह्रीं हंसः सोहं स्वाहा’ ऎम्ब अष्टाक्षरहंसमन्त्र एर्पडुत्तदॆ. इदु इन्नॊन्दु मन्त्रवागुत्तदॆ. ऒट्टु ॐकार, ह्रीङ्कार गळिन्दागि ऒट्टु मूरु मन्त्रगळागुत्तवॆ. ॐ, ह्रीं, हंसः, सोऽहं, स्वाहा ऎम्ब ऐदु मन्त्रगळिन्द कूडिद मालामन्त्रवे हंसमन्त्रवु. हीगॆ पञ्चमहामन्त्र- गळु ऒट्टिगॆ अष्टाक्षरहंसमन्त्रवॆनिसुत्तवॆ.

ई मन्त्रद ऐदु पदगळिन्दले ई मन्त्रद अङ्गन्यास- माडिकॊळ्ळबहुदु. सप्ताक्षरक्कॆ हेळिदन्तॆ रक्तवर्ण अथवा विद्युद्वर्णवन्नागली तिळियबेकु. ई मन्त्रवु सकल इष्टार्थगळन्नू कॊडलु समर्थवागिदॆ. 12

व.टी. - शक्त्येतः ह्रीङ्कारेण युक्तः । अयमेको मन्त्रः । प्रणव ह्रीङ्काराभ्यां एते त्रयो मन्त्राः । पञ्चमन्त्राः भवन्ति । अन्त्यस्येति = मन्त्रस्य, स्वाहामन्त्रस्य रक्षवर्णो ज्ञेयः ॥

दधिवामनमन्त्र

मूलं नः प्रतिषेधश्च सोद्देशो भगवानपि ।
विष्णुर्भोज्याधिपः स्वाहायुक्तोऽष्टादशवर्णकः ॥ २८ ॥

अर्थः - सर्ववेदमूलवॆनिसिद ॐकारवु, नकारवु, प्रतिषेधार्थकमोकारवु, चतुर्थ्यन्तगळाद भगवच्छब्द, विष्णु मत्तु भोज्याधिप ऎम्बर्थ नीडुव अन्नाधिपति ऎम्ब शब्द, इवुगळ कडॆयल्लि स्वाहा ऎम्ब शब्द सेरिदाग हदिनॆण्टु अक्षरगळिरुव ‘ॐ नमो भगवते विष्णवे अन्नाधिपतये स्वाहा’ ऎम्ब दधिवामनमन्त्रवेर्प-डुत्तदॆ. इदॊन्दु मन्त्र चिन्तामणियॆनिसिदॆ[^2_pg8].

व.टी. - भगवच्छब्दवाच्यः चतुर्थ्यन्त- । विष्णुशब्देऽपि पितृवद् भोज्या

<dg 8/>

<dg 9/>

धिपतिः । अन्नाधिपतिरित्यर्थः स्यात् । सोऽपि चतुर्थ्यन्तः स्वाहायुक्तोऽष्टादशाक्षरः ॥

दधिवामनमन्त्रद अङ्गन्यास - महिमॆ

अङ्गानि तत्पदैरेव मन्त्रचिन्तामणिस्त्वयम् ।
यथेष्टभक्षभोज्यादिदाता मुक्तिप्रदायकः ॥ २९ ॥

अर्थ - ई दधिवामनमन्त्रद आरुपदगळिन्दले षडङ्गन्यास माडबेकु. 13.ई मन्त्रवु यथेष्टवाद भक्ष्यभोज्यगळन्नु, सकल सम्पत्तन्नू, कडॆगॆ मुक्तियन्नू नीडुव मन्त्रचिन्तामणियागिदॆ.

दधिवामनमन्त्रदल्लि ध्येयरूप

ध्यायेत् सुशुक्लमरविन्ददलायताक्षं सौवर्णपात्रदधिभोज्यमथामृतं च ।
दोर्भ्यां दधानमखिलैश्च सुरैः समेतं शीतांशुमण्डलगतं रमया समेतम् ॥ ३० ॥

अर्थ - कमलदन्तॆ विशालनेत्रगळुळ्ळवनू, सुवर्णद पात्रॆयल्लि मॊसरन्न हागू अमृतवन्नु तन्नॆरडू कैगळल्लि धरिसिरुववनू, ब्रह्मादि देवतॆगळिन्द सुत्तु- वरॆदु रमादेवियिन्दलू कूडिरुव अच्चबिळिवर्णद दधिवामननन्नु चिन्तिसबेकु.

अष्टाक्षरवामनमन्त्र

<dg 10/>

अमृतं स्वयमुद्देशयुतः सहृदयो मनुः।
सतारोऽष्टाक्षरोऽङ्गानि पदैः व्यस्तैः समस्तकैः ॥ ३१ ॥

अर्थ - अमृतं ऎन्दरॆ बिन्दुसहितवाद वकार- वॆन्दर्थ. चतुर्थ्यन्तवाद वामनशब्दवु कडॆयल्लि नमःपद हागू आदियल्लि ॐकार सेरिदाग ऎण्टक्षरद वामनमन्त्रवागुवुदु. अमृतं ऎन्दिद्दरिन्द ‘अमृतात्मने नमः’ ऎम्ब इन्नॊन्दु वामनाष्टाक्षर मन्त्रवू विवरिसिदन्तागिदॆ.

मन्त्रद नाल्कु पदगळिन्दलू, समस्त मन्त्रदिन्दलू पञ्चाङ्गन्यासवु.

ॐ अमृतात्मने नमः ऎम्ब इन्नॊन्दु मन्त्रद पदगळन्नु ऎरडु बारि आवृत्ति माडिदाग षडङ्गन्यास वागुवुदु14

व.टी - अमृतं वकारो बिन्दुयुतः । स्वयं वामनः चतुर्थ्यन्तः । सहृदयः । नमस्कारयुक्तः । सप्रणवोऽष्टाक्षरः । अनेन ‘अमृतात्मने नमः’ इत्यन्योऽपि मन्त्रो विवृतो भवति । पूर्वमन्त्रस्य व्यस्तसमस्तैः पद्यैः पञ्चाङ्गानि । उक्तस्य सप्रणवस्य द्विरावृत्तैः पदैः षडङ्गानीति भावः ॥

अष्टाक्षरवामनमन्त्रद ध्येयरूप

उद्यद्रविप्रभमरीन्द्रदरौ गदां च ज्ञानं च बिभ्रतमजं प्रियया समेतम् ।
विश्वावकाशमभितः प्रतिपूरयन्तं भासा स्वया स्मरत विष्णुमजादिवन्द्यम् ॥ ३२ ॥

अर्थ - आग ताने उदयिसुत्तिरुव सूर्यनन्तॆ प्रकाशमाननू, हस्तगळल्लि चक्रशङ्खगदाज्ञानमुद्रॆयन्नु धरिसिरु- ववनू, रमादेवियिन्द युक्तनू, तन्न कान्तियिन्द जगत्तन्नॆल्ल बॆळगुत्तिरुववनू आगिद्दु ब्रह्मादिसकल- देवतावन्द्यनाद आद्यन्तशून्यनाद विष्णुवन्नु ध्यानिसबेकु.

<dg 11/>

त्रिविक्रमगायत्री

त्रिविक्रमस्तु सोद्देशो विश्वरूपश्च तत्परः।
धीविदौ च महे विष्णुः तन्नः प्रेरणमध्यगः ॥ ३३ ॥

अर्थ - चतुर्थ्यन्तवाद त्रिविक्रम पद, अदर नन्तर विश्वरूप ऎम्ब पदवु. त्रिविक्रमपदद नन्तर विद्महि ऎन्दु, विश्वरूपपदद नन्तर धीमहि ऎन्दु, तन्नो विष्णुः प्रचोदयात् ऎन्दु सेरिसिदरॆ वामनगायत्री मन्त्रवेर्पडुत्तदॆ15

व.टी. - सोद्देशः चतुर्थ्यन्तः त्रिविक्रमः । तत्परं विश्वरूप इति यावत् । त्रिविक्रमात् परं विद्महि, विश्वरूपात् परं धीमहीति । तन्नो विष्णुः प्रचोदयात् इति च योज्यम् ।

रामषडक्षरमन्त्र

स्वयमुद्देशसंयुक्तः तदाद्यर्णपुरःसरः ।
सनतिः षडक्षरो मन्त्रो वर्णैरङ्गक्रिया मता ॥ ३४ ॥

अर्थ - चतुर्थ्यन्तवाद जामदग्नराम हागू दाशरथि राम हीगॆ उभयरामरिगू सेरिद मन्त्रविदु. चतुर्थ्यन्तरामशब्द, अदर आदियल्लि ‘रां’ ऎम्ब शब्द, कडॆयल्लि ‘नमः’शब्द.

‘ॐ रां रामाय नमः’ ऎम्बुदु रामषडक्षरमन्त्रद स्वरूप. इदे परशुराम हागू दाशरथिराममन्त्रवू आगुत्तदॆ. मन्त्रदल्लि आरु अक्षरगळिन्दले षडङ्गन्यास- वन्नु माडिकॊळ्ळबेकु.16

व.टी.- स्वयं रामयोः । जामदग्नदाशरथोरुभयोरपि मन्त्रः ।

<dg 12/>

परशुरामध्यानश्लोक

अङ्गारवर्णमभितोऽण्डबहिः प्रभाभि- र्व्याप्तं परश्वधधनुर्धरमेकवीरम् ।
ध्यायेदजेशपुरुहूतमुखैस्तुवद्भि- रावीतमात्मपदवीं प्रतिपादयन्तम् ॥ ३५ ॥

अर्थ - कॆण्डदन्तॆ निगिनिगिसुव कान्तियुळ्ळ, ऒळगॆ-हॊरगॆ ऎल्लॆल्लियू तन्न कान्तियिन्द व्यापिसिरुव कैय्यल्लि परशु हागू बिल्लन्नु धरिसिरुव, स्तोत्रमाडुत्तिरुव ब्रह्मादिगळिगॆ तन्न स्वरूपवन्नु उपदेशिसुत्तिरुव, महावीरनाद परशुरामदेवरन्नु ध्यानिसबेकु.

दाशरथिरामध्यानश्लोक

श्यामं रवीन्द्वमितदीधितिकान्तियुक्तं ज्ञानं शरं च दधतं प्रियया समेतम् ।
स्वात्मस्वरूपममितं हनुमन्मुखेषु सन्दर्शयन्तमजितं स्मरतोरुगीर्भिः ॥ ३६ ॥

अर्थ - सूर्यचन्द्ररिगिन्तलू अत्यधिककान्तियिन्द बॆळगुत्तिरुव, ज्ञानमुद्रॆ हागू बाणवन्नू धरिसिरुव, तन्न स्वरूपवन्नु हनुमदादिगळिगॆ उत्कृष्टवचन- गळिन्द तिळिसुत्तिरुव, सीतादेवियॊन्दिगॆ इरुव, कप्पु- देहकान्तिय श्रीरामचन्द्रनन्नु चिन्तिसबेकु.

एकाक्षर भार्गव, राममन्त्र

निजगोत्रं तु सोद्देशं पूर्वाक्षरपुरःसरम् ।
नत्यन्तं तारपूर्वं च मनुरष्टाक्षरो मतः ॥ ३७ ॥

व.टी. - निजगोत्रम्, भार्गवश्चतुर्थ्यन्तः । पूर्वाक्षरं भकारः, आकारः बिन्द्वन्तः । नमस्कार- युतोऽष्टाक्षरोऽपरो भार्गवमन्त्र- ।

भार्गव, राममन्त्रमहिमाविचार

ते च बीजे बीजभूते धर्मादीनामशेषतः ।

अर्थ - भां, रां, ऎम्ब बीजाक्षरगळू सह स्वतन्त्र मन्त्रगळागिद्दु जपिसुववर धर्मादिपुरुषार्थनीडलु समर्थवागिवॆ.

एते विजयदा मन्त्रा ज्ञानमोक्षप्रदायकाः ।
हिरण्यरत्नराज्यादिसमभीष्टसुरद्रुमाः ॥ ३८ ॥

अर्थ- ई मन्त्रगळु विजयप्रदगळागिद्दु, ज्ञान, मोक्षादिगळन्नु कॊडलु समर्थवागिवॆ. इदल्लदॆ सुवर्ण, रत्न, राज्यादि ऐहिकफलगळन्नु नीडलु समर्थ वागिरुववु.

अष्टादशाक्षरमदनगोपालकृष्णमन्त्र

कृष्णो गोविच्च कामेतः सोद्देशो बल्लवीजनः ।
प्रियश्च तादृशस्वाहायुक्तोऽष्टादशवर्णकः ।
पदैरङ्गानि सम्प्रीतिकाममोक्षप्रदो मनुः ॥ ३९ ॥

व.टि. - कामयुतः =क्लीङ्कारयुतः । कृष्णः चतुर्थ्यन्तः। गोविन्दो गोविन्दश्चतुर्थ्यन्तः । वल्लवीजनप्रियः । गोपीजनवल्लभः तादृशः तादृशचतुर्थ्यन्तः । स्वाहायुक्तोऽ ष्टादशाक्षरः ॥ टीकार्थ - कामेतौ ऎन्दरॆ क्लीं ऎम्ब बीजाक्षरदिन्द कूडिरुव ऎन्दर्थ. चतुर्थ्यन्तवाद कृष्णशब्द हागू गोविन्दशब्दगळु, नन्तर गोपियरिगॆ प्रिय ऎन्नुव अर्थविरुव चतुर्थ्यन्तगोपीजनवल्लभ ऎम्ब शब्द, कडॆयल्लि स्वाहाशब्दगळन्नु पठिसिदाग हदिनॆण्टु अक्षर- गळ मदनगोपालमन्त्रवागुवुदु. ‘ॐ क्लीं कृष्णाय गोविन्दाय गोपीजनवल्लभाय स्वाहा ॐ’ ऎन्दु मन्त्रस्वरूप. ई मन्त्रवु ऐहिकभोगगळॆल्लवन्नू नीडि, भगवन्तन प्रीति हागू प्रसन्नतॆय फलवाद मोक्षवन्नु नीडुवुदु. ई मन्त्रद पदगळिन्दले पञ्चाङ्गन्यासवु. 17

कृष्णमन्त्रद ध्यानश्लोक

ध्यायेद्धरिन्मणिनिभं जगदेकवन्द्यं सौन्दर्यसारमरिशङ्खवराभयानि ।
दोर्भिर्दधानमजितं सरसं च भैष्मी- सत्यासमेतमखिलप्रदमिन्दिरेशम् ॥ ४० ॥

अर्थ- इन्द्रनीलमणिय कान्तियुळ्ळवनू, जगत्पूज्य- नू, सौन्दर्यसारनू, कैगळल्लि चक्रशङ्खवराभय- मुद्राधरिसिरुववनू, दयामयनू, रुग्मिणी सत्यभामॆयरन्नु इक्कॆलगळल्लि हॊन्दिरुववनू, यारिन्दलू वशनागदवनू आगिरुव श्रीकृष्णनन्नु ध्यानिसबेकु.

कृष्णषडक्षरमन्त्र; एकाक्षरकृष्णमन्त्र

सकामः स्वयमुद्देशी नत्यन्तोऽयं षडक्षरः ।
तदादिरपि सर्वॆष्टचिन्तामणिरुदाहृतः ॥ ४१ ॥

अर्थ - कामबीजवाद क्लीङ्कारदिन्द, हागू नमःपद- दिन्द कूडिरुव चतुर्थ्यन्तकृष्णपदवु कृष्णषडक्षर ऎनिसुत्तदॆ. ‘क्लीं कृष्णाय नमः’ ऎम्बुदु मन्त्रद स्वरूप. अदे कृष्णमन्त्रद आदियल्लिरुव क्लीकारवू कूड

<dg 13/>

व.टी. - कामबीजयुक्तः, चतुर्थ्यन्तनामयुतः । षडक्षरो मन्त्रः । कृष्णस्य तदादिरपि क्लीङ्कारः ।

कलियुगदल्लि मन्त्रगळ विचार

दृष्टार्थ एव मन्त्राणां कलौ वीर्यं तिरस्कृतम् ।
तत्राप्युद्दीप्तवीर्या हि मन्त्रा अत्र प्रकीर्तिताः ।
वासिष्ठवृष्णिप्रवरमन्त्राः तत्रापि वीर्यदाः ॥ ४२ ॥

अर्थ - मन्त्रगळिगॆ प्रत्यक्षदल्लि काणुव ऐहिकविषय- पदार्थगळन्नु साधिसिकॊडुव शक्ति कलियुगदल्लि ऎल्ला मन्त्रगळिगू तिरस्कृतवॆन्दु ऒप्पबहुदादरू ई तन्त्रसारसङ्ग्रहदल्लि कॊडलागिरुव मन्त्रगळॆल्लवू कलियुगदल्लियू साधिसिकॊडुव शक्तियुळ्ळवुगळागिवॆ. इवुगळ शक्ति अपार हागू अतिरोहित. इवुगळल्लियू ‘क्लीं कृष्णाय नमः’ ऎम्ब कृष्णमन्त्र हागू ‘व्यां वेदव्यासाय नमः’ ऎम्ब व्यासमन्त्रगळन्तू मत्तू हॆच्चिन सामर्थ्यादिगळन्नु नीडुव मन्त्ररत्नगळागिवॆ.

व.टी - दृष्टार्थे = प्रत्यक्षविषयार्थे।

वेदव्यासाष्टाक्षरमन्त्र

स्वयं वेदपदारूढः पूर्ववर्णपुरःसरः।
नत्यन्तोऽष्टाक्षरो मन्त्रः प्रियो विज्ञानगोपतेः ॥ ४३ ॥

व्याख्याश्रीसर्वविज्ञानकवितादिगुणप्रदः ।
वादे विजयदो नित्यं यथा युद्धे नृकेसरी ॥ ४४ ॥

अर्थ- वेदपदारूढः वेदपदक्कॆ आधारवॆनिसिरुव ऎन्दर्थ. वेद ऎम्ब पदद अनन्तरदल्लिरुव व्यासशब्द- दल्लि मॊदलल्लिरुव व्या ऎम्ब शब्दवु बिन्दुविनिन्द कूडि.((??)) वेदपदक्कॆ आधारवाद चतुर्थ्यन्त वेदव्यासशब्दवु व्यासवॆम्ब शब्दद पूर्ववर्णवॆनिसिद व्या ऎम्ब अनुस्वारसहित बीजाक्षरवु मॊदलु इरबेकु. हागॆये कडॆयल्लि नमःशब्ददिन्द कूडिदाग वेदव्यासाष्टाक्षर मन्त्रवेर्पडुत्तदॆ. ‘व्यां वेदव्यासाय नमः’ ऎन्दु मन्त्रद स्वरूप. इदु वेदव्यासरिगॆ अत्यन्तप्रियमन्त्र वागिद्दु, जपिसुववरिगॆ व्याख्यानकौशल, विज्ञान, काव्य- रचनापटुत्व नीडुत्तदॆ. नृसिंहमन्त्रवु युद्धदल्लि जय नीडुवन्तॆ इदु वाददल्लि जय नीडुव सामर्थ्य हॊन्दिदॆ.

व.टी. - वेदपदाधारः वेदव्यासः चतुर्थ्यन्तः । पूर्ववर्णः आकारो बिन्द्वन्तः । सोऽप्याकारः पुरःसरो यस्य सः, तथा नमस्कारयुतो परः, अष्टाक्षर इति भावः ।

वेदव्यासध्यानश्लोक

विज्ञानरोचिःपरिपूरितान्त- र्बाह्याण्डकोशं हरितोपलाभम् ।
तर्काभयेतं विधिशर्वपूर्व- गीर्वाणविज्ञानदमानतोऽस्मि ॥ ४५ ॥

अर्थ - तन्न विज्ञानद कान्तियिन्द जगत्तिन ऒळहॊरगॆल्ल बॆळगिसुतिरुववनू, नीलमणियन्तॆ देहकान्तियुळ्ळ- वनू, ज्ञानमुद्रॆअभयमुद्रॆयन्नु कैगळल्लि हॊन्दिरुववनू, ब्रह्मरुद्रादि सर्वदेवतॆगळिगू विशिष्टज्ञाननीडुववनू आद वेदव्यासदेवनन्नु भक्तियिन्द नमिसुवॆ.

वेदव्यासगायत्रि

ज्ञानानन्दपुरः पूर्णो विद्महे धीमहे तथा ।
तन्नः प्रेरणमध्येतु व्यासो मन्त्राधिपाधिपः ॥ ४६ ॥

अर्थ - चतुर्थ्यन्तवाद ज्ञान मत्तु आनन्दशब्दगळ नन्तर क्रमवागि विद्महे मत्तु धीमहि पदगळन्नु पठिसुवुदु. तन्नः ऎम्ब पद हागू प्रचोदयात् ऎम्ब पदगळ मध्यदल्लि व्यासः ऎम्ब पद सेरिसिदरॆ व्यासगायत्री एर्पडुत्तदॆ. इदु मन्त्रगळ- ल्लिये अत्यन्तश्रेष्ठवाद मन्त्रराजवॆनिसिदॆ.

“पूर्णज्ञानाय विद्महे पूर्णानन्दाय धीमहि ।
तन्नो व्यासः प्रचोदयात् " ॥

ऎन्दु व्यासगायत्रिय स्वरूप.

व.टि. - चतुर्थ्यन्तयोः ज्ञानानन्दपदयोः पूर्व० क्रमेण विद्महे धीमहीति योज्यम् । तत्परं तन्नो व्यासः प्रचोदयात् इति व्यासगायत्री ॥

एकाक्षरव्यासमन्त्र

आदिबीजं स्थिरादोषज्ञानबीजं विमुक्तिदम् ।
सर्वपापक्षयकरं सर्वव्याधिविनाशनम्॥ ४७ ॥

अर्थ - हिन्दिन मन्त्रद आदियल्लिरुव व्यां ऎम्ब बीजाक्षरवू ऒन्दु प्रत्येक व्यासमन्त्रवे आगिरुत्तदॆ. इदर जपवु सर्वपापपरिहारकवू, सर्वरोग निवारकवू आगिरुत्तदॆ.

व.टी. - आदिबीजम् = व्यामित्यादिबीजम् ।

एकाक्षरव्यासमन्त्रद ध्येयरूप

ध्यायेच्छशाङ्कशतकोट्यतिसौख्यकान्तिं संसिच्यमानममृतोरुघटैः सुरेशैः ।
वर्णाभिमानिभिरजेशमुखैः सहैव पञ्चाशता प्रतिगिरन्तमशेषविद्या ॥ ४८ ॥

अर्थ - अनन्तानन्तचन्द्रर चन्द्रिकॆयन्तॆ सौख्यवुण्टु माडुव कान्तियुळ्ळवनू, वर्णाभिमानिब्रह्मादि देवतॆगळिन्द सुरिसल्पट्ट अमृतदिन्द आप्लावितनाद- वनू, अजादि ऐवत्तॊन्दु रूपगळॊन्दिगॆ समस्तविद्यॆ- गळन्नु अवरिगॆ अवरिगॆ उपदेश नीडुत्तिरुव वेदव्यास- रूपवन्नु ध्यानिसबेकु.

हयग्रीवमन्त्रद महिमॆ, ध्यान

सोद्देशस्तु स्वयं दीर्घपूर्वाद्यार्णो नमोयुतः ।
सर्वविद्याप्रदोऽष्टार्णः प्रतिवादिजयप्रदः ।
विमुक्तिसाधनः कीर्तिबुद्धिस्तैर्यप्रदः सदा ॥ ४९ ॥

अर्थ - चतुर्थ्यन्तवाद हयशिरस् वाचकपद, अदर मॊदलल्लि मन्त्रद मॊदलनॆय वर्णवाद हकारवन्नु आकारबिन्दुसहितगळागि पठिसबेकु. आदियल्लि आकार हागू बिन्दु सहितवाद आद्यक्षरवाद हकार युक्त- वादद्दुहागू अन्त्यदल्लि नमः ऎन्दु पदयुक्त- वादद्दे हयग्रीव मन्त्रवु. ‘हां हयशिरसे नमः, हां हयग्रीवाय नमः, हां हयशीर्षाय नमः, हां हयशीर्ष्णे नमः” ऎन्दु नाल्कु मन्त्रगळु विवक्षितवागिवॆ.

ई मन्त्रजपदिन्द शास्त्रपाण्डित्यवु, प्रतिवादिनिग्रह सामर्थ्यवु लभिसुवुदु. कीर्ति, बुद्धि नीडि कडॆगॆ विमुक्तिगू साधनवागुवुदु.

व.टी. - सोद्देशं = चतुर्थ्यन्तः । स्वयं = हयशिराः। दीर्घवर्णपूर्वार्णाद्या आकारबिन्द्वन्तौ हकार आद्याक्षरयुतः नमस्कारयुक्तो हयग्रीव इति भावः ॥

वन्दे तुरङ्गवदनं शशिबिम्बसंस्थं चन्द्रावदातममृतात्मकरैः समन्तात् ।
अण्डान्तरं बहिरपि प्रतिभासयन्तं शङ्खाक्षपुस्तकसुबोधयुताब्जबाहुम् ॥ ५० ॥

नस्तो मुखादपि निरन्तरमुद्गिरन्तं विद्या अशेषत उताब्जभवेशमुख्यैः । संसेव्यमानमतिभक्तिभरावनम्रैर्लक्ष्म्याऽमृतेन सततं परिषिच्यमानम् ॥ ५१ ॥ अर्थ - कुदुरॆय मुखवुळ्ळ, चन्द्रबिम्बदल्लिरुव, चन्द्रनन्तॆये कान्ति हॊन्दिरुव, अमृतवन्ने सुरिसुत्तिरुव, तन्न किरणगळिन्द ब्रह्माण्डद ऒळहॊरगू, ऎल्लॆडॆयू बॆळगुत्तिरुव, कैय्यल्लि शङ्ख, अक्षमालॆ, पुस्तक, ज्ञानमुद्रॆ धरिसिरुव, मूगु हागू बायि- यिन्द निरन्तरवागि सकलविद्यॆगळन्नु हॊरगॆडहुत्तिरुव, भक्तियिन्द बग्गिरुव ब्रह्मादिदेवतॆगळिन्द सेविसल्पडु- त्तिरुव, पक्कदल्लिरुव लक्ष्मीदेवियिन्द अमृताभिषेक- वन्नु पडॆयुत्तिरुव हयग्रीव भगवन्तनन्नु नमस्करिसु त्तेनॆ.

कपिल - दत्तात्रेय मन्त्र; ध्येयस्वरूपविचार

स्वयमुद्देशवान् पूर्ववर्णपूर्वो नमोयुतः ।
सतारोऽष्टाक्षरश्चैव नवार्णश्च मनू स्मृतौ ॥ ५२ ॥

अर्थ - स्वयं ऎन्दरॆ कपिल हागू दत्तात्रेय ऎम्ब शब्दगळॆन्दर्थ. ॐकारदिन्द कूडिरुव, तन्न मॊदलनॆय अक्षरगळिन्द कूडिरुव, चतुर्थ्यन्तगळाद कपिल, दत्तात्रेय शब्दगळ कडॆयल्लि नमःशब्ददिन्द कूडिदाग कपिलाष्टाक्षर हागू दत्तात्रेयाष्टक्षर मन्त्रगळ आदि अक्षरगळु क मत्तु द ऎन्दु अभिप्राय.

व.टि. - स्वयं कपिलदत्तात्रेयौ। स्वपूर्वाक्षर- पूर्वाक्षरौ । सप्रणवौ । नमस्कारयुतौ । क्रमेणाष्टाक्षरौ क, द पूर्वार्णौ इति भावः ॥

उभयोरप्येकप्रकारं ध्यानमाह - प्रोद्यदिति ॥

अर्थ - कपिल हागू दत्तात्रेय ई ऎरडू मन्त्रगळिगॆ समानवाद ध्यानश्लोकवन्नु ‘प्रोद्यत्’ ऎन्दु हेळुत्तारॆ.

प्रोद्यद्दिवाकरसमानतनुं सहस्रसूर्योरुदीधितिभिराप्तसमस्तलोकम् । ज्ञानाभयाङ्कितकरं कपिलं च दत्तं ध्यायेदजादिसमितिं प्रतिबोधयन्तम् ॥ ५३ ॥ अर्थ - उदयिसुव सूर्यनन्तॆ अरुणबण्णवुळ्ळ, साविरारु सूर्यरिगिन्तलू अधिककान्तियिन्द सकल लोकगळन्नु तुम्बिरुव, ज्ञानाभयमुद्रॆ धरिसिरुव मत्तु ब्रह्मादिदेवतॆगळ वृन्दक्कॆ तत्वज्ञानवन्नु बोधिसुत्तिरुव, कपिल हागू दत्तात्रेयनन्नु ध्यानिसबेकु.

कपिलदत्तात्रेयमन्त्रगळ महिमॆ

अधृष्यताज्ञानमोक्षप्रदौ भक्तेष्विमौ सदा ।

अर्थ - ई कपिल हागू दत्तात्रेयमन्त्रगळु उपासनॆ माडुववरिगॆ शत्रुगळिन्द पराभव हॊन्ददिरुविकॆ-यन्नु, ज्ञान हागू मोक्षवन्नु नीडुवुगळागिवॆ.

वेदोक्त हरिमन्त्रगळु

सूक्तं दीर्घतमोदृष्टं ‘विष्णोर्नु कम्’ इति प्रभोः ॥ ५४ ॥

सर्वार्थदं गार्त्समदं ‘यो जात’ इति चापरम् ।
वासिष्ठं च परो मात्रयेति ज्ञानविमुक्तिदम् ॥ ५५ ॥

भौवनीयं सर्वकाममोक्षदं य इमेत्यपि ।
एवमेवाखिला वेदा ज्ञातव्या विष्णुतत्वरा ॥ ५६ ॥

अर्थ - दीर्घतमस्सॆम्ब ऋषियिन्द कण्डुकॊण्ड, विष्णुवन्नु प्रतिपादिसुव ‘विष्णोर्नु कं वीर्याणि’ ऎम्ब विष्णुसूक्तवु सर्वार्थ साधकवागिदॆ.

गृत्समदऋषियु कण्डुकॊण्ड ‘यो जात एव प्रथमो मनस्वान्’ इत्यादि मन्त्रवू सर्वार्थप्रदवागिद्दु, वसिष्ठऋषि कण्डुहिडिद ‘परो मात्रया’ इत्यादि सूक्तवु विष्णुप्रतिपादकवागिद्दु ज्ञानमोक्षगळन्नु कॊडबल्ल मन्त्रवागिदॆ. इन्नॊन्दु ‘य इमा विश्वा भुवनानि जुह्वत्’ इत्यादि सूक्तवू सह समस्त इष्टार्थगळन्नु पूरैसुत्तदॆ. इदु भौवननॆम्ब हॆसरुळ्ळ विश्वकर्मदृष्टवादद्दागिदॆ. इवु मात्रवल्लदे विष्णु ऎन्दु तिळिदाग समस्तवेदगळू सकलेष्टदायकवागु- त्तदॆ.

वैदिकलक्ष्मीमन्त्र; अङ्गन्यासादि

स्वदृष्टं सूक्तमखिलं कामदं हरितुष्टिदम् ।
वाचोऽ०भ्रिण्याः श्रियोऽङ्गानि श्रीर्लक्ष्मीर्मॆन्दिरा रमा ॥ ५७ ॥

अर्थ - वाग्देवतॆयाद अम्भ्रणी ऎनिसिकॊण्ड लक्ष्मीदेवि यन्नु प्रतिपादिसुव हागू लक्ष्मीदेवियिन्दले कण्डुकॊण्ड ‘ननगॆ कारणनादवनु नीरिनल्लिरुव नारायणने!’ ऎन्दु तिळिसुव अम्भ्रणीसूक्तवु सकल अभीष्टगळन्नू नीडुव सूक्तवागिदॆ. भगवन्तनू प्रीतनागुवनु. ई मन्त्रक्कॆ ‘श्री, लक्ष्मी, मा, इन्दिरा, रमा’ ऎम्ब पदगळिन्द अङ्गन्यास माडिकॊळ्ळबेकु18.

व.टी. - वाचो वाग्देवतायाः । अम्भ्रणीसञ्ज्ञायाः श्रीयः लक्ष्माः स्वदृष्टं सूक्तम् ‘मम योनिरप्स्वन्तः समुद्रे’ इत्यादि ।

कौशेयपीतवसनाम् अरविन्दनेत्रां पद्मद्वयाभयवरोद्यतपद्महस्ताम् ।
उद्यच्छतार्कसदृशां(शीं) परमाङ्कसंस्थां ध्यायेद् विधीशनुतपादयुगां जनित्रीम् ॥ ५८ ॥

अर्थ - पीताम्बरधारिणियाद, कमलनेत्रॆयाद, तन्न ऎरडू कैगळल्लि ऎरडु पद्मगळन्नु हागू अभयवर मुद्रॆगळन्नु धरिसिरुव, साविरारु सूर्यर कान्ति- यन्तॆ बॆळगुत्तिरुव, ब्रह्मरुद्रादिवन्दितपादळाद लक्ष्मीदेवियन्नु ध्यान माडबेकु.

लज्जाबीज-ह्रीबीजमन्त्रगळु

लज्जाबीजं च तद्बीजं तस्या एवाभिधायकम् ।
पाशाङ्कुशौ रक्तवस्त्रे लज्जाबीजे विशिष्यते ॥ ५९ ॥

अमध्ययुग्मस्वरगतेनैवाङ्गमुदाहृतम् ।

अर्थ - नाचिकॆ ऎम्ब अर्थ नीडुव ह्रीकारवॆम्ब बीजा- क्षर हागू लक्ष्मी बीजाक्षर इवॆरडू सह लक्ष्मीदेवि- यन्नु प्रतिपादिसुव मन्त्रगळु. लज्जाबीजाक्षर ध्यानदल्लि पाश-अङ्कुशगळन्नू, हागू पीताम्बर स्थळदल्लि रक्ताम्बरवन्नू ध्यानिसबेकु.

आ, ई, ऊ, ऐ, औ, अः ऎम्ब स्वरसहितवाद लज्जाबीजाक्षर- गळिन्दले अङ्गन्यास19

व.टी - तद्बीजम् = लक्ष्मीबीजम् = ह्रीङ्कारः । आ, ई, ऊ, ए, औ, अः एतैः स्वरैः युक्तेन तेन ह्रीङ्कारेण अङ्गमुदाहृतं ज्ञेयम् ।

भूबीजाक्षर - दुर्गाबीज

सत्ताबीजं च दुर्बीजं तद्वदेव प्रकीर्तितम् ॥ ६० ॥

वर्णः श्यामो विशेषोऽत्र ताम्बूलं नीलमुत्पलम् ।
शङ्खचक्रौ तर्जनञ्च शूलमित्य परत्र च ६१ ॥ ॥

अर्थ- ‘इरुवुदु’ ऎम्ब नीडुव भूतशब्दबीजवू, दुः ऎम्ब दुर्गाबीजाक्षरवू हिन्दॆ हेळिदन्तॆ लक्ष्मीदेविय मन्त्रगळे आगिवॆ. अङ्गन्यासगळू हिन्दिनन्तॆये. ध्येय लक्ष्मीदेविय बण्णदल्लि कप्पुबण्णवन्नु चिन्तिसबेकु. भूबीजाक्षरध्यानदल्लि कैगळल्लि पद्मद्वयद बदलागि ताम्बूल हागू नीलकमलवन्नु ध्यानिसबेकु. दुर्गाबीजद ध्येयस्वरूपदल्लि चक्रशङ्ख, हागू तर्जन, शूलगळन्नु ध्यानिसबेकु.

व.टी. - सत्ताबीजम् = भूरिति दुर्बीजं = दुः इति ।

<dg 15/>

पञ्चाक्षर भूमन्त्र - दुर्गाषडक्षरमन्त्र

नमोऽहन्तं स्वेन सहितस्तदेवान्यो मनुः स्मृतः ।
दुर्गा त्रिष्टुप् कश्यपोक्ता तत्र वर्णोऽग्निवत् स्मृतः ॥६२ ॥

अर्थ - नमस्कारयुक्तवाद, चतुर्थ्यन्त पदवाद दुर्गापददिन्द कूडिरुव दुःऎम्ब बीजाक्षरवुळ्ळ ‘दुं दुर्गायैः नमः’ ऎम्ब मन्त्र; हागू ‘भूं भुवे नमः’ ऎम्ब भूपञ्चाक्षरमन्त्रवेर्पडुत्तदॆ. दुर्गॆय मत्तॊन्दु मन्त्रवॆन्दरॆ दुर्गात्रिष्टुप् वेदमन्त्र. इदु कश्यप ऋषियिन्द दृष्टवागिद्दु ‘जातवेदसे सुनवाम सोम’ इत्यादि ऋङ्मन्त्रवु. ध्यानदल्लि अग्नि- यन्तॆ बण्णवुळ्ळद्दु ध्येयदुर्गारूपवॆन्दु तिळियुवुदु.

व.टी. - नमस्कारयुतैः । चतुर्थ्यन्तेन दुर्गापदेन संयुक्तं दुर्बीजम् । अन्यो मनुः स्मृतः । दुर्गा त्रिष्टुप् ।

दुर्गास्वरूप

त्रिनेत्रत्वं च दुर्गायाः प्रायः सर्वत्र कथ्यते ।
पादैः समस्तेन तथा षड्वर्णेनाङ्गमुच्यते ॥ ६३ ॥

अर्थ- दुर्गादेविय मन्त्रध्यानदल्लि ध्येयमूर्ति- यन्नु ध्यानिसुवाग अवळु त्रिनेत्रळॆन्दे ध्यानमाडु- वुदु बहुश ऎल्लकडॆ कण्डुबरुत्तदॆ.

वैदिकदुर्गामन्त्रद अङ्गन्यासवन्नु ‘जातवेदसे’ इत्यादि पदगळिन्दलू हागू समस्तपादगळिन्दलू सेरिसि माडबेकु. हागॆये दुर्गाषडक्षरमन्त्रक्कू मन्त्रद अक्षरगळिन्दले अङ्गन्यास माडिकॊळ्ळबेकु20

<dg 16/>

रमया एव रूपाणि श्वेतानि हि विदो विदुः ।
मुख्यतो जामदग्न्यस्तु देवताऽस्य मनोः स्मृतः ॥ ६४ ॥

अर्थ - श्री,भू, दुर्गॆ ई रूपगळॆल्ल लक्ष्मीदेवियदे रूपगळु. दुर्गावैदिकमन्त्रक्कॆ मुख्यवागि परशुराम देवरु प्रतिपाद्यवागिरुवरु. नन्तर दुर्गॆयू प्रतिपाद्यळे आगिरुवळु

चतुर्मुखब्रह्ममन्त्र

हिरण्यगर्भसूक्तं च भृगुदृष्टं प्रकीर्तितम् ।
ब्रह्मधातृविरिञ्चाजपाद्मैरङ्गमुदाहृतम् ॥ ६५ ॥

अर्थ - भृगुऋषियिन्द कण्डु हिडियल्पट्ट ‘हिरण्यगर्भः समवर्तताग्रे’ ऎम्ब हिरण्यगर्भवैदिक- सूक्त(10/121)वु ब्रह्मदेवर मन्त्रवागिदॆ.

ब्रह्म, धातृ, विरिञ्च, अज, पाद्म पदगळिन्द अङ्गन्यास माडबेकु21

व.टी. - हिरण्यगर्भसूक्तम् - ‘हिरण्यगर्भः समवर्तताग्रे’ इति ।

ध्यायेन्निषण्णमजमच्युतनाभिपद्म प्रोद्यद्दिवाकरसमूहनिकाशमग्र्यम् ।

<dg 17/>

मातृप्रकारकरमुत्तमकान्तिमद्भि- र्वक्त्रैः सृजन्तमखिलैः परमार्थविद्याः ॥ ६६ ॥

अर्थ - भगवन्तन नाभिकमलदल्लि कुळितिरुव, उदयिसुत्तिरुव सूर्यरन्तॆ जीवोत्तमराद, तन्न तायियन्तॆ तानू ऎरडु कैगळल्लि ऎरडु कमलगळन्नु हागू (मत्तॆरडु कैगळल्लि) वराभयमुद्रॆगळन्नु धरिसिरुव, सुन्दरवाद नाल्कू मुखगळिन्द परमतत्व वन्नु बोधिसुव वेदगळन्नु उच्चरिसुत्तिरुव, अज- नॆनिसिद चतुर्मुखब्रह्मदेवनन्नु ध्यानिसबेकु.

पञ्चाक्षर हागू अष्टाक्षर ब्रह्ममन्त्रगळु

स्वयमुद्देशनतिमांस्तस्य पञ्चाक्षरो मनुः ।
स्वयमेवापरोऽष्टार्णस्तादृशः सम्प्रकीर्तितः ॥ ६७ ॥

अर्थ - नमःशब्ददिन्द कूडिरुव चतुर्थ्यन्त ब्रह्मशब्द- दिन्द कूडिरुव मन्त्रवे ब्रह्मपञ्चाक्षरमन्त्र, ‘ब्रह्मणे नमः’ ऎम्बुदु इदर स्वरूप. ब्रह्मपदद बदलागि हिरण्यगर्भवॆम्ब पदवन्नु सेरिसिदरॆ पञ्चाक्षरमन्त्रवे ‘हिरण्यगर्भाय नमः’ ऎन्दु अष्टाक्षरमन्त्रवागुत्तदॆ.

व.टी. - चतुर्थ्यन्तनमस्कारयुतो ब्रह्मा । स्वयमेको मनुः । तादृशो हिरण्यगर्भ- तत्परो मनुः ॥

वैदिकमुख्य प्राणमन्त्र

बळाद्यं भ्रगुणा दृष्टं प्राणाग्नेः सूक्तमुच्यते ।
प्राणाद्यैः पञ्चभिस्तस्याप्यङ्गान्युक्तानि सूरिभिः ॥ ६८ ॥

अर्थ - भृगुऋषियिन्द काणल्पट्ट ‘बळित्था’ इत्यादि मन्त्रवु (1/141) प्राणाग्नि ऎनिसिरुव वायुदेवनन्नु प्रतिपादिसुत्तदॆ. ई मन्त्रक्कॆ प्राणा-पान-व्यानो-दान-समान-पदगळिन्द पञ्चाङ्गन्यासवु22.

<dg 18/>

मुख्यप्राणध्येयरूप

उद्यद्रविप्रकरसन्निभमच्युताङ्के स्वासीनमस्य नुतिनित्यवचः प्रवृत्तिम् ।
ध्यायेद्गदाभयकरं सुकृताञ्जलिं तं प्राणं यथेष्टतनुमुन्नतकर्मशक्तिम् ॥ ६९ ॥

अर्थ - उदयिसुत्तिरुव सूर्यनन्तॆ बॆळगुत्ता, भगवन्तन बल तॊडॆय मेलॆ कुळितिरुव, भगवन्तनन्नु निरन्तरवू स्तोत्रमाडुत्तिरुव, ऎरडु कैगळल्लि गदॆ हागू अभयमुद्रॆयन्नु धरिसि, मत्तॆरडु हस्तगळन्नु ऒन्दुगूडिसि बद्धाञ्जलियागि भगवन्तनन्नु नमस्करि-सुत्तिरुव, अद्भुतकार्यसमर्थनाद इच्छारूपी प्राणदेवनन्नु ध्यानिसबेकु.

प्राणादिपञ्चमन्त्रगळु

प्राणाद्याः पञ्चमन्त्राश्च तस्य देवस्य वाचकाः ।
उच्यते हरिरप्येतैः साक्षान्नारायणादिकः ॥ ७० ॥

अर्थ - प्राण, अपानादि पञ्चमन्त्रगळू सह आ वायु देवनन्ने प्रतिपादिसुत्तवॆ. ई प्राणादिपञ्चपदगळु प्राणादिपञ्चरूपगळल्लि अन्तर्यामियागिरुव नारायणादि पञ्चरूपगळू प्रतिपादितवागिवॆ.

वैदिकसरस्वती-भारतीमन्त्र

ब्रह्माण्या अपि भारत्या गौरीर्यस्त इति श्रुतौ ।
मन्त्रौ दीर्घतमोदृष्टौ सर्वाभीष्टप्रदायकौ ॥ ७१ ॥

अर्थ ‘गौरीर्मिमाय सलिलानि’ इत्यादि वैदिकमन्त्र, हागू ‘यस्ते स्तनः शशयो’ इत्यादि वेदमन्त्रगळु क्रमवागि भारती सरस्वतियरन्नु प्रतिपादिसुत्तवॆ. ई मन्त्रगळादरो दीर्घतमस् ऎम्ब ऋषियिन्द काणल्पट्टवुगळागिद्दु, सर्वाभीष्टप्रदायकगळागिवॆ23

उद्यद्दिवाकरसमूहनिभां स्वभर्तुः अङ्कस्थितामभयसद्वरबाहुयुग्माम् ।
मुद्रां च तत्त्वदृशये वरपुस्तकं च दोर्युग्मकेन दधतीं स्मरताऽत्मविद्याम् ॥ ७२ ॥

अर्थ - उदयिसुत्तिरुव सूर्यर कान्तियन्तॆ प्रकाशिसुत्तिरुव, तन्न पतिय अङ्कदल्लि (तॊडॆयल्लि) कुळितिरुव, कैगळल्लि अभयमुद्रॆ वरमुद्रॆयन्नु धरिसिरुव, उळिदॆरडु कैगळल्लि ज्ञानमुद्रॆयन्नू, सद्ग्रन्थवन्नू धरिसिरुव भगवत् तत्वविद्यॆय अभिमानिनियाद सरस्वति मत्तु भारतिदेवियरन्नु ध्यानिसबेकु.

बह्माणि, भारतीमन्त्रगळ अङ्गन्यास

पादैर्व्यस्तैः समस्तैश्च तदङ्गानि विदो विदुः ।
स्वयमुद्देशनत्यन्तौ मन्त्रौ द्वावपरौ तयोः ॥ ७३ ॥

अर्थ - नमःशब्ददिन्द कूडिद चतुर्थ्यन्तगळाद ब्रह्माणी हागू भारतीपदगळे सरस्वतीभारती मन्त्र- गळागुत्तवॆ. वैदिकमन्त्रगळु हागू पञ्चाक्षरमन्त्र- गळिगू आयाय मन्त्रद पादगळिन्द हागू इडी मन्त्रदिन्द पञ्चाङ्गन्यासवु[^2_pg19]

<dg 19/>

व.टी. ब्रह्माणीभारत्यौ चतुर्थ्यन्तौ । नमस्कारयुतौ । द्वौ मन्त्रावित्यर्थ- ॥

मन्त्रगळ महिमॆ; इष्टदेवतॆ, सौभाग्यदेवतॆ, गुरुगळ वर्णनॆ

मन्त्रा ह्येते हरेः प्रीतिदायकाः सर्वकामदाः ।
इष्टं दैवं हरिः साक्षात् लक्ष्मीः भाग्यस्य देवता ।
गुरुर्ब्रह्माऽथ वायुर्वा विद्या देव्यौ प्रकीर्तिते ॥ ७४ ॥

अर्थ - ई मन्त्रगळॆल्लवू भगवन्तन प्रीतिपात्रवागिद्दु जपिसुववर सर्वकामनॆगळु पूर्णवागुववु. ई मन्त्रगळ जपिसुववरिगॆ सर्वेष्टप्रदनादवनु सर्वेष्ट प्रियनाद श्रीहरियु, लक्ष्मीदेवियादरू सौभाग्य देवतॆयु, ब्रह्मवायुगळु मूलगुरुगळागिरुवरु. सरस्वतीभारतियरु विद्याभिमानियागिरुवरु.

विष्णुप्रीतिगागि इवरॆल्लर ज्ञान हागू पूजॆय आवश्यकतॆ

तस्मादेते प्रिया विष्णोरन्तरङ्गतया सदा ।
ज्ञेयाश्चैव प्रपूज्याश्च विष्णोः प्रीतिमभीप्सता ॥ ७५ ॥

अर्थ - परशुक्लत्रयराद लक्ष्मी, ब्रह्मा, वायु, सरस्वती हागू

यो रत्नधा वसुविद्यः सुदत्रः - शिखायै वषट् । सरस्वति तमिह धातवे कः - कवचाय हुम् । ‘यस्ते………. धातवे कः’ - अस्त्राय फट् ।

भारती मन्त्रद अङ्गन्यास

गौरीर्मिमाय सलिलानि तक्षति - हृदयाय नमः । एकपदी द्विपदी सा चतुष्पदी - शिरसे स्वाहा । अष्टापदी नवपदी बभूविषी – शिखायै वषट्। सहस्राक्षरा परमे व्योमन् - कवचाय हुम् । ‘गौरीर्मिमाय सलिलानि तक्षत्येकपदि द्विपदी सा चतुष्पदी । अष्टापदी नवपदी बभूवुषी सहस्राक्षरा परमे व्योमन् ॥’ अस्त्राय फट् ॥ भारतियरु भगवन्तनिगॆ अत्यन्त प्रियराद्दरिन्द ई देवतॆगळन्नु (विष्णुविन प्रीतियन्नु अपेक्षिसुववरु) तिळिदु पूजिसबेकु.

शिवपञ्चाक्षरीमन्त्र, न्यास हागू ध्यानादिगळु

उद्देशनतियुङ्मन्त्रः स्वयमेव शिवस्य तु।
वर्णैरेतैः तदङ्गानि वामदेवो मुनिः स्मृतः ।
पङ्क्तिशब्दार्थविज्ञाने न हि छन्दसि संशयः ॥ ७६ ॥

अर्थ - चतुर्थ्यन्तवू, नमःशब्दयुक्तवाद शिवशब्दवु शिवपञ्चाक्षर मन्त्रवु, ई मन्त्रद ऐदु अक्षरगळिन्दले अङ्गन्यास24 विहितवागिदॆ. ऋषि वामदेव, छन्दस्सु पङ्क्ति. ‘ॐ नमः शिवाय’ ऎन्दु मन्त्रवु.

व.टी - चतुर्थ्यन्तो नमस्कारयुतः शिवपञ्चाक्षरः ।

ध्येयः पञ्चमुखो रुद्रः स्फटिकामलकान्तिमान् ।
विद्युच्छुभ्रासितरजः श्यामान्यस्य मुखानि च ।
जटावबद्धेन्दुकलः प्रियायुङ् नागभूषणः ॥ ७७ ॥

अर्थ - स्फटिकदन्तॆ कान्तियुळ्ळ, विद्युत्, बिळि, कप्पु, कॆम्पु, नीलि बण्णगळिन्द शोभिसुव ऐदु मुखगळिन्द कूडिरुव, जटॆयल्लि चन्द्रन कलॆ, भूषणवागिरुव सर्पवुळ्ळ, तॊडॆयल्लि पार्वतीदेवियुळ्ळ शिवनन्नु ध्यानिसबेकु.

मन्त्रगळल्लि ॐकारद बळकॆय हिन्नॆलॆ

मन्त्रेष्वेतेषु सर्वेषु वाच्यस्तारेण केशवः ।

अन्तर्यामितया ध्येयः सर्वदेवेषु सर्वदा ॥ ७८ ॥

अर्थ - ई मेलॆ हेळिद मन्त्रगळ आदियल्लि स्रवण- विशरणदोष परिहारक्कागि ॐकारवन्नु हेळलेबेकु. ई ॐकारवाच्यनादवनु भगवन्तने आगिरुवनु. इदे रीति ऎल्ला मन्त्रप्रतिपाद्यदेवतॆगळ अन्तर्यामियाद भगवन्तने समस्तमन्त्रगळिगॆ मुख्य प्रतिपाद्यनागिरु- वनॆन्दु तिळियबेकु.

पार्वतीपञ्चाक्षर मन्त्र

स एव वनितालिङ्गः पार्वत्या मनुरुच्यते ।
गौरी वराभयकरा ध्येया पीताम्बरा च सा ॥ ७९ ॥

अर्थ - शिवपञ्चाक्षरमन्त्रदल्लिरुव शिवशब्दवन्नु स्त्रीलिङ्गदल्लि पठिसिदरॆ पार्वतीमन्त्रवागुत्तदॆ. (ॐ नमः शिवायै’ ऎन्दु मन्त्रस्वरूप), गौरीदेवियु तन्न करगळल्लि वरमुद्रॆ - अभयमुद्रॆ धरिसिद्दु, पीताम्बर- धारियागिरुव पार्वतीदेवियन्नु ध्यानिसबेकु.

व.टी - स शिव एव वनितालिङ्गः पार्वतीमन्त्रः ।25

शेषमन्त्र; अङ्गन्यास, ध्यानादिगळु

स्वयमुद्देशनत्यन्तः पूर्वपूर्वः षडक्षरः ।
सनत्कुमारदृष्टोऽयं मन्त्रः शेषस्य कामदः ॥ ८० ॥

व.टि. - शेषपूर्वः । पूर्वाक्षरः स पूर्वो यस्य सः पूर्वपूर्वनमस्कारयुतः षडक्षर इति भावः।

टीकार्थ - पूर्वपूर्व ऎन्दरॆ शेषशब्दद पूर्ववाद शें ऎम्ब पदवु ऎन्दर्थ. मॊदलल्लिरुव चतुर्थ्यन्त- वाद शेष ऎम्ब शब्द. कॊनॆयल्लि ‘नमः’ ऎम्ब पदवु सेरिसिदरॆ सनत्कुमारनिन्द कण्डु हिडिदिरुव ‘ॐ शें शेषाय नमः’ ऎन्दागुत्तदॆ. ई मन्त्रपददिन्द सकलेप्सितगळन्नू पडॆयबहुदागिदॆ.26

शेषमन्त्रद ध्यानश्लोक

दधानो हल सौनन्दौ श्वेतवर्णः कृताञ्जलिः ।
सहस्रमूर्धाऽद्वितीयकर्णभूषः प्रियायुतः ।
वनमाली नीलवासा ध्येयो विष्णोस्तु पृष्ठतः ॥ ८१ ॥

अर्थ - नेगिलु मत्तु मुसलवन्नु धरिसिरुव, श्वेतवर्ण- दवनाद, कैजोडिसि अञ्जलिबद्धनाद, साविरहॆडॆगळुळ्ळ, ऒन्दु किवियल्लि मात्र कर्णाभरणवन्नु धरिसिरुव, नीलाम्बरधारियाद, भगवन्तन हिम्भागदल्लि निन्तिरुव शेषदेवनन्नु ध्यानिसबेकु27

गरुडमन्त्र - ऋष्यादिगळु, ध्यानप्रकार

<dg 23/>

व्यत्यस्तपक्षितारौ च स्वाहान्तो गारुडो मनुः ।
कश्यपोऽस्य मुनिर्ध्येयः सुधापूर्ण० हिरण्मयम् ॥ ८२ ॥

दधानः कुम्भमभयं पीतशुक्लारुणो हरित् ।
कृष्णश्चाजानुतो नाभेः कण्ठात् कादन्त एव च ॥ ८३ ॥

प्रियायुक् पुरतो विष्णोः पक्षतुण्डसमन्वितः ।
जङ्गमस्थावरविषहृदयं सर्वकामदः ॥ ८४ ॥

अर्थ - पक्षिशब्दवन्नु तिरुगिसि हेळि, अदरॊन्दिगॆ ॐकार हागू स्वाहा ऎम्ब पदवन्नु सेरिसबेकु. ‘क्षिप ॐ स्वाहा’ ऎन्दागुत्तदॆ. इदु काश्यपऋषियु कण्ड गरुडमन्त्र.

गरुडनु सुवर्णद अमृतकलशवन्नु, अभयमुद्रॆ यन्नु धरिसिरुवनु. देहदल्लि पाददिन्द मॊणकालिन- वरॆगॆ हळदिबण्णवु, अल्लिन्द नाभिपर्यन्त बिळिय बण्णवु, अल्लिन्द कण्ठदवरॆगू कॆम्पु बण्णवु, अल्लिन्द शिरस्सिनवरॆगू हसिरुबण्ण, शिरस्सादरो कप्पुबण्ण हागू तन्न पत्नियाद सौपर्णिय जॊतॆगॆ कुळितु भगवन्तन मुम्भागदल्लिरुत्तानॆ. रॆक्कॆ हागू कॊक्कुगळिन्द शोभिसु- त्तिरुव गरुडनन्नु ध्यानिसबेकु. ई मन्त्रजपदिन्द स्थावरगळॆनिसिद विषवृक्षगळ भयवन्नु, जङ्गमवॆनिसिद सर्पादिगळ विषयभयदिन्दलू रक्षिसुत्तदॆ. इदल्लदॆ यावुदे इष्टार्थवन्नू गरुडमन्त्रजपदिन्द हॊन्दबहुदागिदॆ28.

दिक्षालकर मन्त्रगळु

मन्त्राश्च लोकपालानां नमोऽन्ताः सर्वकामदाः। पीतरक्तासितश्वेतरक्तशुक्लाश्च वर्णतः ॥ ८५ ॥

सप्रियाः साभया वज्रशक्तिदण्डासिपाशिनः ।

<dg 24/>

गदाकुमुदशूलर्ष्टिखड्गिनो भूषणोज्वलाः॥ ८६ ॥

अर्थ - दिक्पालकर नामदॊन्दिगॆ ‘नमः’ ऎम्ब पद सेरिसिदरॆ दिक्पालकर मन्त्रवेर्पडुत्तदॆ. ॐ इन्द्राय नमः । ॐ अग्नये नमः । यमाय नमः । निर्ऋतये नमः । वरुणाय नमः । वायवे नमः । कुबेराय नमः । ईशानाय नमः । हीगॆ दिक्पालकर मन्त्रस्वरूप. ई मन्त्रगळु सर्वाभीष्टगळन्नू नीडलु समर्थ- वागिरुववु.

दिक्षालकर बण्ण, आयुध, वाहनगळू हीगिवॆ.

  1. इन्द्र -पीतवर्ण- वज्रायुधधारि-ऐरावतवाहन 2. अग्नि-कॆम्पुबण्ण-शक्त्यायुध-मेषवाहन 3. यम-कप्पुबण्ण-दण्डायुध-महिषवाहन 4. निऋर्ति-कप्पु-खड्गायुध-नरवाहन 5. वरुण-श्वेतवर्ण-पाशायुध-मकरवाहन 6.वायु-कप्पु-गदायुध-हरिणवाहन 7. चन्द्र-श्वेत-गदायुध-अश्ववाहन 8. ईशान-बिळि-त्रिशूलायुध-वृषभवाहन 9. शेष-बिळि-खड्गायुध-कूर्मवाहन 10. ब्रह्मा-कॆम्पु-पुष्करायुध-हंसवाहन

स्कन्दमन्त्र - ऋषि, न्यास, ध्यानादिगळु

अग्निश्च स्वयमुद्देशी सनमः स्कन्दवाचकः ।
कौशिकोऽस्य मुनिर्वह्निवर्णः षण्मुख उज्ज्वलः ।
धनुःशक्तिधरो ध्येयः कामदो भयनाशनः ॥ ८७ ॥

अर्थ - ‘रं’ ऎम्ब अग्निबीजाक्षर, हागू चतुर्थिविभक्तियल्लिरुव स्कन्दाय ऎम्ब पद मत्तु कडॆयल्लि नमः ऎम्ब पद सेरिदाग स्कन्दमन्त्रवेर्पडुत्तदॆ. ‘ॐ रं स्कन्दाय नमः’ ऎन्दु मन्त्रोद्धार. ई मन्त्रवु विश्वामित्र ऋषियिन्द द्रष्टवादद्दु. बॆङ्कियन्तॆ बण्णवुळ्ळवनू, अत्यन्त तेजस्वियू, धनुस्सु हागू शक्ति ऎम्ब आयुधधरिसिरुव, आरुमुखगळिन्द कूडिरुव स्कन्दनन्नु ध्यानिसबेकु. इदर जपदिन्द शत्रु भयपरिहार हागू सकलाभीष्ट सिद्दियागुत्तदॆ29.

सूर्यमन्त्र

ह्रस्वः कृपालुः सेतश्च स्वयमन्यः स्वयं तथा ।
सतारोऽष्टाक्षरः सौरः क्रमव्युत्क्रमतः पदैः ॥ ८८ ॥

अङ्गानि पद्मयुगलधरो ध्येयोऽरुणो रविः ।
सर्वव्याधिहरः श्रीदो दृष्टिदोऽयं मनुः स्मृतः ॥८९ ॥

अर्थ - दयालुवॆम्बर्थ नीडुव ‘घृणी’ शब्दवन्नु ह्रस्व माडिदाग एर्पडुव घृणि ऎम्ब पदवु, ई पदवन्नु विसर्गयुक्तवन्नागि माडिदाग घृणिः ऎन्दागुत्तदॆ. नन्तर सूर्यनन्नु हेळुव सूर्य ऎम्ब पद हागू सूर्यवाचकवाद इन्नॊन्दु पदवाद आदित्यवॆम्बु- दन्नु विसर्गयुक्तवन्नागिसिदाग उण्टागुव आदित्यः ऎम्ब पद. इवुगळॊन्दिगॆ आदियल्लि ॐकारसेरिसि ‘ॐ घृणिः सूर्य आदित्यः’ ऎम्ब सूर्याष्टाक्षर मन्त्रवेर्पडुत्तदॆ.

ई मन्त्रद पदगळन्ने ‘घृणिः सूर्य आदित्य’ ऎन्दु क्रमवागि ; आदित्य सूर्य घृणिः ऎन्दु व्युत्क्रम- वागियू हेळिदाग अङ्गन्यासवेर्पडुत्तदॆ.

तन्न ऎरडु हस्तगळल्लि ऎरडु तावरॆगळन्नु धरिसि, अरुणबण्णविरुव सूर्यनन्नु ध्यानिसबेकु.

<dg 25/>

ई मन्त्रजपदिन्द ऎल्ला रीतिय व्याधिगळु नाशवागुत्तवॆ. सम्पत्तन्नु नीडुवुदरॊन्दिगॆ कालकालक्कॆ मळॆयन्नू पडॆयबहुदागिदॆ30

गणपतिमन्त्र

मोनयदासाप्रप्रक्षि व्यत्यस्तो विघ्नराण्मनुः ।
रक्ताम्बरो रक्ततनू रक्तमाल्यानुलेपनः ॥ ९० ॥

महोदरो गजमुखः पाशदन्ताङ्कुशाभये ।
बिभ्रद् ध्येयो विघ्नहरः कामदस्त्वरया ह्ययम् ॥ ९१ ॥

अर्थ - ‘मोनयदासाप्रप्रक्षि’ ऎम्ब अक्षरगळन्नु हिन्दु मुन्दागि पठिसिदरॆ ‘क्षिप्रप्रसादाय नमः’ ऎन्दु गणपति मन्त्रवु एर्पडुत्तदॆ.

गणपतिय ध्येयमूर्ति हीगिदॆ - रक्तदन्तॆ कॆम्पाद देह हागू कॆम्पुबण्णद वस्त्रवन्नु धरिसिरुव, अवनु धरिसि- रुव हूमालॆ हागू गन्धवू सह रक्तवर्णद्दागिरुत्तदॆ. विशालहॊट्टॆ, आनॆय मुखदन्तॆ मुखविद्दु तन्न नाल्कु हस्तगळल्लि पाश, दन्त, अङ्कुश, अभयगळन्नु धरिसिरुवनु.

इन्तह सर्वविघ्नपरिहारकनाद शीघ्रवागि फलनीडुव गणपतियन्नु ध्यानिसबेकु31.

सर्वरू विष्णुविन अधीनरु

<dg 26/>

तत्र तत्र स्थितो विष्णुस्तत्तच्छक्तीः प्रबोधयन् ।
एक एव महाशक्तिः कुरुते सर्वमञ्जसा32 ॥ ९२ ॥

अर्थ- गणपत्यादिगळल्लि अन्तर्नियामकनागिरुव भगवन्तने आयाय मन्त्रप्रतिपाद्यदेवतॆगळल्लिद्दु, आयाय देवतॆगळिगॆ फलवन्नु नीडुव शक्तियन्नु नीडुत्ता, समस्तदेवतॆगळिगू ‘महाशक्ति’ ऎनिसिद्दानॆ. अवने ऎल्लवन्नू स्वतन्त्रवागि माडुवनु.

धन्वन्तरीमन्त्र; जप, तर्पणादिगळु

स्वयमुद्देशवान् पूर्वपूर्वो हृदयसंयुतः ।
धान्वन्तरो महामन्त्रः संसृतिव्याधिनाशनः ।
अत्रोक्तसर्वमन्त्राणां नायकोपलसन्निभः ॥ ९३ ॥

अर्थ - चतुर्थीविभक्त्यन्तवाद ‘धन्वन्तरि’ ऎम्ब शब्द, हागू अदर मॊदलनॆय अक्षरवाद धकारवन्नु अनुस्वारसहितवागि पठिसबेकु. कडॆयल्लि ‘नमः’ ऎम्ब पदवन्नु सेरिसि पठिसिदरॆ ‘धं धन्वन्तरये नमः’ ऎन्दु मन्त्रस्वरूपवेर्पडुत्तदॆ.

ई धन्वन्तरीमन्त्रवादरो महामन्त्रवॆनिसिद्दु संसारदल्लिरुव

वरदेन्द्रः

स्वयं धन्वन्तरिः । उद्देशवान् = चतुर्थ्यन्तः वर्णः । पूर्वबिन्द्वन्तः । धकारपूर्वो हृदय- संयुतः । नमस्कारयुगिति भावः । अयमष्टाक्षरो मन्त्रः । सर्वव्याधिविनाशनः । अष्टमन्त्राः हाराणां नायकोपलसन्निभः ।

टीकार्थ - श्लोकदल्लिरुव ‘स्वयं’पदक्कॆ धन्वन्तरी ऎम्ब पदवन्नु, उद्देशवान् ऎन्दरॆ चतुर्थ्यन्तवाद ऎन्दर्थ. ‘धन्वन्तरये’ ऎन्दागुत्तदॆ. धन्वन्तरी ऎम्ब पदद पूर्ववर्णवाद ‘ध’ऎम्ब वर्णवु, बिन्दु सहितवागिद्दु, हृदयसंयुतः नमः ऎम्ब पददिन्द कूडिदाग ‘ॐ धं धन्वन्तरये नमः’ ऎन्दागुत्तदॆ. वसुधेन्द्ररु ‘पूर्वपूर्वो हृदयसंयुतः’ ऎम्ब पाठवन्नु स्वीकरिसिद्दारॆ. अवर प्रकार पूर्व ऎम्ब पदक्कॆ ‘धन्वन्तरि’ ऎम्ब पदद पूर्वदल्लिरुव बिन्दु ऎन्दर्थ. अदन्नु कडॆयल्लि हॊन्दिरुव पूर्ववर्ण- वॆन्दरॆ धकारवु. ऒट्टु धं ऎन्दायितु.

इदु अष्टाक्षरमन्त्रवागिदॆ. ‘सर्वव्याधिविनाशनः’ ऎम्ब पाठवन्नु वसुधेन्द्ररु स्वीकरिसिद्दारॆ. अष्टमहामन्त्र गळु हारदन्तिद्दरॆ, धन्वन्तरी मन्त्रवु इवुगळिगॆल्ला नायकमणियन्तॆ राराजिसुत्तिदॆ33.

धन्वन्तरीमन्त्रद ध्यानश्लोक

चन्द्रौघकान्तिममृतात्मकरैर्जगन्ति सञ्जीवयन्तममितात्मसुखं परेशम् ।
ज्ञानं सुधाकलशमेव च सन्दधानं शीतांशुमण्डलगतं स्मरतात्मसंस्थम् ॥ ९४ ॥

अर्थ अनेक चन्द्रकान्तियन्नु हॊन्दिरुव, तन्न अमृत दन्तिरुव किरणगळिन्द जगज्जीवनप्रदनाद, ऒन्दु कैयल्लि ज्ञानमुद्रॆयन्नु, मत्तॊन्दरल्लि अमृततुम्बिरुव कलशवन्नु धरिसि- कॊण्डु, चन्द्रमण्डलदल्लि कुळितिरुव, धन्वन्तरि मूर्तियु तन्नल्लिरुवनॆन्दु ध्यानिसबेकु.

<dg 27/>

मूर्ध्नि स्थितादमुत एव सुधां स्रवन्तीं भ्रूमध्यगाच्च तत एव च तालुसंस्थात् ।
हार्दाच्च नाभिसदनादधरस्थिताच्च ध्यात्वाऽभिपूरिततनुः दुरितानि हन्यात् ॥ ९५ ॥

अर्थ - साधकनु तन्न तलॆ, हुब्बुगळ मध्यभाग, तालुमूल, हृदय, नाभि हागू नाभिय अधोभाग- गळल्लिरुव आरुचक्रगळल्लि सन्निहितनाद धन्वन्तरियु अमृतधारॆयन्नु सुरिसुत्तिरुवनॆन्दु ध्यानिसि, आ अमृतदिन्द तन्न शरीरवॆल्ल नॆनॆदु ऒद्दॆयागुत्तिदॆ ऎन्दु भाविसि मन्त्र जपिसुत्ता समस्तरोगमूलवाद पापगळन्नु कळॆदुकॊळ्ळबेकु.

अज्ञानदुःखभयरोगमहाविषाणि योगोऽयमाशु विनिहन्ति सुखं च दद्यात् ।
उन्मादविभ्रमहरः परतश्च सान्द्र- स्वानन्दमेव पदमापयति स्म नित्यम् ॥ ९६ ॥

अर्थ- ई मन्त्रजपवु अज्ञान, नानाविधदुःख, शत्रु मॊदलाद भय, अनेकविधरोगगळु, भयङ्करविष इवुगळन्नु परिहरिसुत्तदॆ. हागू सुखवन्नु नीडुत्तदॆ. इदल्लदॆ हुच्चु, मानसिकविभ्रमॆगळन्नू परिहरिसि उत्तरत्र परमपदप्राप्तियन्नु नीडुत्तदॆ.

ध्यात्वैव हस्ततलगं स्वमृतं स्रवन्तं देवं स यस्य शिरसि स्वकरं निधाय ।
आवर्तयेत् मनुमिमं स च वीतरोगः पापादपैति मनसा यदि भक्तिनम्रः ॥ ९७ ॥

अर्थ - मन्त्रजपिसुव साधकनु तन्न अङ्गैयल्लि सन्निहितनागि अमृतवन्नु सुरिसुत्तिरुव धन्वन्तरियन्नु ध्यानिसि, रोगिय तलॆय मेलॆ तन्न कैय्यन्निट्टु, ई धन्वन्तरि मन्त्रवन्नु जपिसिद्दे आदरॆ आ रोगियु तन्न रोगवन्नु कळॆदुकॊण्डु नीरोगि- यागुवनु. आदरॆ भगवद्भक्तरिगॆ मात्र फल अभक्तरिगल्ल.

रोगादिगळल्लि धन्वन्तरि जपद महिमॆ

शतं सहस्रमयुतं लक्षं वाऽऽरोगसङ्क्षयात् ।
इममेव जपेन्मन्त्रं साधूनां दुःखशान्तये ॥ ९८ ॥

अर्थ - भगवद्भक्तर रोगादिदुःखनिवृत्तिगागि इदे मन्त्रवन्ने रोगद तीव्रतॆयन्नु लक्षिसि अदक्कॆ तक्कन्तॆ नूरु, साविर, हत्तु साविर, लक्षबारि जपिसबेकु.

ज्वरदाहादिशान्त्यर्थं तर्पयेन् मनुनाऽमुना । ध्यात्वा हरिं जले सप्तरात्रात् जूर्तिर्विनश्यति ॥ ९९ ॥ अर्थ - ज्वरमॊदलाद तापवन्नु परिहरिसिकॊळ्ळुववरु सप्तदिन पर्यन्त जलदल्लि धन्वन्तरियन्नु ध्यानिसि, आ नीरिनिन्दले धन्वन्तरियन्नुद्देशिसि तर्पणवन्नित्तरॆ ज्वरतापवु इल्लदन्तागुवुदु.

धन्वन्तरिमन्त्रहोमद महिम

अयुतामृतसमिद्धोमाद्गोघृतक्षीरसंयुतात् ।
सर्वरोगा विनश्यन्ति विमुखो न हरेर्यदि ॥ १०० ॥

अर्थ हसुविन घृत, गोक्षीरगळिन्द मिश्रवाद अमृत- बळ्ळि समित्तुगळिन्द हत्तु साविर बारि धन्वन्तरि मन्त्र- दिन्द होमिसिदरॆ रोगियु भगवद्भक्तनागिद्द पक्षदल्लि रोगिय समस्तरोगगळू हेळ हॆसरिल्लदन्तागुत्तवॆ.

भूताभिचारशान्त्यर्थमपामार्गाहुतिक्रिया । द्विगुणाऽमृतया पश्चात् केवलेन घृतेन वा ॥ १०१॥ अर्थ - भूतपीडॆ, माट मॊदलाद भयङ्कर उपद्रवगळ शान्तिगागि उत्तराणि समित्तिनिन्द होमिस- बेकु. नन्तर अमृतबळ्ळिय समित्तिनिन्दागली, केवल तुप्पदिन्दागली अपामार्गाहुतिय ऎरडरष्टु सङ्ख्यॆयल्लि होमिसबेकु.

आयुर्विवृद्धये नित्यं जन्मनक्षत्र एव वा ।
चतुश्चतुर्भिः दूर्वाभिः क्षीराज्याक्ताभिरिष्यते ॥ १०२ ॥

अर्थ - नित्यवू, अथवा तन्न जन्मनक्षत्रविरुव दिनदल्ला- गली गोघृत, क्षीरगळिन्द नॆनॆसिद नाल्कु नाल्कु दूर्व- गळन्नु ई मन्त्रदिन्द यथाशक्ति होमिसबेकु. इदरिन्द आयुरारोग्य वृद्धिसुवुदु.

हरिगुरुभक्तरल्लदवरिगिल्ल ई मन्त्रगळ फल; जपद अधिकारिलक्षण

सर्वक्रिया ह भक्ते हरिभक्तैः स्वनुष्ठिताः ।
गुरुभक्तैः सदाचारैः फलन्त्यद्धान चान्यथा ॥ १०३ ॥

अर्थ - ई ग्रन्थदल्लि हेळिरुव जपवागली, होम- वागली, देवपूजादि यावुदे कार्यवागली हरियल्लि हागू गुरुगळल्लि भक्तियुळ्ळवरिगॆ मात्र फल नीडुत्तदॆ. हरि-गुरुभक्तनल्लद व्यक्तिगॆ यथोक्त फल नीडुवुदिल्ल.

ब्रह्मादिगळ गुरुत्वविचार

ब्रह्मान्ता गुरवश्चैव सम्प्रदायप्रवर्तकाः ।
तत्तद् गुणानुसारेण पूज्या मान्याश्च सर्वशः ॥ १०४ ॥

अर्थ- नमगॆ ईग तत्वोपदेशमाडुत्तिरुव गुरुगळिन्द आरम्भिसि ब्रह्मदेवरवरॆगू ऎल्लरू गुरुगळॆनिसिद्दारॆ. ब्रह्मादिदेवतॆगळु नमगॆ नेरवागि तत्वोपदेश- माडिल्लवादरू अनादिकालदिन्द नडॆदु बरुत्तिरुव वैदिकसम्प्रदायप्रवर्तकराद्दरिन्द परम्परया अवरॆल्लरू गुरुगळे आगिरुवरु. आद्दरिन्द अवरवरल्लिरुव भगवद्भक्ति मॊदलाद गुणगळिगॆ तक्कन्तॆ तारतम्यानुसारवागि गौरवसन्दायवागबेकु. अवरल्लि माडुव तिरस्कार भगवन्तनिगॆ सेरुत्तदॆ34

जपसिद्धिय उपायगळु

सर्वेभ्योऽभ्यधिका भक्तिर्विष्णौ स्यादतिनिश्चला ।
लक्ष्मीब्रह्मादिषु ततः क्रमेण स्यात्सुभाविता।
एवं विद्याः फलिष्यन्ति नान्यथा तु कथञ्चन ॥ १०५ ॥

अर्थ - यावुदे जपादिगळु सिद्धिसबेकादरॆ जापकनु भगवन्तनल्लि सर्वोत्तमभक्तियन्नु माडबेकु. ई भक्ति यादरो लक्ष्म्यादि भगवदधीनरल्लि माडुव भक्ति- गिन्तलू अधिक हागू निश्चलवागिरबेकु. भगवदधीन- राद लक्ष्म्यादिगळल्लियू तारतम्यानुसारवागि भक्ति- यन्नु माडबेकु. हीगिद्दरॆ मात्र विद्यॆगळु सिद्धिसुत्तवॆ.35. इल्लवादरॆ जपादिगळु व्यर्थवागुत्तवॆ.

शुभाशुभफलवादाग इरबेकाद अनुसन्धान

शुभान् ध्यायन्ति ये कामान् गुरुदेवप्रसादजान् ।
इतरानात्मपापोत्थांस्तेषां विद्या फलिष्यति ॥ १०६ ॥

अर्थ - यारु तमगॆ ऒळ्ळॆयदादरॆ गुरुगळु हागू देवतॆगळ अनुग्रहवॆन्दु बगॆयुवरो, तमगॆ कॆट्टद्दा- दरॆ अदु तम्म प्राचीनकर्मद दुष्पलवॆन्दु तिळियु- वरो अवरिगॆ विद्यॆयु फल नीडलु समर्थवागुत्तदॆ. 36.

<dg 28/>

मुक्तावपि च संसारे नात्मनो विष्णुतां क्वचित् ।
ब्रह्मरुद्रादिभावं वा साम्यं वाऽऽधिक्यमेव वा ॥ १०७ ॥

अतद्वशत्वमथवा यः स्मरेत् स तु सिद्धिभाक् ।
नान्यथा सिद्धिमाप्नोति कल्पकोटिशतैरपि ॥ १०८ ॥

अर्थ - याव साधकनु तन्नन्नु, मुक्तियल्लागली, संसारदल्लागली तानु भगवन्त हागू ब्रह्मादिदेवतॆ गळिगॆ अभिन्ननॆन्दु, अवरिगिन्त अधिकनॆन्दागली, अवरिगॆ समाननॆन्दागली, तानु यार वशदल्लियू इरदे स्वतन्त्रनॆन्दु बगॆयुवनो अवनु कोटिकल्पजन्मवॆत्ति साधनॆ माडुत्तिद्दरू सिद्धनागलारनु. बदलागि ई रीति भावनॆयन्नु हॊन्ददॆ तानु भगवन्त हागू भगवद्भक्तर अधीननागिद्देनॆ ऎन्दु तिळिद साधकनु मात्र शीघ्रदल्लि सिद्धनागुत्तानॆ.

द्वादशगुरुगळ स्मरणॆय महिमॆ

स्मृत्वा गुरुं पूर्वगुरुमादिमूलगुरू तथा ।
देवतां वासुदेवं च विद्याभ्यासी तु सिद्धिभाक् ॥ १०९ ॥

अर्थ - विद्याभ्यासद आरम्भकालदल्लि तनगॆ नेरवागि विद्यॆयन्नु नीडुत्तिरुव गुरुगळन्नु (गुरुं) तन्न गुरुगळ गुरुगळाद परमगुरुवन्नु (पूर्वगुरुं) आदिगुरुगळाद श्रीमन्मध्वाचार्यरन्नू, मूलगुरु- गळाद श्रीवेदव्यासदेवरन्नू (मूलगुरुं) मन्त्रप्रतिपाद्यदेवतॆयाद वासुदेवनन्नू स्मरिसि शास्त्राभ्यास प्रारम्भमाडिदरॆ आ

विद्याः कर्मणि च सदा गुरोः प्राप्ता फलप्रदा । अन्यथा नैव फलदाः प्रसन्नोक्ताः फलप्रदाः ॥ - भाग.ता. 6/8/43 दण्डोऽपि भगवच्चीर्णो ममैषोऽनुग्रहः कृतः । इति भक्त्या चिन्तयतां शुभकारी भवत्यलम् ॥ - भाग.ता. 10/14/30 विद्यॆ अवनिगॆ सिद्धिसुत्तदॆ37

वरदेन्द्रः

पूर्वगुरुः = परमगुरुः, आदिगुरुः= पूर्णप्रज्ञः , मूलगुरुः= वेदव्यासः, वासुदेवाख्यां देवतां च स्मृत्वा विद्यामारभेत् इति भावः ।

टीकार्थ- पूर्वगुरुवॆन्दरॆ गुरुगळ गुरुगळॆन्दर्थ; आदिगुरुवॆन्दरॆ श्रीमदाचार्यरु. मूलगुरुवॆन्दरॆ वेदव्यासदेवरु. वासुदेवनॆम्ब मन्त्रप्रतिपाद्यदेवतॆ यन्नू स्मरिसि विद्याभ्यासियु विद्यॆयन्नारम्भिसबेकु ऎन्दर्थ.

गुरु, दैवद्रोहदिन्दागुव अनर्थगळु

अवज्ञाता गुरुणां च देवतानां न सिद्ध्यति ।
प्रयाति च तमो घोरं मन्त्रावज्ञाकृदेव च ॥ ११० ॥

यस्तारतम्यवेत्ता स्याद् गुरूणां देवतास्वपि ।
भक्तिमान् गुरुदेवेषु तद्भक्तेषु च सिद्ध्यति ॥ १११ ॥

गुरुदेवप्रतीपानां विमुखस्तत्प्रिये रतः ।
अकामक्रोधलोभश्च न चिरात् सिद्धिमाप्नुयात् ॥ ११२ ॥

सकामेभ्यः अमितगुणा याऽकामैस्तु कृता क्रिया ।
तस्मादकाम एवालं भजेद् विष्णुं सनातनम् ॥ ११३ ॥

अर्थ याव विद्याभ्यासकनु गुरु, पूर्वगुरु, आदिगुरु, मूलगुरुगळन्नु, मन्त्रप्रतिपाद्यदेवतॆयन्नू तिरस्करिसुवनो हागू मन्त्रवन्नू तिरस्करिसुवनो अवनिगॆ यावुदे मन्त्रसिद्धियागुवुदिल्ल.

अष्टे अल्लदॆ घोरवाद तमस्सिगॆ बीळुवनु. आद्दरिन्द मन्त्र, मन्त्रदेवतॆ, गुरुगळल्लि अचलभक्तिश्रद्धॆयन्नु हॊन्दिरबेकु.

<dg 29/>

भक्तियन्नु माडिदरॆ सालदु. आ भक्ति गुरुदेवतॆगळल्लि तारतम्यज्ञानपूर्वकवागिरबेकु.

हरिगुरुदेवतॆगळल्लि योग्यतानुसार भक्तिमाडुत्ता, अवरल्लि ऎन्दू द्वेषभाव ताळदॆ काम-क्रोधादिगळिगॆ तुत्तागद साधकनिगॆ कूडले मन्त्रसिद्धिसुत्तदॆ.

फलकामनॆयिन्द माडुव मन्त्रजपादिकार्यगळिगिं- तलू भगवन्तन प्रीत्युद्देशकवागि माडिदरॆ अनन्त पट्टु फलाधिक्यविरुत्तदॆ. आद्दरिन्द निष्कामनॆयिन्द विष्णुवन्नु यजिसबेकु.

वेदोक्तधन्वन्तरीमन्त्र

अयं मे हस्त इति च मन्त्रः पूर्वोक्तवत् स्मृतः । अत्रोक्तास्तु क्रियाः सर्वमन्तेष्वप्युपलक्षणम् ॥ ११४ ॥ अर्थ - अयं मे हस्तो भगवानयं मे भगवत्तरः । अयं मे विश्वभेषजोऽयं शिवाभिमर्शनः ॥ ऎम्ब ऋग्वेद(10/60/12)दल्लि बरुव मन्त्रवू सह हिन्दॆ हेळिद धन्वन्तरीमन्त्रद वैदिकमन्त्रवागिदॆ. धन्वन्तरि मन्त्रदल्लि हेळिद हवनहोम समित्तु, जप-तर्पणादि गळन्नु इल्लि हेळिद मन्त्रगळिगॆल्ल अन्वयवागुत्तदॆ ऎन्दु तिळियबेकु38.

मन्त्रगळिन्दागुव विशेषफलगळु

विविधमन्त्रगळ विनियोग

विजयस्तम्भनादीनि नारसिंहैर्विशेषतः ।
जामदग्नैश्च कार्याणि राघवैर्यादवैरपि ।
वाराहैः स्तम्भनं क्षिप्रं श्रीकराः कथिताः पुरा ॥ ११५ ॥

अर्थ - शत्रुविजय, अग्निस्तम्भन, जलस्तम्भन, प्रतिवादि वाक्‌स्तम्भन, विषस्तम्भन, शत्रुस्तम्भन, शत्रुविन उच्चाटनॆ मॊदलादवुगळ सिद्धियन्नु नारसिंहमन्त्र, परशुराममन्त्र, राममन्त्र, कृष्णमन्त्रगळ जपादि- गळिन्द पडॆयबहुदु. यावुदे स्तम्भनदल्लि वाराह मन्त्रवु शीघ्रफलप्रदवागिदॆ. इदे रीति श्रीकरमन्त्र (उत्तिष्ठश्रीकरस्वाहा’) हागू हंसमन्त्र( ‘हंसः सोऽहं स्वाहा’) ऎम्ब हिन्दॆ हेळिद ऎल्ला मन्त्रगळू शीघ्रवागि सम्पत्तन्नु नीडुव सामर्थ्यहॊन्दिवॆ.

ध्यानविशेषदिन्द फलविशेष

बहुबाहुं महाकायमुद्युक्तं चोद्यतायुधम् ।
स्मरन् विजयमाप्नोति स्तम्भनादींश्च कारयेत् ॥ ११६ ॥

अर्थ - अनेकबाहुगळुळ्ळ, बृहदाकारशरीरवुळ्ळ, शत्रु- हननादिगळल्लि उद्युक्तनाद, आयुधगळन्नु कैय्यल्लि ऎत्तिहिडिद इत्यादियागिरुव नारसिंहादि रूपगळन्नु चिन्तिसिदरॆ शत्रुविजयादिगळन्नु हॊन्दुवनल्लदॆ अग्न्यादिस्तम्भन, शत्रुमारण, उच्चाटनादि प्रयोजन गळन्नु हॊन्दबहुदु.

वसुपूर्णकरं रत्नपर्वतस्थं विभावयन् ।
वसुसिद्धिमवाप्नोति सेव्यमानमजादिभिः ।
श्रिया विभूतिभिर्युक्तं भावयन् भूतिमाप्नुयात् ॥ ११७ ॥

अर्थ- धनधान्यादिसम्पत्तुगळिन्द तुम्बिरुव हस्तगळुळ्ळवनू रत्नपर्वतदल्लि कुळितु ब्रह्मरुद्रादिगळिन्द सेवितनागिरुववनू आगिरुवनॆन्दु श्रीहरियन्नु ध्यानिसिदरॆ धनधान्यादिसम्पत्तुगळन्नु पडॆयबहुदागिदॆ. याव रीतिय कामनॆयो आ रीतिय भगवद्रूपचिन्तनॆयु अवश्यवागिरुत्तदॆ. सम्पत्तिगॆ अभिमानिनियाद श्रीलक्ष्मी देवियरिन्दलू, नानाविधसम्पत्तुगळिन्दलू युक्त- नागिरुव भगवन्तनन्नु चिन्तिसिदरॆ धनादिसकलैश्वर्य- वन्नू पडॆयुवनु.

यद्यन्मनोगतं तस्य तत्तदाप्नोत्यसंशयम् ।
तथा तथा हरिं ध्यायन् क्रियाः तास्ताश्च साधयन् ॥ ११८ ॥

अर्थ- फलकामिगॆ द्रव्यधनधान्यादिगळु, शत्रुजय मॊदलाद याव याव कामनॆगळु अभिलषितवागि- वॆयो, अन्तह फलवन्नु नीडुव भगवद्रूपगळन्ने चिन्तिसबेकु. इदन्नु साधिसुव होम, हवनादिगळन्ने माडुत्तिरबेकु. इदरिन्दागि अन्तह अभिलषितफलगळे दॊरॆयुत्तवॆ. इदु निश्चयवु.

श्रिये पद्मानि जुहुयात् सम्प्रीत्या उत्पलानि च ।
शरान् जयाय जुहुयादभिमन्त्र्य प्रयोजयेत् ॥ ११९ ॥

अर्थ

सम्पत्तु हॊन्दुव बयकॆयिद्दरॆ घृतसहितवागि तावरॆ हूवुगळन्नु होमिसबेकु. इदरिन्द सम्पत्तिन प्राप्तियागुत्तदॆ. भगवत्प्रीति सम्पादनॆगागि नैदिलॆ (नीलिकमल) हूवुगळिन्द होमिसबेकु. विजयवन्नु अपेक्षिसुवुदादरॆ मॊदलु नरसिंहादि मन्त्रगळिन्द होमिसि, नन्तर नृसिंहादिमन्त्रगळिन्द अभिमन्त्रितबाणवन्नागली, अभिमन्त्रित नीरन्नागली शत्रुविन मेलॆ ऎसॆयबेकु.

विद्यायै मन्त्रितं वारि वचां वा तुलसीमपि ।
ब्राह्मीं घृतं सुवर्णं वा शतावृत्त्या तु नित्यशः ॥ १२० ॥

अर्थ- वेदव्यासादिमन्त्रगळिन्द प्रतिदिनवू नूरॆण्टु बारि अभिमन्त्रिसिद नीरन्नु कुडियुविकॆयिन्द विद्यॆयन्नु हॊन्दबहुदागिदॆ. इदे रीति अभिमन्त्रित बजॆयन्नो, तुलसियन्नो, ऒन्दॆलगवन्नू साणॆकल्लिनल्लि सुवर्णवन्नु उज्जि तेदु बन्दरसवन्नो कुडियबेकु.

अकुर्वंश्च क्रिया भक्त्या निरपेक्षो भजन् हरिम् ।
सर्वमेतदवाप्नोति विशेषेण न संशयः ॥ १२१ ॥

अर्थ - याव भक्तनु केवल ऐश्वर्यादिविषयक कामनॆ इल्लदॆ,यावुदे ई हिन्दॆ हेळिद हवनादिगळन्नु माडदिद्दरू भक्तियिन्द निष्कामनॆयिन्द भगवन्तनन्नु भजिसिदरॆ इल्लि हेळिद ऐश्वर्य, शत्रुविजयादि सकला- भीष्टगळन्नू हॊन्दबल्लनु. इदरल्लि संशय बेड.

न्यासप्रभेदगळु

सृष्टिस्थितिलयन्यासाः प्रातिलोम्यानुलोमतः ।
स्थित्यन्ता एव वर्णानां श्रेष्ठा एव चतुर्दश ।
संहृत्यन्ता मोक्षिणां ते एकविंशतिरेव वा ॥ १२२ ॥

अर्थ - मूलमन्त्रवे मॊदलाद मन्त्रजापकनु मन्त्रगळल्लिरुव वर्णगळिगॆ प्रातिलोम्य, अनुलोम्य प्रतिलोम्यानुलोम्यक्रमदिन्द जपवन्नु माडुव- वरॆल्लरू सृष्टिन्यास, स्थितिन्यास, लयन्यासगळन्नु माडिकॊळ्ळबेकु39

(सृष्टिन्यास) तलॆयिन्दारम्भिसि शिरस्सु, कण्णु, मूगु, बायि, हृदय, नाभि, जानु, पादगळल्लि मेलिनिन्दा- रम्भिसि कॆळगिनवरॆगू वर्णगळ न्यासवु ‘सृष्टिन्यास’- वॆनिसुत्तदॆ.

(लयन्यास) ई क्रमवन्ने पाद, जानु, नाभि, हृदय, बायि, मूगु, कण्णु, तलॆगळल्लि कॆळगिनिन्द न्यास माडिदरॆ ‘लयन्यासवु’.

(स्थितिन्यास) अर्धक्रमवागि सृष्टिन्यासदिन्दलू, उळिदर्ध व्युत्क्रमवागि लयन्यासदिन्दलू अन्दरॆ तलॆ, कण्णु, मूगु, बायि ई नाल्कु स्थानगळल्लि क्रमवागियू; पाद, जानु, नाभि, हृदयगळल्लि व्युत्क्रमवागियू न्यासमाडुवुदु ‘स्थितिन्यासवु’ ऎन्दु करॆयल्पडुत्तदॆ.

गृहस्थरु सृष्टिस्थितिलयन्यासगळन्नु नाल्कु बारि माडि, पुनः सृष्टिन्यास हागू स्थितिन्यास माडिदाग स्थितिन्यासवु अन्त्यदल्लिरुव हदिनाल्कु बारि न्यास माडिदन्तागुत्तदॆ. 39

पादहृत्केषु नाभ्यास्ययुक्तं च सललाटकम् ।
सनासिकादृग् जान्वोश्च सश्रोत्रं सोरुकं तथा ॥ १२३ ॥

सोरस्कञ्च सकण्ठं च सभुजद्वयमेव च ।
सगण्डयुग्मं सालीकं सतुण्डं क्रोडकं तथा ॥ १२४ ॥

समूलं च सगुह्यं च सपार्श्वद्वयमेव च ।
सदोर्द्वयं व्यापकं च गलपार्श्वद्वयं तथा ॥ १२५ ॥

ककुत्स्तनद्वयेनापि पृष्ठभागेन सर्वशः।
न्यासो यथाक्रमं प्रोक्तो मन्त्रष्टेतेषु कृत्स्नशः ॥१२६ ॥

प्रतिमायामात्मनि च न्यासोऽयं सन्निधानकृत् ।

अर्थ - (1)पाद, (2)हृदय, (3)शिरस्सु, (4)हॊक्कळु, (5)मुख,(6)ललाट, (7)मूगु, (8)नेत्र, (9)मॊणकालु, (10)किवि, (11) तॊडॆ, (12)ऎदॆ, (13)कुत्तिगॆ, (14)बलभुज, (15)ऎडभुज, (16) बलगै, (17)ऎडगै, (18)शरीर, (19)कुत्तिगॆ बलपार्श्व, (20) कुत्तिगॆय ऎडपार्श्व, (21)बलकॆन्नॆ, (22)ऎडकॆन्नॆ, (23)हणॆ-तलॆगळ मध्य, (24)नाभिय कॆळभाग, (25)भुजगळ मध्य भाग, (26)वृषण, (27)गुह्याङ्ग, (28)उदरद बलभाग, (29)उदरद ऎडभाग, (30)कुत्तिगॆय हिम्भाग, (31) बलस्तन, (32) ऎडस्तन, (33) बॆन्निन मूल. हीगॆ 33स्थानगळु न्यासस्थानगळागिवॆ. एकाक्षरदिन्द आरम्भवागि 33अक्षरान्त इरुव मन्त्रगळ वर्णसङ्ख्यॆयन्ननुसरिसि ई स्थानगळल्लि न्यास माडबेकु. इल्लि पाददिन्द आरम्भिसि शिरःपर्यन्त हेळिरुव न्यासवु लयन्यास, ई हिन्दॆ हेळिद वर्ण- न्यासवु देवरपूजॆयल्लि तानु पूजिसुव रामकृष्णादि प्रतिमॆगळल्लियू, जपादिगळन्नु माडुववन देहादि- गळल्लियू, देहान्तर्नियामकनाद श्रीहरिय मन्त्रवर्णप्रतिपाद्यरूपगळिगू विशेषसन्निधान- वुण्टागुत्तदॆ40

यन्त्रोद्धारविधि

बीजान्तः साध्यमध्यं च विभक्तदलमन्त्रयुक् ॥ १२७ ॥

वर्णानुप्रातिलोम्येन वृत्तं भूपुरसंयुतम् ।
बीजसन्दृब्धकोणं च यन्त्रं रक्षादिसाधकम् ॥ १२८ ॥

अर्थ - सुवर्णरजतताम्रादिलोहगळिन्द रचितवाद चतुरप्रकारवाद यन्त्रवन्नु तयारिसि, अदर मध्यदल्लि तानु जपिसुव मन्त्रद बीजाक्षरवन्नु बरॆदु, अदर सुत्तलू ‘मम गृहादिसिद्धिः स्यात्’ इत्यादि अपेक्षितप्रयोजनवन्नु तिळिसुव वाक्यवन्नु बरॆयबेकु. नन्तर जपमन्त्रगळल्लिरुव अक्षरसङ्ख्यॆगॆ अनुगुणवागि पद्मदळगळन्तिरुव मनॆय रूपद दळगळन्नु बरॆदु, आ दळगळल्लि मन्त्रगळ वर्णगळन्नु क्रमवागि बरॆयबेकु. दळगळ मध्यभाग- गळल्लि अकारदिन्दारम्भिसि क्षकारपर्यन्त ऐवत्तु अक्षरगळन्नु क्रमवागि हागू व्युत्क्रमवागि बरॆयबेकु. अदरिन्द हॊरगॆ वृत्ताकारद द्वाररेखॆयन्नू, वृत्तद हॊरगॆ ऎरडु गॆरॆगळ चतुरस्रमण्डल बरॆयबेकु. इदु द्वारगळिन्द कूडिद भूपुरगळिन्द कूडिरबेकु. ई मण्डलद मूलॆगळल्लि मन्त्रद बीजाक्षरगळु, हागू दिक्पालकर बीजाक्षरवन्नु बरॆयबेकु.

<dg 33/>

ई यन्त्रवु सर्वतःरक्षॆयन्नू, ज्ञानादि अनेकफल- गळन्नू नीडुवुदु.

समं तत् सर्वमन्त्रेषु जप्तं धार्यं तु वा भुवि। विलिख्य मण्डले वा तत् पूजयेद्‌हरिमञ्जसा ॥ १२९ ॥ अर्थ- यन्त्रवन्नु बरॆयुव विधानवु वाराहादि मन्त्रगळल्लियू समानवे आगिरुत्तदॆ. इन्तह यन्त्र- वन्नु ‘यन्त्र- गायत्री’41 मन्त्रदिन्द अभिमन्त्रिसि धरिसबहुदु. अथवा भूमियल्लागली, मण्डलदल्लि- यागली बरॆदु आ यन्त्रदल्लि आयाय मन्त्रप्रतिपाद्य नाद श्रीहरियन्नु विधिवत्तागि पूजिसबेकु.

आचार्यलक्षण

प्रतिमालक्षणैर्यावद् युक्त आचार्य उत्तमः ।
सर्ववित्तपसा युक्त आज्ञाशक्तियुतो हरे ॥ १३० ॥

अर्थ - प्रतिमानिर्माणदल्लि हेळिद लक्षणगळिन्द युक्तनादवनू, सर्ववन्नू बल्लवनू, तपस्वियाद- वनू, भगवन्तन आज्ञॆयन्तिरुव श्रुतिस्मृतिगळल्लि हेळिद ‘सकलकर्मगळन्नु माडलु शक्तियिरुव गुरुवे उत्तम गुरुवु’.42

गुरुगळ विचार

यावद्भक्तो यथा लब्धैः गुणयुक्तो हि वैष्णवः ।
गुरुः सत्सम्प्रदायज्ञः तारतम्येन सिद्धिदः ॥ १३१ ॥

अर्थ - तन्न योग्यतानुसार भगवन्तनल्लि भक्तिमाडु- ववनु, यथाशक्ति शास्त्रादिपाण्डित्यवुळ्ळवनू, वैष्णव दीक्षॆयन्नु पडॆदवनू, सत्सम्प्रदायवन्नु तिळिद ऎल्ल स्वोत्तमरू तारतम्यदिन्द गुरुगळे आगिरुवरु. इवरु तारतम्यानुसारवागिये फलवन्नु नीडुवरु.

उत्तमादुत्तमा सिद्धिः धर्ममोक्षादिषु स्फुटम् ।
तस्मादुत्तम आचार्ये लब्धे नातोऽवरं व्रजेत् ॥ १३२ ॥

अर्थ - उत्तमराद गुरुविनिन्द बरुव सिद्धियू सह उत्तमवे आगिरुत्तदॆ. उत्तमगुरुगळिन्दले धर्म, ज्ञान, वैराग्य, मोक्षादिगळल्लि हॆच्चिन सिद्धियन्नु पडॆयबहु- दागिदॆ. आद्दरिन्द उत्तमगुरुगळु सिक्किदाग अवरन्नु हॊन्ददॆ अधमगुरुगळन्नु अरसबारदु. इदरिन्द सिद्धियागलारदु.

एकस्य शिष्यतां प्राप्य तदाज्ञां न विना समम् ।
अवरं वा व्रजेदुच्चगुणश्चेन् नैव दुष्यति ॥ १३३ ॥

अर्थ - ऒब्ब गुरुविन शिष्यतनवन्नु हॊन्दि, अवर अनुमतियिल्लदॆ अवर समाननन्नागली, अवरिगिन्त अधमगुरुगळन्नागली हॊन्दबारदु. हिन्दिन गुरुगळु अनुमति नीडिदल्लि हॊन्दबहुदु. आदरॆ मॊदलिन गुरुगळिगिन्त ज्ञानभक्त्यादिगळल्लि अधिकराद गुरुगळु दॊरॆतरॆ हिन्दिन गुरुगळ अनुमतियिल्लदेने उत्तम गुरुवन्नु हॊन्दिदरू दोषविल्ल.

विशेषतो गुणश्च स्याद् देवेष्टप्येवमेव हि ।
तस्मादुत्तममाचार्यं देवेशं चाश्रयेद् हरिम् ॥ १३४ ॥

अर्थ - उत्तमगुरुगळन्नु हॊन्दुवुदरिन्द विशेषवाद ज्ञानादिगळन्नु सम्पादिसबहुदु. गुरुगळन्नु स्वीकरिसुव विषयदल्लि मानवरल्लि मात्रवल्लदॆ देवतॆ- गळल्लियू इदे न्यायवन्नु इट्टुकॊळ्ळबेकु. आद्दरिन्द सर्वरिगू उत्तमराद गुरुगळु ब्रह्म-वायुगळु, नन्तर विद्याभिमानिनियराद सरस्वती-भारतियरु, नन्तर गरुडादिगळन्नु गुरुतेन स्वीकरिसबेकु. हीगॆ उत्तमराद गुरुगळन्नू, सर्वोत्तमनाद श्रीहरियन्नु आश्रयिसि कृतार्थरागबेकु43

उपासनाविधि; ज्ञानेनैव परं पदम्

<dg 36/>

अपरोक्षदृशेरेव यस्मान्मोक्षो न चान्यथा ।
अपरोक्षदृशिश्चैव श्रवणान्‌मननादनु ।
सम्यङ्निश्चिततत्त्वस्य निदिध्यासनया भवेत् ॥ १३५ ॥

अर्थ - भगवन्तन अपरोक्षवागदॆ ई संसारदिन्द मुक्तियागुवुदिल्ल. काश्यादिमरण(काशियल्लागुव मरणवे) मॊदलाद यावुदे रीतियिन्दलू मोक्ष- वागलारदु.

श्रवण-मननादिगळिन्द भगवत्तत्ववन्नु निश्चयिसि- कॊण्डिद्दवरिगेनॆ भगवदुपासनॆयिन्द अपरोक्षज्ञान- वागुवुदु. श्रवणादिगळादरू गुरुगळिन्दले आगबेकागि रुवुदरिन्द श्रवणादिगळिगागि उत्तमगुरुगळन्नु अरसबेकु.

उपासनॆयल्लि विधगळु अवुगळ विवर

द्विविधा सा च सम्प्रोक्ता विष्णुशास्त्रावमर्शनम् ।
एकं ध्यानं हरेरन्यत् चत्वार्यङ्गानि तस्य च ।
यमश्च नियमश्चाऽसा प्राणायाम इतीरितः ॥ १३६ ॥

अर्थ - अपरोक्षसाधनीभूतवाद उपासनॆयु भगवच्छास्त्रावलोकवॆन्दू, ध्यानरूपवॆन्दू ऎरडु विधवागिदॆ44. शास्त्रश्रवणमननवाद मेलॆ अपरोक्ष ज्ञानक्कागिये सर्वदा विष्णुसर्वोत्तम प्रतिपादक वैष्णवशास्त्रगळन्नु पाठप्रवचनादिगळन्नु माडुत्तिरु- वुदे शास्त्रावमर्शनरूपवाद उपासनॆयु.

ध्यानरूपवाद उपासनॆयल्लि यम, नियम, आसन, प्राणायाम ऎन्दु नाल्कु विधवाद अङ्गगळिवॆ.

यम, नियम, आसनगळु

अहिंसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्यापरिग्रहौ यमाः शौचं तपस्तुष्टिः स्वाध्यायो हरिपूजनम् । नियमा…………………………………

अर्थ- काया, वाचा, मनसा समस्तप्राणिगळिगू हिंसॆ माडदिरुवुदे अहिंसॆयु, समस्तप्राणिगळिगू हितवन्नु बयसुवुदे सत्यवु. परर स्वत्तुगळन्नु अपहरिसदिरु- वुदे आस्तेय, सर्वावस्थॆगळल्लियू ऎण्टुविधवाद मैथुनत्यागवे ब्रह्मचर्यवु. विषयवैराग्यवे अपरिग्रहवु. हीगॆ ऐदु नियमगळु.

बाह्य - अभ्यन्तर शुद्धि, जप, होम, अतिथिसत्कारादि रूपवाद तपस्सु, विषयालम्बुद्धि, वेदाध्ययन, गुरुसेवॆ, भगवन्तन पूजॆ इवुगळु नियमगळु45

आसनगळु

………………………वीरपद्म च स्वस्तिकाद्यानि चासनम्॥ १३७ ॥

  1. यमनियमगळल्लि प्रमाणगळु अहिंसा - भूतपीडा ह्यहिंसा स्याद् अहिंसा धर्म उत्तमः । सत्य - यद्भूतहितमत्यन्तं वचः सत्यस्य लक्षणम् । ब्रह्मचर्य – मैथुनस्य परित्यागो ब्रह्मचर्यं तदष्टधा । शौच – शौचं तु द्विविधं प्रोक्तं बाह्यमाभ्यन्तरं तथा । मृज्जलाभ्यां स्मृतं बाह्यं भावशुद्धिरथान्तरम् ॥ तृप्ति- यथा कथञ्चित् प्राप्त्याच सन्तोषः तुष्टिरिष्यते। तपस्सु - मनसश्चेन्द्रियाणां च ऐकाग्र्यं तप उच्यते । हरिपूजॆ - वैदिको तान्त्रिको मिश्रो विष्णोर्वै त्रिविधो मखः । अर्थ - वीरासन, पद्मासन, स्वस्तिकासन मॊदलादवु आसनगळु45

प्राणायाम

रेचकः पूरकश्चैव कुम्भकश्च त्रिधा स्मृतः ।
प्राणायामः स्मृतिं विष्णोर्विना नियम उच्यते ॥ १३९॥

अधीतिस्मृतियुक्तो हि निदिध्यासनमेव हि।
प्राणायामेऽपि विष्णोर्यत् स्मरणं ध्यानमेव हि ॥ १३९ ॥

अर्थ - प्राणायामवु रेचक, पूरक, कुम्भकवॆन्दु मूरुविध. विष्णुविन स्मरणपूर्वकवाद वेदाध्यय- नादिगळु, मन्त्रोच्चारण, देवतास्मरणॆ इवुगळिन्द कूडिरुव प्राणायामवु निदिध्यासनदल्लि सेरुत्तदॆ. विष्णुस्मरणॆ इल्लदॆ केवल वेदाध्ययनादिरूपवाद प्राणायामवु ‘नियम’दल्लि सेरुत्तदॆ. प्राणायाम- दल्लियू विष्णुविन स्मरणॆ मात्रवे इद्दरॆ प्राणायाम 46 वु ध्यानवॆनिसुत्तदॆ.

आसनादिगळल्लि तारतम्य

<dg 37/>

आसा शौचं प्राणयमो निष्परिग्रहपूर्वकाः ।
तप आद्याः क्रमात् सर्वे उत्तरोत्तरतोऽधिकाः ।
सर्वस्मात् श्रवणाद्यास्तु मुख्या मुक्तिप्रसाधने ॥ १४० ॥

अज्ञस्य श्रवणं श्रेष्ठम् अयुक्तेः मननं तथा ।
ध्यानं निश्चिततत्त्वस्य तस्मात् शास्त्रावमर्शनम् ॥ १४१ ॥

अर्थ - आसन, शौच, प्राणायाम, वैराग्य, अहिंसॆ, सत्य, आस्तेय मॊदलादवुगळु, तपस्सु, तुष्टि इवुगळॆल्लवू क्रमवागि मॊदलु मॊदलु उक्तवादवुगळिगिन्त मुन्दु मुन्दु हेळिदवुगळु श्रेष्ठवागिरुत्तवॆ.

हिन्दॆ हेळिद ऎल्ला आसनादिगळिगिन्तलू श्रवण, मनन, शास्त्रार्थविमर्शॆयॆम्ब निदिध्यासनगळु मोक्षसाधनॆ यल्लि प्रधानसाधनगळु. शास्त्रज्ञानरहितरादवरिगॆ गुरुमुखदिन्द शास्त्रार्थश्रवणवे मुख्यवागिरुत्तवॆ हॊरतु मननादिगळल्ल. शास्त्रश्रवणमाडिद्दरू शास्त्रप्रमेयदल्लि संशयविरुववनिगॆ दार्ढ्यक्कागि मननवु मुख्यवागिरुत्तदॆ.

श्रवण-मननादिगळिन्द अज्ञान, संशय, विपर्यय- गळन्नु कळॆदुकॊण्डु तत्वनिश्चयवुळ्ळवनिगॆ ध्यानवु हागू शास्त्राविमर्शवु माडबेकु. (???))

रेचयित्वा दक्षिणतः पूरयित्वा च वामतः । कुम्भकश्च सुषुम्नायां विष्णुं वायुं च संस्मरेत् ॥ प्राणायाम माडुवाग मन्त्र, मन्त्रदेवतॆ, वायु, भगवन्त इवरन्नु स्मरिसुत्ता इद्दरॆ ई प्राणायाम ‘निदिध्यासन’वॆनिसुत्तदॆ. केवल विष्णुविन स्मरणॆ मात्रविद्दरॆ इदु ‘ध्यान’ ऎम्ब प्रकारद प्राणायाम. भगवन्तन स्मरणॆयिल्लदॆ केवल मन्त्रस्मरणॆयु ‘नियम’वॆनिसुत्तदॆ. प्रवचनद श्रेष्ठतॆ

वरं दशगुणं तस्माद् व्याख्यॆकस्य शतोत्तरा।
अपरोक्षदृशाऽप्येषा कर्तव्या विष्णुतुष्टिदा ॥142 ॥

अर्थ -ध्यानक्किन्तलू शास्त्रावलोकनादिनिदिध्यासनवु श्रेष्ठवु. हेगॆन्दरॆ विष्णुशास्त्रवाद भारतभागवतादि ग्रन्थावलोकन पाठ-प्रवचनादिगळिन्द भगवन्तनु सर्वोत्तमनॆन्दु ई शास्त्रगळॆल्ल श्रीहरिसर्वोत्तम- प्रतिपादकगळॆन्दु निश्चयवागुवुदरिन्द ध्यानक्किन्तलू शास्त्रविचारवे हत्तुपट्टु मिगिलागिरुत्तदॆ.

तानॊब्बने शास्त्रावलोकन माडुवुदक्किन्त अदन्ने ऒब्ब शिष्यनिगादरू पाठ हेळुवुदरल्लि नूरुपट्टु फल अधिकवागिरुत्तदॆ. अपरोक्षज्ञानियादवनू सह विष्णुप्रीतियन्नुण्टुमाडुव शास्त्रपाठप्रवचनादिगळन्नु नडॆसुत्तले इरबेकु47

प्रवचनद साफल्यतॆ; श्रवणयोग्य अधिकारि

य इमं परमं गुह्यं मद्भक्तेष्वभिधास्यति ।
भक्तिं मयि परां कृत्वा मामेवैष्यत्य संशयः ॥ १४३ ॥

न च तस्मान्‌मनुष्येषु कश्चिन् मे प्रियकृत्तमः ।
भविता न च मे तस्मादन्यः प्रियतमो भुवि ॥ १४४ ॥

अर्थ - यारु ई परमगोप्यवाद सर्वशास्त्रार्थ- निर्णयवन्नु नन्न भक्तरल्लि प्रवचनादिगळिन्द उपदेशिसुवनो अन्तह भक्तनु नन्नल्लि उत्तमवाद भक्तियन्नु माडि नन्नन्ने हॊन्दुत्तानॆ. प्रवचनदिन्द भगवद्भक्ति, भगवद्भक्तियिन्द भगवन्तन सान्निध्यलाभ- वॆन्दु भाव.

मुन्दॆयो हुट्टलारनु.

<dg 38/>

प्राणायामादिधर्मगळल्लि तारतम्य; शौचासनगळु केवल अङ्गगळु

शौचासने त्वङ्गमात्रं न पृथक् धर्मकारणम् ।
प्राणायामादयस्तुष्टिपर्यन्ता द्विगुणाधिकाः ॥ १४५ ॥

स्वाध्यायक्कॆ प्राधान्यतॆ

स्वाध्यायोऽतः कोटिगुणस्ततोऽनन्तगुणा हरेः ।
पूजाऽतस्त्रिगुणं ध्यानमिति धर्मक्रमः स्मृतः ॥ १४६ ॥

अर्थ - बाह्यान्तरशुद्धिरूप शौचासनगळु सकलकर्म- गळिगू अङ्गवागिरुत्तवॆ हॊरतु स्वतन्त्रवागि अवुगळे धर्मसाधनगळल्ल.प्राणायाम, विषयवैराग्य, अहिंसॆ, सत्य, अस्तेय, ब्रह्मचर्य, तपस्सु, तुष्टि इवुगळल्लि हिन्दु हिन्दिनवुगळिगिन्त मुन्दु मुन्दिनवुगळु ऎरडु पट्टु हॆच्चु फलवुळ्ळवुगळु.

कडॆयल्लि हेळिद तुष्टि गुणक्किन्तलू तानु गुरुगळल्लि नडॆसुव शास्त्राध्ययनवु कोटिपट्टु हॆच्चु फलवुळ्ळद्दु, शास्त्राध्ययनक्किन्तलू भगवन्तन पूजॆयु अनन्ता- नन्त फलाधिक्यवुळ्ळद्दु. भगवन्तन पूजॆगिन्तलू ध्यानवु मूरु पट्टु फलाधिकवादद्दु. इवु परम्परया धर्मसाधनगळॆनिसिद प्राणायामादिगळल्लिरुव फलतारतम्यवु.

आसनलक्षणगळु

ऊर्वोरधः पदोरूर्ध्वं विभागेनेति च त्रिधा ।
आसनत्रयमुद्दिष्टं मन्त्रस्मरणपूर्वकम् ॥ १४७ ॥

अर्थ तन्न ऎरडु कालुगळन्नू तॊडगळ कॆळगॆ इट्टुकॊण्डु नेरवागि कुळितरॆ ‘स्वस्तिकासनवु’. ऎरडु कालुगळन्नु तॊडॆगळ मेलिरिसि कुळितुकॊळ्ळुवुदु ‘पद्मासनवु’. ऒन्दु कालन्नु तॊडॆय मेलू मत्तॊन्दन्नु तॊडॆय कॆळगू हाकि चक्कळबक्कळ कूतरॆ वीरासनवॆन्दु करॆयल्पडुत्तदॆ. ऎण्टु विध आसनगळल्लि ई मूरु अत्यन्त श्रेष्ठवागिरुत्तवॆ. ई आसनगळन्नु भूमिशुद्धिमन्त्रदॊन्दिगॆ रचिसिकॊळ्ळबेकु.

रेचकादिगळ मात्रा काल; प्राणायामविधि

द्विगुणोत्तरं रेचकादि षोडशादिक्रमेण तु। मात्राणां ह्रस्ववर्णस्य कालो मात्रेति शब्दते ॥ १४८ ॥ क्रमेणैवाभ्यसेन्मात्रावृद्धिमेकाग्रधीः पुनः ।

अर्थ - ह्रस्व आकारवन्नु उच्चारणॆ माडुवष्टु कालक्कॆ (सुमारु ऒन्दु सॆकॆण्ड्) मात्राकालवॆन्दु हॆसरु. इन्तह हदिनारु मात्रा कालदष्टु ऒळगिरुव गाळि- यन्नु हॊरहाकलु उपयोगिसबेकु. अदर ऎरडरष्टु अन्दरॆ 32 मात्रागळष्टु काल शुद्धगाळियन्नु सॆळॆदुकॊळ्ळबेकु. पूरकप्राणायामद ऎरडरष्टु काल अन्दरॆ 64मात्रॆगळष्टु काल कुम्भकदल्लि वायुवन्नु निल्लिसबेकु. हीगॆ साधकरु रेचक, पूरक, कुम्भकगळल्लि ऎरडॆरडु पट्टु हॆच्चिसुत्ता सिद्धियन्नु पडॆयबेकु.

रेचयित्वा दक्षिणतः पूरयित्वा च वामतः ।
कुम्भकं च सुषुम्नायां विष्णुं वायुं च संस्मरेत् ॥ १४९ ॥

अर्थ - बलभागद मूगिन हॊळ्ळॆयिन्द ऒळगिरुव गाळियन्नु हॊरदूडबेकु. ऎडभागद नासारन्ध्रदिन्द शुद्धवायुवन्नु सॆळॆदुकॊण्डु, सुषुम्नानाडियल्लि वायुवन्नु स्थिरगॊळिसि, हरिवायुगळन्नु भक्तियिन्द स्मरिसुत्तिरबेकु.

नाडीविचार; विशेषनाडिगळु

मूलाधारं समारभ्य त्वामूर्धानमृजुस्थिता । मध्ये सुषुम्ना विज्ञेया वज्रिकाऽऽर्या प्रकाशिनी ॥ १५० ॥ वैद्युता ब्रह्मनाडीति सैव पञ्चप्रभेदिनी।

अर्थ - वृषणद मूलभागदिन्द नॆत्तियवरॆगू नेरवू, दीर्घवू आगिरुव नाडिये ‘सुषुम्ना’ नाडियु. ऒन्दे सुषुम्ना नाडियु वज्रका, आर्या, अवभासिनी, वैद्युता, ब्रह्मनाडी ऎम्ब ऐदु प्रभेदवुळ्ळद्दागिदॆ.

सुषुम्नॆय ऐदु विभागगळु

पृष्ठवामाग्रदक्षान्तः भेदास्ते च क्रमेण तु ॥ १५१ ॥

हरिर्नीलः सितः पिङ्गो लोहितश्चात्र केशवः ।
प्रद्युम्नादिस्वरूपेण ध्येयः सिद्धिमभीप्सता ॥ १५२ ॥

अर्थ - सुषुम्ना नाडिय हिम्बदिगॆ वज्रिकॆ ऎन्दू, ऎडबदिगॆ आर्या ऎन्दू, ऎदुरिगॆ अवभासिनी ऎन्दू, बलभागक्कॆ वैद्युता ऎन्दू, मध्यभागक्कॆ ब्रह्मनाडी ऎन्दू ऒन्दॊन्दु दिक्किनल्लिरुव सुषुम्नानाडिये ऐदु प्रभेदवुळ्ळद्दागिदॆ. अभीष्टसिद्धियन्नु इच्छिसुव साधकनु, वज्रिकादि ऐदुप्रदेशगळल्लि प्रद्युम्नादि ऐदु रूपगळुळ्ळ भगवन्तनन्नु ध्यानिसबेकु. वज्रिका ऎम्ब हिम्बदिय नाडियल्लि पीतवर्णद प्रद्युम्ननन्नू, ऎडदल्लिरुव आर्या नाडियल्लि नीलवर्णद अनिरुद्ध- नन्नू, अग्रभागदल्लिरुव अवभासिनी अथवा प्रकाशिनी नाडियल्लि बिळि बण्णद वासुदेवनन्नु, बलभागद वैद्युता नाडियल्लि अरुणबण्णद सङ्कर्षणनन्नु ध्यानिसि मध्यद ब्रह्मनाडियल्लिरुव रक्तवर्णद नारायणनन्नु ध्यानिसबेकु48.

शरीरदल्लिरुव षट् पद्मगळु

<dg 39/>

मूले च नाभौ हृदयेन्द्रयोनिभ्रूमध्यमूर्ध्नि द्विषडन्तकेषु ।
चतुःषडष्टद्विचतुर्द्विषट्कदलेषु पद्मेषु सितारुणेषु ।
पञ्चात्मकोऽसौ भगवान्सदैव ध्येयो हृदन्तान्यरुणानि तानि ॥ १५३ ॥

अर्थ - शरीरदल्लि आरु पद्मगळिवॆ. मूलाधारदल्लि नाल्कुदळद पद्मवु, नाभियल्लि आरुदळद पद्म, हृदयदल्लि अष्टदळपद्मवु, कण्ठदल्लि ऎरडु दळ पद्मवु, हुब्बुगळ मध्यॆ नाल्कुदळ पद्मवु, तलॆयल्लि हन्नॆरडु दळपद्मविरुत्तदॆ. हीगॆ शरीरद नानाभाग- गळल्लिरुव आरुपद्मगळल्लिरुव वासुदेवादि पञ्च- मूर्तिगळन्नु चिन्तिसबेकु.

ई पद्मगळल्लि मूलाधार, नाभि, हृदय पद्मगळु कॆम्पागिद्दरॆ उळिद कण्ठ, हणॆ, शिरस्सिनल्लिरुव पद्मगळु श्वेतवर्णवागिवॆ.

पद्मगळल्लिरुव मण्डलगळु

त्रिकोणवह्नौ च षडश्रवायौ द्विस्तावदत्रविवृत्तशशिस्थवह्नौ।
वृत्ते विधावपि विचिन्त्यमिदं दशार्ध- रूपं सितं तदखिलं हृदयात्परस्थम् ॥ १५४ ॥

अर्थ - मूलाधारदल्लि त्रिकोणवमण्डलदल्लियू, नाभियल्लिरुव षट्कोणवायुमण्डलदल्लियू, हृदयदल्लिरुव द्वादशकोणगळिरुव वृत्ताकारद सूर्यमण्डलदल्लि वृत्ताकारद चन्द्र मण्डलवु, अदर मेलॆ त्रिकोणवह्निमण्डल, अदरल्लि भगवन्त- नन्नु ध्यानिसबेकु.

कण्ठ, भ्रूमध्य हागू शिरस्सुगळल्लि वृत्ताकारद चन्द्रमण्डल, अदरल्लि भगवन्तनन्नु ध्यानिसबेकु. ई आरुमण्डलगळल्लि ध्यान माडबेकागिरुव पञ्चरूप- गळल्लि मूलाधार, नाभि, हृदयदल्लिरुव भगवद्रूप- गळु कमलगळन्तॆये कॆम्पुबण्णद्दादरॆ उळिदवु बिळिय बण्णदवु.

सुषुम्ना इतरनाडिगळु

इडा च पिङ्गला चैव वज्रिका धारिणी तथा । सुषुम्नायाश्चतुर्दिक्षु वज्रिकाद्यासु तत्र च । चतुर्मूर्तिः स भगवान् हृदये संव्यवस्थितः ॥ १५५ ॥ अर्थ - सुषुम्नानाडिय ऐदु प्रभेदवुळ्ळ सुषुम्ना नाडिय पश्चिमादि नाल्कूदिक्कुगळल्लियू वज्रिका, इडा, धारिणी, पिङ्गला ऎम्ब नाल्कु नाडिगळु पूर्वादिक्रम- दिन्द इरुत्तवॆ. वज्रिका मॊदलाद नाल्कू नाडिगळल्लि वासुदेवादि नाल्कुमूर्तिगळू, नाडियल्लि नारायण मूर्तियू इरुत्तवॆ.

द्वासप्ततिसहस्राणि नाड्योऽन्यास्तु प्रधानतः । बृहतीसहस्रस्पर्शानामृचां वाच्योऽत्र केशवः ॥ १५६ ll

अर्थ - प्रधानवाद सुषुम्नादि नाडिगळिन्द बेरॆयाद ऎप्पत्तॆरडु साविर नाडिगळू ई देहदल्लिरुत्तवॆ. इवु बृहतीसहस्रसम्बन्धिगळाद ऋक्‌गळिन्द प्रतिपाद्यनाद वनू, स्वर-व्यञ्जन प्रतिपाद्यनू, हगलु- रात्रिगळ नियामकनू, स्त्रीपुरुषरूपदिन्द इरुववनू, मनुष्यर परमायुष्यवॆनिसिद 36,000 हगलुरात्रि प्रतिपाद्यनू आद भगवन्तनन्नु ई नाडिगळल्लि ध्यानिसबेकु.

नाडिगळ गोप्यतॆ

रूपाणां लक्षणं तेषां रहस्यत्वान्न कथ्यते ।
विष्णुना ब्रह्मणे प्रोक्तं ग्रन्थसङ्कोचतस्तथा ॥ १५७ ॥

अर्थ - ई नाडिगळल्लि सन्निहितगळागिरुव ऎप्पत्तॆरडु साविर भगवद्रूपगळॆल्लवन्नू भगवन्तनु ब्रह्मदेवनिगॆ उपदेशिसिद्दानॆ. आ रूपगळु अत्यन्तगोप्यगळागिद्दु सामान्यरिगॆ तिळिसबारदाद कारण, ग्रन्थवु विस्तारवागुवुदॆम्ब कारणदिन्दलू ननगॆ तिळिदिद्दरू तिळिसुत्तिल्ल.

स्मृतिविभाग

खण्डस्मृतिर्धारणा स्याद् अखण्डा ध्यानमुच्यते ।
अप्रयत्नात् समाधिश्च दर्शनं चिरयाऽनया।
अथवा सततं शास्त्रविमर्शेन भविष्यति ॥ १५८ ॥

परमस्नेहसंयुक्तयथार्थज्ञानतो भवेत् ।
सा भक्तिरिति विज्ञेया साधनं भोगमोक्षयोः ॥ १५९ ॥

अर्थ- सच्छास्त्रवन्नु केळुवुदु, दर्शनादिगळिन्द उण्टागुव वासनामयवाद वस्तुवन्नु मनस्सिनिन्द तिळियुवुदु स्मृतियु. इदु खण्डस्मृति मत्तु अखण्ड- स्मृति ऎन्दु ऎरडु विधवागिरुत्तदॆ. अखण्डस्मृतियू सह ध्यानरूपवादद्दु हागू समाधिरूपवादद्दु ऎन्दु ऎरडु विधवु. इवुगळल्लि भगवन्तन यावुदाद- रॊन्दु अवयवगळ स्मरणॆ, अथवा कॆलवु काल स्मरणॆ मत्तॆ कॆलवु काल विस्मरणॆ इरुविकॆयु साधारणवागि खण्डस्मृति ऎनिसुत्तदॆ.

समस्तावयवगळ स्मरणॆ हागू मध्यॆ खण्डवागदॆ निरन्तर भगवद्गुणगळ स्मरणॆयु ध्यान ऎनिसुत्तदॆ.

ध्यानमाडलु प्रयत्न माडदिद्दरू अनायासवागि निरन्तर भगवन्तन स्मरणॆयु समाधि ऎनिसुत्तदॆ. हीगॆ प्रयत्नविल्लदेने बहुकालदिन्द अनुवृत्तवाद समाधि- यिन्द भगवन्तन अपरोक्षवागुत्तदॆ.

भगवन्तन दर्शक्कॆ प्राधान्यादिगळु अमुख्यसाधनगळा- गिद्दु, भगवन्तनल्लि माहात्म्य ज्ञानपूर्वकवाद सुदृढस्नेहरूपवाद भक्तिये भगवन्तन अपरोक्ष- दल्लि प्रधानसाधनवु. इन्तह यथार्थ भक्तिये मोक्षवु हागू मोक्षदल्लि आनन्दातिशयवु उण्टागलु साधनवु.

भक्तिय महिमॆ मुख्यमेषैव नान्यत् स्यात् सर्वं व्यर्थ० तया विना।
सैकाऽप्यभीष्टफलदा मोक्षो दर्शनयुक्तया ॥ १६० ॥

दर्शनं तु तया हीनं व्यर्थमन्यत् किमुच्यते । योग्यं तु दर्शनं नैव तया हीनं भविष्यति ॥ १६१ ॥ अर्थ

अर्थ - सकलमोक्षसाधनगळल्लियू भक्तिये प्रधान- साधनवागिदॆ. भक्ति इल्लदॆ बेरेनु इद्दरू मोक्ष लभिस- लारदु. भगवद्भक्ति इल्लदॆ माडिद कर्मादिगळॆल्लवू व्यर्थवे सरि.

भक्तियिल्लद अपरोक्षज्ञानवादरू कल्यादिगळिगॆ भगवदवतारद अपरोक्षवादन्तॆ व्यर्थवे आगुत्तदॆ. हीगॆ भक्तियिल्लद शास्त्रजन्य अपरोक्षज्ञानवे व्यर्थ- वॆन्दमेलॆ कर्मादिगळु व्यर्थवॆन्दु हेळुवुदेनु? अष्टेकॆ? योग्यवाद सम्पूर्णवाद भक्तियिल्लवादरॆ भगवन्तन साक्षात्काररूपवाद अपरोक्षज्ञानवू आगलारदु.

ग्रन्थोपसंहार

आनन्द-चित्-सदितिपूर्वगुणैः समस्तैः मर्त्यादिभिः विधिपरैः भगवान् क्रमेण ।
ध्यातोऽधिकैरधिगुणोऽधिकमेव सौख्यं मुक्तौ ददाति सततं परमस्वरूपः ॥ १६२ ॥

अर्थ- आनन्द, चित्, सत् मॊदलाद समस्तगुणगळिन्द पूर्णनागिरुव भगवन्तनु मनुष्यरिन्दारम्भिसि ब्रह्म- देवन पर्यन्तवागिरुव ऎल्ल अधिकारि जीवरिन्दलू योग्यतानुसारवागि क्रमदिन्द वृद्धियागुव बहुगुण गळिन्द ध्यानिसल्पट्टवनागि, अवरवर उपासनॆगॆ अनुगुणवागि तारतम्यानुसारवागि मोक्षवन्नु हागू मोक्षदल्लि तारतम्यानुसारवागिये आनन्दादिगळन्नू दयपालिसुत्तानॆ.

ग्रन्थद उद्धार मत्तु महिमॆ निर्दोषाखिलसम्पूर्णगुणेन हरिणा स्वयम् ।
ब्रह्मणे कथितात् तन्त्रसाराद् उद्धृत्य सादरम् ।
आनन्दतीर्थमुनिना कृतो ग्रन्थोऽयमञ्जसा ॥ १६३ ॥

ग्रन्थोऽयं पाठमात्रेण सकलाभीष्टसिद्धिदः ।
किमु ज्ञानाद् अनुष्ठानाद् उभयस्मात् पुनः किमु ॥ १६४ ॥

अर्थ दोषगन्धरहितनू, समस्तगुणपूर्णनू आगिरुव श्रीभगवन्तनिन्द ताने स्वयं चतुर्मुखब्रह्म देवनिगॆ आदरपूर्वकवागि उपदेशिसल्पट्ट “तन्त्रसार” वॆम्ब ग्रन्थदिन्द कॆलवु प्रधानांशगळन्नु सङ्ग्रहमाडि आनन्दतीर्थरॆम्ब अभिधानदिन्द शोभिसुत्तिरुव नन्निन्द रचिसल्पट्टिदॆ. ई ग्रन्थवादरू अर्थानुसन्धान विल्लदॆ पठिसिदरू समस्त इष्टार्थगळन्नु सल्लिसुवुदु(??). हीगिरलु अर्थानुसन्धानपूर्वक पठिसिदरॆ सर्वाभीष्टसिद्धियागुवुदॆन्दु हेळुवुदेनु? इल्लि हेळिद कर्मानुष्ठान माडिदरन्तू इष्टार्थगळु कैगूडुवुदरल्लि संशयवे इरुवुदिल्ल. ज्ञानपूर्वक- वागि कर्मानुष्ठान माडिदरन्तू सकलाभीष्टगळू लभिसुवुदॆन्दु सुतरां सिद्धवे!

आचार्यर स्वरूपकथन; लघुवायुस्तुति

यस्य त्रीण्युदितानि वेदवचने रूपाणि दिव्यान्यलं बट् तद्दर्शतमित्थमेव निहितं देवस्य भर्गो महत् ।
वायो रामवचोनयं प्रथमकं पृक्षो द्वितीयं वपु- र्मध्वो यत्तु तृतीयमेतदमुना ग्रन्थः कृतः केशवे ॥ १६५ ॥

अर्थ - याव हनुम,भीम, मध्वरॆन्दु मूरु वायु देवर दिव्यरूपगळु बळित्था मॊदलाद वेदमन्त्र- गळल्लि हेळल्पट्टिरुत्तवॆयो अन्तह वायुदेवर मूलरूपवु पूर्णवाद बल हागू ज्ञानवुळ्ळद्दा- गिदॆ. भगवन्तन आदेशदन्तॆ भगवत्प्रेरितवागि हनुमदादि मूरु रूपगळिन्द अवतार माडिरुत्तारॆ. आ मूरु रूपगळल्लि मॊदलनॆय रूपवु हनुमरूपवागिद्दु श्रीरामन मातुगळन्नु सीतामातॆगू, सीतॆय मातुगळन्नु श्रीरामचन्द्रदेवनिगू तलुपिसिरुवन्तहदु. ऎरडनॆय द्दाद भीमसेनरूपवु शत्रुगळिगॆ अति भयङ्करवागिद्दु कौरवसेनॆयन्नु नाशमाडितु. मूरनॆय मध्वरूप- वादरो श्रीहरिय सर्वोत्तमत्व प्रतिपादक ग्रन्थ- गळन्नु रचिसिद्दु भगवन्तनिगॆ आनन्दवुण्टुमाडुव शास्त्ररचनॆयिन्दागि ‘मध्व’ ऎन्दु प्रसिद्धवागिदॆ. इन्तह मूरनॆय मध्वरूपदिन्दले परमात्मन प्रीतिगागि ई तन्त्रसारसङ्ग्रहवॆम्ब ग्रन्थवु रचिसल्पट्टितु. आप्तरिन्द रचितवाद्दरिन्द सज्जनरु स्वीकरिसि उद्धारवागबेकु.

ग्रन्थसमाप्ति - उत्तरमङ्गळाचरणॆ

अशेषदोषोज्झितपूर्णसद्गुणं सदा विशेषापगतोरुरूपम् ।
नमामि नारायणमप्रतीपं सदा प्रियेभ्यः प्रियमादरेण ॥ १६६ ॥

॥ इति श्रीमदानन्दतीर्थभगवत्पादप्रणीतश्रीमत्तन्त्रसार सङ्ग्रहे चतुर्थोध्यायः ॥ ॥समाप्तोयं ग्रन्थः ॥

अर्थ - समस्तदोषदूरनू, सर्वसद्गुणभरितनू, सर्वदा तारतम्यविल्लद अनन्तानन्तरूपवुळ्ळवनू, अप्रतिमनू, प्रीतिविषयगळाद समस्तवस्तुगळिगिन्तलू अत्यन्त प्रियतमनू आद नारायणनन्नु अत्यादर- दिन्द नमस्करिसुत्तेनॆ.

इल्लिगॆ तन्त्रसारसङ्ग्रहसटीकॆय कन्नडानुवाददल्लि नाल्कनॆय अध्यायवु मुगिदुदु

॥ श्रीमध्वेशार्पणमस्तु ॥ 201

प्रकाशन

श्री गुरु सार्वभौम संशोधना मन्दिर गुरुसार्वभौम संस्कृत विद्यापीठ मन्त्रालय - आन्ध्रप्रदेश


  1. तिथिस्वरयुतं व्योम वामकर्णविभूषितम् ।
    वराहबीजमुदितं सर्वसम्पत्प्रदायकम् ॥ ↩︎

  2. वराहपुराणदल्लि “शुद्धस्फटिकशैलाभं रक्तपद्मायतेक्षणम् । वराहवदनं सौम्यं चतुर्बाहुं किरीटिनम् ॥ श्रीवत्सवक्षसं चक्रशङ्खाभयकराम्बुजं वामोरुस्थितया युक्तं………………….॥ ऎन्दु इन्नॊन्दु ध्यानश्लोकवन्नु हेळलागिदॆ. ↩︎

  3. अङ्गन्यासक्रमः – अस्य श्रीवराहमन्त्रस्य ब्रह्मा ऋषिः । वराहरूपी भगवान् देवता । न्यासे विनियोगः ॥ (1) ॐ हृदयाय नमः (2) ॐ वराहाय शिरसे स्वाहा (3) ॐ भूधराय शिखायै वौषट् (4) ॐ परात्मने कवचाय हुम् (5) ॐ सर्वज्ञाय नेत्राभ्यां वषट् (6) ॐ सर्वशक्तये अस्त्राय फट् ऎन्दु षडङ्गन्यास. ई रीति ऎल्ला मन्त्रगळिगू वराहपदद स्थानदल्लि आयाय देवतानामगळन्नु सेरिसि अङ्गन्यास माडबहुदु. ↩︎

  4. इल्लि तिळिसिद हागॆ अङ्गन्यास क्रम हीगिदॆ (1) ॐ पूर्णज्ञानात्मने हृदयाय नमः (2) ॐ पूर्णैश्वर्यात्मने शिरसे स्वाहा (3) ॐ पूर्णप्रभात्मने शिखायै वौषट् (4) ॐ पूर्णानन्दात्मने कवचाय् हुम् (5) ॐ पूर्णतेजात्मने नेत्राभ्यां वषट् (6) ॐ पूर्णशक्त्यात्मने अस्त्राय फट् ↩︎

  5. विशेषांश - श्रीकरमन्त्रद ध्यानश्लोकवु हीगिदॆ -

    <dg 3/>

    आदित्य चन्द्रावपि शङ्खचक्रौ शङ्खप्रसूनाख्यनिधी दधानः ।
    चिन्त्यः कराभ्यां वसु तर्पयन्नः स्वाङ्कस्थलक्ष्मीगरुडा सनस्थः ॥ ↩︎

  6. ई क्रमदिन्द श्रीकरमन्त्रद अङ्गन्यासवु हीगिदॆ -

    <dg 4/>

    (1) भीषय भीषय हृदयाय नमः ।
    (2) ॐ त्रासय त्रासय शिरसे स्वाहा ।
    (3) ॐ प्रमर्दय प्रमर्दय शिखायै वौषट् ।
    (4) ॐ प्रध्वंसय प्रध्वंसय कवचाय हुम् ।
    (5) ॐ रक्ष रक्ष अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः । ↩︎

  7. विशेषांश “उग्रं वीरं महाविष्णुं ज्वलन्तं सर्वतोमुखम्। नृसिंहं भीषणं भद्रं मृत्यो मृत्युं नमाम्यहम् ॥” ऎन्दु नरसिंहानुष्टुप् मन्त्रस्वरूपवे ३२अक्षरगळ नरसिंहमन्त्रवागिरुत्तदॆ. अग्निपुराणदल्लि “ॐ अं इं उम् उग्रं वीरं महाविष्णुं ज्वलन्तं सर्वतोमुखम् । नृसिंहं भीषणं भद्रं मृत्यो मृत्युं नमाम्यहम् ॥” ऎन्दु हेळलागिदॆ. ई नृसिंहानुष्टुप् जपदिन्द विष, व्याधिगळॆल्लवू नाश- वागुववु. ↩︎

  8. ई मन्त्रद स्वरूप हीगिदॆ “ॐ जय जय नृसिंहाय सर्वज्ञाय महातेजो बलवीर्याय स्वाहा' ↩︎

  9. मन्त्रस्वरूप हीगिदॆ “नृसिंहाय विद्महे महाबलाय धीमहि । तन्नोऽनन्तः प्रचोदयात् " ↩︎

  10. ई श्लोकदिन्द हेळिद न्यासविवरगळन्नु हीगॆ सङ्ग्रहिसबहुदु.

    <dg 6/>

    मॊदलनॆय नृसिंहानुष्टुप् मन्त्रद अङ्गन्यास

    (1) उग्रं वीरं महाविष्णुं हृदयाय नमः ।
    (2) ज्वलन्तं सर्वतोमुखं शिरसे स्वाहा ।
    (3) नृसिंहं भीषणं भद्रं शिखायै वौषट् । (4) मृत्यु मृत्युर्नमाम्यहं कवचाय हुम् । (5) उग्रं वीरं महाविष्णुं ज्वलन्तं सर्वतोमुखम् नृसिंहं भीषणं भद्रं मृत्यो मृत्युं नमाम्यहम् अस्त्रायफट् ।

    ऎरडनॆय चतुर्विंशत्यक्षरनृसिंहमन्त्रद अङ्गन्यास (१) जय हृदयाय नमः (२) जय शिरसे स्वाहा (३) नरसिंहाय शिखायै वौषट् (४) सर्वज्ञाय कवचाय हुम् (५) महातेजोबलवीर्याय नेत्राय वौषट् (६) स्वाहा अस्त्रायफट् ॥ इति दिग्बन्धः ।

    मूरनॆय नृसिंहगायमन्त्रद अङ्गन्यास (१) नृसिंहाय विद्महे हृदयाय नमः (२) महाबलाय धीमहि शिरसे स्वाहा (३) तन्नोऽनन्तः प्रचोदयात् शिखायै वौषट् (४) नृसिंहाय विद्महे कवचाय हुम् (५) महाबलाय धीमहि नेत्राय वौषट् (६) तन्नोऽनन्तः प्रचोदयात् अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः । ↩︎

  11. षडङ्गन्यासक्रमवु हीगिदॆ हंसः हृदयाय नमः । सोऽहं शिरसे स्वाहा । स्वाहा शिखायै वषट् । हंसः कवचाय हुम् । सोऽहं नेत्राभ्यां वौषट् । ↩︎

  12. हंसमन्त्र अङ्गन्यासक्रम - अस्य श्री हंसमन्त्रस्य ब्रह्मा ऋषिः । गायत्रीछन्दः । हंसरूपी भगवान् देवता । जपे विनियोगः ।
    ॐ हृदयाय नमः ।
    ॐ ह्रीं शिरसे स्वाहा ॐ हंसः शिखायै वषट् सोऽहं कवचाय हुम् स्वाहा अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः ।
    अर्पणॆ - ‘पूर्वेद्युः प्रातः सूर्योदयमारभ्य अद्य प्रातः सूर्योदयपर्यन्तं मदहृदिस्थेन मुख्यप्राणकृतेन षट्‌शताधिकैकविंशत्सहस्रसङ्ख्याक श्वासरूपहंसमहामन्त्रजपेन तथा मुख्यप्राण- प्रेरितेन मया कृतेन दशहंसमन्त्रजपेन भगवान् मुख्यप्राणपतिः हंसरूपि लक्ष्मीपतिनारायणः प्रीयताम् । ॐ हंसः सोऽहं स्वाहा ॐ हंसं तर्पयामि ॥ ↩︎

  13. अङ्गन्यास क्रम -

    1. ॐ हृदयाय नमः
    2. ॐ नमः शिरसे स्वाहा
    3. ॐ भगवते शिखायै वषट्
    4. ॐ विष्णवे कवचाय हुम्
    5. ॐ अन्नाधिपतये नेत्राभ्यां वौषट्
    6. ॐ स्वाहा अस्त्राय फट् इति दिग्बन्धः । अस्य श्री चिन्तामणि दधिवामनमन्त्रस्य । ब्रह्मा ऋषिः । दधि वामनो देवता । जपे विनियोगः।
     ↩︎
  14. पञ्चाङ्गन्यास ॐ ॐ हृदयाय नमः । ॐ वं शिरसे स्वाहा । ॐ वामनाय शिखायै वषट् । ॐ नमः कवचाय हुम्। ॐ वं वामनाय अस्त्राय फट् । षडङ्गन्यास – ॐ ॐ हृदयाय नमः । ॐ अमृतात्मने शिरसे स्वाहा । ॐ नमः शिखायै वषट् । ॐ ॐ कवचाय हुम् । ॐ अमृतात्मने नेत्राभ्यां वौषट् ! ॐ नमः अस्त्राय फट् । ↩︎

  15. ‘त्रिविक्रमाय विद्महि, विश्वरूपाय धीमहि । तन्नो विष्णुः प्रचोदयात्’ ऎन्दु मन्त्रद स्वरूपवु. ↩︎

  16. अङ्गन्यासवु हीगॆ एर्पडुत्तदॆ ॐ रां हृदयाय नमः । ॐ रां शिरसे स्वाहा । ॐ मां शिखायै वषट् । ॐ यं कवचाय् हुम् । ॐ नं नेत्राभ्यां वौषट् । ॐ मं अस्त्राय फट् । अर्थ- गोत्रवाचकगळाद चतुर्थ्यन्तगळाद परशुराम हागू दाशरथिरामर वाचकगळाद भार्गव हागू राघवपदगळु, अवुगळ आदियल्लि मन्त्रद पूर्वाक्षर गळाद भां, रां ऎम्ब अक्षरगळु, हागू ॐकार, कडॆ- यल्लि नमः पद सेरिसिदाग “ॐ भां भार्गवाय नमः, ॐ रां रामाय नमः’ ऎम्ब भार्गवाष्टाक्षर हागू राघवाष्टाक्षरमन्त्रगळु एर्पडुत्तवॆ. ↩︎

  17. ॐ क्लीं हृदयाय नमः । ॐ कृष्णाय शिरसे स्वाहा । ॐ गोविन्दाय शिखायै वौषट् । ॐ गोपीजनवल्लभाय कवचाय हुम् । ॐ स्वाहा अस्त्राय फट् । इति दिग्बन्धः । प्रत्येकवागि एकाक्षरकृष्णमन्त्रवागुत्तदॆ. ‘ॐ क्लीं ॐ’ ऎन्दु मन्त्रस्वरूप. इदर जपवु चिन्तामणियन्तॆ सकलेष्टप्रदायकवागिदॆ. ↩︎

  18. अङ्गन्यासः -

    <dg 14/>

    ॐ श्रिये हृदयाय नमः । ॐ लक्ष्मै शिरसे स्वाहा।
    ॐ मायै शिखायै वषट् । ॐ इन्दिरायै कवचाय् हुम् । ॐ रमाय्कॆ अस्त्राय फट् । इति दिग्बन्धः । ↩︎

  19. अङ्गन्यास - ॐ ह्रां हृदयाय नमः । ॐ ह्रीं शिरसे स्वाहा । ॐ ह्रूं शिखायै वषट् । ॐ ह्रैं कवचाय हुम् । ॐ ह्रौं नेत्राभ्यां वौषट् । ॐ ह्रः अस्त्राय फट् । ↩︎

  20. वैदिकदुर्गामन्त्रद अङ्गन्यास
    ॐ जातवेदसे सुनवाम सोमं हृदयाय नमः ।
    ॐ अरातीयतो निदहाति वेदः शिरसे स्वाहा। ॐ सनः पर्षदति दुर्गाणि विश्वा शिखायै वषट् । ॐ नावेव सिन्धुं दुरितात्यग्निः कवचाय हुम् । ॐ जातवेदसे सुनवाम सोममरातीयतो निदहाति वेदः । सनः पर्षदति दुर्गाणि विश्वा नावेव सिन्धुं दुरितात्यग्निः अस्त्राय फट् ।

    दुर्गामन्त्रद अङ्गन्यास क्रम दुं हृदयाय नमः । दुं शिरसे स्वाहा । गां शिखायै वषट् । यैं कवचाय् हुम् । नं नेत्रत्रयाय वौषट् । मं अस्त्राय फट् । ↩︎

  21. अङ्गन्यासक्रम – ॐ ब्रह्मणे हृदयाय नमः । ॐ धात्रॆ शिरसे स्वाहा । ॐ विरिञ्चाय शिखायै वषट् । अजाय कवचाय हुं। पाद्माय अस्त्राय फट् । ↩︎

  22. अङ्गन्यास ॐ प्राणाय हृदयाय नमः । ॐ अपानाय शिरसे स्वाहा । ॐ व्यानाय शिखायै वषट् । ॐ उदानाय कवचाय हुम् । ॐ समानाय अस्त्राय फट् । इति दिग्बन्धः । ↩︎

  23. पूर्णमन्त्रगळ स्वरूप हीगिदॆ

    गौरीर्मिमाय सलिलानि तक्षत्येकपदि द्विपदी सा चतुष्पदी । अष्टापदी नवपदी बभूवुषी सहस्राक्षरा परमे व्योमन् ॥ - 1/164/41 यस्ते स्तनः शशयो यो मयोभूर्येन विश्वा पुष्यसि वार्याणि । यो रत्नधा वसुविद्यः सुदःत्र सरस्वति तमिह धातवेकः ॥ 1/166/46 ↩︎

  24. अस्य श्री शिवपञ्चाक्षरमन्त्रस्य वामदेव ऋषिः । पङ्क्ती छन्दः । न्यासे विनियोगः ।

    <dg 21/>

    ॐ नं हृदयाय नमः ।
    ॐ मं शिरसे - स्वाहा।
    ॐ शिं शिखायै वषट् ।
    ॐ वां कवचाय हुम् ।
    ॐ यं अस्त्राय फट् । ↩︎

  25. पार्वतीपञ्चाक्षर - अस्यश्री पञ्चाक्षरमन्त्रस्य, वामदेव ऋषिः, पङ्क्तिछन्दः, जपे विनियोगः -

    <dg 22/>

    अक्षरगळिन्दले अङ्गन्यास - ॐ ॐ हृदयाय नमः । ॐ नमः शिरसे स्वाहा । ॐ शिवायै शिखायै वौषट् । ॐ ॐ कवचाय हुम् । ॐ नमः नेत्राभ्यां वौषट् । ॐ शिवायै अस्त्राय फट् । इति दिग्बन्धः ।
    गौर्यन्तर्गत भारतीरमणमुख्यप्राणान्तर्गत श्रीजयापतिसङ्कर्षण प्रेरणया तत्प्रीत्यर्थं यथाशक्ति पार्वतीपञ्चाक्षरजपाख्यं कर्म करिष्ये ई मन्त्र जपद फल – दाम्पत्य जीवन सुखवागिरुवुदु, पुत्रपौत्रादिसम्पत्तु, भगवन्तनल्लि मनस्सु, भक्त्यादिगळु लभ्य. ↩︎

  26. शेषमन्त्रद अङ्गन्यास ॐ शें हृदयाय नमः । ॐ शेषाय शिरसे स्वाहा । ॐ नमः शिखायै वौषट् । ॐ शें कवचाय हुम् । ॐ शेषाय नेत्राभ्यां वषट् । ॐ नमः अस्त्राय फट् । इति दिग्बन्धः ↩︎

  27. विशेषांश - शेषदेवनु साविरहॆडॆयिन्द कूडिद्दु, बिळिबण्णदवनागिरुवनु. तन्न ऎडभागद किवियल्लि मात्र कर्णभूषणधरिसिरुवनु. ऎडगैयल्लि नेगिलु हागू बलगैयल्लि ऒनकॆ हिडिदिरुवनु. शत्रु- वन्नु नेगिलिनिन्द तन्नॆडॆगॆ ऎळॆदु, मण्णिन हॆण्टॆयन्नु ऒडॆयुवन्तॆ ऒनकॆयिन्द तलॆयन्नु ऒडॆदु हाकुवनु. नीलवाद वस्त्रधरिसिरुववनु. कुत्तिगॆयिन्द आरम्भिसि पादगळवरॆगू जोलाडुत्तिरुव वनमालॆयन्नु धरिसिरुवनु. ↩︎

  28. गारुडो मनुराख्यातः विषद्वयविनाशनः । ↩︎

  29. अङ्गन्यास अस्य श्री स्कन्दमहामन्त्रस्य विश्वामित्र ऋषिः । स्कन्दान्तर्यामि भा.मु. श्रीजयापतिसङ्कर्षणो देवता । जपे विनियोगः । ॐ रं हृदयाय नमः । ॐ स्कन्दाय शिरसे स्वाहा । ॐ नमः शिखायै वौषट् । ॐ रं कवचाय हुम् । ॐ स्कन्दाय नेत्राभ्यां वषट् । ॐ नमः अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः । ↩︎

  30. सूर्यमन्त्रद अङ्गन्यास ॐ घ्रणिः हृदयाय नमः । ॐ सूर्यः शिरसेस्वाहा I ॐ आदित्यः शिखायै वौषट् । ॐ आदित्यः कवचाय हुम् । ॐ सूर्यः नेत्राभ्यां वषट् । ॐ घृणिः अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः । अस्य श्री सूर्य अष्टाक्षरमन्त्रस्य देवभाग ऋषिः । गायत्रीच्छन्दः । सूर्यान्तर्यामि श्रीभा.मु. श्रीलक्ष्मीनारायणप्रेरणया प्रीत्यर्थं सूर्याष्टाक्षरमन्त्रजपे विनियोगः । ↩︎

  31. गणपतिमन्त्र अस्य श्री गणपतिमहामन्त्रस्य….. ऋषिः । गणपत्यन्तर्गत श्री .भा.मु. श्रीविश्वम्भरो देवता तत्प्रीत्यर्थे जपे विनियोगः ॐ क्षिप्र हृदयाय नमः । ॐ प्रसादाय शिरसे स्वाहा । ॐ नमः शिखायै वौषट् । ॐ क्षिप्र कवचाय हुम् । ॐ प्रसादाय नेत्राभ्यां वषट् । ॐ नमः अस्त्राय फट् ॥ इति दिग्बन्धः । ↩︎

  32. तत्र तत्र स्थितो विष्णुः तत्तच्छक्तिप्रबोधकः । दूरतोऽप्यतिशक्तश्च लीलया केवलं प्रभुः ॥ -अनुव्याख्यान 1/2/1 तेषु स्थित्वा स्वयं विष्णुः तत्वाह्वेषु शरीरिषु । तत्वाद्यैः कारयत्यद्धा पृथक् शक्ता न ते यतः ॥ -वायुपुरण येऽप्यन्यदेवता भक्ताः यजन्ते श्रद्धयान्विताः । तेऽपि मामेव कौन्तेय यजन्त्यविधिपूर्वकम् ॥ – भगवद्गीता जनर समस्तव्याधिगळन्नु परिहरिसि, कडॆगॆ संसारव्याधि- यन्नु परिहरिसुत्तदॆ. ↩︎

  33. विशेषांश गणपत्यादि मन्त्रगळिन्द कॊनॆमाडलु इच्छिसद आचार्यरु कडॆयल्लि धन्वन्तरीमन्त्रवन्नु निरूपिसिद्दारॆ. ↩︎

  34. उपेक्षकेषु देवानां भक्तिनाशं स्वयं हरिः । करोति तेन विभ्रष्टाः संसरन्ति पुनः पुनः ॥ -भाग.तात्पर्य 11/3/34 ↩︎

  35. विष्णोरत्युत्तमत्वादखिलगुणगणैः तत्र भक्तिं गरिष्ठां संश्लिष्टे श्रीधराभ्यां अमुमथपरिवारात्मना सेवकेषु ॥ - वायुस्तुति ↩︎

  36. गुरुशिष्ययोः अयोग्यत्वात् गुरुवृत्तेरपूर्तितः । अप्रसादाद् गुरोः विद्या न तथोक्तफलप्रदा ॥ भगवत्साम्यादिचिन्तनॆय निषेध ↩︎

  37. एळु जन मूलगुरुगळिरुवरॆन्दु पञ्चरात्र हेळिदॆ. आद्दरिन्द मूलगुरुगळन्नु हेळुवाग ई एळु देवतॆगळन्नु हेळुव सम्प्रदायविदॆ : व्यासं च भारतीं वाणीं विधिं वायुं रमां तथा। तथा नारायणं मूलगुरूनाहुः विपश्चितः ॥ ↩︎

  38. अङ्गन्यासादिगळु

    <dg 30/>

    अस्य श्री धन्वन्तरिवैदिकमन्त्रस्य ब्रह्मा ऋषिः । अनुष्टुप् छन्दः । ॐ अयं मे हस्तो भगवान् - हृदयाय नमः । ॐ अयं मे भगवत्तरः – शिरसे स्वाहा । ॐ अयं मे विश्वभेषजः - शिखायै वषट् । ॐ अयं शिवाभिमर्शनः - कवचाय हुम्। ॐ अयं मे हस्तो भगवानयं मे भगवत्तरः । अयं मे विश्वभेषजोऽयं शिवाभिमर्शनः अस्त्रायफट् इति दिग्बन्धः ॥ ↩︎

  39. विशेषांश

    गृहस्थरिगॆ स्थितिन्यासवु; ब्रह्मचारिगळिगॆ सृष्टिन्यासवु, यतिगळिगॆ लयन्यासवु. गृहस्थरु हदिनाल्कु बारि नडॆसिदरॆ श्रेष्ठ, स्थिति, लय, सृष्टि माडिकॊण्डु पुनः स्थितिन्यासमाडिकॊण्डरॆ स्थित्यन्तवागि मुगिसबहुदु. इष्टादरू कडे पक्ष माडलेबेकु. ब्रह्मचारिगळादरो सृष्टियिन्दारम्भिसि स्थितिलय माडि पुनः सृष्टिन्यास माडबेकु. यतिगळादरो लयवे कॊनॆयागुवन्तॆ मूरुन्यासगळन्नु एळु बारि माडिकॊळ्ळबेकु. ↩︎ ↩︎

  40. मन्त्रवु ऒन्दक्षरद्दादरॆ व्यञ्जन, स्वर, अनुस्वार हीगॆ मूरुवर्णगळिन्द पादादिगळल्लि न्यास माडबेकु. सृष्टिन्यासदल्लि तलॆ-हृदय-पादगळु. न्यासे एकाक्षरे मन्त्र व्यञ्जन-स्वरबिन्दुभिः ।. पादहृत्‌केषुविलये ह्युत्पत्तौ व्युत्क्रमाद् भवेत् ॥ मूरक्षरद मन्त्रवादरॆ मन्त्रद वर्णगळिन्दले न्यास. नाल्कु अक्षरवादाग नाभियन्नु सेरिसिकॊळ्ळुवुदु. मूवत्तमूरु अक्षरविरुव वराहमन्त्रवन्नु जपिसुवाग पादादिमूवत्तमूरु स्थानगळल्लियू न्यासवन्नु माडिकॊळ्ळबेकु. ई रीति आयाय मन्त्रगळ वर्णन्यासमाडि मन्त्रजपिसिदरॆ विशेषफलवु. ↩︎

  41. यन्त्रगायत्री -

    <dg 34/>

    ‘यन्त्रराजाय विद्महे देवग्रहाय धीमहि ।
    तन्नो यन्त्रः प्रचोदयात् ॥’ विशेषांश - यन्त्रवॆन्दरॆ नियन्त्रिसुवुदु ऎन्दर्थ. कामक्रोधादि दोषगळिन्दुण्टागुव दुःखगळन्नु नियन्त्रिसुवुदरिन्द यन्त्रवॆन्दु हॆसरु. ई यन्त्रदल्लि मन्त्रप्रतिपाद्य भगवन्तनु पूजितनादरॆ प्रीतनागुवनु. कामक्रोधादिदोषोत्थसर्वदुःखनियन्त्रणात् ।
    यन्त्रमित्याहुरेतस्मिन् देवः प्रीणाति पूजितः ॥ - गौतमी तन्त्र . ↩︎

  42. द्वात्रिंशल्लक्षणैर्युक्तो गुरुरुत्तम उच्यते ।

    <dg 35/>

    ब्रह्मैव तादृशस्तस्य समो नान्योऽस्ति कश्चन ॥ -सन्न्यासपद्धति ई लक्षणवादरो श्रीमन्मध्वाचार्यरल्लि स्पष्टवागि कण्डुबन्दिदॆ ऎन्दु श्रीत्रिविक्रमपण्डिताचार्यरु तिळिसिद्दारॆ - “प्रत्यक्षमेव चैतल्लक्षणं दृश्यते भगवति भाष्यकारे” – तत्वप्रदीप. ↩︎

  43. विशेषांश - ब्रह्मदेवरे सर्वदा सर्वरिगू मुख्य गुरुवॆनिसिद्दारॆ. इतर देवतॆगळू सह तारतम्यानुसार- वागि गुरुगळे आगिरुवरु. तस्माद् ब्रह्मा गुरुर्मुख्यः सर्वषामेव सर्वदा । अन्वेऽपि स्वात्मनो मुख्याः क्रमाद् गुरव ईरिताः ॥ म.भा.ता.नि. १/११९ हिन्दॆ हॊन्दिद्द गुरुविगिन्त उत्तमनु दॊरॆताग विचार विल्लदॆ स्वीकरिसबहुदु. पूर्वगुरुविगॆ समाननादरॆ विकल्पवु. अनुज्ञॆ पडॆयबेकिल्ल. पूर्वगुरुविन अनुमति इल्लदॆ इतर अधमगुरुवन्नु पडॆयुवुदादल्लि गुरुलङ्घनदोषवु. इदर परिणाम रौरव नरकवु. “गुरुमन्त्रपरित्यागी रौरवं नरकं व्रजेत्” अधमगुरुवन्नु बिट्टु उत्तमगुरुवन्नु अरसुवागलू पूर्वगुरुविन अनुमति बेकिल्ल. “तस्मादुत्तमगुरुप्राप्त्यै पूर्वनुज्ञा न मृग्यते”. ↩︎

  44. सोपासना च द्विविधा शास्त्राभ्यासस्वरूपिणी । ध्यानरूपा परा चैव तदङ्गं धारणादिकम् ॥ अनुव्याख्यान ↩︎

  45. आसनगळु - ‘आसीनः सम्भवात्’ ऎम्ब ब्रह्मसूत्रवु आसनदल्लि कुळिते जपादिगळन्नु विधिसुत्तदॆ. आसनगळु पद्म, भद्र, स्वस्तिका, वज्र, वीरासनवॆम्ब ऐदु बगॆयल्लिवॆ ऎन्दु अन्यत्र हेळिदॆ. १. वीरासन - ऒन्दु कालन्नु तॊडॆयमेलू मत्तॊन्दु कालन्नु तॊडॆयकॆळगू इरिसि नेरवागि कुळितरॆ ‘वीरासन’, श्रीमदाचार्यरु, टीकारायरु इदे आसनदल्लि कुळितिरुत्तारॆ. २. पद्मासन - बलद तॊडॆय मेलॆ ऎडगालु, ऎड- तॊडॆय मेलॆ बलगालन्निरिसिदरॆ पद्मासनवु. ३. स्वस्तिकासन- जानु हागू तॊडॆगळ मध्यदल्लि पादगळिरुवन्तॆ कुळितुकॊळ्ळुवुदु. ↩︎ ↩︎

  46. प्राणायाम- प्राणवॆन्दरॆ वायुवु. अदन्नु निरोधिसुवुदे प्राणायाम. दक्षिणद हॊळ्ळॆयिन्द वायुवन्नु हॊरबिडुवुदु रेचकवु. ऎड हॊळ्ळॆयिन्द वायुवन्नु सॆळॆदुकॊळ्ळुवुदु पूरणवु. सुषुम्ना- नाडियल्लि वायुवन्नु निरोध माडुवुदे कुम्भक ऎन्दु करॆयल्पडुत्तदॆ. ↩︎

  47. स्वाध्याय हागू प्रवचनवन्नु निरन्तर माडुत्तले इरबेकु. श्रवणादिगळिरदॆ ऒन्दु क्षणवन्नू व्यर्थमाडबारदु. ई रीति स्वाध्याय, प्रवचन माडिदवने निरन्तर तपस्वी ऎनिसुवनु. ‘स्वाध्यायप्रवचने एवेति नाको मौद्गल्यः तद्धि तपः तद्धि तपः’ – तैत्तरीय उपनिषत् शास्त्रप्रवचनवन्नु माडुववनिगिन्त ननगॆ हॆच्चु प्रियवुण्टु माडुव मत्तॊब्ब भक्तनु इल्लियवरॆगू हुट्टिल्ल. ↩︎

  48. पञ्चमूर्तिगळन्नु आरुदळगळिगॆ हञ्चुव विषय दल्लि ऎरडु अभिप्रायगळिवॆ. मूलाधार हागू नाभिगळल्लि नारायणरूपवु, हृदय अनिरुद्ध, कण्ठ प्रद्युम्न, भ्रूमध्य - सङ्कर्षण, शिरस्सु - वासुदेव. मूलाधारदल्लिये ऐदुमूर्तिगळन्नु उळिद ऐदु कमलगळल्लि अनिरुद्धादि पञ्चरूपगळन्नु ध्यानिसु- वुदु. ऎरडू पक्षगळल्लियू दोषवेनू इरुवुदिल्ल- वॆन्दु तिळियुवुदु. ↩︎