कल्पान्तरे विश्वासटिप्पन्यः

पुरुषव्यसनवर्गः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 01

01 अविद्याविनयः पुरुषव्यसनहेतुः

मूलम् - 01

01 अविद्याविनयः पुरुषव्यसनहेतुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 02

02 अविनीतो हि व्यसनदोषान्न पश्यति

मूलम् - 02

02 अविनीतो हि व्यसनदोषान्न पश्यति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 03

03 तान् उपदेक्ष्यामः

मूलम् - 03

03 तान् उपदेक्ष्यामः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 04

04 कोपजः त्रिवर्गः, कामजश्चतुर्वर्गः

मूलम् - 04

04 कोपजः त्रिवर्गः, कामजश्चतुर्वर्गः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 05

05 तयोः कोपो गरीयान्

मूलम् - 05

05 तयोः कोपो गरीयान्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 06

06 सर्वत्र हि कोपश्चरति

मूलम् - 06

06 सर्वत्र हि कोपश्चरति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 07

07 प्रायशश्च कोपवशा राजानः प्रकृतिकोपैर्हताः श्रूयन्ते, कामवशाः क्षयनिमित्तं अरिव्याधिभिरिति

मूलम् - 07

विश्वास-प्रस्तुतिः - 08

08 न इति भारद्वाजः

मूलम् - 08

08 न इति भारद्वाजः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 09

09 सत्पुरुषाचारः कोपो वैरयातनं अवज्ञावधो भीतमनुष्यता च

मूलम् - 09

09 सत्पुरुषाचारः कोपो वैरयातनं अवज्ञावधो भीतमनुष्यता च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 10

10 नित्यश्च कोपेन सम्बन्धः पापप्रतिषेधार्थः

मूलम् - 10

10 नित्यश्च कोपेन सम्बन्धः पापप्रतिषेधार्थः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 11

11 कामः सिद्धिलाभः सान्त्वं त्यागशीलता सम्प्रियभावश्च

मूलम् - 11

11 कामः सिद्धिलाभः सान्त्वं त्यागशीलता सम्प्रियभावश्च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 12

12 नित्यश्च कामेन सम्बन्धः कृतकर्मणः फल उपभोगार्थः इति

मूलम् - 12

12 नित्यश्च कामेन सम्बन्धः कृतकर्मणः फल उपभोगार्थः इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 13

13 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 13

13 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 14

14 द्वेष्यता शत्रुवेदनं दुःखासङ्गश्च कोपः

मूलम् - 14

14 द्वेष्यता शत्रुवेदनं दुःखासङ्गश्च कोपः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 15

15 परिभवो द्रव्यनाशः पाटच्चरद्यूतकारलुब्धकगायनवादकैश्चानर्थ्यैः सम्योगः कामः

मूलम् - 15

विश्वास-प्रस्तुतिः - 16

16 तयोः परिभवाद् द्वेष्यता गरीयसी

मूलम् - 16

16 तयोः परिभवाद् द्वेष्यता गरीयसी

विश्वास-प्रस्तुतिः - 17

17 परिभूतः स्वैः परैश्चावगृह्यते, द्वेष्यः समुच्छिद्यत इति

मूलम् - 17

17 परिभूतः स्वैः परैश्चावगृह्यते, द्वेष्यः समुच्छिद्यत इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 18

18 द्रव्यनाशात्शत्रुवेदनं गरीयः

मूलम् - 18

18 द्रव्यनाशात्शत्रुवेदनं गरीयः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 19

19 द्रव्यनाशः कोशाबाधकः, शत्रुवेदनं प्राणाबाधकं इति

मूलम् - 19

19 द्रव्यनाशः कोशाबाधकः, शत्रुवेदनं प्राणाबाधकं इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 20

20 अनर्थ्यसम्योगाद् दुःखसम्योगो गरीयान्

मूलम् - 20

20 अनर्थ्यसम्योगाद् दुःखसम्योगो गरीयान्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 21

21 अनर्थ्यसम्योगो मुहूर्तप्रतीकारो, दीर्घक्लेशकरो दुःखानां आसङ्ग इति

मूलम् - 21

21 अनर्थ्यसम्योगो मुहूर्तप्रतीकारो, दीर्घक्लेशकरो दुःखानां आसङ्ग इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 22

22 तस्मात् कोपो गरीयान्

मूलम् - 22

22 तस्मात् कोपो गरीयान्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 23

23 वाक्पारुष्यं अर्थदूषणं दण्डपारुष्यं इति

मूलम् - 23

23 वाक्पारुष्यं अर्थदूषणं दण्डपारुष्यं इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 24

24 वाक्पारुष्यार्थदूषणयोर्वाक्पारुष्यं गरीयः इति विशालाक्षः

मूलम् - 24

24 वाक्पारुष्यार्थदूषणयोर्वाक्पारुष्यं गरीयः इति विशालाक्षः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 25

25 परुषमुक्तो हि तेजस्वी तेजसा प्रत्यारोहति

मूलम् - 25

25 परुषमुक्तो हि तेजस्वी तेजसा प्रत्यारोहति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 26

26 दुरुक्तशल्यं हृदि निखातं तेजःसन्दीपनं इन्द्रिय उपतापि च इति

मूलम् - 26

26 दुरुक्तशल्यं हृदि निखातं तेजःसन्दीपनं इन्द्रिय उपतापि च इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 27

27 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 27

27 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 28

28 अर्थपूजा वाक्षल्यं अपहन्ति, वृत्तिविलोपः त्वर्थदूषणम्

मूलम् - 28

28 अर्थपूजा वाक्षल्यं अपहन्ति, वृत्तिविलोपः त्वर्थदूषणम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 29

29 अदानं आदानं विनाशः परित्यागो वाऽर्थस्य इत्यर्थदूषणम्

मूलम् - 29

29 अदानं आदानं विनाशः परित्यागो वाऽर्थस्य इत्यर्थदूषणम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 30

30 अर्थदूषणदण्डपारुष्ययोरर्थदूषणं गरीयः इति पाराशराः

मूलम् - 30

30 अर्थदूषणदण्डपारुष्ययोरर्थदूषणं गरीयः इति पाराशराः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 31

31 अर्थमूलौ धर्मकामौ

मूलम् - 31

31 अर्थमूलौ धर्मकामौ

विश्वास-प्रस्तुतिः - 32

32 अर्थप्रतिबद्धश्च लोको वर्तते

मूलम् - 32

32 अर्थप्रतिबद्धश्च लोको वर्तते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 33

33 तस्य उपघातो गरीयान् इति

मूलम् - 33

33 तस्य उपघातो गरीयान् इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 34

34 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 34

34 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 35

35 सुमहताऽप्यर्थेन न कश्चन शरीरविनाशं इच्छेत्

मूलम् - 35

35 सुमहताऽप्यर्थेन न कश्चन शरीरविनाशं इच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 36

36 दण्डपारुष्याच्च तं एव दोषं अन्येभ्यः प्राप्नोति

मूलम् - 36

36 दण्डपारुष्याच्च तं एव दोषं अन्येभ्यः प्राप्नोति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 37

37 इति कोपजः त्रिवर्गः

मूलम् - 37

37 इति कोपजः त्रिवर्गः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 38

38 कामजः तु मृगया द्यूतं स्त्रियः पानं इति चतुर्वर्गः

मूलम् - 38

38 कामजः तु मृगया द्यूतं स्त्रियः पानं इति चतुर्वर्गः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 39

39 तस्य मृगयाद्यूतयोर्मृगया गरीयसी इति पिशुनः

मूलम् - 39

39 तस्य मृगयाद्यूतयोर्मृगया गरीयसी इति पिशुनः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 40

40 स्तेनामित्रव्यालदावप्रस्खलनभयदिन्मोहाः क्षुत्पिपासे च प्राणाबाधः तस्याम्

मूलम् - 40

विश्वास-प्रस्तुतिः - 41

41 द्यूते तु जितं एवाक्षविदुषा यथा जयत्सेनदुर्योधनाभ्याम् इति

मूलम् - 41

41 द्यूते तु जितं एवाक्षविदुषा यथा जयत्सेनदुर्योधनाभ्याम् इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 42

42 न इत्य्कौटिल्यः

मूलम् - 42

42 न इत्य्कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 43

43 तयोरप्यन्यतरपराजयोऽस्ति इति नलयुधिष्ठिराभ्यां व्याख्यातम्

मूलम् - 43

43 तयोरप्यन्यतरपराजयोऽस्ति इति नलयुधिष्ठिराभ्यां व्याख्यातम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 44

44 तद् एव विजितद्रव्यं आमिषं वैरानुबन्धश्च

मूलम् - 44

44 तद् एव विजितद्रव्यं आमिषं वैरानुबन्धश्च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 45

45 सतोऽर्थस्य विप्रतिपत्तिरसतश्चार्जनं अप्रतिभुक्तनाशो मूत्रपुरीषधारणबुभुक्षाऽऽदिभिश्च व्याधिलाभ इति द्यूतदोषाः

मूलम् - 45

विश्वास-प्रस्तुतिः - 46

46 मृगयायां तु व्यायामः श्लेष्मपित्तमेदःस्वेदनाशश्चले स्थिते च काये लक्षपरिचयः कोपभयस्थानेषु च मृगाणां चित्तज्ञानं अनित्ययानं च इति

मूलम् - 46

विश्वास-प्रस्तुतिः - 47

47 द्यूतस्त्रीव्यसनयोः कैतवव्यसनम् इति कौणपदन्तः

मूलम् - 47

47 द्यूतस्त्रीव्यसनयोः कैतवव्यसनम् इति कौणपदन्तः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 48

48 सातत्येन हि निशि प्रदीपे मातरि च मृतायां दीव्यत्येव कितवः

मूलम् - 48

48 सातत्येन हि निशि प्रदीपे मातरि च मृतायां दीव्यत्येव कितवः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 49

49 कृच्छ्रे च प्रतिपृष्टः कुप्यति

मूलम् - 49

49 कृच्छ्रे च प्रतिपृष्टः कुप्यति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 50

50 स्त्रीव्यसने तु स्नानप्रतिकर्मभोजनभूमिषु भवत्येव धर्मार्थपरिप्रश्नः

मूलम् - 50

50 स्त्रीव्यसने तु स्नानप्रतिकर्मभोजनभूमिषु भवत्येव धर्मार्थपरिप्रश्नः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 51

51 शक्या च स्त्री राजहितेनियोक्तुं, उपांशुदण्डेन व्याधिना वा व्यावर्तयितुं अवस्रावयितुं वा इति

मूलम् - 51

विश्वास-प्रस्तुतिः - 52

52 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 52

52 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 53

53 सप्रत्यादेयं द्यूतं निष्प्रत्यादेयं स्त्रीव्यसनम्

मूलम् - 53

53 सप्रत्यादेयं द्यूतं निष्प्रत्यादेयं स्त्रीव्यसनम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 54

54 अदर्शनं कार्यनिर्वेदः कालातिपातनाद् अनर्थो धर्मलोपश्च तन्त्रदौर्बल्यं पानानुबन्धश्च इति

मूलम् - 54

विश्वास-प्रस्तुतिः - 55

55 स्त्रीपानव्यसनयोः स्त्रीव्यसनम् इति वातव्याधिः

मूलम् - 55

55 स्त्रीपानव्यसनयोः स्त्रीव्यसनम् इति वातव्याधिः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 56

56 स्त्रीषु हि बालिश्यं अनेकविधं निशान्तप्रणिधौ व्याख्यातम्

मूलम् - 56

56 स्त्रीषु हि बालिश्यं अनेकविधं निशान्तप्रणिधौ व्याख्यातम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 57

57 पाने तु शब्दादीनां इन्द्रियार्थानां उपभोगः प्रीतिदानं परिजनपूजनं कर्मश्रमवधश्च इति

मूलम् - 57

विश्वास-प्रस्तुतिः - 58

58 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 58

58 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 59

59 स्त्रीव्यसने भवत्यपत्य उत्पत्तिरात्मरक्षणं चान्तर्दारेषु, विपर्ययो वा बाह्येषु, अगम्येषु सर्व उच्छित्तिः

मूलम् - 59

विश्वास-प्रस्तुतिः - 60

60 तद् उभयं पानव्यसने

मूलम् - 60

60 तद् उभयं पानव्यसने

विश्वास-प्रस्तुतिः - 61

61 पानसम्पत् - सञ्ज्ञानाशोऽनुन्मत्तस्य उन्मत्तत्वं अप्रेतस्य प्रेतत्वं कौपीनदर्शनं श्रुतप्रज्ञाप्राणवित्तमित्रहानिः सद्भिर्वियोगोऽनर्थ्यसम्योगः तन्त्रीगीतनैपुण्येषु चार्थघ्नेषु प्रसङ्ग इति

मूलम् - 61

विश्वास-प्रस्तुतिः - 62

62 द्यूतमद्ययोर्द्यूतम्

मूलम् - 62

62 द्यूतमद्ययोर्द्यूतम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 63

63 एकेषां पणनिमित्तो जयः पराजयो वा प्राणिषु निश्चेतनेषु वा पक्षद्वैधेन प्रकृतिकोपं करोति

मूलम् - 63

विश्वास-प्रस्तुतिः - 64

64 विशेषतश्च सङ्घानां सङ्घधर्मिणां च राजकुलानां द्यूतनिमित्तो भेदः तन्निमित्तो विनाश इत्यसत्प्रग्रहः पापिष्ठतमो व्यसनानां तन्त्रदौर्बल्याद् इति

मूलम् - 64

विश्वास-प्रस्तुतिः - 65

65ab असतां प्रग्रहः कामः कोपश्चावग्रहः सताम् ।
65chd व्यसनं दोषबाहुल्याद् अत्यन्तं उभयं मतम्

मूलम् - 65

विश्वास-प्रस्तुतिः - 66

66ab तस्मात् कोपं च कामं च व्यसनारम्भं आत्मवान् ।
66chd परित्यजेन् मूलहरं वृद्धसेवी जित इन्द्रियः (इति)

मूलम् - 66