१७

सन्धिकर्म -समाधिमोक्षः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 01

01 शमः सन्धिः समाधिरित्येकोऽर्थः

मूलम् - 01

01 शमः सन्धिः समाधिरित्येकोऽर्थः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 02

02 राज्ञां विश्वास उपगमः शमः सन्धिः समाधिरिति

मूलम् - 02

02 राज्ञां विश्वास उपगमः शमः सन्धिः समाधिरिति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 03

03 सत्यं शपथो वा चलः सन्धिः, प्रतिभूः प्रतिग्रहो वा स्थावरः इत्याचार्याः

मूलम् - 03

03 सत्यं शपथो वा चलः सन्धिः, प्रतिभूः प्रतिग्रहो वा स्थावरः इत्याचार्याः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 04

04 न इति कौटिल्यः

मूलम् - 04

04 न इति कौटिल्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 05

05 सत्यं शपथो वा परत्र इह च स्थावरः सन्धिः, इहार्थ एव प्रतिभूः प्रतिग्रहो वा बलापेक्षः

मूलम् - 05

05 सत्यं शपथो वा परत्र इह च स्थावरः सन्धिः, इहार्थ एव प्रतिभूः प्रतिग्रहो वा बलापेक्षः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 06

06 संहिताः स्मः इति सत्यसन्धाः पूर्वे राजानः सत्येन सन्दधिरे

मूलम् - 06

06 संहिताः स्मः इति सत्यसन्धाः पूर्वे राजानः सत्येन सन्दधिरे

विश्वास-प्रस्तुतिः - 07

07 तस्यातिक्रमे शपथेन अग्न्य्।उदकसीताप्राकारलोष्टहस्तिस्कन्धाश्वपृष्टरथ उपस्थशस्त्ररत्नबीजगन्धरससुवर्णहिरण्यान्यालेभिरे हन्युरेतानि त्यजेयुश्च एनं यः शपथं अतिक्रामेत् इति

मूलम् - 07

07 तस्यातिक्रमे शपथेन अग्न्य्।उदकसीताप्राकारलोष्टहस्तिस्कन्धाश्वपृष्टरथ उपस्थशस्त्ररत्नबीजगन्धरससुवर्णहिरण्यान्यालेभिरे हन्युरेतानि त्यजेयुश्च एनं यः शपथं अतिक्रामेत् इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 08

08 शपथातिक्रमे महतां तपस्विनां मुख्यानां वा प्रातिभाव्यबन्धः प्रतिभूः

मूलम् - 08

08 शपथातिक्रमे महतां तपस्विनां मुख्यानां वा प्रातिभाव्यबन्धः प्रतिभूः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 09

09 तस्मिन् यः परावग्रहसमर्थान् प्रतिभुवो गृह्णाति, सोऽतिसन्धत्ते

मूलम् - 09

09 तस्मिन् यः परावग्रहसमर्थान् प्रतिभुवो गृह्णाति, सोऽतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 10

10 विपरीतोऽतिसन्धीयते

मूलम् - 10

10 विपरीतोऽतिसन्धीयते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 11

11 बन्धुमुख्यप्रग्रहः प्रतिग्रहः

मूलम् - 11

11 बन्धुमुख्यप्रग्रहः प्रतिग्रहः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 12

12 तस्मिन् यो दूष्यामात्यं दूष्यापत्यं वा ददाति, सोऽतिसन्धत्ते

मूलम् - 12

12 तस्मिन् यो दूष्यामात्यं दूष्यापत्यं वा ददाति, सोऽतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 13

13 विपरीतोऽतिसन्धीयते

मूलम् - 13

13 विपरीतोऽतिसन्धीयते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 14

14 प्रतिग्रहग्रहणविश्वस्तस्य हि परश्छिद्रेषु निरपेक्षः प्रहरति

मूलम् - 14

14 प्रतिग्रहग्रहणविश्वस्तस्य हि परश्छिद्रेषु निरपेक्षः प्रहरति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 15

15 अपत्यसमाधौ तु कन्यापुत्रदाने ददत् तु कन्यां अतिसन्धत्ते

मूलम् - 15

15 अपत्यसमाधौ तु कन्यापुत्रदाने ददत् तु कन्यां अतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 16

16 कन्या ह्यदायादा परेषां एवार्थायाक्लेश्या(?) च

मूलम् - 16

16 कन्या ह्यदायादा परेषां एवार्थायाक्लेश्या(?) च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 17

17 विपरीतः पुत्रः

मूलम् - 17

17 विपरीतः पुत्रः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 18

18 पुत्रयोरपि यो जात्यं प्राज्ञं शूरं कृतास्त्रं एकपुत्रं वा ददाति सोऽतिसन्धीयते

मूलम् - 18

18 पुत्रयोरपि यो जात्यं प्राज्ञं शूरं कृतास्त्रं एकपुत्रं वा ददाति सोऽतिसन्धीयते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 19

19 विपरीतोऽतिसन्धत्ते

मूलम् - 19

19 विपरीतोऽतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 20

20 जात्याद् अजात्यो हि लुप्तदायादसन्तानत्वाद् आधातुं श्रेयान्, प्राज्ञाद् अप्राज्ञो मन्त्रशक्तिलोपात्, शूराद् अशूर उत्साहशक्तिलोपात्, कृतास्त्राद् अकृतास्त्रः प्रहर्तव्यसम्पल्लोपात्, एकपुत्राद् अनेकपुत्रो निरपेक्षत्वात्

मूलम् - 20

20 जात्याद् अजात्यो हि लुप्तदायादसन्तानत्वाद् आधातुं श्रेयान्, प्राज्ञाद् अप्राज्ञो मन्त्रशक्तिलोपात्, शूराद् अशूर उत्साहशक्तिलोपात्, कृतास्त्राद् अकृतास्त्रः प्रहर्तव्यसम्पल्लोपात्, एकपुत्राद् अनेकपुत्रो निरपेक्षत्वात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 21

21 जात्यप्राज्ञयोर्जात्यं अप्राज्ञं ऐश्वर्यप्रकृतिरनुवर्तते, प्राज्ञं अजात्यं मन्त्राधिकारः

मूलम् - 21

21 जात्यप्राज्ञयोर्जात्यं अप्राज्ञं ऐश्वर्यप्रकृतिरनुवर्तते, प्राज्ञं अजात्यं मन्त्राधिकारः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 22

22 मन्त्राधिकारेऽपि वृद्धसम्योगाज् जात्यः प्राज्ञं अतिसन्धत्ते

मूलम् - 22

22 मन्त्राधिकारेऽपि वृद्धसम्योगाज् जात्यः प्राज्ञं अतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 23

23 प्राज्ञशूरयोः प्राज्ञं अशूरं मतिकर्मणां योगोऽनुवर्तते, शूरं अप्राज्ञं विक्रमाधिकारः

मूलम् - 23

23 प्राज्ञशूरयोः प्राज्ञं अशूरं मतिकर्मणां योगोऽनुवर्तते, शूरं अप्राज्ञं विक्रमाधिकारः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 24

24 विक्रमाधिकारेऽपि हस्तिनं इव लुब्धकः प्राज्ञः शूरं अतिसन्धत्तेश्

मूलम् - 24

24 विक्रमाधिकारेऽपि हस्तिनं इव लुब्धकः प्राज्ञः शूरं अतिसन्धत्तेश्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 25

25 शूरकृतास्त्रयोः शूरं अकृतास्त्रं विक्रमव्यवसायोऽनुवर्तते, कृतास्त्रं अशूरं लक्ष्यलम्भाधिकारः

मूलम् - 25

25 शूरकृतास्त्रयोः शूरं अकृतास्त्रं विक्रमव्यवसायोऽनुवर्तते, कृतास्त्रं अशूरं लक्ष्यलम्भाधिकारः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 26

26 लक्ष्यलम्भाधिकारेऽपि स्थैर्यप्रतिपत्त्य्ऽसम्मोषैः शूरः कृतास्त्रं अतिसन्धत्ते

मूलम् - 26

26 लक्ष्यलम्भाधिकारेऽपि स्थैर्यप्रतिपत्त्य्ऽसम्मोषैः शूरः कृतास्त्रं अतिसन्धत्ते

विश्वास-प्रस्तुतिः - 27

27 बह्व्।एकपुत्रयोर्बहुपुत्र एकं दत्त्वा शेषप्रतिष्टब्धः सन्धिं अतिक्रामति, न इतरः

मूलम् - 27

27 बह्व्।एकपुत्रयोर्बहुपुत्र एकं दत्त्वा शेषप्रतिष्टब्धः सन्धिं अतिक्रामति, न इतरः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 28

28 पुत्रसर्वस्वदाने सन्धिश्चेत् पुत्रफलतो विशेषः

मूलम् - 28

28 पुत्रसर्वस्वदाने सन्धिश्चेत् पुत्रफलतो विशेषः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 29

29 समफलयोः शक्तप्रजननतो विशेषः

मूलम् - 29

29 समफलयोः शक्तप्रजननतो विशेषः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 30

30 शक्तप्रजननयोरप्युपस्थितप्रजननतो विशेषः

मूलम् - 30

30 शक्तप्रजननयोरप्युपस्थितप्रजननतो विशेषः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 31

31 शक्तिमत्येकपुत्रे तु लुप्तपुत्र उत्पत्तिरात्मानं आदध्यात्, न च एकपुत्रं इति

मूलम् - 31

31 शक्तिमत्येकपुत्रे तु लुप्तपुत्र उत्पत्तिरात्मानं आदध्यात्, न च एकपुत्रं इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 32

32 अभ्युच्चीयमानः समाधिमोक्षं कारयेत्

मूलम् - 32

32 अभ्युच्चीयमानः समाधिमोक्षं कारयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 33

33 कुमारासन्नाः सत्त्रिणः कारुशिल्पिव्यञ्जनाः कर्माणि कुर्वाणाः सुरुङ्गया रात्रावुपखानयित्वा कुमारं अपहरेयुः

मूलम् - 33

33 कुमारासन्नाः सत्त्रिणः कारुशिल्पिव्यञ्जनाः कर्माणि कुर्वाणाः सुरुङ्गया रात्रावुपखानयित्वा कुमारं अपहरेयुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 34

34 नटनर्तकगायनवादकवाग्जीवनकुशीलवप्लवकसौभिका वा पूर्वप्रणिहिताः परं उपतिष्ठेरन्

मूलम् - 34

34 नटनर्तकगायनवादकवाग्जीवनकुशीलवप्लवकसौभिका वा पूर्वप्रणिहिताः परं उपतिष्ठेरन्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 35

35 ते कुमारं परम्परया उपतिष्ठेरन्

मूलम् - 35

35 ते कुमारं परम्परया उपतिष्ठेरन्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 36

36 तेषां अनियतकालप्रवेशस्थाननिर्गमनानि स्थापयेत्

मूलम् - 36

36 तेषां अनियतकालप्रवेशस्थाननिर्गमनानि स्थापयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 37

37 ततः तद्व्यञ्जनो वा रात्रौ प्रतिष्ठेत

मूलम् - 37

37 ततः तद्व्यञ्जनो वा रात्रौ प्रतिष्ठेत

विश्वास-प्रस्तुतिः - 38

38 तेन रूपाजीवा भार्याव्यञ्जनाश्च व्याख्याताः

मूलम् - 38

38 तेन रूपाजीवा भार्याव्यञ्जनाश्च व्याख्याताः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 39

39 तेषां वा तूर्यभाण्डफेलां गृहीत्वा निर्गच्छेत्

मूलम् - 39

39 तेषां वा तूर्यभाण्डफेलां गृहीत्वा निर्गच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 40

40 सूदारालिकस्नापकसंवाहकास्तरककल्पकप्रसाधक उदकपरिचारकैर्वा द्रव्यवस्त्रभाण्डफेलाशयनासनसम्भोगैर्निर्ह्रियेत

मूलम् - 40

40 सूदारालिकस्नापकसंवाहकास्तरककल्पकप्रसाधक उदकपरिचारकैर्वा द्रव्यवस्त्रभाण्डफेलाशयनासनसम्भोगैर्निर्ह्रियेत

विश्वास-प्रस्तुतिः - 41

41 परिचारकच्छद्मना वा किञ्चिद् अरूपवेलायां आदाय निर्गच्छेत्, सुरुङ्गामुखेन वा निशा उपहारेण

मूलम् - 41

41 परिचारकच्छद्मना वा किञ्चिद् अरूपवेलायां आदाय निर्गच्छेत्, सुरुङ्गामुखेन वा निशा उपहारेण

विश्वास-प्रस्तुतिः - 42

42 तोयाशये वा वारुणं योगं आतिष्ठेत्

मूलम् - 42

42 तोयाशये वा वारुणं योगं आतिष्ठेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 43

43 वैदेहकव्यञ्जना वा पक्वान्नफलव्यवहारेणारक्षिषु रसं उपचारयेयुः

मूलम् - 43

43 वैदेहकव्यञ्जना वा पक्वान्नफलव्यवहारेणारक्षिषु रसं उपचारयेयुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 44

44 दैवत उपहारश्राद्धप्रहवणनिमित्तं आरक्षिषु मदनयोगयुक्तं अन्नपानं रसं वा प्रयुज्यापगच्छेत्, आरक्षकप्रोत्साहनेन वा

मूलम् - 44

44 दैवत उपहारश्राद्धप्रहवणनिमित्तं आरक्षिषु मदनयोगयुक्तं अन्नपानं रसं वा प्रयुज्यापगच्छेत्, आरक्षकप्रोत्साहनेन वा

विश्वास-प्रस्तुतिः - 45

45 नागरककुशीलवचिकित्सकापूपिकव्यञ्जना वा रात्रौ समृद्धगृहाण्यादीपयेयुः आरक्षिणां वा

मूलम् - 45

45 नागरककुशीलवचिकित्सकापूपिकव्यञ्जना वा रात्रौ समृद्धगृहाण्यादीपयेयुः आरक्षिणां वा

विश्वास-प्रस्तुतिः - 46

46 वैदेहकव्यञ्जना वा पण्यसंस्थां आदीपयेयुः

मूलम् - 46

46 वैदेहकव्यञ्जना वा पण्यसंस्थां आदीपयेयुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 47

47 अन्यद् वा शरीरं निक्षिप्य स्वगृहं आदीपयेद् अनुपातभयात्

मूलम् - 47

47 अन्यद् वा शरीरं निक्षिप्य स्वगृहं आदीपयेद् अनुपातभयात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 48

48 ततः सन्धिच्छेदखातसुरुङ्गाभिरपगच्छेत्

मूलम् - 48

48 ततः सन्धिच्छेदखातसुरुङ्गाभिरपगच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 49

49 काचकुम्भभाण्डभारव्यञ्जनो वा रात्रौ प्रतिष्ठेत

मूलम् - 49

49 काचकुम्भभाण्डभारव्यञ्जनो वा रात्रौ प्रतिष्ठेत

विश्वास-प्रस्तुतिः - 50

50 मुण्डजटिलानां प्रवासनान्यनुप्रविष्टो वा रात्रौ तद्व्यञ्जनः प्रतिष्ठेत, विरूपव्याधिकरणारण्यचरच्छद्मनां अन्यतमेन वा

मूलम् - 50

50 मुण्डजटिलानां प्रवासनान्यनुप्रविष्टो वा रात्रौ तद्व्यञ्जनः प्रतिष्ठेत, विरूपव्याधिकरणारण्यचरच्छद्मनां अन्यतमेन वा

विश्वास-प्रस्तुतिः - 51

51 प्रेतव्यञ्जनो वा गूढैर्निर्ह्रियेत

मूलम् - 51

51 प्रेतव्यञ्जनो वा गूढैर्निर्ह्रियेत

विश्वास-प्रस्तुतिः - 52

52 प्रेतं वा स्त्रीवेषेणानुगच्छेत्

मूलम् - 52

52 प्रेतं वा स्त्रीवेषेणानुगच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 53

53 वनचरव्यञ्जनाश्च एनं अन्यतो यान्तं अन्यतोऽपदिशेयुः

मूलम् - 53

53 वनचरव्यञ्जनाश्च एनं अन्यतो यान्तं अन्यतोऽपदिशेयुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 54

54 ततोऽन्यतो गच्छेत्

मूलम् - 54

54 ततोऽन्यतो गच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 55

55 चक्रचराणां वा शकटवाटैरपगच्छेत्

मूलम् - 55

55 चक्रचराणां वा शकटवाटैरपगच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 56

56 आसन्ने चानुपाते सत्त्रं वा गृह्णीयात्

मूलम् - 56

56 आसन्ने चानुपाते सत्त्रं वा गृह्णीयात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 57

57 सत्त्राभावे हिरण्यं रसविद्धं वा भक्ष्यजातं उभयतःपन्थानं उत्सृजेत्

मूलम् - 57

57 सत्त्राभावे हिरण्यं रसविद्धं वा भक्ष्यजातं उभयतःपन्थानं उत्सृजेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 58

58 ततोऽन्यतोऽपगच्छेत्

मूलम् - 58

58 ततोऽन्यतोऽपगच्छेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 59

59 गृहीतो वा सामादिभिरनुपातं अतिसन्दध्यात्, रसविद्धेन वा पथ्य्ऽदनेन

मूलम् - 59

59 गृहीतो वा सामादिभिरनुपातं अतिसन्दध्यात्, रसविद्धेन वा पथ्य्ऽदनेन

विश्वास-प्रस्तुतिः - 60

60 वारुणयोगाग्निदाहेषु वा शरीरं अन्यद् आधाय शत्रुं अभियुञ्जीत पुत्रो मे त्वया हतः इति

मूलम् - 60

60 वारुणयोगाग्निदाहेषु वा शरीरं अन्यद् आधाय शत्रुं अभियुञ्जीत पुत्रो मे त्वया हतः इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 61

61a उपात्तच्छन्नशस्त्रो वा रात्रौ विक्रम्य रक्षिषु
61b शीघ्रपातैरपसरेद् गूढप्रणिहितैः सह (इति)

मूलम् - 61

61a उपात्तच्छन्नशस्त्रो वा रात्रौ विक्रम्य रक्षिषु
61b शीघ्रपातैरपसरेद् गूढप्रणिहितैः सह (इति)