१२

Starting ore mines and factories

विश्वास-प्रस्तुतिः - 01

01 आकराध्यक्षः शुल्बधातुशास्त्ररसपाकमणिरागज्ञः तज्ज्ञसखो वा तज्जातकर्मकर उपकरणसम्पन्नः किट्टमूषाङ्गारभस्मलिङ्गं वाऽऽकरं भूतपूर्वं अभुतपूर्वं वा भूमिप्रस्तररसधातुं अत्यर्थवर्णगौरवं उग्रगन्धरसं परीक्षेत

मूलम् - 01

01 आकराध्यक्षः शुल्बधातुशास्त्ररसपाकमणिरागज्ञः तज्ज्ञसखो वा तज्जातकर्मकर उपकरणसम्पन्नः किट्टमूषाङ्गारभस्मलिङ्गं वाऽऽकरं भूतपूर्वं अभुतपूर्वं वा भूमिप्रस्तररसधातुं अत्यर्थवर्णगौरवं उग्रगन्धरसं परीक्षेत

विश्वास-प्रस्तुतिः - 02

02 पर्वतानां अभिज्ञात उद्देशानां बिलगुह उपत्यकालयनगूढखातेष्वन्तः प्रस्यन्दिनो जम्बूचूततालफलपक्वहरिद्राभेदगुड(गूड?)हरितालमनःशिलाक्षौद्रहिङ्गुलुकपुण्डरीकशुकमयूरपत्त्रवर्णाः सवर्ण उदकोषधिपर्यन्ताश्चिक्कणा विशदा भारिकाश्च रसाः काञ्चनिकाः

मूलम् - 02

02 पर्वतानां अभिज्ञात उद्देशानां बिलगुह उपत्यकालयनगूढखातेष्वन्तः प्रस्यन्दिनो जम्बूचूततालफलपक्वहरिद्राभेदगुड(गूड?)हरितालमनःशिलाक्षौद्रहिङ्गुलुकपुण्डरीकशुकमयूरपत्त्रवर्णाः सवर्ण उदकोषधिपर्यन्ताश्चिक्कणा विशदा भारिकाश्च रसाः काञ्चनिकाः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 03

03 अप्सु निष्ठ्यूताः तैलवद्विसर्पिणः षङ्कमलग्राहिणश्च ताम्ररूप्ययोः शताद् उपरि वेद्धारः

मूलम् - 03

03 अप्सु निष्ठ्यूताः तैलवद्विसर्पिणः षङ्कमलग्राहिणश्च ताम्ररूप्ययोः शताद् उपरि वेद्धारः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 04

04 तत्प्रतिरूपकं उग्रगन्धरसं शिलाजतु विद्यात्

मूलम् - 04

04 तत्प्रतिरूपकं उग्रगन्धरसं शिलाजतु विद्यात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 05

05 पीतकास्ताम्रकाः ताम्रपीतका वा भूमिप्रस्तरधातवो भिन्ना नीलराजीवन्तो मुद्गमाषकृसरवर्णा वा दधिबिन्दुपिण्डचित्रा हरिद्राहरीतकीपद्मपत्त्रशैवलयकृत्प्लीहानवद्यवर्णा भिन्नाश्चुञ्चुवालुकालेखाबिन्दुस्वस्तिकवन्तः सुगुलिका अर्चिष्मन्तः ताप्यमाना न भिद्यन्ते बहुफेनधूमाश्च सुवर्णधातवः प्रतीवापार्थाः ताम्ररूप्यवेधनाः

मूलम् - 05

05 पीतकास्ताम्रकाः ताम्रपीतका वा भूमिप्रस्तरधातवो भिन्ना नीलराजीवन्तो मुद्गमाषकृसरवर्णा वा दधिबिन्दुपिण्डचित्रा हरिद्राहरीतकीपद्मपत्त्रशैवलयकृत्प्लीहानवद्यवर्णा भिन्नाश्चुञ्चुवालुकालेखाबिन्दुस्वस्तिकवन्तः सुगुलिका अर्चिष्मन्तः ताप्यमाना न भिद्यन्ते बहुफेनधूमाश्च सुवर्णधातवः प्रतीवापार्थाः ताम्ररूप्यवेधनाः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 06

06 शङ्खकर्पूरस्फटिकनवनीतकपोतपारावतविमलकमयूरग्रीवावर्णाः सस्यकगोमेदकगुडमत्स्यण्डिकावर्णाः कोविदारपद्मपाटलीकलायक्षौमातसीपुष्पवर्णाः स-सीसाः साञ्जना विस्रा भिन्नाः श्वेताभाः कृष्णाः कृष्णाभाः श्वेताः सर्वे वा लेखाबिन्दुचित्रा मृदवो ध्मायमाना न स्फुटन्ति बहुफेनधूमाश्च रूप्यधातवः

मूलम् - 06

06 शङ्खकर्पूरस्फटिकनवनीतकपोतपारावतविमलकमयूरग्रीवावर्णाः सस्यकगोमेदकगुडमत्स्यण्डिकावर्णाः कोविदारपद्मपाटलीकलायक्षौमातसीपुष्पवर्णाः स-सीसाः साञ्जना विस्रा भिन्नाः श्वेताभाः कृष्णाः कृष्णाभाः श्वेताः सर्वे वा लेखाबिन्दुचित्रा मृदवो ध्मायमाना न स्फुटन्ति बहुफेनधूमाश्च रूप्यधातवः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 07

07 सर्वधातूनां गौरववृद्धौ सत्त्ववृद्धिः

मूलम् - 07

07 सर्वधातूनां गौरववृद्धौ सत्त्ववृद्धिः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 08

08 तेषां अशुद्धा मूढगर्भा वा तीक्ष्णमूत्रक्षरभाविता राजवृक्षवटपीलुगोपित्तरोचनामहिषखरकरभमूत्रलेण्डपिण्डबद्धाः तत्प्रतीवापाः तद्ऽवलेपा वा विशुद्धाः स्रवन्ति

मूलम् - 08

08 तेषां अशुद्धा मूढगर्भा वा तीक्ष्णमूत्रक्षरभाविता राजवृक्षवटपीलुगोपित्तरोचनामहिषखरकरभमूत्रलेण्डपिण्डबद्धाः तत्प्रतीवापाः तद्ऽवलेपा वा विशुद्धाः स्रवन्ति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 09

09 यवमाषतिलपलाशपीलुक्षारैर्गोक्षीराजक्षीरैर्वा कदलीवज्रकन्दप्रतीवपो मार्दवकरः

मूलम् - 09

09 यवमाषतिलपलाशपीलुक्षारैर्गोक्षीराजक्षीरैर्वा कदलीवज्रकन्दप्रतीवपो मार्दवकरः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 10

10ab मधुमधुकं अजापयः स-तैलं घृतगुडकिण्वयुतं स-कन्दलीकम् ।
10chd यद् अपि शतसहस्रधा विभिन्नं भवति मृदु त्रिभिरेव तन्निषेकैः

मूलम् - 10

10ab मधुमधुकं अजापयः स-तैलं घृतगुडकिण्वयुतं स-कन्दलीकम् ।
10chd यद् अपि शतसहस्रधा विभिन्नं भवति मृदु त्रिभिरेव तन्निषेकैः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 11

11 गोदन्तशृङ्गप्रतीवापो मृदुस्तम्भनः

मूलम् - 11

11 गोदन्तशृङ्गप्रतीवापो मृदुस्तम्भनः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 12

12 भारिकः स्निग्धो मृदुश्च प्रस्तरधातुर्भूमिभागो वा पिङ्गलो हरितः पाटलो लोहितो वा ताम्रधातुः

मूलम् - 12

12 भारिकः स्निग्धो मृदुश्च प्रस्तरधातुर्भूमिभागो वा पिङ्गलो हरितः पाटलो लोहितो वा ताम्रधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 13

13 काकमोचकः कपोतरोचनावर्णः श्वेतराजिनद्धो वा विस्रः सीसधातुः

मूलम् - 13

13 काकमोचकः कपोतरोचनावर्णः श्वेतराजिनद्धो वा विस्रः सीसधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 14

14 ऊषरकर्बुरः पक्वलोष्ठवर्णो वा त्रपुधातुः

मूलम् - 14

14 ऊषरकर्बुरः पक्वलोष्ठवर्णो वा त्रपुधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 15

15 खरुम्बः पाण्डुरोहितः सिन्दुवारपुष्पवर्णो वा तीक्ष्णधातुः

मूलम् - 15

15 खरुम्बः पाण्डुरोहितः सिन्दुवारपुष्पवर्णो वा तीक्ष्णधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 16

16 काकाण्डभुजपत्त्रवर्णो वा वैकृन्तकधातुः

मूलम् - 16

16 काकाण्डभुजपत्त्रवर्णो वा वैकृन्तकधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 17

17 अच्छः स्निग्धः स-प्रभो घोषवान् शीतः तीव्रः तनुरागश्च मणिधातुः

मूलम् - 17

17 अच्छः स्निग्धः स-प्रभो घोषवान् शीतः तीव्रः तनुरागश्च मणिधातुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 18

18 धातुसमुत्थं तज्जातकर्मान्तेषु प्रयोजयेत्

मूलम् - 18

18 धातुसमुत्थं तज्जातकर्मान्तेषु प्रयोजयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 19

19 कृतभाण्डव्यवहारं एकमुखं, अत्ययं चान्यत्र कर्तृक्रेतृविक्रेतॄणां स्थापयेत्

मूलम् - 19

19 कृतभाण्डव्यवहारं एकमुखं, अत्ययं चान्यत्र कर्तृक्रेतृविक्रेतॄणां स्थापयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 20

20 आकरिकं अपहरन्तं अष्टगुणं दापयेद् अन्यत्र रत्नेभ्यः

मूलम् - 20

20 आकरिकं अपहरन्तं अष्टगुणं दापयेद् अन्यत्र रत्नेभ्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 21

21 स्तेनं अनिसृष्ट उपजीविनं च बद्धं कर्म कारयेत्, दण्ड उपकारिणं च

मूलम् - 21

21 स्तेनं अनिसृष्ट उपजीविनं च बद्धं कर्म कारयेत्, दण्ड उपकारिणं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 22

22 व्ययक्रियाभारिकं आकरं भागेन प्रक्रयेण वा दद्यात्, लाघविकं आत्मना कारयेत्

मूलम् - 22

22 व्ययक्रियाभारिकं आकरं भागेन प्रक्रयेण वा दद्यात्, लाघविकं आत्मना कारयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 23

23 लोहाध्यक्षः ताम्रसीसत्रपुवैकृन्तकारकूटवृत्तकंसताललोहकर्मान्तान् कारयेत्, लोहभाण्डव्यवहारं च

मूलम् - 23

23 लोहाध्यक्षः ताम्रसीसत्रपुवैकृन्तकारकूटवृत्तकंसताललोहकर्मान्तान् कारयेत्, लोहभाण्डव्यवहारं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 24

24 लक्षणाध्यक्षश्चतुर्भागताम्रं रूप्यरूपं तीक्ष्णत्रपुसीसाञ्जनानां अन्यतममाषबीजयुक्तं कारयेत् - पणं अर्धपणं पादं, अष्टभागं इति, पादाजीवं ताम्ररूपं - माषकं अर्धमाषकं काकणीं अर्धकाकणीं इति

मूलम् - 24

24 लक्षणाध्यक्षश्चतुर्भागताम्रं रूप्यरूपं तीक्ष्णत्रपुसीसाञ्जनानां अन्यतममाषबीजयुक्तं कारयेत् - पणं अर्धपणं पादं, अष्टभागं इति, पादाजीवं ताम्ररूपं - माषकं अर्धमाषकं काकणीं अर्धकाकणीं इति

विश्वास-प्रस्तुतिः - 25

25 रूपदर्शकः पणयात्रां व्यावहारिकीं कोशप्रवेश्यां च स्थापयेत्

मूलम् - 25

25 रूपदर्शकः पणयात्रां व्यावहारिकीं कोशप्रवेश्यां च स्थापयेत्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 26

26 रूपिकं अष्टकं शतं, पञ्चकं शतं व्याजीं, पारीक्षिकं अष्टभागिकं, शतं, पञ्चविंशतिपणं अत्ययं च अन्यत्रकर्तृक्रेतृविक्रेतृपरीक्षितृभ्यः

मूलम् - 26

26 रूपिकं अष्टकं शतं, पञ्चकं शतं व्याजीं, पारीक्षिकं अष्टभागिकं, शतं, पञ्चविंशतिपणं अत्ययं च अन्यत्रकर्तृक्रेतृविक्रेतृपरीक्षितृभ्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 27

27 खन्य्ऽध्यक्षः शङ्खवज्रमणिमुक्ताप्रवालक्षारकर्मान्तान् कारयेत्, पणनव्यवहारं च

मूलम् - 27

27 खन्य्ऽध्यक्षः शङ्खवज्रमणिमुक्ताप्रवालक्षारकर्मान्तान् कारयेत्, पणनव्यवहारं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 28

28 लवणाध्यक्षः पाकमुक्तं लवणभागं प्रक्रयं च यथाकालं सङ्गृह्णीयाद्, विक्रयाच्च मूल्यं रूपं व्याजीं च

मूलम् - 28

28 लवणाध्यक्षः पाकमुक्तं लवणभागं प्रक्रयं च यथाकालं सङ्गृह्णीयाद्, विक्रयाच्च मूल्यं रूपं व्याजीं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 29

29 आगन्तुलवणं षड्भागं दद्यात्

मूलम् - 29

29 आगन्तुलवणं षड्भागं दद्यात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 30

30 दत्तभागविभागस्य विक्रयः, पञ्चकं शतं व्याजीं रूपं रूपिकं च

मूलम् - 30

30 दत्तभागविभागस्य विक्रयः, पञ्चकं शतं व्याजीं रूपं रूपिकं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 31

31 क्रेता शुल्कं राजपण्यच्छेदानुरूपं च वैधरणं दद्यात्, अन्यत्र क्रेता षट्छतं अत्ययं च

मूलम् - 31

31 क्रेता शुल्कं राजपण्यच्छेदानुरूपं च वैधरणं दद्यात्, अन्यत्र क्रेता षट्छतं अत्ययं च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 32

32 विलवणं उत्तमं दण्डं दद्याद्, अनिषृष्ट उपजीवी चान्यत्र वानप्रस्थेभ्यः

मूलम् - 32

32 विलवणं उत्तमं दण्डं दद्याद्, अनिषृष्ट उपजीवी चान्यत्र वानप्रस्थेभ्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 33

33 श्रोत्रियाः तपस्विनो विष्टयश्च भक्तलवणं हरेयुः

मूलम् - 33

33 श्रोत्रियाः तपस्विनो विष्टयश्च भक्तलवणं हरेयुः

विश्वास-प्रस्तुतिः - 34

34 अतोऽन्यो लवणक्षारवर्गः शुल्कं दद्यात्

मूलम् - 34

34 अतोऽन्यो लवणक्षारवर्गः शुल्कं दद्यात्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 35

35ab एवं मूल्यं च भागं च व्याजीं परिघं अत्ययम् ।
35chd शुल्कं वैधरणं दण्डं रूपं रूपिकं एव च

मूलम् - 35

35ab एवं मूल्यं च भागं च व्याजीं परिघं अत्ययम् ।
35chd शुल्कं वैधरणं दण्डं रूपं रूपिकं एव च

विश्वास-प्रस्तुतिः - 36

36ab खनिभ्यो द्वादशविधं धातुं पण्यं च संहरेत् ।
36chd एवं सर्वेषु पण्येषु स्थापयेन् मुखसङ्ग्रहम्

मूलम् - 36

36ab खनिभ्यो द्वादशविधं धातुं पण्यं च संहरेत् ।
36chd एवं सर्वेषु पण्येषु स्थापयेन् मुखसङ्ग्रहम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - 37

37ab आकरप्रभः कोशः कोशाद् दण्डः प्रजायते ।
37chd पृथिवी कोशदण्डाभ्यां प्राप्यते कोशभूषणा (इति)

मूलम् - 37

37ab आकरप्रभः कोशः कोशाद् दण्डः प्रजायते ।
37chd पृथिवी कोशदण्डाभ्यां प्राप्यते कोशभूषणा (इति)