प्राणायामः

रेचकम्

  • तेनाशुद्धप्राणनिर्गतिं कल्पयेत्। यं बीजम्।

विलोम-पूरकम्

  • शुद्धवायुग्रहण-कल्पनम्
  • मन्त्रः
    • ‘ॐ भूः, ॐ भुवः, ॐ सुवः, ॐ महः, ॐ जनः, ॐ तपः, ऒ{ग्म्} सत्यम्’

कुम्भकम्

  • तदा द्वावपि नासारन्ध्राव् अङ्गुलिभ्यां पिहितौ।
  • शीथलपावन+अद्भिः सम्पर्कस्य कल्पनम्।
  • मन्त्रः
    • ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं, भर्गो-देवस्य धीमहि, धियो यो नः प्रचोदयात्।

रेचकम्

  • ऊर्ध्वरेचनम् (ब्रह्मरन्ध्रं प्रति गमनम्) इव कल्पयेत्।
  • मन्त्रः
    • ॐ आपो ज्योति-रसो अमृतं ब्रह्मा भूर्भुवः सुवरोम्।'
  • अन्ते ‘ॐ’ इति वदन् कर्ण-स्पर्शं।