१० स्नेहादरक्रमः

117 लौकिकं वैदिकम् ...{Loading}...

लौकिकं वैदिकं वापि
तथाध्यात्मिकम् एव वा ।
आददीत यतो ज्ञानं
तं पूर्वम् अभिवादयेत् ॥ २.११७ ॥

118 सावित्रीमात्र-सारो ऽपि ...{Loading}...

सावित्रीमात्र-सारो ऽपि
वरं विप्रः सुयन्त्रितः ।
नाऽयन्त्रितस् त्रिवेदो ऽपि
सर्वाशी सर्वविक्रयी ॥ २.११८ ॥

119 शय्यासने ऽध्याचरिते ...{Loading}...

शय्यासने ऽध्याचरिते
श्रेयसा न समाविशेत् ।
शय्यासनस्थश् चैवैनं
प्रत्युत्थायाऽभिवादयेत् ॥ २.११९ ॥

120 ऊर्ध्वम् प्राणा ...{Loading}...

ऊर्ध्वं प्राणा ह्य् उत्क्रामन्ति
यूनः स्थविर आयति ।
प्रत्युत्थानाभिवादाभ्यां
पुनस् तान् प्रतिपद्यते ॥ २.१२० ॥

121 अभिवादन-शीलस्य नित्यम् ...{Loading}...

अभिवादन-शीलस्य
नित्यं वृद्धोपसेविनः ।
चत्वारि तस्य वर्धन्ते
आयुर् धर्मो यशो बलम् [मेधातिथिपाठः - चत्वारि सम्प्रवर्धन्ते] ॥ २.१२१ ॥

122 अभिवादात् परम् ...{Loading}...

अभिवादात् परं विप्रो
ज्यायांसम् अभिवादयन् ।
असौ नामाऽहम् अस्मीति
स्वं नाम परिकीर्तयेत् ॥ २.१२२ ॥

123 नामधेयस्य ये ...{Loading}...

नामधेयस्य ये के चिद्
अभिवादं न जानते ।
तान् प्राज्ञो ऽहम् इति ब्रूयात्
स्त्रियः सर्वास् तथैव च ॥ २.१२३ ॥

124 भोःशब्दङ् कीर्तयेद् ...{Loading}...

भोःशब्दं कीर्तयेद् अन्ते
स्वस्य नाम्नो ऽभिवादने ।
नाम्नां स्वरूप-भावो हि
भो-भाव ऋषिभिः स्मृतः ॥ २.१२४ ॥

125 आयुष्मान् भव ...{Loading}...

आयुष्मान् भव सौम्येति
वाच्यो विप्रो ऽभिवादने ।
अकारश् चाऽस्य नाम्नो ऽन्ते
वाच्यः पूर्वाक्षरः प्लुतः ॥ २.१२५ ॥

126 यो न ...{Loading}...

यो न वेत्त्य् अभिवादस्य
विप्रः प्रत्यभिवादनम् ।
नाऽभिवाद्यः स विदुषा
यथा शूद्रस् तथैव सः ॥ २.१२६ ॥

127 ब्राह्मणङ् कुशलम् ...{Loading}...

ब्राह्मणं कुशलं पृच्छेत्
क्षत्रबन्धुम् अनामयम् ।
वैश्यं क्षेमं समागम्य
शूद्रम् आरोग्यम् एव च ॥ २.१२७ ॥

128 अवाच्यो दीक्षितो ...{Loading}...

अवाच्यो दीक्षितो नाम्ना
यवीयान् अपि यो भवेत् ।
भो-भवत्-पूर्वकं त्व् एनम्
अभिभाषेत धर्मवित् ॥ २.१२८ ॥

129 परपत्नी तु ...{Loading}...

परपत्नी तु या स्त्री स्याद्
असम्बन्धा च योनितः ।
तां ब्रूयाद् भवतीत्य् एवं
सुभगे भगिनीति च ॥ २.१२९ ॥

130 मातुलांश् च ...{Loading}...

मातुलांश् च पितृव्यांश् च
श्वशुरान् ऋत्विजो गुरून् ।
असाव् अहम् इति ब्रूयात्
प्रत्युत्थाय यवीयसः ॥ २.१३० ॥

131 मातृश्वसा मातुलानी ...{Loading}...

मातृश्वसा मातुलानी
श्वश्रूर् अथ पितृश्वसा ।
सम्पूज्या गुरुपत्नीवत्
समास् ता गुरुभार्यया ॥ २.१३१ ॥

132 भ्रातुर् भार्योपसङ्ग्राह्या ...{Loading}...

भ्रातुर् भार्योपसङ्ग्राह्या
सवर्णाहन्य् अहन्य् अपि ।
विप्रोष्य तूपसङ्ग्राह्या
ज्ञाति-सम्बन्धि-योषितः ॥ २.१३२ ॥

133 पितुर् भगिन्याम् ...{Loading}...

पितुर् भगिन्यां मातुश् च
ज्यायस्यां च स्वसर्य् अपि ।
मातृवद् वृत्तिम् आतिष्ठेन्
माता ताभ्यो गरीयसी ॥ २.१३३ ॥

134 दशाब्दाख्यम् पौरसख्यम् ...{Loading}...

दशाब्दाख्यं पौरसख्यं
पञ्चाब्दाख्यं कलाभृताम् ।
त्र्यब्दपूर्वं श्रोत्रियाणां
स्वल्पेनाऽपि स्वयोनिषु ॥ २.१३४ ॥

135 ब्राह्मणन् दशवर्षम् ...{Loading}...

ब्राह्मणं दशवर्षं तु
शतवर्षं तु भूमिपम् ।
पिता-पुत्रौ विजानीयाद्
ब्राह्मणस् तु तयोः पिता ॥ २.१३५ ॥

136 वित्तम् बन्धुर् ...{Loading}...

वित्तं बन्धुर् वयः कर्म
विद्या भवति पञ्चमी ।
एतानि मान्यस्थानानि
गरीयो यद् यद् उत्तरम् [मेधातिथिपाठः - मानस्थानानि] ॥ २.१३६ ॥

137 पञ्चानान् त्रिषु ...{Loading}...

पञ्चानां त्रिषु वर्णेषु
भूयांसि गुणवन्ति च ।
यत्र स्युः सो ऽत्र मानार्हः
शूद्रो ऽपि दशमीं गतः ॥ २.१३७ ॥

138 चक्रिणो दशमीस्थस्य ...{Loading}...

चक्रिणो दशमीस्थस्य
रोगिणो भारिणः स्त्रियाः ।
स्नातकस्य च राज्ञश् च
पन्था देयो वरस्य च ॥ २.१३८ ॥

139 तेषान् तु ...{Loading}...

तेषां तु समावेतानां
मान्यौ स्नातक-पार्थिवौ ।
राज-स्नातकयोश् चैव
स्नातको नृपमानभाक् ॥ २.१३९ ॥


  1. M G 1st ed.: pratyabhivādayitābhivādayed ↩︎

  2. M G 1st ed.: svayogi- ↩︎

  3. M G omit: sarvāśī ↩︎

  4. M G 1st ed.: āsīd ↩︎

  5. M G: guruviṣayam ↩︎

  6. M G 1st ed. omit: imaṃ ↩︎

  7. M G: prayojyamā- ↩︎

  8. M G 1st ed. omit: -dvaye ↩︎

  9. M G: striyāpy ↩︎

  10. J: bhāvaḥ (omits bho) ↩︎

  11. M G: pūrvasmin yasmin śliṣṭaḥ ↩︎

  12. M G 1st ed.: spṛśati sāmarthyena ↩︎

  13. M G: nāmnoccāraṇaṃ ↩︎

  14. M G 1st ed.: viśeṣe jijñā- ↩︎

  15. J omits: paraṃ ↩︎

  16. M G: ākāryatāyāṃ ↩︎

  17. M G: ca naivaitat siddham ↩︎

  18. M G 1st ed.: abhivādya ↩︎

  19. M G: vātsalyenānyathātvam ↩︎

  20. M G 1st ed.: santi ↩︎

  21. M G: tān yaḥ kaścit ↩︎

  22. M -tvaivaillakṣaṇam; G 1st ed.: tve vaitallakṣaṇam ↩︎

  23. M omits: na ↩︎

  24. M G 1st ed.: viśiṣṭatā bandhutaiva ↩︎

  25. M G: sāntā sopakaraṇa- ↩︎

  26. M G 1st ed.: śāstrarūpatvaṃ bhinnaṃ ↩︎

  27. G 1st ed.: vidyante (probably a typo) ↩︎

  28. M G 1st ed.: upadiśyamānānāmabhūdbhedaḥ ↩︎

  29. M G: śyenādir eṣa evābhicārakaḥ ↩︎

  30. M G 1st ed.: tadviditāni ↩︎

  31. M G: śākhāntarad bhidyate ↩︎

  32. M G 1st ed.: vidyā mānyatatsthānam ↩︎

  33. M G 1st ed.: tasmāttaraṃ guru ↩︎

  34. M G 1st ed.: rūpiṇī ↩︎

  35. M G: mānyasthānānāṃ ↩︎

  36. M: paratvam ādartavyam; G 1st ed.: paratvam āhartavyam ↩︎

  37. J: variṣṭhatvāt ↩︎

  38. J: pūrvaparatayā ↩︎

  39. M G omit: na ↩︎

  40. J: bādhyeta ↩︎

  41. J: pathāgradeśāt ↩︎