श्रीभारतेश्वरीस्तोत्रम्
(श्रीमहिषासुरमर्दिनीस्तोत्रवत्)
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि गिरि-राज-किरीट-विभूषिणि वारिधि-सेवित-धौतपदे
जन-गण-मानस-धाम-विहारिणि कानन-शैल-विहार-रते।
मुनि-वर-वन्दित–सैन्य-सुरक्षित–दैन्य-निवारिणि पुण्य-धरे
जय जय भारत-राष्ट्र-जनेश्वरि पावन-मेदिनि देव-नुते॥१
मूलम्
अयि गिरिराजकिरीटविभूषिणि वारिधिसेवितधौतपदे
जनगणमानसधामविहारिणि काननशैलविहाररते।
मुनिवरवन्दितसैन्यसुरक्षितदैन्यनिवारिणि पुण्यधरे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि देवनुते॥१
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि नव-केशर-कुङ्कुम-रञ्जित–दीप्त-समुन्नत-भालधरे
सुर-तटिनी-जल-मौक्तिक-हार-सुशोभित-कम्बुक+++(=शङ्ख)+++–कण्ठ-तले।
सुरभित-पुष्प-पराग-परिष्कृत-पुष्कर-पल्लव-पुञ्ज-पटे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि वीरनुते॥२
मूलम्
अयि नवकेशरकुङ्कुमरञ्जितदीप्तसमुन्नतभालधरे
सुरतटिनीजलमौक्तिकहारसुशोभितकम्बुककण्ठतले।
सुरभितपुष्पपरागपरिष्कृतपुष्करपल्लवपुञ्जपटे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि वीरनुते॥२
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि यति-योग-विवर्धिनि भोग-विधायिनि लौकिक-रोग-हरे
त्रि-विध-समीरण-वेल्लित+++(=कम्पित)+++-वैदिक-होम-ज–धूम-सुवास-रते।
प्रति-कणिका-लय-वास-रते सु-विकास-रते मृदु-हास-रते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि लोकनुते॥३
मूलम्
अयि यतियोगविवर्धिनि भोगविधायिनि लौकिकरोगहरे
त्रिविधसमीरणवेल्लितवैदिकहोमजधूमसुवासरते।
प्रतिकणिकालयवासरते सुविकासरते मृदुहासरते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि लोकनुते॥३
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि रघु-वंश-शिरो-मणि–पार्थिव-पालित-शाश्वत-राष्ट्र-धरे
यदु-कुल-नाथ-कर-च्युत-मञ्जुल–गो-रस-पान-रस-ज्ञ-वरे।
कुरु-कुल-संयुग-शौर्य-यशो-गुण-सङ्घ-महा-स्वन-गान-रते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि भूपनुते॥४ +++(५)+++
मूलम्
अयि रघुवंशशिरोमणिपार्थिवपालितशाश्वतराष्ट्रधरे
यदुकुलनाथकरच्युतमञ्जुलगोरसपानरसज्ञवरे।
कुरुकुलसंयुगशौर्ययशोगुणसङ्घमहास्वनगानरते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि भूपनुते॥४
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि कमला-पति-पाद-सरो-ज–रजो-लव-मण्डित-तीर्थ-धरे
शशि-धर-मौलि–निबद्ध-सरित्-कण–सिक्त-कृषि-स्थल–मध्य-गते।
अ-गणित-मर्त्य-समुच्चय-तारिणि पाप-निवारिणि सर्व-सहे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सिद्धनुते॥५
मूलम्
अयि कमलापतिपादसरोजरजोलवमण्डिततीर्थधरे
शशिधरमौलिनिबद्धसरित्कणसिक्तकृषिस्थलमध्यगते।
अगणितमर्त्यसमुच्चयतारिणि पापनिवारिणि सर्वसहे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सिद्धनुते॥५
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि पुर-पत्तन-खेटक+++(=ग्राम)+++-कानन-पर्वत-कन्दर-वास-रते
मुनि-गण-पर्ण-कुटीम् उपगम्य महीपति-शेखर-पीठ-गते।
शुक-पिक-वृन्द-निनाद-रते ऽनिल-ताल-तरङ्गित-नृत्य-रते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सर्वनुते॥६
मूलम्
अयि पुरपत्तनखेटककाननपर्वतकन्दरवासरते
मुनिगणपर्णकुटीमुपगम्य महीपतिशेखरपीठगते।
शुकपिकवृन्दनिनादरतेऽनिलतालतरङ्गितनृत्यरते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सर्वनुते॥६
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि कनकाचल-शृङ्ग-निवासिनि निर्धन-वेश्म-विलास-रते
वसन-विहीन-विषण्ण-विलोचन-सम्भृत-मान-विशाल-बले।
शिशु-वदन-स्थित-केलि-समुत्थित-सोम-सुधा-मय-हास-रते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि निःस्वनुते॥७
मूलम्
अयि कनकाचलशृङ्गनिवासिनि निर्धनवेश्मविलासरते
वसनविहीनविषण्णविलोचनसम्भृतमानविशालबले।
शिशुवदनस्थितकेलिसमुत्थितसोमसुधामयहासरते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि निःस्वनुते॥७
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि शत-कोटि-सुतादि-कपालिनि लक्ष-भटाधिप-सैन्य-धरे
द्वि-गुणित-बाहु-धृतोद्धत-शस्त्र–सु-रक्षित–दुर्-गम-दुर्-ग–धरे।
अमित-जनाश्रय-दान-परे करुणामृत-पूरित-कुम्भ-धरे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि विश्वनुते॥८
मूलम्
अयि शतकोटिसुतादिकपालिनि लक्षभटाधिपसैन्यधरे
द्विगुणितबाहुधृतोद्धतशस्त्रसुरक्षितदुर्गमदुर्गधरे।
अमितजनाश्रयदानपरे करुणामृतपूरितकुम्भधरे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि विश्वनुते॥८
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि शुभदे जननि त्रिदशालय-राज-समीहित-रेणु-लते
मिलित-विहङ्-गम-कूजित–निर्-जर-पूजित–मोक्ष-द-तोय-लते।
मम जनि-भूः पितृ-भूः प्रिय-भूः शुचि-भूः कृति-भूर् गति-भूर् वसु-धे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि पुत्रनुते॥९
मूलम्
अयि शुभदे जननि त्रिदशालयराजसमीहितरेणुलते
मिलितविहङ्गमकूजितनिर्जरपूजितमोक्षदतोयलते।
मम जनिभूः पितृभूः प्रियभूः शुचिभूः कृतिभूर् गतिभूर् वसुधे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि पुत्रनुते॥९
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि कविता-वनितान्वित-भाव-गृह-स्थ–महा-कवि-वंशनुते +++(5)+++
स-कल–कला-प्रतिभा-पटुता-निधि-धन्य–महा-कवि-वंश-नुते।
अ-मर-गिरा मुदिते सु-पुराण-नवीन-महा-कवि-वंश-नुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि काव्यनुते॥१०
मूलम्
अयि कवितावनितान्वितभावगृहस्थमहाकविवंशनुते
सकलकलाप्रतिभापटुतानिधिधन्यमहाकविवंशनुते।
अमरगिरा मुदिते सुपुराणनवीनमहाकविवंशनुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि काव्यनुते॥१०
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि नव-वाहन-यन्त्र-समुद्भव-घर्घर-शब्दित-राज-पथे
ध्वनित-मृदङ्ग-निनादित-शङ्ख-विरेभित-दुन्दुभि-युद्ध-पथे।
बहु-नुतिभिः स्तुतिभिर् हुतिभिर् विहिताभ्युदयोत्तम-धर्म-पथे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि पान्थनुते॥११
मूलम्
अयि नववाहनयन्त्रसमुद्भवघर्घरशब्दितराजपथे
ध्वनितमृदङ्गनिनादितशङ्खविरेभितदुन्दुभियुद्धपथे।
बहुनुतिभिः स्तुतिभिर्हुतिभिर् विहिताभ्युदयोत्तमधर्मपथे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि पान्थनुते॥११
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि विजये विजयस्व जये रण-वैरि-चमू-दल-जिष्णु-सुते+++(←बहु॑व्रीहिः)+++
धृत-हरि-शावक-दन्त-गणाकलनोद्धत-राज-किशोर-सुते।
जित-चतुर्-अङ्ग-समावृत-रङ्ग-तलास्र-पिशङ्ग-वराङ्ग-सुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शूरनुते॥१२
मूलम्
अयि विजये विजयस्व जये रणवैरिचमूदलजिष्णुसुते
धृतहरिशावकदन्तगणाकलनोद्धतराजकिशोरसुते।
जितचतुरङ्गसमावृतरङ्गतलास्रपिशङ्गवराङ्गसुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शूरनुते॥१२
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि मृग-राज–महा-गज-राज–समाज-विराजित-विन्ध्य-नुते
स्थविर-जनालय-दिव्य-शिवालय–शुभ्र-हिमालय-सानु-नुते।
मलय-ज-वीजित-मेघ-दलावृत–चारु-गुहाचल-नील-नुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शैलनुते॥१३
मूलम्
अयि मृगराजमहागजराजसमाजविराजितविन्ध्यनुते
स्थविरजनालयदिव्यशिवालयशुभ्रहिमालयसानुनुते।
मलयजवीजितमेघदलावृतचारुगुहाचलनीलनुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शैलनुते॥१३
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि रसिकोत्तम-कोविद-सत्तम-काव्य-कलाप-विचार-मते
सहृदय-कोमल-चित्त-वितान–वशी-कृत-मुग्ध-कृतार्थ-मते।
ललित-कला-गुण-भाव-रसादि-विमर्श-विनोदित-शिष्ट-मते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शुद्धमते॥१४
मूलम्
अयि रसिकोत्तमकोविदसत्तमकाव्यकलापविचारमते
सहृदयकोमलचित्तवितानवशीकृतमुग्धकृतार्थमते।
ललितकलागुणभावरसादिविमर्शविनोदितशिष्टमते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि शुद्धमते॥१४
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि रजनी-शरद्-इन्दु-करामृत–बिन्दु-विचुम्बित-कुन्द-रते
घन-गहनाटवि-मध्य-तमोऽञ्जन–रञ्जित-मञ्जरि-कुञ्ज-गते।
नव-कुमुदाकर-मुग्ध–मधु-व्रत–सेव्य-मधु-स्मित-हास-रते +++(५)+++
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि कान्तिरते॥१५
मूलम्
अयि रजनीशरदिन्दुकरामृतबिन्दुविचुम्बितकुन्दरते
घनगहनाटविमध्यतमोञ्जनरञ्जितमञ्जरिकुञ्जगते।
नवकुमुदाकरमुग्धमधुव्रतसेव्यमधुस्मितहासरते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि कान्तिरते॥१५
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि सुर-वाग्-अभिमान-समन्वित-मान–समेत-कुशाग्र-नुते
कवि-कुल-बालक–सद्व्रत-पालक–मुक्त-निकेत-कुशाग्र-नुते।
विविध-धराऽटन-शील–कृपा-जल-पान-पिपासु-कुशाग्र-नुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि बालनुते॥१६
मूलम्
अयि सुरवागभिमानसमन्वितमानसमेतकुशाग्रनुते
कविकुलबालकसद्व्रतपालकमुक्तनिकेतकुशाग्रनुते।
विविधधराटनशीलकृपाजलपानपिपासुकुशाग्रनुते
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि बालनुते॥१६
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयि नद-वापि-तडाग-सरो-वर–कूप-पयो-निधि-तोय-धरे
कल-कल-नाद-निनादित-निर्भर-चञ्चल-निर्झर-सिक्त-तले।
मुनि-तनया–दिन-कृत्-तनया–भव-कृत्-तनया+++(=सरस्वती)+++-जल-सङ्ग-धरे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सिन्धुनुते॥१७
मूलम्
अयि नदवापितडागसरोवरकूपपयोनिधितोयधरे
कलकलनादनिनादितनिर्भरचञ्चलनिर्झरसिक्ततले।
मुनितनयादिनकृत्तनयाभवकृत्तनयाजलसङ्गधरे
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि सिन्धुनुते॥१७
विश्वास-प्रस्तुतिः
इह विरमामि रमे! प्रणमामि, रमे तव कीर्ति-निकुञ्ज-वने
यदि न जपामि सुनाम, न यामि शमं, कथयाम्य् अनृतं न शिवे।
अयि रसना-बलम् एव दया-मयि देहि च मे चरतो भुवने
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि भक्तनुते॥१८
मूलम्
इह विरमामि रमे! प्रणमामि, रमे तव कीर्तिनिकुञ्जवने
यदि न जपामि सुनाम, न यामि शमं, कथयाम्यनृतं न शिवे।
अयि रसनाबलमेव दयामयि देहि च मे चरतो भुवने
जय जय भारतराष्ट्रजनेश्वरि पावनमेदिनि भक्तनुते॥१८
इति कुशाग्रविरचितं श्रीभारतेश्वरीस्तोत्रं सम्पूर्णम्॥