महावात्सप्रम्

महावात्सप्रम् ...{Loading}...

सोमः पवते - महावात्सप्रम् ...{Loading}...

ऋक्
41_0527 सोमः पवते ...{Loading}...

सो꣡मः꣢ पवते जनि꣣ता꣡ म꣢ती꣣नां꣡ ज꣢नि꣣ता꣢ दि꣣वो꣡ ज꣢नि꣣ता꣡ पृ꣢थि꣣व्याः꣢। ज꣣निता꣡ग्नेर्ज꣢꣯नि꣣ता꣡ सूर्य꣢꣯स्य जनि꣣ते꣡न्द्र꣢स्य जनि꣣तो꣡त विष्णोः꣢꣯ ॥ 41:0527 ॥

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

सो᳓मः पवते +++(=पात्रेषु क्षरति)+++ जनिता᳓ मतीनां᳓
जनिता᳓ दिवो᳓ जनिता᳓ पृथिव्याः᳓ ।
जनिता᳓ग्ने᳓र् जनिता᳓ सू᳓र्यस्य
+++(द्युः, पृथिवी, पृथिव्या ज्योतिः, दिवो ज्योतिर् इति चारु क्रमः!)+++
जनिते᳓न्द्रस्य जनितो᳓त᳓ वि᳓ष्णोः ५
+++(इत्थं पवमानस्य सोमस्य महज्जनकता प्रोक्ता!)+++

19-2_0944 ब्रह्मा देवानाम् ...{Loading}...

ब्र꣣ह्मा꣢ दे꣣वा꣡नां꣢ पद꣣वीः꣡ क꣢वी꣣ना꣢꣫मृषि꣣र्वि꣡प्रा꣢णां महि꣣षो꣢ मृ꣣गा꣡णा꣢म्। श्ये꣣नो꣡ गृध्रा꣢꣯णा꣣ꣳ स्व꣡धि꣢ति꣣र्व꣡ना꣢ना꣣ꣳ सो꣡मः꣢ प꣣वि꣢त्र꣣म꣡त्ये꣢ति꣣ रे꣡भ꣢न् ॥ 19-2:0944 ॥

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

ब्रह्मा᳓ देवा᳓नां, पदवीः᳓+++(=पद्धति-कृत्)+++ कवीना᳓म्
ऋ᳓षिर्वि᳓प्राणां महिषो᳓ मृगा᳓णाम् ।
श्येनो᳓ गृ᳓ध्राणां स्व᳓धितिर् +++(=परशुः/ वज्रः)+++ व᳓नानां +++(=हिंसकानां)+++
+++(ब्रह्मा, कवयः, ऋषयः इति चारु क्रमः। महिषः, श्योनः, वना इत्यपि। वज्रो वै स्वधितिः इति श्रुतौ दृश्यते।)+++
सो᳓मः पवि᳓त्रम᳓त्येति रे᳓भन् +++(=शब्दायमानः)+++ ६

19-3_0945 प्रावीविपद्वाच ऊर्मिम् ...{Loading}...

प्रा꣡वी꣢विपद्वा꣣च꣢ ऊ꣣र्मिं꣢꣫ न सिन्धु꣣र्गि꣢र꣣ स्तो꣢मा꣣न्प꣡व꣢मानो मनी꣣षाः꣢। अ꣣न्तः꣡ पश्य꣢꣯न्वृ꣣ज꣢ने꣣मा꣡व꣢रा꣣ण्या꣡ ति꣢ष्ठति वृष꣣भो꣡ गोषु꣢꣯ जा꣡न꣢न् ॥ 19-3:0945 ॥ ॥19 (फू)॥ [धा. 30 । उ 2 । स्व. 6 ।]

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

प्रा᳓वीविपद् +++(=प्रावेपयत् / प्रेरयत्)+++ वाच᳓ ऊर्मिं᳓ न᳓ सि᳓न्धुर्
गि᳓रः सो᳓मः+++(सामवेदे भेदोऽत्र)+++ प᳓वमानो मनीषाः᳓ +++(=हृदयङ्गमाः)+++ ।
अन्तः᳓ प᳓श्यन् वृज᳓ना+++(=बलानि)++++इमा᳓ऽवराण्य्
आ᳓तिष्ठति वृषभो᳓ गो᳓षु जान᳓न् ७

साम

महावात्सप्रम् ।

{हा+++([प]३)+++उ}+++([द्विः])+++ हा+++([प]३")+++उ उ।
{ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]–%३)+++वा+++(v)+++।}+++([एवम् त्रिः।])+++

सो+++([“र]३)+++मः पवा+++(–%३)+++ते+++([र]”)+++ए जनि,,ता+++([पी]३)+++ {+मती+++(["])+++ना+++(%–३)+++अम्}+++([त्रिः])+++।
ज+++([र])+++निता+++(["]%)+++ दा+++(%)+++यिवो+++([र]३)+++ओ+++(")+++ जनि,,ता+++([प]३)+++ {+पृथिव्या+++(%–३)+++अह}+++([त्रिः])+++।
ज+++([र])+++निता+++(["])+++ग्ना+++(%)+++इहि। जा+++([र])+++नी+++(%)+++ता+++(३–%)+++। सू+++([प])+++र्यस्या+++(["]%–३)+++अ {+रि+++([प])+++यस्या+++(["]%–३)+++अ}+++([द्विः])+++।
ज+++([र])+++निते+++([ऽ"]%)+++न्द्रा+++(["]–%३)+++स्या+++([र]३)+++आ +जनि+++(%–३)+++,तो+++([ऽ प]३)+++{त +विष्णो+++(%–३)+++हॊ}+++(द्विः)+++ त +विष्णो+++(%–३)+++ऒहॊ।

ब्र+++([र])+++ह्मा+++(["]%)+++, दे+++(["])+++वा+++(३–%)+++ना+++([र])+++,आम् +पदा+++(३%–)+++वीः+++([प])+++ {+कवी+++([ऽ])+++ना+++(%–३)+++अं}+++([त्रिः])+++म्।
ऋ+++([र])+++षिर्विप्रा+++(३%–)+++णा+++([र])+++आम् मही+++(३)+++,,षो+++([प])+++, {मृगा+++(["]%)+++णा+++(%–३)+++अम्}+++([त्रिः])+++।
श्ये+++([र]%)+++नो+++(["]%)+++, गृध्,रा+++(३")+++णा+++([र])+++अं स्वधी+++(३%–)+++,,तिर् {+वना+++(["])+++ना+++(%–३)+++अं}+++([त्रिः])+++म् ।
सो+++([“र])+++मः पवा+++(३-%-)+++इ,,त्रा+++([र])+++,आम्म् अती+++(३%–)+++ ए+++([प])+++ +{ति रे+++([”]%–३)+++ऎभन्न्}+++([त्रिः])+++।

प्रा+++(["])+++अ+++([र])+++ वी+++(%)+++विपा+++(३%)+++त्। वा+++([र])+++चा+++(%)+++ ऊ+++(३–%)+++(र्),मि+++([प])+++न्+++(र्)+++ +{न+++([प])+++ सिन्धुहु}+++([त्रिः])+++।
गी+++([र])+++रस्तो+++(["]%)+++मा+++(३–%)+++न्। पा+++([र]%)+++वा+++(%)+++मा+++(३–%)+++नो+++([प])++++{मनी+++(["]%–३)+++इषह}+++([त्रिः])+++।
अन्+++([र])+++तः पश्या+++(३–%)+++न्। व्रा+++([र])+++जा+++(%)+++ने+++(["]–%३)+++मा+++([प])+++{+ऽवरा+++(["]%–३)+++अणी+++(३)+++}+++([द्विः])+++, ऽवरा+++(["]%–३)+++अणि ।
आ+++([“ऽर]३)+++तिष्ठता+++(%)+++इ। वृ+++([र])+++षाभह। गो+++([“ऽप]३)+++{षु जा+++([”]%–३)+++अनन्+++(२)+++}+++([त्रिः])+++।

{हा+++([प]३)+++उ}+++([द्विः])+++ हा+++([प]३”)+++उ,, उ।
{ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]–%३)+++वा+++(v)+++।}+++([एवम् द्विः।])+++
ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]–%३)+++
ऒवा+++([टू]v)+++अअ औ+++([“प])+++ हो+++([”]%)+++वाअ ।

पुरोजिती- महावात्सप्रम् ...{Loading}...

ऋक्

RV.9.101.1a; SV.1.545a; 2.47a; JB.1.116,161a,163a; 2.195,425; 3.79,195; PB.8.5.7; 12.11.5; 14.5.5; 15.11.7 +++(सायणो ऽत्र।)+++

01_0545 पुरोजिती वो ...{Loading}...

पु꣣रो꣡जि꣢ती वो꣣ अ꣡न्ध꣢सः सु꣣ता꣡य꣢ मादयि꣣त्न꣡वे꣢। अ꣢प꣣ श्वा꣡न꣢ꣳ श्नथिष्टन꣣ स꣡खा꣢यो दीर्घजि꣣꣬ह्व्य꣢꣯म् ॥ 01:0545 ॥

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

पुरो᳓ऽजिती +++(=जयस्य)+++ वो अ᳓न्धसः +++(=अदनीयस्य सोमस्य)+++ सुता᳓य मादयित्न᳓वे ।
अ᳓प श्वा᳓नं श्नथिष्टन +++(=बाधयध्वम्)+++ स᳓खायो दीर्घजिह्व्य᳙म् १

18-2_0698 यो धारया ...{Loading}...

यो꣡ धार꣢꣯या पाव꣣क꣡या꣢ परिप्र꣣स्य꣡न्द꣢ते सु꣣तः꣢। इ꣢न्दु꣣र꣢श्वो꣣ न꣡ कृत्व्यः꣢꣯ ॥ 18-2:0698 ॥

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

यो᳓ धा᳓रया पवाक᳓या+
परिप्रस्य᳓न्दते सुतः᳓
इ᳓न्दुर् अ᳓श्वो न᳓ कृ᳓त्वियः

18-3_0699 तं दुरोषमभीनरः ...{Loading}...

तं꣢ दु꣣रो꣡ष꣢म꣣भी꣡नरः꣣ सो꣡मं꣢ वि꣣श्वा꣡च्या꣢ धि꣣या꣢। य꣣ज्ञा꣡य꣢ स꣣न्त्व꣡द्र꣢यः ॥ 18-3:0699 ॥ ॥18(यि)॥

विश्वास-शाकल-प्रस्तुतिः ...{Loading}...

तं᳓ दुरो᳓षम् +++(=दुर्दहं)+++ अभी᳓ न᳓रः सो᳓मं विश्वा᳓च्या धिया᳓ ।
यज्ञं᳓ हिन्वन्त्य् +++(=प्रेरयन्ति)+++ अ᳓द्रिभिः +++(=अश्मभिः)+++ ३ +++(यज्ञाय सन्त्वद्रय इति साम्नि।)+++

पु꣣रो꣡जि꣢ती वो꣣ अ꣡न्ध꣢सः सु꣣ता꣡य꣢ मादयि꣣त्न꣡वे꣢।
अ꣢प꣣ श्वा꣡न꣢ᳱ श्नथिष्टन꣣ स꣡खा꣢यो दीर्घजि꣣꣬ह्व्य꣢꣯म् ।।1 ।।
यो꣡ धार꣢꣯या पाव꣣क꣡या꣢ परिप्र꣣स्य꣡न्द꣢ते सु꣣तः꣢।
इ꣢न्दु꣣र꣢श्वो꣣ न꣡ कृत्व्यः꣢꣯ ।।2 ।।
तं꣢ दु꣣रो꣡ष꣢म꣣भी꣡नरः꣣ सो꣡मं꣢ वि꣣श्वा꣡च्या꣢ धि꣣या꣢।
य꣣ज्ञा꣡य꣢ स꣣न्त्व꣡द्र꣢यः ।।3 ।। ।।18(यि)।।

साम
  • पारम्परिक-गान-मूलम् अत्र

{हा+++([प])+++उ}+++([त्रिः])+++, उ।
{ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]“३)+++वा+++(v)+++।}+++([एवम् त्रिः।])+++

पुरो+++(%)+++जिता+++(३–%)+++यि। वो+++(३)+++, अन्धसो+++(”%)+++ऽन्धसो+++("%%)+++ऽन्धसा+++("%३)+++ह ।
सुताय मा+++(–%३)+++दा+++(v३)+++,, {इत् न वे।}+++([द्विः])+++,, इत्नवे+++(–%३)+++।
अपश्वाना+++(३)+++म् श्ना+++(v३)+++,,{थिष् ट ना}+++([द्विः])+++,थि,ष्ट,ना+++(–%३)+++ ।।
सखा+++(%)+++यो+++(%)+++, दी+++(३–%)+++र्,घा+++(v३)+++ । {जिह्विय+++(")+++म्}+++([त्रिः])+++। म्+++(–%३)+++।
यो+++(%)+++, धारया+++(३–%)+++ पा+++(v३)+++,{वकया}+++(द्विः)+++ ।। वकया+++(–%३)+++ ।
परिप्रस्या+++(–%३ श्न्या)+++न्,, दा+++(v३)+++,, {ते+++(-%%“३)+++, सुतह}+++([त्रिः])+++।
इन्दुर् अश्वह ना+++(v३)+++। {क्रत्,वि,य,ह}+++([त्रिः])+++।
तन् दुरो+++(%)+++षा+++(३–%)+++म् +आ+++(v३)+++। {भी+++(-%%“३)+++नरह}+++([त्रिः])+++
सोमम्, विश्वा+++(३–%)+++च्या+++(v३)+++,,{या, धिया}+++([द्विः])+++,,या, धिया+++(३–%)+++।
यज्ञाय। सा+++(३–%)+++न्तु+++(v३)+++। अद्रयो+++(%%)+++। ऽद्रयो+++(%%)+++। ऽद्रया+++(%”)+++ह।

{हा+++([प]३)+++उ}+++([द्विः])+++ हा+++([प]३”)+++उ,, उ।
{ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]–%३)+++वा+++(v)+++।}+++([एवम् द्विः।])+++
ओ+++(")+++, हॊ+++([त])+++हो+++([ता]–%३)+++
ऒवा+++([टू]v)+++अअ औ+++([“प])+++हो+++([”]%३)+++वा+++(३-")+++आ।
ई+++([टू])+++इइइ ई+++(३)+++ ॥