भद्रसूक्तम् ...{Loading}...
परिचयः
- कठमन्त्रपाठात् प्रायेण। मानसतरङ्गिणीकारो ऽत्र ।
पाठः
भद्रो नो अग्निः सुहवो विभावसुर्
भद्र इन्द्रः पुरुहूतः पुरुष्टुतः ।
भद्रः सूर्य उरुचक्षा उरुव्यचा
भद्रश् चन्द्रमाः समिथेषु+++(=युद्धेषु)+++ जागृविः ॥१॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Agni, well-invoked and abounding in light, the auspicious Indra much-invoked and much-hymned; the auspicious Sun, wide-seeing and wide-ranging, the auspicious Moon keeping an eye [on us] in the battle.
भद्रः प्रजा अजनयन् नः प्रजापतिर्
भद्रः सोमः पवमानो वृषा हरिः ।
भद्रस् त्वष्टा विदधद् रूपाण्य् अद्भुतो
भद्रो नो धाता वरिवस्यतु प्रजाः ॥२॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Prajāpati [who] progeny-generated, the auspicious Soma, the purified one [Footnote 3] and the manly yellow one; the auspicious Tvasṭṛ giving wondrous forms [to things]. May the auspicious Dhātṛ show favor to [our] progeny.
- Emended pāvamāna to pavamāna
भद्रस् तार्क्ष्यः सुप्रजस्त्वाय नो महाँ
अरिष्टनेमिः पृतना युधा जयन् ।
भद्रो वायुर् मातरिश्वा+++(←मातरि आकाशे श्वयति वर्द्धते)+++ +++(अश्व)+++नियुत्-पतिर्
वेनो गय+++(=धन)+++-स्फान+++(=वर्धक)+++ उशन्+++(←कामयन्)+++ सदा ऽस्तु नः ॥३॥
+++(link between Venas and the later name of Venus in Sanskrit tradition, Uśanas.)+++
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Tārkṣya Ariṣṭanemi for the sake of good progeny and for conquering the hostile army by means of battle; the auspicious Vāyu, expanding within the world-womb [footnote 4], the lord of the team of horses. May Venus, the wealth-increaser, be always desirous of us.
- Mātariśvan: literally growing within the mother: the mother implies the world-womb or the world-hemisphere.
भद्रो मित्रो वरुणो रुद्र इद् वृधा
भद्रो ऽहिर्-बुध्न्यो भुवनस्य रक्षिता ।
भद्रो नो वास्तोष्पतिर् अस्त्व् अमीव+++(=रोग)+++-हा
भद्रः क्षेत्रस्य पतिर् विचर्षणिः ॥४॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Mitra and Varuṇa, and Rudra verily with augmentation, and Ahirbudhnya the protector of the universe; the auspicious guardian of the homestead: may he be the destroyer of illness and the auspicious guardian of the field, ever-full of activity.
भद्रो विभुर् विश्वकर्मा बृहस्पतिर्
भद्रो द्विषस्-तपनो ब्रह्मणस्-पतिः ।
भद्रः सुपर्णो अरुणो मरुत्-सखा
भद्रो नो वातो अभिवातु भेषजी ॥५॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the mighty, all-maker Bṛhaspati, the auspicious foe-scorcher and lord of the ritual; the auspicious falcon, reddish-brown and the friend of the Marut-s [footnote 5]. May the auspicious Vāta [footnote 6] blow medicines towards us.
5. Later tradition clarifies him to be the charioteer of the Sun
6. The wind deity
भद्रो दधिक्रा+++(=अश्वः, धरन् क्रारमतीति)+++ वृषभः कनिक्रदद्+++(=हेषां जनयन्)+++
भद्रः पर्जन्यो बहुधा विराजति ।
भद्रा सरस्वाँ उत नः सरस्वती
भद्रो वशी भद्र इन्द्रः पुरू-रवः ॥६॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious [horse] Dadhikra, the neighing stallion, the auspicious Parjanya [who] manifoldly shines forth; the auspicious Sarasvat and also Sarasvatī, the auspicious cow and the auspicious Indra, the loud-roarer.
भद्रो नः पूषा सविता यमो भगो
भद्रो ऽग्रज एकपाद् अर्यमा मनुः ।
भद्रो विष्णुर् उरु-गायो वृषा-हरिर्
भद्रो विवस्वाँ अभिवातु नस् त्मना ॥७॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Pūṣaṇ, Savitṛ, Yama and Bhaga, and the auspicious first-born Ekapāt, Aryaman and Manu; the auspicious Viṣṇu, the wide-strider and the manly lion. May indeed the auspicious Vivasvat blow towards us.
भद्रा गायत्री ककुब्+++(=??)+++ उष्णिहा विराड्
भद्रानुष्टुब् बृहती पङ्क्तिर् अस्तु नः ।
भद्रा नस् त्रिष्टुब् जगती पुरु-प्रिया
भद्रातिच्छान्दा बहुधा विभूवरी ॥८॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Gāyatrī, Kakubh, Uṣṇihā [Footnote 7] and Virāṭ. May Anuṣṭubh, Bṛhatī, Paṅkti each be auspicious to us. For us the auspicious Triṣṭubh, the much-loved Jagati [footnote 8] and the auspicious long meters manifold and of many treasures.
7. Another form of Uṣṇih meter
8. The composer seems to indicate his love for the Jagati, the meter in which he has composed most of the sūkta
भद्रा नो राकानुमतिः कुहूः सुहृद्
भद्रा सिनीवाल्य् अदितिर् मही ध्रुवा ।
भद्रा नो द्यौर् अन्तरिक्षं मयस्-करं
भद्रो ऽश्वो दक्षस् तनयाय नस् तुजे+++(=पुत्रेभ्यः)+++ ॥९॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the the auspicious Rākā, Anumati and friendly Kuhū, auspicious Sinivālī, Aditi, and the firm Earth goddess. For us the auspicious Heaven goddess, the atmosphere giving pleasure, the auspicious horse, and Dakṣa for extending for us [our] lineage.
भद्रो नः प्राणः सुमनाः सुवाग् असद्
भद्रो अपानः सतनुः सहात्मना ।
भद्रं चक्षुर् भद्रम् इच् छ्रोत्रम् अस्तु नो
भद्रं न आयुः शरदो असच् छताम्+++(→ः?)+++ ॥१०॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious life-process with a good mind and good speech unmanifest, the auspicious excretory process with the body and the consciousness; indeed may the vision be auspicious and hearing be auspicious for us. For us the auspicious life with autumns, a 100 yet to manifest.
भद्रेन्द्राग्नी नो भवताम् ऋता-वृधा
भद्रा नो मित्रावरुणा धृतव्रता ।
भद्राश्विना नो भवतां नवेदसा+++(←न विपरीतं वेत्ति)+++
भद्रा द्यावा-पृथिवी विश्व-शंभुवा ॥१२॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Indra and Agni fostering the Law; for us the auspicious Mitra and Varuṇa maintaining the Laws. May the two auspicious Aśvin-s be cognizant [of us]. For us the auspicious Heaven and Earth benevolent to all.
भद्रा न इन्द्रावरुणा रिश्+++(=शत्रु)+++-आदसा+++(←अद्)+++
भद्रा न इन्द्रा भवतां बृहस्पती ।
भद्रेन्द्राविष्णू सवनेषु या वृधा
भद्रेन्द्रासोमा युधि दस्यु-हन्तमा ॥१३॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Indra and Varuṇa, devourers of foes. May Indra and Bṛhaspati be auspicious to us. [For us] auspicious Indra and Viṣṇu who augment [us] during the soma libations. May the auspicious Indra and Soma slay the dasyu in battle.
भद्राग्नाविष्णू वि-दधस्य+++(=दानस्य)+++ प्रसाधना
भद्रा नो ऽग्नीन्द्रा वृषभा-दिवस्पती ।
भद्रा नो अग्नीवरुणा प्रचेतसा
भद्राग्नीषोमा भवता नवेदसा+++(←न विपरीतं वेत्ति)+++ ॥१४॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Agni and Viṣṇu, the ornaments of the gift-distribution. For us the auspicious Agni and Indra, the bulls, the lords of heaven. For us the auspicious Agni and Varuṇa, the ever-mindful ones. May the auspicious Agni and Soma be cognizant of us.
भद्रा सूर्या-चन्द्रमसा कविक्रतू
भद्रा सोमा भवतां पूषणा नः ।
भद्रेन्द्रावायू पृतनासु सासही
भद्रा सूर्याग्नी अजिता धनञ्जया ॥१५॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious Sun and Moon, the two full of insight. May Soma and Pūṣaṇ be auspicious. [For us] the auspicious Indra and Vayu conquering in battle and the auspicious Sūrya and Agni unconquered and winning wealth.
भद्रा नः सन्तु वसवो वसुप्रजा
भद्रा रुद्रा वृत्र-हणा पुरन्दरा ।
भद्रा आदित्याः सु-+++(स्)+++पसः सुनीतयो
भद्रा राजानो मरुतो विरप्सिनः+++(=विरभसिनः?)+++ ॥१६॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
May the auspicious Vasu-s be wealth and progeny [giving]. For us the auspicious Rudra-s who slay Vṛtra and smash the [hostile] forts and the auspicious Āditya-s, well-seeing and well-guiding, and the auspicious kings, the Marut-s, the exuberant ones [footnote 9].
9. Emended virapsin to virapśin keeping with the form found in the RV
भद्रा न ऊमा+++(=रक्षकाः)+++ सुहवाः शतश्रियो
विश्वेदेवा मनवश् चर्षणी-धृतः ।
भद्राः साध्या अभिभवः सूर+++(र्य)+++-चक्षसो
भद्रा नः सन्त्व् ऋभवो रत्न-धातमाः ॥१७॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious helper-[gods], well-invoked and with a 100 riches, all the gods and the Manu-s, supporters of the folks. For us the auspicious Sādhya-s, the overpowerers, radiant as the Sun. May the auspicious Ṛbhu-s be gem-givers for us.
भद्राः सर्वे वाजिनो वाज-सातयो+++(=दातारो)+++
भद्रा ऋषयः पितरो गभस्तयः ।
भद्रा भृगवो ऽङ्गिरसः सु-दानवो
भद्रा गन्धर्वाप्सरसः सुदंशसः ॥१८॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
Auspicious the racers, winners of booty; auspicious the sages, [our] ancestors, the sun-beams. Auspicious the Bhṛgu-s and Aṅgiras-es, the liberal givers; auspicious the Gandharva-s and Apsaras-es, the powerful ones[footnote 10].
10. Emended sudamśas to sudamsas
भद्रा आपः शुचयो विश्वभृत्तमा
भद्राः शिवा यक्ष्मनुदो न ओषधीः ।
भद्रा गावः सुरभयो वयोवृधो
भद्रा योषा उशतीर्+++(=कामयत्यो)+++ देवपत्न्यः ॥१९॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
For us the auspicious waters, pure and the foremost supporters of all, the auspicious, benign, disease-repulsing herbs; the auspicious cows, charming and invigorating, the auspicious nymphs and loving wives of the gods.
भद्राणि सामानि सदा भवन्तु नो
भद्रा अथर्वाण ऋचो यजूंषि नः ।
भद्रा नक्षत्राणि शिवानि विश्वा
भद्रा आशा अ-ह्रुताः+++(=अभुग्ना)+++ सन्तु नो हृदि ॥२०॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
May the Saman-s forever be auspicious to us. For us the Atharvaṇ spells, the ṛk-s and the yajuṣ-es. May the auspicious asterisms [be] all benign and [may the] directions, the coordinate lines be auspicious at their conjunction.
संवत्सरा न ऋतवो मयोभुवो
यो वा आयुवाः सुसराण्य् उत क्षपाः ।
मुहूर्ताः काष्टाः प्रदिशो दिशश् च सदा
भद्रा सन्तु द्विपदे शं चतुष्पदे ॥२१॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
The years [of the 5 year cycle] and the seasons be gladdening to us, be they productive, easy-going or drought-ridden. May the muhūrta (=48 minutes)-s and kaṣṭa (=3.2 seconds)-s, the directions and the inter-directions be ever-auspicious and [may there be] welfare for the bipeds and quadrupeds.
भद्रं पश्येम प्रचरेम भद्रं
भद्रं वदेम शृणुयाम भद्रम् ।
तन् नो मित्रो वरुणो मा महन्ताम्+++(=महद्भवन्तु?)+++
अदितिः सिन्धुः पृथिवी उत द्यौः ॥२२॥
मानसतरङ्गिणीकृत्
May we see auspiciousness. May we perform auspiciousness. May we speak auspiciousness. May we hear auspiciousness. Mitra and Varuṇa, Aditi, the river, the Earth and also Heaven should grant this to us.