2 Snanasanam

❀ स्नानासनं सङ्कल्प्या ।

भूः प्रपद्य इति देवेशं नमस्कृत्य परं रम्ह इति पीठादादाय , सवस्ति सुक्तं जप्त्वा ।

Bow to the lord

भूः प्रप॑द्ये॒ भुव॒ः प्रप॑द्ये॒ स्वः॑ प्रप॑द्ये॒ भूर्भूव॒स्स्वः॑ प्रप॑द्ये॒ ॥

वि॒राज॑मान॒ं तं॑ अजं॒ प्रप॑द्ये । तेजो॑मयं॒ तेज॑सा॒ मप्य॒गम्य॒ꣳ॒ ।

सर्वा॒त्मानम्॒ तम॑स॒ः पार॑भूतं भू॒त्या वि॒श्वं पा॑ति॒ यस्तं प्रप॑द्ये ॥

विष्णुं॒ प्रप॑द्ये । पुरुषं॒ प्रप॑द्ये । सत्यं॒ प्रप॑द्ये । अच्युतं॒ प्रप॑द्ये । अनिरुद्धं॒ प्रप॑द्ये ॥

Move the ido।

8.1.67.2 paraṃ raṃha āsthāsye

परं॑ रंह॒ आस्था᳚स्ये गारु॑डं रंह॒ आस्था᳚स्ये॒ गारुत्मं॑तं॒ रंह॒ आस्था᳚स्ये ।

सर्वं॑ सर्वरंहो॑ वैष्णवम॑हं॒ आस्था᳚स्ये ॥

Svasti suktam

Sthapana

प्रतद् विष्णु स्तवत इति स्नान पीठे देवं सम्स्थाप्य ।

प्र तद्विष्णुः॑ स्तवते वी॒र्ये॑ण मृ॒गो न भी॒मः कु॑च॒रो गि॑रि॒ष्ठाः ।

यस्यो॒रुषु॑ त्रि॒षु वि॒क्रम॑णेष्वधिक्षि॒यन्ति॒ भुव॑नानि॒ विश्वा॑ ॥२॥

Paduka

वेदाहमुपानहाविति पादुके पुरस्ताद्विन्यस्य पाद्यमाचमनन्दत्वा ।

वेदा॒हमे॒तं पुरु॑षं म॒हान्त᳚म् । आ॒दि॒त्यव॑र्ण्ं तम॑स॒स्तु पा॒रे ।

सर्वा॑णि रू॒पाणि॑ वि॒चित्य॒ धीरः। नामा॑नि कृ॒त्वाऽभि॒वद॒न्॒ यदास्ते᳚ ॥16॥

8.1.66.6 upānahāv adhyavarohāmi

उपानहावद्यवरोहामि ॥

श्री श्रीनिवास स्वामिनः पादुके ददामि ।

Padyam, Arghyam, Acamanam -

त्रीणिपदा इति पाद्यम् । त्रिर्देवा इत्यर्घ्यम् । शं नो देवीरित्याचमनम्।

Padyam त्रीणि॑ प॒दा वि च॑क्रमे॒ विष्णु॑र्गो॒पा अदा᳚भ्यः । ततो॒ धर्मा॑णि धा॒रय॒न् ॥

Arghyam त्रिर्दे॒वः पृ॑थि॒वी मे॒षए॒तां विच॑क्रमे श॒तर्च॑सं महि॒त्वा ।

	प्रविष्णु॑रस्तु त॒वस॒स्तवी॑यान् त्वे॒षगꣳ ह्य॑स्य॒ स्थवि॑रस्य॒ नाम॑ ॥७॥

Achamanam शं नो॑ दे॒वीर॒भिष्ट॑य॒ आपो॑ भवन्तु पी॒तये॑ । शं योर॒भि स्र॑वन्तु नः ॥

अन्नाद्याय पूतस्त्स्ये दन्तधावन मौदुम्बरेण रौप्येण वा काष्टेन करोति । व्यूह्ध्वं दीर्घायु रहमन्नादो भूयासम् । पूतस्त्तस्य पारे ।

Teeth brushed /अन्नाद्यायेति दन्तधावनम् ॥

8.1.67.4 annādyāya vyūhadhvaṃ dīrghāyur aham annādo bhūyāsam

अ॒न्नाद्या॑य॒ व्यू॑हध्वमं दीर्घा॒यु र॒हम॑न्ना॒दो भू॑यासम् ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः दन्त धावनं करोमि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः दन्त धावनं करोमि ।ॐ हिरण्यै नमः दन्त धावनं करोमि ॥

Scrape tongue /तेनेमतप” “इदं ब्रह्म पुनी मः” इति हैमादिपत्रेण जिह्वा शोधनम् ।

8.1.67.5 tena me tapa tena me jvala tena me dīdihi yāvad devāḥ

8.1.67.6 idaṃ brahma punīmahe brahma punātu

तेन॑मे त॒प तेन॑मे ज्व॒लतेन॑मे दीदिहि॒ याव॑द्दे॒वाः ।

इ॒दं ब्रह्म॑ पुनीमहे ब्र॒ह्म पु॑नातु ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः जिह्वा शोधनं करोमि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः जिह्वा शोधनं करोमि ।ॐ हिरण्यै नमः जिह्वा शोधनं करोमि ॥

Water to wash face /यन् मे गर्भीति मुख प्रक्षाळनम् ।

8.1.67.8 yan me garbhe vasataḥ pāpam ugraṃ yaj jāyamānasya ca kiñca dairghyam pāpaṃ jātasya yasya bhuvi vartato me tasya tat pāvamānībhir ahaṃ punāmi

यन्मे॒ गर्भे॒ः वस॑तः पा॒पमु॒ग्रं य॑ज्जाय (यज्ञाय) मान स्यच॒ किञ्च॑ दै॒र्घ्यम् ।

पा॒पं जा॒तस्य॒ यस्य॒ भुवि॒वर्त॑तो मे॒ तस्य॒ तत्पा॑वमा॒नीभिर॒हम् पु॑नामि ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः मुख प्रक्षाळनं करोमि ।ॐ श्रियै नमः मुख प्रक्षाळनं करोमि ।ॐ हिरण्यै नमः मुख प्रक्षाळनं करोमि ॥

Water for rinsing mouth / गण्डूषं सम्भाव्य

योगे॑योगे त॒वस्त॑रं॒ वाजे॑वाजे हवामहे । सखा॑य॒ इन्द्र॑मू॒तये᳚ ॥ पूतस्तस्य पारे ॥

Rig Veda 1.30.7

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः गण्डूषं भावयामि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः गण्डूषं भावयामि ।ॐ हरिण्यै नमः गण्डूषं भावयामि ॥

Scented-oil bath / अतो देवा इति तैलोद्वर्तनम् ।

ॐ अतो॑ दे॒वा अ॑वन्तु नो॒ यतो॒ विष्णु॑र्विचक्र॒मे । पृ॒थि॒व्याः स॒प्त धाम॑भिः ॥

॥ ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः तैलोद्वर्तनं करोमि । ॐ श्रीं श्रियै नमः तैइलोद्वर्तनं करोमि । ॐ हरिण्यै नमः तैलोद्वर्तनं करोमि ॥

Shampoo for the lord

तिन्त्रिणी रस शिला चूर्न खण्डशीक फलाल भस्मादिभिः परिलिखित इति अङ्ग शोदनं

तिन्त्रिणी रस शिला चूर्न खण्डशीक पलाल भस्माऽमलकादिभिः (आमलकादिभिः )

परिलिखित मित्यङ्ग शोधनं करोति । अष्ट्म्यां च नवम्यां च चतुदर्श्यां च पर्वणि ।

अभ्यञ्जनं च दन्तानां धावनं वर्जयेत्तधा ॥ इति क्रियाधिकरे भृगुः ।

परि॑लिखित॒ꣳ॒ रक्षः परि॑लिखिता॒ अरा॑त॒यः । परि॑लिखित॒ स्सो᳚स्तु॒ यो᳚स्मान् द्वेष्टि॒यञ्च॑व॒यं द्वि॒ष्मः ॥

T.S.1.2.5.1 (variant of), VMP.8.1.68.5-6

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः अङ्गं शोधनं करोमि ॥ॐ श्रीं श्रियै नमः अङ्गं शोदधं करोमि ॥ॐ हरिण्यै नमः अङ्गं शोदधं करोमि ॥

5. Snanam /स्नानम

वारीश्चतस्र इषो त्वोर्जे त्वेति स्नानम् ॥

5.1.130.5 vārīś catasras sadṛśaḥ kavīnāṃ patyuḥ pratyāvaritā kṣadaṃś ca

bhūyo bhūtyai bhuvanasya puṣṭyai snāyīta yas saṃgataṃ snāpayāmi

वारी॒श्चत॑स्र स्स॒दृश॑ः कवी॒नां प्र॑त्युः प्र॒त्याव॑रिता क्ष॒दंश्च॑ ।

भू॒यो॒ भू॒त्यै भुव॑नस्य॒ पुष्ट्यै॒ स्नायी॑तय॒ स्सङ्ग॑तं स्नपयामि ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः वारिणा स्नपयामि ।ॐ श्रियै नमः वारिणा स्नपयामि ।ॐ हरिण्यै नमः वारिणा स्नपयामि ॥

इ॒षे त्वो॒र्जे त्वा॑ वा॒यवः॑ स्थोपा॒यव॑स्स्थ दे॒वो व॑स्सवि॒ता प्रार्पयतु श्रेष्ठ॑तमाय॒ कर्म॑ण॒ आ प्या॑यध्वमघ्निया देवभा॒ग मूर्जस्वतीः पय॑स्वतीः प्र॒जाव॑तीरन॒मी॒वा अ॑य॒क्ष्मा मा व॑स्स्ते॒न ईशत॒ माऽघशꣳसो रु॒द्रस्य॑ हे॒तिः परि॑ वो वृणक्तु धृवा अ॒स्मिन्गोप॑तौ स्यात ब॒ह्वीर्यज॑मानस्य प॒शून्पाहि ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः शुद्धोदकेन स्नपयामि । ॐ श्रियै नमः शुद्धोदकेन स्नपयामि । ॐ हरिण्यै नमः शुद्धोदकेन स्नपयामि ॥

Milk, ghee, curd, sandalwood water, honey, coconut water, turmeric water, sandalwood water-2, plain water. sugar, honey, juice bath to the lord and saligramas

1. नमो वरुणः सुद्ध इति क्षीरेण,
2. अग्नाआयाहीति घृतेन,
3. दधिक्रावण्ण इति दध्ना,
4. भूरनिलया इति गन्धतोयेन,
5. अग्निमीळ इति मधुना,

6. याः फलिनीर्या इति नाळिके रोदकेन,

7. श्रिये जात इति हरिद्रोदकेन,

8. गन्धद्वारा इशेत्वोर्जेत्वेति गन्धतोयेन,

9. चान्तारान्तारा वारीश्वतस्र इति शुद्धतोयेन प्रत्येकं संस्नाप्या ।

Milk

8.1.68.8 namo varuṇaś śuddhaś śuddho ‘ham asmi

8.1.68.9 śuddho brahma-vīro harir yathā śuddhaḥ pañca-bhūtās tathā śuddhāś śuddho ‘ham asmi

8.1.69.1 brahmāham asmi harir asmi

8.1.69.2 īśa īśo ‘smi bhavaṃ bhavāmahe

नमो॒वरु॑ण श्शु॒द्धशु॒द्द्धो॑हम॑स्मि । 

शु॒द्धोब्रह्म॑ वी॒रोहरि॒र्यथा॑ शु॒द्धपञ्च॑ भूता॒ स्तथा॑ शु॒द्धाश्शु॒द्धो॑ऽहम॑स्मि ॥ 

ब्रह्मा॒ऽहम॑स्मि॒ हरि॑रस्मि ई॒शई॒शो᳚ऽस्मि भवं॒ भवा॑महे ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः क्षीरेण स्नपयामि ।ॐ श्रियै नमः क्षीरेण स्नपयामि । ॐ हरिण्यै नमः क्षीरेण स्नपयामि ॥

Ghee -

अग्न॒ आया॑हि वी॒तये॑ गृणा॒नोह॒व्यदा᳚तये । निहोता᳚सथ्सि ब॒र्हि॒षि ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः घृतेन स्नापयामि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः घृतेन स्नपयामि ।ॐ हरिण्यै नमः घृतेन स्नपयामि ॥

Curd

द॒धि॒क्रावण्णो॑ अकारिषम् । जि॒ष्णोरश्व॑स्य वा॒जिन॑ः ।

सु॒र॒भि नो॒ मुखा॑ कर॒त् प्रण आयुꣳषि तारिषत् ॥

						T.S.1.5.11.4, RV.4.39.6 

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः दध्ना स्नपयामि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः दध्ना स्नपयामि ।ॐ हरिण्यै नमः दध्ना स्नपयामि ॥

Sandalwood water - Gandhatoyena

8.1.24.8 bhūr anilayā bhūtayā bhūtayā pariṣiñcāmi bhuvas suṣumnayā prāṇavatyā pariṣiñcāmi svar amṛtavatyā jyotiṣmatyā ca pariṣiñcāmi

भूर॒निल॑ या॒ भूत॑या॒ भूत॑या॒ परि॑षिञ्चामि॒ ।

भुव॑स्सु षु॒म्नया॑ प्रा॒णव॑त्या॒ परि॑षिञ्चामि ॥

स्व॑र॒मृत॑वत्य॒ जोति॑ष्म त्याच॒ परि॑षिञ्चामि ॥

भू॒यो॒ भू॒त्यै भुव॑नस्य॒ पुष्ट्यै॒ स्नायी॑तय॒ स्सङ्ग॑तं स्नपयामि ॥

8.1.24.9 tā(g)ṃ savitur vareṇyasya citrām ahaṃ[*793] vṛṇe sumatiṃ viśva-janyāṃ yām asya kaṇvo aduhat[*794] prapīnā(g)ṃ sahasra-dhārāṃ payasā mahīṃ gām

ताग्ंस॑वि॒तु र्वरे᳚ण्यस्य चि॒त्रामा॒ऽहंवृ॑णे सुम॒तिं वि॒श्वज॑न्याम् ।

याम॑स्य॒ कण्वो॒ अदु॑ह॒त्प्रपी॑नाग्ं स॒हस्र॑धारां॒ पय॑सा म॒हीं गाम् ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः गन्दतोयेन स्नपयामि । ॐ श्रियं गन्दतोयेन स्नापयामि । ॐ हरिण्यै नमः गन्दतोयेन स्नापयामि ॥

Honey -

अ॒ग्निमी॑ळे पु॒रोहि॑तं य॒ज्ञस्य॑ दे॒वमृ॒त्विजं॑ । होता॑रं रत्न॒धात॑मम् ॥

Rig Veda 1.1.1

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः मधुना स्नपयामि । ॐ श्रियै नमः मधुना स्नपयामि । ॐ हरिण्यै नमः मधुना स्नपयामि । वारीश्चतस्रः ॥

Coconut water

याः फलिनीर्या अफला अपुष्पायाश्च पुष्पिणीः। बृहस्पति प्रसूतास्तानो मुञ्चन्त्वग्ं हसः॥

T.S.4.2.6.1

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः नाळिकेरोदकेन स्नापयामि । ॐ श्रीं श्रियै नमः नाळिकेरोदकेन स्नापयामि । ॐ हरिण्यै नमः नाळिकेरोदकेन स्नापयामि ॥ वारीश्चतस्रः ॥

आपो॒हिष्ठा म॑ योभु॒व॒स्ता न॑ ऊ॒र्जे द॑धातन । म॒हेरणा॑य॒ चक्ष॑से ॥

यो व॑श्शि॒वत॑मो॒ रसः तस्य॑ भाजयते॒ह न॑ः । उ॒श॒तीरि॑व मा॒तर॑ः ॥

तस्मा॒ अर॑ङ्गमाम वः यस्य॒ क्षया॑य॒ जिन्व॑थ । आपो॑ ज॒नय॑था च नः ॥

ॐ भूर्भुवः स्सुवः ॥

Haridrodakam (turmeric water )

ॐ श्रिये जात श्रिय आनिरि याय श्रियं वयो जरितृभ्यो दधाति ।

श्रियं वसाना अमृतत्वम् आयन् भवन्ति सत्या समिधा मितद्रौ ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः हरिद्रोदकेन स्नपयामि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः हरिद्रोदकेन स्नापयामि । ॐ हरिण्यै हरिद्रोदकेनस्नापयामि । वारीश्चतस्रः ॥

Gandhodakam

गन्ध्द्वारां दुराधर्षां नित्य पुष्टां करीषिणीम् । ईस्वरीꣳ सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियम् ॥९॥

इ॒षे त्वो॒र्जे त्वा॑ वा॒यवः॑ स्थोपा॒यव॑स्स्थ दे॒वो व॑स्सवि॒ता प्रार्पयतु श्रेष्ठ॑तमाय॒ कर्म॑ण॒ आ प्या॑यध्वमघ्निया देवभा॒ग मूर्जस्वतीः पय॑स्वतीः प्र॒जाव॑तीरन॒मी॒वा अ॑य॒क्ष्मा मा व॑स्स्ते॒न ईशत॒ माऽघशꣳसो रु॒द्रस्य॑ हे॒तिः परि॑ वो वृणक्तु धृवा अ॒स्मिन्गोप॑तौ स्यात ब॒ह्वीर्यज॑मानस्य प॒शून्पाहि ॥

यज्ञस्य घोषदसि प्रत्युष्टगꣳ रक्षः प्रत्युष्टा अरातयः प्रेयमगाधिषणा बर्हिरच्छ मनुनाकृता स्वधया वितष्टात आवहन्ति कवयः पुरस्ताद्देवेभ्यो जुष्टमिह बर्हिरासदे देवानां परिषूतमसि वर्ष वृद्धमसि देवबर्हिर्मात्मान्वञ्म तिर्यक्पर्वते राद्ध्यासमाच्छेत्ता ते मारिषं देवबर्हि श्शतवल्शं विरोह सहस्रवल् शा विवयगꣳ रुहेम पृथिव्या

स्सम्पृचः पाहि सुसम्भृतात्वा सम्भराम्यदित्यै रास्नासीन्द्रण्यै सन्नहनं पूषाते ग्रन्दिं ग्रथ्नातु स ते मास्थादिग्धस्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्चे बृहस्पतेर्मूर्ध्ना हराम्युर्वन्तरिक्षमन्विहि देवङ्गममसि ।

शुन्धध्वं दैव्याय कर्मणे देवयज्यायै मातरिश्वनो घर्मोसि द्यौरसि पृधिव्यसि विश्वधाया असि परमेण धाम्ना दृग्ंहस्व माह्वार्वसूनां पवित्रमसि शतधारं वसूनां पवित्रमसि सहस्रधारग्ं हुतस्त्रोकोहुतो द्रप्सोग्नये बृहते नाकाय स्वाहा द्यावा पृथिव्यीभ्यागꣳ सा विश्वायुस्सविश्वव्यचास्सा विश्वकर्मा सम्पृत्यध्वमृतावरी रूर्मिणीर्मधुमत्तमा मन्द्राधनस्यसातये सोमेनत्वातनच्मीन्द्राय दधि विष्णो हव्यगं रक्षस्व ।

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः गन्धतोयेन स्नपयामि ।ॐ श्रीं श्रियै नमः गन्धतोयेन स्नापयामि । ॐ हरिण्यै गन्धतोयेन स्नापयामि । वारीश्चतस्रः ॥

Plota Vastram- image rubbed dry with cloth

मित्र स्सुपर्न इति प्लोतम् ।

मि॒त्रः सुप॒र्णश्चन्द्र॒ इन्द्रो॑ रु॒द्रस्त्वष्टा॒ विष्णु॑ः सवि॒ता गोप॑ति॒स्त्वम् ।

त्वं विष्णु॑र्भू॒तानि॑ त॒ त्रासि॒ दैत्यां॒-स्त्वया॑वृतं॒ जग॒दुल्बे॑नग॒र्भः ॥१२॥

mitraḥ suparṇaś candra indro rudras tvaṣṭā viṣṇuḥ savitā gopatis tvam ।

tvaṃ viṣṇur bhūtāni ta trāsi daityān-tvayāvṛtaṃ jagad ulbena garbhaḥ ॥ 12 ॥

इति प्लोतेन मूर्दाद्वं विमृजामि ।

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः प्लोत वस्त्रं समर्पयामि । ॐ श्रियै नमः प्लोत वस्त्रं समर्पयामि । ॐ हरिण्यै नमः प्लोत वस्त्रं समर्पयामि ॥

Padyam, Arghyam, Acamanam

त्रीणिपदा इति पाद्यम् । त्रिर्देवा इत्यर्घ्यम् । शं नो देवीरित्याचमनम् ।

त्रीणि॑ प॒दा वि च॑क्रमे॒ विष्णु॑र्गो॒पा अदा᳚भ्यः । ततो॒ धर्मा॑णि धा॒रय॒न् ॥



त्रिर्दे॒वः पृ॑थि॒वी मे॒षए॒तां विच॑क्रमे श॒तर्च॑सं महि॒त्वा ।


प्रविष्णु॑रस्तु त॒वस॒स्तवी॑यान् त्वे॒षगꣳ ह्य॑स्य॒ स्थवि॑रस्य॒ नाम॑ ॥ ७॥





शं नो॑ दे॒वीर॒भिष्ट॑य॒ आपो॑ भवन्तु पी॒तये॑ । शं योर॒भि स्र॑वन्तु नः ॥

ॐ श्री श्रीनिवास स्वामिनः पुनरर्घ्यं समर्पयामि । ॐ श्रियै नमः पुनरर्घ्यं समर्पयामि । ॐ हरिण्यै नमः पुनरर्घ्यं समर्पयामि ॥