श्लोः॥ शुक्लाम्बरधरं विष्णुं शशिवर्णं चतुर्भुजम् । प्रसन्नवदनं ध्यायेत् सर्व विघ्नोप शान्तये ॥
श्लोः॥यस्य द्विरदवक्त्राध्याः पारिषद्याः परश्शतम् । विघ्नं निघ्नन्ति सततं विष्वक्सेनं तमाश्रये ॥
श्लोः॥विष्वक्सेनं स्मृतौ राजा भगवान् शुद्धिकर्मणः । तस्मान्नान्यमुपासीत् कर्मणां विघ्नशान्तये ॥
श्लोः॥विश्वक्सेनं सकल विबुध प्रौढ सैन्याधि नाधम् । मुद्राचक्रे करथल युगे शङ्ख दण्डौ दधानम् ।
मेघ श्यामं सुफणि मकुटं पीतवस्त्रं सुभाङ्गम् । ध्यायेद्देवं विजित दनुजं सुत्रवत्या समेतम् ॥
ॐ केशवाय नमः । ॐ नारायणाय नमः । ॐ मधवाय नमः । ॐ गोविन्दाय नमः । ॐ विष्ण्वे नमः । ॐ मधुसूदनाय नमः । ॐ त्रिविक्रमाय नमः । ॐ वामनाय नमः । ॐ श्रीधराय नमः । ॐ हृषीकेशाय नमः । ॐ पद्मनाभाय नमः । ॐ दामोदराय नमः ॥ शिरसि ॐ वासुदेवाय नमः ॥
ॐ श्रियै नमः । ॐ अमृतोद्भवायै नमः । ॐ कमलायै नमः । ॐ लोकसुन्दर्यै नमः । ॐ विष्णुपत्न्यै नमः । ॐ वैष्णव्यै नमः । ॐ वरारोहायै नमः । ॐ हरिवल्लभायै नमः । ॐ शारङ्गण्यै नमः । ओं देवदेविकायै नमः । ओं महालक्ष्म्यै नमः । ओं सुरसुन्दर्यै नमः । शिरसि ॐ महालक्ष्म्यै नमः ॥
Salutations to Guru
Acharya charama slokam / आचार्य चरम श्लोकं
श्री वेङ्कटाचार्य गुरु दत्त रहस्य बोधम् । श्री शान्तलूरि कुलवारधि पूर्ण चन्द्रम् ।
शिष्याघमर्दनपटिष्ट कृपा समुद्रं गोपालकृष्ण गुरुवर्यमहं प्रपद्ये ॥
Paramacharya / परमाचार्य चरम श्लोकं
श्री भारद्वाज वंशाम्बुधि हिमकिरणं शिष्यबृदावनाढ्यं
श्री कृष्णार्यात्मजं तच्चरणकमलसेवा समुल्लासचित्तम् ।
भ्रातृश्रीशोभनाद्रेरधि गत शठजित्सूक्ति सारार्धबोधं
सेवे श्री वेङ्कटार्यं मृदुमधुर वचोज्जीविताङ्घ्रिश्रितौघम् ॥
Ramanujacharya
यो नित्यमच्युतपदारविन्दयुग्मरुक्मव्यामोहतस्तदितराणि तृणाय मेने ।
अस्मद्गुरोर्भगवतोऽस्य दयैकसिन्धोः रामानुजस्य चरणौ शरणं प्रपद्ये ॥
Vikhanasa Maharshi / विखनस महर्षि
श्लो ॥ नारायणः पिता यस्य यस्यमाता हरिप्रिया । भृग्वादि मुनयः शिष्या तस्मै श्री विखनसे नमः ॥
श्लो ॥ श्री लक्ष्मीवल्लभारम्भां विखनोऽमुनि मध्यमाम् । अस्मदाचार्य पर्यन्तां वन्दे गुरु परम्पराम् ॥
श्लो ॥ श्रौतस्मार्तादिकं कर्म निखिलं येन सूत्रितम् । तस्मै समस्तवेदार्थविदे विखनसे नमः ॥
श्लो ॥ शिष्या हि भृगुत्रिमरीचिमुख्याः शुश्रूषया यस्य सदागमेषु ।
विशारदा वंशकरा बभूवुः तमद्य वन्दे विखनोमुनीन्द्रम् ॥
श्लो ॥ आदौ कल्पक्तृभ्यः श्रौतस्मार्तादिकर्मणाम् । वैखानसमहर्षिभ्यो वंशपतिभ्यो नमो नमः ॥
श्लो ॥ येन वेदार्थविज्ञेन लोकानुग्रहकाम्यया । प्रणीतं सूत्रमौखेयं तस्मै विखनसे नमः ॥
श्लो ॥ श्रुतिस्मृतिनदीपूर्णं शास्त्रकल्लोलसङ्कुलम् । विष्णु भक्त्युदकं शुध्दं वन्दे श्रीविखनोऽर्ण्वम् ॥
येन वेदार्थविज्ञेन लोकानुग्रहकाम्यया । प्रणीतं सूत्रमौखेयं तस्मै विखनसे नमः ॥
श्लो ॥ देवराज दयापात्रं धीभक्त्यादि गुणार्णवम् । भृग्वादिमुनिभिर्मान्यं वन्दे विखनो मुनिम् ॥
श्लो ॥ वन्दे विखनसं साक्षात् धातृमूर्तिमृषिं परम् । भृग्वादि मुनि स्रष्टारं सूत्ररत्न प्रवर्तकम् ॥
“I bow to Vikhanasa, the direct manifestation of the creator sage, the creator of the Bhṛgu and other sages, and the initiator of the jewel-like aphorisms (sūtras).”
श्लो ॥ अखण्ड मण्डलाकारं व्याप्तं येन चराचरम् । तत्पदं दर्शितं येन तस्मै श्री विखनसे नमः ॥
Vikhanasa Maharshi arcana stuti
ॐ वैखानसायाऽच्युतसंश्रयाय तपोग्रनिष्ठाय च ब्रह्मदर्शिने नमः ।
हेमाच्छादं स्पटिकसदृशं विध्दुडूत्पत्तिभाजम् । दिव्यानाथं
दिव्यानाथं कुशपरिलसत्केतनं दण्डपाणिम् । वेदारावं रुरुमयमहावाहनं दोष्चतुष्कम् ।
विं बीजमन्तं विखनसमहं प्रप्तवन्तं भजामि ॥
कूर्मासने समासीनं कुण्डलाद्येर्विभूशितम् । श्रावणे श्रवणषैर्यं विष्णुपूजाविशारदम् ।
कमण्डल्वक्षमालाभिर्दण्डेन सुविराजितम् । धृवस्य दक्षिणे भागे विखनो मुनिमाश्रयो ॥
ॐ विखनसे नमः । ॐ तपोयुक्ताय नमः । ॐ सिध्दिदाय नमः । ॐ सर्वदर्शिने नमः ॥
Guru of all Gurus
वन्दे श्रीनयनोत्पलस्य शशिनं शेषाचलाधीश्वरम् ब्रह्माद्यर्चित पादपद्मयुगलं लोकैकनेत्रोत्सवम् ।
वासिष्ठैः सनकादिभिर्मुनिगणैः संस्तूयमानं सदा भक्तानामखिलार्थदायिनमहं श्रीवेङ्कटेशं मम गुरुं परम् ॥
Salutations
Propiate the Lord, the Shrine & keepers
1.1.1.1 salute the Lord - (actual Archana starts from here in the books)
श्लो॥ श्री विष्णुं श्री महीयुक्तं शान्तं शेषं खगादिपम् । सुदर्शनाद्यायुधानि समस्तानि नमाम्म्यहम् ॥
- śrī viṣṇuṃ śrī mahīyuktaṃ śāntaṃ śeṣaṃ khagādipam । *
sudarśanādyāyudhāni samastāni namāmmyaham ॥
“I offer my salutations to Vishnu, accompanied by Sri and Bhu Devi as his consorts, with Visvaksena, Adisesha, and Garuda as his retinue. I salute all the weapons of the lord, with Sudarshana chakra at the forefront.”
अथ विष्णोः नित्यार्चना विधिं व्यख्यास्यामहः । सूत्रोक्त विधिना स्नात्वाचम्य ॥
धृतोर्ध्व पुण्ड्रः कृत प्राणायाम स्सावित्रीं जप्त्वा । सन्ध्याम् उपास्या । देवा दीनभ्दिस्थर्प यित्वा । ब्रह्म यज्नं कुर्यात् ॥
Now, Vishnu nityarchana is described. The devotee must rise at the hour of Brahma, bathe, wear the Urdhva pundra, practice pranayama. He must then meditate upon the gayatri mantra, and perform oblations (sandyavandanam). He must recite the Atma suktam, and other Vedic hymns as Brahmayagna* . He must offer fire worship at home before commencing his duties at the temple.
1.1.1.2 Pradakshinam
प्रतद् विष्णु स्तवतेति देवालयं गत्वा युग्म प्रदक्षिणम् । प्रणामञ्च कृत्वा ।
Circumambulate the shrine -an even number of ambulations are performed clockwise around the shrine. Odd number is considered as Vamachara. One may enter the shadow of the temple or shrine only during this circumambulation.
ॐ प्रतद्विष्णुः॑ स्तव ते वी॒र्याय मृ॒गो न भी॒मः कु॑च॒रो गि॑रि॒ष्ठाः ।
यस्यो॒रुषु॑ त्रि॒षु वि॒क्रम॑णे ष्वधि॑क्षि॒यन्ति॒ भुव॑नानि॒विश्वा᳚ ॥1
(प्र तद्विष्णुः स्तवते वीर्येण -rig vedic variant)
1.1.1.3 Bow to the shrine/temple -
shrine is considered as a devata. (koil-Azhwar)
विमानं॒ प्रप॑द्ये । देवा॑वासं॒ प्रप॑द्ये । विष्णु॑मयं॒ प्रप॑द्ये । वैकु॑ण्ठोद्भवं॒ प्रप॑द्ये ॥
1.1.1.4 Bow to the doorkeeper
मणिकं प्रपद्येति द्वारपालकं प्रणम्य ।
there are several , but only Manika is saluted.
मणिकं॒ प्रप॑द्ये । महाबलं॒ प्रप॑द्ये । विमलं॒ प्रप॑द्ये । द्वार॑पालकं॒ प्रप॑द्ये ॥2
There are 6 guardians of the door to the inner sanctum. Manika, and Sandhya, Bhuvanga, and Patanga, Sarva and Sarvodvaha.
Dhata, Vidhata, are 2 more guards, who stand inside the sanctum door, facing South and North respectively. Detailed description of the devatas, and guardians of each Avarna is given at a later stage.
1.1.2. Shrine unlocking sequence
1.2.1. Take up the sanctum key - chant the mantra below
निरस्तम् इति यन्त्रिकामदाय
निरस्त॒ꣳ रक्षो॒ निर॑स्तो॒घश॑ꣳसो निर॑स्ता॒ अरा॑तयः । ससोमा॑ देवा॑ र॑क्षध्वम् ॥3
8.1.15.1 nirasta(g)ṃ rakṣo nirasto ‘gha-śa(g)ṃso nirastā arātayaḥ
8.1.15.2 sa-somā devā rakṣadhvam
1.2.2 Salutations to the keeper of shrine- Savitr
हिरण्यपाणिम् इति कवाटे संयोज्य
हिर॑ण्यपाणिमू॒तये॑ सवि॒तार॒मुप॑ ह्वये । स चेत्ता॑ दे॒वता॑ प॒दम् ॥4
1.2.3. Enter the shrine - symbolic of entering heaven
दिवं विवृणोत्विति कवाठोद् उद्घाटनं कृत्वा
दि॒वं विवृ॑णोतु दि॒विस्व॒र्गं पि॑हितद्वा॒रं विवृ॑णोतु ।
दिव्य॒न्त॒रि॑क्षे देवतानाꣳ साप्सरोगणमभि दर्शयताम् ॥5
1.2.4 salute the door
भुवङ्गाय॒ नम॑ः ॥
1.3. Greet and wake up the Supreme Lord himself!!!
1.3.1 recite shadvaishnavam -अभ्यन्तरं प्रविश्य अतोदेवेति देवं प्रणम्य ।
ॐ अतो᳚दे॒वा अ॑वन्तुनो॒ यतो॒ विष्णु᳚र्विचक्र॒मे । पृ॒थि॒व्यास्स॒प्त धाम॑भिः ॥
इ॒दं विष्णु॒ र्विच॑क्रमे । त्रे॒धा निद॑धे प॒दम् । स मू॑ढमस्यपा॒ग्ꣳ सु॒रे ॥
त्रीणि॑ प॒दा वि च॑क्रमे॒ विष्णु॑र्गो॒पा अदा᳚भ्यः । ततो॒ धर्मा॑णि धा॒रय॒न् ॥
विष्णोः॒ कर्मा॑णि पश्यत॒ यतो᳚ व्र॒तानि॑ पस्प॒शे । इन्द्र॑स्य॒ युज्यः॒ सखा॒ ॥
तद्विष्णोः᳚ पर॒मं प॒दग्ꣳ सदा॑ पश्यन्ति सू॒रयः॑ । दि॒वी॑व॒ चक्षु॒ रात॑त॒ग॒ꣳ ॥
तद्विप्रा᳚सो विप॒न्यवो᳚जा गृ॒वां सस्समिं᳚धते । विष्णो॒र्य त्प॑र॒मं प॒दग्ꣳ ॥6
oṃ atodevā avantuno yato viṣṇurvicakrame । pṛthivyāssapta dhāmabhiḥ ॥
idaṃ viṣṇurvicakrame । tredhā nidadhe padaṃ । sa mūḍhamasyapāgṃ sure ॥
trīṇi padā vi cakrame viṣṇurgopā adābhyaḥ । tato dharmāṇi dhārayan ॥
viṣṇoḥ karmāṇi paśyata yato vratāni paspaśe । indrasya yujyaḥ sakhā ॥
tadviṣṇoḥ paramaṃ padagṃ sadā paśyaṃti sūrayaḥ । divīva cakṣurātatagṃ ॥
tadviprāso vipanyavo jā gṛvāṃ sassamindhate । viṣṇoryat paramaṃ padagṃ ॥
ॐ भूर्भुव॒ः सुव॑ः । वरं विष्णुर्वरे᳚ण्यं भर्गो॑ माया च धीमहि । तन्नो विष्णुः प्रचो॒दया᳚त् ॥
oṃ bhūrbhuva̱: suva̍: . varaṃ viṣṇurvare̎ṇyaṃ bhargo̍ māyā ca dhīmahi . tanno viṣṇu: praco̱dayā̎t .
1.3.2 light the lamps - उद्दीप्यस्वेति पार्शयोद्दी पानुद्दीप्य
ॐ उद्दी᳚प्यस्व जातवेदोप॒ग्नन्निऋ॑तिं॒ मम॑ ।
प॒शूग्ꣳ श्च॒मह्य॒माव॑ह॒ जीव॑नञ्च॒ दिशो॑ दिश ॥7
Alternate mantra, (this repeats further down in the ritual, during the deepa darshanam. But can be used here also )
शु॒भ्रा ज्योति॑श्च च दे॒वानां॑᳚ ते॒जश्च॑ सतत-प्र॒भः ।
प्र॒भा॒ऽस्करो महा ते॒जा॒ दी॒पो यं॑ प्रति॒गृह्य॑ताम् ॥
*8.1.79.4 śubhrā jyotiś ca devānāṃ tejaś ca satata-prabhaḥ *
prabhās-karo mahā-tejā dīpo ‘yaṃ pratigṛhyatām
1.3.3 Drive away evil eyes-
utter thrice while clapping hands
शाम्यान्त्विति पाणिभ्यां त्रिसं ताद्य ।
शाम्य॒न्तु घो॑राणि शाम्य॒न्तु पा॑पानि शाम्य॒न्तु ई॑तयः ।
शुभानि वर्धन्तां वर्धतां शुभानि ॥8
śubhāni vardhantām vardhatām śubhāni ॥
1.3.4 Balamantra
Wake up the lord himself ! let his good eyes fall on you!
Just as the evil eye is driven away , the good eye of the Lord is awakened, so that his very sight upon you blesses your day. The previous mantra was to remove negative energy, whereas the below mantra is used to generate positive energy.
शयनस्थ देवम् अर्चस्थाने निधाय । निद्राञ्जहि जगन्नाध जगद् रक्षण तत्पर भगवन् विश्व रक्षायै श्रिया जागरितो भव !
ॐ ॐ ॐ भगव॒तो बले॑न भगव॒तो वी॒र्ये॑ण भगव॒तस् तेज॑सा भगव॒तः कर्म॑णा
भगव॒तानुगृहीतो भगवतानुध्यातो भगवन्तं ध्यात्वा भगवत् कर्म करिष्यामि ।
तद् भगवान् अनुमन्यताम् ॥9
bhagava॒tānugṛhīto bhagavatānudhyāto bhagavantaṃ dhyātvā bhagavat karma kariṣyāmi । tad bhagavān anumanyatām ॥
At this point, in the temple, the Sri Venkateswara Suprabhatam is recited.
It consists of 4 hymns - Suprabhatam , Stotram , prapatti , Mangalashasanam . other temples have equivalent suprabhatams, which are recited at this stage in the ritual. \
नर्य॑ प्र॒जां मे॑ गोपाय । अ॒मृ॒त॒त्वाय॑ जी॒वसे᳚ ।
जा॒तां ज॑निष्यमा॑णां च । अ॒मृते॑ स॒त्ये प्रति॑ष्ठिताम् ॥10
Water for ritual
1. Harvest water
1.1 Take a pot to fetch water
A pot is taken to collect water. Indra and Savitr are invoked to protect and bless the waters on earthly plane, as well the astral heavenly planes.
दुहतां दिवम् इति शिष्येण कुम्भमादाय
दु॒ह॒तान्दिवं॒ इन्द्र॑स्सविते॒मां दु॑ह॒तां मे॒दिनी᳚म् ।
तद्॒ उभयं॑ प्रजा॒नां निरी॑तये॒ निरु॑द्वेगाय ॥
1.2 Meditate upon the water as Ganga
इ॒मं मे॑ गङ्गे यमुने सरस्वति॒ शुतु॑द्रि॒ स्तोमं॑ सचता॒ परु॒ष्ण्या ।
अ॒सि॒क्न्या म॑रुद्वृधे वि॒तस्त॒यार्जी॑कीये शृणु॒ह्या सु॒षोम॑या ॥
R.V.10.75.05
1.3 Five deities are invoked into the pot
आद्यम भीत्या धावं पूरयित्वा -
“I take the primeval one, I take the primeval water, I take the water, I take the water that bestows life. He who enclosed in his origin the 3 parts of the Universe, he whom I take is an inherent part of Brahman.”
आद्य्म् अभिगृह्णामि ।
नारम् अभिगृह्णामि ।
तोयम् अभिगृह्णामि ।
अमृतम् अभिगृह्णामि ।
सत्रिदिवं याऽभूत्सा ब्राह्यम्यं तोयम् अभिगृह्णामि ॥
*ādym abhigṛhṇāmi । nāraṃ abhigṛhṇāmi । toyaṃ abhigṛhṇāmi । amṛtaṃ abhigṛhṇāmi । *
satridivam yā’bhūtsā brāhyamyaṃ toyaṃ abhigṛhṇāmi ॥
The Gayatri Mantra is also permissible in this occasion, instead or in addition to the above mantra.
ॐ भूर्भुव॒ः सुव॑ः । तथ्स॑वि॒तुर्वरे᳚ण्यं॒ भर्गो॑ दे॒वस्य॑ धीमहि । धियो॒ यो न॑ः प्रचो॒दया᳚त् ॥
1.4 If no river or pond is available , face northeast and utter-
A running river, stream or waterfall is considered as the best source of water(uttama). A pond or lake considered intermediate(madhyama), and a well considered as inferior grade(adhama). The holder faces northeast (isaanya) and utters the below mantra when water is collected from medium to inferior sources .
नदीतटाककूपानाम् अलाभे पूर्वस्योत्तरम् उत्तिष्ठेता ॥
Isana is the dikpalaka of the NorthEast , and is the presiding deity of water principle, one of the 5 vyuhamurthis of Lord Shiva.
1.4 Bring the pot on head or shoulders to the temple
place it on the bathing pedestal.
शिरसि बाह्वोर्वा (बाह्वोर् वा ) निक्षिप्य आलये स्नान पीठे व निधाय
The below mantras indicate that Indra seated upon the elephant Airavata, is the one who brings water to the lord. The devotee utters them symbolising the same.
अ॒र्वाञ्च॒मिन्द्र॑म॒मुतो॑ हवामहे । यो गो॒जिद्॑ ध॒नजिद्॑ अश्व॒जिद्यः ।
इ॒मं नो॑ य॒ज्ञं वि॑ह॒वे जु॑षस्व । अ॒स्य कु॑र्मो हरिवो मे॒दिनं॑ त्वा ॥11
The Below mantra may also be uttered (alternative)
ममा॑ग्ने॒ वर्चो॑ विह॒वेष्व॑स्तु व॒यं त्वेन्धा॑नास्त॒न्वं॑ पुषेम ।
मह्यं॑ नमन्तां प्र॒दिश॒श्चत॑स्र॒स्त्वयाध्य॑क्षेण॒ पृत॑ना जयेम ॥12
mámāgne várco vihavéṣvastu vayám tvéndhānāstanvám puṣema ǀ
máhyam namantām pradíśaścátasrastváyā́dhyakṣeṇa pṛ́tanā jayema ǁ
“May glory Agni, be mine in battle, may we, kindling you, cherish your person , may the (inhabitants of the) four quarters bow down before me, may we with you for our leader overcome (hostile) armies.”
Additional mantras from same sukta, used generally in Udaka shanti. Written for my reference
मम॑ दे॒वा वि॑ह॒वे सं॑तु॒ सर्व॒ इन्द्र॑वन्तो म॒रुतो॒ विष्णु॑र॒ग्निः ।
ममां॒तरि॑क्षमु॒रुलो॑कमस्तु॒ मह्यं॒ वातः॑ पवतां॒ कामे॑ अ॒स्मिन् ॥2॥13
máma devā́ vihavé santu sárva índravanto marúto víṣṇuragníḥ ǀ
mámāntárikṣamurúlokamastu máhyam vā́taḥ pavatām kā́me asmín ǁ
1.5 Pot is placed upon the bathing pedesta।
Put down the pot in the temple
Soma is the abhimana devata of all vessels. He is invoked into the pot, as well as varuna, who is the guardian of the water principle.
Below given is the mantra used for cleaning the pedestal. So pot to be kept after cleaning?
सोम॒ꣳ॒ राजा॑नं॒ वरु॑णम॒ग्निम॒न्वार॑भामहे ।
आ॒दि॒त्यान् वि॑ष्णु॒ꣳ॒ सूर्यं॑ ब्र॒ह्माणं॑ च॒ बृह॒स्पति᳚म् ॥14
ā॒di॒tyān viṣṇu॒ꣳ॒ sūryaṃ॑ brahmāṇaṃ॑ ca॒ bṛhaspati᳚m ॥
The water from this pot is used for cooking, cleaning the sanctum, as well as for the main puja ritual.
The water for the actual puja is transferred into a pot which is ritually consecrated as the Purna Kumbham. It is this pot into which various deities are invoked, as well as a punyahavacanam.
2. Consecrate the water pot
Varuna aavaahana
ॐ येते॑ श॒तं व॑रुण॒ ये स॒हस्रं॑ य॒ज्ञियाः॒ पाशा॒वित॑ताः पुरु॒त्रा
तेभ्यो॑ न इन्द्र॑ स्सवि॒तोत विष्णु॒र् विश्वे॑दे॒वा मु॑ञ्चन्तु म॒रुत॑ स्व॒स्त्या॒ ॥15
ॐ भूःभुवः स्सुवरोम् ।
तत्त्वा॑ यामि॒ ब्रह्म॑णा॒ वन्द॑मान॒स्तदा शा॑स्ते॒ यज॑मानो ह॒विर्भिः॑ ।
अहे॑ळमानो वरुणे॒ह बो॒ध्युरु॑शंस॒ मा न॒ आयुः॒ प्र मो॑षीः ॥16
táttvā yāmi bráhmaṇā vándamānastádā́ śāste yájamāno havírbhiḥ ǀ
áheḷamāno varuṇehá bodhyúruśaṃsa mā́ na ā́yuḥ prá moṣīḥ ǁ
To that thee, O Varuna , { I } go, praising {thee} by the Wisdom-Word , such {thee} the sacrificer asks with offerings . O Varuna , not disregarding {me}, do wake up here, expressing the wideness, do not take away our life.
ॐ भूःभुवः स्सुवरोम् ।अस्मिन् कुम्भे वरुणमावाहयामि ॥
वरुणस्य इदमासनम् ।
वं वरुणाय नमः । प्रचेतसे नमः । सुरूपिणे नमः ।अपां पतये नमः । मकरवाहनाय नमः ।जलाऽधिपतये नमः । पाशहस्ताय नमः । सर्व तीर्थाधिपतये नमः । सकलाराधनैः स्वर्चितम् ॥
ॐ जलबिम्बाय विद्महे नीलपुरुषाय धीमहि तन्नः वरुणः प्रचोदयात् ॥
ॐ शुद्धहस्ताय विद्महे पाशहस्ताय धीमहि तन्नो वरुणः प्रचोदयात् ॥
आसनं समर्पयामि । अर्घ्यं समर्पयामि । पाद्यं समर्पयामि ।आचमनीयं समर्पयामि । स्नानं समर्पयामि ।वस्त्रयुग्मं समर्पयामि ।यग्नोपवीतं समर्पयामि । गन्धं समर्पयामि ।
(अथ पुयाहवाचनं कुयात्)
अस्मिन् कुम्भे वरुणम् आवाहयामि ।
मुखे महा विष्णुम् आवाहयामि । मध्ये रुद्रम् आवाहयामि । मूले ब्रह्माणाम् आवाहयामि ॥
इदम् आसनम् इदम् । पाद्यम् इदम् । पुष्पम् इदम् । तोयम् इदम् ।
इति चतुर् उपचारान् समर्पयामि ॥
Strain the water with kurcha (pavitra - darbha grass stick)
ॐ धा॒रा॒सु॒ स॒प्त॒सु च मा॑नसे॒षु सरस्सरित्सु परिपू॑रिते॒षु ।
अपोऽभिगृह्णान् प्रतिपा॑दयि॒ष्ये गृणोमि धत्ताꣳ सुचिर॑ꣳ सुश॒र्मा ॥
*oṃ dhārāsu saptasu ca mānaseṣu sarassaritsu paripūriteṣu । *
apo’bhigṛhṇān pratipādayiṣye gṛṇomi dhattāꣳ suciraꣳ suśarmā ॥
Add perfumes to water (contents mentioned below after this stage)
❀ इदम् आप श्शिवा इत्यभि मन्त्रय ।
इ॒दम् आप॑श्शि॒वाः शि॒वत॑मा, शा॒न्ताः शा॒न्तत॑मा॒ शुभा॒ः शुभ॑तमाः ।
पू॒ताः पू॒तत॑मा॒ः पुण्या॒ः पुण्य॑तमा॒ मेध्या॑ः मेध्य॑तमा अमृता॑ः अ॒मृत॑रसाः ।
पू॒ता ब्र॑ह्म प॒वित्रे॑ण पू॒ता सूर्य॑स्य र॒श्मिभि॑ः ॥
3. Ritual cleaning and consecration of items & altar
Wipe the interior of the temple .
The wiper (marjani) has Jyeshtha as its presiding deity.
अवधूतम् इति गर्भालये मार्जन्या सम्मार्जयित्वा ।
अव॑धूत॒ꣳ॒ रक्षो अव॑धूता॒ अरा॑तयः ।
अव॑धूत॒ꣳसो᳚स्तु॒यो᳚ स्मान् द्वेष्टि॒ यं च॑ व॒यं द्वि॒ष्मः ॥
T.S.1.1.5.1, VMP.8.1.21.5-6
8.1.21.5 avadhūta(g)ṃ rakṣo ‘vadhūtā arātayaḥ
8.1.21.6 avadhūtas so ‘stu yo ‘smān dveṣṭi yañ ca vayaṃ dviṣmaḥ
Smear with cowdung -
गोमयोदकेऽनो पलिप्य पैष्ट्या दिनालङ्कृत्य । पैष्ट्या (paishtya)
8.1.21.7 āśāsu saptasv api kañja-rekhā āpas samagrās samudāvahāmi
आशासु सप्तस्वपि क॑ञ्जरे॒ खा॒ आप॑स् सम॒ग्रा स्स॑मु॒दाव॑हामी ॥
8.1.21.8 somāgni-sūryāmṛta-puṣkarīṇām āpas samāvāhya puras-kariṣye
सोमाग्नि सूर्यामृतपु॑ष्करी॒णा॒ माप॑स्समा॒वाह्य॒पुर॑स्करिष्ये ।
Clean the vessels for worship and cooking
आमावाजस्येति अर्चन पात्रा, हविः पात्राणि प्रक्षाळ्य ।
आ मा॒ वाज॑स्य प्रस॒वो जगम्या॒दा द्यावा॑पृथि॒वी वि॒श्वश॑म्भू ।
आ मा॑ गन्तां पि॒तरा॑ मा॒तरा॒चाऽऽमा॒ सोमो॑ अमृत॒त्वाय॑ गम्यात् ॥
T.S.1.7.9.36, VMP.8.1.22.1
Get cooked havis ready - हवीꣳषी विधि नापाचयेत् ।
Samprokshana with consecrated water
शुची॑ वो ह॒व्या म॑रुतः॒ शुची॑नां॒ शुचिं॑ हिनोम्यध्व॒रं शुचि॑भ्यः ।
ऋ॒तेन॑ स॒त्यमृ॑त॒साप॑ आयं॒छुचि॑जन्मानः॒ शुच॑यः पाव॒काः ॥
RV.7.56.12, T.Br.2.8.5.5
For this puja to be Daivika in its intention, the above mantra must be chanted only after Ato deva mantra . There are 2 other variations in their sequence, which will change the essential nature of this worship service.
4. Removal of floral decor of the previous day
Nirmalya are the flowers kept on the pedestal. They signify all the Avarna devatas are represented as those flowers, and thus not to be given to devotees. They are ritually cleaned, offered to Viswaksena, and then respectfully discarded away.
The nirmalya flowers are cleaned before remova।
नश्यन्ति जगतम् इति देवस्य निर्माल्यं संशोध्य ॥
नश्य॑न्ति जग॑ता मी॒तयो॒ निर॑स्तः परा॒वसु॑ सः पा॒प्मना॑᳚ ॥
*8.1.23.5 naśyanti jagatām ītayo nirastaḥ parāvasus[791] saha pāpmanā
The flowers are then removed from E to NE clockwise
अ॒हम्मे॒वेदनं क॑रिश्यामि वि॒भोः क॒र्तुं नि॑धास्यति ।
क॑रिष्या॒ म्यत्र॒ यत्कञ्चि॒त् तन्मे॑ दे॒वोऽनु॑मन्यताम् ॥
8.1.23.6 aham evedaṃ kariṣyāmi vibhoḥ kartuṃ nidhāsyati
8.1.23.7 kariṣyāmy atra yat kiñcit[*792] tan me devo inumanyatām
Clean place of worship with water (the altar)
पूतस्तस्य पा॒रे भुव॑नस्य॒ मध्ये॒ नाक॑स्य पृ॒ष्ठे म॑ह॒तो महीयान् ।
variant of T.Ar 10.1.1
भूरग्नये॑ च पृथि॒व्यै च॑ मह॒ते च॒ नमः
भुवो॑ वा॒यवे॑ चा॒न्तरि॑क्षाय च मह॒ते च॒ नमः
सुव॑रादि॒त्याय॑ च दि॒वे च॑ मह॒ते च॒ नमः
भूर्भुव॒स्सुव॑श्च॒न्द्रम॑से॒ च॒ नक्ष॑त्रेभ्यश्च दि॒ग्भ्यश्च॑ मह॒ते च॒ नमः
(नमो॑ दे॒वेभ्य॑स्स्व॒धा पि॒तृभ्यो॒ भुर्भुव॒स्सुव॒र्महि॒रोम् ॥ ०। १०। ५। १९॥)
T.Ar.10.5.19
ॐ भूः । ॐ भुवः । ॐꣳ सुवः ॥
oṃ bhū: । oṃ bhuva: । oṃꣳ suva: ॥
ॐ ना॒रा॒य॒णाय॑ वि॒द्महे॑ वासुदे॒वाय॑ धीमहि । तन्नो॑ विष्णुः प्रचो॒दया॑᳚त् ॥
T.Ar.10.1.5 (vishnu gayatri in veda )
Lay flowers at vishnu’s feet
विष्ण॑वे॒ नम॑ः । पुरु॑षाय॒ नम॑ः । स॒त्याय॒ नम॑ः । अच्यु॑ताय॒ नम॑ः । अनिरु॑द्धाय॒ नम॑ः॥
Worship viswaksena with remnants
विष्वक्सेनम् इति सेनाधिपति पीठे संयोज्य
विष्व॑क्सेनं॒ प्रप॑द्ये । शान्तं॒ प्रप॑द्ये । हरं॒ प्रप॑द्ये । अमितं॒ प्रप॑द्ये ॥
Nirmalya’s laid in courtyard
❀ भक्तानाम् पापनाशर्थं ददामि ॥
- bhaktānām pāpanāśarthaṃ dadāmi ॥*
Throw away nirmalya - अन्येषां निर्माल्यं बहिर्हि सर्जयेत् ।
Flowers and sandalwood paste and other items readied for worship
पुष्प गन्धाद्यर्चन द्रव्याणि सम्भृत्य ।
5. Five vessels- Panchapatra
A total of 7 vessels are required for offering the services (upacarams). Purna Kumbam is placed to the North East, away from the set of 5 vessels.
A theertha grahana patra (where the water offered is collected) is placed to the southwest of the 5 vessels.
The Diagram below illustrates the position of each vessel. This is under the assumption that the devotee faces East, while the idol of the lord faces west.
There is another vessel filled with water for a different purpose; the Pranidhi vessel. It is the actual vessel into which god is invoked before transfer to the icon. It is not discussed here, and has no role to play in services.
Snana patra is positioned to the South East ; Arghya patra is positioned to the South West, Padya patra is to the North West , Achamaneeya patra is to the North East, Sarvata toya patra is in the center
स्नान पात्रे अग्निकोणे अर्घ्यार्धं नैऋत्याम् । प्याद्यार्धं वायव्य्हे आचमनार्धम् ईशान्ये ।
पतद् ग्रह मधो भागे त्रिपादो परिविन्यसेत् ।
Consecrate the 5 vessels
ॐ अ॒ग्निश्शुचि॑ व्रततम॒ः शुचि॒र्विप्र॒श्शुचिः॑ क॒विः । शुची॑रोचत॒ आहु॑तः ॥
उद॑ग्ने॒ शुच॑य॒स्तव॑ शु॒क्रा ब्राज॑न्त ईरते ॥ तव॒ज्योती ꣳ॑ ष्य॒र्चयः॑ ॥17
Fill the water from main kumbham into the 5 vessels
कुम्भोदकेन आपोवा इति पञ्चपात्राणि पूर यित्वा ।
आपो॒ वा इ॒दꣳ सर्वं॒ विश्वा॑ भू॒तान्यापः॑ प्रा॒णा वा आपः॑ प॒शव॒ आपोऽन्न॒मापोऽमृ॑त॒मापः॑ स॒म्राडापो॑ वि॒राडापः॑ स्व॒राडाप॒श्छन्दा॒ग्॒ स्यापो॒ ज्योती॒ग्॒ ष्यापो॒ यजू॒ग्॒ ष्यापः॑ स॒त्यमाप॒ः सर्वा॑ दे॒वता॒ आपो॒ भूर्भुवः॒ सुव॒राप॒ ओम् ॥18
Fill snana patra with green camphor, cardamom, elaichi, takkolaalu. Arghya patra with darbha, akshata, nuvvulu, dhanyam, barley, minuvulu, korralu, mustard. Padya patra with Padma flowers, vishnu patram, blue coloured flowers, and garika (grass ). Achamana patra with green camphor, vatti vellu. suddhodaka patra with flowers, gandham, akshata .If none of above is available, use Tulasi leaves instead.
कर्पूरे लालवङ्ग तक्कोलादीन् स्नान पात्रे । कुशाक्षत तिल व्रीहि यवमाष प्रियङ्गु सिद्धार्ध नर्घ्य पात्रे । पद्म विष्णु पर्ण श्यामाक दूर्वादीन् पाद्य पात्रे ॥
घनसारोशीरादीन् आचमन पात्रे । पुष्प गन्धाक्षतान् शुद्धतोय पात्रे ।
अभावे तुलसी दळं निक्षिप्य ।
मध्यादि क्रमेण ।
मध्य पात्रे वसिष्टम् आवाहयामि । स्नान पात्रे सोमम् आवाहयामि । अर्घ्य पात्रे यज्ञाङ्गम् आवाहयामि । पाद्य पात्रे इन्दुम् आवाहयामि । आचमन पात्रे चन्द्रमावाहयामि ।
show Surabhi mudra - सुरभि मुद्रां प्रदर्शयति
Invoking divinities of other items
The conch is worshipped - शङ्खे पूजां कृत्वा ।
शङ्खे चन्द्रमावाहयामि । कुक्षौ वरुणमावाहयामि । मूले पृधीवीमावाहयामि । धारायां सर्व तीर्धानावाहयामि ।
The Bell is worshipped - घण्टे पूजां कृत्वा ।
घण्टायाम् ब्रह्माणम् आवाहयामि । नादे वेदानाम् आवाहयामि ।
जिह्वायां षडाननाम् आवाहयामि । सुत्रे नागम् आवहयामि ।
उर्ध्वे वीशम् आवाहयामि । दक्षिणोत्तर पार्शयोः चक्रम् आवाहयामि ।
शङ्खम् आवहयामि । नाळे माहदेवम् आवहयामि । धूपे बृहस्पतीम् आवाहयामि ।
दीपे श्रियम् आवाहयामि । अक्षतां रवीम् आवाहयामि । गन्धे पृथिवीम् आवाहयामि ।
❀ आवाहित देवताभ्यो नमः ॥
इदम् आसनम् इदम् । पाद्यम् इदम् । पुष्पम् इदम् । तोयम् इति चतुर् उपचारान् समर्पयामि ॥
Ring the bell while uttering the mantra below
-आगमार्धन्तु देवानामिति घण्टानादं कृत्वा ।
आगमार्धन्तु देवानां गमनार्धन्तु रक्षसाम् ।
घण्टा नादं करोमद्य देवाराधन कर्मणि ॥
The Bell must be rung at each of the following scenarios- at the start of worship, invocation of deities, incense , food offering, worship of water pot, fire ritual, ritualistic bath, dressing and decoration of the deity, Palanquin procession start and finish times, night putting to sleep time , flag hoisting time, upon hearing cuss words, and when the curtain is drawn, for private services.
अर्चारम्भे देवताह्वानकाले धूपे दीपे सर्व नैवेद्य काले कुम्भ ध्याने होम कालेपि चास्मिन् घाण्टा नादं राजभोगे सदास्यात् स्नाने वस्त्र हविर् निद्य समये यानादिनां रोहणे यानादाववरोहणेच श्यने कुर्यात् पटाच्छादनम् । पाषण्डपतिताद्यवलोकन निर् हरणार्धम् प्रच्चन्नपटं कृत्वा ॥
II Preparation of self
Sit at the south side of the lord, facing north and do pranayamam
देवस्य दक्षिण भागे देवानुकूल विष्टरे तिष्ठन्नासीनोवा प्राणायाम त्रैयं कृत्वा ।
Drive away evi।
Drive away evil spirits which hinder worship
अपक्रामन्तु भूतनि पिशाचाः प्रेत्गुह्यकाः येचात्र निवसन्त्येते देवता भुवि सन्ततम् ।
ॐ अप सर्पन्तु ये भुताः ये भूता भुविसंस्थिताः । ये भूता विघ्न कर्तारः ते गच्छ्न्त्वा आग्ज्ञया हरेः ॥
अपसर्पन्तु भूतानि पृथिव्यन्तर वासिनः अस्माकमविरोधेन ब्रह्मकर्म समारभे ॥
Worship the earth/platform
Worship of the seat, and the supporting platform upon which one is seated for worshipping the lord
आसन मन्त्रस्य पृथिव्याः मेरु पृष्ठ ऋषिः । सुतलं छन्दः । श्री कूर्मो देवता । आसने विनियोगः ॥
पृथिवी त्वया धृता लोका देवी त्वं विष्णु ना धृता । त्वं च धारयमां देवी पवित्रं कुरु चासनम् ।
अशेष जगदाधार मनन्तं कूर्म रूपिणिम् । आसनस्य विशुध्वर्ध मात्मानन्तं भजे हरिम् ॥
अम् अनन्तासनाय नमः । यं योगासनाय नमः । विं विमलासनाय नमः । रं कूर्मासनाय नमः ॥
प्राणानायम्य प्रणवस्य पर ब्रह्मर्षि ।
Pauranika Achamanam
केश॑वाय॒ स्वाहा᳚ । ना॒रा॒य॒नाय॒ स्वाहा᳚ । मा॒ध॒वाय॒ स्वाहा᳚ ।
wash hands, and chant afterwards (not during washing)
गो॒वि॒न्दाय॒ नम॑ः । विष्ण॑वे॒ नम॑ः । म॒धु॒सू॒द॒नाय॒ नम॑ः । त्रि॒वि॒क्र॒माय॒ नम॑ः । वा॒म॒नाय॒ नम॑ः । श्रीध॒राय॒ नम॑ः ।ह्र॒शी॒के॒शाय॒ नम॑ः । प॒द्म॒ना॒भाय॒ नम॑ः । दा॒मोद॒राय॒ नम॑ः । स॒ङ्क॒र्श॒नाय॒ नम॑ः । वासु॑देवाय॒ नम॑ः ।
प्र॒द्यु॒म्नाय॒ नम॑ः । अ॒नि॒रु॒द्धाय॒ नम॑ः । पु॒रु॒शो॒त्तमाय॒ नम॑ः । अ॒धो॒क्ष॒जाय॒ नम॑ः । नारसिंहाय॒ नम॑ः ।
अच्यु॑ताय॒ नम॑ः ।ज॒ना॒र्ध॒नाय॒ नम॑ः । उ॒पे॒न्द्राय॒ नम॑ः । हर॑ये॒ नम॑ः । श्री॒ कृ॒ष्णाय॒ नम॑ः ॥
srauta achamanam
Ritual sipping of water for cleansing mind and body -आचम्या
ऋ॒ग्वे॒दः प्री॑णातु । य॒जु॒र्वे॒दः प्री॑णातु । सा॒म॒वे॒दः प्री॑णातु ॥
अथ॑र्व वे॒दः प्री॑णातु । इ॒ति॒हा॒स॒ वे॒दः प्री॑णातु । च॒न्द्रमा᳚: प्री॑णातु । म॒हे॒श्व॒रः प्री॑णातु ॥
आ॒दि॒त्यः प्री॑णातु । सोम॑ः प्रीणातु ॥ दिश॑ः प्रीणन्तु ॥ दिश॑ः प्रीणन्तु ॥
वा॒युः प्री॑णातु ॥ वा॒युः प्री॑णातु ॥ इन्द्र॑ः प्रीणातु । इन्द्र॑ः प्रीणातु ॥ विष्णु॑ः प्रीणातु । अ॒ग्निः प्री॑णातु ॥
Pranayamam
Regulate and control breath to achieve concentration
आसन मन्त्रस्य पृथिव्याः मेरु पृष्ठ ऋषिः । सुतलं छन्दः । श्री कूर्मो देवता । आसने विनियोगः ॥
अनन्तासनायः नमः प्रणवस्य पर ब्रह्म ऋषिः । दैवी गायत्री छन्दः। परमात्मा देवता । प्राणायामे विनियोगः ॥
ॐ भूः । ॐ भुव॑ः । ॐꣳ सुव॑ः । ॐ मह॑ः । ॐ जन॑ः । ॐ तप॑ः । ॐꣳ स॒त्यम् ।
ॐ तत्॑ सवि॒तुर् वरे᳚ण्यं॒ भर्गो॑ दे॒वस्य धीमहि धियो॑ यो न॑ः प्रचो॒दया॑त् ॥
ॐ आपो॒ज्योती॒ रसो॒ऽमृतं॒ ब्रह्म॒ भूर्भुव॒स्सुव॒रोम् ॥
III. Final preparations
IIIa. Sankalpam सङ्कल्पम्
अस्य देवदेवस्य भगवतो आदिनारायणस्य, अनेक कोटि ब्रह्माण्ड नायकस्य , श्री श्रीनिवास स्वामि परब्रह्मणे
भगवद् आज्ञया भगवत् कैङ्कर्यार्धं शुभे शोभन मुहूर्ते श्री महा विष्णोर् आज्ञया प्रवर्त मानस्य अद्य ब्रह्मणः द्वितीय परार्धे श्वेत वराह कल्पे वैवस्वत मनवन्तरे कलियुगे प्रधम पादे जम्बू द्वीपे भरत वर्षे भरत खण्डे मेरोर् दक्षिण दिग्भागे श्री वेङ्कटाचल ईशान्य प्रदेशे गङ्गा-गोदावर्योर् मद्य देशे भगवद् भागवाताचार्य सन्निधौ
अस्मिन् वर्तमान व्यवहारिक चान्द्र मानेन -
संवत्सरे, अयने, ऋतौ, मासे, पक्षे, तिथौ, वासरे, शुभ नक्षत्रे, शुभ योगे, शुभ करण,
यवं गुण विशेषण विशिष्टायां शुभ तिथौ
श्रीमान् गोत्रः_ नामधेयः श्रीमतः गोत्रस्यः नामधेयस्य धर्मपन्ती समेतस्य
धर्माथ काम मोक्ष चतुरविद पुरुषार्द फल सिद्यर्धं स पुत्रकस्य स बान्धवस्य क्षेम स्थैर्य विजय अभय अयुरारोग्य ऐस्वर्याभि वृध्यर्ध्म्
अस्मिन् ग्रामे स्थितानां सर्वेषां वर्णानाञ्च व्याति चोर दुर्भिक्ष अनावृष्टि राजबाधादि सर्वोपद्रव शात्यर्ध्ं राजा राष्ट्र ग्राम यजमानाचार्या अर्चक पाचक परिचरकाभि वृधर् धम् ।
अस्य देवदेवस्य भगवतो नारायणस्य अगणितानेक दिव्यावतारस्य आदि-मद्यान्तरहितस्य धृव कौतुकोत्सव स्नपन बलि बेरात्मक पञ्च विग्रहैः पर व्यूह विभवान्तर्याम अर्चावतार रूपेण विष्णु पुरुष सत्याच्युत अनिरुद्ध नाम भिरवतारि तस्य
- स्वामिनः प्रीर्त्यधं
सम्भावितानि यमेन सम्भवता कालेन सम्भवता द्रव्येण सम्भवद् भिरु उपचारैश्च चातुर् लक्ष रमाणेन मरीची सङ्ग्रह उक्तक्रमेण श्री वैखानसागमोक्त क्रमेण नित्यार्चनं करिष्ये ॥
गायत्र्या आत्मानं पूजा द्रव्याणि यागभूमिञ्च प्रोक्ष्य ।
Sweta varaha kalpa
Vaivasvata manvantara
Kaliyuga
Pradhama pada
Samvatsara
Uttara ayina
Ritu (season )
Perform nyasa on self - see brahmanyasam below
यदादेहे तथा बेरे न्यास कर्म समाचरेत् । Nyasa
Peetarcana
Flowers are arranged on the worship alter, clock-wise , starting from East.
ॐ मह्यै नमः । सर्वाधाराय नमः । सनातनाय नमः । दिव्याय नमः । कमथ-रूपिणे नमः ।
आदि कूर्माय नमः । शेषाय नमः । दिग्ग्जेभ्यो नमः । आधार शक्त्यै नमः । सप्तार्णवेभ्यो नमः ।
सहस्र-पत्र-युत-कमलाय नमः । रक्ताम्बुज-मणि-यम-पद्म-पीथ्याय नमः ।
॥श्रीमन्नरायणाय नमः ॥
Brahmanyasam /ब्रह्मन्न्यासः
अस्य श्री ब्रह्म न्यास महा मन्त्रस्य । अन्तर्यामि ऋषिः । अनुष्टुप् छन्दः । परम पुरुषो देवता ।
अम् बीजम् ।उं शक्तिः ।ब्रह्मेति कीलकम् ।सुदर्शनम् अस्त्रम् ॥
मम परम पुरुष प्रसाद सिद्यर्थे भगवदाराधनाधिकार योग्यता सिद्यर्थे न्यासे विनियोगः ॥
ॐ ब्रह्म ब्रह्मा᳚न्तरा॒त्मा ब्रह्मपूता᳚न्तरा॒त्मा ब्रह्म॑णि॒ ब्रह्म॑नि॒ष्ठो ब्रह्म॑गु॒प्तो॑ गु॒प्तो॑ऽहम॑स्मि ॥ हृदयाय नमः ॥
द्यौर्द्यौर॑सि॒ सर्व॑ इ॒मे प्रा॒णास्था॒नव॑ आसन् ॥शि॒खे उ॒द्वर्त॑यामि । शिरसे स्वाहा ॥ शिखे उद्वर्तयामि ।
स वेदा᳚ स्समन्त्रा॒ स्सार्षा॒ स्ससोमा॑ दे॒वाः प॑रिव॒र्तय॑न्ताम् ।शिखायै वषट् ॥
दे॒वाना॑म् आयु॒धैः परि॑बाधयामि ॥ ब्रह्म॑णो॒ मन्त्रै॒रीश॒स्तेज॑सा॒ ॥कवचाय हुम् ॥
भृगू॑णा॒म् अङ्गि॑रसां॒ तप॑सा॒ सर्व॒मात॑नोमि ॥ नेत्रत्रयाय वौषट् ॥
ॐ ना॒रा॒य॒णाय॑ वि॒द्महे॑ वासु॒देवाय॑ धीमहि । तन्नो॑ विष्णुः प्रचो॒दया᳚त् ॥ अस्त्राय फट् ॥
॥ॐ भूः भुवः सुवः ॐ॥ इति दिग्बन्धः ॥
सु॒द॒र्श॒न म॒भिगृ॑ह्णामि ॥ रवि॑पा म॒भिगृ॑ह्णामि ॥
सूर्यो॑ऽसि॒ सूर्या᳚न्तरा॒त्मा चक्षु॑रसि॒ सर्व॑मसि॒ सर्वं॑ देहि ॥ Touch R eye
चन्द्रो॑सि य॒ज्ञो॑सि य॒ज्ञाया॒धान॑मसि य॒ज्ञस्य॑ घो॒शद॑सि ॥ Touch L eye
आभु॑रण्यं॒ अङ्गुष्टाभ्यां नमः ।
विधिं॑ तर्जनीभ्यां नमः ।
य॒ज्ञं मध्यमाभ्यां नमः ।
ब्र॒ह्माणं॑ अनामिकाभ्यां नमः ।
देवे॒न्द्रम् ॥ कनिष्टिकाभ्यां नमः ॥
अ॒न्तर॑स्मिन्नि॒मे लो॒काः अ॒न्तर्विश्व॑मि॒दं जग॑त् ।
ब्रह्मै॒व भू॒तानां॒ ज्येष्ठ᳚म् । तेन॒ को॑ऽर्हति॒ स्पर्धि॑तुम् ॥
ज्ञानाय हृदयाय॒ नम॑ः ।
शक्त्यै शिर॑से स्वा॒हा ।
बलाय शिखा॑यै वौषट् (वषट् ) ।
ऐश्वर्याय कव॑चाय॒ हुम् ।
वीर्याय नेत्रत्रया॑य वौ॒षट् ।
तेजसे अस्त्रा॑य॒ फट् ॥
भूर्भुव॒स्सुव॒रोम् ।( इति दिग्बन्धः ॥)
नामद्वादशपञ्मरन्यासः
ओम् पुरस्तात्केशवः पातु चक्री जाम्बूनद प्रभः
गोविन्द दक्षिणे पार्श्वे धन्वी चन्दप्रभो महान्॥
पश्चान्नारायणश्शज्जी नीलजीमूतसन्निभः॥
उत्तरे हलभृद्विष्णुः पद्मकिइल्कसन्निभः॥
आग्नेय्यामरविन्दाभो मुसली मधुसूदनः।
त्रिविक्रमः खड्गपाणिर्नैर त्यां ज्वलन प्रभः॥
वायव्यां वामनो वज्र तरुणादित्यसन्निभः॥
ऐशान्ये पुण्डरीकाक्षः श्रीधरः पट्टसायुधः॥
इन्दवरदळश्याम अत ऊर्ध्वं गदाधरः
विद्युत्प्र्पभो हृषीकेशो व्यधस्ताद्दिशि मुद्गरी॥
सर्वायुधस्सर्वशक्ति स्सर्वज्ञस्सर्वतोमुखः।
इन्द्रकोपकसङ्काशः पाशहस्तो पराजितः॥
सबाह्याभ्यन्तरं विष्णुर्व्याप्यनारायणः स्थितः। एवं सर्वत्र सञ्चन्यं नामद्वादशपणरम् ॥
हृदयन्न्यासः
ज्ञानाय हृदयाय॒ नम॑ः ।
शक्त्यै शिर॑से स्वा॒हा ।
बलाय शिखा॑यै वौषट् (वषट् ) ।
ऐश्वर्याय कव॑चाय॒ हुम् ।
वीर्याय नेत्रत्रया॑य वौ॒षट् ।
तेजसे अस्त्रा॑य॒ फट् ॥
भूर्भुव॒स्सुव॒रोम् ।( इति दिग्बन्धः ॥)
॥ ॐ नमो नारायणाय ॥
Salute the sky meditating upon viswa vyapta narayana - अन्तरस्मिन् ब्रह्मणं स्मरति ।
अन्तरस्मिन् इमे लोका अन्तर्विष्वम् इदं जगत् । ब्रह्मैव भूतानां ज्येष्ठं तेनकोऽर्हति स्पर्धितुम् ॥
2. Beeja shadanga Nyasah / बीज षङ्ङ्गन्यासः
श्रीम् ॐ हृदयाय नमः ।
ड्राम् ॐ शिरसे स्वाहा ।
आम् ॐ शिखयै वौषट् ।
ह्राम् ॐ कवचाय हुम् ।
क्लीम् ॐ नेत्रत्रयाय वौषट् ।
राम् ॐ अस्त्राय फट् ।
॥ भूर्ः भुवः सुवरोम् ॥
केश॑वाय॒ नम॑ः । ना॒रा॒य॒नाय॒ नम॑ः । मा॒ध॒वाय॒ नम॑ः । गो॒वि॒न्दाय॒ नम॑ः ।
अम् आम् इम् ईम् उम् ऊं रम ऋं लं ळम् इम् ईम् ओम् औम् आम् आः ।
गोविन्दाय नमः । महीधराय नमः । ह्रषीकेशाय नमः । त्रिविक्रमाय नमः ।
विष्णवे नमः । मधुसूदनाय नमः ॥वामनाय नमः । श्रीधराय नमः । ह्रशीकेशाय नमः । पद्मनाभाय नमः । दामोदराय नमः । सङ्कर्शनाय नमः । वासुदेवाय नमः । प्रद्युम्नाय नमः । अनिरुद्ध्याय नमः । पुरुशोत्तमाय नमः । अधोक्षजाय नमः । नारसिंहाय नमः ।
अच्युताय नमः । जनार्धनाय नमः । उपेन्द्राय नमः । हरये नमः । श्री कृष्णाय नमः ॥
Ekakshara suktam
एका᳚क्षरं॒ त्वक्षरितासि॒ सोमे॑ सुषु॒म्ना॑या॒ चीहि॑मृडीन ए॒कः ।
त्वं वि॑श्वभू॒र्भूत॒पति॑ः पुरा॒णः प॒र्जन्य॒ एको॒ भुव॑नस्य गो॒प्ता ॥ १ ॥
विश्वे॒ निम॑ग्न॒ः पद॑वीः क॒वीनां॒ । त्वं जा॑तवेदा॒ भुव॑नस्य॒ नाथ॑ः ।
अ॒जस्त्वम॒ग्रे स हिरण्यरेता । य॒ज्ञस्त्व॒मे॒वैक॑विभुः पुरा॒णः ॥ २ ॥
प्रा॒णः प्रसू॑ति॒र्भुव॑नस्य॒ योनि॒र् व्याप्तं॑ त्वया॒ एक॑पदेन॒ विश्व᳚म् ।
त्वं वि॑श्वभू॒योर्नि॒पारः स्वगर्भे कु॑मा॒र एको॑ विशि॒खस्सु॑ध॒न्वा ॥ ३ ॥
वि॒तत्य॑ बाणं त॒रूणार्क वर्णं᳚ व्योमा᳚न्तरे॒भासि॑ हिरण्यग॒र्भः ।
भासा॒त्वया॒ व्योम्नि॒ कृतं॑ विमानं तार्क्ष्य॑ः कुमा॒र स्त्वम॑रिष्ट॒नेमि॑ः ॥४॥
त्वं व॑ज्रभृभ्दूत॑पति॒ स्त्व॒मे॒व काम॑ः प्र॒जानां॒ निहि॑ताऽसि॒ सोमे᳚ ।
स्वाहा᳚ स्व॒धा यच्च॒ वष॑ट्॒ करोति॑ रु॒द्रः प॑शू॒नां गुह॑या नि॒मग्न॑ः ॥ ५ ॥
धा॒ता वि॑धा॒ता पव॑न स्सु॒पर्णो॒ विष्णु॑र्वरा॒हो रज॑नी॒ रह॑श्च ।
भू॒तं भ॑वि॒ष्यत् कृत विक्रयश्च काल॑क्रम॒स्त्वं प॒रामा᳚क्षर॒ञ्च ॥ ६ ॥
ऋचो॒ल् यजूग॑ꣳशि प्रस॑वन्ति॒ वक्त्रा॒–त्सामा॑नि स॒म्राड्वसु॑रन्तरि॑क्षम् ।
त्वं॒ य॒ज्ञ॒ने॒ता हुत॑भुग्वि॒भुश्च॑ रु॒द्र स्तथा॒दित्य॒गणा॑ वसु॒स्श्च ॥ ७ ॥
स॒ ए॒ष॒ दे॒वोऽम्बर॑याण॒ गश्च चक्रे॒ अभ्ये॑॑ऽत्यति॒ष्ठेत॒ तमो॑ विनुद्यन्न् निरुन्ध्यः ।
हिर॑ण्मयं॒ यस्य॒ विभा॑ति॒ सर्वं॒ व्योमा᳚न्तरे॒ रश्मि॒ मयग॑ꣳ(मिवांशु) सुना॒भिः ॥ ८ ॥
स॒ स॒र्व॒वे॒तात् भु॑वनस्य॒ गोप्ता॒ नाभि॒र्जना॑नां॒ जनि॑ता प्र॒जाना᳚म्
प्रोता᳚ऽस्य हो॒ता विचिति॑ः क्र॒तूनां॒ प्रजा॑पति॒ श्छन्द॒मयो॑निग॒र्भः ॥ ९ ॥
सा॒मैश्च सा॒ङ्गं विर॑जस्कबाहुगꣳ हिर॑ण्मयं॒ वेद॒विदां᳚ वरि॒ष्ठम् ।
यम॑ध्व॒रे ब्र॑ह्म॒विदस्स्तु॒वन्ति॑ सा॒मै र्यजुर्भिः क्रतु॑भिस्त्व॒मेव॑ ॥ १० ॥
त्वग्ग्ꣳ स्त्री॑ पुमा॒ग्॒ꣳ स्त्वं च॑ कु॒मार॒ एक॒- -स्त्वगꣳ हि॑ वै कुमा॒री ह्यथ भूस्त्व॒मेव ।
त्वमे॒व धा॒ता वरु॑णश्च॒ राजा॒ त्वं वथ्सरो॒ऽग्नर्य॒म ए॑व श॒र्वः ॥ ११ ॥
मि॒त्रः सुप॒र्णश्चन्द्र॒ इन्द्रो॑ रु॒द्रस्त्वष्टा॒ विष्णु॑ः सवि॒ता गोप॑ति॒स्त्वम् ।
त्वं विष्णु॑र्भू॒तानि॑ त॒ त्रासु॒ दैत्यां॒-स्त्वया॑वृतं॒ जग॒दुल्बे॑नग॒र्भः ॥१२ ॥
त्वं भूर्भुव॒ स्त्वग्गꣳ ह्यदि॑तेस्तुसू॒नु स्त्वगꣳहि स्वयं॒भूरु॒थ वि॒श्वतो॑मुखः ।
य ए॒वं नित्यं॑ वे॒दय॑ते गुहा॒शयं॑ प्र॒भुं पु॑रा॒णग्ꣳ सर्व॒भूतग्ꣳ हि॑र॒ण्मय᳚म् ॥ १३ ॥
बुद्धि॑मतां॒ वरां॒गति॑ग्ꣳ सबु॒द्धिमा न्भुध्दिमती॑ त्य तिष्ठति ॥
हिरण्मयं भुद्धिमतां परां गतिं स बुद्धिमान्बुद्धिमतीत्य तिष्ठतित्युपनिषत् ॥
8.1.58.17 oṃ dhanuṣe namaḥ
8.1.58.18 śaktyai svāhā
8.1.58.19 gadāyai vaṣaṭ
8.1.58.20 khaḍgāya hum
8.1.58.21 cakrāya vauṣaṭ
8.1.58.22 vāsukaye phaṭ
8.1.58.23 viṣṇur māṃ rakṣatu
ॐ धनुशे नमः ।ॐ शक्त्यै स्वाहा ।ॐ गदायै वषट् ।ॐ खड्गाय हुम् ।ॐ चक्राय वौषट् ।ॐ वासुकये फट् । विष्णुर् मं रक्षतु ॥
8.1.58.24 jāmbūnada-prabhāya cakra-dharāya keśavāya namaḥ
जम्बुनादप्रभाय चक्रधराय केशवाय नमः ।
8.1.58.25 candra-prabhāya dhanur-dharāya govindāya svāhā
चन्द्रप्रभाय धनुर्धराय गोविन्दाय स्वाहा ।
8.1.59.1 nīla-jīmūta-sannibhāya śaṅkha-dharāya[*811] nārāyaṇāya vaṣaṭ
नीलाजीमुत सन्निभाय शङ्खधराय नारायाणाय वषट् ।
8.1.59.2 padma-kiñjalka-sannibhāya hala-dharāya viṣṇave hum
पद्म किञ्जल्क सन्निभाय हलधराय विष्णवे हुम् ।
8.1.59.3 aravindābhāya musala-dharāya madhusūdanāya vauṣaṭ
अरविन्दाभाय मुसलधराय मधुसूदनाय वौषट् ।
8.1.59.4 jvalana-prabhāya khaḍga-dharāya trivikramāya phaṭ
ज्वलनप्रभाय खड्गधरायत्रिविक्रमाय फट् ।
8.1.59.5 taruṇāditya-sannibhāya vajra-dharāya vāmanāya namaḥ
तरुणादित्य सन्निभाय वज्रधराय हृषीकेशाय हम् ।
8.1.59.6 puṇḍarīkākṣāya paṭṭasa-dharāya śrīdharāya svāhā
पुण्डरीकाक्षाय पट्टसधराय श्रीधराय स्वाहा ॥
8.1.59.7 indīvara-dala[*812]-śyāmāya kaumodakī-dharāya gadā-dharāya vaṣaṭ
इन्दीवरदल स्यामाय कौमोदकीधराय गदादराय वषट् ।
8.1.59.8 vidyut-prabhāya mudgara-dharāya hṛśīkeśāya hum
विद्युत्-प्रभाय मुद्गरधराय हृशीकेशाय हुम् ।
8.1.59.9 citra-varṇa-dharāya pāśa-hastāya viṣṇave vauṣaṭ
चित्रवर्णधराय पाश्हस्ताय विष्णवे वौशट् ।
8.1.59.10 indra-nīla-prabhāyāparājitāya vyāpi-nārāyaṇāya phaṭ
इन्द्रनील प्रभायापराजिताय व्यापि नारायणाय फट् ।
[*811] Text: -tharāya [*812] Text: daḷa
8.1.60.1 bhūr bhuvas suvar om
8.1.60.2 oṃ namo nārāyaṇāya
8.1.60.3 brahmaiva bhūtānāṃ jyeṣṭhaṃ tena ko ‘rhati spardhitum
॥ॐ नमो नारायणाय ॥
ब्रह्मैव भूतानां ज्येष्टं तेन को र्हति स्पर्धितुम् ॥
homage paid to the lord
8.1.19.6 bhūḥ prapadye bhuvaḥ prapadye suvaḥ prapadye bhūr bhuvas suvaḥ prapadye
virājamānaṃ tam ajaṃ prapadye
8.1.19.7 tejo-mayaṃ tejasām apy agamya(g)ṃ
sarvātmānaṃ tamasaḥ pārabhūtaṃ bhūtyā viśvaṃ pāti yas taṃ prapadye
भूः प्रप॑द्ये॒ भुव॒ः प्रप॑द्ये॒ स्वः॑ प्रप॑द्ये॒ भूर्भूव॒स्स्वः॑ प्रप॑द्ये॒ ॥
वि॒राज॑मान॒ं तं॑ अजं॒ प्रप॑द्ये । तेजो॑मयं॒ तेज॑सा॒ मप्य॒गम्य॒ꣳ॒ ।
सर्वा॒त्मानम्॒ तम॑स॒ः पार॑भूतं भू॒त्या वि॒श्वं पा॑ति॒ यस्तं प्रप॑द्ये ॥
8.1.19.8 viṣṇuṃ prapadye
8.1.19.9 puruṣaṃ prapadye
8.1.20.1 satyaṃ prapadye
8.1.20.2 acyutaṃ prapadye
8.1.20.3 aniruddhaṃ prapadye
विष्णुं॒ प्रप॑द्ये । पुरुषं॒ प्रप॑द्ये । सत्यं॒ प्रप॑द्ये । अच्युतं॒ प्रप॑द्ये । अनिरुद्धं॒ प्रप॑द्ये ॥
ॐ विष्णुं प्रति॑ष्टापया॒मि । पुरुषं प्रति॑ष्ठापयामि । सत्यं प्रति॑ष्ठापयामि । अच्युतं प्रति॑ष्ठापयामि । अनिरुद्धं प्रति॑ष्ठापयामि ।
प्रार्थना श्लोकाः
( 1 or more-optional )
वेङ्कटाद्रि समं स्थानं ब्रह्माण्डे नास्ति किञ्चन ।
वेङ्कटेश समो देवो न भूतो न भविष्यति ॥
श्री वेङ्कटाचलाधीशं श्रियाध्यासितवक्षसम्
श्रितचेतसमन्दारं श्रीनिवासमहं भजे ॥
निरुपम गुणसिन्धुर् नित्यलक्षमी समेतो
निखिल निगम वेद्यो निस्तुलो वेङ्कटेशः
निजचरण समर्चाऽशक्त भक्तौग रक्षीः ।
निवसतु हृदयेमे स्वाङ्घ्रि भक्तिं वितन्वन् ॥
ॐ अखिलभुवनजन्मस्थेमभङ्गादिलीले विनतविविधभूतव्रातरक्षैकदीक्षे ।
श्रुतिशिरसि विदीप्ते ब्रह्मणि श्रीनिवासे भवतु मम परस्मिन् शेमुषी भक्तिरूपा ॥
oṃ akhilabhuvanajanmasthemabhaṅgādilīle vinatavividhabhūtavrātarakṣaikadīkṣe । śrutiśirasi vidīpte brahmaṇi śrīnivāse bhavatu mama parasmin śemuṣī bhaktirūpā ॥
हैमोर्ध्वपुण्ड्र मजहन्मकुटं सुनासम् ।
मन्दस्मितं मकरकुण्डलचारुगण्डम् ।
बिम्बाधरं बहुलदीर्घक्रुपाकटाक्षम् ।
श्री वेङ्कटेश मुखमात्मनि सन्निधत्ताम् ॥
नारायण नमस्तेस्तु करुणात्मान् दयानिधे पाहिमां कृपया देवा भक्तन्ते भक्तवत्सल ॥
कन्दर्पकोटिसदृशं कमनीयवेशं मुक्तावळीललितकण्ठमुदारहारम् ।
पीताम्बराद्युतिविराजितदिव्यदेहं श्री वेङ्कटेश मुखमात्मनि सन्निदत्ताम् ॥
kandarpakoṭisadṛśaṃ kamanīyaveśaṃ muktāvaḻīlalitakaṇṭhamudārahāram । pītāmbarādyutivirājitadivyadehaṃ śrī veṅkaṭeśa mukhamātmani sannidattām ॥
वन्दे श्रीनयनोत्पलस्य शशिनं शेषाचलाधीश्वरम् ब्रह्माद्यर्चित पादपद्मयुगलं लोकैकनेत्रोत्सवम् ।
वासिष्ठैः सनकादिभिर्मुनिगणैः संस्तूयमानं सदा भक्तानामखिलार्थदायिनमहं श्रीवेङ्कटेशं मम गुरुं परम् ॥
श्री वेङ्कटाचलाधीशं श्रियाध्यासित वक्षसं श्रित चेतन मन्दारं श्रीनिवासम् अहं भजे ॥
वेदान्तनिलयः श्रीमानङ्कल्याणगुणसागरः । भक्तप्रियो जगन्नाथः श्रीनिवासोऽस्तु मे हृदि ॥
योग पट्ट समासीनं जानून करद्वयम् । शङ्ख चक्र धरं देवं योगानन्द उपास्महे ॥
कोटिमन्मथलावण्यं सर्वगन्धर्वसन्निभम् । श्री रुक्मिणीप्राणनाथं वन्दे श्रीकृष्णदैवतम् ॥
भास्वच्छन्द्रमसौ यदीयनयने भार्या यदीया रमा
यस्माद्विश्वसृडप्यभूद्यमिकुलं यद्ध्यानयुक्तं सदा ।
नाथो यो जगतां नगेन्द्रदुहितुर्नाथोऽपि यद्भक्तिमान्
तातो यो मदनस्य यो दुरितहा तं वेङ्कटेशं भजे ॥
bhāsvacchandramasau yadīyanayane bhāryā yadīyā ramā
yasmādviśvasṛḍapyabhūdyamikulaṁ yaddhyānayuktaṁ sadā ।
nātho yo jagatāṁ nagendraduhiturnātho’pi yadbhaktimān
tāto yo madanasya yo duritahā taṁ veṅkaṭeśaṁ bhaje ॥
ऊर्ध्वे हस्तौ यदीयौ सुररिपुदळने बिभ्रतौ शङ्खचक्रे
सेव्यावङ्घ्री स्वकीयावभिदधदधरो दक्षिणो यस्य पाणिः ।
तावन्मात्रं भवाब्धिं गमयति भजतामूरुगो वामपाणिः
श्रीवत्साङ्कश्च लक्ष्मीर्यदुरसि लसतस्तं भजे वेङ्कटेशम् ॥
ūrdhve hastau yadīyau suraripudaḷane bibhratau śaṅkhacakre
sevyāvaṅghrī svakīyāvabhidadhadadharo dakṣiṇo yasya pāṇiḥ ।
tāvanmātraṁ bhavābdhiṁ gamayati bhajatāmūrugo vāmapāṇiḥ
śrīvatsāṅkaśca lakṣmīryadurasi lasatastaṁ bhaje veṅkaṭeśam ॥
Aavahana - invoking the lord
1 Atma suktam
हरिः ॐ
आत्मा᳚त्मा॒ पर॑मान्तरा॒त्मा मह्य॑न्तरा॒त्मा ।
यश्चा॑तिरा॒त्मा स॒तनो᳚ऽन्तरा॒त्मा ।
व्यावे᳚ष्टि॒ विश्व॒ꣳ॒ सक॑लं बि॒भर्ति॒ ।
यो व्य॑क्तपु॒ण्यस्स तु॑ नः प्र॒धान॑ः ॥१॥
प्रा॒णः प्रणी॑ति॒स्स उदान॑ आदि॒र् ।
वर॑दो वरा॒हो व्या॒नश्च॑ मे स्यात् ।
त॒पसां᳚ च मू॒र्तिः कपि॑लो मुनी॒न्द्रो ।
य॑श्चापा॒नो हय॑शीर्षो नः ॥ २॥
यथ्स॑र्वम॒श्ञ्चात्य॒जर॑स्सम॒ग्रम् ।
श्रिय॒मूर्ज॑युक्तां॒ स तु॑ मे स॒मान॑ः ।
बलगं॑ आसु॒रं यथ्स॒ततं॑ नि॒हन्ता ।
ब्रह्म॑नाबुद्धि॒र्मे गोप॑ ई॒श्वर॑ः ॥ ३॥
स॒वि॒ता च॑ वी॒र्यमिन्दु॑श्च धा॒तु ।
रस॑भूतभू॒ता भू॒तास॑भूताः ।
द्यौर्मे॑ अस्तु मू॒र्धोद॑रं॒ नभो॑ वा ।
भूमि॑र्यथाङ्घ्रिर्ववृधेऽहम् ईशः॑ ॥ ४॥
अस्थी॑नि मे॒ स्यु॒रथ॒ पर्व॑ता॒ख्या ।
भु॒ज॒गाश्च॒ केशा॒ दिवि॒ ये चर॑न्तः ॥
द्वौ नेत्र॑रू॒पौ विथु॑ पृश्च्नि॒ मुख्यौ॑ ।
रु॒धिरं᳚ च सा॒रꣳ सक॑लञ्च॒ तोयं᳚ ॥ ५॥
स्ना॒यवो॑ मे आ॒सन्ना॒द्यौर्भृगु॑र्मे॒ हृद॑यमस्तु ।
सर्वे॑ अ॒न्ये मुन॑यो॒ऽङ्गभू॑ता ।
वेदा॑ मे आ॒स्यं॑ जि॒ह्वा मे॒ सर॑स्वती ।
दन्ता॑ मरु॒त उ॒पजि॒ह्वा उ॑प॒श्रुति॑ः ॥ ६॥
*Harih Om \
yaścā॑tirā॒tmā sa॒tano᳚’ntarā॒tmā । \
balaṃ॑ āsu॒raṃ yatsa॒tataṃ॑ niha॒ntā । \
ra॒ऽabhū॑tabhū॒tā bhūtā᳚sabhū॒tā: । \
वृष॑णौ मि॒त्रावरु॑णौ उप॒स्थः प्र॒जाप॑ति ।
रा॒न्त्रा मे॒ वेदा॒ः श्रुतिस्स्मृ॒ती मे॒धा धार॑णे ।
स्वे॒दं मे॒ वर्षं॑ मूत्र॒कोश ꣳ॑ समु॒द्रम् ।
पुरी॑षं॒ काञ्च॑नम् ॥७॥
सा॒वि॒त्री गा॑य॒त्री मर्या॑दा॒ वेदि॒ ।
हृत्पु॑डरी॒के वि॒मले᳚ प्रवि॒ष्टः ।
सक॑लस्सल॒क्ष्मी स॒विभू॑तिकां॒गो ।
य॑त्सर्वं॒ पुण्यं॒ मय्य॑धि॒ष्ठान॑मस्तु ॥८॥
सर्वे॑षां दे॒वानाम् आत्म॑क॒ ।
सर्वे॑षां मु॒निनां॒ मात्म॑कऽस्त्पो॒मूर्ति॑ रि॒ह पुण्य॒मूर्ति॒रासन्॑ ॥
ना विष्णुर्विष्णुम् अर्चयेदिति ॥ *nā viṣṇurviṣṇum arcayediti *
आत्मनि नारायणं बुध्वा भगवन् पुण्डरीकाक्ष
हृदयागन्तु मयाकृतम् आत्म सात्कुरु देवेश ॥
*ātmani nārāyaṇaṃ budhvā bhagavan puṇḍarīkākṣa
hṛdayāgantu mayākṛtaṃ ātma sātku ru deveśa *
बाह्ये त्वं सम्यगर्चये । इति सम्प्राद्य ध्यानम् ॥ *bāhye tvaṃ samyagarcaye । iti samprādya dhyānam *
2 Saguna Paramatma dhyanam
ॐ सुवर्ण वर्णं रक्तास्यं रक्तनेत्रं पाणिपादं सुखोद्वहम् ।
शुकपिञ्छाम्बरधरं विष्णुं प्रणवात्मकमव्ययम् । (प्रणवस्यरूपिणम्)
किरीटहार केयूर प्रलम्ब यज्ञोपवीतिनम् ।
श्रीवत्साङ्क्ं चतुर्बाहुं शङ्खचक्रधरं परमात्मानं परात्परम् ॥
दक्षिणेनैक हस्तेन भक्तानाम् अभयप्रदम् ।
वामेन अप्यन्न हस्तेन स्वकट्याम् अवलम्बितम् ॥
oṃ suvarṇa varṇaṃ raktāsyaṃ raktanetraṃ pāṇipādam sukhodvahaṃ .
śukapiñchāmbaradharaṃ viṣṇuṃ praṇavātmakamavyayam . (praṇavasyarūpiṇam)
kirīṭahāra keyūra pralamba yajñopavītinam .
śrīvatsāṅkṃ caturbāhuṃ śaṅkhacakradharaṃ paramātmānaṃ parātparam ..
dakṣiṇenaika hastena bhaktānām abhayapradam .
vāmena apyanna hastena svakaṭyāṃ avalambitam ..
Perform nyasa on the Lord with kurcha. Am namah on feet, and om on entire vigraha.
देवं देव्यादि सपरिषदं द्यात्वा यधा बेरं तधा द्यात्वा ॥
इति बिम्बस्य मूर्धनाभि पादेषु क्रमेण सुवर् भुवर् भूरिति विन्यस्य अं नमः ॥
❀ सुवः - head , भुवः - navel , भूः - feet
यकारं पादयोरं तरे पीठे विन्यस्य अं नमः ।
अकारं हृदये तं प्रणवेन वेष्ट यित्वा ॐ नमः ।
हृदये प्रणवेन आदिबीजाक्षरं च ॐ ‘अं’
पाद मध्ये पीठे यकारं विनस्य यं
Pray to the lord to grant strength भगवतो बलेनेति देवं सम्प्रार्द्य ।
ॐ ॐ ॐ । भगव॒तो बले॑न भगव॒तो वी॒र्ये॑ण भगव॒तस् तेज॑सा भगव॒तः कर्म॑णा
भगव॒तानुगृहीतो भगवतानुध्यातो भगवन्तं ध्यात्वा भगवत् कर्म करिष्यामि ।
तद् भगवान् अनुमन्यताम् ॥
Place kurcha on all idols
संयुक्तमे तदिति सम्बन्ध कूर्चं कौतुकाग्रं निक्षिप्या ।
8.1.60.9 saṃyuktam etat kṣaṛate ‘kṣaran tu vyaktāvyaktaṃ bhavate viśvam asmāt
8.1.60.10 ānīśa ātmā baddhyate bhoktṛ-bhāvād jñātvā devaṃ mucyate sarva-pāpaiḥ
स॒म्यु॒क्तमे॒ तत् क्ष॒रते᳚ऽ क्षरन्तु व्य॒क्तावय्क्तं॒ भव॑ते॒ विश्व॑म॒स्मात् ।
अनी॑श आ॒त्मा बध्य॑ते भोक्तृ॒ भा॒वाद् ज्ञात्वा दे॒वं मुच्य॑ते सर्वपा॒पै᳚: ॥
VMP 8.1.60.9-10
3 Invoke the Lord and/or avatars, Devi, Parivara Devatas
Srinivasa/Venkatesa
mantra- Venkatesa Navakshari
अस्य श्री वेङ्कटेश्वर नवाक्षरी मन्त्रस्य
ब्रह्मा ऋषिः
दैवी गयात्री छन्दः ;
सकलचराचर नियामिक वेङ्कटपति देवता
वें बीजं
व इति वरुण अमृत बीजस्य
ईं शक्ति तया ऐश्वर्य बीजस्य
का इति ब्रह्म बीजं
ॐ नमः श्री वेङ्कटेशाय
रयि॑ः ककु॒द्मान् विद॑धद्वि॒नष्टं॒ रयि॑मद्वि॒धान᳚म् ।
तस्मै॑ ककु॒त्रे विक॑टाय पित्रे॒ स्वाहा᳚ ॥७.३॥
the lord himself - इदं विष्णु रिति अर्चा बेरे विष्णु आवाहयेतत् ।
इ॒दं विष्णु॒र्वि च॑क्रमे त्रे॒धा नि द॑धे प॒दम् ।समू॑ळ्हमस्य पांसु॒रे ॥
T.S.1.2.13.1,
॥ ॐ नमो नारायणाय ॥ ॐ श्री विष्ण्वे नमः ॥ ॐ नमो भगवते वासुदेवाय ॥
॥ ॐ श्री वेङ्कटेशाय नमः ॥
आयातु भगवान् पुरुषः सगणः ससैन्यः सश्रीर्सहायः सः देवताभिर् अनुमन्यताम् ॥
यस्तु गरुड रधो नित्यम् ऋषिभिश्चानुगामिनं तमजं पुण्डरीकाक्षं भगवन्तम् ओम् ॥
āyātu bhagavān puruṣa: sagaṇa: sasainya: saśrīrsahāya: sa: devatābhir anumanyatām ॥
yastu garuḍa radho nityaṃ ṛṣibhiścānugāminaṃ tamajaṃ puṇḍarīkākṣaṃ bhagavantam om ॥
विष्णुं॒ आवा॑हयामि । पुरुष॒मावा॑हयामि । सत्य॒मावा॑हयामि । अच्युत॒मावा॑हयामि । अनिरुद्ध॒मावा॑हयामि ।
viṣṇuṃ॒ āvā॑hayāmi । puruṣa॒māvā॑hayāmi । satya॒māvā॑hayāmi । acyuta॒māvā॑hayāmi । aniruddha॒māvā॑hayāmi ।
ॐ श्री वेङ्कटेश्मावाहयामि । ॐ अमृतस्वरूपमावाहयामि ।ॐ सनातनमावाहयामि ॥ ॐ श्रीनिवासमावाहयामि । ॐ भक्तवत्सलमावाहयामि । ॐ श्रीवेङ्कटेशमावाहयामि । ॐ अनामयमावाहयामि ॥
अम् बीजं हृदयेन्यसेत् । ( आदि बीजम्)
Sri /श्री
दक्षिणे श्रियम् ।
श्रि॒ये जा॒तः श्रि॒य आ निरि॑याय॒ श्रियं॒ वयो᳚ जरि॒तृभ्यो᳚ दधाति ।
श्रियं॒ वसा᳚ना अमृत॒त्वमा᳚य॒न्भवं᳚ति स॒त्या स॑मि॒था मि॒तद्रौ᳚ ॥
R.V.9.94.4
————————————————————————————————————————
अयातु भगवती श्री स्स्वर्ण वर्णा स गणा स सैन्य श्री परमपुरुषसहाय सह देवताभिरनुमन्यताम् ॥
या पद्मासना पद्म हस्ता हम्स निर्याख्या वाहिनी नित्यम् ऋषि भिश्चानुगामिनीं ताम् अजाम् पुण्डरीक नेत्रीम् भगवतीं श्रीम् ॥
ॐ श्रीय॒म् अवा॑हयामि । धृती॒म् अवा॑हयामि । प॒वित्री॒म् अवा॑हायामि । प्र॒मोदायिनी॒म् आव॑हयामि ॥
श्रीम् इति हृदये न्यसेत् ।
—————————————————————————————————————–
॥ ॐ श्रीं श्रियै नमः ॥
Moola mantra of vyuhalakshmi in the Lord’s heart (tantrokta)
ॐ श्री ॐ नमः परमलक्ष्म्यै विष्णु वक्षस्थितायै रमायै आश्रित तारकायै नमो वह्निजायै नमः ॥
ఓం శ్రీ ఓం నమః పరమలక్ష్మ్యై విష్ణు వక్షస్థితాయై రమాయై ఆశ్రిత తారకాయై నమో వహ్నిజాయై నమః
Moola mantra of vyuhalakshmi in the Lord’s heart (vedic)
प॒द्माऽस्य॒ वक्षा॒ः पर॑मस्सुपु॒ण्यः प॒द्माज॑नि॒त्री पर॑मस्य॒ वास᳚: ।
सू॒क्ष्मं सा॑वि॒त्रं स्वय॑माद॒धान॒स्सावि॑त्र रू॒पं प॒रमं॑ सुपुण्य॒ꣳ स्वाहा᳚ ॥७.७॥
Bhumi
ॐ मे॒दिनी॑ दे॒वी व॒सुन्ध॑री स्या॒द् वसु॑धा दे॒वी वा॒सवी᳚ ।
ब्र॒ह्म॒ व॒र्च॒सः पि॑तृणाꣳश्रोत्रं॒ विष्णु॒र्मनः ॥
आयातु भगवती हरिणी श्याम वर्णा स गणा स सैन्या श्री परमपुरुषसहाया सह देवताभिर् अनुमन्यताम् ।
या नीलोत्पलासना नीलोत्पल हस्ता महा चातक वाहिनी नित्यम् ऋशिभिस्चानुगामिनीं ताम् अजां नीलोत्पल नेत्रीं भगवतीं लम् ।
ॐ हरिणीम् आवाहयामि । पौश्नीम् आवाहयामि । क्षोणीम् आवाहयामि । महीम् आवाहयामि ॥
लम् इति हृदये न्यसेत् ।
ॐ धनु॒र्ध॒रायै॑ वि॒द्महे॑ सर्वसि॒द्ध्यै च॑ धीमहि । त॑न्नो धरा प्रचो॒दया᳚त् ॥
oṃ dhanurdharāyai vidmahe sarvasiddhyai ca dhīmahi । tanno dharā pracodayāt ॥
Sudarshana chakra
ॐ भूमा॑नन्तो॒ऽग्रे भुव॑नस्य गो॒प्ता वा॒म्भ्य॒ ईश॑न्त्य॒मरा॒ मरा᳚श्च ।
कु॒र्व॒ते॒ऽग्नौ सुहु॒त ङ्घृ॑तेन॒ स्वाहा᳚ ॥
ॐ चक्रम् आवाहयामि । ॐ सुदर्शनम् आवाहयामि । ॐ सहस्र विकचम् आवाहयामि ॥
ॐ सुदर्शनाय विद्महे महज्वालाय धीमहि तन्नश्चक्रः प्रचोदयात् ॥
Panchajanya
ॐ तन्मा॑य शो॒ऽग्रेताव॑के व॒सू॒नां॒ यजा॑महे॒ स्थाद् भव॑तः प्र॒सन्न॑ः ।
तदा॑ वद॒त्युत्त॑मगं ज॒यन्ते स्वाहा᳚ ॥
ॐ शङ्खम् आवाहयामि । ॐ पाञ्चजन्यम् आवाहयामि । ॐ अम्बुजम् आवाहयामि ॥
ॐ पाञ्चजन्याय विद्महे पावमानाय धीमहि तन्नो शङ्खः प्रचोदयात् ॥
Brahma/ब्रह्म
ब्रह्मजज्ञानं प्रथमं पुरस्तात् । विसीमतस्सुरुचो वेन आवः ।
स बुध्निया उपमा अस्य विष्ठाः । सतश्च योनिमसतश्च विवः ॥
हिरण्यगर्भः समवर्तताग्रे भूतस्य जातः पतिरेक आसीत् । स दाधार पृथिवीं द्यामुतेमां कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥
5.1.60.2 brahmāṇam āvāhayāmi
5.1.60.3 prajā-patim āvāhayāmi
5.1.60.4 pitāmaham āvāhayāmi
5.1.60.5 hiraṇya-garbham āvāhayāmi
ॐ ब्रह्मानाम् आवाहयामि । प्रजापतिम् आवाहयामि । पितामहम् आवाहयामि । हिरण्यगर्भम् आवाहायामि ॥
ॐ वेदात्मनाय विद्महे हिरण्यगर्भाय धीमहि तन्नो ब्रह्मा प्रचोदयात् ॥
visvaksena/विस्वक्सेन
ॐ आग्ने॒यो यस्मा॒द् यजा॑महे॒ त्वा विश्वे॑ सदा॒ त्वं
महि॑तो नु॒ शम्भो᳚ । वै रा॑जन्ते सु॒हुत॒न्नि ध॑त्ता॒ꣳम् ॥
प्रैषा॑मधी॒शो विबु॑धानमना॒दिः । या मे॑ श॒स्तां धनि॑तान् दधातु ॥
आयातु भगवान् दिव्यो दान्तश् शान्तो जनप्रियः वर्षिष्ठः सर्वभक्तानां सर्वदा धनदो वरः ।
पुरुषस्सगण सूत्रवती जया सहायो जितः परं , सह देवताभिरनुमन्यताम् ।
यस्तु धर्मरथो नित्यमृषिभिश्चानुगामिनं शान्तं भगवन्तं ॐ ॥
ॐ विष्वक्सेनमावाहयामि ।ॐ शान्तमावाहयामि ।ॐ हरम् आवाहयामि ।अमितम् आवाहयामि ॥
ॐ विश्वक्सेनाय विद्महे वेत्रहस्ताय धीमहि तन्नो शान्तः प्रचोदयात् ॥
Garutman
ॐ श॒त॑धारꣳ हिर॒ण्मयꣳ॒ सोमो॑ऽघमा॒स्ते जरु॑द् उद्व॒हन्न॑ः
विष्वम्॒ नो नु द॑दात् स॒दैन॒ग्ग्ꣳस्वाहा᳚ ॥
वैनतेयो महा-वीर्यः काश्यपोऽग्नि-सम-प्रभः । आयातु भगवान् राजा सर्प-जिद् विष्णु-वाहनः ।
ॐ आयातु तार्क्ष्य बीजाक्षर रक्त-वर्ण स्वेतानन वज्र-नख वज्र-पक्ष स्वामिकार्य धुरं धराश्ट नाग सहित मरुत्-सहाय सह देवताभिर् अनुमन्यताम् ॥
यस्तु शुक-वर्णाम्बर्धरः पुष्कर-सञ्चारिणं लोहिताक्षं गारुत्मन्तम् ॐ ॥
गरुडम् आवाहयामि । पक्षि-राजम् आवाहयामि । सुपर्न-पक्षम् आवाहयामि ।खगादिपतिम् आवाहयामि ॥
ॐ तत्पुरुषाय विद्महे सुवर्णपक्षाय धीमहि तन्नो गरुडः प्रचोदयात् ॥
Hanuman
म॒रुत॑ः पर॑मा॒त्मा पर॑मा ग॒तिः परं॒ ब्रह्म॒ परं योगं᳚
प॒रमा॒त्मानं॑ मन्ये अ॒जरं॒ यो॑᳚ऽग्निर॒हमन्नं॑ वा॒यवे॒ स्वाहा॑᳚ ॥
मरुतो गणानां प्रथमस् सप्तधानां मूर्धा वायो अन्यम् अजरग्ꣳ
श्रियं होतारं वै रयन् त्वाहुर् अग्ने हव्यं मरुद्भ्यस् स्वाहा ॥
आञ्जनेयम् आवाहयामि । वायुपुत्रम् आवाहयामि । हनुमन्तम् अवाहयामि । शब्दरासम् आवाहयामि ॥
ॐ शब्दरासाय विद्महे वायु पुत्राय धीमहि तन्नो हनुमत् प्रचोदयात् ॥
ॐ यो हवै श्रीवेङ्कटेश्वरो देवो भगवान् भूर्भुवस्सुवरेव तस्मै वै नमो नमः ॥
ॐ यो हवै श्रीवेङ्कटेश्वरो देवो भगवान् यश्च ब्रह्मा तस्मै वै नमो नमः ॥
यश्च विष्णुः यश्च महेश्वरः यश्च पुरुषः यश्चेश्वरः
या सरस्वती या श्रीर्या गौरी या प्रकृतिर्या विद्या
यश्चोङ्कारः यश्चतस्यार्धमात्रा वेदास्साङ्गाः सशाखाःये पञ्चाग्नयः यास्सप्तव्याहृतयः
येचाष्टौ लोक पालाः ये चाष्टौ वसवः येच रुद्राः येचादित्या ये चाश्टौ ग्रहाः
यानिच पञ्चमहाभूतानि यश्च कालः यश्च मनुः यश्च मृत्युः यश्च यमः
यश्चान्तको यश्च प्राणः यश्चसूर्यः यश्चः सोमः यश्च विराट् यश्च जीवः यश्च सर्वे तस्मै वै नमो नमः ॥
R.V.1.154.2, T.Br.2.4.3.2, VMP 8.1.12.6
VMP 8.12
Vajasaneyi Samhita 6.16 (Shukla Yajurveda)
R.V.1.22.5, T.S. 1.4.25.1, VMP.8.1.15.3
Vaikhanasa MantraPrashnah 8.13
- RV.1.22.17, 2)T.S.1.2.13.1, RV.1.22.18, 3) RV.1.22.19, 4)T.S.1.3.6.2 , 5) T.S.1.3.6.2 , 6) R.V.1.22.16-22, T.S.2.4.6.1, VMP 6.1,
T.Ar.10.1.4-5
VMP 8,13
VMP 8.16.4-5
T.Br.1.2.1.25
T.B.2.4.3.2
Rig veda 10.128.1, VMP.6.21.3
Rig veda 10.128.2
T.S 1.7.10.3, VMP.8.1.21.9
VMP 6.19.8
R.V.1.24.11
VMP.8.1.41.1
T.Ar.10.29.1,(57) Mahanayarana Upanishad section 29, mantra-1