आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

॥ अथ षड्विंशः पटलः ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वक्ष्यामि संक्षेपात् स्नपनस्य विधिं परम्।
उत्तमादिविभागेन कर्तव्यं तु विचक्षणैः॥ 26.1 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थापितस्य चतुर्थेऽह्नि यात्रान्ते ग्रहणादिषु।
उपसर्गेऽन्त्यसंसर्गे प्रधानपुरुषक्षये॥ 26.2 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दीक्षाभिषेकयागान्ते मङ्गल्ये मन्त्रसाधने।
क्षुद्रान्यमन्त्रविन्यस्ते चिरलुप्ते च पूजने॥ 26.3 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

असान्निध्येऽभिषेके च राज्ञां वृद्ध्यर्थमेव च।
अज्ञातदोषशान्त्यर्थं प्रत्यब्दं च यथाविधि॥ 26.4 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्तव्यं स्नपनं भक्त्या निमित्तार्थानुसारतः।
द्वादश्यां श्रवणे पुण्ये व्यतीपातेऽयनादिषु॥ 26.5 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जन्मर्क्षे यजमानस्य पौर्णमास्यां च कारयेत्।
मण्डपं पूर्ववत् कृत्वा तोरणध्वजशोभितम्॥ 26.6 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मुक्तादामादिसङ्कीर्णं कुसुमोत्करमण्डितम्।
कर्तव्या वेदिका मध्ये द्वात्रिंशद्यवमुच्छ्रिता॥ 26.7 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यावन्तः कलशा ग्राह्यास्तावान् वै वेदिविस्तरः।
कुण्डानि कारयेद् दिक्षु मङ्गलानि च विन्यसेत्॥ 26.8 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ऐशान्यां स्थापिते पात्रे धान्यस्थे नववाससा।
नदीतीर्थादिजं तोयं दीक्षितोत्पूतमाहरेत्॥ 26.9 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पूज्य विष्णुगायत्र्या सपवित्रेण पाणिना।
शतमष्टोत्तरं विद्वान् सकूर्चमभिमन्त्रयेत्॥ 26.10 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इमा आपः शिवाः सन्तु शुभाः शुद्धाश्च निर्मलाः।
पावनाः शीतलाश्चैव पूताः सूर्यस्य रश्मिभिः॥ 26.11 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्युक्त्वा शोधितां वेदिमापोहिष्ठादिभिस्त्रिभिः।
प्रोक्ष्य गन्धाक्षतैर्गव्यैर्विकिरेच्च समन्ततः॥ 26.12 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विषट्केनैन्द्रसौम्याग्राण्यथ सूत्राणि पातयेत्।
कोष्ठानि चतुरश्राणि तालमात्राणि कल्पयेत्॥ 26.13 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूरयेदङ्गुलोत्सेधा रेखाः सर्वाः सिताः समाः।
विकिरेन्मध्यतः किञ्चित् तेनैव रजसा समम्॥ 26.14 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यत्ययात् पञ्चवर्णैर्वा कर्तव्यं पदपूरणम्।
चतस्रो वीथयः कार्याः पूर्वाग्रा इतरास्तथा॥ 26.15 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुद्धोदकान्विते पक्षे द्रव्यस्नाने न वीथयः।
मध्यमं तु पदं ब्राह्मं दैविकं तदनन्तरम्॥ 26.16 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परितो मानुषं वाराः षोडशात्राष्ट दैविके।
ब्राह्मे चाष्टदलं पद्मं कल्पयेत् कर्णिकोज्ज्वलम्॥ 26.17 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वत्र पीठिकाः कार्याश्चतुरङ्गुलमुच्छ्रिताः।
शालिभिः कूर्चसंयुक्तैर्मध्ये सतिलतण्डुलैः॥ 26.18 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गायत्र्याष्टशतं हुत्वा पूर्ववत् संस्कृतेऽनले।
ततोऽधिवासयेच्छद्धान् कलशानुक्तलक्षणान्॥ 26.19 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सूत्रेण विष्टितान् सर्वानङ्गुलाङ्गुलमानतः।
तारेणाधोमुखान् न्यस्य पश्चिमे दर्भसंस्तरे॥ 26.20 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्न्यादीशानपर्यन्तं पङ्क्तीकृत्य विचक्षणः।
दर्भानुपरि विन्यस्य दर्भमुद्रां च दर्शयेत्॥ 26.21 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रोक्ष्य गन्धोदकैः सर्वान् निकिरेदक्षतैः शुभैः।
उत्तानीकृत्य चोद्‌धृत्य पञ्चभिः क्रमयोगतः॥ 26.22 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्राह्ममानुषदैवेषु पदेषु विनिवेशयेत्।
अष्टाक्षरेण कुम्भेषु ततः कूर्चानि विन्यसेत्॥ 26.23 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शान्तिकेऽधोमुखान्येव पौष्टिके तून्मुखानि च।
मूलेन तान् पुनः प्रोक्ष्य सपवित्रेण पाणिना॥ 26.24 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयतः प्राङ्मुखः पूर्वं ब्राह्मे स्नानोदकं न्यसेत्।
मूलेन सर्वमूर्त्यङ्गपरिवारं हरिं स्मरन्॥ 26.25 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धपूष्पैस्तमाराध्य वस्त्राभ्यां वेष्टयेत् पुनः।
पाद्यादीनि क्रमाद् द्रव्याण्यावाह्यावह्या दीक्षितैः॥ 26.26 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूरयेद् बहिरन्तश्च दिग्विदिक्षु समाहितः।
पाद्यमैन्द्रे यमे वाऽर्ध्यमाचामं वारुणे न्यसेत्॥ 26.27 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चगव्यं तथा सौम्ये घृतमाग्नेयगोचरे।
नैर्ऋते दधि विन्यस्य वायव्ये क्षीरमेव च॥ 26.28 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षौद्रमीशानदिग्भागे द्वादशाक्षरविद्यया।
उष्णोदकं भृशे चाथ कषायं वितथे तथा॥ 26.29 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मार्जनं भृङ्गराजे तु पुष्पदन्ते फलोदकम्।
शोषे यवोदकं रत्नं मुख्ये लोहं तथाऽदितौ॥ 26.30 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुशोदकं तु पर्जन्ये यथावद् विनिवेशयेत्।
गायत्र्या शेषकुम्भांस्तु पूरचेच्छुद्धवारिभिः॥ 26.31 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धाम्भोऽर्यमदेशेऽथ पुष्पतोयं विवस्वति।
तथौपमानिकं मित्रे सुगन्धामलकं धरे॥ 26.32 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सावित्रेऽक्षततोयं तु नालिकेरकमिन्द्रके।
ऐक्षवं रुद्रदासे तु तथाऽऽपे तण्डुलोदकम्॥ 26.33 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टाक्षरेण सर्वांस्तान् दैविकान् पूरयेत् क्रमात्।
पूरितान् पूरितान् सद्यः पल्लवैरुपशोभितान्॥ 26.34 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चक्रमन्त्रेण विन्यस्य चक्रिकाश्च सतण्डुलाः।
वासोबिर्वेष्टयेत् सर्वान् नवैः केशादिवर्जितैः॥ 26.35 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दर्भान् न्यस्याक्षतांश्चैव मूलेन विकिरेत् क्रमात्।
अष्टाक्षरेण सम्प्रोक्ष्य स्वमन्त्रैः पूजयेद् गुरुः॥ 26.36 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवेन पुनः प्रोक्ष्य गन्धतोयेन चैव हि।
दीक्षितैर्दिक्षु होमांश्च कारयित्वाऽधिवासयेत्॥ 26.37 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शान्तिं च पञ्चभिर्हुत्वा कारयेत् स्वस्तिवाचनम्।
देवसन्निधये चात्र मङ्गलायाघशान्तये॥ 26.38 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आशिषो वाचयेद् विद्वान् कर्माविकलमस्त्विति।
शान्तितोयमथानीय सम्पाताज्यसमायुतम्॥ 26.39 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रोक्षयेत् कलशान् सर्वान् कूर्चाग्रेण पुनर्गुरुः।
शुद्धा भवन्त्विमे कुम्भाः सकुशाः सपिधानकाः॥ 26.40 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वातातपपरीताश्च शुभलक्षणसंयुताः।
पञ्चविंशतिधा विष्णोस्तत्त्वभेदेन तिष्ठतः॥ 26.41 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्रव्येयत्ताश्रयाः सर्वाः सङ्गच्छन्तां विभूतयः।
शास्त्रोदितमिदं चास्तु स्नपनं देवनिर्मितम्॥ 26.42 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनेन स्नपनेनास्तु प्रसन्नो भगवान् हरिः।
इत्युक्त्वाऽन्यैः कृतानुज्ञो मूर्तिपैः सहितो गुरुः॥ 26.43 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोष्णीषः सोत्तरीयश्च कृतन्यासः स्वलङ्कृतः।
नीराजनादिसंयुक्तो गच्छेद् गर्भगृहं ततः॥ 26.44 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टोत्तरशतं जप्त्वा मूलमन्त्रं पुरःस्थितः।
द्वारं च वायुनोद्धाट्य दत्त्वाऽर्ध्यं वाग्यतः शुचिः॥ 26.45 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विश्वेनाच्छादनं हृत्वा प्रक्षाल्य प्रणवेन च।
सृष्टिक्रमेण तत्त्वैस्तु युक्तं ध्यात्वा सुरेश्वरम्॥ 26.46 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सकलीकृत्य पाद्यार्ध्ये पुनर्दत्त्वा जितादिना।
गायत्र्या कौतुकं छित्त्वा दद्यादाचमनं पुनः॥ 26.47 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मर्ध्न्यक्षतान् सदूर्वाग्रान् पादयोश्चोमिति क्षिपेत्।
नीराजयेत् त्रिरस्त्रेण मङ्गलानि हृदोद्दिशेत्॥ 26.48 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुभे तु तैजसे पात्रे शालितण्डुलपूरिते।
अस्त्रैरश्वत्थपत्रस्थैर्नवगोमयकल्पितैः॥ 26.49 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वर्णोज्ज्वलैर्यथाशोभं वर्धमानाज्यवर्तिभिः।
उज्ज्वालाभिर्युतं मध्ये कुर्यान्नीराजनं त्विदम्॥ 26.50 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूजाद्रव्याणि कल्प्यानि शोभनान्यत्र दीक्षितैः।
शालिष्टं निशाचूर्णं हेमरत्नाक्षतानि च॥ 26.51 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नानोदकस्य चाङ्गानि संयोज्यानि समासतः।
दूर्वास्यामाकपद्मानि विष्णुपर्णीति पाद्यकम्॥ 26.52 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सिद्धार्थं गन्धपूष्पं च फलं यवतिलाक्षतम्।
कुशाग्रं चार्घ्यमष्टाङ्गं कल्पयेच्च समासतः॥ 26.53 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तक्कोलजातिकर्पूरलवङ्ककुसुमान्वितम्।
चतुरङ्गं तथाचामं कल्पयेत् तत्र साधकः॥ 26.54 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अश्वत्थोदुम्बरब्रह्मवटबिल्वविकङ्कतैः।
शमीभिः खदिरैः कुर्यात् कषायं त्वग्भिरेव च॥ 26.55 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहा निशा सदाभद्रा शीरीषं सूर्यवर्तिनी।
कुशाग्रं चषडङ्गानि मार्जने कथितानि तु॥ 26.56 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कदलीनालिकेराम्रधात्रीपनसदाडिमैः।
सभव्यबिल्वैरष्टाङ्गं फलतोयं च कल्पयेत्॥ 26.57 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वज्रमौक्तिकवैडूर्यपद्मरागप्रवालकैः।
पञ्चाङ्गं रत्नतोयं स्याल्लोहं हेमादिपञ्चकम्॥ 26.58 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सेव्यार्त्यम्बुजटास्रायोमुरशीतैस्तु गन्धकम्।
जातिस्त्रीमल्लिकाकुन्दनन्द्यावर्ताब्जचम्पकैः॥ 26.59 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यूथिकाबकुलाभ्यां तु कर्तव्यं कुसुमोदकम्।
शङ्खारितार्क्ष्यकूर्मैश्च लोहजैरौपमानिकम्॥ 26.60 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आद्याङ्गमितरालाभे पाद्यादीनां प्रशस्तते।
पितरः श्रीसरस्वत्यौ दक्षविष्णूशनेन्दवः॥ 26.61 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रार्कयमविश्वाख्याः कुबेरो वायुरप्यजः।
वसवश्चैव सावित्री पाद्यादिद्रव्यदेवताः॥ 26.62 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धर्वो वरुमस्तार्क्ष्यो भूमिर्निर्ऋतिरेव च।
श्रीधरश्च नृसिंहोऽश्वमुखो मध्ये परः पुमान्॥ 26.63 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इदं विष्णुर्हिरण्यवर्णा आपोहिष्ठा प्रजापते।
तेजोऽसि च दधिक्राव्ण आप्यायस्व तथा मधु॥ 26.64 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथाकृष्णेन चाश्वत्थे भद्रं कर्णेभिरेव च।
गणानां वायवायाहि ब्रह्मजज्ञानमेव च॥ 26.65 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपत्वाग्ने देवस्यात्वा बहिर्मन्त्राः प्रकीर्तिताः।
विष्णेरराटं तत्त्वा च सुवर्मं स्योनापृथिव्यपि॥ 26.66 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शन्नो यादिव्या यासां च परोमात्रेति दैविके।
मध्येऽतोदेवसूक्तं च सर्वत्रान्ते स्वपूरणम्॥ 26.67 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पाद्यादिमध्यपर्यन्तं स्नानमत्र प्रकीर्तितम्।
प्रतिद्रव्यं समभ्यर्च्य धूपयित्वा निवेदयेत्॥ 26.68 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सकलीकृत्य मूलाङ्गैर्मुद्राः सम्यक् प्रदर्श्य च।
नीराज्यार्ध्यादिभिः साङ्गं यथान्यायं प्रपूजयेत्॥ 26.69 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एभिरेवाखिलद्रव्यैः स्नापयेदङ्गदेवताः।
चतुर्विधं निवेद्यान्नं सोपदंशं घृताप्लुतम्॥ 26.70 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बलिं च सर्वतो दद्याद् भूतेभ्यः सार्वकामिकम्।
सार्ववर्णिकमन्नाद्यं कुर्याच्चैवानिवारितम्॥ 26.71 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आचार्यं पूजयेत् कर्ता दक्षिणाभिः समूर्तिपम्।
होमाध्ययनकर्तॄंश्च सदस्यान् वैष्णवांस्तथा॥ 26.72 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्राह्मणान् वैष्णवाञ् शान्तान् सम्पूज्य द्वादशावरान्।
शक्त्या च दक्षिणां दद्यात् कुर्यात् तैः स्वस्तिवाचनम्॥ 26.73 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यत्यस्तोनातिरिक्तादिदोषशान्तिस्ततो भवेत्।
द्रव्यैरूनशतार्धेन सैकाशीत्या शताष्टभिः॥ 26.74 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

षडध्यर्धशतैः सप्तदशाढ्यद्विशतेन च।
सद्विपञ्चाशता तेन त्रिभिर्वा पञ्चभिः शतैः॥ 26.75 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुम्भोत्तरसहस्रान्तं स्नानमेवं प्रकल्पयेत्।
इति सम्यक् समाख्यातं विष्णोः स्नपनमुत्तमम्॥ 26.76 ॥

मूलम्

ऐहिकामुत्रिकान् कामान् सग्यक्कृत्वा यदाप्नुयात्॥ 26.77 ॥

॥ इति विष्णुसंहितायां षड्विंशः पटलः ॥