आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

॥ अथ पञ्चविंशः पटलः ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वक्ष्यामि संक्षेपादुत्पातेषु च निष्कृतिम्।
संशोधनक्रमं चैव स्थानप्रतिमयोः क्रमात्॥ 25.1 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्पतन्ति पुरस्तादित्युत्पाता भयशंसिनः।
दिव्यान्तरिक्षभौमास्ते ज्ञेयास्तन्त्रेषु कीर्तिताः॥ 25.2 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रासादगर्भपीठार्चाः शरीरत्वेन शाङ्गिणः।
कल्पिताः सर्वदा रक्ष्या विप्रैरुत्पातशङ्कया॥ 25.3 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्पातेषूपजातेषु न कार्या पूजना हरेः।
अस्पृश्याः प्रतिमापीठप्रासादाः साङ्गदेवताः॥ 25.4 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अकृतायां तु निष्कृत्यां स्पष्टाः कुप्यन्ति देवताः।
पूजिता वा ततो यत्नान्निष्कृतिं कारयेद् द्रुतम्॥ 25.5 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वितानाग्निनिभं विष्णोर्विम्बमुत्पातदूषितम्।
अकृतायां तु निष्कृत्यामपूज्यं सर्वथा बुधैः॥ 25.6 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विलम्बने तु निष्कृत्या विनश्येद् देवसन्निधिः।
तत्स्थाः प्रेता भयं कुर्युर्व्याधिशोकादिभिर्नृणाम्॥ 25.7 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पतनं चलनं स्वेदो हसनं चैव रोदनम्।
उत्पाटनं हृतिश्चोरैर्दाहः प्रध्वंसनं बलात्॥ 25.8 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीठप्रासादकेत्वस्त्रतोरणानां च पार्षदाम्।
भङ्गश्छत्राकवल्मीककृमिकीटादिसम्भवः॥ 25.9 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वचोरव्रात्यपाषण्डिदेवलादिप्रवेशनम्।
अर्चनं चाप्यमन्त्रज्ञैरन्थभक्तैरदीक्षितैः॥ 25.10 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षुद्रान्यमन्त्रसंयोगः कालजीर्तिर्दिगाश्रयः।
उषितैर्नीरसैर्दुष्टैः प्रतिषिद्धैश्च पूजनम्॥ 25.11 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनाराधश्च निर्दोषः कालेपेक्षा प्रमादतः।
कलहो मरणं जन्म रक्तश्लेष्माश्रुपातनम्॥ 25.12 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एते चान्ये च विज्ञेया उत्पाता बहुदोषदाः।
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन कर्तव्यमविलम्बितम्॥ 25.13 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रायश्चित्तं यथोत्साहमन्यथा सर्वनाशनम्।
महद् बहुषु चोग्रेषु निमित्तेषु विशेषतः॥ 25.14 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निमित्तेष्वल्पमल्पेषु सद्यो वा यत्र निष्कृतिः।
बिम्बपीठगृहालिन्दप्राङ्कणेषु यथातथम्॥ 25.15 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

खननादिविधिं कुर्याद् यथादोषबलाबलम्।
खननं हरणं दाहः पूरणं गोनिवासनम्॥ 25.16 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विप्रोच्छिष्टं च गव्यं च सप्तैताः स्थानशुद्धयः।
खादिरस्फ्‌येन चास्त्रेण खात्वा हस्तादिमानतः॥ 25.17 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सदोषानखिलान् पात्रैर्हृत्वा पांसून् बहिः क्षिपेत्।
कुशदर्भादिभिर्दग्ध्वा तद्भस्मादि पुनर्हरेत्॥ 25.18 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुमृद्भिः खातमापूर्य हस्तिपादैस्तु याज्ञिकैः।
गोमूत्रसिक्तमाकोट्य विप्रपादोदकैस्तथा॥ 25.19 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गां निवास्याशयेद् विप्रान् पायसं वैष्णवान् बहून्।
तदुच्छिष्टे हृते सिञ्चेद् गव्यैश्च विकिरैः किरेत्॥ 25.20 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थानशुद्धिरियं प्रोक्ता बिम्बशोधनमुच्यते।
क्षालनप्लावनस्नामार्जनानि यथाक्रमम्॥ 25.21 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

धारावगाहनं पश्चादभिषैकोऽत्र सप्तमः।
क्षालनं दर्भमृत्त्वग्भिस्तूष्णीं तोयैश्च शोधनम्॥ 25.22 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धपुष्पाक्षतोपैतैरमन्त्रैः प्लावनं जलैः।
सकूर्चैर्द्रव्ययुक्तैस्तैर्मन्त्रवत् स्नानमम्बुभिः॥ 25.23 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पात्रे यथोक्तमापूर्य तोयं मन्त्रैः प्रपूज्य च।
कूर्चाग्रैः प्रोक्षयेद् बिम्बं मन्त्रैस्तदिह मार्जनम्॥ 25.24 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्थाप्य धान्यकूर्चस्थमैशान्यां लोहसम्भवम्।
वारुणं पात्रमापूर्य सकूर्चं सलिलैः शुभैः॥ 25.25 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मत्स्यौ कूर्मौ च सौवर्णौ राजतौ चात्र निक्षिपेत्।
समृणालां सपुष्पां च पद्मिनीं क्षालितां तथा॥ 25.26 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वरुणं तत्र सम्पूज्य तीर्थं चावाह्य वैष्णवम्।
पालाशादित्रिपादस्थं दारापात्रं तु लोहजम्॥ 25.27 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहेमच्छिद्रमापूर्य सकूर्चं प्रतिमोपरि।
धाराऽच्छिद्रा च कर्तव्या याममात्रं दिने दिने॥ 25.28 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समन्त्रं वारुणात् पात्रात् तोयं हृत्वाऽत्र पूरयेत्।
पञ्चोपनिषदो जप्या वाग्यतैर्दर्भपाणिभिः॥ 25.29 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्पृशद्भिः पात्रमव्यग्रैर्ध्यायद्भिर्विष्णुमव्ययम्।
पौरुषं पावमानं च सूक्तमन्यच्च वैष्णवम्॥ 25.30 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संहिता वाऽखिलाऽन्येषां कार्योऽत्राद्यन्तयोर्जपः।
धारान्ते पूजयेद् देवमुद्वास्य वरुणं पुनः॥ 25.31 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न चाल्यं वारुणं पात्रं त्रिरात्रं यत्र जप्यते।
हृत्वाऽम्भः पुनरापूर्य पूर्ववत् सर्वमाचरेत्॥ 25.32 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धतौयैः पयोभिर्वा धाराऽऽज्येनापि चोत्तमा।
कार्याऽत्रापि च कर्तव्यं तथा वरुमपूजनम्॥ 25.33 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सञ्च्छाद्यार्चां सुवासोभिर्दर्भैरथ समन्ततः।
संस्थाप्य याज्ञिकैः काष्ठैः कृतं पात्रं प्रमामतः॥ 25.34 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गव्यैर्व्यस्तैः समस्तैश्च गन्धोदान्तैर्यथाक्रमम्।
दिने दिने यथान्यायं कर्तव्यमवगाहनम्॥ 25.35 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्च कुम्भांस्तु संस्थाप्य सकूर्चान् सूत्रवेष्टितान्।
गन्धपुष्पाक्षताम्भोभिः पूर्णानुपनिषत्क्रमात्॥ 25.36 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सपल्लवमुखान् न्यस्य चक्रिकाश्च सतण्डुलाः।
सम्पूज्य वाससाऽवेष्ट्य तैरेव त्वभिमन्त्रयेत्॥ 25.37 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चबिः स्नापयेदेवमभिषेकविधिः स्मृतः।
षोडश द्वादशाष्टौ वा दीक्षिता वैष्णवा द्विजाः॥ 25.38 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैदेस्त्रिभिश्चतुर्भिर्वा नादयेयुर्दिवानिशम्।
नववस्त्रपरीधानाः स्वाचान्ता गुरुमूर्तिपाः॥ 25.39 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुण्याहं वाचयित्वाऽत्र यथाविधि समाहिताः।
प्रोक्षयेयुश्च राक्षोघ्नैर्मन्त्रैः शान्तिकपौष्टिकैः॥ 25.40 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैदिकैस्तान्त्रिकैश्चैव सर्वे दर्भाग्रपाणयः।
तच्छिष्टाद्भिर्गृहं प्रोक्ष्य बहिरन्तश्च सर्वतः॥ 25.41 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विकिरेत् पञ्चभिर्मन्त्रैः सगव्यैः सर्षपाक्षतैः।
मण्डपे शोधिते वह्निं संस्कृत्य विधिवत् ततः॥ 25.42 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जुहुयुर्मूर्तिपाः सर्वे कुण्डेष्वाचार्यसंयुताः।
कृत्वा प्रधानहोमान्तं सर्वत्राग्निमुखं क्रमात्॥ 25.43 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायन्तो विष्णुमव्यग्रा वह्निस्थं साङ्गमव्यम्।
पञ्चभिस्त्रिसहस्राज्यं जुहुयुः सर्ववह्निषु॥ 25.44 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततः समिद्‌घृतव्रीहितिललाजसहस्रकम्।
क्रमादष्टाक्षरेणैव जुहुयुः सर्व एव ते॥ 25.45 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पालाशीनां घृताक्तानां समिधां द्वादशोत्तरम्।
शतं व्याहृतिभिः पश्चात् सर्वे ते जुहुयुस्ततः॥ 25.46 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षीरेणाष्टशतं दध्ना मधुनाऽऽज्येन च क्रमात्।
सावित्र्यैव तु ते सर्वे जुहुयुः सर्वशान्तये॥ 25.47 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

होमावसान एतेभ्यो यजमानः स्वशक्तितः।
हिरण्यं दक्षिणां दद्यात् ततस्तैः स्वस्ति वाचयेत्॥ 25.48 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नपनं च यथोत्साहं कुर्यादधमवर्जितम्।
पादौ प्रक्षाल्य सम्पूज्य दद्यादाचार्यदक्षिणाम्॥ 25.49 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शक्त्या हिरण्यं क्षेत्रं च गां च विष्णुं विचिन्तयन्।
शतमष्टोत्तरं विप्रान् वैष्णवान् सम्यगर्चितान्॥ 25.50 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणम्योनातिरिक्तादिशान्त्यर्थं वाचयेच्छिवम्।
चत्वारो मूर्तिपा हीने मध्येऽष्टौ द्वादशोत्तमे॥ 25.51 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सवस्त्राभरणा योज्या यथादोषबलाबलम्।
होमाध्ययनकर्त्तॄंश्च सदस्यान् वैष्णवान् द्विजान्॥ 25.52 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वशक्त्या पूजयेत् सर्वानन्नपानादिभिः शुभैः।
अद्भुतेष्वीशकोणेऽग्निं संस्कृत्य विधिवद् गुरुः॥ 25.53 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृत्वा प्रधानहोमान्तं कुर्यादाज्याहुतीः पुनः।
पञ्चभिर्द्वादशाष्टार्णगायत्रीजितपौरुषैः॥ 25.54 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्विंशतिशो हुत्वा शतशो वा सहस्रशः।
अपामार्गसमिच्छिन्ना सहैन्द्री भद्रिकाञ्जलिः॥ 25.55 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दूर्वा सिद्धार्थकव्रीहियवास्तिलहविर्घृतम्।
इति हुत्वा ससम्पातं सगव्यं पञ्चमन्त्रितम्॥ 25.56 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तोयशेषं हृदा सिञ्चेद् यत्र मध्वादिसम्भवः।
स्नपनं च ततः कुर्यादष्टोत्तरशतादिकम्॥ 25.57 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वस्पृष्टां शोधयित्वाऽर्चां बहुशे गव्यशोधिताम्।
शुद्धाद्भिस्त्वग्रसैर्गन्धैस्तीर्थतोयैश्च शोधयेत्॥ 25.58 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चरात्रं त्रिरात्रं वा गवां वासं च कल्पयेत्।
ब्राह्मणान् भोजयेत् पश्चात् पुण्याहं चात्र वाचयेत्॥ 25.59 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वेदैश्च नादयेदिष्ट्वा निवेद्यान्नं बलिं हरेत्।
नादयेत् तूर्यघौषैश्च ततो होमादि कारयेत्॥ 25.60 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अश्वत्थैः खदिरैः प्लक्षैः पलाशैः पाटलैर्वटैः।
नारायणेन सूक्तेन श्रीसूक्तेन तथैव च॥ 25.61 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतो देवेति सूक्तेन नासदंहोमुचा तथा।
संसमिद्भिद्रपादेन तथाऽरायीत्यनेन च॥ 25.62 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गायत्र्या पञ्चभिश्चात्र होतव्यं विधिनैव तु।
समाप्ते स्नपने दद्यात् पूर्ववच्चैव दक्षिणाम्॥ 25.63 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनिमित्तेन निष्क्रान्तं पुनराशु प्रवेश्य तु।
शान्तिहोमं च कुर्वीत स्नपनं स्वस्तिवाचनम्॥ 25.64 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्सवं तीर्थयात्रां च ब्राह्मणानां च भोजनम्।
प्रसूते श्वसृगालाद्यैः शून्यं कृत्वा त्रिरात्रकम्॥ 25.65 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वोक्तं कारयेच्छान्तिं स्थानशुद्धिं च भूयसीम्।
दाहे पयस्विनीं धेनुं शान्तिनाम्ना समाह्वयेत्॥ 25.66 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दूर्वादिकं निवेद्यास्यै पद्मपत्रे पयो दुहेत्।
आतप्य दधि निर्मथ्य तत् संस्कृत्याज्यमाहरेत्॥ 25.67 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपरेद्युस्तथा दुग्ध्वा दधि चैवं प्रकल्पयेत्।
तृतीयेऽह्नि शकृन्मूत्रं क्षीरं चैव तथाहरेत्॥ 25.68 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पद्मपत्रेषु सम्पूज्य क्रमान्मूत्रादिपञ्कम्।
पञ्चपत्रेषु संयोज्य मथित्वा प्रणवेन च॥ 25.69 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पूज्याष्टसहस्रं तु पञ्चोपनिषदो जपेत्।
तेन सम्प्रोक्ष्य सर्वत्र स्नापयेत् प्रतिमां ततः॥ 25.70 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृत्वा भस्मादिकं तोयैः प्लावयित्वा समन्ततः।
गोनिवासादि कर्तव्यं प्रायश्चित्तं यथाक्रमम्॥ 25.71 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चलं वा निश्चलं कुर्यादावाह्य कलशे बुधः।
अधिवास्य यथान्यायं कुर्याद्वाऽथ नवीक्रियाम्॥ 25.72 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भग्नमुद्धृत्य वा बिम्बं तथान्यत् स्थापयेद् बुधः।
सङ्क्रान्तमुद्धृते बिम्बे नवे संयोजयेत् पूनः॥ 25.73 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उद्वास्य सुस्थितं कुर्याद् बिम्बं पच्छिलया सह।
दुर्जनस्पर्शनादौ तु शुद्धिं कृत्वाऽस्य भूयसीम्॥ 25.74 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

होमादि सकलं कुर्यादुत्सवान्तं विशेषतः।
चोराहृतिस्तु दोषाणामग्रणीः परिकीर्त्यते॥ 25.75 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र यत्नेन कर्तव्यं विधानमतिविस्तरम्।
चोरैरपहृतं बिम्बं यदि यत्नेन लभ्यते॥ 25.76 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शोधयित्वा विधानेन स्थाप्यं तत्र तदेव तु।
अलब्धेऽपहृते भग्ने जीर्णे वाऽभिनवं पुनः॥ 25.77 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

योनिरूपविशेषं तु न्यूनमप्यत्र नेष्यते।
प्रासादे सति तं ध्यात्वा सकलं बिम्बसंयुतम्॥ 25.78 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संहृत्यावाहयेद् विद्वान् कलशे मन्त्रपूर्वकम्।
गर्भगेहेऽस्य पीठे वा सत्यावाह्य तथैव तु॥ 25.79 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीठं गर्भगृहं वाऽपि यदा तस्य न लभ्यते।
बिम्बस्थानात् तदावाह्य यथोक्तं विधिमाचरेत्॥ 25.80 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संक्रान्तस्य विनाशेऽपि कर्तव्यं मूलनाशवत्।
तदङ्गदेवतानाशे तद्वदेव प्रकीर्त्यते॥ 25.81 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यतस्तु देवताः सर्वा मन्त्रात्मानः प्रकीर्तिताः।
एवमेव विसर्गः स्यान्नाशे तासामिति स्थितिः॥ 25.82 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्तव्या पञ्चभिः शान्तिरपूजायां तु भूयसी।
शतहोमोऽष्टकेनाथ वैष्णवानां तु भोजनम्॥ 25.83 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दशानां पायसेनात्र देया शक्त्या च दक्षिणा।
द्वादशान्तमहःसंख्यागुणितः स्यादयं विधिः॥ 25.84 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नपनं चाचतुर्मासान्महास्नानमतः परम्।
वत्सरे शान्तिहोमेन युक्तं विप्रार्चनेन च॥ 25.85 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभिमन्त्र्य हविः स्कन्नं दक्षिणेन तु पाणिना।
अष्टाक्षरेण होतव्यं शतमाज्येन पञ्चभिः॥ 25.86 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दुःशॉताद्यप्सु निक्षिप्य तथा हुत्वा परं पचेत्।
उषितेऽम्बुपयोमिश्रगव्यगन्धादिशोधनम्॥ 25.87 ॥

मूलम्

पुण्याहं शान्तिहोमं च बलिमन्नाद्यमाचरेत्॥ 25.88 ॥

॥ इति विष्णुसंहितायां पञ्चविंशः पटलः ॥