आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

॥ अथ द्वाविंशः पटलः ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वक्ष्यामि संक्षेपाद् बलिकर्म यथाक्रमम्।
त्रिसन्ध्यमुचितं नित्यमुत्सवादौ विशेषतः॥ 22.1 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आराध्य विधिना देवं गन्धपुष्पादिभिः क्रमात्।
संस्कृतं संस्कृते वह्नौ देवायान्नं निवेदयेत्॥ 22.2 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तच्छेषेणैव कर्मार्चापीठं पात्रे प्रकल्पयेत्।
विना मन्त्रेण लोकाग्नौ बल्यर्थमपि पाचयेत्॥ 22.3 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थाल्यां तु तण्डुलाञ् शुद्धान् निरूप्तान् मूलविद्यया।
प्रोक्ष्य त्रिधा परिक्षाल्य प्रज्वाल्याग्निं च तेजसा॥ 22.4 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पचेद् व्यजनवातेन हविर्न स्कन्द्यते यथा।
अभिघार्यावतार्याथ विन्यसेत् पात्रघट्टितम्॥ 22.5 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पात्रेऽन्यस्मिन्नुपस्तीर्य क्षिप्तं प्रत्यभिघार्य च।
साज्यं निवेदयेद् भागं देवायान्यं च होमयेत्॥ 22.6 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गोमयेनोपलिप्यैशे पात्रं दर्भेषु सादयेत्।
हैमं वा राजतं ताम्रं रत्निमात्रं तु मण्डलम्॥ 22.7 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टाक्षरेण सम्प्रोक्ष्य सम्यक् प्रोत्तानितं जलैः।
अभिघार्य हविश्शेषं हृदा तस्मिन् विनिक्षिपेत्॥ 22.8 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीठं प्रकल्पयेत् तेन कर्मार्चा यत्र नेष्यते।
अन्यदा मसृणीकृत्य दध्याज्यक्लेदितं शुभम्॥ 22.9 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिवकं कारयेत् तेन चतुरङ्गुलविस्तरम्।
द्वादशाष्टाङ्गुलोत्सेधं षडङ्गुलमथापि वा॥ 22.10 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विन्यस्य काञ्चनं मूर्ध्नि शक्तितमावाह्य पूजयेत्।
परमेष्ठ्यात्मिकीं मध्ये पुरुषादिसमावृताम्॥ 22.11 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मिन् संस्थापयेदर्चां सर्वेणावाह्य पञ्चभिः।
मूलेनावाह्य वा हेम्नि वर्णमूर्तिवृतं हरिम्॥ 22.12 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धपुष्पैस्तमभ्यर्च्य ध्यात्वा सवनभेदितम्।
तत्पात्रं स्थापयेन्मूर्ध्नि दीक्षितस्य द्विजन्मनः॥ 22.13 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उष्णीषादियुतो मौनी गृहित्वा व्याहृतिं जपेत्।
देवस्य पुरतः स्थित्वा प्रणम्य तु बहिर्व्रजेत्॥ 22.14 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शङ्खदुन्दुभिनिर्घोषैर्जयशब्दैश्च पुष्कलैः।
अष्टमङ्गलसंयुक्तं वितानाद्युपशोभितम्॥ 22.15 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवनागाप्सरोयक्षमुनिगन्धर्वकिन्नराः।
सर्वे चानुगमिष्यन्तो ध्येयाः स्वगुणसंवृताः॥ 22.16 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धं पुष्पं जलं धूपं दीपं छत्रं च चामरम्।
मङ्गलानि हविर्धण्टां गृह्णीयुस्तत्र दीक्षिताः॥ 22.17 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निर्गम्य शमितैर्घौषैर्ब्राह्मणानामनुज्ञया।
मङ्गलानि गुरुर्ब्रूयाद् द्विजाश्चान्ये तथास्त्विति॥ 22.18 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जगन्निर्माणसंहारस्थित्यनुग्रहहेतवः।
देवानामीश्वरा देवा मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.19 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विष्णुर्ब्रह्मा च रुद्रश्च प्रचण्डश्चण्ड एव च।
गरुत्मान् ऋषभश्चैते मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.20 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रश्चाग्निर्यमश्चैव निर्ऋतिर्वरुणस्तथा।
वायुर्वैश्रवणेशानौ मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.21 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वराहनरसिंहौ च रामश्रीधरवामनाः।
हयास्यवासुदेवौ च मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.22 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूरुश्च निर्ऋतिश्चैव सिंहो नारायणाच्युतौ।
अनिरुद्धो हरिः कृष्णो मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.23 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुमुदः कुमुदाक्षश्च पुण्डरीकोऽथ वामनः।
शङ्कुकर्णः सर्वनेत्रः सुमुखः सुप्रतिष्ठितः॥ 22.24 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवदौवारिकाश्चैते मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
अष्टोत्तरसहस्रं तु विष्णुपारिषदाश्च ये॥ 22.25 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुपारिषदाश्चान्ये मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
भूर्लोकभुवर्लोकाद्याः सप्त लोकाः प्रकीर्तिताः॥ 22.26 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सागराश्च तथा सर्वे मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
तथा पाताललोकाश्च रुद्रलोकाः सुखोषिताः॥ 22.27 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दिक्षु सर्वासु तिष्ठन्तो मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
वेदाश्चाप्युवेदाश्च सेतिहासाः कथा अपि॥ 22.28 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

षडङ्गानि च शास्त्राणि मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
गङ्गा च यमुना चैव तथा गोदा सरस्वती॥ 22.29 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नर्मदा चैव कावेरी मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
सूर्यादयो ग्रहाश्चाथ मेषाद्या राशयस्तथा॥ 22.30 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मासाश्चापि सविष्ण्वाद्या मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
सर्वे विद्येश्वराश्चापि ये दिव्या ये च मानवाः॥ 22.31 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दिव्यन्तरिक्षभूमिस्था मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
धरा ध्रुवश्च सोमश्च आपश्चैवानलोऽनिलः॥ 22.32 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रत्यूषश्च प्रभासश्च मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
यज्ञाश्च पञ्चयज्ञाश्च पाकयज्ञास्तथैव च॥ 22.33 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वयज्ञमहायज्ञा मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
कुमार्यश्च कुमाराश्च गणेशाश्च विनायकाः॥ 22.34 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्पाश्च किन्नराश्चापि मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
मृगव्याधश्च शर्वश्च निर्ऋतिश्चाज एकपात्॥ 22.35 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अहिर्बुध्निः पिनाकी च भवनोऽथेश्वरस्तथा।
स्थाणुर्भवश्च पापारिर्मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.36 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

धाताऽर्यमा च मित्रश्च वरुणोंऽशो भगस्तथा।
इन्द्रो विवस्वान् पूषा च पर्जन्यत्वष्ट्टविष्णवः॥ 22.37 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एते वै द्वादशादित्या मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
यवक्रीतश्च क्रीतश्च अर्वावसुविभावसू॥ 22.38 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कक्षीवान् नारदः कण्वो मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
उन्मुचिः प्रमुचिश्चैव आत्रेयोऽगस्त्य एव च॥ 22.39 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दृढायुश्चेध्मवाहश्च मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
दृषद्गुह्यमहद्गुह्यपरिव्राजास्तथैव च॥ 22.40 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकद्वित्रिसमाख्याता मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
कश्यपोऽत्रिर्वसिष्ठश्च भारद्वाजोऽङ्गिरास्तथा॥ 22.41 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कौशिको भगवांश्चैते मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
आवहो विवहश्चैव उद्वहः सुवहस्तथा॥ 22.42 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परीवहो विवहश्चैते मङ्गलं प्रदिशन्तु नः।
श्वेतकेतुश्च व्यासश्च वाल्मीकिः सुयशास्तथा॥ 22.43 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

और्वशेयश्च शक्तिश्च तथा चैव पराशरः।
सप्तैते दिव्यमुनयो मङ्गलं प्रदिशन्तु नः॥ 22.44 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं मङ्गलवादात् ताः सिद्धिं यच्छन्ति देवताः।
सर्वकर्म समारम्भे कर्तव्यं च सुमङ्गलम्॥ 22.45 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मण्डपद्वारमासाद्य शङ्खतूर्यादिनिस्वनैः।
द्वाःस्थादिभ्यो बलिं दद्याद् गन्धपुष्पादिसंयुतम्॥ 22.46 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एभिर्मन्त्रैरुपस्थाय स्वमन्त्रैरभिपूज्य तान्।
तत्र तत्र बलिं दद्याद् देवदृष्ट्याऽवलोकितम्॥ 22.47 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमस्ते द्वारपालाय चण्डायामिततेजसे।
नरसिंहतनूजाय चक्रेणाङ्कितमौलये॥ 22.48 ॥

मूलम्

नमस्ते द्वारपालाय चण्डायामिततेजसे।
नरसिंहतनूजाय चक्रेणाङ्कितमौलये॥ 22.48 ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमस्ते द्वारपालाय प्रचण्डायामितौजसे।
नरसिंहतनूजाय शङ्खेनाङ्कितमौलये॥ 22.49 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वाहनाय महाविष्णोस्तार्क्ष्यायामिततेजसे।
गरुडाय नमस्तेऽस्तु सर्वसर्पेन्द्रमृत्यवे॥ 22.50 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दैत्यदर्पविनाशाय सहस्राक्षाय धीमते।
कुलिशव्यग्रहस्ताय नमस्तेऽस्तु शतक्रतो!॥ 22.51 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मुखं यः सर्वदेवानां येन हव्यं च नीयते।
येन प्रवर्तते सर्वं नमस्तस्मै हविर्भुजे॥ 22.52 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येन संह्रियते सर्वं येन धर्मश्च रक्ष्यते।
यस्माद् बिभेति लोकोऽयं प्रेतनाथ! नमोऽस्तुते॥ 22.53 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

राक्षसा यातुधानाश्च पिशाचाश्चाश्रयन्ति यम्।
तस्मै निर्ऋतिरूपाय रक्षसां पतये नमः॥ 22.54 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येन संरक्ष्यते सर्वं यस्मिन् सर्वं प्रतिष्ठितम्।
अमोघपाशहस्ताय तस्मैपांपतये नमः॥ 22.55 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्यन्ते च ह्रियन्ते च येन प्राणादयः क्रमात्।
भूतानां पतये नित्यं नमस्तस्मै मरुत्पते!॥ 22.56 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यत्प्रसादाज्जगत् कृत्स्रं धनेन परिपूर्यते।
यक्षगुह्यकनाथाय धननाथ! नमोऽस्तु ते॥ 22.57 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येन कालाग्निना लोको युगान्तेष्ववगृह्यते।
तस्मै ते ब्रह्मणः पुत्र! विरुपाक्ष! नमोऽस्तु ते॥ 22.58 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वीरभद्र! नमस्तेऽस्तु नमो विघ्नेस्वराय च।
ब्राह्म्यादिभ्यश्च सप्तभ्यो मातृभ्यो वै नमो नमः॥ 22.59 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीधराय नमस्तेऽस्तु नमस्तेऽस्वमुखाय च।
वागीश्वर्यादिमातृभ्यः सर्वाभ्यो वै नमो नमः॥ 22.60 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विष्वक्सेन! नमस्तेऽस्तु देवनिर्माल्यधारिणे।
शङ्खचक्रगदापाणे! महापारिषदेश्वर!॥ 22.61 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ये समस्तं जगद् व्याप्य तिष्ठति बलिकाङ्क्षिणः।
विष्णुपारिषदाः सर्वे गृह्णन्तु बलिमुत्तमम्॥ 22.62 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्याघोष्य बहिर्दिक्षु गणैरष्टविधैः सह।
कुमुदादिबलिं दत्त्वा बलिपीठे बलिं हरेत्॥ 22.63 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ये भूता इति दिक्षूर्ध्वं भूतनाथाय मध्यतः।
मुष्टिना मुष्टिना सर्वान् प्रीणयेद् विष्णुपार्षदान्॥ 22.64 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गृह्णन्तु बलिमेतं तु बाह्यस्था विहगाननाः।
ये क्रूरो येऽल्पसत्वाश्च भूतप्रेतनिशाचराः॥ 22.65 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वेतालाश्चैव मातङ्गा हीनाहीनाश्च ये गणाः।
सर्वेषामेव तेषां च हरामि बलिमुत्तमम्॥ 22.66 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वेभ्यश्चैव भूतेभ्यः सगणेभ्यो नमो नमः।
त्रिः प्रदक्षिणमावृत्त्य बलिना तोषयेद् गणान्॥ 22.67 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सवने सवने चैव नृत्तगीतादिसंयुतम्।
गन्धपुष्पादि दत्त्वाऽन्ते बलिशेषं जलाप्लुतम्॥ 22.68 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निर्हरेदों नमो विष्णुपार्षदेभ्य इति ब्रुवन्।
आचम्य प्रयतो विष्णुं स्मरन्नेत्य समाहितः॥ 22.69 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वेणारोप्य तामर्चां पुनर्मूले नियोजयेत्।
विष्वक्सेनाय तत् सर्वं समाल्यं दापयेद्धविः॥ 22.70 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिण्डे तु बलिपात्रे वा पतिते दूषितेऽपि वा।
तत्र प्रक्षाल्य तत् स्नात्वा कृत्वा न्यासं यथाक्रमम्॥ 22.71 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परिश्रित्याशु तां भूमिं गोमयेनोपलेपयेत्।
पायसं श्रपयित्वाऽत्र घृतमिश्रं सुशोभनम्॥ 22.72 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लिखित्वा स्त्रस्तिकं तत्र चूर्णैः शालिनिशामयैः।
व्रीहिभिः स्थण्डिलं कृत्वा तस्मिन्नास्तीर्य चाम्बरम्॥ 22.73 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तण्डुलैश्च कुशैः पुष्पैः प्रोक्ष्यास्त्रेण समाहितः।
मूलेन विन्यसेत् पात्रं प्रवणेन स्पृशेत् ततः॥ 22.74 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुनश्चास्त्रेण सम्प्रोक्ष्य दक्षिणे शान्तिमर्चयेत्।
उल्लेखनादिकं कृत्वा संस्कृत्याग्निं यथाविधि॥ 22.75 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हुत्वाऽन्नं मूलमन्त्रेण प्रणवेनाज्यमेव च।
अष्टोत्तरशतं वाऽपि संहस्रं वा यथाक्रमम्॥ 22.76 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हविश्शेषं ततः पश्चाद् बलिपात्रे तु निक्षिपेत्।
तत् कृत्वा पूर्ववत् प्रोक्ष्य मूलेनावाहनं भवेत्॥ 22.77 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पाद्ममर्ध्यं ततो दत्त्वा गन्धपुष्पैरथार्चयेत्।
नमस्कृत्य ततः स्तुत्वा स्तोत्रैरेवं निवेदयेत्॥ 22.78 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भगवन्! बलिपातस्य प्रायश्चित्तविधिर्मया।
कृतोऽयं त्वत्प्रसादेन सम्पूर्णः शान्तिदोऽस्तु नः॥ 22.79 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुण्याहं वाचयित्वा च ब्राह्मणैः स्वस्ति वाचयेत्।
नमस्कृत्य ततः स्तुत्वा सोत्तरीयः समाहितः॥ 22.80 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उद्धृत्य व्याहृतीर्जप्त्वा मूर्ध्नि तारेण विन्यसेत्।
शङ्खतूर्यादिसंयुक्तं शनैर्गत्वा प्रदक्षिणम्॥ 22.81 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तः प्रवेशयेत् पश्चादैशान्यां स्थापयेद् बुधः।
उद्वास्यान्नं बहिस्त्यक्त्वा विष्वक्सेनाय कल्पयेत्॥ 22.82 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पात्रं प्रक्षाल्य तोयेन विधिनाऽऽचम्य च स्वयम्।
प्रासादे विन्यसेत् पात्रं ततः कुर्याच्च शान्तिकम्॥ 22.83 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

राशिचक्रविधानेन केशवादीन् यथाक्रमम्।
चक्राब्जे पूजयेद् विद्वानग्निकार्यसमन्वितम्॥ 22.84 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बलिपातदिगीशं च तन्मासाधिपमेव च।
तिथ्यृक्षवारराशीनां देवताश्चापि तर्पयेत्॥ 22.85 ॥

मूलम्

॥ इति विष्णुसंहितायां बलिदानविधिर्नाम द्वाविंशः पटलः ॥