आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

॥ अथाष्टादशः पटलः ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वक्ष्यामि संक्षेपात् प्रतिष्ठाविधिमुत्तमम्।
वास्तुयागं पुरा कृत्वा मुहूर्त्ते स्थापनं भवेत्॥ 18.1 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृत्वा नान्दीमुखं शक्त्या षडष्टौ द्वादशाथवा।
भोजयेद् ब्राह्मणान् शान्तान् वैष्णवांस्तु विशेषतः॥ 18.2 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दद्याद्वस्त्राङ्गुलीयादि हिरण्यं च स्वशक्तितः।
प्रासादस्य तु सर्वस्य मार्जनं कारयेत्ततः॥ 18.3 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तताचाभ्यन्तरं दर्भैः सशलाकैः प्रयत्नतः।
पञ्चगव्येन गन्धैश्च प्रोक्ष्य मूलाभिमन्त्रितैः॥ 18.4 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

होमार्थं वालुकाभिस्तु प्रासादस्य समन्ततः।
कारयेच्चतुरश्राणि स्थण्डिलानि यथाक्रमम्॥ 18.5 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दिक्षु चाष्टासु कृत्वैवमष्टौ च कलशान् न्यसेत्।
कुसुमोदकसम्पूर्णान् सपिधानान् सपल्लवान्॥ 18.6 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सप्तसप्तविभागेन गर्भागारे विभाजिते।
ब्रह्मदेवमनुष्याणां पिशाचानां पदानि तु॥ 18.7 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्यादारभ्य यत्नेन क्रमाद् ज्ञेयानि सर्वतः।
ब्राह्मः पञ्चदशांशः स्याद् देवभागास्त्रयोदश॥ 18.8 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकादश नवांशश्च शिष्टयोः पृष्ठभागतः।
गमनं त्रिविधं प्रोक्तं पृष्ठसौम्येसभेदतः॥ 18.9 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कल्पनीयं यथान्यायं द्रव्यसंस्थानयोगतः।
स्थितासीनशयानानां स्थानानि परिकल्पयेत्॥ 18.10 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मांशे मध्यमं त्यक्त्वा द्वितीयं चापि पृष्ठतः।
स्थितैकबेरबिम्बस्य तृतीयं स्थानमिष्यते॥ 18.11 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिभक्ते द्वारविस्तारत्रिसप्तांशेषु मध्यमे।
मध्यार्धेनोत्तरे सूत्रं गमनार्थं प्रकल्पयेत्॥ 18.12 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पश्चिमोत्तरसंयोगे कर्णसूत्रं प्रकल्प्य तु।
बिम्बाङ्गुलियवेनैशे गमयेद् द्वियवेन वा॥ 18.13 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मभागं परित्यज्य स्थानार्चा स्थाप्यते यदि।
तन्मण्डलाधिपो राजा स्थापकश्च विनश्यति॥ 18.14 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रिया च निष्फलैव स्यात् तस्माद्यत्नेन मापयेत्।
किञ्चिन्मानुषमाश्रित्य कुर्यादासनकर्म च॥ 18.15 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवमानुषभागाभ्यां कुर्याच्च शयनं बुधः।
अर्चनापीठिका ब्राह्मे स्थापना दैविके यदा॥ 18.16 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मानुषेऽस्य परीवाराः पैशाचे त्वायुधानि च।
कृत्वा पादशिलास्थानं वृत्तं वा चतुरश्रकम्॥ 18.17 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पादपीठस्य चाधस्तात् ततो ब्रह्मशीलां न्यसेत्।
त्वमेव परमा शक्तिस्त्वमेवासनधारिका॥ 18.18 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवाज्ञया त्वया देवि! स्थातव्यमिह सर्वदा।
इति विज्ञाप्य तां पूर्वं गन्धपुष्पैः प्रपूजिताम्॥ 18.19 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वोर्वी स्थापयेद्गर्त्ते मन्त्रेणानेन देशिकः।
स्थितं चराचरं यस्यां रत्नानां निधिरव्ययः॥ 19.20 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा त्वं ब्रह्मशिलारूपा तिष्ठात्र धरणि! स्थिरा।
एवं संस्थाप्य तां बूयो गन्धपुष्पैः प्रपूज्य च॥ 19.21 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रत्नन्यासं ततः कुर्याद् विधिदृष्टेन वर्त्मना।
गर्त्ताश्च निम्नावरणाश्चत्वारो विहिताः क्रमात्॥ 19.22 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्यान्तमष्टदिक्ष्वष्टौ न्यस्तव्यानि यथाक्रमम्।
तेषु बीजानि रत्नानि धातुलोहायुधानि च॥ 19.23 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वद्रव्याणि संयोज्य ब्रह्मस्थाने तु विन्यसेत्।
ये गुणाः प्रथिता विष्णोरैश्वर्याष्टकसंज्ञया॥ 19.24 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तानि रत्नानि दिक्स्थानि न्यासकाले विचिन्तयेत्।
वायुव्योमान्तरस्थानि येषां बीजानि ते गुणाः॥ 19.25 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईशित्वादिक्रमात् सम्यक् पूर्वाद्याशास्विह स्मृताः।
मध्ये तु प्रणवो ज्ञेयो गुणाष्टकयुतः पुमान्॥ 19.26 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शोधयेत् पञ्चगव्येन गर्त्तमष्टाक्षरेण तु।
प्रोक्षयेत् गन्धतोयैश्च द्वादशाक्षरविद्यया॥ 19.27 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

होमकर्म ततः कुर्यात् प्रासादोत्तरपार्श्वतः।
लौकिकं चाग्निमानीय शरावेऽभिनेव ततः॥ 19.28 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैष्णवीकरणं कुर्यात् संस्कृतं वह्निमानयेत्।
अष्टाक्षरेण जुहुयादाज्याहुतिसहस्रकम्॥ 19.29 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततः समित्सस्रं च द्वादशाक्षरविद्यया।
हुत्वाऽऽज्यं चाथ गायत्र्या रत्नानि समुपस्पृशेत्॥ 19.30 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आज्याहुतिसंहस्रं वा गायत्त्र्यैवात्र होमयेत्।
अथवाऽष्टशतं मुख्यं मध्यमं चाधमं भवेत्॥ 19.31 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तया संस्पृश्य रत्नानि गर्त्तेषु विनिवेशयेत्।
न गर्त्तादधिकं द्रव्यं न हीनं च प्रकल्पयेत्॥ 19.32 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्वचिद्द्रव्यसमं गर्तं कारयेत् कुशलो गुरुः।
अष्टाक्षरस्य वर्णैस्तु व्यस्तैरेव यथाक्रमम्॥ 19.33 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यवादीन् दिक्षु विन्यस्य मध्ये सिद्धार्थकं न्यसेत्।
ततो वज्रादिरत्नानि पद्मरागं च मध्यतः॥ 19.34 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मनः शिलादिधातूंश्च पारतं तं तथा न्यसेत्।
सुवर्णादीनि दिक्ष्वष्टौ मध्ये पद्मं हिरण्मयम्॥ 19.35 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्पृशेद् विष्णुगायत्रया ततो गर्त्तं सदक्षिणम्।
बीजादीनामलाभेऽपि तत्स्थानेषु यथाक्रमम्॥ 19.36 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शालिमुक्ताहरीतालसुवर्णानि न्यसेद् बुधः।
पुण्याहं वाचयेत् पूर्वं वैष्णवैः सह मन्त्रवित्॥ 19.37 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रत्नन्यासं ततः कृत्वा पिण्डिकां तत्र विन्यसेत्।
प्रणीय वैष्णवं वह्निमैशान्यां मूलविद्यया॥ 19.38 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जुहुयात् समिधो ब्राह्मीः सहस्रं शतमेव वा।
अष्टोत्तरमथाज्येन गायत्त्र्या विष्णुसंज्ञया॥ 19.39 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूर्तिशक्तिभिरङ्गैश्च घृतमेव यताक्रमम्।
हुत्वा च शक्तितो विद्वान् शान्तितोयं समाहरेत्॥ 19.40 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततश्चाग्निं समानीय वैष्णवैर्मन्त्रवित्तमैः।
होतव्यमष्टदिक्ष्वेवं समिद्भिर्मूलविद्यया॥ 19.41 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पलाशखदिराश्वत्थप्लक्षन्यग्रोधजास्तथा।
काश्मर्यो रोहिताश्चैव बिल्वोदुम्बरजाः क्रमात्॥ 19.42 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादशाङ्गुलमानास्ताः समिधस्तु प्रकीर्तिताः।
कनिष्ठिकाप्रमाणाश्च पृथगष्टसहस्रिकाः॥ 19.43 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं कृत्वा दिशाहोमं शान्तिवारि समाहरेत्।
वैष्णवे ताम्रपात्रे तु सर्वकुम्भोपसंभृतम्॥ 19.44 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शतवारं तु मूलेन मन्त्रयित्वाऽथ देशिकः।
अष्टाक्षरस्य वर्णैस्तु पूरयित्वा प्रदक्षिणम्॥ 19.45 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवेन तु सम्पूज्य गन्धपुष्पैर्यथाक्रमम्।
करगुप्तं तदादाय सपिधानं सवस्त्रकम्॥ 19.46 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वाऽत्र परमं विष्णुं तेजोरूपमनामयम्।
कर्मार्चायास्ततो मूर्ध्नि सिञ्चेदोमित्युदाहरन्॥ 19.47 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सिक्त्वा तु प्रतिमामूर्ध्नि सर्वतीर्थमयं जलम्।
विसृज्टय वाससी पूर्वे वस्त्राभ्यां छादयेत् पुनः॥ 19.48 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धपुष्पादिभिः सम्यग् यथाविभवमर्चयेत्।
उत्तिष्ठेति समुत्थाप्य शङ्खदुन्दुभिनिःस्वनैः॥ 19.49 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रतिमामानयेद् विद्वान् प्रासादस्य प्रदक्षिणम्।
अतो देवेति सूक्तेन मूर्तिपैः सहितो गुरुः॥ 19.50 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वारदेशें च दत्त्वाऽर्घ्यं मुहूर्ते शोभने ततः।
प्रवेशयेत् प्रयत्नेन प्रासादं देशिकोत्तमः॥ 19.51 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रवेश्यान्तर्यथा किञ्चिदधश्चोर्घ्वं न संस्पृशेत्।
पीठं प्रदक्षिणीकृत्य ततः सर्वेण विन्यसेत्॥ 19.52 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायेश्च परमं विष्णुं निष्कलं मन्त्रवित्तमः।
सुलग्ने स्थापयेद् ध्यात्वा सर्वतत्त्वमयं सुधीः॥ 19.53 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लोकानुग्रहहेत्वर्थं स्थिरीभव सुखाय नः।
सान्निध्यं हि सदा देव! प्रत्यहं परिवर्धय॥ 19.54 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मा भूत् प्रजाविरोधोऽस्मिन् यजमानः समृद्धयताम्।
सभूपालं तथा राष्ट्रं सर्वोपद्रववर्जितम्॥ 19.55 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षेमेण वृद्धिमतुलां सुखमक्षयमश्नुताम्।
इत्युक्त्वाऽग्रे पठेच्चास्य विश्वतश्चक्षुरित्यृचम्॥ 19.56 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सजीवकरणं कृत्वा पञ्चोपनिषदा क्रमात्।
शान्तिं हुत्वा यतान्यायं देवं तमभिषेचयेत्॥ 19.57 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वा तु निष्कलं विष्णुं सकलं भावयेत्ततः।
आकाशं तस्य मूर्तिः स्यात् पृथिवी तस्य पीठिका॥ 19.58 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विग्रहं कल्पयेत् तस्य तेजसः परमाणुभिः।
तेजोमयं ततो ध्यात्वा शङ्खचक्रगदाधरम्॥ 19.59 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रन्यासं ततः कुर्यात् सर्गस्थित्यन्तभेदतः।
तेजोमयं ततो ध्यात्वा सकलं सकलेश्वरम्॥ 19.60 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरुध्य प्रणवेनाथ विभक्तेन्द्रियविग्रहम्।
सर्वशक्तिसमायुक्तं सर्वावयवसुन्दरम्॥ 19.61 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीताम्बरकिरीटादिप्रोज्ज्वलं प्रोज्ज्वलायुधम्।
अर्चयेत् सकलीकृत्य साङ्गं सावरणं ततः॥ 19.62 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दर्शयित्वाऽथ मुद्रां च प्रणमेद् दण्डवत् क्षितौ।
ब्रह्मादिपरिवारांस्तु स्वनाम्नाऽस्त्राणि विन्यसेत्॥ 19.63 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अर्चयित्वा स्वमुद्राश्च दर्शयेत् पार्षदान् पृथक्।
पूजयित्वा ततो देवं प्रणम्याञ्जलिमुद्रया॥ 19.64 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जपेदष्टशतं मूलमनुज्ञाप्य तमीश्वरम्।
निर्गम्याभिमुखो भूत्वा पुष्पतोयादिसंयुतम्॥ 19.65 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वारि चण्डं प्रचण्डं च देवदौवारिकावुभौ।
नमोन्तेन स्वनाम्ना तु स्थापयित्वा बलिं हरेत्॥ 19.66 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैनतेयमनन्तं च गणेशं दक्षिणेश्वरम्।
लोकपालांश्च संस्थाप्य विष्वक्सेनं च पूजयेत्॥ 19.67 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लेप्येऽधिवास्य कर्मार्चां प्रवेश्य सुरमन्दिरम्।
इयं सा देव ते मूर्तिरोमित्युक्त्वाऽत्र विन्यसेत्॥ 19.68 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जीवन्यासादि सर्वं तु कर्तव्यमिह पूर्ववत्।
स्नानादीनि तु कर्माणि कर्मार्चायां प्रयोजयेत्॥ 19.69 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्त्वन्यासादि सर्वं तु मूलार्चायामिति स्थितिः।
विष्णुपारिषदान् सर्वान् बलिपीठे प्रकल्प्य तु॥ 19.70 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपस्पृश्य कृतन्यासः प्रविस्यान्तर्गृहं सुधीः।
मूलमष्टशतं जप्त्वा देवं तमभिवादयेत्॥ 19.71 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्तोत्रैर्नानाविधैः स्तुत्वा महापुरुषपूर्वंकैः।
प्रणाममुद्रया पश्चादष्टाङ्गं प्रणिपत्य च॥ 19.72 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नृत्तं गीतं च वाद्यं च विविधं कारयेत् ततः।
तत्रानिवारितं यत्नादन्नाद्यं चापि कारयेत्॥ 19.73 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आचार्यं पूजयेत् पश्चाद् दक्षिणाभिः समूर्तिपम्।
यागोपयोगि यद् द्रव्यं सर्वं चास्मै निवेदयेत्॥ 19.74 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैष्णवान् पूजयेत् पश्चाद् यथाविभवविस्तरम्।
लाक्षा सर्जरसः शङ्खः सिकता कुरुविन्दकः॥ 19.75 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरं हिङ्गुलकं बोला फलक्वाथेन बन्धनम्।
विमलाद्यष्टकं पेष्यं द्रवद्रव्यमनुग्रहाः॥ 19.76 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नवशक्तिमयो बन्धो लक्ष्मीमाधवयोर्भवेत्।
एवं कृत्वाऽष्टबन्धं तु घृताद्यैः पञ्चशक्तिभिः॥ 19.77 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कास्यहृद्गुह्यपादेषु कुर्याद् दूर्वाभिरर्पणम्।
ततः सम्पूज्य संहृत्य दर्भैर्वस्त्रैश्च वेष्टयेत्॥ 19.78 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिथिहोमस्तु कर्तव्यस्तथा तिथ्यधिपस्य च।
ऋक्षहोमो वारहोमस्तद्देवत्यश्च मन्त्रिणा॥ 19.79 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मुहूर्तदेवताहोमो ग्रहहोमस्तथापरः।
सम्पातं योजयेत् तत्र कलशे तु पुनः पुनः॥ 19.80 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गुरुर्मूत्तिधरैः सार्धं सम्पूज्य कलशं ततः।
गृहीत्वा स्नापयेद् देवं कृत्वा पुण्याहमङ्गलम्॥ 19.81 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वादित्रशङ्खनादैश्च जयशब्दैश्च संयुतम्।
वैष्णवैश्च तदा सूक्तैर्जयशब्दैश्च नादयेत्॥ 19.82 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धपुष्पैश्च वस्वैश्च धूपदीपैश्च पूजयेत्।
चतुर्विधं निवेद्यं च ततो देवाय कल्पयेत्॥ 19.83 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बलिं च विकिरेद् यत्नाद् ब्राह्मणैः स्वस्ति वाचयेत्।
एवं कृतेऽत्र तिथ्यृक्षवारराशिग्रहोद्भवाः॥ 19.84 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नश्यन्ति सकला दोषास्तस्मात् कार्यं तु सर्वथा।
यजमानं ततः पश्चाद् विष्णुकुम्भजलेन तु॥ 19.85 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नापयित्वाऽर्चनं कुर्यादाचार्यः स्वयमेव च।
ततः स गुरुणा सार्धं पत्न्या पुत्रैस्तथाऽनुजैः॥ 19.86 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सितवस्त्रधरो भक्त्या देवं तमभिवादयेत्।
त्रिधा कृत्वाऽऽत्मनो वित्तं भागं देवाय कल्पयेत्॥ 19.87 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भागं भार्यासुतादीनां भागमाचार्यदक्षिणाम्।
प्रीतिदानं च दातव्यं पूजोपकरणानि च॥ 19.88 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो ददाति तदा किञ्चित् सर्वं बुहफलं भवेत्।
धूपदीपादि संस्थाप्य देवागारं तु घट्टयेत्॥ 19.89 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नोद्धाटयेत् ततः पश्चात् त्रीण्यहानि तु कश्चन।
दक्षिणान्नाद्यहोमैस्तु पूजा तत्र विधीयते॥ 19.90 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रस्य प्रीणनं कुर्यात् स्थापिते पुरुषोत्तमे।
घृतेन पयसा दध्ना शुद्धतोयेन वा सकृत्॥ 19.91 ॥

मूलम्

स्नापयित्वा तु कर्मार्चां