आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

॥ अथैकादशः पटल ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ वक्ष्यामि संक्षेपाद् दीक्षितस्याभिषेचनम्।
पुत्रको देशिको वाऽपि येनाचार्यत्वमृच्छति॥ 11.1 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रथमं समये दीक्षा तन्त्रज्ञाने ततोऽर्चने।
तिस्रो ह्येताः प्रयोक्तव्या दीक्षा धर्मविवृद्धये॥ 11.2 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आलिख्य मण्डलं पूर्वं परिवारसमायुतम्।
दर्शयेच्छिष्यमाचार्यो यमसौ समयी स्मृतः॥ 11.3 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मण्डले देवमाराध्य पुष्पाञ्जलिपुरस्सरम्।
दर्शयेद् विधिना यं तु स भवेत् तन्त्रदीक्षितः॥ 11.4 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नौ हुत्वाऽखिलान् मन्त्रान् पूजयित्वा च तं प्रभुम्।
दर्शयेद् विधिना यं तु स ज्ञेयो देशिकोऽर्चकः॥ 11.5 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुत्रकोऽधीत्य तन्त्राणि द्वितीयं मन्त्रमाप्नुयात्।
तृतीयं पूजयेद् देवमित्येवं त्रिविधः क्रमः॥ 11.6 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकेनैव प्रयोगेण तिस्रो दीक्षा ह्यनुग्रहे।
समयग्रन्थपूजार्थाः कर्तव्यस्तत्त्ववेदिना॥ 11.7 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वं कृत्वा तु संस्कारं गर्भाधानादिकं क्रमात्।
व्रतबन्धान्तमाचार्यस्तत्त्वेन परमेण वै॥ 11.8 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकैकं दशहोमेन ततस्तत्त्वानि संहरेत्।
वेकारादीनि तत्त्वानि पञ्चभूतात्मकानि वै॥ 11.9 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वा शिष्यशरीरे तु षष्ठं क्षेत्रज्ञलक्षणम्।
होमेन शोधयित्वाऽन्ते पूर्णया योजयेत् परे॥ 11.10 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चभूतस्वरूपेण तत्र माया व्यवस्थिता।
षष्ठं तु परमं तत्वमबद्धं परमार्थतः॥ 11.11 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न स्वभावस्य विच्छित्तिर्भवेदग्न्यौष्ण्यवद् यतः।
तस्माद् घटादिवद् बद्धो व्योमवत् परमं पदम्॥ 11.12 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं ज्ञात्वा तु मेधावी व्यतिरिक्तं निरञ्जनम्।
घटवद् यः स्मृतो बन्धस्तं होमेन विनाशयेत्॥ 11.13 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पृथिव्यादि समारभ्य वेकाराद्यैस्तु पञ्चभिः।
एकैकं शतहोमेन क्रमात् तत्त्वानि शोधयेत्॥ 11.14 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्च पूर्णाहुतीर्हुत्वा बन्धच्छेदं च भावयेत्।
क्षेत्रज्ञं शतहोमान्ते मायाबन्धविवर्जितम्॥ 11.15 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायन् पूर्णाहुतिं दद्यान्मक्तिदीक्षेयमुत्तमा।
समयादिविभागेन कर्म यस्य यदीरितम्॥ 11.16 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदेवास्य पुनः कार्यं प्रायश्चित्तविधावपि।
अब्देऽब्देऽपि च कर्तव्या दीक्षा शिष्येष्वनुग्रहात्॥ 11.17 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यागैर्द्वादशभिर्यस्तु दीक्षितोऽसौ हरिः स्वयम्।
यं तु शिष्यं गुणोपेतमाचार्यं कर्तुमिच्छति॥ 11.18 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्याभिषेचनं कुर्याद् विधिनाऽनेन मन्त्रवित्।
राज्ञोऽभिषेचनं कुर्याद् विधिनाऽनेन मन्त्रवित्॥ 11.19 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

साधकस्यानपत्यस्य दरिद्रस्य च रोगिणः।
पूर्ववन्मण्डलं कृत्वा सर्वलक्षमलक्षितम्॥ 11.20 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समभ्यर्च्यात्र देवेशं हुत्वाऽग्नौ च यथाविधि।
कलशान् स्थापयेदग्रे निर्दोषान् सूत्रवेष्टितान्॥ 11.21 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चरत्नसमायुक्तान् सहिरण्यान् सपल्लवान्।
वेष्टितान् वस्त्रयुग्मैस्तु चतुरो दिक्ष्वनुक्रमात्॥ 11.22 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्यतः पञ्चमं चैव सकूर्चं सापिधानकम्।
प्रणवं कलशे पूर्वे सर्वमन्त्रात्मकं न्यसेत्॥ 11.23 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अकारं दक्षिणे चैव सर्वतन्त्रात्मकं बुधः।
पश्चिमे विष्णुगायत्रीमधिकारमयीं तथा॥ 11.24 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्तरेऽपि न्यसेद् विष्णुं सर्वगं ज्ञानविग्रहम्।
मध्यमे वैष्णवं बीजं शब्दब्रह्म सनातनम्॥ 11.25 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्तानर्चयेत् सर्वान् गन्धपुष्पाक्षतैः क्रमात्।
योगाधिकारतन्त्रार्थसर्वविद्यासमन्वितान्॥ 11.26 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथोक्तमातृकाब्जस्थतारादिज्योतिषोऽखिलान्।
मन्त्रतन्त्रादिरूपेण ध्यात्वा देवं पृथक् क्रमात्॥ 11.27 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहस्रावर्तितं कुर्याच्छतावर्तितमेव वा।
एकैकं कलशं त्वेवमाचार्यः सुसमाहितः॥ 11.28 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततो होमं च कुर्वीत यथावत् साधकेश्वरः।
उपसंहारमार्गेण निर्वाणाख्यं यथोदितम्॥ 11.29 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं योगविधानेन कृत्वा तत्राधिवासनम्।
अभिषेकं ततः सम्यक् कुर्याद् वै साधकस्य तु॥ 11.30 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मण्डपस्योत्तरे पार्श्वे पूर्वं कृत्वा सुशोभनाम्।
एकहस्तां द्विहस्तां वा चतुर्हस्तां तु वेदिकाम्॥ 11.31 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तालोच्छ्रितां चतुःस्तम्भे मण्डपे छदनान्विते।
वितानवस्त्रसञ्छन्ने स्रग्दामादिविभूषिते॥ 11.32 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अलंकृते यथाशोभं लाजकुम्भैश्चतुर्दिशम्।
लिखित्वा स्वस्तिकं मध्ये चतुरश्रं सुशोभनम्॥ 11.33 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सितेन रजसा तत्र श्रीपर्णीद्रुमसम्भवम्।
भद्रपीठं तु संस्थाप्य चतुरश्रं नवं शुभम्॥ 11.34 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनन्तं साम्बुजं तस्मिन् धर्मादिमयमर्चयेत्।
ततोऽग्रे प्राङ्मुखः स्थित्वा ध्यात्वा पीठगतं प्रभुम्॥ 11.35 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मनसा पूजयित्वा तु कार्यमेनं निवेदयेत्।
भगवन्! दीक्षितस्योक्तमाचार्यत्वेऽभिषेचनम्॥ 11.36 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत् करिष्याम्यनुज्ञातस्त्वया सर्वार्थसिद्धये।
लब्धानुज्ञस्ततः कुर्यादभिषेकं यथाविधि॥ 11.37 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सृष्टिक्रमेण वै ध्यात्वा तत्त्वाध्वानं सुभावितः।
प्रवेशयेद् गुरुः शिष्यं प्राङ्मुखं शुक्लवाससम्॥ 11.38 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वाऽनन्तासनस्थं तमर्चितं विष्णुमव्ययम्।
आनीय कलशानत्र स्वासु दिक्षु निवेशयेत्॥ 11.39 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्त्रीभिः सुस्वरकण्ठाभिर्गीयमानेऽथ मङ्गले।
शङ्खतूर्यनिनादेन नीराजनपुरस्सरम्॥ 11.40 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततोऽभिषेचयेत् सार्धं ब्रह्मघोषेण देशिकः।
पूर्वोक्तैरेव मन्त्रैस्तु ध्यात्वा मन्त्रात्मकं जलम्॥ 11.41 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रतिकुम्भं तथाऽभ्यर्च्य धूपयित्वा यथाक्रमम्।
चतुर्भिः पञ्चमेनाथ परं ज्ञानात्मकेन च॥ 11.42 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नीराजनं पुनः कृत्वा पूजयेद् गन्धपुष्पकैः।
परिधाप्य नवे वस्त्रे शोभने तमुपागतम्॥ 11.43 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आचान्तमुपवेश्याग्रे बृसीं दत्त्वा स्वयं गुरुः।
सोऽपि प्रणम्य देवेशं तस्यामासीत वाग्यतः॥ 11.44 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सकलीकृत्य मन्त्रैस्तं पूजयेत् पूर्ववत् पुनः।
योगपट्टकमुष्णीषं चक्रं चैवाङ्गुलीयकम्॥ 11.45 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधिकारं स्वकीयं च तत्त्वं चास्मै निवेदयेत्।
दद्याच्च वैष्णवं ज्ञानं संसारच्छेदकारणम्॥ 11.46 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रावयेत् समयांश्चैतांस्तन्त्रोक्तान् देशिकोत्तमः।
अनुग्राह्यास्त्वया शिष्या वैष्णवाः शुभचारिणः॥ 11.47 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः शूद्रा योषित एव वा।
अन्यदेवरता ये तु चातुर्वर्ण्याच्च ये बहिः॥ 11.48 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

डाम्बिकाः पापकर्माणो देवब्राह्मणनिन्दकाः।
तेषामनुग्रहो नैव कर्तव्यो वैष्णव! त्वया॥ 11.49 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समीपे तु गुरुर्यत्र न कर्तव्या स्वतन्त्रता।
बहुयोजनमात्रे तु आचार्यो यत्र तिष्ठति॥ 11.50 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र दीक्षा न कर्तव्या अनुक्तेन त्वयाऽनघ!।
गुरूपूजा च कर्तव्या यथा विष्णोस्तथा त्वया॥ 11.51 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्याख्यानादिषु कालेषु स्मर्तव्यश्च सदा गुरुः।
न कदाचित् त्वया कार्यमप्रमाणं गुरोर्वचः॥ 11.52 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृते प्रमादे कर्तव्यं प्रायश्चित्तं तदाज्ञया।
न कदाचिच्च कर्तव्यो लोकोद्वेगस्त्वयानघ!॥ 11.53 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैष्णवानां च वैभाष्यं यच्च लोकेऽपि गर्हितम्।
प्रतिपत्तिश्च वृद्धानां कर्तव्या शास्रतस्त्वया॥ 11.54 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभिमानो न कर्तव्यः स्वप्नेष्वपि कदाचन।
समयाश्च त्वया वत्स! आचाराश्च मयोदिताः॥ 11.55 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पालितव्याः प्रयत्नेन यावज्जीवं ममाज्ञया।
आचार्यो वैष्णवे तन्त्रे त्वं भव प्राणिनां प्रियः॥ 11.56 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिष्यास्त्वामुपसर्पन्तु तेषु वर्तस्व शास्त्रवत्।
नार्थलोभेन वर्तेथा नाशया न भयेन वा॥ 11.57 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चरात्रे विशेषेण देवं च सततं स्मर।
अयनादिषु कालेषु यष्टव्यो विष्णुरव्ययः॥ 11.58 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गुरवः पूजनीयाश्च मनोवाक्कायकर्मभिः।
वृथषा हिंसा न कर्तव्या भर्तव्याश्च स्वशक्तितः॥ 11.59 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दीनानाथास्तथान्धाश्च पूज्या विप्राश्च सर्वदा।
उद्युक्तः सर्वदा तिष्ठेन्नित्यकर्मण्यतन्द्रितः॥ 11.60 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वल्पमह्ना जपं कुर्यात् स्वल्पमग्नौ च होमयेत्।
स्वल्पं वै ध्यानमातिष्ठेत् सत्रमेतत् सदा गुरोः॥ 11.61 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमुक्त्वा गुरुः शिष्यं देवाग्रस्थं सुचेतसम्।
तन्त्रं चैवाखिलं दद्यात् साधके मन्त्रमेव तु॥ 11.62 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवस्य पुरतो गन्धपुष्पाक्षतयुतैर्जलैः।
चुलुकं पूरयित्वा तु मन्त्रमुच्चार्य तत्करे॥ 11.63 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रदद्यात् सिध्यतां शीघ्रं तवेष्टं मन्त्रजं फलम्।
इत्युक्तः स्वयमुत्थाय कॉत्वाऽचार्यं प्रदक्षिणम्॥ 11.64 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आसने स्थापयित्वाऽस्य पादौ प्रक्षाल्य भक्तितः।
तोषयेद् धनधान्येन शक्तिभक्तिवशाद् गुरुम्॥ 11.65 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परितोष्य तु पाणिभ्यामुपसङ्गृह्य पादयोः।
प्रार्थ्य पूजय देवं त्वमित्यनुज्ञापयेत् गुरुम्॥ 11.66 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लब्धानुज्ञः स शिष्योऽपि ततः प्रभृति भूजयेत्।
एवं तेनाननुज्ञातो यः पूजां कुरुते नरः॥ 11.67 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न तस्य पूजया सिद्धिरिति शास्त्रस्य निश्चयः।
तस्मान्मण्डलमध्यस्थं देवमाचार्यपूजितम्॥ 11.68 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दृष्ट्वाऽनुज्ञानं गुरोः प्राप्य पूजयेत् पुरुषोत्तमम्।
एवं यो वैष्णवीं दीक्षां कुर्यात् कारयिता च यः॥ 11.69 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तावुभौ गच्छतः स्वर्गं नरकं च विपर्यये।
विष्वक्सेनं च यागान्ते दिश्यैशान्यां प्रपूजयेत्॥ 11.70 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिङ्गश्मश्रुं विवृत्ताक्षं गदापाणिं चतुर्भुजम्।
शङ्खचक्रधरं देवं जगत्संरक्षणे स्थितम्॥ 11.71 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तर्जयन् वामतर्जन्या नासाग्रासन्नया जगत्।
वारुणे मण्डले साङ्गं शिष्टद्रव्यैस्तु पूजयेत्॥ 11.72 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विसृज्योक्तेन विधिना मण्डलस्थमधोक्षजम्।
निर्माल्यं सकलं तस्मै समाहृत्य निवेदयेत्॥ 11.73 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य विं वं नमः ष्वां वीं स्वाहेति च यथाक्रमम्।
क्सें वषट् तथा विष्वं वैं हुमित्यपि कल्पयेत्॥ 11.74 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्नेन वः फडितीमानि पञ्चाङ्गानि तदर्चने।
प्रणीतस्थं जलं सिक्त्वा प्रस्तरोपरि तेन तु॥ 11.75 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मानं सह शिष्यैस्तु प्रोक्ष्याग्निं च विसर्जयेत्।
विष्वक्सेनं विसृज्यास्मै निर्माल्यं सकलं ततः॥ 11.76 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वदत्तं जलेऽगाधे धृतमन्यैर्निधापयेत्।
वैष्णवान् पूजयेच्छक्त्या ब्राह्मणांस्तु विशेषतः॥ 11.77 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनिवारितमन्नाद्यं सार्वजन्यं च कारयेत्।
एवमाचार्यतां प्राप्तौ दीक्षितो धर्मवत्सलः॥ 11.78 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वर्णाश्रमरतो भक्तो विनीतः समयान्वितः।
एककालं द्विकालं वा त्रिकालं वाऽर्चयेद्धरिम्॥ 11.79 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिष्यानथानुगुह्णीयाद् दीक्षापूजाभिषेचनैः।
स्थापनादिक्रियायां च तथाऽऽचार्यत्वमर्हति॥ 11.80 ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दीक्षान्ते चाभिषेकान्ते शक्त्या सम्पूज्य वैष्णवान्।
प्रभातेऽवभूथं गच्छेद् यत्र तीर्थं परं भवेत्॥ 11.81 ॥

मूलम्

तत्र स्नात्वाऽर्चयित्वा च ब्राह्मणैः स्वस्ति वाचयेत्॥ 11.82 ॥

॥ इति विष्णुसंहितायामभिषेको नामैकादशः पटलः ॥