आगमे वैष्णवे विश्वासटिप्पन्यः

अथ सप्तविंशोऽध्यायः

श्रीभगवानुवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं कृत्वा यथाशास्त्रं दिव्यमब्जज वै पुरा ।
पित्र्यं तदनु वै कुर्याद्विधिदृष्टेन कर्मणा ॥ १ ॥

मूलम्

पौष्कर उवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञातुमिछामि भगवन् कथं त्वच्छासनस्थितैः ।
समुद्दिश्य पितृश्राद्धं कार्यमाचार्यपूर्वकैः ॥ २ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

केषां केषां च तत् कार्यं कस्य कस्य च कीदृशम् ।
विदधाति पञ्च पञ्चैव ? सम्यनिर्ड्वर्तितं हि यत् ॥ ३ ॥

मूलम्

श्रीभगवानुवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्तव्यत्वेन वै कुर्यात् कर्मसन्यासिनां सदा ।
निर्वाणदीक्षितानां च भक्तानामपि चाब्जज ॥ ४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनिर्दिष्टक्रमाणां च चतुर्थाश्रमिणां तु वै ।
भगवत्पदलिप्सूनां ज्ञानिनां ¹ च तथैव हि ॥ ५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रीतये मन्त्रसिद्धानां साधकानां तु पौष्कर ।
शुभजन्माप्तये शश्वन्मन्त्रसाम्मुख्यसिद्धये ॥ ६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कार्यं तत्पुत्रकाणां तु कृपया देशिकादिकैः ।
कुर्याद्वै समयज्ञानां नित्यं सद्धर्मवृद्धये ॥ ७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भूयस्सुजन्मलाभाय सद्विद्याधिगमाय च ।
बान्धवानामतोऽन्येषां भक्तानामेवमेव हि ॥ ८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सद्यो दुष्कृतशान्त्यर्थं कृपया नित्यमाचरेत् ।
कर्ताना ? कर्मसन्यासी परिवृद्धो व्रताश्रयी ॥ ९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न निर्वाणपदं नीतो ² दीक्षायां ³ भोगलालसः ।
तीव्रभावं विना यस्तु न सिद्धो मन्त्रसेवनात् ॥ १० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निस्सन्तानोऽपि वै मन्त्री न याति सिद्धिगोचरम् ।
नूनमेतद्द्विजश्रेष्ठ सन्मार्गस्थैः क्रियापरैः ॥ ११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्कर्तव्यप्रकारेण त्वनुग्राह्यास्सदैव हि ।
समासाद्यात्र ? संयाति यथा दिव्यं परं पदम् ॥ १२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आतस्तु ? दीक्षितानां च सर्वेषां सामयाजिनाम् ।
अवक्तव्यं च वक्तव्यमेतन्निर्वर्तनाय च ॥ १३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्राद्धकाले तु वै मुक्तवा तैरप्यन्यत्र पद्मज ।
मन्त्रमुद्राक्रियाध्यानमज्ञानादिक्रियां ⁴ विना ॥ १४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नाभ्यस्तव्या न योक्तव्या भक्तैस्सामयिकादिभिः ।
समाश्रित्य निमित्तं वै देशकालादिकं द्विज ॥ १५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रियते यत् पितॄणां च भवत्यनृणवान् नरः ।
प्रयाति ⁵ तृप्तिमतुलां तेन कर्मवशादपि ॥ १६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आगते गतिमायान्ति श्राधादाह्लादसंयुताम् ।
सकृद्वैकं तु बहुधा कालमादेहलक्षणम् ॥ १७ ॥

मूलम्

प्। ११२)

विश्वास-प्रस्तुतिः

युक्तं तिथिगणेनैव ⁶ वात्सरीयेण पौष्कर ।
क्षेत्राप्तिपूर्वेणान्नेन ⁷ सन्निमित्तगणेन तु ॥ १८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संसारदुःखशान्त्यर्थं दुष्कृतक्षपणाय च ।
व्यक्ते ⁸ चेन्द्रियचक्रस्य त्वौर्ध्वदेहिकमाचरेत् ॥ १९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वासनादेहमाश्रित्य दुःखजं ⁹ दुष्कृतं हि यत् ।
सवेद्यनन्तकल्पं ¹⁰ च कर्मात्मा ये ? यतोऽब्जज ॥ २० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतो भूतमयं देहं समनन्तरसस्य वै ।
दुःखोपलम्भनं कल्पं यस्मात् कमलसम्भव ॥ २१ ॥

मूलम्

अतो भूतमयं देहं समनन्तरसस्य वै ।
दुःखोपलम्भनं कल्पं यस्मात् कमलसम्भव ॥ २१ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दुःखेन शाम्यते दुःखं सन्यस्कन्धगते ? ¹¹ यथा ।
स्कन्धाद्गुरुतरं ¹² भारं नृणां दुष्कृतकारिणाम् ॥ २२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निद्राक्रान्तस्वपिण्डाद्वै यथा निर्गत्य पौष्कर ।
वासनादेहमाश्रित्य नानाचेष्टां करोति च ॥ २३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भूतपिण्डं विना तासां न शान्तिमनुविन्दति ।
एवमन्नाश्रितं पूर्वं प्राणमिन्द्रियसङ्ग्रहम् ¹³ ॥ २४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यक्तीकृतं न वै देव ? देहभावेन ¹⁴ देहिनाम् ।
तावत् कर्मक्षयं तेषां कथमेति महामते ॥ २५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तस्तदुपचारार्थं ज्ञानपूर्वेण कर्मणा ।
सम्पाद्य यद्वशाच्छीघ्रमनन्तं सुखमेधते ॥ २६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सामान्यं वैष्णवानां च गुर्वादीनां विशेषतः ।
साधारस्सम्प्रधानाख्यस्साम्प्रतं विधिरुच्यते ॥ २७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निमन्त्रितं वा सम्प्राप्तं नित्यमङ्गीकृतं त्वथ ।
द्विजेन्द्रं पञ्चकालज्ञं षट्कर्मनिरतं तु वा ॥ २८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नानादिना पुरा कृत्वा प्रयतस्संविशेत् पुनः ।
स्वयमर्घ्याम्बुना विप्र पवित्रीकृत्य पाणिना ॥ २९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्ताड्य कुसुमास्त्रेण मन्त्रास्त्राधिष्ठितेन च ।
समुद्धरन्नेत्रमन्त्रं मन्त्रार्थाधिष्ठितेन च ॥ ३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समुच्चरन्नेत्रमन्त्रमवलोक्याथ कद्विति ? ।
निवेद्य ¹⁵ भगवत्यग्रे प्रणवाधिष्ठितासने ॥ ३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूजिते वितते पूते सम्मुखं वोत्तराननम् ¹⁶ ।
उदक् दिग्वीक्षमाणं ¹⁷ च विनिवेश्य तथा च तत् ॥ ३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथा मन्त्रेशदिग्रश्मिप्रसरेणाभिविष्यते ।
मन्त्रेणाराध्य तं ध्यात्वा ब्रूयात् संयतावाग्भव ॥ ३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाधाय जगन्नाथं हृत्पद्मगगनेऽर्कवत् ।
सत्पात्रस्याथ ¹⁸ पात्राणां पात्राभ्यां वाऽब्जसम्भव ॥ ३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं कृत्वा प्रतिष्ठानं पाग्यत्नेनात्र ¹⁹ कर्मणि ।
समुद्दिश्य पितॄन् दद्याद्दानमन्तरवेदिकम् ॥ ३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निवेशितं द्विजेन्द्रं यद् वृत्तिस्थमपि ²⁰ मन्त्रराट् ।
अन्तर्वेदी तु सा ज्ञेया त्वाभ्यामभ्यन्तरं हि तत् ॥ ३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्प्रदानं पितॄणां यत् कुर्यात् सत्पात्रपिण्डकम् ।
तद्दिव्यममलं यस्माच्चैतन्य मवलम्ब्यते ²¹ ॥ ३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्कालं संविभज्याश्च तिष्ठन्ति कमलोद्भव ।
प्रदातृसङ्कल्पवशाद्दत्तं ²² पुष्करसम्भव ॥ ३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकस्य वा बहूनां व ²³ प्रदद्यादासनोपरि ।
पुनरेवासनं दार्भमग्रन्थि बहुभिः कुशैः ॥ ३९ ॥

मूलम्

प्। ११३)

विश्वास-प्रस्तुतिः

विभोर्यज्ञाङ्गदेहस्य लोमानि तु कुशास्स्मृताः ।
ता एव नाडयस्सर्वस्तस्य ²⁴ भूतशरीरगाः ॥ ४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रश्म्यो भूतदेहे ²⁵ तु चिन्मूर्तेश्शक्तयोऽखिलाः ।
अत एव हि विप्रेन्द्र पितॄणां तु कुशासनम् ॥ ४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्राद्धकाले तु विहित ²⁶ माहूतानां तदूर्ध्वतः ।
यत्किञ्चिद्दीयते भक्त्या ²⁷ ब्रह्मभूतं तु तद्भवेत् ॥ ४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरा वै हेतुनाऽनेन नृणामविदितात्मनाम् ²⁸ ।
कर्मण्यत्र कुशाजालं विहितं कमलोद्भव ॥ ४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येषां सर्वगतं ब्रह्मन् मन्त्ररूपीश्वरोऽच्युतः ।
भावस्थतत्वतस्ताभिस्तेषां वै ²⁹ न प्रयोजनम् ³⁰ ॥ ४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथास्त्रपरिजप्तेन भूतिनावात्मशङ्कुना ।
मसृणेनाश्मचूर्णेन परिघासु यथाऽथवा ॥ ४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहिस्तदासने कार्या त्वग्रे दैर्घ्याच्छमाधिका ।
वैपुल्याच्छममानं तु प्राग्वत् पावनतां नयेत् ॥ ४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यसेत्तत्राप्यभग्नाग्रानुदङ्मुलान् कुशान् द्विज ।
यस्माद्दिव्यमुदग्भागं पित्र्यं दक्षिणसञ्ज्ञकम् ॥ ४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वकेनामृतवीर्येण नित्यं संवर्धयन्ति च ।
दर्भमार्गच्छलेनैव पितॄणां तेऽमरान् द्विज ॥ ४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वसत्यन्तः पितृगणो भागमाश्रित्य दक्षिणम् ।
चित्कलांशस्वरूपेण नृणामेवं ³¹ हि चोत्तरे ॥ ४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृतास्पदामला नित्या ³² त्वमृताख्याऽक्षया कला ।
अत एवं हि यत्किञ्चिदाब्रह्मविदितैर्द्विज ॥ ५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रदीयते पितॄणां च तत् सव्येन तु पाणिना ।
येऽधिकृत्य जगद्योनिं ³³ मन्त्रात्मानभजं हरिम् ॥ ५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयच्छन्ति पितॄणां च तोयतर्पणपूर्वकम् ।
तेषां तदाश्रयत्वाच्च यदुक्तं न न कारणम् ³⁴ ॥ ५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्तव्यस्य च पारम्यं प्रकृतस्य महामते ।
स्फूरत्यन्तर्गतं येषां मन्त्राराधनपूर्वकम् ॥ ५३ ।

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत् स्वोत्तरवशाद्येषां मन्त्रसाम्मुख्यदिग्वशात् ।
चेतसा निर्विकल्पेन कृतं भवति चाक्षयम् ॥ ५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

किन्तु पुष्करसम्भूत दुर्लभा भुवि चेतनाः ।
इति चेतसि वै येषां निश्चयीकृत्य वर्तते ॥ ५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्यतामुपनीये ? तु ह्येव न्यस्ते कुशाचये ।
तिलांस्तथास्त्रजप्तांश्च तदूर्ध्वे विकिरेत् पुनः ॥ ५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुरुविन्दस्तु ³⁵ दर्भाग्रैर्यस्मादेतद्वयं द्विज ।
सर्वस्य भोगजालस्य जनकं भुवनत्रये ³⁶ ॥ ५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विशेषात् पितृदेवस्य श्रद्धापूतस्य वस्तुनः ।
अग्नीषोमस्वरूपेण शान्त्यात्मा भगवान् स्वयम् ॥ ५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यक्तः कर्मात्मक (त) त्वानां मूर्तित्वेनात्मसिद्धये ।
स पित्र्यस्य च ³⁷ च दिव्यस्य व्यापारस्यातिवृद्धये ॥ ५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्तेजस्तिलभावेन ह्लादो वर्तत्यपात्मना ³⁸ ।
अत एवाप्रबुद्धानां प्रबुधानामपि द्विज ॥ ६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिलोदकेन ³⁹ भावं तु गच्छतश्श्राद्धकर्मणि ।
श्राद्धस्य च परा रक्षा ते द्वे नित्यममन्त्रिणाम् ॥ ६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्स्वरूपविदां चैव विशेषो मन्त्रवेदिनाम् ।
न्यस्तास्त्राण्यभिजप्तानि ⁴⁰ तत्र ⁴¹ पात्राणि विन्यसेत् ॥ ६२ ॥

मूलम्

प्। ११४)

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्राद्यं चक्रवृत्तानि ⁴² हेमाद्युत्थानि सम्भवे ।
पालाशकदलीपत्रतमालच्छदनान्यथ ⁴³ ॥ ६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुटान्यस्त्राम्बुशुद्धानि शुभपर्णमयानि च ।
पादयोरपि पाद्यार्थं कं क्षिपेद्दक्षिणादितः ⁴⁴ ॥ ६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आमूर्धमर्चयेत् पश्चादर्घ्यपुष्पानुलेपनैः ।
वस्त्रस्रग्धूपदीपैस्तु दध्यन्नं फलवारिणा ॥ ६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सताम्बूलेन वित्तेन यथाशक्ति महामते ।
समुद्दिश्य पितॄन् सर्वान् सनाभीयान् ⁴⁵ यथाक्रमम् ॥ ६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शब्दभावस्वरूपास्तु ज्ञवृत्तिस्थानविग्रहान् ⁴⁶ ।
बहुत्वे सति विप्राणां पितॄणामेवमाचरेत् ॥ ६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यत्र द्विजद्वयं विप्र पित्रर्थं विनिवेशितम् ।
एकस्मिन् स्वपितॄणां तु तदा कार्यश्च सन्निधिः ॥ ६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वितीये जननीयानां तथाऽन्येषां तु संस्थितिम् ।
सर्वेषामेकमाप्तं तु तृप्तये ⁴⁷ यदि योजितम् ॥ ६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ओमाद्यमस्मच्छब्दं तु पितृभ्यस्तदनन्तरम् ।
इदमर्घ्यमिदं पाद्यं तदन्ते ⁴⁸ संस्मरेत् स्वधाम् ॥ ७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वस्मिन्नुपचारान्ते ह्येवं वा संस्मरन् ⁴⁹ नरम् ।
नमस्स्वधाऽथवा ब्रूयान्नमोन्तां त्वथवा स्वधाम् ॥ ७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमेव हि यः कुर्यात् कर्तव्यत्वेन पौष्कर ।
तुल्यानां च स्वकुल्यानां नमस्तत्र च केवलम् ॥ ७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्युक्ते व्यत्यये नित्यं विहितं च स्वधा द्विज ।
स्वयमेव हि सन्यासी ददाति च फलार्थिनाम् ॥ ७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कार्यस्तेन नमस्कारस्स्वधान्ते नित्यमेव हि ।
ददाति फलकामस्तु यो नित्यफलमर्थिनाम् ॥ ७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वधाकारावसाने तु हितं तस्य सदा नमः ।
एवमिछावसेनैव संविभज्य पितॄन् द्विज ॥ ७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पृष्ट्वा पात्रमुखेनैव सतृप्तिं च पुनः पुनः ।
ततोऽम्भज्ञ्चुलकं पाणौ हृन्मन्त्रेणामृतोपमम् ॥ ७६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दद्यात् पूर्णेन्दुतुल्यं तद्ध्यातव्यं तत्कलाः पठन् ।
सानुस्वारमकाराद्यैर्भिन्नं षोडशभिस्स्वरैः ॥ ७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्वङ्कारनतिनिष्ठं च तत्र प्राक्स्थस्सतारकम् ।
इत्युक्तं सकलस्येन्दोर्वाचकं मन्त्रमब्जज ॥ ७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पाणिप्रक्षालनात्पूर्वं पातव्यं तेन पूर्ववत् ।
येनामृतपुटान्तस्थमन्नवीर्यमनश्वरम् ॥ ७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भवत्याप्यायकृद्ब्रह्मन् पितृदेवगणस्य च ।
माषचूर्णादिना पाणिं प्रक्षाल्यामणिबन्धनात् ॥ ८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाचम्योपसंहृत्य ह्युच्छिष्टं तु यथाविधि ।
पवित्रीकृत्य वसुधां पाणौ कृत्वा तिलोदकम् ॥ ८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रीणनं भगवत्यग्रेसमुत्थायाचरेत् ततः ।
तवास्तु भगवन् पूर्वः प्रीतः ⁵⁰ पितृगणस्तथा ॥ ८२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शारीरो देवताव्यूह अ (आ) पादा (द्यो) द्या व्यवस्थितः ।
एवं सुवितते कुर्यात् ⁵¹ कर्मत्वाराधनालये ॥ ८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सङ्कटे पुनरन्यत्र यायादभ्यर्च्य मन्त्रराट् ।
स्थानं संस्कारसंशुद्धं कृत्त्वा प्राक्ताडनादिना ॥ ८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्याप्तिशक्त्याश्रितं ⁵² भूयस्तोयाधारगतं स्मरेत् ।
मन्त्रमर्चनपूर्वं ⁵³ तु तदग्रे सर्वमाचरेत् ॥ ८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पात्राघ्राणपरेणैव ⁵⁴ तत्पात्रस्थेन भावयेत् ।
मधुयुक्तेन हविषा दर्भकाण्डैस्तिलैस्सह ॥ ८६ ॥

मूलम्

प्। ११५)

विश्वास-प्रस्तुतिः

निर्दोषं वह्निना कृत्वा हृदा दर्भाग्रकेण तु ।
ध्यात्वा धाम द्रुमाकारं ज्ञस्वभावं महत् प्रभम् ॥ ८८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्रव्यदोषगणं कृत्स्नं निर्दहन्तं समन्ततः ।
देवतानां पितॄणां यत् तृप्तयेऽन्नं ⁵⁵ महामते ॥ ८९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत् साधनं च विहितं संस्कृतेन पुराऽग्निना ।
द्वाभ्यां देशिकपूर्वाभ्यामेतद्विषयमब्जज ॥ ९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रदापनमतोऽन्येषां तत्कालं तस्य वै हितम् ।
सदैव विधिनाऽनेन तदर्थं शुभसिद्धये ॥ ९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकस्याश्रयबीजस्य नानाकर्मवशात्तु वै ।
नानात्वं भावयेद्बुद्ध्या पितृकर्मण्यतः पुरा ॥ ९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेनैव तर्पणीयं ⁵⁶ तत् स्वयम्भूता तदात्मना ।
मत्प्रवाहवदन्तस्थो ⁵⁷ भावयेदन्नपात्रगौ ॥ ९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अर्हणाग्राहगर्भौ तु द्वौ दर्भौ तालसम्मितौ ।
हृन्मन्त्रमन्त्रितौ कृत्वा ताभ्यां सह समुद्धरेत् ॥ ९४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रसरूपस्वभावं तत् स्थ (स्थू)लत्वेनान्नतां गतम् ।
चतुरङ्गुलमात्रं तु ग्रासं ग्रासं महामते ॥ ९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नीषोमाश्रयस्थस्य पूर्वं पितृगणस्य च ।
पितॄणां ⁵⁸ बीजभूतस्य ज्ञस्वभावस्य तत्त्वतः ⁵⁹ ॥ ९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दद्यात् पिण्डद्वयं चैव त्वग्नीषोमसमुद्भवम् ।
नाडीस्वरूपौ तौ ⁶⁰ दर्भौ पिण्डेन सह तत्र वै ॥ ९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लयं नीत्वा द्वितीयेन व्यवहारधियां ? ततः ।
पितॄणां ⁶¹ कल्पयेत् तेन पिण्डान्यन्येन साम्प्रतम् ॥ ९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमेण प्रागदृष्टानां हृदा सञ्ज्ञापदेन तु ।
एवं दृष्टस्वरूपं च ज्ञात्वा तेषां स्थितिं स्फुटम् ॥ ९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्राग्वत् स्वधावसानाद्यैर्मन्त्रैरोङ्कारपूर्वकैः ।
हृन्मन्त्रालङ्कृतैर्विप्र तदा सञ्ज्ञापदान्वितैः ॥ १०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिण्डं प्रकल्पयामीति ततः पूर्ववदाचरेत् ।
अञ्जनाभ्यञ्जनाद्यैस्तु ह्युपचारैः प्रपूजनम् ॥ १०१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमेण तर्पणं कुर्यात् सतिलैश्चाम्भसा ततः ।
शिरसा ⁶² वनते ? कृत्वा जानुपादौ क्षितौ ⁶³ गतौ ॥ १०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पाणियुग्मे लालाटस्थे एकचित्तः पठेदिमम् ।
ॐ नमो वः पितरो नमो वः पुरुषोत्तम ॥ १०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमो विष्णुपदस्हेभ्यस्स्वधा वः ⁶⁴ पितरो नमः ।
हरये पितृनाथाय ह्यग्नीषोमात्मने नमः ॥ १०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्सोमपात्मने विष्णो नमो बर्हिषदात्मने ।
आसंसाराभिजनका अग्निष्वात्ता अथाच्युत ॥ १०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितामहास्सोमपास्त्वं त्वमन्ये प्रपितामहाः ।
तुभ्यं नमो भगवते पितृमूर्तेऽच्युताय च ॥ १०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नारायणाय हंसाय विष्णो त्रिपुरुषात्मने ।
मुक्त्वा त्वामेव भगवन् न नमाम्यर्चयामि ⁶⁵ च ॥ १०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न ⁵⁸ तर्पयामि सर्वेश नान्यमावाहयाम्यहम् ।
स्तुत्वैवं हि पितृव्यूहं भक्त्या परमया पुनः ॥ १०८ ॥

मूलम्

प्। ११६)

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्भवे सति सन्धानं पिण्डमूर्तेस्समाचरेत् ।
तदग्रतोपविष्टस्य क्रमात् पितृगणस्य च ॥ १०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुसन्धाय वै द्वाभ्यामेकस्मिन् वा द्विजोत्तम ।
ऊष्माग्रावस्थितं ध्यात्वा पित्र्यं पितृगणं क्रमात् ॥ ११० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवेन स्वरूपं तु समुत्थाय ततस्स्वयम् ।
मध्यतिर्यक्स्थितौ स्थित्वा ⁶⁶ ह्यदूरं नान्यदृक्स्थितैः ॥ १११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्तराभिमुखैश्चैव दक्षिणस्याथवा द्विज ।
तदुत्तराननवशाद् हृन्मन्त्रं हृदयान्न्यसेत् ॥ ११२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमोऽन्तं प्रणवाद्यं तु ⁶⁷ मरुदम्बरविग्रहम् ।
पिण्डाग्रे ह्युपविष्टस्य प्राणशक्ति ? ⁶⁸ द्विजस्य वा ॥ ११३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहूनां वा प्रयत्नेन स्वातन्त्र्यान्निर्गतां बहिः ।
ध्यात्वा तया सह क्षिप्रमेकीभूतत्वमागतम् ॥ ११४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मशक्तौ ⁶⁹ लयं नीत्वा यदि ⁷⁰ ह्यूष्माख्यलक्षणा ।
कृत्वैवं प्राणसङ्घं च पितॄणां विप्रविग्रहे ॥ ११५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्राग्वदासनसंरुद्धे भोजयेत् पूर्ववत् ⁷¹ ततः ।
ॐ नयत्वमृतायान्नमिदं विष्णुपुरस्सराः ॥ ११६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवा नद्यस्तथा गावस्सूर्यस्सोमो वनस्पतिः ।
ॐ माधवोऽथ भगवान् मन्त्रमूर्तिमयो महान् ॥ ११७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मधुभावेन वोऽन्यस्मिन् ⁷² स्थित्वा तृप्तिं करोतु वै ।
अनुज्झितासनं कुर्यात् पितॄणां प्रीणनाय च ॥ ११८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मिन्नेवास्मि ? भूभागे वस्त्वा तत्पिण्डविक्षितौ ? ⁷³ ।
स्थितिस्सर्वं पितॄणां च साम्प्रतं कमलासन ॥ ११९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यावत् प्राणविमुक्तानां पिण्डानां नोपसंहृतिः ।
सोच्छिष्टानां कृता सम्यक् तदन्ते संव्रजन्ति ते ॥ १२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वस्थानामाशिषं दत्त्वा श्राद्धकर्तुर्धिया द्विज ।
सामृतं सोदकं स्थाने सतिलं मन्त्रतेजसा ॥ १२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विविक्तं विवृतं मार्गं पुनरागमनाय च ।
नारायणाख्यसन्मन्त्रकर्म ब्रह्मजवीकृते ⁷⁴ ॥ १२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वे स्वेन्द्रियरथे कृत्वा तृप्ता याताच्युतास्पदम् ।
प्राजापत्यमिदं प्रोक्तं सम्प्रदायसमन्वितम् ॥ १२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्प्रदानं पितॄणां च पूर्वोक्तफलवर्धनम् ।
समाचरेत् सदा व्यूह्य मन्त्राणां मन्त्रकर्मणा ॥ १२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नित्यं बहुत्वे द्वित्वे वा प्रयोगं कमलोद्भव ।
यद्येतदप्यनङ्गं च तदा वै प्रतिकर्मणि ॥ १२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृदाद्यङ्गाङ्गतो योज्यमङ्गि पूर्ववदब्जज ।
आराध्यानामनेत्राणामोङ्करस्तत्क्रियान्तरे ⁷⁵ ॥ १२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्मिन्नर्थे विकारस्तु य ⁷⁶ उक्तो मन्त्रपूर्वकः ।
समयः ⁷⁷ पुत्रकादीनामन्येषां भावितात्मनाम् ॥ १२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गुरोश्च ⁷⁸ साधकेन्द्रस्य मन्त्रो मम महामते ।
प्रदाने स विरुद्धश्च त्वत्तोऽन्यस्त्वविरुद्धकृत् ⁷⁹ ॥ १२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समयी पुत्रकादीनां वैष्णवानामपि द्विज ।
चतुर्णां मौद्गलान्तानां तथैवाश्रमिणां तु वै ॥ १२९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दीक्षया संस्कृतानां च दीक्षितानां महामुने ।
सामान्यस्त्वथ ⁸⁰ सर्वत्र साङ्गस्सिद्धस्सुपूजितः ॥ १३० ॥

मूलम्

प्। ११७)

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेषां यश्चोपदेष्टव्यो मन्त्रव्यूहो हि तं शृणु ।
सद्वादशाक्षरो मन्त्रः कवचं ब्रह्मणे नमः ॥ १३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं विश्वात्मने नेत्रमस्त्रं च परमात्मने ।
एते सप्रणवास्सर्वे शूद्राणां योग्यतावशात् ॥ १३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्यग्वा दीक्षितानां च तेषां वै प्रणवोज्झिताः ।
विहिता ? ⁸¹ च यथा स्त्रीणां सदाचारवशात्तु वै ॥ १३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

असम्यक् प्रतिपन्नानां शूद्राणां तु महामते ।
न खण्डयेत्तु मन्त्राणां नमस्कारो भवेत् पुनः ॥ १३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सजाते ⁸² र्द्वादशार्णस्य तद्वदष्टाक्षरस्य च ।
षडक्षरस्य ⁸³ वै पूर्वं प्रयोज्यं पूरणार्थतः ॥ १३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदा ⁸⁴ त्वभिहितोऽष्टार्णे त्वष्टार्णेनावत्तारितः ।
मुख्यता ⁸⁵ द्वादशार्णस्य मन्त्रस्य विहिता तदा ॥ १३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

षडक्षरस्य मुख्यत्वं ⁸⁶ भवेद्भाववशादपि ।
योज्यस्त्वष्टाक्षरो मन्त्रो नित्यमेव शिखावधौ ॥ १३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवस्य ⁸⁷ च मुख्यत्वं द्विषडष्टषडक्षराः ।
मन्त्रा हृदयपूर्वास्तु परिज्ञेयास्ततः क्रमात् ॥ १३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्राणां वर्मपूर्वाणां वाच्यत्वं यदि कल्प्यते ।
तदात्मता च विहिता तत्स्थाने प्रणवस्य च ॥ १३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवो ⁸⁸ जितन्तामन्त्रेण चित्तस्थस्सन्निधिकृतः ।
योक्तव्यं तत्र चाङ्गानां मन्त्रषट्कं यथा स्थितम् ॥ १४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादशाक्षरपूर्वं तु तृतीयं यत् प्रकीर्तितम् ।
तृतीयं ब्रह्मपूर्वं तु धर्मादीनां ⁸⁹ हि वाचकम् ॥ १४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवस्सर्वमन्त्राणामितश्चासनकर्मणि ।
द्वादशाक्षरपूर्वाणां मन्त्रसामान्यकर्मणाम् ॥ १४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दर्भातिलोदकादीनां द्रव्याणां प्रतिकर्मणि ।
जायते ⁹⁰ च विसृष्टानामुपसान्तिश्च तैजसी ॥ १४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अत एवोपयुक्तानां भोगानां कमलोद्भव ।
विरुद्धसङ्ग्रहो भूयस्त्वन्यस्मिन् ⁹¹ हि क्रियान्तरे ॥ १४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गौणी व्यक्तिर्यतस्तेषामामूलाच्चिदधिष्ठिता ।
वर्तते परमाश्रित्य तत् कर्तुः फलसिद्धये ॥ १४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चित्सामान्यविनिर्मुक्ता ह्ययोग्यास्ते शरीरवत् ।
मन्त्राणां स्थायिनो भागा यान्ति वै योग्यतां पुनः ॥ १४६ ॥

मूलम्

कदाचिन्मन्त्रसामर्थ्यात् ज्ञानभावनया द्विज ।

(इति नित्यश्राद्धविधिः)

अथ नैमित्तिकश्राद्धविधिः

विश्वास-प्रस्तुतिः

नैमित्तकमतश्श्राद्धविधानमवधारय ।
गतिप्रदं पितॄणां यत् कर्मणां सिद्धिभूरिदम् ⁹² ॥ १४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सद्यस्सत्पात्रसम्प्राप्तिं विना नैव समाचरेत् ।
एवमाद्यैर्विनिर्मुक्तं ⁹³ श्राद्धमब्जसमुद्भव ॥ १४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिष्ठत्यनुग्रहार्थं च यदि सम्प्रार्थितं हि यत् ।
तदा नियममातिष्ठे * * * * ⁹⁴ काष्ठादनादिकम् ॥ १४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मानमात्सर्यकार्पण्यक्रोधलोभादयोऽखिलाः ।
दोषा ⁹⁵ दूरतरे त्याज्या ह्यानिष्पत्तिदिनाबधि ॥ १५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुद्धिपूर्वेण विधिना सुप्रयत्नेन चेतसा ।
प्रदत्तं फलमूलाद्यं भवेत् तदमृताधिकम् ॥ १५१ ॥

मूलम्

प्। ११८)

विश्वास-प्रस्तुतिः

देशपात्र वशेनैव ⁹⁶ सम्पत्तौ सति पद्मज ।
एकाहात् सप्तरात्रं तु श्रद्धया तत् समाचरेत् ॥ १५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाश्रित्य शुभं कालमेकाहं कमलोद्भव ।
निर्वर्त्य परया प्रीत्या नैति कालं यथाऽन्यथा ॥ १५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रयमाश्रित्य ते श्राद्धं सानुकम्पेन चेतसा ।
सत्त्वस्थेन कृतं शक्त्या शुद्धेन द्रविणेन च ॥ १५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नयत्यवश्यमचिरात् सत्यलोकं तदर्थितम् ।
देशकालकृतं त्वेतत् तपोलोकं ददाति च ॥ १५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देशपात्राश्रितं श्राद्धं जन (नो) लोकं ददाति च ।
फलं महर्लोकगतिं कालपात्रवशात् कृतम् ॥ १५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

केवलं देशमासाद्य दत्तं स्वर्गं प्रयच्छति ।
कृतं यत् कालमाश्रित्य भुवर्लोकं ⁹⁷ द्विजायते ? ॥ १५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सौम्यपात्राश्रितं श्राद्धं तद्भूलोकगतिप्रदम् ।
सामान्यस्य च देशादेस्त्रितयस्य फलं ⁹⁸ त्विदम् ॥ १५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र पुष्कर पुष्टिं हि प्रसिद्धं देहमब्जज ⁹⁹ ।
कालं ग्राह्योपरागाद्यं पात्रं ¹⁰⁰ तन्मयमब्जज ॥ १५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तथा नियमवान् सम्यक् श्राद्धहेतोर्न चान्यथा ।
यदुक्तं त्रितयं श्राद्धे सविशेषं हि तत् पुनः ॥ १६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भवत्युत्तारकं नॄणां सविज्ञानेन जन्मना ।
प्रसिद्ध्या वैष्णवं देशं पात्रस्तद्भगवन्मया ? ॥ १६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादश्याख्यो बृहत्कालस्सङ्क्रान्त्याद्यैः परिष्कृतम् ।
त्रयमेतन्महाबुद्धे सविशेषतरं यदि ॥ १६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भवत्युत्तारकं नूनं देहान्तरनिवासिनाम् ।
स्वयंव्यक्तेन विभुना त्वेकमूर्त्यादिनाऽब्जज ॥ १६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधिष्ठितं हि सर्गादावेकदेशात् सहाम्बुना ? ।
तद्विशेषान्तरं देशं सिद्धिकृत् सर्वकर्मणाम् ॥ १६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मिन् द्विजोचिते काले द्वादश्याख्ये भवेद्यदि ।
समुहूर्तं सनक्षत्रं वैष्णवं तेन तद्भवेत् ॥ १६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रोत्तारकं ¹⁰¹ पितॄणां च सव्य ? बाहुसमन्वितम् ।
सम्यक्सिद्धित्रयोपेतं पञ्चकालपरायणम् ॥ १६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लब्धलक्षं ¹⁰² परे तत्त्वे पात्रमेकायनं द्विज ।
संयमाद्यैरुपेतं ¹⁰³ च तन्महार्थायनात्तु वै ॥ १६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितृणां सुगतिप्राप्तिश्शश्वदेव हि जायते ।
वेतं च तं महावेगात्तु ? * * * * * * * * जायते ॥ १६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

देशे शुभे शुभं जन्म ज्ञानसत्कर्मणा सह ।
फलं शुभतरान् भिन्नान् पितॄणां त्रितयात् क्रमात् ॥ १६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञात्वैवं ¹⁰⁴ श्राद्धदाने तु देशकालादयो ¹⁰⁵ गुणाः ।
चित्तशुद्धि ¹⁰⁶ समेताश्च समासन्नाः प्रसन्नतः ॥ १७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतदस्त्रादिना सर्वमुपकारं हि कर्मणाम् ।
केवलं भक्तिपूतानां लोकधर्मरतात्मनाम् ॥ १७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञानकर्मरतानां च द्विजानामधिकारिणाम् ।
पञ्चकालरतानां च स्वकर्मण्यब्जसम्भव ॥ १७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यान्ति ? व्याघारमन्त्रेण परिक्राम्येन ¹⁰⁷ वै ततः ? ।
प्रबन्धब्रह्मवर्णत्वं ? तेषां तद्भगवान् हरिः ॥ १७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

षाड्गुण्यविग्रहो देवः प्रभवाप्यकृत् स्वयम् ।
गुणमुक्तसमूहेन ¹⁰⁸ स्वरूपादच्युतेन च ॥ १७४ ॥

मूलम्

प्। ११९)

विश्वास-प्रस्तुतिः

कालादीनां समुत्थानं षाड्गुण्यादत एव हि ।
न विन्दन्ति परत्वेन ते चान्यस्याच्युतं ¹⁰⁹ विना ॥ १७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कालादेस्सूक्ष्मभूतस्य त्वाश्रयस्यामलस्य च ।
अतोऽन्यद्भगवद्भक्तास्तन्मन्त्रज्ञानतत्पराः ॥ १७६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेषां कमलसम्भूत कालाद्यमखिलं हि यत् ।
सर्वमन्तस्थितं भाति तत्प्रभाववशात् स्फुटम् ॥ १७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहिरन्तरवच्चापि यस्मादेतदधीश्व * * * * ¹¹⁰ ।
विश्वस्य ¹¹¹ चापि देहत्वं पुरा ते सम्प्रकाशितम् ॥ १७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अध्वोपदेशद्वारेण ¹¹² विस्तरेण त एव हि ।
देहज्ञं सत्क्रियानिष्ठं ज्ञानिनं वैष्णवं स्थितम् ॥ १७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इच्छन्त्युत्तारकं शुद्धं पितरस्स्वकुले पुमान् ।
देशकालादयस्त्वेवमाश्रित्य ¹¹³ प्रयतस्समम् ? ॥ १८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निस्तुषैरुज्ज्वलैश्शुद्धैस्सक्षीरैरब्जसम्भव ।
सद्व्यञ्जनसमोपेतं संसाद्य श्रद्धया पुरा ? ॥ १८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृदा वा द्वादशार्णेन भाण्डेष्वभिनवेषु वै ।
विनिर्गतेषु वा पाकाद् भूयस्स्नेहोक्षितेष्वथ ॥ १८२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं वा साधनीयं च पुत्रशिष्यात्मना ¹¹⁴ द्विज ।
भगिन्या ¹¹⁵ धर्मसा ? पत्न्या सुहृत्सम्बन्धवर्त्मना ॥ १८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुक्लाम्बरधरेणैव ¹¹⁶ दक्षेण शुचिनाऽत्मना ।
शारीरव्याधिहीनेन ¹¹⁷ क्षुत्तृष्णाविगतेन च ॥ १८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

खासश्वास * * * * ¹¹⁸ स्वभावाथ दृक्श्रुतिहीनखर्वटैः ।
एवं विमुक्तदोषेण ¹¹⁹ भावभक्तिपरेण च ॥ १८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संसाधनीयं श्राद्धार्थं स्वजातीयेन वै चरुः ।
अनुलोमेन विहितं वर्णानां चरुसाधनम् ¹²⁰ ॥ १८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दिव्ये पित्र्येऽब्जसम्भूत प्रतिलोमश्च दोषकृत् ।
तदलाभात् ¹²¹ क्रयक्रीतमदुष्टं कारुका शुचिम् ? ॥ १८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वोक्तदोषनिर्मुक्तं तेनापि कमलोद्भव ।
अपिक्षयविधूनां वा ? लौल्यैकनिरतात्मनाम् ॥ १८८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रजस्वलानां षण्डानां ऋत्वादीनां ¹²² विशेषतः ।
श्वानसूकरमार्जारमर्कटानां तथैव हि ॥ १८९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विड्वराहशिवागृध्रपूर्वाणां तु खचारिणाम् ।
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन ¹²³ निवातस्थगिताम्बरे ॥ १९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निश्शल्ये कुट्टिमे भूयस्सुलिप्ते धवलीकृते ¹²⁴ ।
स्थाने मन्त्रार्चनं देवपितृदेवस्य साधनम् ॥ १९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विहितं चैव सर्वेषां सम्भवे सति सर्वदा ।
अन्नव्यञ्जनभाण्डानां ¹²⁵ सर्वेषां क्रमशो द्विज ॥ १९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तश्चराम्भकाले ? तु मध्वाज्यैस्सकुशास्तिलाः ¹²⁶ ।
क्षेप्तव्या द्वादशार्णेन भूयस्सिद्धेन सङ्ग्रहे ॥ १९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टार्णेनाथ वस्त्रेण स्थगयेत् तान् प्रयत्नतः ।
यह्ता न बहिरन्योत्थं वाष्पं ¹²⁷ निर्याति पद्मज ॥ १९४ ॥

मूलम्

प्। १२०)

विश्वास-प्रस्तुतिः

ऊर्ध्वपुण्ड्रे ¹²⁸ कृते लिप्ते क्षालिते स्थलिकाचये ¹²⁹ ।
वर्मणा वाससा च्छन्ने पूर्वादाभ्यन्तरीकृते ॥ १९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रक्षपालं च तत्पङ्क्तौ दत्त्वा स्नानाद्यमाचरेत् ¹³⁰ ।
अग्नेर्विप्रमवासाना * * ? स्थानस्य ¹³¹ पौष्कर ॥ १९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भाण्डानां भागपूर्वाणां सत्सहायगणस्य च ।
विनियोगं पुरा कृत्वा पूर्णान्त? नित्यमाचरेत् ॥ १९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपा * * * * * * * * नात् प्रतिशाटकम् ।
तस्याधश्शाटिकायां तु विभुयात् ? तनुवेष्टनम् ॥ १९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभूतं ¹³² विमलं स्वच्छं * * * * सूतं ? वल्कलादिकम् ।
नीलाञ्चितं ? य यत्किञ्चिद्विद्यते चाम्बरादिकम् ॥ १९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वत्र विषया चैव ? त्वपास्य भुवनाद्बहिः ।
ततो धियाऽभिसन्धाय मन्त्रमूर्तिगतं परम् ॥ २०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यजाम्यनुग्रहार्थं ¹³³ च पितॄणां पुनरेव हि ।
निवेश्य प्राग्वदाहूय ह्यासनेषु क्रमाद् ¹³⁴ द्विजान् ॥ २०१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेभ्यः प्रागानौ ¹³⁵ पूर्वं निवेश्यौ द्वौ द्विजोत्तमौं ।
द्वादशारो धरो धाम त्रितयाधिष्ठितासने ¹³⁶ ॥ २०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथोक्तान् ¹³⁷ सर्वसोमान्यान् षडङ्गा द्विजवास्वरा ? ¹³⁸ ।
अस्त्रमन्त्रशिखायुक्तः क्रमाद्वि ¹³⁹ * * * * षदन्वितम् ॥ २०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नियोज्य प्राङ्मुखस्थाभ्यां देहतादात्म्यताप्तये ।
स्ववाचकेन सद्धाम्नो ह्येकमूर्त्यादिकात्मना ॥ २०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यस्तव्यं देवताव्यूहं फड्वौषट्कारसंयुतम् ¹⁴⁰ ।
नृसिंहाख्यं सवाराहं मन्त्रमूर्तिद्वयं हि यत् ॥ २०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नीषोमाख्यदैवत्यं ¹⁴¹ रक्षार्थं सर्वदैव हि ।
अवीक्षयन्नुदग्भागं ¹⁴² अतोऽन्ये विनिवेश्य च ॥ २०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्रादौ हृदयादीनामधः पङ्क्तौ निवेश्य च ।
दृशा सद्वर्णजानां तु सङ्घानामेवमेव हि ॥ २०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य दक्षिणतश्चोर्ध्वे जननीयकुलस्य ¹⁴³ च ।
कवचेनापरं योज्यमेकान्तं भगवन्मयम् ॥ २०८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितृनाम्ना च * * * * तस्य ¹⁴⁴ दक्षिणतस्ततः ।
तृतीयमाप्तिकारी ? च चतुर्थं हृदयेन तु ॥ २०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितामहाभिधानेन मूर्तिमन्त्रेण पञ्चमम् ।
प्रपितामहनाम्ना वै योज्यमेकायनं द्विज ॥ २१० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जनके जीवभावेन तदतीतत्रयं क्रमात् ।
निवेशनीयं ¹⁴⁵ तैर्मन्त्रैर्वर्तते च द्वयं ¹⁴⁶ क्रमात् ॥ २११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रपितामहपूर्वं तु समतीतत्रयं न्यसेत् ।
सामान्येन षडङ्गेन त्वेवमुक्तं स्वकेन वा ॥ २१२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रेण श्राद्धदाने तु विनियोगं द्विजार्चने ।
चतुर्मूर्ताधिकारेण द्विधावस्थमथोच्यते ॥ २१३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सभोगमपवर्गं च मन्त्रैकस्मादवाप्यते ।
कैवल्यं केवलं चैव द्वितीयादमलेक्षण ॥ २१४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ससुहृन्मन्त्रवर्गस्य न्यसेदव्यक्तमन्त्रराट् ¹⁴⁷ ।
त्रयाणां वासुदेवान्तं प्रद्युम्नाद्यमतः क्रमात् ॥ २१५ ॥

मूलम्

प्। १२१)

विश्वास-प्रस्तुतिः

न तद्वै सविशेषं च पुनरेव * * * मे शृणु ।
सुहृत्प्रपूर्वमिश्राणामनि रुद्धं ¹⁴⁸ हि वाचकम् ॥ २१६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रद्युम्नमन्त्रवर्गस्य कामाद् ¹⁴⁹ द्वाभ्यां द्वयं ततः ।
प्रणवेन परं ब्रह्मस्वरूपं प्रपितामहम् ॥ २१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मह(ता तन्मु)दाप्तमुखेनैव तर्पणं यन्महामते ।
नवमूर्त्यधिकारेण त्रिप्रकारमथोच्यते ॥ २१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समित्राणां च वात्सल्याद् द्विजानां विष्णुना न्यसेत् ।
ततो वैराजमन्त्रेण मातृवर्गस्य पौष्कर ॥ २१९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिभिर्नारायणाद्यैस्तु पित्रादीनां त्रयं क्रमात् ।
विद्धि विद्धाख्यमेतद्धि श्राद्ध(श्रद्धा)ज्ञानं ? फलप्रदम् ॥ २२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितॄणां यजमानस्य देहलाभेविनैव ¹⁵⁰ हि ।
वैराजमन्त्रादारभ्य साङ्कर्षणान्तमब्जज ¹⁵¹ ॥ २२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समन्त्रपञ्चकं ¹⁵² विद्धि * * * * * * * * * * ।
प्रपितामहनिष्ठानां यत्तच्छ्राद्धं हि पौष्कर ॥ २२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रयच्छत्यात्मलाभं तु श्राद्धकर्तुः पितृष्वपि ।
आधाराणां * * * * मन्त्राद्वै * * * * * * * * * * * * * * ॥ २२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नियोजनं द्विजेन्द्राणां पञ्चानां श्राद्धकर्मणि ।
मित्रवर्गात् समारभ्य परमेतद्धि वैस्वरम् ¹⁵³ ॥ २२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सामग्रीभिस्समोपेतं ¹⁵⁴ कर्तुः पितृगणस्य च ।
परं ¹⁵⁵ यच्छति निर्वाणं सकृत्स्नं हि च ? किं पुनः ॥ २२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कालमाजीवितं विप्र श्रद्धापूतेन चेतसा ।
कृपया च समानानां सम्भवे सति पौष्कर ॥ २२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

काम्येऽस्मिञ्श्राद्धदाने ¹⁵⁶ तु पङ्क्त्या नाऽन्यत्र योजयेत् ।
समूहमेकं पूर्वं तु विप्राणामुत्तराननम् ॥ २२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृन्मन्त्रेणाब्जसम्भूत ¹⁵⁷ सर्वेषां विन्यसेत् ततः ।
प्रणवेन स्वनाम्ना च ¹⁵⁸ ज्ञात * * * * * * * * हृदादिषु ॥ २२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्त्रभूसणहेतीश ¹⁵⁹ पूर्वमन्त्रान् सगोचरे ।
एवं वा प्राङ्मुखं शक्त्या चक्रमन्त्रेण योजयेत् ॥ २२९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विप्रमेकमुदग्वक्वं ⁵⁸ मुख्यमन्त्रेण योजयेत् ।
द्वयं चोदङ्मुखं तत्र हृन्मन्त्रेणानुसन्ध्य च ॥ २३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुहृन्मित्रं द्विवेतं तु ? मातृवंशमथाब्जज ।
पितृवंशं ¹⁶⁰ हि निश्शेषं स्मरेदपरदेहगम् ॥ २३१ ॥

मूलम्

मब्डले त्वम्बुपात्रस्थं चक्रं वा नृहरिं यजेत् ।
(विप्रमेकमुदग्वक्त्रं मुख्यमन्त्रेण विन्यसेत्) ॥ २३२ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तृप्तये पितृवर्गस्य यथा मातृकुलस्य च ।
सर्वं जनमतोऽन्येषां ¹⁶¹ प्रीतये च स्वशक्तितः ॥ २३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गवा ⁵⁸ ग्रासं समुद्धृत्य दद्याद् घृतमधुप्लुतम् ।
दर्भैस्तिलोदकैर्मिश्रं ¹⁶² न क्षारं लवणोत्कटम् ॥ २३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मवंशाधिकारेण कुर्यादेवमतोऽन्यथा ।
पौरोहित्येन कृपया प्रीत्या वाऽन्यस्य कस्य चित् ॥ २३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निर्वर्तने तदीयं हि तत्पूर्वं विहितं कुलम् ¹⁶³ ।
आपादाज्जानुपर्यन्तमाजानोर्मध्यमस्तकम् ¹⁶⁴ ॥ २३६ ॥

मूलम्

प्। १२२)

विश्वास-प्रस्तुतिः

आवस्तिमूर्ध्नो ¹⁶⁵ हृदयमाहृदो मस्तकावधि ।
अनिरुद्धादयो मन्त्राश्चत्वारो विनिवेश्य च ॥ २३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुगतिप्राप्तये विप्र पितॄणां नित्यमेव हि ।
तृप्तये वासुदेवाद्यादामूर्ध्नस्त्वङ्घ्रिगोचरम् ॥ २३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चत्वारश्चानिरुद्धान्ता ¹⁶⁶ योक्तव्या वा महामते ।
प्रणवेन ¹⁶⁷ हृदि ब्रह्मन् शान्तं संविन्मयं तु वा ॥ २३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समीरानलतोयक्ष्माभूतानां ¹⁶⁸ व्यपकं क्रमात् ।
न्यस्तव्यं वासुदेवाद्यमध्यक्षान्तं चतुष्टयम् ॥ २४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपेक्षयानिरुद्वाद्यं पृथिव्यादिचतुर्ष्वथ ।
रक्षार्थं नृहरिं न्यस्त्वा नवमूर्तेः परं द्विज ॥ २४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूर्धास्यकण्ठहृन्नाभिगुह्यजानुद्वये ¹⁶⁹ त्वथ ।
पादयोः क्ष्माधरान्तं तु न्यस्तव्यं त्वष्टकं क्रमात् ॥ २४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृदम्बरे तु भगवान् वासुदेवोऽप्यधोक्षजः ।
क्ष्मान्तानां बुद्धिपूर्वाणां क्रमात् सङ्कर्षणादिकम् ॥ २४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

याक्तव्यमथवा विप्र पृथिव्यादिक्रमेण तु ।
सप्तकं ¹⁷⁰ भूधाराख्यं तु सङ्कर्षणान्तमेव हि ॥ २४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ ¹⁷¹ चिद्धृत्वधिष्ठाने वासुदेवं तु भावयेत् ।
रसलोहितमांसानां मेदोमज्जास्थिषु द्विज ॥ २४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमेण शुक्लधात्वन्तं न्यसेत् सङ्कर्षणादिकम् ।
सप्तकं च वराहान्तमाशुक्लाद् ¹⁷² द्वारसिद्धये ॥ २४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वराहमन्त्रादारभ्य सङ्कर्षणान्तमब्जज ।
एवं दुष्टनिरासार्थं पूर्ववत् ¹⁷³ पात्रकं न्यसेत् ॥ २४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यापकत्वेन भगवान् बहिरभ्यन्तरे खवत् ।
जीववत् साङ्कर्षणं च बीजं हृत्कमलोदरे ॥ २४८ ॥

मूलम्

सृष्टिसंअहारयोगेन सप्तकं धातुसप्तके ।

पौष्कर उवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

सामान्येन स्वमन्त्रेण सति सन्निहितेन वै ।
कारयो ? र्विग्रहे वृत्तौ ज्वालन्ताभ्यन्तरे ¹⁷⁴ (यथा) तु वा ॥ २४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यासार्चनादिमुक्तानां ¹⁷⁵ मन्त्राणां युज्यते कथम् ।
विनियोगं चतुर्णां ¹⁷⁶ वा नवानां मन्त्रकर्मणि ॥ २५० ॥

मूलम्

श्रीभगवानुवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

सषडङ्गो हि सामान्यस्सर्वेषां विहितस्सदा ।
साधकस्य ¹⁷⁷ हि मन्त्रो हि विषमस्स्याद्विरोधकृत् ॥ २५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुज्ञातस्ससर्वस्य ¹⁷⁸ चातुरात्म्यादिकं हि यत् ।
गुरोरिच्छा स्वकीयाऽत्र खमन्त्रादौ महामते ॥ २५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्रापि ¹⁷⁹ हि विषेषाय श्राद्धे द्वाभ्यां स उच्यते ।
मन्त्रग्रामे ¹⁸⁰ तु विन्यस्ते विप्राणामिच्छया पुरा ॥ २५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वमन्त्रमुपसंहृत्य स्वधाम्ना च ¹⁸¹ धिया सता ।
ब्रह्मभावनया व्याप्त एवं कृत्वाऽश्रयादिकम् ॥ २५४ ॥

मूलम्

प्। १२३)

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्विप्रविग्रहे व्यस्तं मन्त्रव्यूहं तदात्मनि ।
अ ? ¹⁸² थानियोजनीयं च क्षन्तु ? तत्पाणिपूर्वकम् ॥ २५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्रायं विहितं विप्र विशेषं तन्निबोधतु ।
व्यापकत्वेन भगवान् प्राक् सव्येतरयोस्ततः ॥ २५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दक्षिणे करशाखासु द्वितीयं पञ्चसु न्यसेत् ।
तद्वन्द्वामे तृतीयं हि त्वङ्गुष्ठादिक्रमेण तु ॥ २५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तलद्वये ¹⁸³ दक्षिणादावनिरुद्धमतो न्यसेत् ।
एकं वा वासुदेवान्तं न्यसेदिच्छावशेन तु ॥ २५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदा नवात्मा करयोस्तदङ्गुष्ठद्वयेऽच्युतः ।
अष्टकं च वराहान्तं प्राग्वदातर्जनेः क्रमात् ॥ २५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वामतर्जननिष्ठं ¹⁸⁴ तु वासुदेवान्तमेव वा ।
स्वाहामध्योदितं कृत्वा पूजासारे ? तथाऽ(र्चने)नले ॥ २६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हुतमप्यनलं ¹⁸⁵ भूतं प्राग्वत् पाव (न) कतां नयेत् ।
एवमिच्छावशेनैव मन्त्राणां परिवर्तनम् ॥ २६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वाराध्या ¹⁸⁶ नवनिष्ठानां श्राद्धकाले विरोधकृत् ।
एवं नियोजनं कृत्वा शिरसाऽभ्यर्च्य साम्प्रतम् ॥ २६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सासनं पुष्पपात्रेण समूहं भगवन्मयम् ।
तन्मध्येम्भश्चलं ¹⁸⁷ चित्तं पञ्चेन्द्रियसमन्वितम् ॥ २६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुर्यात्तां मन्त्रपीठस्थं ¹⁸⁸ मध्ये पारेऽथवा हृदि ।
कालमाचमनान्तं (र्थम्) तु मदनुग्रहकाम्यया ॥ २६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्निधाने द्विजानां च विभोस्सज्वलनस्य च ।
भाव्यं सुयन्त्रितेनैव ¹⁸⁹ सर्वज्ञेनापि जन्तुना ॥ २६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं भूतैर्द्विजेन्द्रैस्तु (स्तैः) बुद्ध्या तु सुविशद्धया ।
श्रद्धेयमखिलं ¹⁹⁰ तस्य सानुकम्पेन चेतसा ॥ २६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्मादब्जसमुद्भूत मानं यदुभयात्मकम् ।
नासकृत् सर्वभावानां विशेषाच्छ्राद्धकर्मणि ॥ २६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समये * * * ¹⁹¹ योज्यं तत् पूरण सर्वकर्मणाम् ।
पावनं तृप्तिजननं कि पुनः पितृकर्मणि ॥ २६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदाय मनसा मान्त्रीमाज्ञां ¹⁹² वै शिरसा सह ।
हार्दमापाद्य वै श्राद्धं द्रव्योत्थं यद्वशाद् द्विज ॥ २६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सफलं स्यात् पितॄणां तु ज्ञानमूलं हि तत्त्वतः ।
अन्यथा हेतुना केन ¹⁹³ पितॄणां तद्गतिप्रदम् ॥ २७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूलं ¹⁹⁴ विना क्ष्मां नाभ्येति पादपानां यथा तथा ।
ज्ञानमाह्लादपूर्वेण फलत्याशु च वर्त्मना ॥ २७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कारणं सर्वेन्द्रियग्रामं बहिर्वृत्तिगतं हि यत् ।
स्वयमात्मनि संलीनं कृत्वा हृत्कमलाम्बरे ॥ २७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वभावशक्त्या सम्पूर्य समास्ते साम्प्रतं तु तत् ।
स्वरूपाद्वन्दनं कुर्याद्विभोस्सर्वेश्वरस्य च ॥ २७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शान्तसंवित्स्वरूपस्य स्पन्दानन्दमयात्मनः ।
तवाच्युतं हि चित् स्पन्दं स्वयं परिणतं स्मरेत् ॥ २७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहस्रशशिसूर्याग्निप्रभया प्रोज्वलं स्थिरम् ।
मरीचिचक्रसम्पूर्णचिद्गर्भं ¹⁹⁵ सर्वतोमुखम् ॥ २७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चिदम्बरान्तरावस्थं ¹⁹⁶ सुशान्तं भगवत्पदम् ।
तच्छक्ति ¹⁹⁷ (तच्चित्र) ज्ञाननाडेर्वै विलक्षणतरं हि यत् ॥ २७६ ॥

मूलम्

प्। १२४)

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्मरेन्मरीचिकोणस्थं स्वभावाह्लादपिण्डकम् ।
स्वकं पितृसमूहं तु स्फुरन्तं कर्मशान्तये ॥ २७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

महतः ¹⁹⁸ पावकाद्यद्वच्छक्तिर्दहनलक्षणा ।
अङ्गारकणमाश्रित्य ¹⁹⁹ बाह्यमायाति पौष्कर ॥ २७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्वदेव ²⁰⁰ हि निर्यातः किन्तु सङ्कल्पनिश्चयात् ।
अग्नीषोमौ समाश्रित्य ²⁰¹ पितरश्चेश्वरेच्छया ॥ २७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रकाशमन्त्रराड्बाह्यं ²⁰² मायाकाशव * * * द्विज ।
क्रमेण यत्ततस्स्वेषां ²⁰³ सुखदुःखतरं तु वा ॥ २८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूलान्तःकरणेनैव ²⁰⁴ सेन्द्रियेण समाब्जज ।
मायाकाशवृतेनैव ²⁰⁵ हृन्मन्त्रं भ्रामयेत्ततः ॥ २८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्दुः (खगु) खादुपशान्त्यर्थं रश्मिरन्ध्रेण केनचित् ।
ज्ञानतस्त्वरविन्दाक्ष ²⁰⁶ तदाकाशावधे पुनः ॥ २८२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्कालं तत्कुलोद्भूतमनुभाववशाद् द्विज ।
अग्नीषोमाश्रयस्थं च चित्पिण्डं ²⁰⁷ तत्तु वै क्रमात् ॥ २८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तःकरणबीजं ²⁰⁸ तु महामोहबलोज्झितम् ।
ज्ञानान्तमम्बरान्तस्थं ²⁰⁹ सुसूक्ष्मं सततोदितम् ॥ २८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्ष्मान्तं ²¹⁰ नारायणाद्यैस्तु ह्यध्यक्षान्तैरधिष्ठितम् ²¹¹ ।
प्राणब्रह्मावसानैर्वा ²¹² वासुदेवादिकैः क्रमात् ॥ २८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुद्ध्या ²¹³ व्याप्तैर्यथावस्थैः प्रभवस्थितिलक्षणैः ।
मन्त्राङ्गैर्ज्ञस्वरूपैर्वा पञ्चभिर्लोचनोज्झितैः ॥ २८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्वशात् प्रतिपत्तिर्वै कर्तुर्भवति ²¹⁴ सुस्फुटा ।
सन्निवेशवशेनातो ²¹⁵ हार्देऽस्मिन् पितृतर्पणे ॥ २८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वानुष्ठानवशेनापि ²¹⁶ मन्त्राणामुदयान् स्मरन् ।
अमूर्तमथवा मूर्तमधिदैवव्यवस्थया ॥ २८८ ॥

मूलम्

चिद्बीजनिचयाधारद्व्यात्मकं यत् पुरोदितम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभिन्नलक्षणेनैव प्रणवेन महामते ।
ध्यायेच्चित्कर्णिकामध्ये ²¹⁷ भूमौ बीजत्वमागतम् ॥ २९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सतुर्यमपृथग्भूतैस्सत्वाद्यैरनुपप्लुतम् ²¹⁸ ।
तस्माद्विनिर्गतं ध्यायेत् त्रितयेनाभिरञ्जितम् ॥ २९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रपितामहसञ्ज्ञं तु चैतन्यत्वेन पौष्कर ।
सुषुप्तिरूप (सञ्ज्ञ) ताप्राप्तमीषत्कालुष्यमागतम् ॥ २९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विश्रान्तं ²¹⁹ कर्णिकाकाशदेशे चिद्भास्करोदरे ।
तदुद्देशं ततस्तस्माच्चैतन्यान्निर्गतं स्मरेत् ॥ २९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वेनान्तःकरणेनैव रञ्जितं स्वं ²²⁰ पितामहम् ।
एकारेण स्वनाम्ना च स्वप्नेनाविष्वकृतस्य ²²¹ च ॥ २९४ ॥

मूलम्

प्। १९५)

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्थितिं संस्मरेत्तस्य द्व्यात्मनामाश्रितस्य च ।
चिदंशस्य च वैकण्ठ देशे नाभ्यन्तराम्बरे ॥ २९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मनोबुद्धिरहङ्काररञ्जितं संस्मरेत्ततः ।
जाग्रेणाकूलितेनैव पिता चैतन्यमब्जज ॥ २९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मनाड्यन्तराकाशे ²²² ब्रह्मरन्ध्रपथावनौ ।
द्व्यात्मके जीवकोशे तु कारणे तुर्यलक्षणे ॥ २९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दैवत्यं वासुदेवं च साकारं वाऽर्कबिम्बवत् ।
तदात्मना च बोद्धव्यौ विबुधौ विश्वसञ्ज्ञकौ ॥ २९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्मूलं ²²³ हि यतस्सर्वं कर्मिणां पितृसङ्ग्रहः ।
प्रपितामहसञ्ज्ञं ²²⁴ वै त्वधिष्ठायाथवा भवेत् ॥ २९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्याह्नभास्कराकारं मूर्तं वा ज्ञानमूर्तिभृत् ²²⁵ ।
पैतामहीयमेवं हि चैतन्यं कमलोद्भव ॥ ३०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रद्युम्नाधिष्ठितं ध्यायेत् स्वस्थानेन पुरोदितम् ।
पिताधिदेवतारूपमनिरुद्धमतस्स्मरेत् ॥ ३०१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूर्ध्नश्छिद्रप्रवेशे ²²⁶ तु अमूर्तं मूर्तमेव वा ।
आराध्य मन्त्रेणाढ्यं वा स्थानं कुर्यादधिधिष्ठितम् ॥ ३०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृन्मन्त्रेणापरं विप्र शिरसा तत् परं तु तत् ।
शिखाधिदैवतं ध्यायेच्चतुर्थं सर्वदैव हि ॥ ३०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शक्तिमन्त्रेण तनुतीं ²²⁷ हृन्मन्त्रानुगतां स्मरेत् ।
शिरसा सह चास्त्राख्यं शिखया सह लोचनम् ॥ ३०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नवमूर्तेश्चतुष्कं तु चिद्रूपं केवलं हृदि ।
सत्तामात्रस्वरूपाभिर्विभिन्नं गुणशक्तिभिः ॥ ३०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ तत्सदिति चैतद्वत् कर्णिकागहनान्तरे ।
व्यक्तं ²²⁸ कण्ठावधोद्देशं कुर्याद्गरुडगादिना ²²⁹ ॥ ३०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मरन्ध्रगतं ध्यायेत् सवराहनृकेसरि ? ।
भिन्नत्वे भेदबुद्ध्या तु यथैकस्मिन् हि जायते ॥ ३०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वभावशीतलं चोष्णं स्वादु भिन्नजलद्वयम् ।
एवं भोगाप्तये कुर्यादेतस्माद्व्यत्ययं हि ये ? ॥ ३०८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञेयं ²³⁰ तन्मोक्षदं विप्र नित्यमेवाफलार्थिनाम् ।
तनुत्रास्त्रदृशो ²³¹ मन्त्राः हृदयान्मस्तकावधि ॥ ३०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यस्याधिदेवतात्वेन शक्तित्वेन हृदादयः ।
ज्ञानादीनां ²³² हि वै यस्माद्भोग्यास्त्रीणि बलादयः ॥ ३१० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ते च षढृदयादीनि निर्णीतानि च वै पुरा ।
एवं कारणमूलं तु देहे पितृगणं क्रमात् ॥ ३११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यस्त्वा ²³³ मनीषितैरन्यैश्चिद्रूपैः पितृभिस्सह ।
सन्तर्पणं ²³⁴ ततः पार्श्वे विश्वेदेवपुरस्सरम् ॥ ३१२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञलक्षणेन सन्तर्प्यौ प्रणविन तु तौ पुरा ।
परमानन्दगर्भेण सहस्रशशिरश्मिना ॥ ३१३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृदि प्राणकलामूले प्रोच्चरत् प्रणवं स्मरेत् ।
दुग्धबुद्बुदसङ्काशममृतं हिमशीतलम् ॥ ३१४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तरसारतयं ²³⁵ तं च ? ज्ञाननाडीक्रमं महत् ।
यमाश्रित्य च तिष्ठन्ति विश्वेदेवपुरस्सराः ॥ ३१५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितरो भगवद्रूपास्साकारां वह्निराकृतिः ।
ब्रह्मरन्ध्रावधिं यावद्विसर्पन्तं स्मरेत् तत् ॥ ३१६ ॥

मूलम्

प्।१२६)

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पूर्णेन्दुत्वमापन्नं भावयेत्तत्र ²³⁶ तद्द्विज ।
यत् पित्र्यदैवतं मन्त्रं ब्रह्मरन्ध्रोपरि स्थितम् ॥ ३१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्राणशक्तिर्ज्वलद्रूपा तदीया तच्छिरोपरि ।
सूर्यमण्डलमध्यस्था युगान्ताऽनलवत् स्मरेत् ॥ ३१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्तेजसावलीनं ²³⁷ तद्ध्यायेन्मण्डलमामृतम् ।
जनकीयकरन्ध्रेण ²³⁸ प्रतिस्रोतीकृतं पुनः ॥ ३१९ ॥

मूलम्

(अत्र ग्रन्थपात इव)

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूलनिष्ठं क्रमाद्ध्यायेत् चेतसा निर्मलेन तु ।
एवं ²³⁹ गतपिपासार्थः प्राग्वदोङ्कारमुच्चरन् ॥ ३२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तुर्यभूमिं तु पित्रादिलयध्यानधिया न येत् ।
इति भोगाप्तये कुर्याद् ²⁴⁰ भूयो भूयो द्विजोत्तम ॥ ३२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितॄणाममृतं श्राद्धं सर्वदुःखक्षयप्रदम् ।
प्रकाशाह्लादपिण्डस्थं कृत्वा पितृगणं तु वै ॥ ३२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तर्मायाम्बराद्यान्तं क्षीणसंस्कारलक्षणम् ।
आमूलादुल्लसन्तं च ऊर्ध्वदेहव्यपेक्षया ॥ ३२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

औदयेन क्रमेणैव सूर्यबिम्बमिवाम्बरे ।
तत् पुनर्विलयीकुर्याच्चन्द्रभावनया यथा ॥ ३२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न रोगमायाति पुनः कर्मभूमौ सचित्फलः ।
एवं यत् पातयेत् पिण्डं ब्रह्मक्षेत्रसमाश्रिते ॥ ३२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनन्ते विपुले पूर्णे चिद्रूपे त्वस्फुटं द्विज ।
स्ववंशोत्तारकं विद्धि ज्ञानकर्मपरायणम् ॥ ३२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

किन्त्वसौ दुर्लभो यस्य भावनैषा ²⁴¹ हि तत्त्वतः ।
भगवद्भक्तिपूता (त्मा ?) तन्मन्त्रैकपरायणः ॥ ३२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रवर्तेताथ सिद्ध्यर्थं बाह्यतश्श्राद्धकर्मणि ।
मन्त्रेशवह्निविप्राणां सन्निधाने यथाक्रमम् ॥ ३२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभ्यर्थासनकर्माख्यं ²⁴² मन्त्रं यदवतारितम् ।
भगवन् पुण्डरीकाक्ष पित्र्यं ²⁴³ वर्गं हि मामकम् ॥ ३२९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वयं श्राद्धात्मना भूत्वा प्रोद्धरस्व भवार्णवात् ।
भुङ्क्ष त्वं शक्तिनिष्ठेन स्वयं ज्ञानादिकेन वै ॥ ३३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

करणेन बलाद्यं हि भोगजालं त्रिलक्षणम् ।
एवमभ्यर्थयित्वा च ह्यभिसन्धाय चेतसा ॥ ३३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमात् पितृगणं सर्वमिदमुच्चार्य वै ततः ।
ॐ ॐ ॐ ॐ पितॄणां च तृप्तये परमेश्वर ॥ ३३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्तारणार्थमपि वै यजाम्योम्ॐ नमो नमः ।
सकृच्चतुर्धा नवधा त्विदमुच्चार्य चेतसा ॥ ३३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्मरन् बाह्याम्बरावस्थं विन्यस्तं यत् परात्मनि ।
ततो विभवतस्सर्वैरर्घ्यपाद्यपुरस्सरैः ॥ ३३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भोगैस्ताम्बूलपर्यन्तैर्मन्त्रनाथं ²⁴⁴ यजेद् द्विज ।
तत्रेदं सर्वसामान्यं भोगोपादानकर्मणि ॥ ३३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रमुच्चारणीयं च श्राद्धदानेषु सर्वदा ।
ॐ वौषडमृताभं तु बलवीर्यमयं त्विदम् ॥ ३३६ ॥

मूलम्

प्। १२७)

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेजस्स्वभावममलं भोगं भुङ्क्ष्वो नमो नमः ।
नैवेद्यं विद्यमानं तु प्रोक्षयित्वा दृशा बृहत् ॥ ३३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं यदबृहद्रूपं पाणौ कृत्वा तु पात्रगम् ।
तथा चाविद्यमानं यन्मनसा वाद्य धारणा ॥ ३३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितॄणां तृप्तये ह्येवमिष्ट्वा मन्त्रेश्वरं ततः ।
ततारा ? दर्भलोपे (भे) तं प्रदद्याद्देहमोदकम् ॥ ३३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ ²⁴⁵ नमोऽस्मत्पितृगणात् प्रीतो भव जगन्मय ।
तेषामस्त्विदमक्षय्यं यत् कृतं च त्वयाऽत्मसात् ॥ ३४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इति ²⁴⁶ कर्तव्यता सा वै पैत्रं स्थानात्मना नयेत् ।
मन्त्रेशरोमकूपानामाशयं चोदयार्कवत् ॥ ३४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहिर्हृत्कमलोद्देशे स्मरेत् पितृगणं क्रमात् ।
अथान्तर्माननिष्ठं तु ह्यर्घ्याद्यैः भोगसञ्चयैः ²⁴⁷ ॥ ३४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्रवत्पूर्णेन्दुधवलं मरीचिचयसङ्कुलम् ।
संविशन्तं स्वशक्त्या वै ध्यायेन्मन्त्रात्मनि स्थिते ॥ ३४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेजोमये पितृव्यूहे पितृसङ्घं हि तत् पुनः ।
मध्याह्नार्कायुताभं च सन्त्मरेद्वि (द्धि) ²⁴⁸ स्फुरत्प्रभम् ॥ ३४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्व्यापारे निवृत्तेऽथ रोमरन्ध्रे ²⁴⁹ शनैश्शनैः ।
मन्त्रहृत्पुष्कराकाशमाक्रान्तं ²⁵⁰ तैस्स्मरेदथा ॥ ३४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीठसन्निहितं ²⁵¹ मन्त्रादादायेन्दुधिया ततः ।
यायादग्निसमीपं ²⁵² तु ध्यायेत्तत्रोदितं प्रभुम् ॥ ३४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्तर्प्य विधिना भक्त्या पूर्णान्तं मन्त्रराट् ततः ।
तत्रापाद्यश्चरुः प्राग्वत् तथा पिण्डार्थमोदनम् ॥ ३४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्वाज्यतिलदर्भाणां सम्पुटे रजतान्विते ।
अभिमन्त्रितमाराध्यैस्ततस्तैस्ताडनादिभिः ॥ ३४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नीत्वा निर्दोषतां पश्चात् स्थगयेदम्बरादिना ।
अथानुसन्धानपूर्वं साधारं त्वासनं यजेत् ॥ ३४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्रमात् कुशानामूर्ध्वे तु यथास्थानविभागशः ।
संसिच्य प्रणवेनाथ सतिलेन तु वारिणा ॥ ३५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हेमपूर्वाणि तत्राग्रे ²⁵³ पात्राणि क्रमशो न्यसेत् ।
पित्राद्यनुक्रमेणैव त्वादावन्त्ये तदग्रतः ॥ ३५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रपूर्वेण नाम्ना तं सनमस्केन निक्षिपेत् ।
तिलास्त्वम्बुकुशाग्राणि ²⁵⁴ त्विदं तेऽर्घ्यं पठन् क्रमात् ॥ ३५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रपितामहपर्यन्तामेवं कृत्वार्घ्यकल्पनाम् ।
कामोऽन्यस्मिन् ²⁵⁵ श्राद्धदाने ह्येवमन्येष्वपि द्विज ॥ ३५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्ववन्नामगोत्रे ²⁵⁶ तु ह्यर्घ्यमापाद्य पात्रगम् ।
पृथक् पृथग्वा पात्राणामासीनद्विजसङ्ख्यया ॥ ३५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रकल्पितमथ स्वं स्वं नीत्वा सार्ध्यं तु भोजनम् ।
प्रपितामहनिष्ठानां पाणौ दद्यात् कुशान्वितम् ॥ ३५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सावशेषं तथाऽन्येषां हस्तेऽर्घ्यं प्रतिपाद्य च ।
कुर्यात् सार्घ्योदकानां च सुमर्यादासु ²⁵⁷ चान्तरे ॥ ३५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्थानं सर्वपात्रस्य दत्ते सार्घ्योदके सति ।
विप्रपाणिघृतेनाथ तेन चार्घ्योदकेन तु ॥ ३५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विसृज्य नयने स्वे वै पात्रेऽन्यस्मिंस्ततो द्विज ।
क्रमादाहृत्य तत्तोयं प्रयायादग्निसन्निधिम् ॥ ३५८ ॥

मूलम्

प्। १२८)

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्तदग्रे तत्पात्रं तिलाम्बुपरिपूरितम् ।
कृत्वा तस्मिन् धिया ध्यायेद्विष्टरं परमेश्वरम् ॥ ३५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संविभज्य पितृव्यूहं तत्रोङ्कारेण भावयेत् ।
विमलाम्बरसंस्थं तु यथा नक्सत्रसञ्चयम् ॥ ३६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तथा कमलसम्भूत तस्मिन् पात्रान्तरे स्थिते ²⁵⁸ ।
अपावन्यच्युताकाशे ²⁵⁹ ह्लादवृत्तौ विभावयेत् ॥ ३६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तस्सर्वेश्वरं देवं स्पन्दमानं स्वतेजसा ।
ततोऽर्घ्यैः कुसुमैर्गन्धैः कृत्वा तेषां पुरार्चनम् ॥ ३६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मधुलिप्ते कुशाकाण्डे तत्र द्वे सलिले न्यसेत् ।
स्थगयित्वा परेणैव पात्रेण च कजेन तु ॥ ३६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्यावापृथिव्यौ ते पात्रे बोद्धव्ये ²⁶⁰ दिव्ज पूरिते ।
निधाय चार्चयित्वा तु स्वोत्तरोत्तरमूलतः ॥ ३६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तासु सूक्ष्मपितृव्यक्तिं प्रोच्चरेत् प्रणवं स्मरेत् ।
सामान्यचित्स्वरूपं तु तारशब्दैकतां गतम् ॥ ३६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्ववृत्तिमार्गेणायातां रुद्धां कुर्यात् कुशासने ।
तत्रोदितक्रमेणैव प्रभावेन विभावयेत् ॥ ३६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्वचिच्छब्दैकवृत्तौ ²⁶¹ तु पूर्वलक्षणलक्षिताम् ।
पङ्तीभूतां स्थितिं पैत्रीमनुमूर्ति प्रकाशिताम् ॥ ३६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिलोदकेन सम्पूर्य अर्घ्यपात्रात् कराञ्जलिम् ।
धारां ²⁶² सन्तानवद्दद्यात् क्रमात्तद्वै पठन् द्विज ॥ ३६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नाम प्रणवनिष्ठं तु एतत्ते पाद्यमस्त्विति ²⁶³ ।
ततोऽन्यपात्रमुत्पाद्य प्राग्वदग्नौ समर्पयेत् ॥ ३६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रजतालङ्कृतेनैव सपवित्रेण पाणिना ।
व्यापकं चित्स्वरूपं तु धातुसप्तकमूर्तिघृत् ॥ ३७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मभावनयानन्तं निश्चयीकृत्य चेतसा ।
जीवनामिदमाधारमिदमाप्यायनं ²⁶⁴ परम् ॥ ३७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्भवं च लयस्थानं परमानन्दलक्षणम् ।
अतस्तमादौ पात्रस्थमर्घ्यपुष्पानुलेपनैः ॥ ३७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवेनार्चनीयं च तेनैवापाद्य वै ततः ।
पठंस्तमेव मनसा वर्तयेद्गोलकाकृतिम् ॥ ३७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वंशक्त्यात्मकं यस्मात् सन्ति सर्वत्रताङ्खिलाम् ? ।
गृह्णन्ति नियता मूर्तिं कर्मणां प्रतिपत्तये ॥ ३७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सनाभीयाननुग्राह्यानधिकृत्याखिलान् पितॄन् ।
यथाऽर्घ्यपूर्वैर्मन्त्रेशमिष्टं भोगैस्सुपुष्कलैः ॥ ३७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तथाऽन्नमूर्तिमापन्नांस्तानपि क्रमशो यजेत् ।
अलकाद्यं हि वै भाण्डं पूरितं गालिताम्भसा ॥ ३७६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मधुदर्भतिलोपेतं कृत्वाऽन्नं तत्र वै स्मरेत् ।
मन्त्रेशं चन्द्रबिम्बस्थममूर्तममितद्युतिम् ॥ ३७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहिस्स्वस्मिन्नुल्लसन्तं ध्यायेत्तेनाम्भसा सह ।
कुम्भादुत्कीर्यमाणेन निर्मलं शीतशीकरम् ॥ ३७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदायाथ कराभ्यां तु प्राक्तिलं मधुसम्प्लुतम् ।
आपूर्यापूर्य चैकस्य श्रद्धया परया द्विज ॥ ३७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिलान् * * * स्तेन ²⁶⁵ भावनासहितेन च ।
पितॄणां क्रमशो दद्यात् तृप्तयेम्भस्तु मन्त्रितान् ॥ ३८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ प्राङ्मुखपूर्वाणां द्विजेन्द्राणां समाचरेत् ।
पूर्ववत् सविशेषं हि स्वश्राद्धे श्रद्धयान्वितम् ॥ ३८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वाङ्गिकं ²⁶⁶ क्रमाद्विप्र आपादान्मस्तकावधि ।
अर्घ्याम्बुमिश्रितैः पुष्पैश्चन्दनाद्यैर्विलेपनैः ॥ ३८२ ॥

मूलम्

प्। १२९)

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्स (स्तु) पक्षव्यजनैस्तेषामुद्बोध्य मारुतम् ।
निवेद्य विविधान् पश्चाद्वस्त्रान् धूपाधिवसितान् ॥ ३८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तताऽलङ्कृत्य वै शक्त्या कङ्कणाद्यैर्विभूषितैः ।
उपवीतान् सोत्तरीयान् दद्यात्तेषामनन्तरम् ॥ ३८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिरोमाल्यानि शुभ्राणि ततः कण्ठस्रजानि च ।
दिव्यगन्धं ²⁶⁷ ततः क्षोदं मूर्ध्नि कर्पूरमिश्रितम् ॥ ३८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततो निवेद्य वै तेषां नयनाञ्जनमुत्तमम् ।
दर्शयेद्दर्पणं पश्चात् पुरतः कुसुमान् क्षिपेत् ॥ ३८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुगन्धधूपपूतेन ततस्तान् धूपयेत् क्रमात् ।
सुप्रकाशेन दीपेन पूजनीया महामते ॥ ३८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपानहौ * * * * तेषां ²⁶⁸ छत्त्राणि विविधानि च ।
पादुकाः ²⁶⁹ पादपीठानि आसनानि च तानि च ॥ ३८८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शयनानि विचित्राणि शिबिकाश्वादि चैव हि ।
कल्पनीयानि सर्वेषां ²⁷⁰ कृत्वा तद्रजतादि च ॥ ३८९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्मूलमथवा शक्त्या सर्वेषां विनिवेद्य (श्य) च ।
समवायश्च ²⁷¹ साधारस्चेतसः परितुष्टये ॥ ३९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुनरर्घ्योदकं पाणौ दत्त्वा मन्त्रं समुच्चरन् ।
कुर्यात् सम्पूजनं तेषां भगवद्यागवत् क्रमात् ॥ ३९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मधुपर्केण चान्नेन श्रद्धया विविधेन च ।
भक्षैस्सफलमूलैस्तु पावनैः पानकैस्ततः ॥ ३९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रसालाभिस्सुगन्धाभिः शृतेन पयसा सह ।
भक्षितश्चाग्रतस्सर्वमल्पकेषु पुटेषु वा ॥ ३९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रीतयेऽखिलविप्राणां समं कृत्वा निवेद्य च ।
प्राग्वदर्घ्योदकं पाणौ दद्यात् सम्प्राशनाय च ॥ ३९४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्मरन् मनसा मन्त्रं प्रतिपद्य द्विजाम्भसा ।
जपन् ध्यायंस्तथाऽस्त्रं च आस्तेऽग्रे नान्यमानसः ॥ ३९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कलां वै तुष्टये तेषां सुखबोधमहाफलम् ।
तपाधिकं ? ²⁷² धर्मशास्त्रं मोक्षशास्त्र मथोत्तमम् ²⁷³ ॥ ३९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उद्धोषयन् ²⁷⁴ गुणांस्त (द्य) * * * यस्योपयुज्यते ।
निवेदनीयं तत्तस्य अथ तृप्ते द्विजे * * * * ॥ ३९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्ववच्चानुसन्धाने सम्पन्ने सति सर्वदा ।
कुर्यादुदकदानं तु भूयस्सन्तर्पयेद् द्विज ॥ ३९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिण्डदानावशिष्टेन अन्नेन सह वारिणा ।
मधुपर्कतिलक्षीरैराज्यसव्यञ्जनेन च ॥ ३९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कराञ्जलिं च सम्पूर्य क्षिपेत् पिण्डं ततो बहिः ।
द्विजानामग्रतश्चाप्रि सह चोदकधारया ॥ ४०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षिपेदुत्तरदिग्भागान्निनयेदन्तकास्पदम् ²⁷⁵ ।
पवित्रकं परित्यागं कृत्वाऽथ प्रतिशाटकम् ॥ ४०१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्वासः परिवर्त्याथ ऊर्ध्वं वा संस्मरन् हृदि ।
स्वमन्त्रेणाचमेत् पश्चाद् हृन्मन्त्रेणामलात्मना ॥ ४०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पन्नमस्तु भोस्सर्वं चोदयेदासनस्थितान् ।
द्विजान् संयतचित्तांस्तु ²⁷⁶ दद्यात् पूर्णाहुतिं ततः ॥ ४०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ पूर्ववदब्दानामाचर्तव्यं ²⁷⁷ यथाक्रमम् ।
प्राङ्मुखाभ्यां ²⁷⁸ विना सर्वैराचर्तव्यमततः स्थितैः ॥ ४०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पद्यता(?)भ्यां तदन्तेऽथ सर्वमुद्धृत्य चोदनम् ।
पात्रे सफलमूलं च मध्वाज्यतिलभावितम् ॥ ४०५ ॥

मूलम्

प्। १३०)

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजनां चोदनं कुर्याद् भुक्तशेषस्य साम्प्रतम् ।
उच्यतां विनियोगं भोः प्रब्रूयुस्ते ह्यनाकुलाः ॥ ४०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उद्धृतं त्वस्मदीयं वै भाण्डस्थं विभवेच्छया ।
अथ पैतामहीयं यत् पूजितं चान्नगोलकम् ॥ ४०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मिन् किङ्गेहमानीय ²⁷⁹ पृथक्कृत्य ²⁸⁰ स्फुलिङ्गवत् ।
स्वदेहाद्द्रेचकेनैव त्वनुसन्धाय वै ततः ॥ ४०८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वाऽमृतपुटान्तस्थममृतांशुसमं हृदा ।
कृत्वा द्विषट्कजप्तं तु प्रणताया द्विजेच्छया ॥ ४०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रतिपाद्य स्वजायायाश्शेषं ब्राह्मणकाम्यया ।
विनियुज्योपसंहृत्य ²⁸¹ गोष्वापस्वा ? द्विजानले ॥ ४१० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अंषट् ? ²⁸² भोजनपात्राणां कृत्वा प्राग्ज्वलनं ततः ।
तत्र वा भगवत्यग्रे सतिलं चोदकालकम् ²⁸³ ॥ ४११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहिरण्यं क्रमाद्दद्यात् पितृभ्यः प्रीणनाय च ।
रक्षयेच्च सृगालेभ्यस्साम्प्रतं कमलोद्भव ॥ ४१२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितृकर्मणि मात्रेऽस्मिन् ²⁸⁴ सम्यक् स्थानक्रियात्मके ²⁸⁵ ।
क्रियान्नैः ²⁸⁶ प्रापणी पैण्डी निर्वर्त्या भोजनादनु ॥ ४१३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नाक्षय्यां ²⁸⁷ वाचयेत् प्रीतिमुद्दिष्टेऽप्युदकक्रियाम् ।
न पूर्णाहुतिदानं च न चोदक् परिवर्तनम् ²⁸⁸ ॥ ४१४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पैत्र्यं पात्रमथोद्घाट्य स्वमन्त्रं हृत्कुशेशयात् ।
विरेच्य ²⁸⁹ देवायान्नेन कल्पान्तार्कानलद्युति ॥ ४१५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्पात्रं ²⁹⁰ गगनोद्देशे तद्दूरे (च) द्विषडङ्गुलात् ।
द्वादशान्तं हि तत्पित्र्यं पात्रादैक्यं यथाक्रमम् ॥ ४१६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पश्येत्तांश्च ²⁹¹ मन्त्रेशान् ध्यायेद् ध्यानधिया पितॄन् ।
पातं ²⁹² हि साबलं तद्वन्निशि दीप्तानलाचलं ॥ ४१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमेकत्वमापन्ना ? मन्त्रेण ²⁹³ तेन ते (ताः) ।
शशाङ्कशतसङ्काशमथ मन्त्रेश्वरं हरिम् ॥ ४१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरस्तावयवं ध्याना? शक्तयस्ततत्र वैष्टराः ।
पितृव्यूहवदालीनं कृत्वा तदनु मन्त्रराट् ॥ ४१९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मसात् ²⁹⁴ पितृमार्गेण तत्र तेनोदकेन ²⁹⁵ च ।
विसृज्य नयने भूयस्सपत्नीको दृशाऽब्जज ॥ ४२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जलायैव च निक्षिप्य प्राग्दत्तं सह वारिणा ।
क्षान्तानलगतं देवं समासाद्यार्चनालयम् ॥ ४२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रेशमर्चयित्वा च पूर्ववत् प्रीणयेद् द्विज ।
ततस्तदुपसंहार कृत्वा भोजनमाचरेत् ॥ ४२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बान्धवैस्सह मन्त्रेशं ध्यायन् हृत्पुष्करोदरे ।
यतवागमृतप्रख्यैर्ग्रासैस्तदनु पौष्कर ॥ ४२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरुच्छिष्टे तु भूभागे कृते सङ्क्षालने ततः ।
सोदनं व्यञ्जनीयं यद्दुःखा * * * * * * * * ²⁹⁶ ॥ ४२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तमाहृत्यापरस्मिन् वै पात्रे दर्भतिलान्विते ।
क्षिपेद्दीपद्वितीयं ²⁹⁷ तद्बहिर्वै दक्षिणेन च ॥ ४२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्मरन्मन्त्रं शुचौ देशे दत्वा दर्भास्तरं ततः ।
नयेद्धर्मकथाभिस्तु योग्य * * * * निशाम् ²⁹⁸ ॥ ४२६ ॥

मूलम्

प्। १३१)

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्येवं विधिना श्राद्धं पितॄणां विहितं द्विज ।
संसारदुःखशमनमचिरादपवर्गदम् ॥ ४२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृतमेकप्रकारं च श्रद्धया चोभयात्मकम् ।
दत्त्वा ज्ञानक्रियानत ? ²⁹⁹ याचोपयुज्यते ॥ ४२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लोकधर्मस्थिता सा सम्पूरणे याति ³⁰⁰ वासनाम् ।
तस्माच्चित्तप्रसादं ³⁰¹ वै जायते येन कर्मणा ॥ ४२९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आचर्तव्यं प्रयत्नेन मन्त्रज्ञैर्वितताप्तये ।
अथ * * * * मनसंस्कारं ³⁰² सम्पन्नानां समाचरेत् ॥ ४३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

और्ध्वदेहिकसञ्ज्ञं तु व्यापारं समनन्तरम् ।
पूर्वोक्तफलसिद्ध्यर्थं तन्मे निगदतश्शृणु ॥ ४३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तच्चापि द्विगुणं विद्धि ³⁰³ द्विविधं (प्रथमम्) कमलोद्भव ।
सा दीक्षितानां ³⁰⁴ सर्वेषां मुक्तानाममृतादिकैः ³⁰⁵ ॥ ४३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यक्तादिवृत्तिस्थानेषु हितं नित्यं तमेव हि ।
प्राग्वदाराधिते मन्त्रे श्रद्धया सम्प्रदत्तवत् ³⁰⁶ ॥ ४३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आतृप्तेः भगवत्प्रीतिपर्यन्तममलेक्षण ।
द्वितीयममलाग्रे तु मन्त्रेशे सन्निधीकृते ॥ ४३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ओदनेनात्मकेनैव भोजनं क्रिययोज्झितम् ।
आहृष्टेरल्पसत्त्वानां सर्वेषां सर्वदा हितम् ॥ ४३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्वलदव्यक्तबीजान्तं निविष्टं ³⁰⁷ वर्तते ततः ।
सौम्यवृत्तिससूक्ष्मश्च ³⁰⁸ प्राणशक्तिपरश्चसन् ³⁰⁹ ॥ ४३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्दशांशं हि वै कालं बाह्यं च दिनलक्षणम् ।
समाश्रित्य क्रमेणैव कर्ता ³¹⁰ तदनुकल्पवान् ॥ ४३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्प्राणांशानुविद्धा ³¹¹ * * * * व्यक्तमिन्द्रियलक्षणम् ।
आपादयति चाव्यक्तादन्नमूर्तिच्छलेन तु ॥ ४३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रोत्रेन्द्रियादिकाश्चैव उपस्थेन्द्रियपश्चिमाः ।
यमाश्रित्य लभेताशु ³¹² समतीते दशाहिके ॥ ४३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकादशेऽह्नि विप्रेन्द्र अस्मिन् शक्तित्वमेव हि ।
त्रयस्त्रिंशाहिकेनैव ³¹³ ब्रह्मन् व्यक्ततरेण तु ॥ ४४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विनाडि ³¹⁴ सत्यपूर्वेण तत्प्राणांशेन वै पुनः ।
द्विसट्कलक्षणेनैव शेषं तत्वगणं ³¹⁵ द्विज ॥ ४४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुद्धितत्वान्धकारं तु व्यञ्जनीयं यथाक्रमम् ।
प्राक् संवत्सरे बुद्धिं द्वितीयेन ततो द्विज ॥ ४४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्त्वाशब्दतन्मात्रात् ³¹⁶ पञ्चभिः पञ्चकं तु वै ।
तन्मात्राणां व्यञ्जनीयमाकाशाद्यमतः परम् ॥ ४४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मासानां पञ्चकेनैव क्ष्मान्तं वै भूतपञ्चकम् ³¹⁷ ।
ततस्सचेले सम्पन्ने (स्ना) स्थाने भुक्तोज्झितं ³¹⁸ तथा ॥ ४४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दन्तकाष्ठे हृदा पीते ³¹⁹ पञ्चगव्येन ते पुनः ।
मन्त्रे तु विधिवत् स्थाने प्रावृते चाम्बरे तथा ॥ ४४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाचम्य हृदा न्यस्य मूलं पाणितले ततः ।
आमूर्धयाथ ? ³²⁰ तेनैव सकलीकृत्य विग्रहम् ॥ ४४६ ॥

मूलम्

प्। १३२)

विश्वास-प्रस्तुतिः

सङ्क्षेपेण निरङ्गेण ततो हृन्मन्त्रमन्त्रिताः ।
सगोत्रविहितं विप्र ³²¹ प्रेतानुग्रहकाम्यया ॥ ४४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तोयाञ्जलित्रयं दद्यात् तन्नाम्ना सतिलं द्विज ।
दर्भा राजतसम्मिश्रममुना तस्य वै ततः ॥ ४४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुद्धये शुभशान्त्यर्थं जपेदष्टाधिकं ³²² शतम् ।
स्वमन्त्रादस्त्रमन्त्रं ³²³ वा सामान्यं द्वादशाक्षरम् ॥ ४४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नवात्मबीजसङ्घातमेकं वा भावनावशात् ।
प्रवर्तेताथ ³²⁴ विधिवत् पूर्वोद्दिष्टे तु कर्मणि ॥ ४५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तीर्थोद्देशे नदीतरे गृहे वाऽयतने शुभे ।
अतीव श्रेयसं द्वाभ्यां प्रेतश्राद्धं यतेत् द्विज ॥ ४५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विघ्नव्यूहतमोरूपं समासाद्या ? स्फूरादिकम् ।
व्यवसायविघातं च न्यूनं कुर्याच्च कर्मणाम् ॥ ४५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मात् संरक्षणीयं ³²⁵ च ब्रह्ममन्त्रबलेन तु ।
भास्वरेण तमोरूप ³²⁶ मामूलाद्वै ³²⁷ स्वकं बलम् ॥ ४५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तिलदर्भादिकं सर्वं मन्त्रेणाराध्य वै पुरा ।
एतन्निरस्यान्यः ? कार्या प्राङ्मुखश्चोत्थितस्ततः ³²⁸ ॥ ४५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

साम्प्रतं सर्वसामान्यं कुर्यात् स्थानपरिग्रहम् ।
ब्रह्मभावनया मूलमन्त्रं सर्वगतं ³²⁹ स्मरेत् ॥ ४५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वसुधागगनाभ्यां ³³⁰ तु अष्टदिक्ष्वन्तरे स्मरेत् ।
प्रभाकरवदाभासा ³³¹ मूर्तिर्हृन्मन्त्रमब्जज ॥ ४५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायेद्गगन मात्रान्तमखिलं ³³² शिरसा ततः ।
स्तम्भभूतं ³³³ शिवं मध्ये मध्ये संसारमार्गवत् ॥ ४५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मनाडीस्वरूपं तु ध्यातव्यममलं महत् ।
कल्पनालक्षणे ³³⁴ बाह्ये वर्त्म सद्वस्तु विन्यसेत् ॥ ४५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संशान्तकर्मब्रह्मभ्यामन्योन्यस्य ³³⁵ तु वेदने (नम्) ।
गवाक्षवत् ³³⁶ स्मरेत्तत्र द्वारभूतं तु लोचनम् ॥ ४५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भ्रमद्वह्निस्फुलिङ्गो (र्मि) सहस्रमपराजितम् ³³⁷ ।
राजहंसपदं ³³⁸ तच्च ततो ध्यायेत् सुविघ्नहम् ॥ ४६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमायतनं मन्त्रमूर्तिमन्त्रं ³³⁹ मयोदितम् ।
आधारासनपूर्वाणां मन्त्राणां सर्वकर्मणाम् ॥ ४६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हंसोपरमनिष्ठानां सिद्धये भावितात्मनाम् ।
न तत्रान्तं स्थितिं ? ³⁴⁰ कुर्यान्मन्त्रन्यासं यहाविधि ॥ ४६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपविश्यासने दार्भे प्रणवव्याप्तिभाविते ।
मूलमन्त्रेण निष्पाद्य प्राणायामं त्रिलक्षणम् ॥ ४६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

धारणाद्वितयेनाथ देहसंस्कारमाचरेत् ।
मन्त्रन्यासं ततः कुर्यात् पूर्ववत् करदेहयोः ॥ ४६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अर्घ्यं पाद्यं समासाद्य प्रोक्षयेच्च तदम्भसा ।
सर्वमन्त्रेण सन्ताड्य दर्भकाण्डगतेन च ॥ ४६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निरीक्ष्य प्रोच्चरंस्तत्र ³⁴¹ दग्धं तत्तेजसा समरेत् ।
मूलेन ³⁴² रविभाकान्तिमापन्नमथ भावयेत् ॥ ४६६ ॥

मूलम्

प्। १३३)

विश्वास-प्रस्तुतिः

सानलां सेन्धनां चुल्लीं प्रोक्षयेदस्त्रवारिणा ।
ज्वालयेन्नेत्रमन्त्रेण ततश्चोद्बोध्य वर्मणा ॥ ४६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रक्षाल्यास्त्राम्भसा स्थालीं ताडयेत् तदनन्तरम् ।
कृत्वाऽम्बुदर्भमूलेन ³⁴³ स्थगयेदथ वर्मणा ॥ ४६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तण्डुलानस्त्रमन्त्रेण क्षालयित्वा पुनः पुनः ।
मध्वाज्यतिलगोक्षीरयुक्तं मूलेन निक्षिपेत् ॥ ४६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दर्व्याऽस्त्रमन्त्रन्यस्ताया श्रपयेद् हृदयेन तु ।
सिद्धमुत्तारयेत् पश्चान्मूलमन्त्रेण मन्त्रवित् ॥ ४७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रक्षाल्यालिप्य नेत्रेण शिखामन्त्रेण वै ततः ।
दिक्षूर्ध्वपुण्ड्रीकृत्य प्राक् कवचेनावकुण्ठ्य च ॥ ४७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवाधिष्ठिते कुर्यात् संस्थितं च कुशास्तरे ।
सूपलिप्ते तु भूभागे तिलाक्षतसमन्विते ॥ ४७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिधाय चास्त्रमन्त्रेण त्वेवं निष्पाद्य वै चरुम् ।
तं सुसाधनकाले ³⁴⁴ तु ब्रह्मास्तरणकर्मणाम् ॥ ४७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृन्मन्त्रं सम्प्रयोक्तव्यं मन्त्रमार्गे जपन् धिया ।
प्रेतकार्यं ततः कुर्यात् ? ³⁴⁵ * * * * वा तेन लौकिकम् ॥ ४७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र दिव्ये पुरा मन्त्रं पूर्ववत् सम्प्रपूज्य च ।
विधिवत् प्रेतमुद्दिश्य भोगैः पूर्वोक्तलक्षणैः ॥ ४७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरुषाशनमात्रेण पात्रसा (त् ?) चक्रजं हि यत् ।
सर्वान्नेन ³⁴⁶ समापूर्य अभ्यक्ताद्येन वै हृदा ॥ ४७६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दृशाऽग्निना ³⁴⁷ तु संस्पृश्य कृत्वा सव्यञ्जनं तु वै ।
विनिवेद्य विभोः प्रोक्तं तदनुग्रहकाम्यया ॥ ४७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

खशब्दमूर्तिं सुव्यक्तामोङ्कारेणाथवाम्बरात् ।
प्रेतं स्वनाम्ना (चाकृष्य) कृत्वा ³⁴⁸ हृद्व्योम्नि तन्तु ? तत् ॥ ४७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईषन्निर्वाणशेषाग्निकणभूतं विचिन्त्य च ।
किञ्चित्प्राणकलायुक्तं कर्माणि च वशीकृतम् ॥ ४७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विशेषसत्तामात्रं च शनैश्चानलवर्त्मना ।
बहिर्नि (र्नै) वेद्य स्वस्थाने मन्त्रदृक् विषये स्थिते ॥ ४८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भावयेत् ³⁴⁹ प्रणवेनाथ तत्वशक्तिगणान्वितम् ।
अन्नवीर्याश्रितं ³⁵⁰ ब्रह्मन् प्राणाख्यमविनश्वरम् ॥ ४८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्तदूष्ममार्गेण ³⁵¹ हृन्मन्त्रेण तु संस्मरन् ।
प्रेतं श्रोत्रेन्द्रियच्छन्नप्राणवत्वाद्विनिर्गतम् ॥ ४८२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईषद्भावस्वरूपं तु विद्धि ज्ञानानुरञ्जितम् ।
प्रेतेन सह चैकत्वं समापन्नं च तत्त्वतः ॥ ४८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चिन्तयेत्तेन तं विप्र किञ्चिद् ³⁵² हृदिगतं क्रमात् ।
एवं ³⁵³ श्रोत्रेन्द्रियैर्व्यक्तप्राणैकैकत्वमागतैः ? ॥ ४८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

साम्प्रतं कमलोद्भूत समूलमखिलं हितम् ।
लीनमन्नोत्थिते प्राणे स्मर्तव्यं वै यथानिलम् ॥ ४८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निघातवदमूर्तं तु प्राणशक्त्या ³⁵⁴ द्विजेरितम् ।
तदिन्द्रियमवध्यायेद् ³⁵⁵ हृदा हृन्मन्त्रतां गतम् ॥ ४८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आसीनामासने त्वां ते ? पूर्ववद्व्याप्तिभाविते ।
यजेन्मन्त्रेशवत् पश्चात् शश्वदर्घ्यादिभिश्शुभैः ॥ ४८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुष्पानुलेपनैर्धूपैर्मात्रान्तैः कमलोद्भव ।
दद्यात्तिलोदकं पश्चान्नाम्ना गोत्रेण वै हृदा ॥ ४८८ ॥

मूलम्

प्। १३४)

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथानलाश्रयान्तस्थं हृन्मूर्तिं तु तमिन्द्रियम् ।
तर्पयित्वा यथान्यायं पूर्वोक्तेन क्रमेण तु ॥ ४८९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाहूय ³⁵⁶ ततः पात्रं पूर्वोक्तं भगवन्मयम् ।
निवेश्य भगवत्यग्रे त्वासने पूर्ववत्स्मृते ॥ ४९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यस्तमन्त्रं हृदा कृत्वा त्वर्घ्याद्यैरर्चयेत्ततः ।
यायादाराधनोद्देशमुपविश्य ³⁵⁷ यथासुखम् ॥ ४९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृदा तमिन्द्रिये ध्यायेत् स्वशक्त्या मूर्ततां ³⁵⁸ गतम् ।
रसात्मनान्नशक्तौ तु * * * * विभागेन ³⁵⁹ च स्थितम् ॥ ४९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यातव्यं ³⁶⁰ पूर्ववत् प्रेतं स्मर्तव्यं प्रणवेन तु ।
अन्नाधिष्ठातृभावेन नीत्वा च प्रतिपद्य च ॥ ४९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजेन्द्रस्य च मन्त्रान्तं सह चार्घ्योदकेन तु ।
अथ ³⁶¹ तत्प्राणशक्तौ तु हृदा वैकात्मतां गतम् ॥ ४९४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नैवेद्यं ग ? नरन्तस्तं ? प्रेतं कमलसम्भव ।
ततस्तद् हृदयाकाशं प्राणेन सह वै क्रमात् ॥ ४९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यक्तये श्रोत्रवृत्तौ तु प्रयातमनुभावयेत् ।
एवं लब्धात्मकं कृत्वा प्रेतं प्राग्विप्रविग्रहें ॥ ४९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दद्यात्तदोदकं पाणौ पूर्ववत्प्राशनाय च ।
सम्प्रवृत्तस्य वै ³⁶² तस्य भोजने संशयस्य च ॥ ४९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यायन् धियाग्रतस्तिष्ठेदन्नवीर्याद्बलेन तु ।
हृदा श्रोत्रेन्द्रियात्तस्य तथार्थत्वमुपागतम् ³⁶³ ॥ ४९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निष्पन्नभोजनस्यैव ³⁶⁴ द्विजेन्द्रस्य द्विजोत्तम ।
स्वदेहात्प्रणवं शब्दं ³⁶⁵ * * * रेच्य दक्षिणवर्त्मना ॥ ४९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विप्रहृत्कमलाकाशे प्रेतमाकृष्य तेन वै ।
यथा मृतेन ³⁶⁶ स्वहृदा श्रोत्रे सत्तासमन्वितम् ॥ ५०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपनीते त्वथो च्छिष्टे ³⁶⁷ प्रीणनं पूर्ववद्विभोः ।
विहितं विप्रशार्दूल कर्ताथ कृतभोजनः ॥ ५०१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्त्रं विघ्नादिशान्त्यर्थं जपेदष्टाधिकं शतम् ।
साङ्गमाराधनस्थानं कुर्यान्मन्त्रेशमा (त्म) वान् ॥ ५०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संहृत्य सार्घ्यपुष्पाद्यं स्वरान्तमखिलं हि यत् ।
जलाशये विनिक्षिप्य कुर्यात्स्वाय * * * * ॥ ५०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततो मन्त्रसमाधानं स जपं तु निशागमे ।
एवं ³⁶⁸ चक्षू ? रसानां च घ्राणसञ्ज्ञं चतुष्टयम् ॥ ५०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुष्केण दिनानां तु व्यञ्जनीयं महामते ।
पञ्चकं त्वथ वागाद्यं क्रमेणशिरसा ³⁶⁹ ततः ॥ ५०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रेतश्रेयाप्तये कुर्यात् ³⁷⁰ लब्धसत्त ? द्विजोत्तम ।
एकादशेऽथ ³⁷¹ दिवसे सम्प्राप्ते साधयेच्चरुम् ॥ ५०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सभक्ष्यव्यञ्जनोपेतं ³⁷² श्रद्धया च सुसंयुतम् ।
प्रक्षालिताङ्घ्रिं स्वाचान्तं ताडितं चावलोकितम् ³⁷³ ॥ ५०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अच्छाम्बुपूतप्रणतं ³⁷⁴ भगवत्तत्त्वभावितम् ।
निवेश्यासनवारे ³⁷⁵ च पूजितेव्याप्तिभाविते ॥ ५०८ ॥

मूलम्

प्। १३५)

विश्वास-प्रस्तुतिः

समालभ्य ततो भक्त्या चन्दनाद्यैर्विलेपनैः ।
सद्वस्त्रवेष्टितं कृत्वा यथाशक्त्या विभूषयेत् ॥ ५०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हेमकङ्कणपूर्वैस्तु सरत्नैर्भूषणोत्तमैः ।
माल्यैर्यज्ञोपवीताद्यैश्शिरोवस्त्रैस्सपावनैः ³⁷⁶ ॥ ५१० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भक्ष्यव्यञ्जनहस्तं तत् कृत्वा मन्त्रेशमर्चयेत् ।
श्रद्धया परया विप्रप्रेतानुग्रहकाम्यया ³⁷⁷ ॥ ५११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उभे हस्ते ³⁷⁸ ततो मूलमङ्गुलीषु हृदादयः ।
नेत्रं सर्वनखाग्राणां देहे त्वामस्तकात्ततः ॥ ५१२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न्यस्त्वा पादावसाने च स्वस्थानेषु हृदादयः ।
ध्यात्वा मन्त्रस्वरूपं च तदा तदभिमानयुक् ³⁷⁹ ॥ ५१४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितृसञ्ज्ञासमेतेन नतिना प्रणवेन च ।
पूजयित्वार्घ्यपुष्पाद्यैस्सविशेषैस्तु पूर्ववत् ॥ ५१५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रतिपाद्याखिलं ³⁸⁰ तस्य मृ(प्रे) तोपकरणं हि यत् ।
गोभूहेमावसानं च तोषमेति च येन तत् ॥ ५१६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जायते निर्-ऋणं प्रेतं सम्य * * * परं ³⁸¹ पदम् ।
यथावद्भोजनेनाथतर्पणीयं ³⁸² च पूर्ववत् ॥ ५१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यापारं ³⁵⁶ हृदयं प्राग्वन्मूलमन्त्रेण भावयेत् ।
किन्त्विन्द्रियगणान्तस्थं ³⁸³ समाया ? लक्षणं हि तत् ॥ ५१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवं ³⁸⁴ मूलमन्त्रेण प्रेतं सर्वत्र संस्मरेत् ।
एवं प्राप्तास्मितं ³⁸⁵ सम्यग्युक्तमिन्द्रियशक्तिभिः ॥ ५१९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुद्धिपूर्वैर्ध रान्तैस्तु ³⁸⁶ कृत्वैतमनुरञ्जयेत् ।
बुध्यार्थमाचरेत्तत्र ³⁸⁷ शिखामन्त्रेण चालिखेत् ॥ ५२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यक्तये मनसश्चैव कवचं विहितं द्विज ।
तन्मात्राणां ³⁸⁸ व्यक्तयेऽथ पञ्चानामथ वै क्रमात् ॥ ५२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भूतानामस्त्रमन्त्रं तु वादितां ? सन्ततं हि तम् ।
मासद्वादशकेनैव दशैकादशकेन तु ॥ ५२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रेतमापाद्य वै पिण्डं प्राप्ते मासे त्रयोदशे ।
योजना पितृमार्गे तु कार्यास्य भगवन्मये ॥ ५२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथा तथाब्जसम्भूतं शृणु मे गदतः स्फुटम् ।
स्नानं पूर्वे समाख्यातं पश्चात्तदनु साधयेत् ॥ ५२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्राद्धार्थं श्रद्धयानं तु प्रभूतं च सुसंस्कृतम् ।
स्वाचान्तानथ ³⁸⁹ धौताङ्घ्रीन् द्विजेन्द्रानुपवेशयेत् ॥ ५२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुत्रकान् समयज्ञान् वा साधकानथ देशिकान् ।
गृहस्थान् ब्रह्मचारीन् वा वनस्थानथवा यतीन् ॥ ५२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्मुखान् मन्त्रनाथस्य चत्वारो वाप्युदङ्मुखान् ।
एवं पूर्वानने द्वे तु विनिवेश्य द्विजोत्तम ॥ ५२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तयोरेकस्य चास्त्रेण सकली करणं ³⁹⁰ हि यत् ।
वर्मणाथ द्वितीयस्य न्यासकर्म विधीयते ॥ ५२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उदङ्मुखेभ्यस्त्वाद्यस्य न्यासकर्मणि ³⁹¹ लोचनम् ।
तस्मादुपरिसंस्थास्य शिरसा विहितं द्विज ॥ ५२९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृन्मन्त्रेण द्वितीयस्य मूलमन्त्रेण वै ततः ।
आचर्तव्यं चतुर्थस्य हस्तन्यासादिकं हि यत् ॥ ५३० ॥

मूलम्

प्। १३६)

विश्वास-प्रस्तुतिः

षण्णामथ ³⁹² शिखामन्त्रं खा द्यखातपविन्यसेत् ।
ततोग्निभवनान्तं तु कृत्वा भगवदर्श्चनम् ॥ ५३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूजयेत् सविशेषं तु कृत्वैवं हि यथोदितम् ।
अस्त्रन्यस्तं ततोऽस्त्रेण पूजनीयं द्विजोत्तम ॥ ५३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वर्मणा ³⁹³ वर्ममूर्तिं च नामगोत्रद्वयं विना ।
ततः स्वनाम्ना गोत्रेण ³⁹⁴ कुर्यादन्येषु चार्चनम् ॥ ५३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वेन स्वेन तु मन्त्रेण तत्र प्रेतं द्विजं हि यत् ।
नेत्रमन्त्रकृतन्यासं ³⁹⁵ तत्तेनैव समर्चयेत् ॥ ५३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्योपर्युपविष्टं तु संस्थितं पितृलक्षणम् ³⁹⁶ ।
पूजने विहितं तस्य शिरोमन्त्रं स्वकं द्विज ॥ ५३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विप्र हृन्मन्त्रमभ्यर्च्य यत्तद्विधि पितामहम् ।
प्रेतं तस्यार्चनं कुर्यान्नाम्ना गोत्रेण वै हृदा ॥ ५३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूलमन्त्रकृतन्यासं ³⁹⁷ तद्विधि प्रपितामहम् ।
माननीयं हि तेनैव नाम्ना गोत्रेण वै सह ॥ ५३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेषां वै हृद्गतं ? विप्र पूजितानां च साम्प्रतम् ।
प्रेतादिपितृकॢप्तस्य कार्या चान्तस्थयोजना ³⁹⁸ ॥ ५३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथा तत्पद्मसम्भूत मत्तस्समवधारय ।
नैवेद्यनाशं क्रमशः प्राग्वदन्नरसात्मनाम् ॥ ५३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वयं ³⁹⁹ देवगणं चिन्त्यं समं ध्यायेद्धिया ततः ।
अजहन् स्वाश्रयं भक्त्या पूर्णेन्द्वा ? ⁴⁰⁰ सकुल्यताम् ॥ ५४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सामा ? ⁴⁰¹ पैत्रेऽन्नमात्रं तु नेत्रमन्त्रं विचिन्त्य च ।
एवमेव शिरोमन्त्रमुपयातं धिया स्मरेत् ॥ ५४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सह लोचनशक्त्या तु पात्रे हृन्मन्त्रभाविते ।
द्वे ⁴⁰² शक्ती नेत्रमूर्ध्वाख्ये समादायाथ हृन्मयीम् ॥ ५४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शक्तिं वै मूलमन्त्रीयैर्नैवेद्यान्तर्गतां स्मरेत् ।
मन्त्रशक्तिच्छलेनैव सान्नेन प्रणवात्मना ॥ ५४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रब्रह्मणि चैकत्वं कुर्याद्वा ⁴⁰³ तस्य पौष्कर ।
प्रतिपाद्याथ वै स्मस्मिन् नीत्वा नैवेद्यभाजनम् ॥ ५४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजानामुपविष्टानां भक्ष्यभोज्यादिकैस्सह ।
गोक्षीरमात्रपर्यन्ते दद्यात्पाणौ ततोदकम् ? ॥ ५४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भोजने सम्प्रवृत्तानां यस्य यच्चोपयुज्यते ।
पृष्ट्वा पृष्ट्वा च दद्याद्वै पितॄणां तृप्तये द्विज ॥ ५४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वाहान्तानां ततस्तेषां तत्र स्थानं समाचरेत् ।
एकत्वं ⁴⁰⁴ त्विति शक्तीनां विधिनानेन पौष्कर ॥ ५४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्त्वशक्तिगुणोपेतं प्रदीप्तमिव भास्करम् ।
साम्प्रतं ⁴⁰⁵ पूर्ववत्प्रेतं आहृत्य द्विद्विविग्रहात् ॥ ५४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रेच्य हृत्कमले मन्त्रतेजसा तेन तत्पुनः ⁴⁰⁶ ।
कुर्याद्युक्ततरं चैव तस्मादाकृष्य ⁴⁰⁷ वै हृदि ॥ ५४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पैतामहे विरेच्याथ हृत्पद्मोपरि वृद्धये ⁴⁰⁸ ।
तस्मादुद्धृत्य ⁴⁰⁹ सन्तृप्तं हृदा कुर्याच्च वै हृदि ॥ ५५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रपितामहहृत्पद्मगोचरौ विनिवेश्य च ।
मन्त्रब्रह्मकलादीप्तं कृत्वा तत्रानयेत् हृदि ॥ ५५१ ॥

मूलम्

प्। १३७)

विश्वास-प्रस्तुतिः

विलाप्य ⁴¹⁰ प्रणवेनाथ शान्तभावनयात्मनि ।
एवं ⁴¹¹ कृत्वानुसन्धानं ततः प्रभृति तस्य वै ॥ ५५२ ॥

मूलम्

पितृत्वं वात्सरे ⁴¹² श्राद्धे काल * * * विशेषतः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

नान्येषां द्विजशार्दूल पितॄणां श्राद्धकाङ्क्षिणाम् ।
प्रेतत्वसुपशान्ते वैः ⁴¹³ जन्तोर्जाग्रस्थितस्य च ॥ ५५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पितृत्वं ⁴¹⁴ लब्ध * * * संस्थितं चोत्तरोत्तरम् ।
एवमुक्तं ⁴¹⁵ हि साङ्गेन मन्त्रेण कमलोद्भव ॥ ५५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

और्ध्वदैहिकसञ्ज्ञं तु विधानं ⁴¹⁶ भाविनामथ ।
चतुर्भिश्चातुरात्मीयैर्मन्त्रैस्तद्विनिबोध मे ॥ ५५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रोत्राद्युपस्थपर्यन्तमिन्द्रियाणां द्विपञ्चकम् ।
आपाद्य वासुदेयाख्यं मन्त्रेण दशभिर्दिनैः ॥ ५५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्मिन् व्यक्तिमतः कुर्यात् साङ्कर्षणेन पौष्कर ।
बुद्धितत्त्वे तृतीयेन व्यञ्जयेन्मनसा सह ॥ ५५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्ष्मान्तमाकाशतन्मात्रादनिरुद्धेन ⁴¹⁷ पौष्कर ।
पूर्ववद्व्यञ्जनीयं च एवं संवत्सरे गते ॥ ५५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सपिण्डीकरणं कुर्यादनिरुद्धादितः क्रमात् ।
चतुर्भिर्वासुदेवान्तैर्मन्त्रैर्मन्त्रविदां वर ॥ ५६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमिच्छेन्नवात्मज्ञस्समूर्तिनवकेन यत् ।
संविधानं ⁴¹⁸ द्विजश्रेष्ठ बान्धवानां शुभाप्तये ॥ ५६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदिदानीं समासेन एकाग्रमवधारय ।
श्रोत्रादीनामिन्द्रियाणां तृप्तये ⁴¹⁹ क्ष्माधरं स्मृतम् ॥ ५६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भूगादीनां ? ⁴²⁰ नृसिंहं तु अस्मिन् शक्तौ खगासने ।
व्यक्तये ब्रह्मतत्त्वं तु बुद्धे समनसां ? हितम् ॥ ५६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्मात्राणां सभूतानां मन्त्राणां ⁴²¹ धारणात्मकम् ।
एवं तत्त्वकलायुक्तं जपं कृत्वा महामते ॥ ५६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पञ्चभिस्तु वराहाद्यैः ततस्संवत्सरे गते ।
चतुर्भिरनिरुद्धाद्यैः पितृभावनमानयेत् ॥ ५६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वोक्तेन विधानेन ज्ञानध्यानान्वितेन च ।
दिव्येनानश्वरेणैव कर्मणानेकसाधनम् ⁴²² ॥ ५६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संविधानं द्वितीयं तत्प्रोक्तं संसूचितं मया ।
तन्मे स्फुटतरं कृस्वा गदतश्चावधारय ॥ ५६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वं पूर्वोदितं कृत्वा विधानं साधने चरोः ।
प्रज्वाल्य पावकं कुर्यात् प्राग्वत्संस्कारसंस्कृतम् ॥ ५६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यात्वा तदन्तर्मन्त्रेशं समिद्भिस्तर्पयेत् ⁴²³ क्रमात् ।
तदग्रतो दक्षिणाग्रान् कुशानास्तीर्य पूर्ववत् ॥ ५६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सवासमासनं ध्यात्वा तदूर्ध्वे कमलासनम् ।
युक्तमाद्यादिकैः ⁴²⁴ प्राग्वद्विन्यसेदन्नगोलकम् ॥ ५७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मिन् पूर्वोदितं सर्वमापाद्य तदनन्तरम् ।
प्रेतनाम्ना तदग्रेऽथ सतिलानुदकाञ्जलीन् ॥ ५७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दत्त्वाथ चोपसंहृत्य विनिक्षिप्य जलान्तरे ।
कृत्वाथ सह मन्त्रेण आत्मसादसनं ? ⁴²⁵ द्विज ॥ ५७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जलेऽखिलं समाहृत्य विनिक्षिप्यानलं विना ।
दशाहमेवं ⁴²⁶ निष्पाद्य प्राग्वदेकादशेऽहनि ॥ ५७३ ॥

मूलम्

प्। १३८)

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्राद्धं कुर्याद्विधानज्ञः पिण्डदानपुरस्सरम् ।
संवत्सरेऽथ निष्पन्ने पितृत्वापादनाय च ॥ ५७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ध्यानं समन्त्रं ⁴²⁷ पूर्वोक्तं * * * त्वाधिकं भवेत् ।
भास्वज्ज्वलनसङ्काशं समर्थैकत्वमागतम् ⁴²⁸ ॥ ५७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदध्यक्षत्वभूतं ⁴²⁹ यन्मन्त्रमध्यात्मलक्षणम् ।
अधिभूतमथापन्नं पिण्डं ⁴³⁰ निर्गत्य संस्मरेत् ॥ ५७६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदूर्ध्वदेशे ⁴³¹ नभसि व्यापारं सन्निरीक्षयेत् ।
एवमन्नात्पृथङ्नीते विप्रेते ? ⁴³² कमलोद्भव ॥ ५७७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्मन्त्रेण च तत्पिण्डादधिभूतमयादथ ।
समादायान्नमुष्टिं ⁴³³ च तत्र तत् खण्डितं च यत् ॥ ५७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्मरेत्परिणतं सम्यक् व्यापकत्वेन साम्प्रतम् ।
अथादिभूतं चाध्यात्ममधिदैवमथाब्जज ॥ ५७९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदन्नं पितृपिण्डे ⁴³⁴ तु तदूर्ध्वेऽथ स्थितं नयेत् ।
एवमेकत्वमापन्ने प्रेते ⁴³⁵ चित्प्रतिना सह ॥ ५८० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रेतपिण्डव दब्जोत्थ ⁴³⁶ वाचर्तव्यं हि चाखिलम् ।
व्यापारमथ तस्याथ ⁴³⁷ तस्मात्पैतामहे ततः ॥ ५८१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्मात्तदपि * * * * तत्प्राग्वत्परतां ⁴³⁸ नयेत् ।
यथोक्तेऽस्मिन्द्विजश्रेष्ठ प्राजापत्ये तु कर्मणि ॥ ५८२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदे ⁴³⁹ कादशाद्यावत्पितृत्वापादने दिनम् ।
तावत्पूर्वोदितं शेसं यत्तत्पूर्वं समाचरेत् ॥ ५८३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

किन्तु भोजनभूमौ तु द्विजप्तैरासनस्थितैः ।
वचनीयं हि चाक्षय्यं तिलमिश्रेण वारिणा ॥ ५८४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतावतास्य तात्पर्यं यथावत्सम्प्रकाशितम् ।
और्ध्वदैहिकसञ्ज्ञस्य व्या * * * सात्त्विकम् ⁴⁴⁰ ॥ ५८५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आसृष्टे सति रागौ च ? यथा ⁴⁴¹ स्फूरति वै हृदि ।
प्रत्ययावयवौ चैव * * * पौष्कर ⁴⁴² ॥ ५८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बल्यर्थं विहितं तेषा मन्नं ⁴⁴³ पिण्डं तु सोदकम् ।
प्रेतक्रियाविधौ ⁴⁴⁴ चैव ⁴⁴⁵ स्वं स्वं काल कुलोचितं ॥ ५८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चातुर्माननिषेधं च विहितं सूतकादिके ।
प्रतिषेधं गृहीतुर्वै आभूतादब्जसम्भव ॥ ५८८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजेन्द्राणां तु ⁴⁴⁶ सान्येषां चातुरात्म्यैकयाजिनाम् ।
आराध्यानां प्रभवाच्च नास्तीति द्विजसत्तम ॥ ५८९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अत एवाधिकारं तु मृतके सूतके तु वा ।
प्रतिग्रहे प्रदाने च तत्कालं सङ्करं विना ॥ ५९० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सहजा प्रतिपत्तिर्वै इत्येषामरयाजिनाम् ।
भगवद्याजिनां ⁴⁴⁷ चैव निस्सन्दिग्धा ? परस्परम् ॥ ५९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मार्गमिच्छति ⁴⁴⁸ यस्त्वेवमनुसर्तुं हि चाच्युतम् ।
आशौचं समतीतं चेत्ततः कुर्याद्दशाहिकम् ॥ ५९२ ॥

मूलम्

प्। १३९)

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्युक्तमब्जसम्भूत ⁴⁴⁹ सर ? * * * * * * * * यथा स्थितम् ।
सम्प्रदानादिकं शश्वत् श्राद्धावरणमुत्तमम् ॥ ५९३ ॥

मूलम्

अथ काम्य श्राद्धविधिः

विश्वास-प्रस्तुतिः

विध्यन्तरमथो भूयः प्रसङ्गादवधारय ।
स्वर्गापवर्गफलदं भक्तानां भावितात्मनाम् ॥ ५९४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यवहारपदस्थं यद्विच्छिन्ना शस्त्र ? ⁴⁵⁰ बन्धुभिः ।
स्वयमिच्छति ⁴⁵¹ वैकस्तु द्वादशाहाद्विजाखिलम् ॥ ५९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदिदानीं समासेन यथावत्कथयाम्यहम् ।
पुरा सम्भूतसम्भारः सुसहायैस्समावृतः ⁴⁵² ॥ ५९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मनःप्रसादजनकमेकं वा बहवो ⁴⁵³ द्विजाः ।
पुरस्कृत्य दिने शुभ्रे पितृपक्षात्तु वै पुरा ॥ ५९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रातृट्काले तु वान्यत्र शरत्काले तु माधवे ।
यायादायतनं विष्णोः पुष्पधूपजनाकुलम् ⁴⁵⁴ ॥ ५९८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कूलं नदनदीनां वा सान्वाद्यं सोदकं गिरेः ।
निरातङ्कमसन्कीर्णं ⁴⁵⁵ श्वपाकशबरादिकैः ॥ ५९९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तमासाद्य तपः कुर्याद्यागं च विधिपूर्वकम् ।
गणे ⁴⁵⁶ च नागस्थाने च भूतानां च वनस्पतेः ॥ ६०० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षेत्रवासिमुखेनैव यथाशक्त्या सदक्षिणाम् ।
अपरेऽहनि वै कुर्यात्स्वमन्त्राराधनं तु वै ॥ ६०१ ॥

मूलम्

व्यक्तं वाप्यर्चनीयं च प्रार्थयेत्त (म) दनन्तरम् ॥ ६०२ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विभोः ⁴⁵⁷ प्रणमतेध्यक्षं ? स्वचिद्बीजान्वितस्य च ।
व्यक्ताव्यक्ता * * * * सञ्ज्ञस्य ⁴⁵⁸ पिण्डमिन्द्रिय * * * * ॥ ६०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्थापयामि सतत्त्वांशैस्सन्धयित्वा यथाविधि ।
भेदरूपमभिन्नं ⁴⁵⁹ च * * * * यात्मांशुचयस्य च ॥ ६०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुकृतस्य ⁴⁶⁰ च भोगार्थमन्यथा परमेश्वर ।
समुत्क्रान्तस्य ⁴⁶¹ मे देहात् स्थितं मारुतलक्षणम् ॥ ६०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सदुःखायाभिलाषा च ? घनेन च समावृताः ⁴⁶² ।
जायते सम्भ्रमोपेता दीर्घ कालवदक्षया ⁴⁶³ ॥ ६०६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निष्क्रिया च तथा जन्तोर्वशा * * * स्य ⁴⁶⁴ च ।
देहान्तरेण चाप्तेन शश्वत्कालान्तरेण वा ॥ ६०७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा स्थिता दुस्सहा घोर तत्त्वतो याति सङ्क्षयम् ।
त्वत्प्रसादादतो नाथ शीघ्रमन्नं जलेन तु ॥ ६०८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिण्डमिन्द्रियसञ्ज्ञं यन्निष्पाद्यं तन्निरामयम् ।
निस्सन्तान ⁴⁶⁵ स्त्वसन्देहं निराशः कर्मजालगः ॥ ६०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधिकृत्य ⁴⁶⁶ त्वमेवाद्य करोति ? त्राणमात्मना ।
पतितानां निराशानां नारकाणां परा गतिः ॥ ६१० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्वमेव लुप्तपिण्डानां शश्वदुद्धरणक्षमः ।
यतस्त्वमे ⁴⁶⁷ (व) तत् शश्वद * * * * रभ्य सनातन ॥ ६११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निष्पत्तिदिनपर्यन्तं विघ्नजालं सवासनम् ।
मम मा यातु भगवन् कर्मसिद्धिर्ममास्तु वै ॥ ६१२ ॥

मूलम्

प्। १४०)

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमभ्यर्थयित्वाजं करमापूर्य वारिणा ।
कुर्यात्तच्छेषपूर्णं तु आसमाप्ति तु संयमम् ॥ ६१३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लौकिकं व्यवहारं यद्धर्मकामार्थलक्षणम् ।
निरस्य पूर्ववत्सर्वं सावधानं ततो भवेत् ॥ ६१४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततोऽभिमतवृत्तौ तु कृत्वा देवार्चनं तु वै ।
तदग्रतो दक्षिणे वा ⁴⁶⁸ चलयिष्ये शि ? तर्पणम् ॥ ६१५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजेन्द्रं सन्निवेश्याथ सर्वं कृत्वा यथाविधि ।
निर्विशङ्केन मनसा तद्वदेव धिया ततः ॥ ६१६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वगृहं * * * स्वचैतन्यं ध्यायेत् ⁴⁶⁹ सान्निध्यमागतम् ।
स्मरेदेकं च निष्पापं प्रणवेनाप्तकालवत् ॥ ६१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गतावसं ? ⁴⁷⁰ यत्संस्कारं यथा शास्त्रोदितं महत् ।
कृतभिक्षस्तु विहितमुक्तदीक्षं ⁴⁷¹ तु वा चरेत् ॥ ६१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्थिसञ्चयमात्रं ⁴⁷² तु एवं कृत्वा यथाविधि ।
समाचरेत्ततः ⁴⁷³ स्नानं मान्त्रमब्जज तत्र वै ॥ ६१९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजेन्द्रैः ⁴⁷⁴ कृतदीक्षैस्तु ऋग्यजु स्सामसङ्गतैः ⁴⁷⁵ ।
प्रधानमन्त्रैरब्लिङ्गैरुपस्नातो ⁴⁷⁶ भवेदथ ॥ ६२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वादशाक्षरपूर्वेभ्यो मध्यात्प्रागुक्तलक्षणम् ।
जपेदेकतमं मन्त्रं दीक्षितस्त्वेकमेव हि ॥ ६२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वमन्त्रादस्त्रमन्त्रैर्वा एवं स्नाने कृते पुनः ।
स्वमन्त्रं द्वादशार्णं वा ध्यायन् हृत्कमलान्तरे ॥ ६२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तप्तकाञ्चनवर्णाभमुक्तमूर्ति * * * * मेव वा ।
मुहूर्तार्धं ⁴⁷⁷ मुहूर्तं वा जपन्नास्ते ह्यनन्यधीः ॥ ६२३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेन कल्पाग्निकं विप्र आशौचं स्वकुलोद्भवम् ।
क्षयमेत्यभिसन्धानान्नराणामधिकारिणाम् ॥ ६२४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्वं ⁴⁷⁸ मानसमन्येभ्यस्सम्भूतानां यथाक्रमम् ।
न पुनस्सर्वशक्तेर्वै सम्भूतानां सुखानले ⁴⁷⁹ ॥ ६२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्धा * * * * नां ⁴⁸⁰ च तज्ज्ञानां द्विजानामधिकारिणाम् ।
एवं संशुद्धदेहस्तु अन्नं संसाद्य पूर्ववत् ॥ ६२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सभक्ष्यं व्यञ्जनोपेतं विभोर्यागार्थमेव च ।
तर्पणार्थं हि वै वह्नेः पिण्डनिर्वापणाय च ॥ ६२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथातिवाहिकं देहं द्वितीयं भूतविग्रहम् ⁴⁸¹ ।
कर्मणा नाशमभ्येति दीक्षाद्येन च मोक्षिणाम् ॥ ६२८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वयं ⁴⁸² सम्प्रति दत्वैवमादशाहादिकेन यत् ।
पुरस्तादुपकाराय कर्मणां देहमेति तत् ॥ ६२९ ॥

मूलम्

दीर्घाभ्यासेन ⁴⁸³ कालेन सह कर्मचयं महत् ॥ ६३० ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शममायाति ⁴⁸⁴ वै नूनं मन्त्रेशानां प्रसादतः ।
पितृत्वापादनं तेन कर्मणा ⁴⁸⁵ विमलेन च ॥ ६३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्माद्गुरुतरं ⁴⁸⁶ चैव स्वयं सम्पादितं तु वा ।
आदशाहादिकं ⁴⁸⁷ पुंसामुपकाराय वै भवेत् ॥ ६३२ ॥

मूलम्

प्। १४१)

विश्वास-प्रस्तुतिः

नित्यमन्ते निवृत्ते तु स्वाराध्यं संयजेत्ततः ।
अभिसन्धाय मनसा स्वयं गुरुमुखेन वा ॥ ६३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्माधारं ⁴⁸⁸ हि वै भावि देहं श्राद्धच्छलेन तु ।
सन्धामीश्वरतत्त्वाङ्गैर्देहभावात् ⁴⁸⁹ पृथक्स्थितैः ॥ ६३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्राग्वदिष्ट्वाथ मन्त्रेशं भोगैः सम्पूर्णलक्षणैः ।
सतिलाञ्जलिदानान्तैर्विधिवत्कमलोद्भव ॥ ६३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूर्वोक्तेन विधानेन भक्त्या सश्रद्धया ततः ।
एकाहं बहवो विप्राः पञ्चकालपरायणाः ॥ ६३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्तर्प्यं भगवद्यागाद्यो हि वाञ्छति सम्पदम् ।
तस्मादुत्तरणे हेतुर्जीवितस्य मृतस्य वा ॥ ६३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न पश्यामि ऋते यागदेतस्मान्मन्त्रपूर्वकात् ।
प्रभवात्ययतत्त्वज्ञा ⁴⁹⁰ व्यामिश्राराधनोज्झिताः ॥ ६३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेऽत्र ⁴⁹¹ पात्रास्त्रयो ? नित्यं ज्ञानकर्मपरायणाः ।
मन्त्रप्रतिपरासक्ता इति कर्तव्याच्युतिः ॥ ६३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भक्तिश्रद्धासमोपेता परमुत्तारणप्लवः ।
आस्तां तावदपापानामुपायत्वेन ⁴⁹² पौष्कर ॥ ६४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यागं ब्रह्ममयं शुद्धं प्रतिषिद्धं परैरपि ।
पतितत्वात्तु वै तेषां पिण्डदानं तिलोदकम् ॥ ६४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नामसङ्कीर्तनं चैते प्रयान्ति ⁴⁹³ परमां गतिम् ।
एकमुक्तं समुत्कृष्टमव्यापारं पराक्रमः ? ॥ ६४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधाराधानपूर्वं वा प्राजापत्यं समाचरेत् ।
सपिण्डीकरणान्तं तु आदशाहाद् द्विजोत्तम ॥ ६४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अग्नावग्रे तदन्तस्थे मन्त्रेशे तर्पिते सति ।
पिण्डनिर्वापणं कुर्यात्पूर्वोक्तविधिना ततः ॥ ६४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विनिवेश्यासने विप्रमेकं शक्त्या बहूनपि ।
तर्पणीयानि विधिवत्तत्त्वसन्धानसिद्धये ॥ ६४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भोजने फलमूलैस्तु भक्ष्यैरुच्चावचैस्तथा ।
पावनैर्विविधैः पानैर्लेह्यैः पेयैश्च चोष्यकैः ॥ ६४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दक्षिणाभिस्तु ताम्बूलैर्वारिकुम्भसमन्वितैः ।
छत्रोपानहयानैस्तु दानैः काम्यैर्यथोचितैः ॥ ६४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रीतिमभ्येति वै येन समूहं भगवन्मयम् ।
ज्ञात्वा वा व्यवसायं यद्देशकालबलाबलम् ॥ ६४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सह सत्पात्रलोभेन शीघ्रं यत्कर्तुमिच्छति ।
श्राद्धं दशाहपूर्वं वा पितृत्वापादानान्तिकम् ॥ ६४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनेकदिवसोत्थं ⁴⁹⁴ तु सिद्धान्नेन विना द्विज ।
यथावदर्चनं कृत्वा पत्रपुष्पादिकैर्विभो ? ॥ ६५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वह्नितर्पणनिष्ठं ⁴⁹⁵ तु स्वार्थमुद्दिश्य वै पितॄन् ।
पात्रं मध्वाज्यसिक्तैस्तु सम्पूर्णं शालितण्डुलैः ॥ ६५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपरिष्टाद्रसे मूर्तेः फलमूलैर्विभूषितम् ।
सोत्तरीयोपवीताढ्यं सर ? * * * * र्युतम् ॥ ६५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सस्य ? एकसमोपेतं वारिकुम्भसमन्वितम् ।
धूपदीपादिकैर्युक्तं पूजयित्वा निवेद्य च ॥ ६५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पित्रर्थं तु द्विजात्मार्थं ततो दद्यात्तिलोदकम् ।
एकमेव ⁴⁹⁶ हि चै * * * * बहवस्तु वा ॥ ६५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सिद्धान्नं सद्विजेन्द्राणां पूजित * * * * * * * * ।
प्रतिपाद्य क्रमेणैव पूजनीयं हि वै विभोः ॥ ६५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिण्डं मध्वाज्यसिक्तैर्वा प्राग्वदापाद्य तण्डुलैः ।
अग्निगर्भगतस्याग्रे विभोर्दर्भसु * * * * ॥ ६५६ ॥

मूलम्

प्। १४२)

विश्वास-प्रस्तुतिः

गन्धानां पूर्ववत्कुर्यात् बुध्या च सुविशुद्धया ।
प्रेतोद्दिष्टेन विधिना * * * * * * * त्मनात्मना ॥ ६५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विधिना मन्त्रपूर्वेण वत्सरं सम्प्रपूर्य च ।
प्रतिसंवत्सरं श्राद्धं यावज्जीवं समाचरेत् ॥ ६५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नानादानसमोपेतं भावश्राद्धविभूषितम् ।
यथोद्दिष्टेन मार्गेण किन्तु गोत्रसमन्विताः ॥ ६६० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रान्ते विनियोक्तव्यास्समशब्दपुरस्सराः ⁴⁹⁷ ।
स्वयं ज्ञनाभिमानाख्यं मूर्तिं ध्यायेत् स्वकं द्विज ॥ ६६१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतश्शुद्धां ज्वलद्रूपां क्वचिदाकृतिलक्षणाम् ।
क्वचिद्गोलकरूपां च मध्याह्नादित्यसन्निभात् ॥ ६६२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्वचिन्मन्दतराभां च तद्व्यापारवशेन तु ।
एवं समाप्य विधिवत् भगवद्यागपूर्वकम् ॥ ६६३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विप्रतर्पणपर्यन्तमखिलं पूर्वचोदितम् ।
प्रा * * * * दन * * * * पिण्डाद्यैर्वह्न्यन्ते ⁴⁹⁸ चोपसंहृतैः ॥ ६६४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बन्धुभिस्सह ⁴⁹⁹ चाश्नीयाद्दत्तशिष्टं द्विजोत्तम ।
प्राजापत्ये तु वै दिव्ये और्ध्वदैहिपूर्वके ॥ ६६५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यापारेऽस्मिन् समन्त्रे तु सिद्धिरस्ति ? विदात्मनाम् ।
स्वयमात्मनि कतॄणां भावान्मन्त्रांश्च सा * * * * ॥ ६६६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येन चोपरतस्याशु यथार्थत्वं प्रयाति च ।
तत्र * * * * * * * * कुर्यान्मन्त्रन्यस्तेन चाखिलम् ॥ ६६७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आपङ्तिसाधनात्कारि ? ⁵⁰⁰ तृप्त्यन्तममलेक्षण ।
आचरेद्वचसा ⁵⁰¹ सर्वं मन्त्रोच्चारणपूर्वकम् ॥ ६६८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गृहाणानय ⁵⁰² संयच्छ त्वेवमाद्यं हि यद्द्विज ।
मनसा भोजनान्तं तु व्यापारमखिलं स्मरेत् ॥ ६६९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रणवेनार्कचन्द्राग्निसमूहद्युतिसन्निभम् ।
संविशन्तं स्वयं मन्त्रमग्नौ तद्रूपलक्षणे ॥ ६७० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परमात्मनि वा भिन्ने चातुरात्म्यं तु विद्धि तत् ।
कदम्बकुसुमाकारं सर्वशक्तिमलेपकम् ॥ ६७१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इतीदमुक्तमब्जाक्ष जीवभावस्थितस्य च ।
पारत्रिकं विधानं तु मुखकल्पसमं महत् ॥ ६७२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अत्र पूर्वोदितं विप्र उक्तानुक्तं तु चाखिलम् ।
भगवत्प्रीतिपर्यन्तं विज्ञातव्यं समाहितः ॥ ६७३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विधिनानेन यत्कुर्यात्पितृप्रेतमयं महत् ।
प्रीतये परतस्तस्य शुभां यच्छन्ति सन्ततिम् ॥ ६७४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भावमन्त्रक्रियाद्रव्यैरसम्पूर्णस्तु योगवत् ।
पठन् वै श्राद्धभोक्तॄणां श्राद्धाध्यायमिदं द्विज ॥ ६७५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समस्तं ह्यग्रतो भक्त्या पितॄणामनृणो भवेत् ।
किं पुनर्ब्रह्मसन्मत्त्रं मन्त्रकर्म महामते ॥ ६७६ ॥

मूलम्

पौष्कर उवाच

व * * * * पुण्येन ⁵⁰³ भगवन् ब्रह्म * * * * * * * * ।

प्। १४३)

श्रीभगवानुवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

न तेषां व्रत * * * * सूर्यबिम्बं ⁵⁰⁴ यथा विना ? ।
तथा भगवतो विष्णोर्मूर्तषाड्गुण्यविग्रान् ॥ ६७८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रकाश * * * * त पूर्व * * * * न्दर्माग्रा * * * * ⁵⁰⁵ ।
मा * * * * * * * * * * * * * * * ⁵⁰⁶ ॥ ६७९ ॥

मूलम्

प्रकाश * * * * त पूर्व * * * * न्दर्माग्रा * * * * ⁵⁰⁵ ।
मा * * * * * * * * * * * * * * * ⁵⁰⁶ ॥ ६७९ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यञ्जन्ति कमलोद्भूत त्वदन्येनैव सर्वदा ।
भेद एवं हि ? विभोश्चतुर्मूत्रेः परस्य च ॥ ६८० ॥

मूलम्

यत्तत्पिण्डाकृतानां ⁵⁰⁷ च रसानां भिन्नरूपिणाम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

विभोस्सर्वेश्वरस्यैव सर्वस्सर्वासु शक्तिषु ।
वर्तन्ते च यथा * * * * * * * * * * * ॥ ६८२ ॥

मूलम्

(अत्र ग्रन्थपातः)

विश्वात्मा भगवान् विप्र वासुदेवस्सनातनः ॥ ६८३ ॥

चिद्धनास्ताः पुनः सम्यगुमकाराय कर्मणि ।

पूर्णात्मनि पुनस्स (र्वे) र्वाः ⁵⁰⁸ तथात्वेन च संस्थिताः ॥ ६८५ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

किन्तु कुर्वन्ति ताः कृत्याः कर्ता प * * * * रा ।
प्रकाशशक्त्या ⁵⁰⁹ यां शक्ति * * * *स्य च ॥ ६८६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

खचिता रश्मिजालेन यन्मध्यादेकमब्जज ।
प्रकटीकृतमात्मनमादितत्त्वेन वै सह ॥ ६८७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समाधिसंविधानं च लाभे वा ध्यानकर्मणि ।
परमात्मा ससुद्भूत * * * * * * * * विभुः ॥ ६८८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वप्रकाशांशमात्रेण अत एवानुमीयते ।
एवमाह्लादशक्तेर्वै लवमात्रं हि चन्द्रमाः ॥ ६८९ ॥

मूलम्

ज्ञातव्यमरविन्दाक्ष प्रीतस्य निधि ? मं परम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

जगत्यस्मिन् हि ये भावा अन्ये तदनुकारिणः ।
ज्ञानादयोऽपि लभ्यन्ते तेन शक्तिज (च) यांशजाः ॥ ६९१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वत्र भगवानेवं सामान्यत्वेन वर्तते ।
नेदं मायात्मकं रूपं जडशक्तिगुणैर्युतम् ॥ ६९२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भगवत्यब्जसम्भूत त्वन्तर्ल्लीनं हि विद्यते ।
यतो विचार्यमाणं हि नित्यमच्युतभाविनाम् ॥ ६९३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अभावभूमिमायाति स्वप्नदृष्टमिवेश्वरम् ।
मन्त्राः श्राद्धे समा ये च ये च दीक्षादिषूदिताः ॥ ६९४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यापारेष्वपि चान्येषु त्ऽप्येवं महिमान्वितम् ।
बुध्यैवं मन्त्रपूर्वं च सा (व्या)पारं शास्त्रचोदितम् ॥ ६९५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृतिं (तम्) ज्ञानात्मनाभ्येति ह्यचिरादेव कर्मणाम् ।
श्रोत्रियाणां द्विजेन्द्राणां त्वदर्थाश्रमवर्तिनाम् ॥ ६९६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्वद्भुक्ताद्ध ? वश्शूद्रात् न दोषो ज्ञानगौरवात् ।
एवं स्वभावदीप्तानां निर्मलानां सदैव हि ॥ ६९७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ननैर्जातं ? न नैर्मल्यं ? भवेच्छूद्रपरिग्रहात् ? ।
यथैतदेव शूद्राणां * * * * ज्ञानगौरवात् ॥ ६९८ ॥

मूलम्

अविरोधोऽस्ति सर्वत्र मन्त्राणां समयैस्सह ।

प्। १४४)

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रयीमयानां मन्त्राणां प्रवृत्तिफलदायिनाम् ।
अस्ति * * * * * * * ष्मान्तद्विजग्रहम् ॥ ७०० ॥

मूलम्

अनिसर्गाद्विजश्रेष्ठ ब्रह्मतेजोविभासितम् ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनिषेकं ⁵¹⁰ च सम्बुद्धं तेषां स वर्तते ।
उपकारत्वमेवास्ति * * * * परस्परम् ॥ ७०२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजेन्द्राणामृगादीनां ⁵¹¹ मन्त्राणां कमलोद्भव ।
एव * * * * नतरन्तं ⁵¹² तु विश्रा * * * * क्रमात् क्रमात् ॥ ७०३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्थितं च चतुर्थस्य शूद्रसञ्ज्ञस्य पौष्कर ।
प्रभाकरं ⁵¹³ च वाहं च ? तैक्ष्यमध्ववशात्तु वै ॥ ७०४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निवर्तन्ते तथा ब्रह्मन् तेजोवर्णत्रयं तथा ।
प्रतिषिद्धं ⁵¹³ यदर्थं वै * * * * * * * * * * * ॥ ७०५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आधारस्तदृगादीनां मन्त्रणां मन एव हि ।
पवित्रता च या तेषां विद्धि ⁵¹⁴ सर्वेश्वरी हि सा ॥ ७०६ ॥

मूलम्

संशयाविष्कृतानां च स्वाहा वौषड्वषट् तथा ॥ ७०७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रतिषिद्धं यदर्थं वै मया ते कथितं पुरा ।
पुरणैर्भगवन्मन्त्राः प्रणव * * * * * * * ॥ ७०८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वज्ञवाचकास्ते वै सामान्या यद्यपि द्विज ।
मुखत्वेन च तत्रापि वर्तन्ते मखकर्मणि ॥ ७०९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

येन दीप्तिकरत्वं च नोद्वहन्ति महामते ।
आदिदेवेन विभुना * * * * * * * * * * ॥ ७१० ॥

मूलम्

येन दीप्तिकरत्वं च नोद्वहन्ति महामते ।
आदिदेवेन विभुना * * * * * * * * * * ॥ ७१० ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिविधे शब्दराशौ तु त्रिविधा विकृतो जनः ।
अनन्ययाजिनो विप्रा मन्त्रसङ्घेऽञ्चलादिकेः ? ॥ ७११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ऋग्यजुस्साम * * * * * * * * * * * व्यामिश्रयाजकाः ।
चत्वारो * * * * * * * बीजपिण्डपदादिके ॥ ७१२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रव्यूहे सुशुद्धे च रजोमोहान्वयोज्झिते ।
राजसानां हि मन्त्राणां तामसानां * * * * ॥ ७१३ ॥

मूलम्

सुयन्त्रितेन वै नित्यं भक्तेन च विशेषतः ॥ ७१४ ॥

मन्त्रज्ञेन त्रयाणां च भाव्यं शूद्रेण सर्वदा ।

ऋग्यजुस्सामसञ्ज्ञानां प्रयुक्तानां हि कर्मणि ॥ ७१६ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वर्गनिष्ठं हि चोत्कृष्टं सफलं साङ्गसां ? तथा ।
सिद्धसर्वज्ञमन्त्राणामणिमा * * * * * * * * ॥ ७१७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संयुक्तमपवर्गेणाप्रार्थितं ⁵¹⁵ सर्वदैव हि ।
अत एव हि सामग्री निश्शेषाराधकस्य च ॥ ७१८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपयुज्यति तत्सिध्यै फलं यस्याणिमादयः ।
भागेन सह सामग्ग्र्या * * * * पौष्किअर ॥ ७१९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

साक्षात्करं हि यत्तस्य कैवल्यं शाश्वतं फलम् ।
राजसानां हि मन्त्राणां तामसानां महामते ॥ ७२० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईषद् ⁵¹⁶ दृष्टफलोपेतमात्मसंस्कारमेव हि ।
जन्मोत्कर्षसमेतं च चित्तोत्कर्षफलप्रदम् ॥ ७२१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एषां प्रधानभूतं यत्फलमुक्तव्यपेक्षया ।
सात्विकानां हि मन्त्राणामेकदेशाश्रितं हि यत् ॥ ७२२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रत्ययार्थं हि मोक्षस्य सिद्धये सम्प्रकीर्तितम् ।
मशनामाकरोन्मन्त्राः ? तत्सिद्धिस्तत्क्रियावशात् ॥ ७२३ ॥

मूलम्

प्। १४५)

क्रियाधिगम्यते शास्त्रात् * * * * * * * * ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

भवेत्तत्साधुसम्पर्कात् * * * * * * * भोत् ? ।
सन्मन्त्राणां द्विजेन्द्राणां शाश्वतस्य च कर्मणः ॥ ७२५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्वचित्त्रयस्य संयोग * * * * फलम् ।
क्वचिन्महत्ता मन्त्राणां फलनिष्ठा क्रिया द्विज ॥ ७२६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मुखस्वरूपा * * * * णान् स्थितान् ।
अधिकारं क्वचित्कर्तुं स्थितं मन्त्रवशात् द्विज ॥ ७२७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

जन्मोत्कर्षक्रिया * * * * जायन्ते ⁵¹⁷ प्रत्ययैस्सह ।
ज्ञात्वैवं योजनं कार्यं भक्तानां सर्वदैव हि ॥ ७२८ ॥

मूलम्

मन्त्रव्यूहे तु विविधे ब्रह्मन् भोगापवर्गदे ॥

इति श्रीपाञ्चरात्रे श्रीपौष्करसंहितायां श्राद्धाख्यानो नाम

सप्तविंशोऽध्यायः ॥ २७ ॥

(समुदितश्लोकसङ्ख्या ७२९ ॥)

ग्, घ्: यतीनाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: न निर्वाणपदन्ती च ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: दीक्षया ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ध्यान * * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रया * * * श्राद्धादाह्लादसंयुताम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: युक्तानिधिगणेनैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्षेत्राप्ति संसार इत्याद्यर्धद्वयं गलितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: व्यक्ते द्वे त्रियचक्रस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्राश्रित्य * * * दुष्कृतम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सवेव * * * ब्जज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सन्यस्कन्धगतये यथा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * रङ्गारम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रणवमिन्द्रिय ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: नवैदेयदेह ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: निवेश्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वोत्तरासनम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: उदक् * * * क्षमाणम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सपात्रस्याशु पात्राभ्याम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रत्यनेनात्र ↩︎ ↩︎
क्, ख्: व्यक्तिस्थ ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: चैतन्यमवलम्ब्य वै ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वशाद्दत्तः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: बहूनां तु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सर्वास्तस्य * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: रश्मयो सोथ देहे; ग्, घ्: बोधदेहे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: विहितभूतानन्तमुम * * * तः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भक्त्या * * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: नृणा * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्तेषाञ्चै * * * * ↩︎ ↩︎
क्वचित् नैव प्रयोजनं इति पाठः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: नृणामेव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: नित्यास्त्वनुताद्याक्षयाः कलाः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * * जगद्योनिम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: नानकारणम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: कुरुविन्दावस्तु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भुवनत्रयम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्यच * * * ष्यस्य ↩︎ ↩︎
त्यवात्मना इति साधु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तिलोदकोङ्ग ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * भिजप्ता * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ताम्रपात्राणि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तत्राद्य * * * * कवृत्तानि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पात्राणि कदलीपत्र ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: दक्षिणादिना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सताभि * * * न्यथाक्रमम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: आवृत्ति ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: त्रयोजयति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तदन्ते स्वं स्मरेत् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: संस्मरेन्ममम् ? ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भगवन् पूर्वप्रीतः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुर्या * * * नालये; ग्, घ्: राधनेलये ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: व्याप्तिशक्त्याश्रियम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मन्त्रमर्चन इत्याद्यर्धं लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पात्राघ्राणपरेणैव * * * भावयेत्; ग्, घ्: पात्राग्रेण परेणैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यत्तृप्त * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तर्पणीयस्य स्वयम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * प्रवाहदन्तस्यो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: इदमर्धं लुप्तम् ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
ग्: कोशे तत्वतः इत्यनन्तरं दद्यात् इत्यक्षराणि सन्ति पश्चात् अन्यत् पिण्डद्वयम् इत्याद्यर्धमस्ति तेनेदमुल्लिख्यमानं नासमञ्जसं भवति अन्यत् पिण्डद्वयम् इत्यत्र अन्यत् पदस्थाने दद्यात् इति पदस्य योजने कृते वाक्यं पूर्णं भवति दद्यादिति पदेन विना न वाक्यार्थः पूर्यते किं च तत्वतः इत्यनन्तरं प्रक्रान्तस्य अर्धस्यादौ अन्यत् पिण्डद्वयम् इति अन्यत् इत्यस्य अन्यात् इति विकृतवर्णन्यासो दृश्यते तेन लेखकदोषात् दद्यात् इत्यस्य अन्यात् इत्यक्षरविकृतिः इति सुधियः प्रमाणम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्वरूपौ द्वौ ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: वीणां वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शिरसाप्रनते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जानुपादक्षिते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्वधावापितरः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: -र्चयाम्यहम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्थित्वा * * * नान्य ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: नमोन्तः प्रणवाद्यन्तः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: प्राणशक्तो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कूर्मशक्तौ ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: यानि ↩︎ ↩︎
क्वचित् पितृरूपिण इति ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: वान्यस्मिन् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: वस्वतत्पिण्डवीक्षितौ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ब्रह्मजपीकृते ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: आराध्यानामनैणामोङ्कार ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: स्तु यमुक्तोमन्त्रः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: समयी पुत्रकादीनाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: गुरो * * * साधक; ग्, घ्: गुरोर्वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: न्यस्य * * * रुकृत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सामान्यं त्वय ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ता च तथा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सच्छान्ते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: षडक्षरस्यैव पूर्वम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * वतारितः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मूर्ध्वताद्वादश ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मुख्यत्वा ? पि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * राः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: देवोजि * * * कृताः ↩︎ ↩︎
क्, घ्: सर्वादीनाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जायते च * * * मुप ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भूयस्त्वन्यस्त्वहिनिक्रियान्तरे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ? ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एवमाअदिविनि ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तिष्ठेमरकाष्ठा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दोषा * * * प * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वशेनेव * * * * सतो पति पद्विज ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भुवर्लोकाद्विजायते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यस्य फलं * * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: देशमब्जज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पात्रं तमः * * * मब्जज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रोत्तारकं * * * न्वितम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: लब्धलक्ष्म ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अर्धद्वयं गलितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ज्ञात्वे वाश्र-इधानेतु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: समासान्याः प्रसन्नतः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: इदमर्ध लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यान्तो व्याघारमन्त्रेण पराकम्येन ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: गुणमूर्तसमूहेन ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ते चान्यस्ताः ↩︎ ↩︎
ग्: यस्माद्दे * * * * विधीश्वकाः; घ्: यस्माद्देशविध ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * स्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अर्द्धोपदेशचारेण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कालादय * ** मा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पुत्रशिष्या * * * ज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भटिन्यधर्म * * * पन्त्यासुहृत्सद्धवात्मना ↩︎ ↩︎
क्: मर्धं गलितम्; घ्: शुक्लाम्बरधरेणैव भावभक्तिपरेण च । संसाधनीयं श्राद्धार्थं स्वजातीयेन वै चरुः; ख्: इदमर्धत्रयं लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शरीरव्याधिहीनेषु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कास * * * वातदृक् * * * श्रु * * * वकैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दोषो * * * परेण च ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वर्णानां चारसाधनम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तदलाभात् * * * कारुकां शुचम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मत्वादीनाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यत्नेन पातिस्थगिताम्बरे ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: यमलीकृते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अङ्गव्यञ्जन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मध्वाज्यै * * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वाष्पं ना * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * किके क्षिप्ते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्थलिकाद्वये ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्नानाद्यमाद्यमा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * जास्नानस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अ * * * स्वच्छम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * र्थम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: क्रमात् द्विज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रागानगोषू * * * निवेश्यौ; ग्, घ्: प्रागानने पूर्वम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: त्रिधायास्हिष्ठिता ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यथोक्तान् * * * षडङ्गा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: द्विजवास्वकान् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: क्रमाद्विन्योषडन्वितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: फड्वौषट्कसमायुतम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अग्नीषोमस्य दैवत्यम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अधिक्षयन्तदिग्भागम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जननीयत्रिकस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: श्रुतसा * * * तस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: निवेशनीयं यन्त्रेर्मन्त्रैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्वयं * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: न्यरसदव्यक्त ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मिश्राणां नि * * * * श्र * * * द्धम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कामात् * * * न्तकः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: लाभेन्विहैव ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सङ्कर्षणावसानिकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: समन्त्रपञ्चकम् इत्यास्भ्य * * * इत्यन्तं अर्धचतुष्टयं लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वेश्वरः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * भिस्समोपेतं * * * योजयेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * णं च चतुस्तम्भ * * * किं पुनः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: श्राद्धदा * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ब्रह्म * * * ब्जसम्भूत ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ज्ञातद्याद्वा * * * हृदादिषु; ग्, घ्: ज्ञाताद्याद्वहृदादिषु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सर्वत्राभूषणं हेति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पित्रंशनिहिनिश्शेषं * * * देहगम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मतो * * * त्रीतये * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तिलोदकै * * * णोत्कटम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्रमे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पर्यन्तमा * * * मस्तकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: आ * * * मस्तकावधि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: चत्वारश्च * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रणव * * * संविधं तु वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तोयक्ष्मा * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कण्ठ * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * कन्धराख्यं तु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कथचि * * * धिष्ठाने ↩︎ ↩︎
क्, ख्: माशुक्लाद्वार ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: पात्रगं न्यसेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ज्वलन्ता * * * वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: न्यासा * * * मुक्तानाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: चतुर्व * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: साध * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अनुज्ञान * * * चातु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तत्रापि * * * श्राद्धे द्वाभ्यां सा * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * या पुरा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: विधि * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * पूर्वकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुलद्वये दक्षिणादि * * * नि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वाम तर्जन * * * वान्तमेववा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: हुतमप्यलं * * * प्राग्वत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ध्यानवनि * * * लेखरोधकृत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तन्मध्ये * * * पञ्चेन्द्रिय ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्रियताम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भाव्यं स्वयन्त्रितेनैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: श्रये * * * खिलम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * तत्पूरणम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मनसामन्त्री * * * ज्ञाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: केन * * * णां तत्सुतिप्रदम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मूलं विना क्षानास्येति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मरीचि * * * चिद्गर्भ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मिदम्बरा; ग्, घ्: तदम्बरा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * विलक्षण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: महतः फलकात् यद्वत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * कणमाश्रित्य बाह्य * * * पौष्कर ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तद्वदे बहि * * * * कलनिश्चयात् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: समाश्रित्य * * * पीत * * * श्वरेच्छया ↩︎ ↩︎
क्, ख्: बाह्यं * * * द्विजम्; ग्, घ्: बाह्यं मायाकाशवधद्विज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यत्ततः स्वेषां सुख * * * *; ग्, घ्: यत्ततः स्वष्टां सुख ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * समाब्जज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * वतेनैव * * * कः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ज्ञानतत्वाम्बरावस्वसत्व खरविन्दक्षं तं धाकाशवधे पुनः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: चित्पिण्डं * * * क्रमात् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अन्तःकरण * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ज्ञानान्तवा * * * सुसूक्ष्मम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्षाद्यं नारायणाद्यैस्तु * * * द्याक्षान्तै ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: क्षान्तैरनुष्ठितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्राण ब्रह्मवशानेमा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: बुध्याव्याप्ता * * * स्थैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ककुब्भवति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सन्निवेश * * * पितृतर्पणे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * तुष्ठान * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * बीजत्वमागतम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सत्वोत्थैरनुपप्लवम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सुज्ञान्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रपितामहम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्वप्नान्तः करणेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ब्रह्मनाध्यानराकाशे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तन्मूलं * * * कर्मिणाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सञ्ज्ञा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मूर्त वा ज्ञानमूर्तहृत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: चिद्रूपवेशे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तनुतीं ब्रह्म * * * नुगताम्; ग्, घ्: मनुतिः हृन्मन्त्रानुगता स्फुरेत् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: व्याप्तं कण्ठा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: गगनोदरे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जयन्तं मोक्षदम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तनुत्रास्त्रमृगो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ज्ञानादीनां हि * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: निस्त्वामनिष्ठिते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सन्त * * * द्विश्वेदेव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तारका रसयन्तश्च ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भावये * * * स्थितम् इत्यन्तं लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तत्तेजसा * * * ध्यायेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जनकं * * * च्चेतसा निर्मलेन तु; ग्, घ्: जनकीयकरन्ध्रेण प्रतिस्रोतीकृतम् पुनः मूलनिष्ठं क्रमात् ध्यायेत् चेतसानिर्मलेन तु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एवं गतविवासास्तु * * * रमुच्चरन् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुर्यात् न * * * यो यो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भावं तेषाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: अभ्यर्थासनगं मुख्यम् ↩︎ ↩︎
पितृ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ताम्बूलचित्त * * * मन्त्र ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: ॐ त्वमस्मत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: अथेति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भोगसङ्क्षयम् ↩︎ ↩︎
घ्: संस्मरेद्धि स्मरन् प्रभुम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: रोमरन्ध्रै ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मन्त्रवाक् पुष्करा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * यज्ञा * * * त्तत ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यायादग्नि * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तत्राधौ; ग्, घ्: त्वादावह्नो तदग्रतः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुशाग्राणि * * * पठन् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कामान्यस्मिन् ↩︎ ↩︎
पूर्ववन्नामगोत्रैस्तु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सुमध्याचासु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्थिरे ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: अपापान्यच्युताकेश ↩︎ ↩︎
क्, ख्: योद्धव्ये बीजपूरिते; ग्, घ्: वेद्धव्ये ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्विश्शब्देरेकवृत्ते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: धारासन्दवद्द ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: पाद्यमोस्तुते (पाद्यमोस्त्विति) ↩︎ ↩︎
क्, ख्: रन्देवमाप्या ↩︎ ↩︎
ख्: तिला* * * ना जलैस्तेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पूर्वाङ्गिकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्रव्यगन्धं * * * क्षोदम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पानदेह * * * * सुस्नेहात्; ग्, घ्: उपान होऽथ सुस्तेषाम् ↩︎ ↩︎
क्: पादुकाः * * *; ख्: पादुकाः इत्येतदर्धमारभ्य भक्ष्यैः इति पर्यन्तं अर्धानामष्टकं लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: संश्लेषाम् ↩︎ ↩︎
ग्: समवायं च साधारम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तयादिकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मथोत्तरम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: उद्धोषयन् * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दिग्भागम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: द्विजानां संयतश्चित्तान् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: अथ पूर्ववदब्जाचमाचर्तव्यम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्राङ्मुखा * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: किं देहमानीय ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पृथक् * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: संहृत्य * * * द्विज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * भोजन ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: चोदकालुकम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मात्रेण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्थान * * * क्रियाय च ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यान्नैः पाणि * * * निर्वर्त्या ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अक्षय्याम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: परिवर्तते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: विशो * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तत्पात्रे गगनोद्धेशे * * * षडङ्गुलात् ↩︎ ↩︎
संविशोक्तांश्च; क्, ख्: संवि ? मन्त्रेण * * * ↩︎ ↩︎
घ्: पातङ्गीसाबलं यद्वत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मन्त्रेण … ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: * * *? ? मार्गेण ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तदस्तेनोदकेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यदुःखा * * *; ख्: दुःखाम्बुध * * * ?; ग्, घ्: दुःखापूतं च पाणिना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्षि * * * र्वैदक्षि ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: योग्य (* ?) वानिशाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ज्ञानक्रियावह्नि (न्नि) तया ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सपूरणे सति ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: यस्माच्चित्त ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अ * * * मनस्संस्कारं सपञ्चानाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तच्चापि द्विविधं सिद्धि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सुरक्षितानाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मुक्तानां मृतकादिकैः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सम्प्रदानवत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * * विष्टरं वर्तते मृतम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ऊर्ध्ववृत्ति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शक्तिपरःश्वसन् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कर्ता * * * नात् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तत्प्रमाणांशुविद्यां च ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: लभेदाशु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यत्र त्रिंशा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: विनाडीसह्यपूर्वेण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शेषं तेत्वगणम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: ततः स्वां शब्द ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भूतपञ्चमम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भुक्तोज्झिते ↩︎ ↩︎
क्, ख्: हृदापीठे ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: आमूर्ध्नया तथैनैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: विप्रविप्रानुग्रह ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: धिकं शुभम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्वमन्त्रपा * * * द्वादशाक्षरम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: प्रवर्ते काय ↩︎ ↩︎
क्, ख्: संरक्षणी चैव ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तमोरूपा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: गामूलाद्यै * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मुखस्योज्झितः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सर्वगतं द्विज ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वसुधा * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अष्टदिक्ष्वन्तरे * * * मूर्ति ↩︎ ↩︎
मात्रान्त ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्तम्भ इत्याद्यर्ध लुप्तम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * सद्वस्तु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मन्योन्यस्य तु वेधसे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: गवाक्षं वै स्मरेत् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सहस्रपरिराजितम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: राजहंसपदान्तं च ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: मुक्तमन्त्रैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तत्रान्तस्संस्थितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रोक्षयंस्तत्रगन्धम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मूलेनाभिप्रभामान्ति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कृत्वाम्बुगर्घां मूल ↩︎ ↩︎
क्, ख्, घ्: तुं संसाधन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुर्या * * * वातेन; ग्, घ्: कुर्यात् त्रिव्यापातेन ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सर्वं तेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दृशा * * * तु संस्पृश्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: त्वाहृत्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * शक्ति ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * श्रितं ब्रह्मन् * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तनस्तरुषमात्रेण ↩︎ ↩︎
किञ्चिद् दृष्टि ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: श्रोत्रेन्द्रियत्वं न प्राण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शक्त्या * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * ध्यायेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * देशमुप ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मूर्तिताम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: शक्तौ * * * चाद्विभागेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * पूर्ववत् प्रेतं * * * प्राण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अथ * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तैस् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तथा त्वर्थ ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भोजनस्यैक ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शब्दं * * * व्यदक्षिण सव्यदक्षिण इति स्यात् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यथामृतेन * * * श्रोत्रे * * * सम ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: च्छिष्टे प्रणवं पूर्ववत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एवं * * * घ्राण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: क्रमेण * * * सत्तम ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कुर्या * * * द्विजोत्तम ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एका * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * साधयेच्चरुम् अत्र साधयेच्चरुम् इत्यक्षरसम्पातस्य कारणं मृग्यम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: चावलोकिकं न्तता इत्यस्ति ↩︎ ↩︎
क्: अ * * * पूतप्रणवम्; ख्: आश्यामपूतप्रणवं आश्वासभूतं इत्यपि पाठः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: निवेश्या * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: शिरोवासैः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: प्रोतानुग्राह्य ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: हस्ततले मूल ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तदपि मानधृक् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * तस्यप्रीतो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तस्य * * * परम्पदम्; ग्, घ्: तस्यगग्निवरं परम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: जनेनाथ ** * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: किञ्च * * * लक्षणम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रबुद्धम् ↩︎ ↩︎
क्: प्राप्तास्मितं * * * शक्तिभिः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: धरान्तस्थं कृत्वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * रेत्तत्र ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: तन्मन्त्राणाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्नानान्तानथ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: करणे हितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कर्मणि * * * ↩︎ ↩︎
क्: षण्णामथ * * * कृत्वाभगवदर्चनम् अत्र त्रुटिस्थाने अर्धद्वयं लुप्तम्; ख्: षण्णामथ नवानां तु भगवदर्चनम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वर्मणा * * * मूर्तिं च ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: गोत्रेषु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्वेन स्वेनक्रतुन्यासम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पितृलक्षणात् ↩︎ ↩︎
क्, ग्: मन्त्रे क्रतुन्यासम् ↩︎ ↩︎
चान्तस्य इति पाठान्तरम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स्वयं देवगणश्चिन्त्या ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भक्त्या पूर्वे द्वाहासतुल्यताम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्वातम्पैत्रे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्वेशक्तिनेत्रमध्वाख्ये ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: कुर्यात् प्रेतस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एक * * * शक्तीनाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सवृद्धं पूर्व; ग्, घ्: सुपृक्तं पूर्व ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: यत्पुनः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दाहृत्य ↩︎ ↩︎
घ्: परि वर्धयेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तस्मादु * * * वै ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: विलोप्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एवं कृत्वान्नसन्तानम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: वत्सरैर्वत्सरे ↩︎
क्, ख्: * * * जयन्तो जाग्रतस्य च ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पितृत्वं * * * ञ्चोत्तरे; ग्, घ्: पितृत्वं लब्ध सस्तव्यसंस्थितम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * कमलोद्भव ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: विधानमविधानतः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * निरुद्धेन ↩︎ ↩︎
क्, ख्: साविधानु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: याणां * * * क्ष्माधरम्; ग्, घ्: क्ष्माधराम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: भू * * * दिनाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मन्त्रधारणयात्मकम् ? ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: साधुना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: समि * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: युक्तमा * * * प्राग्वत् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: आत्मसादादनम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * निष्पाद्य ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: समन्त्रं पूर्वोक्तं कञ्चदञ्चाधिकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: समयैकत्वमागतम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * भूतं यत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पिण्डनि * * * मुखस्थितं यत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * हव्यपारम् * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: विप्रेति कमलो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * व्यापकत्वेन साम्प्रतम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: पिण्डे तु * * * नयेत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रेतचित्प्रतिना; ग्, घ्: प्रेते चित्प्रतिरासह ↩︎ ↩︎
क्, ख्: दब्जोत्थ * * * चाखिलम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मथ तस्माद्वै तस्मात् ↩︎ ↩︎
क्: * * * तत्प्राग्वत्परताम्; ख्: तस्मात्तदवधूर्ध्वस्थम्; ग्, घ्: तस्मात्तदपि मूर्ध्वस्थे ? ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: आदेक्षेकादशापादने दिनम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सञ्ज्ञस्य * * * घाचस्य सचात्विकम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: यथा स्मरति वै ↩︎ ↩︎
ग्: प्रत्ययावयते चैव वनिद्वावाअपि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मग्नं पिण्डे तु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: प्रेतक्रिया यथा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: चैव स्वयं कालम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्विजेन्द्राणां स * * * चातुरात्म्यैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्याजिनश्चैव ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: मामामिच्छति यस्यैव ↩︎ ↩︎
क्, ख्: इत्युक्त * * * स्थितम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: शास्तु बुद्धिभिः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्वयमिष्टमिवै कस्तु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: समावृत्तैः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: विभवाद्विज ↩︎ ↩︎
क्: पुष्पजना; ख्: पुष्पभ्रमजना ↩︎ ↩︎
क्, ख्, ग्, घ्: निरातङ्कसमं कीर्ण्य श्वपाकरवरादिकैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: गणेन नाग ↩︎ ↩︎
क्, ख्: विभोः * * * बीजान्वितस्य च ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * मिन्द्रिय * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मभिन्नं च कृपयात्माम् * * * ↩︎ ↩︎
क्: * * * मन्यथा * * *; ख्: स्वे स्वे कृतस्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: स * * * कान्तस्य मे देहा * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: समावृतम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: कालवदाक्रिया ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: वशानवशानकपुर ↩︎ ↩︎
ख्: निस्सन्तानस्सहं देहम्; ग्, घ्: विस्सन्तानस्वहं देहम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अविकृत्य * * * करोमि तृणमात्मना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: त्वमेवत * * * सनातन; ग्, घ्: त्वमेतत् शश्वच्च दत्यारग्य ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वाचल * * * तर्पणम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: ध्यायेत् * * * ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: गतासवम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: कृतदीक्षम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * कृत्वा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्रमाचरेन्नदीस्रानम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: द्विजेन्द्रकृतदीक्षैस्तु ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: सामसम्भवैः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: जपस्नातो ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मुहूर्तार्धममूर्त वा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * सम्भूतानां यथा ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: स्वखानवे सुखावने ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: द्याजितानां च सत् ज्ञानाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: भूतविग्रहे ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * दिकेन यत् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: आचार्याभ्यसने * * * तहन् ↩︎
क्, ख्: * * * शानाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कर्मणा * * * लोचन; ग्, घ्: कर्मणाविमलोचन ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तस्माद्गुरु ↩︎ ↩︎
क्, ख्: आदर्शगाहात् * * * सामुप ↩︎ ↩︎
क्: कर्म * * * वै भावि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: सन्धायति स्वतत्वांशैः ↩︎ ↩︎
क्, ख्: प्रणवाव्यय ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: तत्र पात्रा ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तावदवातानाम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: परियान्ति पराम् ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: अनेनादिवसोत्थम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तर्पणनिष्कम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एवमेव * * * बहवस्तु ↩︎ ↩︎
ख्, ग्, घ्: मन्त्रान्ते विधयोक्तव्याः ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: प्रादोदनमपिण्डाद्यैः * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: बुद्धिभिस्सह ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * ममलेक्षण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: वचसा पूर्वम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: गृहाण * * * त्वेन ↩︎ ↩︎
क्: * * * पुण्यो * * * भगवान् ↩︎
ग्, घ्: न तेषां व्रत शुश्रावै ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: * * * न्धरात्मना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: मा * * * त्मना ↩︎ ↩︎
क्, ख्: कृतानां च * * * भिन्न ↩︎
ग्, घ्: * * * तो वर्णनामान्ते * * * रुपचर्यते ↩︎
क्, ख्: प्रका * * * ↩︎ ↩︎
क्, ख्: अनिषेक * * * बोध्यम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: -णां मृगेन्द्राणाम् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एव * * * क्रमात् ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * । ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
क्, ख्: तेषां वृद्धि ↩︎ ↩︎
क्, ख्: * * * सप्तमवर्गेण ↩︎ ↩︎
क्, ख्: एष दृष्ट ↩︎ ↩︎
ग्, घ्: जन्मोत्कर्षक्रमाद्येन ↩︎ ↩︎