त्रिंशोऽध्यायः - 30
श्रीः—
विश्वास-प्रस्तुतिः
एषा ते कथिता शक्र मया शक्तिः क्रियात्मिका।
1तस्या व्याप्तिमवोचं ते सूर्यसोमाग्निभेदिताम् ॥ 1 ॥
मूलम्
एषा ते कथिता शक्र मया शक्तिः क्रियात्मिका।
1तस्या व्याप्तिमवोचं ते सूर्यसोमाग्निभेदिताम् ॥ 1 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
व्यूहिनीमप्यवोचं ते बीजपिण्डाभिधानतः।
पदमन्त्रस्वरूपं च तस्याः शक्र निबोध मे ॥ 2 ॥
मूलम्
व्यूहिनीमप्यवोचं ते बीजपिण्डाभिधानतः।
पदमन्त्रस्वरूपं च तस्याः शक्र निबोध मे ॥ 2 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अजितानलसर्गाणां संयोगः पिण्ड आदिमः।
कमलानलसर्गाणां योगः पिण्डो द्वितीयकः ॥ 3 ॥
मूलम्
अजितानलसर्गाणां संयोगः पिण्ड आदिमः।
कमलानलसर्गाणां योगः पिण्डो द्वितीयकः ॥ 3 ॥
टिप्पनी 3
अजितो जकारः। अनलो रेफः। सर्गो विसर्गः। ज्रः। कमलः ककारः। क्रः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
श्वेताद्याह्लादिसंयोगस्तृतीयः पिण्ड उच्यते।
सूर्योर्जव्यापिनां पिण्डश्चतुर्थस्तेन मध्यतः ॥ 4 ॥
मूलम्
श्वेताद्याह्लादिसंयोगस्तृतीयः पिण्ड उच्यते।
सूर्योर्जव्यापिनां पिण्डश्चतुर्थस्तेन मध्यतः ॥ 4 ॥
टिप्पनी 4
श्वेतः फकारः। आह्लादी टकारः। फट्। सूर्यो हकारः। ऊर्ज उकारः। व्यापी बिन्दुः। हुं।
विश्वास-प्रस्तुतिः
त्रीण्यस्राणि ततः कालचक्राय हुतभुक्प्रिया।
तारकेणान्वितश्चादौ चक्रोऽयं पदमन्त्रराट् ॥ 5 ॥
मूलम्
त्रीण्यस्राणि ततः कालचक्राय हुतभुक्प्रिया।
तारकेणान्वितश्चादौ चक्रोऽयं पदमन्त्रराट् ॥ 5 ॥
टिप्पनी 5
मध्ये त्रयः फट्मन्त्राः। ततः स्वाहा। ओं ज्रः क्रः फट् हुं फट् 3 कालचक्राय स्वाहा।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नैव किंचिदसाध्यं हि मन्त्रेणानेन वासव।
2अभियुक्तमना अस्मिन्न गच्छति पराभवम् ॥ 6 ॥
मूलम्
नैव किंचिदसाध्यं हि मन्त्रेणानेन वासव।
2अभियुक्तमना अस्मिन्न गच्छति पराभवम् ॥ 6 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यस्तु ते कथितः पूर्वं त्रियुगार्णो मनूत्तमः।
प्रभावमखिलं तस्य भूयो व्याख्यामि वासव ॥ 7 ॥
मूलम्
यस्तु ते कथितः पूर्वं त्रियुगार्णो मनूत्तमः।
प्रभावमखिलं तस्य भूयो व्याख्यामि वासव ॥ 7 ॥
टिप्पनी 7
त्रियुगार्णः षडक्षरमन्त्रः। सहस्रार हुं फट् इति।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अनामरूपवच्चक्रं षाड्गुण्यमहिमोज्ज्वलम्।
ध्यायन् सबीजमावर्त्य मन्त्रं बन्धात् प्रमुच्यते ॥ 8 ॥
मूलम्
अनामरूपवच्चक्रं षाड्गुण्यमहिमोज्ज्वलम्।
ध्यायन् सबीजमावर्त्य मन्त्रं बन्धात् प्रमुच्यते ॥ 8 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
क्रियाशक्तेर्मदीयायास्तनुः साक्षान्महामनुः।
षडर्णोऽथर्ववेदान्तसंस्थितश्चक्रबृंहितः ॥ 9 ॥
मूलम्
क्रियाशक्तेर्मदीयायास्तनुः साक्षान्महामनुः।
षडर्णोऽथर्ववेदान्तसंस्थितश्चक्रबृंहितः ॥ 9 ॥
टिप्पनी 9
अथर्वेति। अत्राहिर्बुध्न्यसंहितायां विंशाध्याये 21-24 वचनान्यनुंसधेयानि।
विश्वास-प्रस्तुतिः
षडध्वमयमोजस्वि चक्रं सौदर्शनं परम्।
भावयेदक्षनाभ्यादिविभक्तावयवोज्जवलम् ॥ 10 ॥
मूलम्
षडध्वमयमोजस्वि चक्रं सौदर्शनं परम्।
भावयेदक्षनाभ्यादिविभक्तावयवोज्जवलम् ॥ 10 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अमृतादीन् मनोरर्णानक्षाद्यङ्गेषु चिन्तयेत्।
अक्षे नाभौ तथारेषु नेमौ प्रधितदन्तयोः ॥ 11 ॥
मूलम्
अमृतादीन् मनोरर्णानक्षाद्यङ्गेषु चिन्तयेत्।
अक्षे नाभौ तथारेषु नेमौ प्रधितदन्तयोः ॥ 11 ॥
टिप्पनी 11
अमृतं सकारः। प्रकृत्यादीत्यादिना भुवनाध्वा निर्दिश्यते।
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रकृत्यादिविशेषान्तैस्तत्त्वैः संग्रथितः3 प्रधिः।
माया प्रसूतिस्रैगुण्यमपि नेमिः सुदर्शने ॥ 12 ॥
मूलम्
प्रकृत्यादिविशेषान्तैस्तत्त्वैः संग्रथितः3 प्रधिः।
माया प्रसूतिस्रैगुण्यमपि नेमिः सुदर्शने ॥ 12 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पदाध्वरचितारान्ता मन्त्रा अरसहस्रकम्।
अरान्तो व्यूहमार्गस्थो नाभिस्तत्र कलामयी ॥ 13 ॥
मूलम्
पदाध्वरचितारान्ता मन्त्रा अरसहस्रकम्।
अरान्तो व्यूहमार्गस्थो नाभिस्तत्र कलामयी ॥ 13 ॥
टिप्पनी 13
मन्त्राध्वानमाह—मन्त्रा इति।
विश्वास-प्रस्तुतिः
वर्णाध्वा ह्यक्षपर्यन्तो मध्ये शक्तिरहं परा।
मदन्तः परमं ब्रह्म ग्राह्यग्राहकतोज्झितम् ॥ 14 ॥
मूलम्
वर्णाध्वा ह्यक्षपर्यन्तो मध्ये शक्तिरहं परा।
मदन्तः परमं ब्रह्म ग्राह्यग्राहकतोज्झितम् ॥ 14 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
मध्ये तु चिन्तयेत् तारं तारिकां तद्बहिः स्मरेत्।
तद्बहिश्च क्रियाबीजं तद्बहिश्चादिमाक्षरम् ॥ 15 ॥
मूलम्
मध्ये तु चिन्तयेत् तारं तारिकां तद्बहिः स्मरेत्।
तद्बहिश्च क्रियाबीजं तद्बहिश्चादिमाक्षरम् ॥ 15 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
इत्यक्षकुहरे ज्ञेयं क्रमाद्बीजचतुष्टयम्।
नाभ्यरादौ तु सूर्यादीनिति पूर्वोक्तया दिशा ॥ 16 ॥
मूलम्
इत्यक्षकुहरे ज्ञेयं क्रमाद्बीजचतुष्टयम्।
नाभ्यरादौ तु सूर्यादीनिति पूर्वोक्तया दिशा ॥ 16 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ह्रस्राकारस्वरूपो यः स सहस्रविधान्वयी।
सूर्यकालानलद्वन्द्वैरप्रमेयादिभेदितैः ॥ 17 ॥
मूलम्
ह्रस्राकारस्वरूपो यः स सहस्रविधान्वयी।
सूर्यकालानलद्वन्द्वैरप्रमेयादिभेदितैः ॥ 17 ॥
टिप्पनी 17
सूर्येत्यादि। ह्रं ह्रां इत्यादिभिरित्यर्थः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अमृतानलयुग्मैश्च तावद्भिस्तादृशैरपि।
संहत्य भेदयेत् कादीनग्नीषोममयैः स्वरैः ॥ 18 ॥
मूलम्
अमृतानलयुग्मैश्च तावद्भिस्तादृशैरपि।
संहत्य भेदयेत् कादीनग्नीषोममयैः स्वरैः ॥ 18 ॥
टिप्पनी 18
अमृतेत्यादि। स्रं स्रां इत्यादिभिरित्यर्थः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूर्यसोमानिलान् हित्वा त्रिंशतं चैकमेव च।
अष्टन्यूनसहस्रं तदक्षराणि स्युरञ्जसा ॥ 19 ॥
मूलम्
सूर्यसोमानिलान् हित्वा त्रिंशतं चैकमेव च।
अष्टन्यूनसहस्रं तदक्षराणि स्युरञ्जसा ॥ 19 ॥
टिप्पनी 19
सूर्येत्यादि। हकारं सकारं यकारं च वर्जयित्वेत्यर्थः। अष्टन्यूनेति। 31X16X2=992 अक्षराणि ज्ञेयानि।
विश्वास-प्रस्तुतिः
बीजाष्टकं तु तारादि ह्रस्रयुक्तं भवेदथ।
ईशाद्यनुप्रदेशस्थं 4वह्नेर्वायुपदावधि5 ॥ 20 ॥
टिप्पनी 20
पूर्वोक्तैः 992 अक्षरैः सह बीजाष्टकयोगे सहस्रमक्षराणि। अहिर्बुध्न्ये तु प्रकारान्तरेण सहस्राक्षरत्वमुक्तम् (23 अ. 82, 83).
विश्वास-प्रस्तुतिः
दत्त्वा 6सूत्रयुगं चारीं चतुर्धा विभजेद्भुवम्।
पञ्च पञ्चाशतं कुर्यादराणां प्रतिभूमिकम् ॥ 21 ॥
मूलम्
दत्त्वा 6सूत्रयुगं चारीं चतुर्धा विभजेद्भुवम्।
पञ्च पञ्चाशतं कुर्यादराणां प्रतिभूमिकम् ॥ 21 ॥
टिप्पनी 21
चारी तिर्यग्गतिः। पञ्चभिर्गुणिता पञ्चाशत् 250।
विश्वास-प्रस्तुतिः
सहस्रं तान्यराणि स्युस्तेषु वर्णसहस्रकम्।
न्यसेत् प्रागादि सोमान्तं कोणसूत्रेषु वै ततः ॥ 22 ॥
मूलम्
सहस्रं तान्यराणि स्युस्तेषु वर्णसहस्रकम्।
न्यसेत् प्रागादि सोमान्तं कोणसूत्रेषु वै ततः ॥ 22 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
न्यसेन्मन्त्राध्ववर्तिन्यश्चतस्रोऽग्निगुणाः क्रमात्।
जया च विजया चैव अजिता चापराजिता ॥ 23 ॥
मूलम्
न्यसेन्मन्त्राध्ववर्तिन्यश्चतस्रोऽग्निगुणाः क्रमात्।
जया च विजया चैव अजिता चापराजिता ॥ 23 ॥
टिप्पनी 23
वर्तिन्यः; वर्तिनीरित्यर्थः। मन्त्रदेवता इत्युत्तरेणान्वयः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अग्न्यादीशानपर्यन्तसूत्रस्था मन्त्रदेवताः।
अराणि पूरयन्ती सा नेमिः सौदर्शनी स्थिता ॥ 24 ॥
मूलम्
अग्न्यादीशानपर्यन्तसूत्रस्था मन्त्रदेवताः।
अराणि पूरयन्ती सा नेमिः सौदर्शनी स्थिता ॥ 24 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अरनेम्यन्तरस्थानि सर्वास्त्राणि च वासव।
प्रवर्तकानि पुरतः सर्वास्त्राणि पुरंदर ॥ 25 ॥
मूलम्
अरनेम्यन्तरस्थानि सर्वास्त्राणि च वासव।
प्रवर्तकानि पुरतः सर्वास्त्राणि पुरंदर ॥ 25 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
निवर्तकानि पुरतः शिरोभिः शक्रचिह्नितैः।
कृताञ्जलीनि दृप्तानि ध्यायेदुभयतः समम् ॥ 26 ॥
मूलम्
निवर्तकानि पुरतः शिरोभिः शक्रचिह्नितैः।
कृताञ्जलीनि दृप्तानि ध्यायेदुभयतः समम् ॥ 26 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
नेमिक्षेत्रे महालक्ष्मीः पूर्वस्यां दिशि संस्थिता।
दक्षिणस्यां महामाया पश्चिमायां सरस्वती ॥ 27 ॥
मूलम्
नेमिक्षेत्रे महालक्ष्मीः पूर्वस्यां दिशि संस्थिता।
दक्षिणस्यां महामाया पश्चिमायां सरस्वती ॥ 27 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सौम्यायां दिशि विज्ञेया महिषासुरनाशनी।
तद्बहिः परितो देवा ब्रह्माद्यास्तु त्रिमूर्तयः ॥ 28 ॥
मूलम्
सौम्यायां दिशि विज्ञेया महिषासुरनाशनी।
तद्बहिः परितो देवा ब्रह्माद्यास्तु त्रिमूर्तयः ॥ 28 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तुर्यादिशक्तिसंयुक्ता अवतारास्ततः परम्।
प्रकृत्यादिविशेषान्तं चतुर्विंशतिसंमितम् ॥ 29 ॥
मूलम्
तुर्यादिशक्तिसंयुक्ता अवतारास्ततः परम्।
प्रकृत्यादिविशेषान्तं चतुर्विंशतिसंमितम् ॥ 29 ॥
टिप्पनी 29
तुर्यादीति। जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तितुर्याख्येत्यर्थः। अवताराः व्यूहाः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रधिपूर्वे स्थितं भागे तत्त्वजातमनुक्रमात्।
भवोपकारणा देवा मध्यमे परिनिष्ठिताः ॥ 30 ॥
मूलम्
प्रधिपूर्वे स्थितं भागे तत्त्वजातमनुक्रमात्।
भवोपकारणा देवा मध्यमे परिनिष्ठिताः ॥ 30 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पृथक् चरमभागस्था भौवना भुवनैः सह।
ब्रह्माण्डोदरसंरूढा7 भूर्भुवःसुवरादिकाः8 ॥ 31 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
मेर्वादयोऽखिलाः शैला गङ्गाद्याः सरितस्तथा।
क्षीराब्ध्याद्याः समुद्राश्च द्वीपा जम्ब्वादिसंज्ञिताः ॥ 32 ॥
मूलम्
मेर्वादयोऽखिलाः शैला गङ्गाद्याः सरितस्तथा।
क्षीराब्ध्याद्याः समुद्राश्च द्वीपा जम्ब्वादिसंज्ञिताः ॥ 32 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वैमानिकगणाः सर्वे ग्रहाः सूर्यादयस्तथा।
नक्षत्रतारकाताराभूतप्रेतादयस्तथा ॥ 33 ॥
मूलम्
वैमानिकगणाः सर्वे ग्रहाः सूर्यादयस्तथा।
नक्षत्रतारकाताराभूतप्रेतादयस्तथा ॥ 33 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तिस्रस्रिंशच्च याः कोट्यस्त्रिदशानां पुरंदर।
समाश्रिताः प्रधिं तास्तु सरघा इव सारघम् ॥ 34 ॥
मूलम्
तिस्रस्रिंशच्च याः कोट्यस्त्रिदशानां पुरंदर।
समाश्रिताः प्रधिं तास्तु सरघा इव सारघम् ॥ 34 ॥
टिप्पनी 34
तिस्र इत्यादि। त्रयस्रिंशदित्यर्थः। सरघाः मधुमक्षिकाः। सारघं मधु।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अयुते द्वे सुरेशान ह्युभयोः प्रधिपार्श्वयोः।
9अग्नयः परिवर्तन्ते प्रवर्तकनिवर्तकाः ॥ 35 ॥
मूलम्
अयुते द्वे सुरेशान ह्युभयोः प्रधिपार्श्वयोः।
9अग्नयः परिवर्तन्ते प्रवर्तकनिवर्तकाः ॥ 35 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
कालानलसहस्राभाः स्फूर्जज्ज्वालाकुलाकुलाः।
प्रवर्तकानलास्तत्र दैत्यदानवदाहिनः ॥ 36 ॥
मूलम्
कालानलसहस्राभाः स्फूर्जज्ज्वालाकुलाकुलाः।
प्रवर्तकानलास्तत्र दैत्यदानवदाहिनः ॥ 36 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
धीराः प्रशान्तगम्भीराः प्रसन्नास्तिग्मतेजसः।
निवर्तका ममेच्छातः शमयन्ति प्रवर्तकान् ॥ 37 ॥
मूलम्
धीराः प्रशान्तगम्भीराः प्रसन्नास्तिग्मतेजसः।
निवर्तका ममेच्छातः शमयन्ति प्रवर्तकान् ॥ 37 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सुदर्शनमनोरन्ते यत्तत् संकर्षणोद्भवम्।
लाङ्गलास्त्रं महाघोरं सर्वसंहारकारकम् ॥ 38 ॥
मूलम्
सुदर्शनमनोरन्ते यत्तत् संकर्षणोद्भवम्।
लाङ्गलास्त्रं महाघोरं सर्वसंहारकारकम् ॥ 38 ॥
टिप्पनी 38
लाङ्गलास्त्रम्; फट् मन्त्रः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
तिर्यक् स्थितस्य नेम्यन्ते तस्य पूर्वार्धसंभवाः।
प्रवर्तकास्तदूर्ध्वांशसंभवास्तु निवर्तकाः ॥ 39 ॥
मूलम्
तिर्यक् स्थितस्य नेम्यन्ते तस्य पूर्वार्धसंभवाः।
प्रवर्तकास्तदूर्ध्वांशसंभवास्तु निवर्तकाः ॥ 39 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अग्नीषोममया एते प्रवर्तकनिवर्तकाः।
अग्नीषोममयास्त्रोत्था तदुत्था चास्त्रसंततिः ॥ 40 ॥
मूलम्
अग्नीषोममया एते प्रवर्तकनिवर्तकाः।
अग्नीषोममयास्त्रोत्था तदुत्था चास्त्रसंततिः ॥ 40 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
द्वेऽयुते शृणु मूर्तीस्त्वं वह्नीनां विविधात्मनाम्।
याः स्मृत्वा पुरुषो घोरमापदर्णवमुत्तरेत् ॥ 41 ॥
मूलम्
द्वेऽयुते शृणु मूर्तीस्त्वं वह्नीनां विविधात्मनाम्।
याः स्मृत्वा पुरुषो घोरमापदर्णवमुत्तरेत् ॥ 41 ॥
टिप्पनी 41
द्वे अयुते इति छेदः। सन्धिरार्षः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अशेषभुवनाधारश्चतुर्गत्यूर्जबिन्दुमान्।
पिण्डोऽयं तारकः पूर्वंवह्नीनां वपुरुच्यते10 ॥ 42 ॥
मूलम्
अशेषभुवनाधारश्चतुर्गत्यूर्जबिन्दुमान्।
पिण्डोऽयं तारकः पूर्वंवह्नीनां वपुरुच्यते10 ॥ 42 ॥
टिप्पनी 42
अशेषभुवनाधारः रेफः। चतुर्गतिः यकारः। ऊर्जः ऊकारः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
अमृताधारवह्न्यूर्जबिन्दुमांस्तारपूर्वकः।
पिण्डो निवर्तकादीनां दिव्या तनुरुदीर्यते ॥ 43 ॥
मूलम्
अमृताधारवह्न्यूर्जबिन्दुमांस्तारपूर्वकः।
पिण्डो निवर्तकादीनां दिव्या तनुरुदीर्यते ॥ 43 ॥
टिप्पनी 43
अमृताधारः वकारः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रधिं कालपुमव्यक्तव्यक्तसप्तकरूपतः।
विभज्य दशधा तत्तद्रूपवर्णपुरोगमैः ॥ 44 ॥
मूलम्
प्रधिं कालपुमव्यक्तव्यक्तसप्तकरूपतः।
विभज्य दशधा तत्तद्रूपवर्णपुरोगमैः ॥ 44 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्राग्भागादिक्रमेणैव स्वरपूर्वैः स्वरान्तिमैः।
सूर्यानलयुगैः काद्यैरष्टाभिर्बीजनायकैः ॥ 45 ॥
मूलम्
प्राग्भागादिक्रमेणैव स्वरपूर्वैः स्वरान्तिमैः।
सूर्यानलयुगैः काद्यैरष्टाभिर्बीजनायकैः ॥ 45 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
युक्तास्तारनमोऽन्तास्ताः प्रवर्तकतनूर्लिखेत्।
अमृताग्नियुगैरेव निवर्तकतनूस्तथा ॥ 46 ॥
मूलम्
युक्तास्तारनमोऽन्तास्ताः प्रवर्तकतनूर्लिखेत्।
अमृताग्नियुगैरेव निवर्तकतनूस्तथा ॥ 46 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
एकैकाग्नेः शिखाः सप्त घोराः शान्ताश्च संस्मरेत्।
आदितः सप्त युग्माद्याः स्वरसंभेदिताः क्रमात् ॥ 47 ॥
मूलम्
एकैकाग्नेः शिखाः सप्त घोराः शान्ताश्च संस्मरेत्।
आदितः सप्त युग्माद्याः स्वरसंभेदिताः क्रमात् ॥ 47 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूर्याग्नियुगसंभूता अमृताग्नियुगोत्थिताः।
वर्गान्तश्च प्रधानश्च सिद्धिदो वामनस्तथा ॥ 48 ॥
मूलम्
सूर्याग्नियुगसंभूता अमृताग्नियुगोत्थिताः।
वर्गान्तश्च प्रधानश्च सिद्धिदो वामनस्तथा ॥ 48 ॥
टिप्पनी 48
सूर्याग्नियुगं ह्र इति। अमृताग्नियुगं स्र इति। वर्गान्तः हकारः। प्रधानः मकारः। सिद्धिदः भकारः। वामनः बकारः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
श्वेतश्च तत्त्वधारश्च झषः शाश्वत एव च।
छान्दःपतिस्तथा चक्री कालाद्यर्णाः सबिन्दुकाः ॥ 49 ॥
मूलम्
श्वेतश्च तत्त्वधारश्च झषः शाश्वत एव च।
छान्दःपतिस्तथा चक्री कालाद्यर्णाः सबिन्दुकाः ॥ 49 ॥
टिप्पनी 49
श्वेतः फकारः। तत्त्वधारः ञकारः। झषः झकारः। शाश्वतः जकारः। छन्दःपतिः छकारः। चक्री चकारः। कालः मकारः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
नाभ्यरान्तस्थसूत्रस्थरूपास्चत्वार ऐश्वराः।
अरेषु परितो देवाः केशवाद्या व्यवक्थिताः ॥ 50 ॥
मूलम्
नाभ्यरान्तस्थसूत्रस्थरूपास्चत्वार ऐश्वराः।
अरेषु परितो देवाः केशवाद्या व्यवक्थिताः ॥ 50 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्वैः स्वैश्चिह्नैः सरोजाद्यैर्ध्येया दामोदरान्तिमाः।
अरनेम्यन्तसूत्रस्थाः पद्मनाभादयोऽखिलाः ॥ 51 ॥
मूलम्
स्वैः स्वैश्चिह्नैः सरोजाद्यैर्ध्येया दामोदरान्तिमाः।
अरनेम्यन्तसूत्रस्थाः पद्मनाभादयोऽखिलाः ॥ 51 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सर्वे समन्विता देवाः स्वाभिः स्वाभिश्च शक्तिभिः।
प्राग्भागे कमला देवी दक्षिणे कीर्तिरुज्ज्वला ॥ 52 ॥
मूलम्
सर्वे समन्विता देवाः स्वाभिः स्वाभिश्च शक्तिभिः।
प्राग्भागे कमला देवी दक्षिणे कीर्तिरुज्ज्वला ॥ 52 ॥
टिप्पनी 52
शक्तयो लक्ष्मीकीर्त्यादयः अत्रैव विंशाध्याये उक्ताः।
विश्वास-प्रस्तुतिः
जया तु पश्चिमे भागे माया भागे तथोत्तरे।
प्रत्येकं कोटिसंख्याभिः शक्तिभिः परिवारिताः ॥ 53 ॥
मूलम्
जया तु पश्चिमे भागे माया भागे तथोत्तरे।
प्रत्येकं कोटिसंख्याभिः शक्तिभिः परिवारिताः ॥ 53 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अधितिष्ठन्ति तेऽभीक्ष्णं सहस्रारं सुदर्शनम्।
कालचक्रमनाद्यन्तमस्य तेजः प्रकीर्तितम् ॥ 54 ॥
मूलम्
अधितिष्ठन्ति तेऽभीक्ष्णं सहस्रारं सुदर्शनम्।
कालचक्रमनाद्यन्तमस्य तेजः प्रकीर्तितम् ॥ 54 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
संवत्सरर्तुमासार्धमासाहोरात्रसंज्ञितैः।
अक्षनाभ्यरनेम्यन्तैः कलृप्तपञ्चविभक्तिकम् ॥ 55 ॥
मूलम्
संवत्सरर्तुमासार्धमासाहोरात्रसंज्ञितैः।
अक्षनाभ्यरनेम्यन्तैः कलृप्तपञ्चविभक्तिकम् ॥ 55 ॥
टिप्पनी 55
विभक्तिर्विभागः।
11ध्रियन्ते कालचक्रेण पुमाद्याः पञ्च पञ्च च।
सहस्रारेण चक्रेण नेम्यरप्रधिशोभिना ॥ 56 ॥
टिप्पनी 56
पञ्च पञ्च; पञ्चविंशतिः। पुमांसमारभ्य पृथिवीपर्यन्ता मादिकान्तवर्णदेवताः।
12ध्रियन्ते च षडध्वानो वर्णतत्त्वकलादयः।
सर्वतत्त्वमयं देहं वैष्णवं पुरुषोत्तमम् ॥ 57 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
धार्यते भ्राम्यते चैव यन्त्रारूढमिदं परम्।
नाभिकन्दस्थितेनैव सहस्रारेण नेमिना ॥ 58 ॥
मूलम्
धार्यते भ्राम्यते चैव यन्त्रारूढमिदं परम्।
नाभिकन्दस्थितेनैव सहस्रारेण नेमिना ॥ 58 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
चक्रेणानेन हन्यन्ते रक्षोदैतेयदानवाः।
नानामन्त्रात्मना ते तदन्तः सुस्थितेन च ॥ 59 ॥
मूलम्
चक्रेणानेन हन्यन्ते रक्षोदैतेयदानवाः।
नानामन्त्रात्मना ते तदन्तः सुस्थितेन च ॥ 59 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
विध्वंसयति शत्रूंश्च स्मृतमात्रमनन्तरम्।
अभ्यस्यमानमनिशं सहस्रारमिदं नरैः ॥ 60 ॥
मूलम्
विध्वंसयति शत्रूंश्च स्मृतमात्रमनन्तरम्।
अभ्यस्यमानमनिशं सहस्रारमिदं नरैः ॥ 60 ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
क्लेशकर्माशयान् दोषानशेषान् क्षपयेत् क्षणआत्।
बीजं पिण्डं च संज्ञां च मूर्तिं चेति चतुष्टयम् ॥ 61 ॥
मूलम्
क्लेशकर्माशयान् दोषानशेषान् क्षपयेत् क्षणआत्।
बीजं पिण्डं च संज्ञां च मूर्तिं चेति चतुष्टयम् ॥ 61 ॥
पुष्यत्येतत् सहस्रारं चक्रमाद्यन्तवर्जितम्।
[^13]सूर्येन्द